-
41 дошман
1. сущ.1) враг, неприя́тель, проти́вник; не́друг || вра́жеский, неприя́тельский; вра́жийреволюция дошманнары — враги́ револю́ции
дошман белән йөзгә-йөз очрашу — встре́титься лицо́м к лицу́ с неприя́телем
дошманны тар-мар итү — сокруши́ть врага́
безнең кан дошманнарыбыз — на́ши кро́вные не́други
дошман гаскәрләре — неприя́тельские войска́
дошман оборонасын өзү — прорва́ть вра́жескую оборо́ну
дошман яуда дус булмас — посл. на по́ле бра́ни враг не друг
••дошманнан җиңелгән үлеп калган, дошманны җиңгән мәңгелек дан алган — посл. побеждённый враго́м умрёт бессла́вно, победи́вший врага́ просла́вится на века́
дошманны ындыр артында көтмиләр — посл. врага́ за гу́мном не ждут
дошманның елмаюына ышанма, дусның ачуына шикләнмә — посл. не верь улы́бке врага́, не подозрева́й зло́бу в дру́ге
2) враг, проти́вник (чего-л.)яңалык дошманы — проти́вник но́вшества
тынычлык дошманнары — враги́ ми́ра
3) враг (о том, что приносит беду, вред, зло)корылык - игенченең дошманы — за́суха - враг хлеборо́ба
••минем телем - минем дошманым — посл. язы́к мой - враг мой
4) чёрт, дья́вол2. прил.әх, дошман, тагын алдаган — ах, дья́вол, опя́ть обману́л
1) вражде́бныйдошман сыйныфлар — вражде́бные кла́ссы
дошман яклар — вражде́бные сто́роны
дошман көчләр — вражде́бные си́лы
2) бран. проти́вный, га́дкий, па́костныйдошман кеше — па́костный (га́дкий) челове́к
дошман сүзләр сөйләү — говори́ть га́дкие слова́
дошман малай өйнең астын өскә китергән — проти́вный ма́льчик весь дом переверну́л
•- дошман итү
- дошман күрү
- дошман тоту
- дошман күрүче -
42 туң
I прил.1) мёрзлый, смёрзшийсятуң җир — мёрзлая земля́
2) неспе́лый, ещё твёрдый (о фруктах, ягодах и т. п.)3) перен.а) тупо́й, нера́звитый, неве́жественныйтуң фикер — нера́звитая мысль
б) дрему́чий, непробива́емыйтуң бюрократ — непробива́емый бюрокра́т
в) необщи́тельный; эмоциона́льно холо́дный, неэмоциона́льный4) перен. бессо́вестный, бессерде́чный ( о человеке)5) застоя́вшийся ( о жизни)6) перен. глухо́й, ту́склый ( о голосе)II сущ.1) мерзлота́; мёрзлостькара туң — осе́нняя ( бесснежная) мерзлота́
мәңгелек туң — ве́чная мерзлота́
2) мёрзлое ме́сто; насттуңнан атлау — шага́ть по мёрзлым места́м (по на́сту)
туң май — перето́пленное са́ло
туңга сөрү — вспа́шка под зябь
•- туң тимер••туң бүкән (маңгай) — дура́к, болва́н, о́лух, глупе́ц
туң йөрәк (күңел) — бесчу́вственный челове́к; чёрствая ли́чность
туң морҗа — челове́к, лишённый душе́вной теплоты́; безду́шный челове́к
туң тавыш — глухо́й, носово́й го́лос
туң тавышлы — гундо́сый, с носовы́м го́лосом
туң тишек — не вника́ющий в суть; недога́дливый
-
43 туңлык
сущ.1) мерзлота́; мёрзлостьбалчыкның туңлыгы — мёрзлость гли́ны
мәңгелек туңлык — ве́чная мерзлота́
2) необщи́тельность, за́мкнутость, несгово́рчивость3) неве́жество, гру́бость; догмати́зм, засты́лостьУрта гасырлар туңлыгы — средневеко́вое неве́жество
-
44 һичнәрсә
мест. отриц.ничто́аны һи́чнәрсә куркытмый — его́ ничто́ не пуга́ет
һи́чнәрсә мәңгелек түгел — ничто́ не ве́чно
һи́чнәрсә булмас — ничего́ не случи́тся
һи́чнәрсәсе белән аерылмый — ниче́м не отлича́ется
һи́чнәрсәгә исе китми — ничему́ не удивля́ется
••һи́чнәрсәдән хәбәрсез — беззабо́тно, беспе́чно; как пти́ца небе́сная
-
45 ball
дөңгелек келген дене, шар, домалақ түйнек (тұқымның) -
46 botfly
бөгелек, сона -
47 circle
дөңгелек, шеңбер, айналу, шар, айналып жүру -
48 gadfly
сона, өгіздің сонасы, бөгелек, ат бөгелегі -
49 gure
шеңбер, дөңгелек, сақина, айнала, спираль, айналу, дөңгелену -
50 numbfish
электрлік дөңгелек, еңіс, құлама -
51 oxfly
бөгелек, сона -
52 plate
пластинка, таса, қалқа, пластина (қатты заттардың жалпақ тілігі), тарелке, диск (дөңгелек) -
53 бублик
дөңгелек нан, тоқаш -
54 держаться
1)2)3)4)5)6)7)8)9)10) -
55 дисковый
диск сияқты, дөңгелек -
56 коврига
устар.( хлеб) үлкен дөңгелек нан -
57 колёсико
дөңгелекше, кішкентай дөңгелек -
58 колесо
-
59 кряж
1) бұйрат, адырлар қырқасы2) дөңгелек, кесінді, дөңбек -
60 насадка
1)2)рыбол. рыба хорошо клюет на эту насадку — мына қармақ жемге балық жақсы қабады
3)техн. кольцевая насадка — дөңгелек қаптама
См. также в других словарях:
әңгелек — зат. Ерте пісетін, домалақтау кішкене қауын … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
әңгелек — (Қ орда: Сыр., Жал., Қарм.; Жамб.: Жуа., Луг., Шу, Мер.; Алм.: Кег., Шел., Жам.; Өзб., Ташк.; Ауғ.; Ир.) ерте пісетін кішкене сары қауын. Ә ң г е л е к к е аузымыз ерте тиеді Қ орда., Жал.). Кеше ап келген ә ң г е л е к тәтті екен (Алм., Шел.). Ә … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
дөңгелек — ауқат. Өздеріне жететін, шағын ғана тұрмыс. Аса байып кете қоймаса да, өзіне өзі тоқ, жақсы ғана д ө ң г е л е к а у қ а т та бітті (С. Торайғыров, Таңд. шығ., 216). Дөңгелек тұяқ. п е р и ф р. Жылқы малы, ат. Астына мінгені көк байтал. Бұдан… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
мәңгелек — 1. Башы да, азагы да булмаган вакыт агышы. Беркайчан да бетми торган, гомерлек. Идеалистик философиядә: вакытка бәйле булмау, вакыттан тыш яши алу … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бүгелек — зат. Ыссы күндері жылқы малын шағатын сона тәрізді жәндік … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
дөңгелек — зат. Арбаны қозғалысқа келтіріп, айналып тұратын білікке кигізілген шеңбер … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
гүңгелек — қ. гүн … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
дөңгелек — (Сем.: Ақс., Көкп., Шұб.) шелпек, майға пісірілген жұқа нан. Ол қонақтарға арнап д ө ң г е л е к пісірді (Сем., Ақс.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
дөңгелек бөрік — (Орал, Жән.) бөрік (жиегіне айналдыра елтірі ұстайды). Д ө ң г ел е к б ө р к і ң д і тіктіріп қойып, қысқа дайын отырсың ғой, сірә (Орал, Жән.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
әуедегі ядролық жарылыс — (Воздушный ядерный взрыв) жер немесе су бетінен әр түрлі биіктіктегі жарылыс. Мұнда жарылыстың жарқыл бөлігі жер (су) бетіне тимейді. Жоғары биіктіктегі ядролық жарылыс және аласа әуе ядролық жарылысы болады. Жарылыстың қас қағым сәтінде зор… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
қалқан — (көне.) батырлардың найза, қылыш соққысынан, садақ оғынан қорғану үшін қолына ұстайтын қорғаныш құралы. Металл Қ ды алғаш рет б.з.д. екі мыңыншы жылдарда ежелгі ассириялықтар пайдаланған. Адам баласы өзінің ұзақ тарихында қалқанның төрт бұ рышты … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу