-
1 пойти
рафтан, равона шудан, роҳ гирифтан -
2 пойти
сов.1. рафтан, равона (озим) шудан, роҳ гирифтан, раҳсипор (равона) шудан; пойти пешком пиёда рафтан; мы пойдём в театр мо ба театр меравем // (о средствах передвижения) гаштан, харакат кардан, равона (роҳӣ) щудан, ба роҳ даромадан; поезд пошёл поезд ҳаракат кард2. (о механиз-мах) ҳаракат кардан, гаштан; часы пошли соат гашт3. (об осадках) боридан, омадан, сар шудан; пошёл дождь борон борид4. дармондан, афтидан; рыба пошла в сеть моҳӣ ба тӯр афтид5. дохил шудан, даромадан; он пошёл в университёт вай ба университет дохил шуд6. разг. ба фурӯш рафтан, фурӯхта щудан, пул шудан; товар хорошо пошёл мол нағз пул шуд (нағз ба фурӯш рафт)7. (о спектакле и т. п.) намоиш дода шудан, ба саҳна гузошта шудан; пошла новая пьеса пьесаи нав намоиш дода шуд8. рафтан, сарф шудан; на пальто пошло три метра драпа ба пальто се метр драп рафт9. розӣ шудан, кабул кардан, изҳори омодагй кардан; я пошёл на уступки ман гузашт кардам10. зебидан, шинам будан; эта шляпа вам бы пошла ин шляпа ба шумо ме-зебид11. рафтан; работа пошла быстрее суръати кор афзуд, кор бо суръат рафт12. дода (ҳавола) шудан; заявление пошло на подпись ариза ба имзо ҳавола шуд13. кореро сар кардан, даромадан; мы пошли танцевать мо ба рақс даромадем,. пойти прахом бар бод рафтан, хоку туроб шудан; пойти в отца ба падар рафтан, ба падари худ монанд будан; пойти как по маслу равған молидагӣ барин рафтан; пошёл вон! дафъ шав!, гум шав!, нест щав!; пошла писать губёрния шутл. ҳама ба такудав омаданд, мағал сар шуд; пошла потеха ана дилхуши, дилхушӣ ёфг шуд; если на то пошло… агар кор (гап) ба хамин оид шуда бошад,..; см. тж. идти -
3 допроситься
Iсов. разг. чего и с неопр. чаще с отриц. бо илтимос ба даст даровардан, илтиҷо карда гирифтан; его не допросишься пойти куда нибудь ҳазор илтимос куни ҳам, ӯ ба ҷое намеравадIIсов. разг. (разузнать) пурсуков карда фаҳмидан; мы не моглй допроситься, кто он такой пурсуков карда фаҳмида натавонистем, ки вай кистIIсов. разг. чего и с неопр. чаще с отриц. бо илтимос ба даст даровардан, илтиҷо карда гирифтан; его не допросишься пойти куда нибудь ҳазор илтимос кунӣ ҳам, ӯ ба ҷое намеравадIIсов. разг. (разузнать) пурсуков карда фаҳмидан; мы не могли допроситься, кто он такой пурсуков карда фаҳмида натавонистем, ки вай кист -
4 путь
м1. роҳ, ҷода; зимний путь роҳи зимистонгард; воздушный путь роҳи ҳавоӣ; морской путь роҳи баҳрӣ; подземный путь роҳи зеризаминӣ; проложить путь роҳ кушодан2. гузаргоҳ, роҳи гузар; стоять на пут й дар гузаргоҳ истодан /V перен. роҳ; найти пут ь к чьему-л. сердцу ба дили касе роҳ ёфтан, дили касеро дарёфтан3. ж.-д. роҳ, роҳи оҳан; поставить поезд на запасный путь поездро ба роҳи оҳани эҳтиётӣ гузарондан4. мн. пути анат. роҳ; дыхательные путй роҳи нафас (нафасгирӣ)5. сафар, мусофират, саёҳат; отправиться в далёкий путь ба сафари дурудароз рафтан (баромадан); мы были в путй три дня мо се рӯз роҳ рафтем (сафар кардем)6. тараф, сӯй, роҳ, ҷониб, ҷиҳат; наш путь лежал лесом роҳи мо аз бешазор мегузашт; сбиться с путй роҳ гум кардан7. тарз, роҳ, тариқ(а), васила; действовать мирным путём бо роҳи сулҳчӯёна амал кардан8. уст. прост, (толк, прок) фонда, суд, нафъ, манфиат <> путь - дорога,путь-дороженька роҳ; жизненный путь ҳаёт, зиндагӣ; Млечный Путь астр. Роҳи Каҳкашон; окольным (обходным) путём бо роҳи ношоиста; последний путь роҳи охирин, роҳи вопасин; проводить в последний путь кого ба роҳи охирин гусел кардан; прямой путь к чему роҳи рост; счастливый путь!, счастливого путй!, в добрый путь! роҳи сафед!, сафари бехатар (бахайр)!, сафар муборак!; путь следования роҳи сафар; путй сообщения роҳҳои алоқа; сухим путём бо хушкӣ, бо роҳи хушкӣ; на путй к чему, по путй чего дар роҳи…; по путй 1) [дар] болои роҳ, [дар] сари роҳ, як сари қадам; зайти по путй к товарищу сари роҳ ба назди рафиқ даромадан 2) кому с кем дар як тараф (сӯ, ҷониб), ҳамроҳ; мне с вами по путй ман ҳам ба ҳамон тараф меравам, ман ҳамроҳи шумо, роҳи ману шумо як 3) кому с кем (заодно) ҳамраъӣ, ҳамроҳ, ҳамовоз; не по путй кому с кем ҳамраъй набудан; быть на путй к чему-л. ба ягон чиз наздик будан (шудан), дар сари роҳ будан; встать на путь чего роҳи муайянеро интихоб кардан; встать поперёк путй кому-л. пеши роҳи касеро банд кардан; вступить на путь чего-л. ба роҳе даромадан, пеша гирифтан; вывести на путь ба роҳ мондан; мустақил кардан; держать путь куда роҳ рафтан, озим шудан, ба ҷое раҳсипор шудан; заказать путь кому прост, садди роҳ шудан, роҳро бастан; путй заказаны кому роҳ баста шудааст; идти своим пут ём бо роҳи худ рафтан; идти по ложному путй бо роҳи хато рафтан; направить (наставить) на путь истины (на путь истинный) кого роҳи ҳақиқатро нишон додан, ба сӯи ҳақ ҳидоят кардан; пойти по плохому путй бо роҳи бад рафтан; пойти по путй наименьшего сопротивления роҳи осонтар ҷустан, аз душворӣ гурехтан; пробить себе пут ь ба худ роҳ кушодан; проложить путь кому-чему-л. барои касе, чизе роҳ кушодан; сбить с путй кого аз роҳ баровардан, гумроҳ кардан, бероҳа кардан; сбиться с \путь й аз роҳ баромадан, гумроҳ шудан, бероҳа шудан; совратить с \путьй истинного аз роҳ задан -
5 за
приставкаи префиксе, ки маънохои зеринро ифода мекунад:1. I) ибтидои амал: зааплодйровать ба чапакзанн сар кардан; заплакать ба гирья даромадан; забегать ба давутоз даромадан 2) итмоми амал: заасфальтировать асфальтфарш карда шудан 3) бо ҳиссачаи «ся» ё бе он - ба ҳадди охир расондани амал; аз ҳад зиёд кардани коре: заглядеться чашм дӯхта мондан, чашм канда натавонистан; заработаться бисьёр кор карда монда шудан; задарить тӯҳфаборон кардан; закормить хуб сер кардан 4) равона шудани амал ба он тарафи предмет ва ё берун аз ҳудуди чизе: зайтй за дерево ба паси дарахт гузаштан; завернуть за угол ба хамгашти кӯча тоб хӯрдан 5) зимнан иҷрошаванда будани амал: забежать сари роҳ даромадан; занести дароварда додан2. дар сифатсозӣ ва исмсозӣ маънои дар беруни чизе буданро ифода мекунад: загородный беруни шаҳр, берунишаҳрӣ; зарубежный хориҷӣ; заречье он тарафи дарё предлог1. с вин. (указывает направление движения за пределы чего-л.) аз, ба; уехать за город аз шаҳр берун рафтан; выбросить за окно аз тиреза берун партофтан; уйти за реку ба он тарафи дарё рафтан; выйти за дверь аз дар берун баромадан; вынести за скобки аз қавс баровардан // (под, внутрь, за) ба паси…, ба даруни…, ба; заткнуть рукавицы за пояс дастпӯшакро ба миёнбанд андармон кардан; положить за пазуху ба бағал андохган; поставить за шкаф ба паси ҷевон мондан; заложить руки за спину дастро ба пушт кардан2. с вин. (указывает на предмет, орудие, средство дейстдия чаще с гл. «сесть», «стоять» и т.п.)ба сари…; сесть за стол ба сари миз нишастан; сесть за руль ба сари руль нишастан; // (указывает на иачало действия, занятия) ба; взяться за работу ба кор сар кардан; приняться за учение ба таҳсил шурӯъ кардан,'). с вин. (указывает на промежуток времени в течение которого что-л. совершается) дар, дар зарфи…, дар бадали…, дар муддати…; за ночь выпало много снегу дар якшаб барфи зиёде боридааст; мальчик подрос за лето дар муддати тобистон бача калон шудааст; за последние три года дар се соли охир; эту работу можно сделать за два часа ин корро дар ду соат кардан мумкин аст; за один раз да як бор, якбора4. с вин. (указывает на время, отделяющее одно событые от другого) пеш, пеш аз; за час до отхода поезда як соат пеш аз рафтани поезд; за несколько дней до поездки якчанд рӯз пеш аз сафар5. с вии.(указывает на превышение предела, меры) аз; уже за полночь шаб аз нисф гузаштааст; ей далеко за сорок синнаш аз чил кайҳо гузаштааст6. с вин. (по причине, вследствие чего-л.) бинобар, ба сабаби…, барои…, ба хотири…; благодарить за услугу барои хизмат миннатдорӣ кардан; наказать за шалость барои шухӣ ҷазо додан; за что? барои чӣ?, ба чй сабаб?; за что его не любят? барои чӣ вайро нағз намебйнанд?; за что-то ба сабабе, бинобар1. (во имя, ради, в пользу чего-л.) ба, барои…, аз барои…, дар роҳи…, ба хотири; отдать жизнь за Родину барои Ватан ҷон супурдан; бороться за мир дар роҳи сулҳ мубориза бурдан; голосовать за предложение барои таклифе овоз додан; поднять тост за чьё-л. здоровье ба саломатии касе қадаҳ бардоштан // в знач. нареч. барои…, ба тарафдории…; он голосовал за вай ҳамчун тарафдор овоз додааст // в знач. сказ. разг. тарафдор; все за, один ты против ҳама тарафдору як худи ту зид // в знач. сущ. за разг. «тарафдор»; подсчитать все «за» ҳама «тарафдорҳо»-ро шумурдан8. с вин. (указывает на расстояние) дар, то, дар масофаи…; за десять километров от города дар масофаи даҳ километр аз шаҳр; за два шага от обрыва ду қадам дуртар аз ҷарӣ9. с вин. (в оомен на что-л.) ба бадали…, ба ивазӣ…; ба, бе; внести деньги за утерянную книгу пули китоби гумшударо нардохтан; уплатить за квартиру пули квартираро додан // (при обозначении цены) ба, ба нархи…; купить книгу за пять рублей китобро ба нархи панч сӯм харидан; за плату ба (бо) музд, пулакӣ10. с вин. (вместо кого-л.) ба ҷоп…, ба ивази…; он работает за мастера вай ба ҷои усто кор мекунад; расписаться за кого-л. ба ҷои касе имзо кардан; работать за двоих кори ду касро кардан11. с вин. (указывает на то,что предмет, на который направляется действие) аз; взять за руку аз даст доштан; держаться друг за друга дасти якдигарро гирифтан; ба якдигар такя кардан; дернуть за ручку двери дастаки дарро якбора кашидан; трава цепляется за платье алаф ба курта мечаспад12. с вин. (с глаголами «отвечать», «ручаться» и т. п.) барои…, ба; отвечать за порядок барои тартиб ҷавобгар будан; ручаться за точность рассказа ба дӯрустии ҳикоя зомин будан; заступаться за кого-л. тарафи касеро гирифтан 13. с вин. (при обозначении лица, предмета, которые вызывают какое-л. чувство) аз, аз барои…, аз ваҷҳи…, барои…, ба ҷои…; мне стыдно за него аз барои вай хиҷолат мекашам; краснеть за кого-л. ба ҷои касе сурх шудан 14. с вин. (с глаголами «выйти», «выдать», «сватать») ба; выйти замуж за кого-л. ба касе ба шавҳар баромадан 15. с вин. разг. (в качестве кого-чего-л.) ҳамчун; признать за правило ҳамчун қоида қабул кардан; считать за честь шарафманд будан; он слышен за остряка ӯ ба теззабонӣ ном баровардааст 16. с тв. (указывает на предмет, место, позади которого происходит действие) дар он тарафи…; дар пушти…, берун аз, дар паси…; жить за городом берун аз шаҳр зистан; стоять за дверью дар пушти дар истодан; за окном дар паси тиреза; за горами дар паси кӯҳҳо; за рекой дар он тарафи дарё;(внут-ри чего-л., за чем-л.) аз таги…, аз зери…, ба даруни…, ба паси…; держать за пазухой дар зери бағал доштан; солнце скрылось за тучами офтоб дар паси абрқо пинҳон шуд 17. с тв. (указывает иа предмет, орудие, средство действия, чаще с гл. «сидеть», «стоять» и т. п.) ба назди…, ба сари…, дар сари…, дар паҳлӯи…, дар пеши…; сидеть за столом ба сари миз нишастан; сидеть за рулём дар сари руль нишастан; сидеть за книгой китоб хондан; за работой время прошло незаметно дар сари кор вақт номаълум гузашт 18. с тв. (при обозначении движения, следования за кем-чем-л.) аз паси…, аз паи…, аз кафои…, аз ақиби…, аз дунболи…; идти [вслед] за кемзал. аз дунболи касе рафтан; следуйте за мной! аз пасм ман биёед!; гнаться за зайцем харгӯшро дунболагирӣ кардан 19. ств. (во время какого-л. занятия) дар аснои…, дар вакти…, ҳангоми…; читать за обедом дар аснои хӯрок китоб хондан20. с тв. (после, вслед за кем-чем-л.) баъди…, пас аз; за дождливой весной наступило жаркое лето баъди баҳори сербориш тобистони гарм омад // (вслед, чередуясь) аз паси…, паи ҳам; читать книгу за книгой паи ҳам китоб хондан; шаг за шагом қадам ба қадам; один за другим яке аз паси дигаре; день за днём рӯз ба рӯз21. с тв. (по причине, из-за) аз сабаби…, бинобар; за шумом никто её не расслышал аз сабаби ғало-ғула гапашро ҳеҷ кас нашунид; за истечением срока бинобар тамом шудани мӯҳлат; за неимением свободного времени бинобар набудани вақти холй; за ненадобностью бинобар даркор набудан; за отсутствием улик аз сабаби набудани далел22. с тв. (с какой-л. целью) барои…, ба мақсади…, ба; пойти за водой барои об рафтан; послать за врачом ба духтур кас фиристодан; занимать очередь за билетами барои билет навбат гирифтан23. с тв. (указывает на лицо, предмет, который является объектом ухода, надзора, наблюдения) ба; смотреть за детьми ба бачаҳо нигоҳубин кардан; ухаживать за больными ба беморон нигоҳубии кардан; следить за чистотой ба гозагӣ назорат кардан24. с тв. (указывает на лицо, предмет, от которого зависит наступление какого-л. действия) ба сабаби…, сабаби…; задержка за утверждением проекта сабаб ин аст, ки лоиҳа ҳанӯз тасдиқ нашудааст; очередь за мной навбати ман; за вами долг ба гардани шумо қарз ҳаст25. с тв. (указывает на лицо, иредмет, которому присущи те или иные свой-ства): замечать за кем-л. недостатки камбудиҳои касеро пай бурдан26. с тв. (в значении предлога «с») бо; приказ за подписью директора фармон бо имзои директор; дело за номером два делаи (кори) рақами ду27. с тв. (с гл. «свататься») ба; свататься за дочь соседа ба духтари ҳамсоя хостгор шудан // (чаще со сл. «замужем»): быть замужем за кем-л. зани касе будан -
6 война
ж1. ҷанг, муҳориба, ҳарб; Велйкая Отечественная война Ҷанги Бузурги Ватанӣ; агрессивные войны ҷангҳои таҷовузкорона; вести войну ҷанг кардан; пойти - ой на кого-л. бар муқобили касе ҷанг кардан; развязать войну ҷанг сар кардан2. перен. душманӣ, мубориза -
7 вприсядку
нареч. нимхезу нимнишаст шуда, хаму рост шуда (дар рақс); пойти плясатьвприсядку, пуститься вприсядку нимхезу нимнишаст шуда рақсидан -
8 вызванивать
нссов. Что занг задан, зангӯланаво вызванивать мелодию ба ҳавос аанп вызвать сов.1. ко?о-что садо кардан; (при перскличкс) рифта ҷеғ задан; (ученим пурсидан; талаб кардан2. или с нвстр. даъват кардан, кардан; вызванивать на откровённость гӯӣ водор кардап; вызваниватьна соревновйние ба мусобика даънат кардап \\. вуҷуд овардап; сабаби (боиси шудан; вызванивать пожар сабаби сухтор <> вызванивать к жизни бонси пайдонши шудан, ба вуҷуд овардан вызваться сов. с неопр.IIгирифтан, талабгор (довталаб) г \вызванивать пойти в разведку ихтп ведка рафтан -
9 выучка
ж1. (по знач. гл. выучить) разг. омӯзиш, таҳсил, таълим; пойти на выучку к кому-л. барои таълим пеши касе рафтан2. (навыки, умение)малака; воинская выучка малакаи ҳарби -
10 доброволец
м довталаб, аскари фидоӣ; пойти в армию добровольцем ба сафи армия ихтиёрӣ дохил шудан // ихтиёрӣ; на стройку шло много добровол ьцев ба сохтмон ихтиёриёни бисёр мерафтанд -
11 захромать
сов. разг.1. (начать хромать) ба лангидан даромадан, ланг шудан // (пойти прихрамывая) лангон-лангон роҳ рафтан2. перен. ба лангидан сар кардан, бад шудан; здоровье захромало саломатӣ бад шуд; работа кружка захромала кори маҳфил лангид -
12 и
т.д.. (и так далее) ва ғ. (ва ғайра) т. п. (и тому подобное) ва м. ин (ва монанди ин)IIс нескл. и (номи харфи нӯхуми алифбои русӣ) <> «и» краткое «и» -и кӯтоҳ, ҳарфи «й»; ставитьточки (точку) над (на) «и» буду шуди гапро гуфтанIIсоюз1. соед. ва, »у, =ю; догнать и перегнать расидан ва пеш гузаштан; стыд и срам шармандагию расвоӣ; старые и малые хурду калон, пиру барно; муж и жена зану шавҳар; отец и мать падару модар2. присоед. ҳам, ҳатто. ҳам; и я хотел пойти вместе с ними ман ҳам мехостам ҳамроҳи онҳо равам3. перечисл. ҳам; и тот, и другой ҳам ину ҳам он4. усил. охнр; и чего ты ко мне привязался? охир ту чаро ин кадар ба ман часпидӣ?; и куда ты смотрел? охир чашмат дар куҷо буд?; и как ты не слышал об этом? охир чӣ хел шуд, ки ту инро нашунида мондӣ?5. повеств., ана; и взошло солнце офтоб ҳам баромад6. выдел. (поэтому, так что) ана, ҳам, ҳамон тавр ҳам, ҳамин хел; а я ему и говорю ман ҳам ҳамон тавр ба ӯ мегӯям…// в сочет. суказ. мест., нареч., частицами: вот… и ана… ҳам; так... и ҳамин (ҳамон) тавр ҳам; это… и ҳамин…, ҳаминро…; вот об этом я вам и не сказал ана ҳаминашро ман ба шумо нагуфтам; так оно и случилось ана ҳамон тавр ҳам шуд7. против. боз, у, ҳам; мужчина - и плачет! мард шуда истода боз гирья мекунад!8. взнач. усил. частицы ҳам, хуб, хеле; и как же ты вырос! ту хуб калон шуда мондаӣ-ку! // (тоже, также) ҳам, ҳамин тавр; будет и на нашей улице праздник погов. дар кӯчаи мо ҳам тӯй мешавад; и ба ҷӯи мо ҳам об меояд; он и у нас побывал в гостях ӯ ба хонаи мо ҳам меҳмон шуда омада буд // (даже) ҳам, ҳатто, ҳеҷ; он не хбчет и слышать об этом ӯ дар ин хусус шунидан ҳам намехоҳад <> и так [уж] бе ин ҳам; и то прост. дуруст, дар ҳақиқат, ҳамин тавр, набошад чй, ҳа-дия; и так далее (и т. д.) ва ғайра, ва ҳоказо, ва ғайруҳу (ва ғ.); и томӯ подобное (и т. п.) ва монанди ин (ва м. ин); одно и то же айни як чиз, айнан як, биайниҳймежд. хайр, хайр; и, полно! хайр, хайр, бас аст! -
13 идея
ж1. идея, ғоя, мафкура, фикр, ақида; передовые идеи ақидаҳои пешқадам; идеи научного коммунизма ғояҳои коммунизми илмӣ2. фикри асосӣ, ният, андеша, ғоя; идея романа ғояи роман3. ният, қасд; мне пришла идея пойти в театр ман нияти ба театр рафтан кардам <> навязчивая идея савдо -
14 куда
нареч.1. вопр. куҷо?, ба куҷо?, ба кадом ҷо?; куда мне идти? ман куҷо равам?; куда ты положйл книгу? китобро куҷо мондй?; куда же вы? шумо ба куҷо меравед?; куда вы ра-нены? куҷоятон тир хӯрдааст?; куда он тебя ударил? ба куҷоят зад?2. вопр. разг. (зачем, для чего, к чему) чӣ даркор?; куда мне столько карандашей? ин қадар қалам ба ман чй дар-кор?3. неопр. разг. (в какое-л. место) ба ягон ҷо, ба ягон ҷои дигар; ты поставил ведро в чулан йли еще куда? ту сатилро ба мадон монди ё ба ягои ҷои дигар?4. относ. в зиач. союзн. сл. куҷо, ба куҷо, ки; я незнаю, куда пойти сегодня ман намедонам имрӯз ба куҷо равам; в комнате, куда мы вошли, было темно хонае, ки мо даромадем, торик буд5. в знач. частицы (употр. со сравн. ст. прил. и иареч.) нисбатан; хеле; эта задача куда сложнее ин масъ-ала хеле мураккабтар аст; он куда более опытен ӯ таҷрибаноктар аст6. в знач. усил. частицы уст. разг. хеле, бисёр, басе, беандоза, бениҳоят; куда как весело! басе хурсандиовар!7. в знач. частицы прост. (употр. при возра-жении, поправке к своим словам) не; хотели холода переждать, куда там! хостем, ки то гузаштани сармо бардошт кунем, не, нашуд! <> куда ветер дует ҳардамхаёл; идти куда ветер дӯет ақидаи қоим надоштан, замонасозӣ кардан; кто куда ҳар кас ба ҳар куҷо; куда глаза глядят ҳар ҷо, ки бошад, ҳар ҷо, ки рост ояд; идти куда глаза глядят ба куҷое ки бошад рафтан; куда Макар телят не гонял ба ҷойҳое, ки дар хоби шаб ҳам надаромадааст; куда ни кинь глазом ба куҷо, ки назар андозй; куда ни кинь - всё клин погов. куда аҳвол бад, ба боло туф кунам - мӯйлаб, ба поён туф кунам - риш; куда ни шло 1) (так и быть, согласен) майлаш, бошад 2) (ничего, сойдёт) мешавад, фарқ надорад, ин тавр шавад; куда попало куҷое, ки бошад (рост ояд); куда это годится? ин чӣ кор аст?; ин гапи куҷост?; хоть \куда в знач. сказ. кори калон; олиҷаноб; конь хоть \куда! аспи олампаноҳ! -
15 мир
Iм1. дунё, олам, ҷаҳон, гетӣ, коинот; происхождение мир -а пайдоиши олам2. ҷаҳон, олам, дунё; вовсеммире дар тамоми дунё; объехать весь мир тамоми дунёро давр зада баромадан; чемпион мира чемпиони ҷаҳон3. мардум, халоиқ, ҷамоат; мир не забудет его подвига мардум қаҳрамонии ӯро аз ёд намебароранд4. ҷамъият, дунё, олам; социалистический мир олами социалистӣ; капиталистический мир олами капиталистӣ5. перен. сохт, сохти ҷамъият; на смену старому миру пришел новый ба ҷои сохти кӯҳна сохти нав омад6. олам; животный мир олами ҳайвонот; растительный мир олами наботот; духовный мир человека олами маънавии инсон7. олам; научный мир олами илму фарҳанг8. аҳл, одамон; ученый мир аҳли илм; мир писателей аҳли қалам9. ист. ҷамоа, аҳли деҳаII(сельская сходка) ҷамъомади аҳли деҳа; созвать мир ҷамъомади аҳли деҳаро даъват кардан10. уст. (земная жизнь) ҳаёт, зиндагӣ // (светская жизнь) ҳаёти дунявӣ (ғайридинӣ); жить в миру ҳаёти дунявӣ гузарондан <> всем миром уст. ҳама якҷоя, ҳамагӣ, бо дастҷамъӣ; на миру и смерть красна посл. марги бо ёрон (бо дӯстон) тӯй аст; не от мира сего хомхаел; ношуд; отрезанный от мира аз ҷамъият кандашуда (ҷудошуда); пойти (идти, ходить) по миру [с сумой.] гадоӣ кардан, дар ба дар гашта гадоӣ кардан; пустить по миру [с сумой] кого хонавайрон кардан, ба гадой маҷбур кардан; сильные мира сего тавонгарон, баландмакомон; уйти в лучший мир чашм аз дунё пӯшидан, вафот кардан; с миру по нитке - голому рубашка посл. мир як мушти диҳанд, бой мешавӣIIм1. иттифоқ, розигӣ, тифоқӣ, соз будан(и); мир в семье тифоқӣ дар оила2. сулҳ, оштӣ; прочный мир сулҳи пойдор; дело мира кори сулҳ; оплот мирг. пуштибони сулҳ; политика мира. сиёсати сулҳ; движение сторонников мира. ҳаракати тарафдорони сулҳ; Советский комитет защиты мира Комитети Советии Муҳофизати Сулҳ; борьба за мир мубориза барои сулҳ; укрепить мир сулҳро мустаҳкам кардан3. аҳдномаи сулҳ; переговоры о мире гуфтушуниди сулҳ; заключить мир аҳдномаи сулҳ бастан4. осудагӣ, осоиш, осоиштагӣ, оромӣ <> голубь мира кабӯтари сулҳ; отпустить с \миром хушӣ ба хушӣ ҷавоб додан, сар додан -
16 мировой
I, -ая, -ое1. …и дунё, дунёӣ, …и олам, …и ҷаҳон, ҷаҳонӣ, …и гетӣ, …и коинот; мировое пространство фазои олам; мировая война ҷанги ҷаҳон; мировая экономика иқтисодиёти дунё; мировой рынок бозори ҷаҳонӣ; событие мирового значения ҳодисаи дорои аҳамияти ҷаҳонӣ; в мировом масштабе дар миқёси ҷаҳон2. оламшумул, дар ҷаҳон машҳур (шӯҳратёфта); ученый с мировым именем олими дар ҷаҳон машҳур3. прост. бисёр хуб (нағз); мировой парень ҷавони бисёр хуб <> мировая скорбь лит. ҳузни оламсӯз II, -ая, -ое1. хушӣ ба хушй, ба ризоият; мировая сделка созиши хушӣ ба хушӣ2. юр. оштидиҳанда; мировой судья судьяи оштидиҳанда (судьяе, ки корҳои майдаи гражданӣ ва ҷиноятиро ҳал мекунад - дар Англия, Франция, Америка ва пеш дар Россияи тореволюционӣ); мировой посредник ист. миёнарави оштидиҳанда (мансабдоре, ки дар Россияи тореволюционӣ ҷанҷолҳои заминро байни деҳқонон ва помещикон ҳал мекард)3. в знач. сущ. мировой м разг. то же, что мировой судья;4. в знач. сущ. мировая ж разг. созиш, сулҳ, оштӣ; пойти на мировую оштӣ кардан // (документ) ҳуҷҷати созиш, созишнома; подписать - \мировойую созишномаро имзо кардан, созишнома бастан -
17 молоток
м1. болғача, путк; сапожный молоток болғачаи мӯзадӯзӣ; геологический молоток болғачаи геологӣ2. шиқилдоқ; дверноймолоток шақилдоқи дар; крокетный молоток болғачаи крокет3. тех. болғача, путк; отбойный молоток путки ангиштканӣ <> пойти с молотка уст. бо савдои «кӣ зиёд?» фурӯхта шудан; продать с молотка уст. бо савдои «кӣ зиёд?» фурӯхтан -
18 монах
м1. роҳиб, шайх; пойти (постричься) в монахи роҳиб шудан2. перен. разг. порсо; жить монахом парсоена зистан -
19 наименьший
хурдтарин, майдатарин, камтарин; наименьший риск таваккали андак <> идти (пойти) по линии наименьшего сопротивления роҳи осонтар ҷустан, аз душворӣ гурехтан -
20 насмарку
разг.: идти (пойти)насмарку барбод рафтан, ройгон шудан, сӯхтан; всё пошло насмарку ҳама чиз бар бод рафт
См. также в других словарях:
ПОЙТИ — пойду, пойдёшь, пов. пойди и (разг.) поди, прош. пошёл, пошла; пошедший; пойдя и (простореч.). пошедши, сов. 1. Начать итти, совершить, проявить что–н. (какое–н. действие) в соответствии со всеми знач. глаг. итти, кроме, 40. «Пошел подпрыгивая,… … Толковый словарь Ушакова
пойти — См. начинать(ся)... Словарь русских синонимов и сходных по смыслу выражений. под. ред. Н. Абрамова, М.: Русские словари, 1999. пойти начинать(ся), податься, направляться, применяться, уродиться, устроиться, направиться, удаться, полить ручьем,… … Словарь синонимов
пойти на вы — ударить, атаковать, пойти в атаку, пойти войной, нападать, идти войной, подымать стяг, подымать меч Словарь русских синонимов … Словарь синонимов
пойти — пойду, пойдёшь; пойди и (разг.) поди; пошёл, шла, шло; пошедший; пойдя; св. 1. Начать идти (1 8, 10 12, 14, 16 24, 26 30 зн.). П. в кино. П. погулять. П. вперёд к прекрасной цели. Из чайника пошёл пар. Зарплата пойдёт с первого числа. Дорога… … Энциклопедический словарь
ПОЙТИ — ПОЙТИ, йду, йдёшь; пошёл, шла; пойди и (разг.) поди; пошедший; пойдя; совер. 1. Начать идти (в соответствии со всеми значениями глагола «идти», кроме 26). Ребёнок пошёл (начал ходить). Пошёл вон! (убирайся!). 2. перен., с неопред. Начать делать… … Толковый словарь Ожегова
Пойти — сов. неперех. 1. Начать перемещаться в определенном направлении 1) начать передвигаться, ступая ногами; побежать, поскакать, понестись и т.п. (о человеке или животном) 2) начать перемещаться массой, в большом количестве (о рыбах, мелких животных… … Современный толковый словарь русского языка Ефремовой
ПОЙТИ — куда, стать или начать идти, отправиться пеши или водой, уйти по что, с известною целью. Поди домой, и Бог с тобой! ступай. Пойду да погляжу. Пошел бы ты, да удавился. Бабы по грибы пошли. Река пошла на восток, поворотила. Лес, пашня под гору… … Толковый словарь Даля
пойти — пойти, пойду, пойдём, пойдёшь, пойдёте, пойдёт, пойдут, пойдя, пошёл, пошла, пошло, пошли, пойди, пойдите, пошедший, пошедшая, пошедшее, пошедшие, пошедшего, пошедшей, пошедшего, пошедших, пошедшему, пошедшей, пошедшему, пошедшим, пошедший,… … Формы слов
пойти — скорыми шагами • действие, непрямой объект, начало … Глагольной сочетаемости непредметных имён
пойти — пойду/, пойдёшь; пойди/ и, (разг.), поди/; пошёл, шла/, шло/; поше/дший; пойдя/; св. см. тж. пошёл, пойди вон, пошёл 1) начать идти 1), 8), 10), 12), 14), 16), 24), 26), 30) … Словарь многих выражений
пойти́ — пойду, пойдёшь; повел. пойди и (разг.) поди; прош. пошёл, шла, шло; прич. прош. пошедший; деепр. пойдя и (прост.) пошедши; сов. 1. сов. к идти (в 3, 15, 16, 21, 22 и 23 знач.). 2. Начать совершать действие в соответствии с глаг. идти (в 1, 2, 4,… … Малый академический словарь