-
21 миңгерәүләндерү
перех.; см. миңгерәтүюгары кан басымы башны миңгерәүләндерә — высо́кое кровяно́е давле́ние затума́нивает го́лову
балыкны миңгерәүләндерү — глуши́ть (оглуши́ть) ры́бу
-
22 редукция
сущ.; в разн. знач.реду́кция || редукцио́нныйҗир асты хайваннарында күз реду́кциясе — биол. реду́кция глаз у подзе́мных живо́тных
пар басымы реду́кциясе — тех. реду́кция давле́ния па́ра
басымсыз иҗекләрдә сузыклар реду́кциясе — лингв. реду́кция гла́сных в безуда́рных слога́х
-
23 уйнау
1) прям.; перен. игра́ть || игра́балалар уйныйлар — де́ти игра́ют
футбол уйнау — игра́ть в футбо́л
шахмат уйнау — игра́ть в ша́хматы
нервларда уйнау — игра́ть на не́рвах
кеше язмышы белән уйнау — игра́ть челове́ческой судьбо́й
2) игра́ть, развлека́ться || развлече́ние, заба́ватабигать кочагында уйнау — развле́чься на ло́не приро́ды
3) резви́ться (о телёнке, ягнёнке)әнисе янында тай уйный — жеребёнок резви́тся по́дле ма́тери
4) перен. бушева́ть, бу́йствовать, разыгра́тьсяҗил уйный — бу́йствует ве́тер
өй эчендә ут уйный — внутри́ до́ма бушу́ет ого́нь
буран уйный — разыгра́лась мете́ль
5) перен. заколоти́ться, заби́ться, волнова́ться/заволнова́ться; разгоре́тьсяйөрәк уйный — коло́тится се́рдце
кан уйный — кровь волну́ется
күз уйный — разгоре́лись глаза́
6) сверка́ть, сия́ть, отража́ться || сверка́ние, сия́ние; отраже́ниеязгы кояш нурлары уйный — сверка́ют весе́нние лучи́
күзләр уйный — глаза́ сверка́ют
курайда уйнау — сыгра́ть на кура́е
Отелло ролен уйнау — исполня́ть роль Оте́лло
оркестр увертюра уйнады — орке́стр испо́лнил увертю́ру
8) разы́грывать/разыгра́ть ( что) || ро́зыгрышзаем уйнау — ро́зыгрыш за́йма
9) перен. шути́ть, игра́тьуйнама! — не шути́!
ут белән уйнау — игра́ть с огнём
10) в знач. нареч. уйнап в шу́тку, шутя́уйнап әйтү — сказа́ть в шу́тку, пошути́ть
уйнап этеп җибәрү — оттолкну́ть шутя́
11) перен. колеба́ться, игра́ть || колеба́ниебазарда бәяләр уйнау — колеба́ние цен на база́ре
кан басымы уйный — ска́чет давле́ние кро́ви
•- уйнап җибәрү
- уйнап торган
- уйный башлау -
24 фраза
сущ.; в разн. знач.фра́за || фра́зовыймузыкаль фра́залар — музыка́льные фра́зы
әсәрендәге уңышсыз фра́залар — неуда́чные фра́зы в произведе́нии
фра́за басымы — фра́зовое ударе́ние
-
25 һава
сущ.1) во́здух, атмосфе́ра || возду́шный, атмосфе́рныйһава экологиясе — эколо́гия атмосфе́ры
саф һава сулау — дыша́ть све́жим во́здухом
тынчу һава — спёртый во́здух
һава куыклары — пузырьки́ во́здуха ( в жидкости)
һаваның дымлылыгы — вла́жность во́здуха
һава белән җылыту — обогрева́ть (нагрева́ть) во́здухом
салкын һава дулкыны — волна́ холо́дного во́здуха
һава агымы — возду́шный пото́к
һава басымы — атмосфе́рное давле́ние; давле́ние во́здуха
2) во́здух; не́бо, небеса́ || возду́шный, небе́сныйһаваны күзәтү — наблюде́ние за во́здухом
һавага күтәрелү — подня́ться в во́здух (не́бо)
һава элемтәсе — возду́шное сообще́ние
һава сугышы — возду́шный бой
һава чиген бозу — нару́шить возду́шную грани́цу
һава десантчылары — возду́шные деса́нтники
һава төсендә — голубо́й, лазу́рный, цве́та не́ба, небе́сно-голубо́го цве́та
лачын кошка һава кадерле — (посл.) пти́це-со́колу не́бо ми́ло
котырган эт һавага карап өрү белән, айның нуры бетмәс — (посл.) из-за того́, что бе́шеная соба́ка обла́ивает не́бо, свет луны́ не поме́ркнет
3)а) пого́да || пого́дный, атмосфе́рныйалмашынучан һава — переме́нная пого́да
аяз һава — я́сная пого́да
көзге юеш һава — осе́нняя промо́зглая пого́да
һава бозылды — пого́да испо́ртилась (уху́дшилась)
болытлы һава — о́блачная пого́да, па́смурный день
һава салкынайтты — похолода́ло
һава шартлары — пого́дные усло́вия
һава үзгәреше — атмосфе́рные измене́ния
һавага карап, өең як — (посл.) ота́пливай дом по пого́де
б) перен. атмосфе́ра, обстано́вкаколлективтагы һаваны үзгәртү — измени́ть атмосфе́ру в коллекти́ве
4) кли́мат || климати́ческийтөньякның кырыс һавасы — суро́вый кли́мат се́вера
аңа көньяк һавасы ярамый — ему́ вре́ден кли́мат ю́га
диңгез буе һавасы — кли́мат на побере́жье мо́ря
5) как первый компонент русских сложных слов воздухо-һава алмашы — воздухообме́н
һавада йөзү (очу) — воздухопла́вание
һава үткәрми торган — воздухонепроница́емый
һава суыргыч — воздуховса́сывающий
•- һава алу
- һава ачылу
- һава бозу
- һаваны тынчыту
- һава бушлыгы
- һава ваннасы
- һава -десант гаскәрләре
- һава корабле
- һава көчләре
- һава мендәре
- һава океаны
- һава өрдергеч
- һава сигналы
- һава тревогасы
- һава торышы
- һава упкыны
- һава шары
- һавага ату
- һавага очу
- һавага чыгу
- һавасы чыгу••һава баганалары — пусты́е мечты́
һава белән туену (туенып тору) — пита́ться во́здухом; пита́ться ма́нной небе́сной
- һавага күтәреп мактауһава үбеше — возду́шный поцелу́й
- һавага күтәрү -
26 басым
1. давление;кан басымы мед. кровяное давление;2. грам. ударение;чоң басым главное ударение;кичи басым второстепенное ударение;басым кел- или басым бол- превосходить в чём-л.;күчү басым келди он оказался сильнее;бармак басым (о площади) крохотный;бармак басым жер крохотный клочок земли (букв. площадь земли размерами с кончик пальца);тулку бойдо ачык жок, бармак басым кенедей фольк. на всём его теле нет открытого места - ни крошки, ни чуточки. -
27 атмосферный
-ая; -оеатмосфера...ы -
28 дактиль
-
29 изобара
ж; геофиз.изобара (географик картада атмосфера басымы бер үк дәрәҗәдә булган урыннарны тоташтыра торган сызык) -
30 кровяной
-ая; -ое1) кан...ы2) кан...ы, канлы, каннан ясалган -
31 напор
-
32 фразовый
-
33 атмосферный
атмосфера…, ава…атмосферное давление - атмосфера (ава) басымы -
34 воздушный
1) ава…, аваийвоздушное давление - ава басымывоздушный бой - ава урушывоздушная линия - ава ёлу2) (перен. лёгкий) енгиль, назик, нефисвоздушное платье - назик антерстроить воздушные замки - къуру (бош) хаялларгъа къапылмакъ -
35 давление
басым, тазыйыкъ, сыкъыштырмаатмосферное давление - атмосфера (ава) басымыоказать давление (на кого-либо) - бирини сыкъыштырмакъ -
36 кан
Blut n.кан агу blutenкан агулану Blutvergiftung f.кан агучанлык Bluterkrankhei f.кан азлык Blutarmut f.кан басымы Blutdruck m.кан бирү Blut n. spendenкан бирүче Blutspender m.кан йөреше Blutkreislauf m.кан кою Blutvergießen n.кан күрү Menstruation f.кан кардәшлеге Blutsverwandtschaft f.
- 1
- 2
См. также в других словарях:
антициклон — Югары атмосфера басымы хөкем сөргән өлкә гадәттә көн аяз, җилсез, кыш көне салкын һәм җәй көне эссе була … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
артезиан — с. Тирән су катламыннан килә торган һәм табигый басым астында булган, зур тирәнлектәге (су тур.). АРТЕЗИАН КОЕСЫ – Суы җир астыннан торба буйлап үз басымы белән күтәрелә торган кое … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
барограф — Атмосфера басымы үзгәрешен автоматик язып бара тор. прибор … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
басымлы — с. 1. Басымы булган б. иҗек 2. Кыенлык ясый, авырлык китерә торган 3. Адымлы, йөрешле каты басымлы кеше … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
гипертония — Кан басымы артык күтәрелү. Шуңа бәйле чир … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ерылу — Су ташкыны басымы астында җимерелү, ачылу (буа һ. б. ш. тур.) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
изобара — Географик картада атмосфера басымы бер үк кимәлдә булган урыннарны тоташтыра торган сызык … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кессон — Елга яки диңгез төбенә төшеп эшләгәндә кулл. тор. су үткәрмәүче зур камера. КЕССОН АВЫРУЫ – Кессонда эшләүче кешеләрдә югары атмосфера басымы нәтиҗәсендә барлыкка килә торган авыру … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тибеш — 1. Йөрәкнең һәм кан тамырларындагы канның ритмик хәрәкәте 2. Берәр ноктадан ыргылып яки берәр урында хәрәкәт иткән җисемнең шул таяныч ноктасына ясаган кискен басымы, бәрүе карындагы баланың тибеше 3. с. Омтылышлы, тиз, шәп башы тибеш эшли икән … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
типкен — I. и. 1. Көчле агым басымы; ташу 2. күч. Кискен һөҗүм, удар. II. ТИПКЕН – с. Корбанын бик оста тибеп эләктереп ала торган (ау кошлары тур.) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
циклон — 1. Атмосфераның өермә сыман хәрәкәте; гадәттә көчле явым төшемнәр тудыра торган бу өермәнең кырыйларыннан үзәгенә таба һава басымы кими 2. сөйл. Җил давыл, өермә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге