-
1 вести
глаг. несов.1. кого илсе пыр, çавǎтса пыр; вести старушку под руку карчǎка хулран çавǎтса пыр2. кого-что (син. возглавлять) ертсе пыр, ертсе кай, пуç пул; вести войска в бой çарсене çапǎçǎва ертсе кай3. что (син. править, управлять) тытса пыр; вести автомашину автомашина тытса пыр4. 1 и 2 л. не употр. кай, илсе кай, илсе пыр; эта дорога ведёт в лес ку çул вǎрманалла каять5. что (син. руководить) тыт, тытса пыр, йĕркелесе пыр; вести хозяйство хуçалǎха тытса пыр; вести собрание пухава йĕркелесе пыр6. что ту, пурнǎçла, туса пыр; вести войну варçǎ вǎрç; вести переписку çыру çÿрет; вести огонь из пулемёта пулемётпа пер ♦ хорошо вести себя харпǎр хǎвна йĕркеллĕ тыткала; и бровью не ведёт хǎнк та тумасть; Ложь к добру не ведёт посл. Суйни ырǎ тумасть -
2 идти
глаг. несов.1. (син. шагать) ут, кай, пыр, кил; идти пешком çуран ут; я иду домой эпĕ киле каятǎп2. (син. двигаться) куç, шуç; кил, кай, пыр; поезд идёт сюда поезд кунта килет; лодка идёт под парусом кимĕ парǎспа ишсе пырать3. 1 и 2 л. не употр. ирт, пулса пыр; время идёт быстро вǎхǎт хǎвǎрт иртет; дело идёт плохо ĕç начар пулса пырать4. 1 и 2 л. не употр. (син. падать) çу, ÿк; целый день идёт дождь кунĕпе çумǎр çǎвать5. 1 и 2 л. не употр. (син. исходить) тух, палка; из трубы идёт дым мǎрьерен тĕтĕм тухать6. (син. отправляться) кай; идти в бой çапǎçма кай; дети идут гулять ачасем уçǎлма каяççĕ7. кому (син. подходить) килĕш, пыр, юра; платье очень идёт девушке кĕпе хĕре питĕ килĕшет.8. 1 и 2 л. не употр.(син. приближаться) çывхар, кил, çитсе пыр; идёт гроза аслатиллĕ çумǎр çывхарса килет9. 1 и 2 л. не употр. (син. пролегать) вырт, ирт; дорога идёт через лес çул вǎрман витĕр выртать10. 1 и 2 л. не употр. (син. расходоваться, использоваться) кай; на платье идёт три метра ткани кĕпе çĕлеме виçĕ метр пусма каять ♦ сон не идёт ыйхǎ килмест; часы идут точно сехет тĕрĕс çÿрет; идти в рост ÿссе кай; идти на убыль чакса пыр; товар идёт хорошо тавар лайǎх сутǎнать; ребёнку идёт пятый год ача пиллĕке кайнǎ; в театре идёт опера театрта опера кǎтартаççĕ; рыба хорошо идёт утром пулǎ ирхине лайǎх кĕрет -
3 править
1глаг. несов.1. (син. руководить) тытса пыр, ертсе пыр, тытса тǎр; править государством патшалǎха ертсе пыр2. (син. направлять, вести) тыт, тытса пыр; править машиной машинǎна тытса пыр2глаг. несов.юса, тÿрлет; править рукопись ал çырǎва тÿрлет; править корректуру корректура тÿрлет -
4 тащить
глаг. несов.1. (син. волочить) сĕтĕр, турт, сĕтĕрсе пыр; тащить жердь вĕрлĕк сĕтĕрсе пыр2. кого-что (син. нести) йǎт; йǎтса пыр, çĕклесе пыр; тащить рюкзак кутамкка йǎтса пыр3. (син. красть) сĕтĕр, йǎкǎрт, вǎрла -
5 управлять
глаг. несов.1. кем-чем тыт, тытса пыр; управлять судном карапа тытса пыр2. кем-чем (син. руководить) тытса пыр, ертсе пыр; управлять государством патшалǎха ертсе пыр3. чем пǎхǎнтар (грамматикǎра — пер сǎмах теприне паллǎ падежа ларттарни çинчен) -
6 везти
1глаг. несов.турттар, туртса пыр, илсе пыр (транспортпа); поезд везёт пассажиров и почту поезд пассажирсене тата почта турттарать; везти детей в автобусе ачасене автобуспа лартса кай2глаг. безл. несов.ǎн, ǎнса пыр; ему во всём везёт унǎн пур ĕçĕ те ǎнать -
7 подойти
глаг. сов.1. к кому-чему (син. приблизиться) пыр, çывхар, патне пыр, пырса тǎр; подойти к столу сĕтел патне пырса тǎр; подойти близко çывǎхах пыр2. кому-чему юра, килĕш, юрǎхлǎ пул, май кил; это пальто мне не подойдёт ку пальто мана килĕшмест -
8 тянуться
глаг. несов.1. тǎсǎл, вǎрǎмлан; резинка хорошо тянется резинка лайǎх тǎсǎлать2. 1 и 2 л. не употр. (син. продолжаться) тǎсǎл, тǎсǎлса пыр, вǎраха кай; дело тянется долго ĕç вǎраха кайрĕ3. (син. стремиться) туртǎн, ǎнтǎл; тянуться к знаниям пĕлÿлĕхе туртǎн4. 1 и 2 л. не употр. (син. двигаться) куçса пыр, вĕçе-вĕçĕн пыр; по дороге тянутся машины çул тǎрǎх машинǎсем вĕçе-вĕçĕн пырǎççĕ -
9 авангард
сущ.муж.1. (ант. арьергард) малти хурал (куçса пыракан çарǎн)2. авангард (общество ушкǎнĕн пуçаруллǎ пайĕ); идти в авангарде малта пыр, пуçарса пыр -
10 белеть
глаг. несов.1. шурал, шур, шуралса пыр, шурса пыр; лицо его всё больше и больше белело унǎн сǎн-пичĕ ытларах та ытларах шурса пычĕ2. шуррǎн курǎн; в мере белеет парус тинĕсре парǎс шуррǎн курǎнать -
11 брести
глаг. несов. (син. тащиться)сĕнкĕлтет, лǎкǎштатса пыр, сĕтĕрĕнсе пыр, аран уткала; старик еле бредёт вата çын аран сĕнкĕлтетсе пырать -
12 вестись
глаг. несов. (син. производиться, осуществляться)пул, пыр, пулса пыр; между двумя странами ведутся переговоры икĕ çĕршыв хушшинче калаçусем пыраççĕ -
13 возглавить
глаг. сов.пуçар, пуç пул, ертсе пыр; возглавить общественное движение халǎх юхǎмне ертсе пыр -
14 глава
1сущ.жен.множ. главыпуç, пуçлǎх, ертÿçĕ; глава администрации района район администрацийĕн пуçлǎхĕ ♦ идти во главе кого-чего малта пыр, ертсе пыр2сущ.жен., множ. главысыпǎк, пай; прочесть две главы книги кĕнекен икĕ сыпǎкне вуласа тух -
15 гнаться
глаг. несов. (син. преследовать)хǎвала, ху; хǎваласа пыр, хуса пыр; лиса гонится за зайцем тилĕ мулкача хǎвалать -
16 горло
сущ.сред.; множ. горла1. (син. гортань) пыр, карланкǎ; горло пересохло пыр типсе ларнǎ; что-то в горле першит пыра темскер кǎтǎклантарать; воды по горло шыв карланкǎ таран2. ана; горло кувшина кǎкшǎм ани ♦ кричать во всё горло шари кǎшкǎр; сыт по горло ытлашшипех çитет (кирлĕ мар япала); поперёк горла стоять хытǎ чǎрмантар; брать за горло ирĕксĕрле, пусахла; заткнуть горло çǎварне хуп, ан калаçтар; драть горло çухǎраш -
17 держаться
глаг. несов.1. за кого-что тыт, тытǎн, тытса тǎр; дети идут, держась за руки ачасем алла-аллǎн тытǎнса пыраççĕ2. тытǎнса тǎр, çирĕпленсе тǎр; ворота держатся на столбах хапха юпасем çинче тытǎнса тǎрать3. (син. находиться) пул, тǎр, пурǎн, çÿре; рыба держится в глубине пулǎ тарǎнра тǎрать4. (син. стоить) тǎр, çÿре, ÿте тыт; держаться прямо яшт тÿрленсе тǎр; еле держится на ногах ура çинче аран тǎрать5. 1 и 2 л. не употр. (син. сохраняться) сыхлан, сыхланса юл, ан пĕт; холода держались долго çанталǎк вǎрахчен сивĕ тǎчĕ6. (син. направляться) пыр, кай; держаться края леса вǎрман хĕррипе пыр -
18 дирижировать
глаг. несов.ертсе пыр, дирижёр пул; дирижировать оркестром оркестра ертсе пыр -
19 длиться
глаг. несов. (син. продолжаться)пулса пыр, тǎсǎлса пыр; дождь длился недолго çумǎр вǎраха пымарĕ -
20 лететь
глаг. несов.1. вĕç, вĕçсе пыр; ласточка летит к гнезду чĕкеç хǎй йǎвинелле вĕçсе пырать2. (син. мчаться) ыткǎн, ывтǎн; конь летит стрелой ут çĕмрен пек ыткǎнса пырать3. 1 и 2 л. не употр. (син. проходить) ирт, иртсе пыр; время летит быстро вǎхǎт часах иртет4. (син. падать) ÿк, персе ан; книги летят с полки кĕнекесем çÿлĕк çинчен ÿкеççĕ
См. также в других словарях:
пыр — сущ., кол во синонимов: 2 • носок (8) • удар (151) Словарь синонимов ASIS. В.Н. Тришин. 2013 … Словарь синонимов
пыр — межд. указывает на шум от полета птиц Бзыу быб макъ Пыр Iоу бзыур быбыжьыгъэ Пыр Iоу ныбгъур уцым къыхэбыбыкIыгъ … Адыгабзэм изэхэф гущыIалъ
пыр — Кечерәк кош очып киткәндә, канатларын тиз тиз какканда, берәр нәрсә әйләнгәндә яки дерелдәп торганда чыккан тавышны белдерә. рәв. Шундый тавыш чыгарып; пырылдап. ПЫР ТУЗДЫРУ … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
пыр-пыр — Кечерәк кош очып киткәндә, канатларын тиз тиз какканда, берәр нәрсә әйләнгәндә яки дерелдәп торганда чыккан тавышны белдерә. рәв. Шундый тавыш чыгарып; пырылдап. ПЫР ТУЗДЫРУ … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
пырғы — зат. көне. Көне саз аспаптарының бірі. Мысалы, саз аспаптарының көне үлгілері: егек, бозаншы, шертер, жетіген, тапшұр, шаңғауыз, адырна, п ы р ғ ы, әмірғы, аққу, шор, уілдек, даңғыра, кепшік, шыңдауыл, шың, т.б. түрлерін көрдім (Қаз. әдеб., 18.… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
пыр-пыр — з.б.п., номд … Орфографический словарь осетинского языка
пыр-пыр кæнын — з.б.п … Орфографический словарь осетинского языка
пыр-фыр — Пырылдау катыш фырылдау … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
Кут-Пыр-Тыл-Игль — Характеристика Длина 19 км Бассейн Карское море Водоток Устье 138 км по левому берегу реки Куль Еган Расположение … Википедия
тыр-пыр — неизм.; в функц. сказ. Разг. сниж. Быстро и безуспешно пытаться сделать то одно, то другое. Тыр пыр, а дело ни с места. Тыр пыр, никак не найти деталь … Энциклопедический словарь
тыр-пыр — неизм.; в функц. сказ. разг. сниж. Быстро и безуспешно пытаться сделать то одно, то другое. Тыр пыр, а дело ни с места. Тыр пыр, никак не найти деталь … Словарь многих выражений