-
21 тамак
сущ.1) го́рло || горлово́й; гло́тка || гло́точный; зевавызын ачып тамагын күрсәтте — откры́в рот, показа́л зев
2) горта́нь || горта́нныйтамак авазы — горта́нный звук
3) перен. желу́док; кишки́, пищевари́тельные о́рганытамак тамактан көнләшә — (посл.) кишка́ кишке́ ку́киш ка́жет; сы́тый голо́дного не разуме́ет (букв. кишка́ зави́дует кишке́)
4) перен. еда́, пи́ща; пропита́ние; потре́бность в пи́ще (о пропитании, хлебе насущном)тапканым тамагыма — всё мной зарабо́танное - на пита́ние
тамак булмаса, тамук та булмас иде — (посл.) (букв. не́ было бы потре́бности в пи́ще, не́ было бы и а́да)
тамак туташ түгел, сүз белән күндерәлмәссең — (посл.) го́лод не тётка (букв. потре́бность в пи́ще не ба́рышня, слова́ми её не уговори́шь)
5) перен. рот, едо́картык тамак — ли́шний рот
олы тамактан кече тамак көчлерәк — ма́ленький едо́к сильне́е большо́го ( о необходимости кормить в первую очередь детей)
6) перен. у́стье, впаде́ниеелга тамагы — у́стье реки́
7) подъём сапога́•- тамак алмасы
- тамак асрау
- тамак асты
- тамак ачу
- тамак бакасы
- тамак җылыту
- тамак кибү
- тамак киерү
- тамак к кыру
- тамак төбе
- тамак чокыры
- тамакка тыгылу
- тамакка утыру
- тамактан язу
- тамактан калу••тамагы нечкә — разбо́рчивый, привере́дливый к пи́ще
тамагы сай (нәзек) — ма́ло есть; малое́жка
тамагыңа таш булсын — пусть ка́мнем застря́нет в твое́й гло́тке (го́рле)
тамак (ярысын) майлау — выпива́ть/вы́пить
тамак төбе белән (сөйләшү) — говори́ть, подчёркивая своё превосхо́дство; кобе́ниться; ва́жничать в разгово́ре
тамак чайкау (чылату, җебетү) — промочи́ть го́рло, попи́ть хмельно́е
тамак чатнау — си́льно жа́ждать
тамак ялгау — немно́го пое́сть, - замори́ть червячка́
тамак ялы (хакы, бәясе) өчен — на кошт, на харчи́, задёшево (о работе обычно на кого-л.)
тамакка (тамагына) ашау (кабу) — есть; выка́зывать жела́ние пое́сть
тамакка ризык үтү — см. тамакка үтү
тамакка ягу (йогу) — быть пита́тельным
- тамак туютамактан калу — переста́ть пита́ться (от болезни горя и т. п.)
- тамак чарлау
- тамакка бару
- тамакка таш булу
- тамакка үтү
- тамактан үтү -
22 тамакландыру
перех.покорми́ть ( немного), дать пое́стьтамакландырырлык ризык — пи́ща, доста́точная, необходи́мая и́ли приго́дная для того́, что́бы покорми́ть
-
23 татлы
прил.1) прям.; перен. сла́дкийбал татлы, балдан бала татлы — (посл.) мёд сла́док, а дитя́ ещё сла́ще
татлы хыяллар — сла́дкие мечты́ (грёзы)
татлы ризык — вку́сная еда́
3) дорого́йҗан татлы — дорога́ душа́ (т. е. жизнь)
•- татлы гөмбә
- татлы кузак
- татлы тамыр
- татлы торма
- татлы чия
- татлыдан татлы••татлы тамак — сладкое́жка, гурма́н
татлы тел — сла́дкая речь, сладкоречи́вость
татлы телле — сладкоречи́вый
-
24 тәгамьлекле
-
25 тәмле-томлы
прил.(разные, всякие) вку́сные ( вещи)тәмле-томлы ризык — ра́зная вку́сная пи́ща, ра́зные вку́сные я́ства
-
26 тәмсезләнү
1) возвр. от тәмсезләү; станови́ться/стать невку́сным, безвку́снымозак торса, ризык тәмсезләнә — е́сли до́лго храни́ть, пи́ща теря́ет вкус
2) см. тәмсезләшү -
27 туемсыз
прил.1) несы́тныйтуемсыз ризык — несы́тная еда́
2) разг.; прям.; перен. ненасы́тныйтуемсыз ерткыч — ненасы́тный хи́щник
-
28 туклыксыз
-
29 тую
неперех.1) наеда́ться/нае́сться, насыща́ться/насы́титься || насыще́ниетуярлык ризык — еда́, доста́точная для насыще́ния
җир дымга туйды — земля́ насы́тилась вла́гой
бай малга туймас — (погов.) бога́ч не насы́тится бога́тством
2) име́ть, заиме́ть (что-л.) располага́ть, облада́ть ( чем) в доста́точном коли́честве, в доста́точной сте́пенисаулыкка туймау — не име́ть удовлетвори́тельного здоро́вья
дөньядан тую — пресы́титься жи́знью
туйдым инде бу тавыштан! — до чего́ надое́л мне э́тот шум!
4) разг.; см. тугаю5) в знач. вспом. гл. обозначает удовлетворённость действием и переводится приставками на-, вы-эшләп тую — нарабо́таться
йоклап тую — вы́спаться
укып тую — начита́ться
сөйләшеп тую — наговори́ться
елап тую — вы́плакаться
6) в знач. нареч. ту́йганчыа) вдо́воль, до́сыта, вво́люту́йганчы ашау — пое́сть до́сыта
б) в составных гл. обозначает удовлетворённость завершённым действием и переводится приставками на-, вы-туйганчы карау — насмотре́ться
туйганчы йоклау — вы́спаться, поспа́ть вво́лю
•- туя белмәү
- туеп сикерү -
30 юньле
1. прил.1) толко́вый; де́льный; поле́зныйюньле белгеч — де́льный специали́ст
юньле киңәш — толко́вый сове́т
юньле фикер — поле́зная мысль
2) поря́дочный, воспи́танныйюньле кешедән юньле сүз чыга — посл. от поря́дочного челове́ка услы́шишь и де́льное сло́во
3) прили́чный, вполне́ хоро́ший, неплохо́йюньле өй — прили́чный дом
юньле ризык — вполне́ хоро́шая пи́ща
2. нареч.юньле эш — неплоха́я рабо́та; прили́чное ме́сто рабо́ты
толко́во, с то́лком, де́льно; прили́чно; учти́воюньле сөйлә — говори́ то́лком
юньле кылан! — веди́ себя́ прили́чно
- 1
- 2
См. также в других словарях:
ризык — Ашау эчү өчен азык булып хезм. итә торган нәрсә; ашамлык, азык. Гомумән ашау эчүгә муллык тур … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
әүкат — иск. кит. Байлык, ризык, мал … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
деликатес — Затлы ризык, затлый сый … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җанлы — с. 1. Җаны бар, тере, исән, үлмәгән. и. Тереклек иясе, җан иясе булган зат җир һәр җанлыларга ризык бирәдер 2 … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җию — иск. Ашау җыясы ризык булгандыр … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
икенче — 1. (Ике) 2. с. Моннан соңгы, киләсе (вакыт тур.) 3. рәв. Тагын, яңадан, кабат и. алай итмә 4. кер. Нәр. б. санап киткәндә беренчедән соң килгән пунктны билгели ... бу бер. Икенче –... 5. с. Беренчене, чынын алмаштырган икенче әнием. Кемгә дә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
нигъмәт — иск. Ашамлык, ризык … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тарту — I. диал. и. Егетнең кәләшенә бирә торган бүләге. II. ТАРТУ – (ТАРТТЫРУ) (ТАРТЫЛУ) – ф. 1. Көч белән үзеңә якынайту; киресе: этәрү. ТАРТЫП – рәв. кискен яки көчәнеш белән 2. Нәр. б. якынга сөйрәп китерү. Берәр якка күчереп кую 3. Сөйрәү, өстерәү 4 … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тәгам — и. иск. Азык, ашамлык, ризык … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
туклану — 1. Берәр төрле азык белән ризыклану; ашау 2. с. Ризык белән тәэмин итә торган, шуңа хокук бирә торган 3. Нормаль үсеш өчен кирәкле матдәләр алу тамырдан туклану 4. күч. Берәр нәрсә белән канәгатьләнү, канәгать булу … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге