-
1 осал
1. ледачий, нероба, недбалий, недбайло, ледащо, малодух СБ-Б, Г, К, СГ, СК; осал кӱчӱк ледачий пес СБ; осал-дэмбель таш ашай, җампаз-ишт'ир аш ашай недбалий і ледачий їсть каміння, а спритний і працьовитий їсть юшку СБЧ.2. тьмяний К; пор. усал. -
2 далапт'ер
-
3 усал
ледачий, ледащо, недбалий, халатний, кволий, слабкий Г,К; усал адамын не оҗағы тӱтэр, не хазаны хайняр у ледачого ні димар не димить, ні чавун не кипить Г; пор. осал. -
4 җампаз
здібний, діловий, майстерний СБ, П; җампаз-ишт'ир аш ашай, осал-дэмбель таш ашай людина працьовита їсть юшку, нероба їсть камінь СБЧ; пор. җамбаз, җампоз, җанбаз. -
5 ӱлеликсиз
без обідньої перерви СБ; далапт'ер-ишт'ир ӱлеликсиз дэ халий, осал-дэмблельлиге дэ йетиший старанний і працьовитий лишається навіть без обіду, й обід дістається ледачому й недбалому СБЧ. -
6 ӱчӱн
післяйм. для, задля, заради, через СБ, СМ, Г, М, СК; аның ӱчӱн для нього СБ, О; бек осал адам ӱчӱн бу сӧлений це говориться про дуже ледачу людину СК; баш ӱчӱн задля колоса М; бир гӱль ӱчӱн задля однієї квітки СГ; не ӱчӱн СБ, М, ни ӱчӱн СБ чому, для чого, навіщо; сениң ӱчӱн через тебе СБ; этт' ен шийи ӱчӱн за зроблену ним роботу Г; пор. ичин, ичӱн, ӱчӱ, чин II, чӱн.
См. также в других словарях:
қосалқы — I зат. жерг. Екінші әйел; тоқал. Күйеуі өлген әйелді әкем қ о с а л қ ы ғ а алмақ болғанда, шешем де көнбейді, Қазинаның өзі де көнбейді (С.Мұқанов, Мөлдір махаб., 27). II Қосалқы бүршік. бот. Өсімдіктердің жас өркендерінде пайда болатын қосымша… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
қосалқы әскерлер — (Запасные войска) майдандағы армия мен флотты толықтыру үшін соғыстың алдында және оның барысында қалыптастырылатын ҚК түрлерінің бөлімдері және құрамалары. Қ.ә де әр түрлі мамандықтар бойынша әскери қызметшілермен әскери дайындық (қайта… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
қосалқы аудан — (Запасной район) орналасу орнын өзгерту қажеттілігі туған жағдайда әскери объектілер мен бөлімшелердің (бөлім, құрамалардың) сабақ жүргізуіне арналған немесе дайындалған жергілікті жер аумағы. Қарсылас соққысы астынан әскерді (объектіні) шығару… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
қосалқы аэродром — (Запасной аэродром) негізгі аэродромды пайдалануға мүмкіндік жоқ кезінде авиациялық бөлімдердің (бөлімшелердің) қажетін өтейтін аэродром. Қ.а. тек қазір әрекеттегі авиациялық техникалық бөлімі (комендатурасы) жайылған, ұшу аппараттарының… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
қосалқы кемелер — (Вспомогательные корабли и суда) Әскери теңіз флотының тұтастай алғанда күнделікті және жауынгерлік іс әрекеттерін материалдық, техникалық қамтамасыз етуге арналған кемелер. Қ.к ге оқу кемелері, сүңгуір қайықтардың жүзбелі базалары, теңіздік… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
қосалқы командалық пункт — (Запасной командной пункт (ЗКП)) командалық пункт істен шыққанда немесе ол арқылы әскерді басқару мүмкін болмаған жағдайға дайындалған басқару пункті. Әскери күштердің бірлестіктерінде: әскери әуе күштері мен әскери десант күштерінде, одан басқа… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
қосалқылап — үст. Екі екіден, қосақтап, қабаттап. Ердің қанжыға тесігінен қ о с а л қ ы л а п өткізіп, бүлдіргеленген тұйық таспа – «шеттік» аталады. Оған құйысқанның жырымы байланады (Ер қанаты, 261) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
сән және қосалқы өнер — Сән енерінің бір саласы. Сән және қосалқы өнер туындылары материалына (металл, керамика, ағаш, тоқыма), жасалу әдісіне (көркем, оймыш, шекіме, әсем жазба, кесте, көркем құйма, интарсия т.б.) орай 2 түрге бөлінеді … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
басқару пункттері — (Пункты управления) ұрыс қимылдарын дайындау және жүргізу немесе жауынгерлік кезекшілік кезінде қолбасшы (командир) штаб офицерлерімен бірге орналасып, әскерлерді (күштерді) басқаруды жүргізетін арнайы жабдықталған және техникалық құралдармен… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
әшққ әскеріндегі ұрыстық реттер — (Боевые порядки в войсках ПВО) әуе шабуылына қарсы қорғаныс әскерінің ұрыстық реті зениттік ракеталық (зениттік артиллериялық) бөлімдерден, зениттік ракеталық (зениттік, артиллериялық) бөлімшелердің ұрыстық реттерінен және техникалық бөлімдер мен … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
басқару жүйесінің беріктігі — (Живучесть системы управления) басқарудың қосалқы пункттерін құруға, соның ішінде олардың жылжымалылығына, орталықтандырылуына, бүркемеленуіне, берік әскери инженерлік құрылыстарда орналасуына, байланыстың тура қосалқы құралдары мен түрлерін… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу