правіцца

провиниться перед кем-либо — правініцца (правінаваціцца) перад кім-небудзь

провиниться в чём-либо — правініцца (правінаваціцца) ў чым-небудзь

зимний путь — зімняя дарога

санный путь — санная дарога

водным путь — водны шлях

пути сообщения — шляхі зносін

избрать путь через горы — выбраць шлях цераз горы

путь следования — дарога, маршрут, шлях

окольным путём —

а) кружным шляхам

б) перен. абходным шляхам

пуститься в путь — пусціцца ў дарогу

нам по пути — нам па дарозе (у адну дарогу)

на обратном пути — па дарозе назад, назад ідучы (едучы)

поезд в пути — поезд у дарозе

не стойте на пути! —

а) (на железнодорожном) не стойце на пуці!

б) перен. не стойце на дарозе!

идти по пути чего — ісці па шляху (шляхам) чаго

путь к коммунизму — шлях да камунізму

по ленинскому пути — па ленінскаму шляху

социалистический путь развития — сацыялістычны шлях развіцця

Млечный Путь — Млечны Шлях

дыхательные пути — дыхальныя шляхі

пищеварительные пути — стрававальныя шляхі

железнодорожный путь — чыгуначны пуць

рельсовый путь — рэйкавы пуць

поставить поезд на запасной путь — паставіць поезд на запасны пуць

мирным путём — мірным шляхам

таким путём — такім спосабам (шляхам)

пути в нём не было — толку ў ім не было

сбиться с пути —

а) збіцца з дарогі

б) перен. збіцца з дарогі (збіцца з толку)

жизненный путь — жыццёвы шлях

на верном пути — на правільным шляху (на правільнай дарозе)

вступить на путь — стаць на шлях

счастливого пути (счастливый путь)! — шчаслівай дарогі!

последний путь (к могиле) — апошні шлях

на пути к чему — на шляху да чаго

держать путь — браць кірунак

идти своим путём — ісці сваёй дарогай

поперёк пути — упоперак дарогі

пути-дороги нар.-поэт. — шляхі-дарогі

забыть путь куда — забыць дарогу куды

никому пути не заказаны — нікому шляхі не забаронены

направить путь — накіравацца

пробить себе путь — прабіць сабе дарогу

проложить путь — пралажыць дарогу

быть на пути к чему — быць на шляху да чаго

встать на путь — стаць на шлях

вывести на путь — вывесці на дарогу

направить (наставить) на истинный путь — накіраваць (наставіць) на правільны шлях

стать на пути чьём — стаць на шляху чыім

стать поперёк на пути кому — стаць упоперак дарогі каму

стоять на ложном пути — стаяць на няправільным (памылковым) шляху

пойти по пути наименьшего сопротивления — пайсці па шляху найменшага супраціўлення

сбить с пути — збіць з дарогі (з толку, з панталыку)

сбиться с пути — збіцца з дарогі (з толку, з панталыку)

избрать путь — выбраць шлях

управиться с работой — управіцца (ухадзіцца) з работай

с ним никак не управишься — з ім ніяк не справішся (не ўправішся)

принимать посылку — прымаць (браць) пасылку

этот матрос принимал концы — гэты матрос прымаў (браў) канцы

принимать имущество по акту — прымаць маёмасць па акту

принимать дивизию — прымаць дывізію

принимать на работу — прымаць (браць) на работу

принимать в институт — прымаць у інстытут

принимать в игру — прымаць (браць) у гульню

принимать в свою компанию — прымаць у сваю кампанію

принимать посетителей — прымаць наведвальнікаў

принимать гостей — прымаць гасцей

принимать закон — прымаць закон

принимать резолюцию — прымаць рэзалюцыю

принимать советы — прымаць парады

принимать позу — прымаць позу

принимать участие — прымаць (браць) удзел

принимать грязевую ванну — прымаць гразевую ванну

принимать другую веру — прымаць другую веру

принимать микстуру — прымаць мікстуру

принимать за правило — браць (прымаць) за правіла

принимать за кого-либо другого — лічыць (прымаць) за каго-небудзь іншага

принимать за шутку — лічыць (прымаць) за жарт

принимать белое за чёрное — лічыць (прымаць) белае за чорнае, лічыць белае чорным

принимать команду воен. — прымаць каманду

принимать сигнал воен. — прымаць сігнал

принимать ребёнка — прымаць дзіця

принимать медведя на рогатину — сустракаць мядзведзя рагацінай (браць на рагаціну)

город принимает нарядный вид — горад набывае прыгожы выгляд

спор принимает ожесточённый характер — спрэчка становіцца заўзятай

принимать остатки ужина — прымаць (прыбіраць, забіраць) рэшткі вячэры

принимать бой — прымаць бой

принимать во внимание — браць (прымаць) пад увагу

принимать в расчёт — браць (прымаць) у разлік

принимать в штыки — сустракаць у штыкі

принимать за чистую монету — лічыць (прымаць) за чыстую манету

принимать на себя (что) — прымаць (браць) на сябе (што)

принимать чью-либо сторону — станавіцца на чый-небудзь бок

принимать (близко) к сердцу — прымаць (браць) (блізка) да сэрца

принимать на веру — прымаць на веру

принимать грех на душу — прымаць грэх на душу

плыть по морю — плыць па моры

идти по дороге — ісці па дарозе

лазить по горам — лазіць па гарах

книги разложены по всему столу — кнігі разложаны па ўсім стале

по гладкому дну — па гладкім дне

по голому телу — па голым целе

ударить по спине — ударыць па спіне

идти по самому берегу — ісці ўздоўж (каля) самага берага

идти по улице — ісці па вуліцы (вуліцай)

дорога пролегала по болоту — дарога ішла балотам (па балоце)

по Северному Кавказу — па Паўночным Каўказе

ходить по комнате — хадзіць па пакоі

летать по воздуху — лятаць па паветры

приказ по второму полку — загад па другім палку

тепло расходится по всему организму — цяпло разыходзіцца па ўсім арганізме

рассадить всех по местам — рассадзіць усіх па месцах

идти по следу зверя — ісці па следу звера

плыть по течению — плыць па цячэнню

идти по солнцу — ісці па сонцу

по следам противника — па слядах праціўніка

корабль шёл по ветру — карабель ішоў з ветрам

по направлению к городу — у кірунку (напрамку) да горада

по всем направлениям — ва ўсіх кірунках (напрамках)

работать по профсоюзной линии — працаваць па прафсаюзнай лініі

кампания по выборам в Верховный Совет Беларуси — кампанія па выбарах у Вярхоўны Савет Беларусі

дебаты по законопроекту — дэбаты па законапраекту

комиссия по составлению резолюции — камісія па складанню рэзалюцыі

кружок по изучению истории партии — гурток па вывучэнню гісторыі партыі

мероприятия по повышению урожайности — мерапрыёмствы па павышэнню ўраджайнасці

речь по аграрному вопросу — прамова па аграрнаму пытанню

он врач по профессии — ён урач па прафесіі

соревнования по футболу, по лыжам, по шахматам — спаборніцтвы па футболу, па лыжах, па шахматах

по расписанию — па раскладу

по приказу командира — па загаду камандзіра

работать по плану — працаваць па плану

начинать работу по гудку — пачынаць працу па гудку

это нам принадлежит по праву — гэта нам належыць па праву

по выбору — па выбару

по желанию — па жаданню

узнать по голосу, по глазам — пазнаць па голасе (па голасу), па вачах

вызывать по фамилии — выклікаць па прозвішчу

по правилам игры — па правілах гульні

по сообщениям газет — паводле паведамленняў газет

по моему мнению — на маю думку, на мой погляд

по его зову все явились — па яго закліку (на яго заклік) усе з'явіліся

ехать пароходом и по железной дороге — ехаць параходам і па чыгунцы (і чыгункай)

послать по почте — паслаць па пошце (поштай)

сообщить по телеграфу — паведаміць па тэлеграфу (па тэлеграфе, тэлеграфам)

говорить по телефону — гаварыць па тэлефоне

сделать что-либо по ошибке — зрабіць што-небудзь па памылцы

по знакомству — па знаёмству

не явиться на работу по болезни — не з'явіцца на працу па хваробе (з прычыны хваробы)

по разным причинам — па розных прычынах

старший по возрасту — старэйшы па ўзросту

ранний по времени — ранні па часу

добрый по характеру — добры па характару (характарам)

узнать по глазам — пазнаць па вачах

товарищ по университету — таварыш па універсітэту

брат по отцу — брат па бацьку

родственники по жёнам — сваякі па жонках

заниматься по часу в день — займацца па гадзіне ў дзень

по году не писал писем — па году не пісаў пісем

по выходным дням — у выхадныя дні (выхаднымі днямі)

по праздникам — у святы (святамі)

по утрам — раніцамі

я не видел его по целым неделям — я не бачыў яго цэлымі тыднямі

собираться по четвергам — збірацца па чацвяргах (чацвяргамі)

по весне — вясной, увесну

по осени — увосень, восенню

по рублю штука — па рублю штука

дать детям по яблоку — даць дзецям па яблыку

по разу — па разу

стрелять по противнику — страляць па праціўніку (у праціўніка)

стрелять по окопу, по блиндажам — страляць па акопе, па бліндажах

стучать по столу — стукаць па стале

плакать по мужу — плакаць па мужу

скучать по детям — сумаваць па дзецях (аб дзецях)

войти в воду по пояс — увайсці ў ваду па пояс

по сей день — па гэты дзень (да гэтага дня)

по сие время — да гэтага часу

по сегодня — да сённяшняга дня

он пошёл по воду — ён пайшоў па ваду

идти в лес по ягоды — ісці ў лес у ягады

по истечении срока — па сканчэнні тэрміну (пасля заканчэння тэрміну)

по одному человеку в ряд — па адным чалавеку ў рад

по два человека — па два чалавекі

по три рубля — па тры рублі

по четыре километра в час — па чатыры кіламетры ў гадзіну

по пяти, по семи, по десяти — па пяць, па сем, па дзесяць

по двадцати, по сорока, по пятидесяти, по сто — па дваццаць, па сорак, па пяцьдзесят, па сто

по пятисот, по семисот, по девятисот — па пяцьсот, па семсот, па дзевяцьсот

по двое, по трое — па двое, па трое

по полтора, по полторы — па паўтара, па паўтары

поступать правильно — рабіць правільна

он нехорошо поступает со мной — ён нядобра абыходзіцца са мной

поступать в продажу — паступаць у продаж

поступать на работу — паступаць на работу

взять палку в руку — узяць палку ў руку

взять за руку — узяць за руку

взять тему для диссертации — узяць тэму для дысертацыі

взять с собой детей — узяць з сабой дзяцей

взять мальчика на воспитание — узяць хлопчыка на выхаванне

взять в солдаты уст. — узяць у салдаты

взять штраф — узяць штраф

взять город — узяць горад

взять власть в свои руки — узяць уладу ў свае рукі

взять хитростью — узяць хітрасцю (хітрыкамі)

взять живьём — узяць жыўцом

взять слово (с кого) — узяць слова (з каго)

взял страх — узяў (агарнуў, ахапіў, апанаваў) страх

взять хлеба в магазине — узяць хлеба ў магазіне

сколько он взял за работу? — колькі ён узяў за работу

это дерево нож не возьмёт — гэтага дрэва нож не возьме

взять высоту — узяць вышыню

взять на учёт — узяць на ўлік

рыба взяла — рыба ўзяла

взять лошадь на уздечку — узяць каня на аброць

взять жену — узяць жонку

взять ответственность на себя — узяць адказнасць на сябе

взять под защиту — узяць пад абарону

взять в рот — узяць у рот

взять аккорд — узяць акорд

высоко взял (о пении) — высока ўзяў

взять влево — узяць улева

взять направление — узяць кірунак (напрамак)

взять под руку — узяць пад руку

взять на заметку — узяць пад увагу

взять в скобки — узяць у дужкі

он взял да и сделал — ён узяў ды і зрабіў

а я возьми да и скажи ему — а я ўзяў ды сказаў яму

с чего ты взял? — адкуль ты ўзяў?

наша взяла! — наша ўзяло!

ни дать ни взять — якраз, як дзве кроплі вады

взять верх — узяць верх

взять своё — узяць сваё

взять курс — узяць курс

взять прицел — узяць прыцэл

взять взаймы — пазычыць

взяло за сердце — узяло за сэрца

взять себя в руки — узяць сябе ў рукі

взять за правило — узяць за правіла

взять быка за рога — узяць быка за рогі

взять за душу — узяць за душу

взять в работу — узяць у работу

взять за живое — узяць за жывое

взять грех на душу — узяць грэх на душу

взять за жабры — узяць за жабры

взять голыми руками — узяць голымі рукамі

взять инициативу — узяць ініцыятыву

взять в переплёт — узяць у пераплёт

взять на мушку — узяць на мушку

взять под козырёк — узяць пад казырок

взять с бою — узяць з бою (боем)

взять в клещи — узяць у абцугі

взять в оборот — узяць у работу

взять в толк — дабраць розуму, зразумець

взять за горло — узяць за горла

взять на поруки — узяць на парукі

взять на буксир — узяць на буксір

взять на себя смелость — асмеліцца

чёрт возьми! — каб яго (яе, іх) чорт узяў!

положить все силы на служение родине — палажыць усе сілы на служэнне радзіме

положите приборы на стол — пакладзіце прыборы на стол

положить больного в больницу — палажыць хворага ў бальніцу

они положили между собой — яны вырашылі (згаварыліся) паміж сабой

положить ему хорошую плату — назначыць (даць) яму добрую плату

положить за правило — узяць за правіла

положа руку на сердце — палажыўшы руку на сэрца

положить на обе лопатки — палажыць на абедзве лапаткі

вынь да положь — зараз жа і дай, вымі ды палажы

положить гнев на милость — павярнуць гнеў на міласць

положить душу за кого-что — палажыць душу за каго-што

положить жизнь за кого-что — палажыць (аддаць) жыццё за каго-што

положить конец (начало) чему-либо — палажыць канец (пачатак) чаму-небудзь

положить в карман — палажыць у кішэнь

положить на месте — палажыць на месцы

разжевать и в рот положить — разжаваць і ў рот палажыць

как бог на душу положит — як бог на душу паложыць

пренебрежение правилами движения — пагарджанне (занядбанне) правіл руху

выказать пренебрежение — выказаць пагарду (знявагу)

относиться с пренебрежением — ставіцца з пагардай (зняважліва)