-
61 Банкілік есеп айырысу (ағымдағы және басқа) шотын ашу
Есеп айырысу (ағымдағы және өзге) банкілік шоттарды ашу үшін банкіге қандай құжаттарды беру қажет?
Какие документы необходимо предоставить банку для открытия расчетного (текущего и иного) банковского счета?
Банкілік есеп айырысу (ағымдағы немесе өзгедей) шотын ашу үшін клиент қолданыстағы заңнамаға және банк ережелері мен ғұрыптарына сәйкес банкіге мынадай құжаттар ұсынады:
Для открытия расчетного (текущего или иного) банковского счета клиент представляет в банк, в соответствии с действующим законодательством и банковскими правилами и обычаями, следующие документы:
- шот ашу жөніндегі өтініш;
- заявление на открытие счета;
- жарғының, құрылтайшылық шарттың, жалпы жиналыстың ғ1 хаттамасының, кәсіпорынды тіркеу туралы куәліктің, бас бухгалтерді тағайындау туралы бұйрықтың көшірмелері;
- копии устава, учредительного договора, протокола ғ1 общего собрания, свидетельства о регистрации предприятия, приказа о назначении главного бухгалтера;
- кодтар беру (Статистика жөніндегі мемлекеттік агенттіктен) және есепке қою (аумақты салық органдарынан) туралы анықтамалар;
- справки о присвоении кодов (из Государственного агентства по статистике) и постановке на учет (из территориальных налоговых органов);
- Жинақтаушы зейнетақы қорында, Халықты жұмыспен қамту қорында, Міндетті медициналық сақтандыру қорында, Әлеуметтік сақтандыру қорында тіркелгенін растайтын құжаттардың көшірмелері;
- копии документов, подтверждающие регистрацию в Накопительном пенсионном фонде, Фонде занятости населения, Фонде обязательного медицинского страхования, Фонде социального страхования;
- қойылған қолдар мен мөрдің бедері түсірілген екі карточка.
- две карточки с образцами подписей и оттиска печати.
Құрылтайшылық құжаттарды нотариалдық немесе тіркеуші органдар куәландыруға тиіс.
Учредительные документы должны быть удостоверены нотариальными или регистрирующими органами.
Банк карточкалары өтініш сияқты қолдан толтырылады. Банк карточкаларын толтыру кезінде қойылған қолдар тек нотариустың немесе жоғары тұрған органның лауазымды адамының қатысуымен ғана тіркеледі.
Банковские карточки могут быть заполнены так же как заявление – от руки. При заполнении банковских карточек подписи фиксируются только в присутствии нотариуса или должностного лица вышестоящей организации.
Бірінші қолды қою құқығы кәсіпорынның басшысына немесе оның орынбасарына тиесілі, екінші қолды қою құқығы бас бухгалтерге тиесілі, бұл қызмет штатта жоқ болған жағдайда бухгалтерлік есепті жүргізу жүктелген адамға тиесілі. Құжаттарға қол қою құқығын аталған адамдарға беру кәсіпорын бойынша шығарылған бұйрықпен ресімделуге тиіс. Бұл екі қолдың есеп айырысу құжаттарында болуы – банкінің оларды орындауға қабылдауы үшін аса маңызды шарт. Егер кәсіпорында бас бухгалтердің орнына басқаша аталатын лауазым көзделген болса, онда бұл жайында карточкада белгі соғылуға тиіс.
Право первой подписи принадлежит руководителю предприятия или его заместителю, право второй – главному бухгалтеру, при отсутствии этой должности в штате – лицу, на которое возложено ведение бухгалтерского учета. Предоставление права подписания документов указанным лицам должно быть оформлено приказом по предприятию. Наличие этих двух подписей на расчетных документах – важнейшее условие для принятия их к исполнению банком. Если на предприятии вместо должности главного бухгалтера предусмотрена должность с иным названием, то об этом должна быть сделана отметка в карточке.
Егер штатта бухгалтер лауазымы жоқ болса, есеп айырысу құжаттарында кімнің қолы қойылады?
Чья подпись фиксируется в расчетных документах, если в штате предприятия нет должности бухгалтера?
Егер штатта бухгалтер лауазымы немесе оның міндетін атқарушы адам жоқ болса, тек басшының ғана қолы тіркеледі.
Если в штате нет должности бухгалтера или лица, выполняющего его функции, фиксируется лишь подпись руководителя.
Бөлімшеге есеп айырысудың қосалқы шотын ашқан жағдайда қандай құжаттар қажет?
Какие документы необходимо предоставить в случае открытия подразделению расчетного субсчета?
Мұндай жағдайда бас кәсіпорынның бөлімшені құру туралы бұйрығы және осы қосалқы шот бойынша жасалуға рұқсат етілген операциялар көрсетілген өтініш банк карточкасымен бірге банкіге табыс етіледі. Қосалқы есеп айырысу шотын да, ағымдағы шотты да ашу кезінде банкіге сондай-ақ бөлімшенің бас ұйым бекіткен жарғысы да ұсынылады. Банк карточкаларын жоғары тұрған ұйым мөрін басып, растайды, бұл орайда нотариалдық жолмен растаудың қажеті болмайды.
В этом случае вместе с банковскими карточками в банк предоставляются приказ головного предприятия о создании подразделения и заявление с перечислением тех операций, которые разрешается совершать по этому субсчету. При открытии и расчетного субсчета, и текущего счета в банк также предоставляется утвержденный головной организацией устав подразделения. Банковские карточки заверяются вышестоящей организацией, ее печатью, нотариальное заверение при этом не требуется.
Шотты ашуға барлық аталған құжаттар беріліп, есеп айырысу-кассалық қызмет көрсету жөніндегі шартқа қол қойылғаннан кейін банк басқарушысының өкімімен кәсіпорынның шотына нөмір беріліп, оның қаражатын есепке алу үшін бет есеп ашылады.
После предоставления всех указанных документов на открытие счета, подписания договора на расчетно-кассовое обслуживание, по распоряжению управляющего банком, счету предприятия присваивается номер и заводится лицевой счет для учета его средств.
Казахско-русский экономический словарь > Банкілік есеп айырысу (ағымдағы және басқа) шотын ашу
-
62 Ипотекалық операциялар
Ипотека несиегердің (кепіл ұстаушының) борышқорға (кепіл берушіге) ақшалай талабын қамтамасыз ететін жылжымайтын мүлік кепілі болып табылады. Ипотека – жылжымайтын мүлік кепілімен алынған несие.
Ипотека представляет собой залог недвижимости для обеспечения денежного требования кредитора (залогодержателя) к должнику (залогодателю). Ипотека – это кредит, полученный под залог недвижимости.
Жылжымайтын мүлікке мына объектілер жатады:
К недвижимости относятся следующие объекты:
- жер қойнауының жер телімі;
- земельные участки недр;
- оқшауландырылған су объектілері;
- обособленные водные объекты;
- ормандар;
- леса;
- үймереттер;
- здания;
- ғимараттар;
- сооружения;
- кәсіпорындар;
- предприятия;
- пәтерлер;
- квартиры;
- мемлекеттік тіркеуге алынуға тиіс әуе және теңіз кемелері;
- подлежащие государственной регистрации воздушные и морские суда;
- ішкі жүзу кемелері;
- суда внутреннего плавания;
- ғарыш объектілері;
- космические объекты;
- құрылысқа бөлінген жер телімдерінде салынатын жылжымайтын мүліктің аяқталмаған құрылысы.
- незавершенное строительство недвижимого имущества, возводимого на земельном участке, отведенного для строительства.
Ипотекаға мыналарға қатысты рұқсат етілмейді:
Ипотека не допускается в отношении:
- мөлшерін ескергенде тиісті санаттағы жер мақсатын сақтап, дербес телім ретінде пайдалануға болмайтын жер телімі бөлігіне;
- части земельного участка, которая с учетом его размера не может быть использована в качестве самостоятельного участка с соблюдением назначения земель соответствующей категории;
- үйді немесе пәтерді меншіктенушінің осы үйдің немесе пәтердің бір бөлігін құрайтын тұрғын бөлмелері;
- жилых комнат, составляющих часть дома или квартиры собственника этого дома или квартиры;
- банкроттық туралы іс қозғалған не тарату немесе қайта құру туралы шешім қабылданған кәсіпорындар.
- предприятия, в отношении которого возбуждено дело о банкротстве либо принято решение о ликвидации или реорганизации.
Ипотека кепіл берушіге тиесілі мүлікке меншік немесе шаруашылық жүргізу құқығы негізінде белгіленеді. Мүлік кепіл берушіде оның иеленуі мен пайдалануында қалады.
Ипотека устанавливается на имущество, которое принадлежит залогодателю на правах собственности или хозяйственного ведения. Имущество остается у залогодателя в его владении и пользовании.
Ипотека заты шартта айқындалып, оның атауы, тұрған жері көрсетіледі.
Предмет ипотеки определяется в договоре с указанием его наименования, места нахождения.
Онда ипотека заты болып табылатын мүлік кепіл ұстаушыға тиесілі болатын құқық және кепіл ұстаушының осы құқығын тіркеген жылжымайтын мүлікке құқықты мемлекеттік тіркеу органының атауы көрсетілуге тиіс.
В договоре об ипотеке должно быть указано право, в силу которого имущество являющееся предметом ипотеки, принадлежит залогодержателю, и наименование органа государственной регистрации прав на недвижимое имущество, зарегистрировавшего это право залогодателя.
Ипотека туралы шарт нотариалдық жолмен куәландырылуға және мемлекеттік тіркеуге алынуға тиіс.
Договор об ипотеке должен быть нотариально удостоверен и подлежит государственной регистрации.
Ипотека затының бағасы Қазақстанның заңнамасына сәйкес кепіл берушінің кепіл ұстаушымен келісімі бойынша айқындалады. Ипотека туралы шарт тараптары ипотека затын бағалауды тәуелсіз кәсіпқой ұйымға тапсыруы мүмкін.
Оценка предмета ипотеки определяется в соответствии с законодательством Казахстана по соглашению залогодателя с залогодержателем. Стороны договора об ипотеке могут поручить оценку предмета ипотеки независимой профессиональной организации.
Кепілпұл өзінің заңды иеленушісіне мынадай құқықтарды:
Закладная является именной ценной бумагой, удостоверяющей следующие права ее законного владельца:
- ипотека туралы шартта көрсетілген мүлік ипотекасымен қамтамасыз етілген ақшалай міндеттеме бойынша орындалуын алуға құқықты;
- право на получение исполнения по денежному обязательству, обеспеченному ипотекой имущества, указанному в договоре об ипотеке;
- аталған мүлікке салынған кепіл құқығын куәландыратын атаулы бағалы қағаз болып табылады.
- право залога на указанное имущество.
Ипотекамен қамтамасыз етілген міндеттеме бойынша борышкер және кепіл беруші кепілпұл бойынша міндетті тұлғалар болып табылады.
Обязанными по закладной лицами являются должник по обеспеченному ипотекой обязательству и залогодатель.
Кепілпұлды кепіл беруші жасайды, ал егер ол үшінші тұлға болса, ипотекамен қамтамасыз етілген міндеттеме бойынша борышкер толтырады.
Закладная составляется залогодателем, а если он является третьим лицом, то должником по обеспеченному ипотекой обязательству.
Кепілпұлды бастапқы ұстаушыға ипотека мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін ипотеканы мемлекеттік тіркеуге алған орган береді.
Закладная выдается первоначальному залогодержателю органом, осуществляющим государственную регистрацию ипотеки, после государственной регистрации ипотеки.
Кепілпұл мынадай мазмұнда болуға тиіс:
Закладная содержит:
- құжаттың атауына енгізілген “кепілпұл” деген сөз;
- слово “закладная”, включенное в название документа;
- кепіл берушінің есімі және оның тұрғылықты мекені көрсетілуі не кепіл беруші – заңды тұлға болса, оның атауы және орналасқан мекені көрсетілуі;
- имя залогодателя и указание его места жительства либо его наименование и указание местонахождения, если залогодатель – юридическое лицо;
- бастапқы кепіл ұстаушының есімі және оның тұрғылықты мекені көрсетілуі не кепіл беруші – заңды тұлға болса, оның атауы және орналасқан мекені ипотека заты болып табылатын мүлікті кепіл берушіге тиесілі ететін құқықтың атауы және осы құқықты тіркеген органның атауы, онда мемлекеттік тіркеуге алынған нөмірі, күні және жері, ал егер ипотека заты кепіл берушіге тиесілі жалдау құқығы болса – жалға берілетін зат болып табылатын мүліктің дәл атауы және осы құқықтың қолданылу мерзімі;
- имя первоначального залогодержателя и указание его места жительства либо его наименование и указание местонахождения, если залогодатель – юридическое наименование права, в силу которого имущество, являющееся предметом ипотеки, принадлежит залогодателю, и наименование органа, зарегистрировавшего это право, с указанием номера, даты и места государственной регистрации, а если предметом ипотеки является принадлежащее залогодателю право аренды – точное название имущества, являющегося предметом аренды и срок действия этого права;
- ипотека заты болып табылатын мүліктің өмірлік пайдалану, жалға алу құқығымен, сервитутпен, өзгедей құқықпен қамтамасыз етілгені не ипотеканың мемлекеттік тіркеуге алынуы сәтінде үшінші тұлғаның тіркелуге тиісті ешқандай құқығымен қамтамасыз етілмегені көрсетілуі;
- указание на то, что имущество, являющееся предметом ипотеки, обременено правом пожизненного пользования, аренды, сервитутом, иным правом либо не обременено никаким из подлежащих государственной регистрации правом третьих лиц на момент государственной регистрации ипотеки;
- кепіл берушінің қойған қолы, ал егер үшінші тұлға болса, онда ипотекамен қамтамасыз етілген міндеттеме бойынша борышқордың да қолы;
- подпись залогодателя, а если он является третьим лицом, то и должника по обеспеченному ипотекой обязательству;
- ипотека туралы шарттың нотариуста куәландырылған уақыты мен жері туралы мәліметтер;
- сведения о времени и месте нотариального удостоверения договора об ипотеке;
- бастапқы кепіл ұстаушыға кепілпұлдың берілген күнінің көрсетілуі.
- указание даты выдачи закладной первоначальному залогодержателю.
Казахско-русский экономический словарь > Ипотекалық операциялар
-
63 Төлем құжаттары
Сіз... ұсынуға тиіссіз.
Вы должны предъявить...
- упаковочные листы в 3-х экземплярах.
Құжаттар тексерілгеннен кейін сіз тауарлардың ақысын төлей аласыз.
После проверки документов вы можете произвести оплату товаров.
Қазір сіздің төлем құжаттамаңызды қараймыз.
Сейчас посмотрим вашу платежную документацию.
Бұл құжаттар бойынша бізде сыни ескертпелер жоқ.
По этим документам у нас нет критических замечаний.
Бірақ чектерде, тратталар мен аккредитивтерде екі адамның қолы болуға тиіс, ал сізде мұнда тек бір адамның ғана қолы қойылған.
Но чеки, тратты и аккредитивы должны иметь по две подписи, а у вас здесь лишь одна подпись.
Сонымен бірге сіздің траттада индоссаментіңіз жоқ.
Кроме того, на вашей тратте нет вашего индоссамента.
Аударымда алушының атауы көрсетілмеген.
В переводе не указано наименование получателя.
Иә, біз оны екі ай бұрын жібергенбіз.
Да, мы направили ее еще два месяца назад.
Сізге қорытынды бағалама бергенімізге екі ай өтті ғой.
Прошло уже два месяца, как мы представили вам заключительную котировку.
Сіздің төлем төлеуге ұсынған құжаттарыңыз қазір толық реттелген күйде тұр.
Ваши документы, представленные к платежу, находятся сейчас в полном порядке.
-
64 Ипотечные операции
Ипотека представляет собой залог недвижимости для обеспечения денежного требования кредитора (залогодержателя) к должнику (залогодателю). Ипотека – это кредит, полученный под залог недвижимости.
Ипотека несиегердің (кепіл ұстаушының) борышқорға (кепіл берушіге) ақшалай талабын қамтамасыз ететін жылжымайтын мүлік кепілі болып табылады. Ипотека – жылжымайтын мүлік кепілімен алынған несие.
К недвижимости относятся следующие объекты:
Жылжымайтын мүлікке мына объектілер жатады:
- земельные участки недр;
- жер қойнауының жер телімі;
- обособленные водные объекты;
- оқшауландырылған су объектілері;
- леса;
- ормандар;
- здания;
- үймереттер;
- сооружения;
- ғимараттар;
- предприятия;
- кәсіпорындар;
- квартиры;
- пәтерлер;
- подлежащие государственной регистрации воздушные и морские суда;
- мемлекеттік тіркеуге алынуға тиіс әуе және теңіз кемелері;
- суда внутреннего плавания;
- ішкі жүзу кемелері;
- космические объекты;
- ғарыш объектілері;
- незавершенное строительство недвижимого имущества, возводимого на земельном участке, отведенного для строительства.
- құрылысқа бөлінген жер телімдерінде салынатын жылжымайтын мүліктің аяқталмаған құрылысы.
Ипотека не допускается в отношении:
Ипотекаға мыналарға қатысты рұқсат етілмейді:
- части земельного участка, которая с учетом его размера не может быть использована в качестве самостоятельного участка с соблюдением назначения земель соответствующей категории;
- мөлшерін ескергенде тиісті санаттағы жер мақсатын сақтап, дербес телім ретінде пайдалануға болмайтын жер телімі бөлігіне;
- жилых комнат, составляющих часть дома или квартиры собственника этого дома или квартиры;
- үйді немесе пәтерді меншіктенушінің осы үйдің немесе пәтердің бір бөлігін құрайтын тұрғын бөлмелері;
- предприятия, в отношении которого возбуждено дело о банкротстве либо принято решение о ликвидации или реорганизации.
- банкроттық туралы іс қозғалған не тарату немесе қайта құру туралы шешім қабылданған кәсіпорындар.
Ипотека устанавливается на имущество, которое принадлежит залогодателю на правах собственности или хозяйственного ведения. Имущество остается у залогодателя в его владении и пользовании.
Ипотека кепіл берушіге тиесілі мүлікке меншік немесе шаруашылық жүргізу құқығы негізінде белгіленеді. Мүлік кепіл берушіде оның иеленуі мен пайдалануында қалады.
Предмет ипотеки определяется в договоре с указанием его наименования, места нахождения.
Ипотека заты шартта айқындалып, оның атауы, тұрған жері көрсетіледі.
В договоре об ипотеке должно быть указано право, в силу которого имущество являющееся предметом ипотеки, принадлежит залогодержателю, и наименование органа государственной регистрации прав на недвижимое имущество, зарегистрировавшего это право залогодателя.
Онда ипотека заты болып табылатын мүлік кепіл ұстаушыға тиесілі болатын құқық және кепіл ұстаушының осы құқығын тіркеген жылжымайтын мүлікке құқықты мемлекеттік тіркеу органының атауы көрсетілуге тиіс.
Договор об ипотеке должен быть нотариально удостоверен и подлежит государственной регистрации.
Ипотека туралы шарт нотариалдық жолмен куәландырылуға және мемлекеттік тіркеуге алынуға тиіс.
Оценка предмета ипотеки определяется в соответствии с законодательством Казахстана по соглашению залогодателя с залогодержателем. Стороны договора об ипотеке могут поручить оценку предмета ипотеки независимой профессиональной организации.
Ипотека затының бағасы Қазақстанның заңнамасына сәйкес кепіл берушінің кепіл ұстаушымен келісімі бойынша айқындалады. Ипотека туралы шарт тараптары ипотека затын бағалауды тәуелсіз кәсіпқой ұйымға тапсыруы мүмкін.
Закладная является именной ценной бумагой, удостоверяющей следующие права ее законного владельца:
Кепілпұл өзінің заңды иеленушісіне мынадай құқықтарды:
- право на получение исполнения по денежному обязательству, обеспеченному ипотекой имущества, указанному в договоре об ипотеке;
- ипотека туралы шартта көрсетілген мүлік ипотекасымен қамтамасыз етілген ақшалай міндеттеме бойынша орындалуын алуға құқықты;
- право залога на указанное имущество.
- аталған мүлікке салынған кепіл құқығын куәландыратын атаулы бағалы қағаз болып табылады.
Обязанными по закладной лицами являются должник по обеспеченному ипотекой обязательству и залогодатель.
Ипотекамен қамтамасыз етілген міндеттеме бойынша борышкер және кепіл беруші кепілпұл бойынша міндетті тұлғалар болып табылады.
Закладная составляется залогодателем, а если он является третьим лицом, то должником по обеспеченному ипотекой обязательству.
Кепілпұлды кепіл беруші жасайды, ал егер ол үшінші тұлға болса, ипотекамен қамтамасыз етілген міндеттеме бойынша борышкер толтырады.
Закладная выдается первоначальному залогодержателю органом, осуществляющим государственную регистрацию ипотеки, после государственной регистрации ипотеки.
Кепілпұлды бастапқы ұстаушыға ипотека мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін ипотеканы мемлекеттік тіркеуге алған орган береді.
Закладная содержит:
Кепілпұл мынадай мазмұнда болуға тиіс:
- слово "закладная", включенное в название документа;
- құжаттың атауына енгізілген "кепілпұл" деген сөз;
- имя залогодателя и указание его места жительства либо его наименование и указание местонахождения, если залогодатель – юридическое лицо;
- кепіл берушінің есімі және оның тұрғылықты мекені көрсетілуі не кепіл беруші – заңды тұлға болса, оның атауы және орналасқан мекені көрсетілуі;
- имя первоначального залогодержателя и указание его места жительства либо его наименование и указание местонахождения, если залогодатель – юридическое наименование права, в силу которого имущество, являющееся предметом ипотеки, принадлежит залогодателю, и наименование органа, зарегистрировавшего это право, с указанием номера, даты и места государственной регистрации, а если предметом ипотеки является принадлежащее залогодателю право аренды – точное название имущества, являющегося предметом аренды и срок действия этого права;
- бастапқы кепіл ұстаушының есімі және оның тұрғылықты мекені көрсетілуі не кепіл беруші – заңды тұлға болса, оның атауы және орналасқан мекені ипотека заты болып табылатын мүлікті кепіл берушіге тиесілі ететін құқықтың атауы және осы құқықты тіркеген органның атауы, онда мемлекеттік тіркеуге алынған нөмірі, күні және жері, ал егер ипотека заты кепіл берушіге тиесілі жалдау құқығы болса – жалға берілетін зат болып табылатын мүліктің дәл атауы және осы құқықтың қолданылу мерзімі;
- указание на то, что имущество, являющееся предметом ипотеки, обременено правом пожизненного пользования, аренды, сервитутом, иным правом либо не обременено никаким из подлежащих государственной регистрации правом третьих лиц на момент государственной регистрации ипотеки;
- ипотека заты болып табылатын мүліктің өмірлік пайдалану, жалға алу құқығымен, сервитутпен, өзгедей құқықпен қамтамасыз етілгені не ипотеканың мемлекеттік тіркеуге алынуы сәтінде үшінші тұлғаның тіркелуге тиісті ешқандай құқығымен қамтамасыз етілмегені көрсетілуі;
- подпись залогодателя, а если он является третьим лицом, то и должника по обеспеченному ипотекой обязательству;
- кепіл берушінің қойған қолы, ал егер үшінші тұлға болса, онда ипотекамен қамтамасыз етілген міндеттеме бойынша борышқордың да қолы;
- сведения о времени и месте нотариального удостоверения договора об ипотеке;
- ипотека туралы шарттың нотариуста куәландырылған уақыты мен жері туралы мәліметтер;
- указание даты выдачи закладной первоначальному залогодержателю.
- бастапқы кепіл ұстаушыға кепілпұлдың берілген күнінің көрсетілуі.
-
65 Открытие расчетного (текущего и иного) банковского счета
Какие документы необходимо предоставить банку для открытия расчетного (текущего и иного) банковского счета?
Есеп айырысу (ағымдағы және өзге) банкілік шоттарды ашу үшін банкіге қандай құжаттарды беру қажет?
Для открытия расчетного (текущего или иного) банковского счета клиент представляет в банк, в соответствии с действующим законодательством и банковскими правилами и обычаями, следующие документы:
Банкілік есеп айырысу (ағымдағы немесе өзгедей) шотын ашу үшін клиент қолданыстағы заңнамаға және банк ережелері мен ғұрыптарына сәйкес банкіге мынадай құжаттар ұсынады:
- заявление на открытие счета;
- шот ашу жөніндегі өтініш;
- копии устава, учредительного договора, протокола ғ1 общего собрания, свидетельства о регистрации предприятия, приказа о назначении главного бухгалтера;
- жарғының, құрылтайшылық шарттың, жалпы жиналыстың ғ1 хаттамасының, кәсіпорынды тіркеу туралы куәліктің, бас бухгалтерді тағайындау туралы бұйрықтың көшірмелері;
- справки о присвоении кодов (из Государственного агентства по статистике) и постановке на учет (из территориальных налоговых органов);
- кодтар беру (Статистика жөніндегі мемлекеттік агенттіктен) және есепке қою (аумақты салық органдарынан) туралы анықтамалар;
- копии документов, подтверждающие регистрацию в Накопительном пенсионном фонде, Фонде занятости населения, Фонде обязательного медицинского страхования, Фонде социального страхования;
- Жинақтаушы зейнетақы қорында, Халықты жұмыспен қамту қорында, Міндетті медициналық сақтандыру қорында, Әлеуметтік сақтандыру қорында тіркелгенін растайтын құжаттардың көшірмелері;
- две карточки с образцами подписей и оттиска печати.
- қойылған қолдар мен мөрдің бедері түсірілген екі карточка.
Учредительные документы должны быть удостоверены нотариальными или регистрирующими органами.
Құрылтайшылық құжаттарды нотариалдық немесе тіркеуші органдар куәландыруға тиіс.
Банковские карточки могут быть заполнены так же как заявление – от руки. При заполнении банковских карточек подписи фиксируются только в присутствии нотариуса или должностного лица вышестоящей организации.
Банк карточкалары өтініш сияқты қолдан толтырылады. Банк карточкаларын толтыру кезінде қойылған қолдар тек нотариустың немесе жоғары тұрған органның лауазымды адамының қатысуымен ғана тіркеледі.
Право первой подписи принадлежит руководителю предприятия или его заместителю, право второй – главному бухгалтеру, при отсутствии этой должности в штате – лицу, на которое возложено ведение бухгалтерского учета. Предоставление права подписания документов указанным лицам должно быть оформлено приказом по предприятию. Наличие этих двух подписей на расчетных документах – важнейшее условие для принятия их к исполнению банком. Если на предприятии вместо должности главного бухгалтера предусмотрена должность с иным названием, то об этом должна быть сделана отметка в карточке.
Бірінші қолды қою құқығы кәсіпорынның басшысына немесе оның орынбасарына тиесілі, екінші қолды қою құқығы бас бухгалтерге тиесілі, бұл қызмет штатта жоқ болған жағдайда бухгалтерлік есепті жүргізу жүктелген адамға тиесілі. Құжаттарға қол қою құқығын аталған адамдарға беру кәсіпорын бойынша шығарылған бұйрықпен ресімделуге тиіс. Бұл екі қолдың есеп айырысу құжаттарында болуы – банкінің оларды орындауға қабылдауы үшін аса маңызды шарт. Егер кәсіпорында бас бухгалтердің орнына басқаша аталатын лауазым көзделген болса, онда бұл жайында карточкада белгі соғылуға тиіс.
Чья подпись фиксируется в расчетных документах, если в штате предприятия нет должности бухгалтера?
Егер штатта бухгалтер лауазымы жоқ болса, есеп айырысу құжаттарында кімнің қолы қойылады?
Если в штате нет должности бухгалтера или лица, выполняющего его функции, фиксируется лишь подпись руководителя.
Егер штатта бухгалтер лауазымы немесе оның міндетін атқарушы адам жоқ болса, тек басшының ғана қолы тіркеледі.
Какие документы необходимо предоставить в случае открытия подразделению расчетного субсчета?
Бөлімшеге есеп айырысудың қосалқы шотын ашқан жағдайда қандай құжаттар қажет?
В этом случае вместе с банковскими карточками в банк предоставляются приказ головного предприятия о создании подразделения и заявление с перечислением тех операций, которые разрешается совершать по этому субсчету. При открытии и расчетного субсчета, и текущего счета в банк также предоставляется утвержденный головной организацией устав подразделения. Банковские карточки заверяются вышестоящей организацией, ее печатью, нотариальное заверение при этом не требуется.
Мұндай жағдайда бас кәсіпорынның бөлімшені құру туралы бұйрығы және осы қосалқы шот бойынша жасалуға рұқсат етілген операциялар көрсетілген өтініш банк карточкасымен бірге банкіге табыс етіледі. Қосалқы есеп айырысу шотын да, ағымдағы шотты да ашу кезінде банкіге сондай-ақ бөлімшенің бас ұйым бекіткен жарғысы да ұсынылады. Банк карточкаларын жоғары тұрған ұйым мөрін басып, растайды, бұл орайда нотариалдық жолмен растаудың қажеті болмайды.
После предоставления всех указанных документов на открытие счета, подписания договора на расчетно-кассовое обслуживание, по распоряжению управляющего банком, счету предприятия присваивается номер и заводится лицевой счет для учета его средств.
Шотты ашуға барлық аталған құжаттар беріліп, есеп айырысу-кассалық қызмет көрсету жөніндегі шартқа қол қойылғаннан кейін банк басқарушысының өкімімен кәсіпорынның шотына нөмір беріліп, оның қаражатын есепке алу үшін бет есеп ашылады.
Русско-казахский экономический словарь > Открытие расчетного (текущего и иного) банковского счета
-
66 Платежные документы
Вы должны предъявить...
Сіз... ұсынуға тиіссіз.
- упаковочные листы в 3-х экземплярах.
После проверки документов вы можете произвести оплату товаров.
Құжаттар тексерілгеннен кейін сіз тауарлардың ақысын төлей аласыз.
Сейчас посмотрим вашу платежную документацию.
Қазір сіздің төлем құжаттамаңызды қараймыз.
По этим документам у нас нет критических замечаний.
Бұл құжаттар бойынша бізде сыни ескертпелер жоқ.
Но чеки, тратты и аккредитивы должны иметь по две подписи, а у вас здесь лишь одна подпись.
Бірақ чектерде, тратталар мен аккредитивтерде екі адамның қолы болуға тиіс, ал сізде мұнда тек бір адамның ғана қолы қойылған.
Кроме того, на вашей тратте нет вашего индоссамента.
Сонымен бірге сіздің траттада индоссаментіңіз жоқ.
В переводе не указано наименование получателя.
Аударымда алушының атауы көрсетілмеген.
Да, мы направили ее еще два месяца назад.
Иә, біз оны екі ай бұрын жібергенбіз.
Прошло уже два месяца, как мы представили вам заключительную котировку.
Сізге қорытынды бағалама бергенімізге екі ай өтті ғой.
Ваши документы, представленные к платежу, находятся сейчас в полном порядке.
Сіздің төлем төлеуге ұсынған құжаттарыңыз қазір толық реттелген күйде тұр.
Русско-казахский экономический словарь > Платежные документы
-
67 Банкілік есеп айырысу (ағымдағы және басқа) шотын ашу
Есеп айырысу (ағымдағы және өзге) банкілік шоттарды ашу үшін банкіге қандай құжаттарды беру қажет?
Какие документы необходимо предоставить банку для открытия расчетного (текущего и иного) банковского счета?
Банкілік есеп айырысу (ағымдағы немесе өзгедей) шотын ашу үшін клиент қолданыстағы заңнамаға және банк ережелері мен ғұрыптарына сәйкес банкіге мынадай құжаттар ұсынады:
Для открытия расчетного (текущего или иного) банковского счета клиент представляет в банк, в соответствии с действующим законодательством и банковскими правилами и обычаями, следующие документы:
- шот ашу жөніндегі өтініш;
- заявление на открытие счета;
- жарғының, құрылтайшылық шарттың, жалпы жиналыстың ғ1 хаттамасының, кәсіпорынды тіркеу туралы куәліктің, бас бухгалтерді тағайындау туралы бұйрықтың көшірмелері;
- копии устава, учредительного договора, протокола ғ1 общего собрания, свидетельства о регистрации предприятия, приказа о назначении главного бухгалтера;
- кодтар беру (Статистика жөніндегі мемлекеттік агенттіктен) және есепке қою (аумақты салық органдарынан) туралы анықтамалар;
- справки о присвоении кодов (из Государственного агентства по статистике) и постановке на учет (из территориальных налоговых органов);
- Жинақтаушы зейнетақы қорында, Халықты жұмыспен қамту қорында, Міндетті медициналық сақтандыру қорында, Әлеуметтік сақтандыру қорында тіркелгенін растайтын құжаттардың көшірмелері;
- копии документов, подтверждающие регистрацию в Накопительном пенсионном фонде, Фонде занятости населения, Фонде обязательного медицинского страхования, Фонде социального страхования;
- қойылған қолдар мен мөрдің бедері түсірілген екі карточка.
- две карточки с образцами подписей и оттиска печати.
Құрылтайшылық құжаттарды нотариалдық немесе тіркеуші органдар куәландыруға тиіс.
Учредительные документы должны быть удостоверены нотариальными или регистрирующими органами.
Банк карточкалары өтініш сияқты қолдан толтырылады. Банк карточкаларын толтыру кезінде қойылған қолдар тек нотариустың немесе жоғары тұрған органның лауазымды адамының қатысуымен ғана тіркеледі.
Банковские карточки могут быть заполнены так же как заявление – от руки. При заполнении банковских карточек подписи фиксируются только в присутствии нотариуса или должностного лица вышестоящей организации.
Бірінші қолды қою құқығы кәсіпорынның басшысына немесе оның орынбасарына тиесілі, екінші қолды қою құқығы бас бухгалтерге тиесілі, бұл қызмет штатта жоқ болған жағдайда бухгалтерлік есепті жүргізу жүктелген адамға тиесілі. Құжаттарға қол қою құқығын аталған адамдарға беру кәсіпорын бойынша шығарылған бұйрықпен ресімделуге тиіс. Бұл екі қолдың есеп айырысу құжаттарында болуы – банкінің оларды орындауға қабылдауы үшін аса маңызды шарт. Егер кәсіпорында бас бухгалтердің орнына басқаша аталатын лауазым көзделген болса, онда бұл жайында карточкада белгі соғылуға тиіс.
Право первой подписи принадлежит руководителю предприятия или его заместителю, право второй – главному бухгалтеру, при отсутствии этой должности в штате – лицу, на которое возложено ведение бухгалтерского учета. Предоставление права подписания документов указанным лицам должно быть оформлено приказом по предприятию. Наличие этих двух подписей на расчетных документах – важнейшее условие для принятия их к исполнению банком. Если на предприятии вместо должности главного бухгалтера предусмотрена должность с иным названием, то об этом должна быть сделана отметка в карточке.
Егер штатта бухгалтер лауазымы жоқ болса, есеп айырысу құжаттарында кімнің қолы қойылады?
Чья подпись фиксируется в расчетных документах, если в штате предприятия нет должности бухгалтера?
Егер штатта бухгалтер лауазымы немесе оның міндетін атқарушы адам жоқ болса, тек басшының ғана қолы тіркеледі.
Если в штате нет должности бухгалтера или лица, выполняющего его функции, фиксируется лишь подпись руководителя.
Бөлімшеге есеп айырысудың қосалқы шотын ашқан жағдайда қандай құжаттар қажет?
Какие документы необходимо предоставить в случае открытия подразделению расчетного субсчета?
Мұндай жағдайда бас кәсіпорынның бөлімшені құру туралы бұйрығы және осы қосалқы шот бойынша жасалуға рұқсат етілген операциялар көрсетілген өтініш банк карточкасымен бірге банкіге табыс етіледі. Қосалқы есеп айырысу шотын да, ағымдағы шотты да ашу кезінде банкіге сондай-ақ бөлімшенің бас ұйым бекіткен жарғысы да ұсынылады. Банк карточкаларын жоғары тұрған ұйым мөрін басып, растайды, бұл орайда нотариалдық жолмен растаудың қажеті болмайды.
В этом случае вместе с банковскими карточками в банк предоставляются приказ головного предприятия о создании подразделения и заявление с перечислением тех операций, которые разрешается совершать по этому субсчету. При открытии и расчетного субсчета, и текущего счета в банк также предоставляется утвержденный головной организацией устав подразделения. Банковские карточки заверяются вышестоящей организацией, ее печатью, нотариальное заверение при этом не требуется.
Шотты ашуға барлық аталған құжаттар беріліп, есеп айырысу-кассалық қызмет көрсету жөніндегі шартқа қол қойылғаннан кейін банк басқарушысының өкімімен кәсіпорынның шотына нөмір беріліп, оның қаражатын есепке алу үшін бет есеп ашылады.
После предоставления всех указанных документов на открытие счета, подписания договора на расчетно-кассовое обслуживание, по распоряжению управляющего банком, счету предприятия присваивается номер и заводится лицевой счет для учета его средств.
Қазақ-орыс анықтағыш-тілашар банктік жүйенің жұмыскерлерінің > Банкілік есеп айырысу (ағымдағы және басқа) шотын ашу
-
68 Ипотекалық операциялар
Ипотека несиегердің (кепіл ұстаушының) борышқорға (кепіл берушіге) ақшалай талабын қамтамасыз ететін жылжымайтын мүлік кепілі болып табылады. Ипотека – жылжымайтын мүлік кепілімен алынған несие.
Ипотека представляет собой залог недвижимости для обеспечения денежного требования кредитора (залогодержателя) к должнику (залогодателю). Ипотека – это кредит, полученный под залог недвижимости.
Жылжымайтын мүлікке мына объектілер жатады:
К недвижимости относятся следующие объекты:
- жер қойнауының жер телімі;
- земельные участки недр;
- оқшауландырылған су объектілері;
- обособленные водные объекты;
- ормандар;
- леса;
- үймереттер;
- здания;
- ғимараттар;
- сооружения;
- кәсіпорындар;
- предприятия;
- пәтерлер;
- квартиры;
- мемлекеттік тіркеуге алынуға тиіс әуе және теңіз кемелері;
- подлежащие государственной регистрации воздушные и морские суда;
- ішкі жүзу кемелері;
- суда внутреннего плавания;
- ғарыш объектілері;
- космические объекты;
- құрылысқа бөлінген жер телімдерінде салынатын жылжымайтын мүліктің аяқталмаған құрылысы.
- незавершенное строительство недвижимого имущества, возводимого на земельном участке, отведенного для строительства.
Ипотекаға мыналарға қатысты рұқсат етілмейді:
Ипотека не допускается в отношении:
- мөлшерін ескергенде тиісті санаттағы жер мақсатын сақтап, дербес телім ретінде пайдалануға болмайтын жер телімі бөлігіне;
- части земельного участка, которая с учетом его размера не может быть использована в качестве самостоятельного участка с соблюдением назначения земель соответствующей категории;
- үйді немесе пәтерді меншіктенушінің осы үйдің немесе пәтердің бір бөлігін құрайтын тұрғын бөлмелері;
- жилых комнат, составляющих часть дома или квартиры собственника этого дома или квартиры;
- банкроттық туралы іс қозғалған не тарату немесе қайта құру туралы шешім қабылданған кәсіпорындар.
- предприятия, в отношении которого возбуждено дело о банкротстве либо принято решение о ликвидации или реорганизации.
Ипотека кепіл берушіге тиесілі мүлікке меншік немесе шаруашылық жүргізу құқығы негізінде белгіленеді. Мүлік кепіл берушіде оның иеленуі мен пайдалануында қалады.
Ипотека устанавливается на имущество, которое принадлежит залогодателю на правах собственности или хозяйственного ведения. Имущество остается у залогодателя в его владении и пользовании.
Ипотека заты шартта айқындалып, оның атауы, тұрған жері көрсетіледі.
Предмет ипотеки определяется в договоре с указанием его наименования, места нахождения.
Онда ипотека заты болып табылатын мүлік кепіл ұстаушыға тиесілі болатын құқық және кепіл ұстаушының осы құқығын тіркеген жылжымайтын мүлікке құқықты мемлекеттік тіркеу органының атауы көрсетілуге тиіс.
В договоре об ипотеке должно быть указано право, в силу которого имущество являющееся предметом ипотеки, принадлежит залогодержателю, и наименование органа государственной регистрации прав на недвижимое имущество, зарегистрировавшего это право залогодателя.
Ипотека туралы шарт нотариалдық жолмен куәландырылуға және мемлекеттік тіркеуге алынуға тиіс.
Договор об ипотеке должен быть нотариально удостоверен и подлежит государственной регистрации.
Ипотека затының бағасы Қазақстанның заңнамасына сәйкес кепіл берушінің кепіл ұстаушымен келісімі бойынша айқындалады. Ипотека туралы шарт тараптары ипотека затын бағалауды тәуелсіз кәсіпқой ұйымға тапсыруы мүмкін.
Оценка предмета ипотеки определяется в соответствии с законодательством Казахстана по соглашению залогодателя с залогодержателем. Стороны договора об ипотеке могут поручить оценку предмета ипотеки независимой профессиональной организации.
Кепілпұл өзінің заңды иеленушісіне мынадай құқықтарды:
Закладная является именной ценной бумагой, удостоверяющей следующие права ее законного владельца:
- ипотека туралы шартта көрсетілген мүлік ипотекасымен қамтамасыз етілген ақшалай міндеттеме бойынша орындалуын алуға құқықты;
- право на получение исполнения по денежному обязательству, обеспеченному ипотекой имущества, указанному в договоре об ипотеке;
- аталған мүлікке салынған кепіл құқығын куәландыратын атаулы бағалы қағаз болып табылады.
- право залога на указанное имущество.
Ипотекамен қамтамасыз етілген міндеттеме бойынша борышкер және кепіл беруші кепілпұл бойынша міндетті тұлғалар болып табылады.
Обязанными по закладной лицами являются должник по обеспеченному ипотекой обязательству и залогодатель.
Кепілпұлды кепіл беруші жасайды, ал егер ол үшінші тұлға болса, ипотекамен қамтамасыз етілген міндеттеме бойынша борышкер толтырады.
Закладная составляется залогодателем, а если он является третьим лицом, то должником по обеспеченному ипотекой обязательству.
Кепілпұлды бастапқы ұстаушыға ипотека мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін ипотеканы мемлекеттік тіркеуге алған орган береді.
Закладная выдается первоначальному залогодержателю органом, осуществляющим государственную регистрацию ипотеки, после государственной регистрации ипотеки.
Кепілпұл мынадай мазмұнда болуға тиіс:
Закладная содержит:
- құжаттың атауына енгізілген “кепілпұл” деген сөз;
- слово “закладная”, включенное в название документа;
- кепіл берушінің есімі және оның тұрғылықты мекені көрсетілуі не кепіл беруші – заңды тұлға болса, оның атауы және орналасқан мекені көрсетілуі;
- имя залогодателя и указание его места жительства либо его наименование и указание местонахождения, если залогодатель – юридическое лицо;
- бастапқы кепіл ұстаушының есімі және оның тұрғылықты мекені көрсетілуі не кепіл беруші – заңды тұлға болса, оның атауы және орналасқан мекені ипотека заты болып табылатын мүлікті кепіл берушіге тиесілі ететін құқықтың атауы және осы құқықты тіркеген органның атауы, онда мемлекеттік тіркеуге алынған нөмірі, күні және жері, ал егер ипотека заты кепіл берушіге тиесілі жалдау құқығы болса – жалға берілетін зат болып табылатын мүліктің дәл атауы және осы құқықтың қолданылу мерзімі;
- имя первоначального залогодержателя и указание его места жительства либо его наименование и указание местонахождения, если залогодатель – юридическое наименование права, в силу которого имущество, являющееся предметом ипотеки, принадлежит залогодателю, и наименование органа, зарегистрировавшего это право, с указанием номера, даты и места государственной регистрации, а если предметом ипотеки является принадлежащее залогодателю право аренды – точное название имущества, являющегося предметом аренды и срок действия этого права;
- ипотека заты болып табылатын мүліктің өмірлік пайдалану, жалға алу құқығымен, сервитутпен, өзгедей құқықпен қамтамасыз етілгені не ипотеканың мемлекеттік тіркеуге алынуы сәтінде үшінші тұлғаның тіркелуге тиісті ешқандай құқығымен қамтамасыз етілмегені көрсетілуі;
- указание на то, что имущество, являющееся предметом ипотеки, обременено правом пожизненного пользования, аренды, сервитутом, иным правом либо не обременено никаким из подлежащих государственной регистрации правом третьих лиц на момент государственной регистрации ипотеки;
- кепіл берушінің қойған қолы, ал егер үшінші тұлға болса, онда ипотекамен қамтамасыз етілген міндеттеме бойынша борышқордың да қолы;
- подпись залогодателя, а если он является третьим лицом, то и должника по обеспеченному ипотекой обязательству;
- ипотека туралы шарттың нотариуста куәландырылған уақыты мен жері туралы мәліметтер;
- сведения о времени и месте нотариального удостоверения договора об ипотеке;
- бастапқы кепіл ұстаушыға кепілпұлдың берілген күнінің көрсетілуі.
- указание даты выдачи закладной первоначальному залогодержателю.
Қазақ-орыс анықтағыш-тілашар банктік жүйенің жұмыскерлерінің > Ипотекалық операциялар
-
69 2H-1-benzopyran-6-ols
Макаров: 2H-1-бензопиран-6-олы (см.также витамины E; токоферолы) -
70 propan-2-ols
Макаров: пропан-2-олы -
71 büyük
биек; бөек; дәү; олы; зур -
72 абый
сущ.1)а) ста́рший брат; бра́тец ласк.; брато́к, брату́шка прост.; брата́н обл. || бра́тский (долг, наказ)кече абый — мла́дший (ме́ньший) брат
олы абый — (ста́рший) брат
уртанчы абый — сре́дний брат
абыйсы аны яслегә йөртә — брат (бра́тец) во́дит его́ в я́сли
абый хаты — письмо́ (от) бра́та (бра́тца)
б) ( бала яки үсмер яшендәге) брат; бра́тик, брати́шка ласк. || бра́тнин, брати́шкин2) (в обращении к лицу, являющемуся старшим братом не себе, а кому-то) абыйсы разг. брат, бра́тец ласк.; бра́тикабыйсы, нигә аның уенчыгын бирмисең? — бра́тик, почему́ ты не отдаёшь его́ (её) игру́шку?
3) (в обращении к родственникам родителей или к любому мужчине, старшему по возрасту, чаще в сочетании с собственным именем) дя́дя; дя́денька, дя́дькакүрше Әхмәт абый — сосе́д дя́дя Ахме́т
укытучы абый белән очрашу — встре́титься со свои́м учи́телем
бригадир абыйны чакыру — позва́ть (дя́дю) бригади́ра
•- абыйкеше- абый кызы
- абый малае -
73 абыстай
сущ.1) абыста́й нескл. (супруга служителя культа, обычно муллы, занимавшаяся тж. обучением детей началам молитвы и чтения); обращение к нейолы абыстай — ста́ршая абыста́й, ста́ршая жена́ муллы́
абыстайга йөрү — ходи́ть к абыста́й; обуча́ться у абыста́й
2) устар. обращение к жене состоятельного человека или к богатой, обычно немолодой женщине, либо к грамотной, образованной женщинеҖиһан абыстай — Джиха́н-абыста́й
3) диал.; см. апа -
74 агай
I сущ.; разг.1)а) мужи́к, мужичо́к прост., крестья́нинколхозчы агайлар — мужики́-колхо́зники
тәмәкече агай — мужи́к-кури́льщик; таба́чник прост.
б) агайлар мужики́, мужичьё собир.; прост.мөселман агайлар — мужики́-мусульма́не
крестьян агайлар — мужики́-крестья́не, мужики́; мужичьё (крестья́нское)
бай агайлар — богате́и; мужики́-богачи́; мужики́-богате́и
2) дя́дя, ага́й обл. || дя́динагай олы, мин зур - атка печән кем сала? ирон. — брат старшо́й, я большо́й - а се́на кто зада́ст? (т.е. кто же бу́дет рабо́тать, е́сли все ста́нут нача́льниками); ≈≈ ка́ждый - сам большо́й
3) ирон.; шутл. дя́дя (из); (высокопоста́вленная) осо́ба (персо́на ирон.)II межд.; = агаемкөчле агайлар — си́льные осо́бы (персо́ны); си́льные дя́ди из...; си́льные ми́ра сего́
1) выраж. интенсивность, эмоциональность как..., так (аж); так..., что (аж)бер заманны кызып китте, агай, ат авызлыкны да белми, нине дә — ка-а-к разойдётся, так ни уди́л, ничего́ не признаёт конь
таеп барып төштем, агай, күздән утлар күренде — полете́л, что (аж) и́скры из глаз посы́пались
2) выраж. неприятные ощущения и чувства охсаулык байлык икән, агай — ох, не зря, ви́димо, говоря́т, что здоро́вье - добро́
үтте, агай, гомерләр — ох, прошла́ жизнь
3) выраж. удивление, восхищение и т. п. ну (и)...көч тә бар икән, агай, үзеңдә! — ну и си́лища же у него́ (ока́зывается)!
булдырдыгыз бит, агай, - өчегез ун кешелек эшләдегез! — ну и молодцы́ же - тро́е за десятеры́х сде́лали!
-
75 апа
сущ.1)а) ста́ршая сестра́ (родная, сводная или двоюродная) || се́стрин, сестри́цын (платок, наказ)олы апа — ста́ршая сестра́
кече апам — са́мая мла́дшая из ста́рших мои́х сестёр
апа хаты — се́стрино письмо́; письмо́ (от) сестры́
апасы аны бакчага йөртә — сестра́ во́дит его́ в са́дик
б) апасы разг. (обращение родителей или других взрослых к девочке, девушке, молодой женщине - обычно в присутствии её сестрёнки или младшего брата) сестра́; сестри́ца, сестри́чкаапасы, уенчыгын алып бир әле энекәшеңә — сестри́чка, пода́й-ка брати́шке игру́шку
2)а) тётка, тётя, тётушка, тётенька (по отношению к племяннику и племяннице, а тж. в обращении) || тёткин, тётин, тётушкинб) тётя; апа́ (обращение к женщине старшего возраста, чаще в сочет. с собственным именем или профессией)исәнме, Галия апа! — здра́вствуй, Галия́ апа́ (тётя Галия́)!
кибетче апа — тётя продавщи́ца
в) сл.-обращение учащихся и детей к учительнице и воспитательнице, употр. тж. в сочет. с названием этих профессийукытучы апа — учи́тельница
тәрбияче апа — воспита́тельница
•- апа кызы- апа малае
- апа улы -
76 аш
I сущ.1)а) суп (мясной, из фруктов), ва́рево прост. || супово́йтокмачлы аш — суп с лапшо́й; суп-лапша́
гөмбәле аш — суп с гриба́ми
бәрәңге ашы — карто́фельный суп; похлёбка
кәбестәле аш — суп с капу́стой; щи
чөгендерле-кәбестәле аш — суп из капу́сты со свёклой; борщ
аш ите — супово́е мя́со
аш тәлинкәсе — супова́я таре́лка
б) мн. ашлар ку́хня собир. (народная, национальная, вегетарианская)солдат ашлары — солда́тская ку́хня
2)а) блю́до, ку́шанье (горячее, холодное, детское); еда́, я́ствакамыр ашы — мучно́е блю́до; мучна́я еда́
кунак ашы — ку́шанье (я́ства) для госте́й
бәйрәм ашлары — пра́здничные я́ства (блю́да)
аңа нинди аш та ярый — ему́ люба́я еда́ по вку́су
ашны сеңгәч, хатынны үлгәч макта — (посл.) ≈≈ хвали́ еду́ перева́ренную, а жену́ поко́йную; хвали́ се́но (рожь) в стогу́, а ба́рина в гробу́
б) мн. ашлар (о видах пищи, об образе питания), стол (диетический, детский, овощной, вегетарианский); еда́ит ашлары — мясно́й стол; мясна́я еда́
3) еда́ (мн. нет); обе́д, тра́пеза (в монастыре́) || обе́денный, тра́пезный, столо́выйаштан соң ял итеп алу — отдохну́ть по́сле еды́ (обе́да)
даруны аш алдыннан эчү — пить лека́рства пе́ред обе́дом
ашка кайту — прийти́ на обе́д
аш дирбиясе — столо́вый серви́з
аш кашыгы — столо́вая ло́жка
аш вакыты — обе́денный час (переры́в), обе́д
аш өстәле — тра́пезный стол
4)а) обе́д ( с созывом гостей), обе́д в гостя́х; зва́ный обе́д (по какому-л. поводу); чаще индив.күршеләрне ашка чакыру — позва́ть сосе́дей в го́сти
ашка бару — пойти́ в го́сти
аштан таралышу — расходи́ться из госте́й
бәйрәмдә өй саен аш — на пра́здник в ка́ждом до́ме го́сти (обе́ды)
юбилей ашында булу — быть на юбиле́йном (зва́ном) обе́де
ураза ашы уздыру — созва́ть (собра́ть) госте́й на разгове́нье
б) помина́льный обе́д, поми́нки; сорочи́ны, сорокови́ны (ед. нет), три́знаәбисенең җидесенә аш үткәрү — провести́ поми́нки по седьмо́му дню ба́бушки
карчыклар аштан чыгып киләләр — стару́хи выхо́дят с поми́нок
•- аш арты ашамлыгы
- аш арты эчемлеге
- аш арты нигъмәте
- аш бүлмәсе
- аш мәҗлесе
- аш өе
- аш пешерү
- аш пешерүче
- аш савыты
- аш сеңдерү
- аш серкәсе
- аш тәмләткеч
- аш тозы
- аш үтмәү
- аш чүмече
- аш юллары
- ашка утыру
- ашка утырышу
- ашы тәмле••аш бирү — корми́ть, покорми́ть; пои́ть и корми́ть, напои́ть-накорми́ть; хле́бом-со́лью приве́тить
ашка таракан булу (булып төшү) — оказа́ться (стать, быть) нежела́нным (непро́шеным, незва́ным) го́стем (го́стьей); оказа́ться тре́тьим ли́шним ( в любви)
аштан ашка йөрү — ходи́ть (расха́живать, е́здить, разъезжа́ть, таска́ться) по гостя́м
аштан олы (зур, өстен, югары) булмыйлар (түгел) — от угоще́ния (хле́ба-со́ли) не отка́зываются
ашы юк — есть не́чего, корми́ться не́чем; без хле́ба
ашы юк ураза тотар — (посл.) кто без хле́ба - тот пости́тся
ашын ашаган, яшен яшәгән — своё пожи́л (про́жил, о́тжил), век (свой) о́тжил (про́жил)
- аш белән атканга таш белән атуашың аш, йокың йокы түгел (булмый) — кусо́к в го́рло не ле́зет (идёт, прохо́дит); кусо́к в го́рле застря́л, кусо́к поперёк го́рла (стои́т, идёт); ешь не ешь
- аш белән атканда таш белән ату
- аш булсын
- аш кайтару
- аш төрләндерү
- ашыгыз тәмле булсын II сущ.; спец.шли́хта (для запарки пряжи, ниточных мотков; раствор для проклейки основы ткани) -
77 бавыр
сущ.1)а) пе́чень ( внутренний орган человека и животных) || печёночныйб) печёнка, пе́чень живо́тных как пи́щабавыр кыздыру — жа́рить пе́чень (печёнку)
бавыр колбасасы — печёночная колбаса́
2) уст. грудь, живо́т3) диал. (во́гнутый) склон (горы́)4) перен.; фольк.а) душа́җаныемның әйткән сүзе телләремдә түгел, бавырымда — ( песня) слова́ ми́лой ( хотя я их и не повторял) всё вре́мя в душе́ мое́й
б) задуше́вность, челове́чность•- бавыр тавышы
- бавыр кебек••бавырга керү — входи́ть в дове́рие( и узнать всю подноготную)
ташта тамыр юк, түрәдә бавыр юк — посл. у ка́мня нет ко́рня, у чино́вника челове́чности
- бавырга төшүелан бавыры белән ил гизәр, койрыгы белән кое казыр — посл. змея́ гру́дью (живото́м) стра́нствует по земле́, а хвосто́м ро́ет коло́дец (т. е. нору)
- бавыры зур
- бавыры олы -
78 бавыры зур
= бавыры олы1) великоду́шный2) с широ́кими интере́самийөрәге кечкенә булса да, бавыры зур — хотя́ у него́ силёнки не ахти́ каки́е, интере́сы - широ́кие
-
79 бермә-бер
нареч.1) разг. оди́н на оди́н (драться, бороться, спорить и т. д.)бермә-бер чакырам, чык! — приглаша́ю оди́н на оди́н, выходи́!
2) вдво́е (больше, меньше, дороже, дешевле, моложе и т. п. чаще при сравнит. ст.)бермә-бер арту — увели́читься вдво́е
бермә-бер олы — вдво́е ста́рше
юл бермә-бер озынрак булып тоелды — доро́га показа́лась вдво́е длинне́е
бермә-бер күп бирү — отда́ть вдво́е бо́льше
бермә-бер киметү — вдво́е пони́зить (сни́зить, сократи́ть, удешеви́ть)
3) вдвойне́, гора́здоул бермә-бер җитдиләнде — он стал гора́здо серьёзнее
син миңа бермә-бер ошый башладың — ты мне стал нра́виться вдвойне́
4) разг.; см. сүзгә-сүз Iбермә-бер тәрҗемә итү — перевести́ досло́вно
-
80 булмаган
1. прил.неспосо́бный, безда́рный, беспо́мощный, бестолко́вый || разг. растя́па, размазня́, шля́па2. разг.әй булмаган, булмаган! — эх растя́па, растя́па!
нерасторо́пный, непрово́рный, непредприи́мчивый; вя́лый, медли́тельныйаның олы кызы бигрәк булмаган — ста́ршая дочь у неё о́чень нерасторо́пная
См. также в других словарях:
олы — (ОЛЫЛЫК) – 1. Яшь ягыннан зуррак, алданрак туган 2. Өлкән, зур (яше, тәҗрибәсе, эш урыны һ. б. яклардан). Зур кеше, өлкән кеше, карт кеше 3. Күләм, эчтәлек, озынлык ягыннан үз ишләреннән зур 4. Абруйлы, дәрәҗәле, ихтирамлы. Талантлы, бөек 5.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
қолы түсіну — Қ орда., Арал) қолы үйрену. Әбден қ о л ы т ү с і н г е н, аудармай ұрады Қ орда., Арал) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
олы-кара — Олы яшьтәге кешеләр … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
олы-кары — Олы яшьтәге кешеләр … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
қолы қану — қолы үйрену (С. Аман., ВДИКЯ, 430) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
қолы тамбау — (Гур., Маңғ.) қолы жүрмеу, қолына ештеме ілінбеу (карта ойнында) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
қолыңды ұста — (Орал, Жән.) қолыңды тос. Мына допты саған тастайын, қ ол ы ң д ы ұ с т а (Орал, Жән.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
қолы білу — (ҚХР) өз ойы бойынша істеу … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
Олы-Болдыдяк — р. , лп Тексихи в Зейском р не. То же, что и Ольдой; балдыдяк место, где рождаются [1, 5] … Топонимический словарь Амурской области
қолы бармау — (Гур., Маңғ.) қолынан келмеу. Байғұстың киіз жиектеуге де қ о л ы б а р м а ғ а н ы ғой, тіпті, ірікпей тігіпті (Гур., Маңғ.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
қолы бас білу — (ҚХР) шеберлігі бар, ісмер … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
