-
41 шыжакан
шыжаканГ.: шӹжгӓн1. слабо, глухо, сипло, тихо, тоскливо (звучать, слышаться)– Ожно Юлна тыгае ыле, ужат! Памаш вӱд гай яндар лийын, – шыжакан лекте кочан йӱкшӧ. «Мар. ком.» – Раньше наша Волга разве такая была! Была чистая, как родниковая вода, – тоскливо прозвучал голос деда.
Эҥер вес велне, ерыште, вӱдӱшкыж кычкыра, васарымыже пылышлан шыжакан шокта. А. Филиппов. На другой стороне реки, на озере, кричит выпь, её жалобный крик тоскливо раздаётся в ушах.
Сравни с:
оралгын2. тускло, мутноТунамак (Сакарын) шинчажлан шыжакан койын, ушыжо пычкемышалтын, шкежат Якуш ӱмбак камвозын. М. Шкетан. Тотчас же у Сакара в глазах потемнело (букв. стало мутно), сознание затуманилось, и сам упал на Якуша.
Сравни с:
вудакан -
42 шыжыкташ
шыжыкташ-ем1. брызгать, брызнуть, побрызгать; разбрызгивать, разбрызгать; с силой извергать (извергнуть) капли жидкости, искры, мелкие частицы чего-л.; рассеивать (рассеять) мелкими брызгамиВӱдым шыжыкташ брызгать водой.
Ший таганан алашаже ош луметым шыжыкта. А. Январёв. Мерин с серебряными подковами разбрызгивает белый снег.
– Молчать! – шӱвылым шыжыктен кычкыра пристав. К. Исаков. – Молчать! – брызгая слюной, кричит пристав.
2. брызгать, брызнуть; окроплять, окропить; опрыскивать, опрыскать, опрыснутьЭлексей кува вӱдым умшашкыже нале, Йыван вате ӱмбаке шыжыктыш. Н. Лекайн. Жена Элексея набрала в рот воды и брызнула на жену Ивана.
Эчан, чужикышкыже вӱдым погалтен-погалтен, южышто пӧрдшӧ мӱкш-влак ӱмбак шыжыкташ тӱҥале. И. Васильев. Эчан, набрав в брызгалку воды, стал брызгать на кружащихся в воздухе пчёл.
3. перен. разг. бросать, бросить; кидать, кинуть; пускать, пустить (с силой, резко, от досады); швырять, швырнуть(Озаев) газетым, туржын, корзинкаш шыжыктыш. А. Бердинский. Газету, скомкав, Озаев швырнул в корзину.
– Ала чыла возымемжым коҥга тулыш шыжыкташ? В. Сапаев. – Может, всё написанное мной бросить в печь (букв. в огонь печи)?
4. перен. разг. бежать (стремглав), тикать, драпать, мчаться, кидаться, бросаться быстро, резким движением устремляться куда-л.Шеҥгелнысе колонно чодыра коклаш шыжыкта. Н. Лекайн. Задняя колонна мчится в лес.
Кыдач-покшеч пурлын, мотовоз деке шыжыктена. Г. Чемеков. Кое-как перекусив, мчимся к мотовозу.
Составные глаголы:
-
43 эмгак
эмгакдиал.1. беда, горе, несчастье, бедствиеОралте ӱмбак курныж толын кычкыра гын, эмгак лиеш. МФЭ. Если во дворе (прилетев) кричит ворон, то будет несчастье.
Смотри также:
ойго2. бран. несчастный, ничтожество, негодник(Ачаже) эргыжым гына тыге вурсен чӱчкыдынак кыра: – Трамвай тошкен пуштшо иле, хулиган, эмгак, чёрт! Я. Ялкайн. Отец часто бьёт сына, ругая так: – Трамвай бы раздавил, хулиган, несчастный, чёрт!
См. также в других словарях:
бакравык — с. Күп бакыра, кычкыра торган … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кыйгыр — диал. Урманда яши һәм яңгыр алдыннан кычкыра торган кечерәк кош; яңгыр теләнчесе; рус. Чеглок … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
өзеп-өзеп — рәв. Паузалар белән кинәт бүлгәләп, бүлеп бүлеп, кистереп өзеп өзеп кенә бер ике сүз әйтте. Кисәктән туктап туктап, өзек өзек итеп өзеп өзеп бер тартай кычкыра … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
өзми-куймый — ӨЗМИ ДӘ, КУЙМЫЙ – Туктаусыз, өзексез, эчпошыргыч берәр нәрсә турында сөйләү һ. б. ш. тур. өзми куймый парлашып кычкыра ике бака … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чыелдык — с. Бик нечкә һәм ачы (тавыш тур.). Чыелдый торган, нечкә ачы тавыш белән кычкыра торган. и. Шундый тавышлы, чыелдый торган кеше яки берәр зат … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге