Перевод: с русского на таджикский

с таджикского на русский

кому-чему

  • 1 отдариться

    сов. см. отдарить отдать сов.
    1. кого-что гардонда (гашта, пас) додан; отдариться долг қарзи худро адо кардан
    2. кого-что супурдан, додан; отдариться в собственные руки ба дасти худаш супурдан; отдариться дом в аренду ҳавлиро ба иҷора мондан; отдариться в чё-л. распоряжение ба ихтиёри касе додан
    3. что додан, таслим кардан; отдариться город неприятелю шаҳрро ба душман додан
    4. кого-что перен. бахшидан, фидо кардан, нисор кар-дан, дареғ надоштан; отдариться себя искусству умри худро ба санъат бахшидан; отдариться жизнь за кого-что-л. барои касе, чизе ҷон фидо кардан
    5. кого-что и с неопр. додан, мондан; отдариться ребёнка в школу бачаро ба мактаб мондан; отдариться кого-л. в люди уст. касеро ба хизматгорӣ (ба шогирдӣ) додан; отдариться туфли в ремонт пойафзолро ба устохона додан
    II
    кого (выдать замуж) додан; отдариться замуж ба шавҳар додан
    6. кого-что разг. (продать) фурӯхтан, додан; отдариться за бесценок хеле арзон фурӯхтан; даром отдариться муфтдодан // что (заплатить) пул додан; отдариться за подписку сорок рублей барои обуна чил сӯм додан
    7. (об оружии) такон (лат) додан; ружё отдало в плечо милтик кифтро такон дод безл. (об ощущении боли) хала задан; у меня отдаёт в спину миёнам хала мезанад
    8. что мор. кушодан, яла (ҷудо) кардан; суст кардан; андохтан, партофтан; отдариться якорь лангар андохтан
    9. прост. (отойти назад) ақиб гаштан <> отдариться богу душу мурдан, ҷон супурдан; отдариться визит ҷавобан ташриф овардан; отдариться дань 1) кому-чему ҳақ шумурдан, лоик донистан, ба қадри касе, чизе расидан 2) чему гузашт (рӯйхотир) кардан; отдариться дань уважения кому-л. эҳтироми касеро ба ҷо овардан; отдариться должное, отдариться справедливость кому ба қадри кори (хизмати) касе расидан; отдариться кому-л. руку [и сердце] уст. касеро шавҳар ихтиёр кардан; отдариться кому-л. сердце ба касе дил додан; отдариться поклон салом додан; отдариться последний долг кому-л. ба ҷанозаи касе рафтан; отдариться предпочтение кому--чему-л. ба касе, чизе тарҷех додан; отдариться распоряжение амр кардан; отдариться себе отчёт в чем-л. чизеро фаҳмидан (дарк кардан); \отдариться честь 1) кому воен. саломи низомй додан 2) кому-чему арзи эҳтиром кардан; \отдариться на поруки ба кафолат додан, кафил шуда аз ҳабс озод ку-нондан; \отдариться под чей-л. надзор ба зери назорати касе додан (супурдан)

    Русско-таджикский словарь > отдариться

  • 2 путь

    м
    1. роҳ, ҷода; зимний путь роҳи зимистонгард; воздушный путь роҳи ҳавоӣ; морской путь роҳи баҳрӣ; подземный путь роҳи зеризаминӣ; про­ложить путь роҳ кушодан
    2. гузаргоҳ, роҳи гузар; стоять на пут й дар гузаргоҳ истодан /V перен. роҳ; найти пут ь к чьему-л. сердцу ба дили касе роҳ ёфтан, дили касеро дарёфтан
    3. ж.-д. роҳ, роҳи оҳан; поставить поезд на запасный путь поездро ба роҳи оҳани эҳтиётӣ гузарондан
    4. мн. пути анат. роҳ; дыхательные путй роҳи нафас (нафасгирӣ)
    5. сафар, мусофират, саёҳат; отправиться в далёкий путь ба сафари дурудароз рафтан (баромадан); мы были в путй три дня мо се рӯз роҳ рафтем (сафар кардем)
    6. тараф, сӯй, роҳ, ҷониб, ҷиҳат; наш путь лежал лесом роҳи мо аз бешазор мегузашт; сбиться с путй роҳ гум кардан
    7. тарз, роҳ, тариқ(а), васила; действовать мирным путём бо роҳи сулҳчӯёна амал кардан
    8. уст. прост, (толк, прок) фонда, суд, нафъ, манфиат <> путь - дорога,путь-дороженька роҳ; жизненный путь ҳаёт, зиндагӣ; Млечный Путь астр. Роҳи Каҳкашон; окольным (обходным) путём бо роҳи ношоиста; последний путь роҳи охирин, роҳи вопасин; проводить в последний путь кого ба роҳи охирин гусел кардан; прямой путь к чему роҳи рост; счастливый путь!, счастливого путй!, в добрый путь! роҳи сафед!, са­фари бехатар (бахайр)!, сафар муборак!; путь следования роҳи сафар; путй сообщения роҳҳои алоқа; сухим путём бо хушкӣ, бо роҳи хушкӣ; на путй к чему, по путй чего дар роҳи…; по путй 1) [дар] болои роҳ, [дар] сари роҳ, як сари қадам; зайти по путй к товарищу сари роҳ ба назди рафиқ даромадан 2) кому с кем дар як тараф (сӯ, ҷониб), ҳамроҳ; мне с вами по путй ман ҳам ба ҳамон тараф меравам, ман ҳамроҳи шумо, роҳи ману шумо як 3) кому с кем (заодно) ҳамраъӣ, ҳамроҳ, ҳамовоз; не по путй кому с кем ҳамраъй набудан; быть на путй к чему-л. ба ягон чиз наздик будан (шудан), дар сари роҳ будан; встать на путь чего роҳи муайянеро интихоб кардан; встать по­перёк путй кому-л. пеши роҳи касеро банд кардан; вступить на путь чего-л. ба роҳе даромадан, пеша гирифтан; вывести на путь ба роҳ мондан; мустақил кардан; держать путь куда роҳ раф­тан, озим шудан, ба ҷое раҳсипор шу­дан; заказать путь кому прост, садди роҳ шудан, роҳро бастан; путй заказа­ны кому роҳ баста шудааст; идти своим пут ём бо роҳи худ рафтан; идти по лож­ному путй бо роҳи хато рафтан; напра­вить (наставить) на путь истины (на путь истинный) кого роҳи ҳақиқатро нишон додан, ба сӯи ҳақ ҳидоят кар­дан; пойти по плохому путй бо роҳи бад рафтан; пойти по путй наименьшего сопротивления роҳи осонтар ҷустан, аз душворӣ гурехтан; пробить себе пут ь ба худ роҳ кушодан; проложить путь кому-чему-л. барои касе, чизе роҳ кушодан; сбить с путй кого аз роҳ баровардан, гумроҳ кардан, бероҳа кар­дан; сбиться с \путь й аз роҳ баромадан, гумроҳ шудан, бероҳа шудан; совра­тить с \путьй истинного аз роҳ задан

    Русско-таджикский словарь > путь

  • 3 идти

    несов.
    1. рафтан, гаштан; идти вперед ба пеш рафтан; идти пешком пиёда рафтан; идти в гости ба меҳмонӣ рафтан; идти по дороге бо (аз) ро
    2. тохтан, давидан; конь идёт рысью асп чорхез (резачорпо) метозад
    3. шино кардан; лёд идёт ях шино мекунад; -- на вёслах бел зада рафтан; идти под парусами бодбон кушода рафтан
    4. ҳаракат кардан, раҳсипор шудан, равона (азим) шудан, рафтан; поезд идёт в два часа дня поезд соати дуи руз меравад
    5. ҳуҷум (ҳамла) овардан, юруш кардан; идти войной ҷанг сар кардан
    6. омадан, наздик шудан; весна идёт баҳор наздик шуда истодааст; посторонись, машина идёт! гурез, мошин омада истодааст!
    7. омадаи, оварда (бурда, фиристода) шудан; пушнина идёт с Севера мӯина аз Шимол меояд; посылка идёт туда пять дней посылка ба он ҷо дар панҷ рӯз рафта мерасад
    8. шоридан, чакидан, рафтан; вода идёт по капле об қатра-қатра мечакад; из раны идёт кровь аз ҷароҳат хун меравад
    9. баромадан, паҳн шудан; из самовара идёт пар аз самовор буғ мебарояд; от этих цветов идёт сильный запах бӯи ин гулҳо баланд аст; слух идёт… миш-миш ҳаст…
    10. даромадан; гвоздь не идёт в стёну мех ба девор намедарояд
    11. воқеъ будан, гузаштан; тропинка идёт лесом пайраҳа аз даруни ҷангал мегузарад
    12. (об осадках) боридан; идёт снег барф меборад; вчера шёл дождь дирӯз борон борида буд
    13. рафтан, давом кардан; дела идут успешно корҳо нағз рафта истодаанд; концерт шёл два часа концерт ду соат давом кард
    14. даромадан, дохил (ворид) шудан; идти в университет ба университет дохил шудан
    15. разг. бозоргир будан, ба фурӯш рафтан; этот товар хорошо идёт ин мол бозоргир аст (нағз ба фурӯш меравад)
    16. рафтан, сарф (истеъ-мол) шудан, кор фармуда шудан; на платье идёт три метра материала барои курта се метр матоъ меравад
    17. кому шинам будан, зебидан; эта шляпа ей идёт ин кулоҳ ба ӯ мезебад
    18. (о времени) гузаштан, мурур кардан, рафтан; дни идут за днями рӯзҳо паси ҳам мегузаранд; время идёт фурсат (вақт) мегузарад, вақт рафта истодааст
    19. (о механизмах) гаштан, ҳаракат (кор) кардан; часы идут гочно соат аниқ мегардад
    20. на что тайёр (ҳозир) будан, рози шудан; идти на все условия ба ҳамаи шартҳо рози будан
    21. охот., рыб. фирефта шудан, фанд хӯрдан; андармон шудан; окунь хорошо идёт на червяка хормоҳи ба кирм нағз андармон мешавад
    22. чсм, с чего (в играх) гаштан, бозидан, ропдан; идти конем ишхм. аспро гаштан
    23. (о спектакле и т. п.) нишоп дода шудан, намоиш дода шудан; завтра в театре идёт новый спектакль пагоҳ дар театр тамошои нав намоиш дода мешавад
    24. рафтан, расидан; переговоры идут к концу гуфтушунид ба охир расида истодааст; дело идёт к развязке кор анҷом ёфта истодааст 25, в сочст. с предлогом «в» и сущ.: идти в обработку кор карда шудан; идти в продажу ба фурӯш рафтан, фурӯхта шудан; идти в чистку тоза [карда] шудан
    26. в сочет. с предлогом «на» и сущ.: идти на подпись ба имзо расонда шудан, имзо [карда] щудан; идти на поправку рӯ ба беҳбудӣ (ба сиҳатшавӣ) овардан; идти на риск таваккал кардан; идти на скандал ҷанҷол хезондан; идти на убыль кам (паст) шудан <> идёт (ладно) мешавад, хуб, нағз, маъқул, майлаш; закусим? - Идёт! ягон чиз хӯрем? - Шудааст!, Майлаш!; идти впрок фоида бурдан (бахшидан); идти вразрез с чем мухолиф (зид) будан; идти гигантскими шагами бо кадамҳои азим пеш рафтан; идти навстречу 1) кому-чему тарафдорӣ кардан, ёрӣ расондан 2) чему тезондан, наздик овардан; идти наперекор баракс рафтор кардан; идти напролом ҳеҷ чизро ба эътибор нагирифта исроркорона амал кардан; идти насмарку бар бод (зоеъ) рафтан; идти в гору 1) ба мартабае расидан 2) рӯ ба инкишоф (ба тараққӣ) ниҳодан; идти в дело (в ход) кор омадан, истифода шудан; идти [нога] в ногу 1) с кем баробар қадам задан (партофтан) 2) скем-чем баробар (ҳампо) будан; идти в огонь и в воду за кого-что-л. ба хотири касе, чизехудро ба обу оташ задан; барои касе, чизе ҷони худро дареғ надоштам; идти в сравнение қобили муқоиса будан; [ни] в [какбе] сравнение не идёт с кем-чем ҳеҷ қобили қиёс не; идти в счёт ҳисоб шудан; не идти в счёт ҳисоб нашудан; идти за гробом аз паси тобут (ҷаноза) рафтаи; идти на дно(ко дну) (тонуть) ғарқ шудан 2) ҳалок (маҳв, нест, нобуд) шудан; идти на авось таваккал кардан; идти на ком-промисс созиш кардан, ба созиш даромадан; идти на лад соз (дуруст) шудан, пеш рафтан; идти на поводу у кого-л. дастнигари касе будан, инони ихтиёр ба касе додан; идти на поклон (с поклоном) к кому-л. 1) уст. ба пои касе афтидан, ба хизмати касе расидан (обращаться с просьбами) гардан каҷ кардан, илтиҷо (таманно) кардан; идти на пользу ба нафъ (ба фоида) будан, муфод будан; идти на попятный (на попятную) аз фикр (аз лафз) гаштан, пушаймон шудан; идти на смену 1) кому--чему ҷойгузини касе, чизе шудан, ба иваз омадан; новое идёт на смену старому чизи нав ба ивази чизи кӯҳна меояд, чизи нав ҷойгузини чизи кӯҳна мешавад 2) чему аз паи…, баъд аз, пас аз, баъди…, аз қафои…; идти на «ура» таваккалан коре кардан, «ҳар чӣ бодо бод» гӯён коре кардан; идти по миру [с сумби] гадоӣ кардан, дар ба дари мардум гаштан; идти под венец уст. [ақди] никоҳ кардан; идти под суд ба суд афтидан; идти против своей сбвести хилофи виҷдони худ амал кардан; идти своим чередом аз рӯи тартиби худ рафтан, ба навбати худ рафтан; голова у меня идёт кругом сарам гаранг (гиҷ) шуд; дёло (речь и т. п.) идёт о ком-чём-л. гап (мааъала ва ғ.) дар бораи касе чизе меравад; [ещё] куда ни шло 1) (так и быть, согласен) хуб, хайр, майлаш, маъқул 2) (ничего, сойдёт) мешавад, фарк надорад, шудан мегирад; кусок в гоидтило не идёт аз гулӯ чизе намегузарад; не идет из ума (из головы) аз майна намебарояд, фаромӯш намешавад; не идёт на ум (в голову) кому что ба майна ҳеҷ чиз намедарояд, калла кор намекунад; сон не идёт хоб намеояд (намебарад); не \идти дальше (далее) чего пеш нарафтан, дар марҳалае (дар коре) таваққуф кардан

    Русско-таджикский словарь > идти

  • 4 пристать

    сов.
    1. к кому-чему.часпидан, ҷафс шудан; к платью пристала грань ба курта лой часпид (парид)
    2. к кому разг. (о болезни) гузаштан, часпидан сироят кардан; ко мне пристал грипп грипп ба ман часпидааст
    3. к кому-чему разг шилқин (шумшук) шудан, чақидан гаранг (безор) кардан, ба ҷон раондан, дилбазан (дилгазон) кардан пристать с вопросами бо саволи бисёр гаранг кардан
    4. к кому-чему разг. ҳамроҳ шудан, аз дунбол кашола шудан к стаду пристала чужая корова гови бегона ба пода ҳамроҳ шуд
    5. к чему ба соҳил (ба бандар) ҷафс шуда истодан ба соҳил лангар партофтан; пристать к берегу ба соҳил расида истодан
    6. уст.прост. (расположиться) манзил каран (гузидан), таваққуф кардан, истода мондан, қарор гирифтан
    7. безл. кому чаще с отриц. муносиб (лоиқ) будан, шоиста (сазовор) будан, зебидан; вам не пристало так говорить ин гапҳо ба шумо намезебад // уст. (прийтись к лицу) зебидан шинам омадан
    8. обл. (устать) хаста (монда) шудан, шалпар (бемадор, ҳалок) шудан <> пристать как банный лист прост. кана барин часпидан; пристать с ножом к горлу прост, аз гулӯ гирифтан

    Русско-таджикский словарь > пристать

  • 5 кланяться

    несов.
    1. кому-чему салом додан; таъзим кардан; кланяться в пояс таъзим кардан
    2. кому-чему салом расондан, пайғом бурдан; он уехал и велел вам кланяться вай рафту шуморо пурсида монд 3.кому-чему, перед кем-чем перен. гардан каҷ кардан, илтимос кардан; не буду я ни перед кем - ман ба ҳеҷ кас гардан каҷ намекунам
    4. кому-чему чем уст. тӯҳфа додан, ҳадъя кардан <> честь имею кланяться! уст. хуш бошед!, нағз монед!

    Русско-таджикский словарь > кланяться

  • 6 отдаться

    сов.
    1. кому-чему, на что худро ба ихтиёри касе, чизе супурдан // кому уст. (сдаться врагу) таслим (асир) шудан
    2. чему худро бахшидан; великом отдаться театру умри худро тамоман ба театр бахшидан; отдаться чему-л. всей душой ба чизе (ба коре) аз таҳти дил дода шудан; отдаться чему-л. безраздельно саргарми коре шудан; отдаться мечтам ғарқи орзуву ҳавас шудан
    3. кому тан додан
    4. (о звуке) акси садо додан; голос гулко отдался в пустой комнате акси садо дар хонаи холӣ баръалоина ба гӯш расид // в ком-чём (о каком-л. чувстве, ощущении и т. п.) асар кардан; острая боль отдалась в голове дарди сахт ба сар асар кард <> отдаться во власть кого-чего-л. ба касе, ба чизе итоат кардан

    Русско-таджикский словарь > отдаться

  • 7 отказать

    I
    сов.
    1. кому-чему в чём и без доп. рад (инкор) кардан, қабул накардан, даст кашидан; отказать кому-л. в просьбе илтимоси касеро рад кардан; отказать в помощи дасти ёрӣ надодан; отказать на отрез катъӣ рад кардан // кому ба никоҳ розигӣ надодан; отказать жениху ба домодшаванда «не» гуфтан
    2. кому--чемув чём перен. аз чизе маҳрум кардан; отказать в своём расположении рӯихуш надодан; отказать себе в чем-л. аз баҳри чизе гузаштан // (не признать) инкор кардан, эътироф (иқрор) накардан; ему нельзя отказать в таланте истеъдоди ӯро бояд иқрор кард
    3. кому от чего уст. ҷавоб додан, нузул кардан, аз кор баровардан (холӣ кардан); отказать от места аз вазифа холӣ кардан
    4. разг. аз кор мондан, бозистодан, вайрон шудан; мотор отказал мотор аз кор монд; голос отказал ему овозаш набаромада монд; сердце отказало дил аз тапиш монд <> отказать от дома кому-л. уст. дари хонаро ба рӯи касе бастан; не откажи(те) в чём лис неолр. илтимос (хоҳиш) мекунам (дорам); не откажите в любезности хоҳиш мекунам илтифоти худро дареғ надоред сов. что кому-чему уст. васият кардан, мерос гузоштан (додан, мондан); отказать своё имущество детям молу мулки худро ба фарзандон васият кардан (мерос додан)

    Русско-таджикский словарь > отказать

  • 8 подойти

    сов.
    1. к кому-чему наздик омадан (шудан), омадан, расидан, омада расидан; подойти к двери ба пеши дар омадан // (о поезде, пароходе, машине и т. п.) расида омадан, наздик шудан; подошёл поезд поезд расида омад; шлюпка подошла к берегу қаиқ ба соҳил наздик шуд // (о времени, событии, явлении) расидан, фаро расидан, омадан, шудан; подошёл вечер шом шуд; подошла старость айёми пирӣ расид
    2. к чему (о дороге, реке и т. п.) ҳамҳудуд (ҳамсоя) шудан, омадан, расидан, ҷой гирифтан; лес подощёл к самому берегу реки ҷангал то ҳуди соҳили дарё расидааст
    3. к чему наздик шудан, машғул шудан; подойти к вопросу ба масъала наздик шудан
    4. к кому-чему муносибат кардан (доштан); критически подойти к чему аз назари танқид муносибат кардан
    5. зебидан, мувофиқ (мутобиқ) омадан, муносиб будан; это пальто мне подойдёт ин палто ба ман мувофиқ аст
    6. разг. (о тесте) расидан <> подойти к концу ба итмом (ба охир) расидан, тамом шудан

    Русско-таджикский словарь > подойти

  • 9 служить

    несов.
    1. кому-чему хизмат (кор) кардан; служить народу ба халқ хизмат кардан; служить науке дар роҳи илм хизмат кардан; служить искусству дар роҳи санъат хизмат кардан; служить верой и правдой аз таҳи дил хизмат кардан
    2. кем-чем и без доп. хизмат кардан, кор кардан; дар хизмати ҳарбӣ будан; служить машинисткой машинистка шуда кор кардан; служить в армии дар армия хизмат кардан
    3. уст. (быть слугой) хизматгор будан
    4. чем, для чего, к чему, на что будан; это служит хорошим уроком ин дарси хубе мебошад; служить доказательством далел будан; служить на пользу обществу ба фоидаи ҷамъият будан (рафтан); служить во вред кому-чему-л. ба зарари касе, чизе будан
    5. кому, для чего, чем и без доп. (о частях тела, вещах, орудиях ит. п.) будан; большая комната служит столовой хонаи калон ошхона аст
    6. что и без доп. церк. ибодат кардан
    7. (стоять на задних лапах - о собаке) рост истодан

    Русско-таджикский словарь > служить

  • 10 уступить

    сов.
    1. кого-что гузашт кардан, бахшидан, додан; уступить место старику ҷои худро ба пирамард додан
    2. кому-чему розӣ (таслим) шудан, сар фуровардан, тан додан, ба гапи касе даромадан
    3. кому-чему чаще. с отриц. кам набудан, монданй надоштан, бадтар набудан; моя лодка не уступит твоей қаиқи ман аз қаиқи ту монданӣ надорад
    4. кого-что разг. фурӯхтан; уступите ваш билет билетатонро ба ман фӯрушед
    5. кого-что арзон фурӯхтан, гузашт кардан; арзонтар кардан; я уступлю пять рублей ман панч сӯм кам (арзонтар) мекунам <> уступить дорогу кому роҳ (имконият) додан; уступить место чему бадал шудан, табдил ёфтан; испуг уступил место удивлению ҷои тарсро таачҷуб гирифт

    Русско-таджикский словарь > уступить

  • 11 цена

    ж
    1. нарх, баҳо, кимат, арзиш; государственная цена нархи давлатӣ; оптовые цены нархи кӯтара, нархи яклухт; розничные цены нархи чакана, нархи майдафӯрӯшӣ; высокие цены нархи баланд; низкие цены нархи паст; твердая цена нархи катъӣ; красная цена нархи хуб, нархи арзанда; политика цен сиёсати нархгузорӣ; назначить цену нарх гузоштан (мондан); снизить цены нарх кам кардан; повысить цены нарх баланд кардан; нагнать цену нархро зиёд (баланд) кардан; перебить цену уст. нархро шикастан
    2. перен. кадр, қадру қимат, қадру манзалат; цена дружбы қадру қимати дӯстӣ; это не имеет для меня никакой цены ин барои ман кимате надорад ценою чего ба бадали …ба қимати, …бо арзиши…; ценою жизни ба бадали ҷон; любой (какой бы то ни было) ценой ба бадали чизе, ки бошад; дорогой ценой досталось қимат афтодааст; ба осонӣ ба даст надаромадааст; добиться чего-л. ценою невероятных усилий чизеро бо машаккати зиёд ба даст овардан; быть в цене қимат будан; кадр доштан; знать цену кому - чему-л. ба қадри касе, чизе расидан; знать себе цену қадри худро донистан; набить себе цену нархи худро баланд кардан, бозори худро тез кардан; грош цена [в базарный день] кому-чему ба як пули сиёҳ (пучак) хам намеарзад; якпула чиз, якпула одам; цены нет кому-чему баҳо надорад, бебаҳо

    Русско-таджикский словарь > цена

  • 12 дань

    ж
    1. ист. боҷ, хироҷ; взимать дань боҷ гирифтан
    2. перен. (должное) ҳақ, тақдир // (уступка чему-л.) гузашт, риоя; дань традиции риояи анъана <> отдать (заплатить) дань 1) кому-чему (воздать должное) ҳақшумурдан, лоиқ донистан, ба қадри касе, чизе расидан 2) чему (сделать уступку) гузашт (рӯйхотир) кардан; отдать дань уважения кому-л. эҳтироми касеро ба ҷо овардан дар м
    1. пешкаш, ҳадя; принестй в дань что-л. чизе пешкаш кардан
    2. қобилият, истеъдод, маҳорат; дань речи (слова) 1) (способность говорыть) қобилияти нутқ; потерять дань речи аз забон мондан, лол шудан 2) (красноречие) суханварӣ, нотиқӣ; обладать даньом слова истеъдоди нотиқӣ доштан <> даньы природы неъматҳои табиат

    Русско-таджикский словарь > дань

  • 13 изменить

    I
    сов.
    1. кому-чему хиёнат (хоинӣ) кардан; изменить родине ба ватан хиёнат кардан
    2. чему бевафоӣ (хиёнат) кардан; изменить воинскому долгу ба вазифадории ҳарбӣ хиёнат кардан 3.кому бевафоӣ кардан
    4. кому перен. аз қувват мондан, суст шудан; силы ей изменили ӯ аз қувват мондааст <> изменить привычке тарки одат кардан; изменить [самому] себё бар хилофи одат рафтор кардан, тарки одат кардан
    II
    сов. что тағьир (табдил) додан, дигар (дигаргун) кардан, дигаргунӣ (тағиирот) даровардан; изменить конструкцию станка сохти дастгоҳро дигар кардан

    Русско-таджикский словарь > изменить

  • 14 лицо

    с
    1. рӯй, чеҳра, рухсора, афт, симо, башара; красивое лицо рӯи зебо; вытянутое лицо 1). рӯи дароз 2) перен. чеҳраи мушавваш
    2. перен. симо, хислатҳои хоси касе; не имёть своего лица дорои хислатҳои хоси худ набу-дан
    3. шахс, одам, кас; частное лицо шахси ғайрирасмй; историческое лиц шахси таърихӣ
    4. рӯй, тарафи роста
    5. грам. шахс; изменение глагола по лицам тасрифи феъл аз рӯи шахс <> действующее лицо 1) лит. қаҳрамон 2) иштироккунанда; действующие лица и исполнители театр. иштироккунандагон ва иҷрокунандагони ролҳо; должностное лицо мансабдор; юридическое лицо юр. шахси юридикӣ; физиче-ское лицо юр. шахси вокеӣ; лицом к кому--чему-л. 1) ба касе, чизе рӯ оварда; 2) рӯи (пеши, саҳни) чизе; сестьлицом к свету рӯ ба. рӯшноӣ оварда нишастан; лицом к лицу (стоять, встретиться) 1) рӯ ба рӯ (истодан, шудан); 2) бевосита; в лицо говорить рӯйрост (кушоду равшан) гуфтан; на одно лицо ба якдигар монанд, як себу ду тақсим; невзирая на лица рӯйбинӣ накарда, бе рӯйбинӣ, риояи хотир накарда; от лица кого-л. аз номи касе; перед лицом 1) кого-л. дар пеши (дар ҳузури, дар назди) шахсе; 2) чего-л. дар сурати мавҷуд будани чизе; быть к лицу кому 1) зебидан, ҷоиз (раво) будан, шинам омадан 2) муносиб будан; в поте лица трудиться бо арақи ҷабин меҳнат кардан; смотреть (глядёть) в лицо чему нотарс рӯ ба рӯ шудан; делать какое-л. лицо ифодаи чеҳраро дигар кардан; знать в лицо кого-л. бо касе чашмдид. будан, касеро шинохтан; он изменился в -лице қиёфааш дигар шуд; лица [живого] нет на кьом-л. ранги касе парид; лицом в грязь не ударить шарманда (рӯйсиёҳ) нашудан; лицом не вышел хушрӯ не, бадафт; на лице написано у кого, чьём намоён, ба ҳама маълум; ни кровинки в лице у кого ранги рӯ парида; повернуться -лицом к чему-л. диққат кардан, аҳамият додан; с каким лицом я покажусь теперь ему на глаза? ман акнун чӣ тавр ба рӯяш нигоҳ мекунам?; смотреть правде в лицо аз ҳақиқат бим надоштан (руй натофтан); спасть с лица прост. худро гирондан; стереть с лица земли ба замин яксон кардан, несту нобуд кардан; у него лицо вытянулось 1) (от удивления) кайфаш (ҳушаш) парид 2) (от худобы) ҷеҳрааш коҳидааст; с лица не воду пить погов. ҳуснашро ба лаълй андохта ба бозор намебарорӣ

    Русско-таджикский словарь > лицо

  • 15 отнестись

    сов.
    1. к кому-чему муносибат (рафтор, муомила) кардан, нигох (назар) кардан; отнестись к кому-л. с недоверием ба касе назари нобоварона доштан; он отнёсся к работе небрежно ӯ ба кор бепарвоёна рафтор кард
    2. к кому-чему уст. (обратиться) муроҷиат кардан, рӯ овардан, пурсидан, арз (хоҳиш, талаб) кардан
    3. уст. (ото-зваться о ком-чём-л.) муносибат (муомила) кардан; отнестись с похвалой таърифу ситоиш кардан

    Русско-таджикский словарь > отнестись

  • 16 попасть

    сов. Л. в кого-что [рафта] расидан, задан, хӯрдан, афтидан, даромадан, ғалтидан; мяч попал в сетку тӯб ба тӯр афтид; камень попал во двор санг ба ҳавлй ғалтид; попасть в цель ба нйшон задан // чем во что расондан, даровардан, гузарондан; попасть крючком в петлю чангакро ба ҳалка даровардан // накого-что (о каплях,брызгах и т. п.) паридан, чакидан, расидан; брызги попали на скатерть чакраҳо ба рӯи дастархон париданд
    2. омадан, даромадан, расидан; афтода (даромада) мондан; я не могу попасть в дом ман ба хона даромада (расида) наметавонам; попасть в чащу леса ба ҷангали анбӯҳ афтода мондан
    3. во что, на что, подо что ба ягон ҳолат афтидан (дучор шудан); гирифтор шудан; попасть в силки ба дом аф-тидан; попасть в плен асир афтидан; в беду гирифторде бало шудан; попасть под дождь таги борон мондан; попасть под суд ба мурофиа афтидан
    4. чем во что ғутидан; попасть ногой в грязь нохост пой ба лой ғӯтидан
    5. во что, на что даромадан, дохил шудан, кабул шудан; попасть во флот ба хизмати флот таъин шудан
    6. шудан; попасть в забияки ҷангара (ҷанҷолчй, шаттоҳ) шудан
    7. прост. дучор шудан, вохӯрдан, ба назар (ба чашм) афтодан
    8. безл. кому-чему разг. (о наказании, взыскании и т. п.) гап шунидан, гап расидан, таҳи гап мондан, сарзаниш (ҷазо) дидан; попадёт тебёза это ту барои ин корат ҷазо мебинй <> где попало ҳар куҷо, ки рост ояд; как попало чи тавре ки рост ояд; бетартибона, ғайри муназзам; какой попало кадомаш ки рост ояд; кадомаш ки бошад; кто попало касе ки рост ояд; касе ки бошад; куда попало куҷое ки рост ояд; что попало чизе ки бошад; попасть впросак ба ҳолати ногувор афтодан; попасть в историю ба гирдоби бало афтодан; попасть в лапы кому-л. ба чанголи касе афтодан; попасть в переделку (в переплёт) дучори мушкилй шудан, ба ҳолати ногувор афтодан; попасть в руки кого, чъи, ко-му, к кому ба даст афтидан; попасть в тон кому табъи сомеъ сухан гуфтан; попасть в [самую] точку айни муддаоро гуфтан (кардан); на глаза кому ба чашм афтидан; попасть на зубок кому-л. хандахариши касе шудан; попасть на язык (язычок) кому-л., к кому-л. вирди забони касе шудан; попасть под руку кому нохост ба даст афтодан; попасть под горячую руку кому-либо ба ғазаби касе гирифтор шудан; попасть пальцем в небо гапи беҷо задан; ҷавоби бемавқеъ додан; вожжа под хвост попала кому прост. кадом ҷин зад; не в то горло попало прост. ба гулӯ парид; чем [ни] попадя прост. бо ҳар чизе, ки ба даст омад (афтид)

    Русско-таджикский словарь > попасть

  • 17 принадлежать

    сов
    1. кому-чему таалуқ доштан, мутааллиқ будан; эта книга принадлежатьит библиотеке ин китоб аз гни китобхона аст; эта картина принадлежатьит кисти известного художника ин расм ба қалами рассоми маъруф тааллуқ дорад, ин расм амали дасти рассоми маъруф аст // (быть свойственным) мансуб (махсус) будан, оид будан// кому уст. (о женщине) хушдори касе шудан // с возвр. мест, «себе» сохибихтиёр будан, ихтиёр дар дасти худ дош­тан; он редко принадлежатьйт себе ӯ барои корҳои шахсии худ кам вақт дорад
    2. г. кому-чему узви чизе будан, аз ҷумлаи 92 зумраи) чизе будан; тааллуқ доштан. мансуб будан; он принадлежатьйт к числу выдающихся деятелей науки ӯ аз зумраи ходимони барҷастаи илм аст

    Русско-таджикский словарь > принадлежать

  • 18 следовать

    несов.
    1. за кем-чем раф­тан; он неотступно следовал за мной вай ҳамчунон аз паи ман мерафт
    2. за чем рӯй додан; события следовали одно за другим ҳодисаҳо паи хам зуд рӯй медоданд
    3. рафтан, гаштан, ҳаракат кардан; поезд следует без остановок поезд бе таваққуф меравад
    4. чему перен. ба инобат гирифтан, пай­равӣ кардан; он во всём следует отцу вай ҳамаи гапҳои падарашро ба ино­бат мегирад; она следует моде вай мудпарастӣ мекунад
    5. баромадан; из этого следует, что… аз ин бармеояд ки…
    6. безл. кому-чему и с неопр. лозим (зарур) аст, бояд; вам следует обратиться к врачу шумо бояд ба духтур муроҷиат кунед; об этом следует знать всем ҳама инро бояд донанд
    7. кому--чему, с кого-чего и без доп. бояд; вам следует получить сто рублей шумо бояд сад сӯм гиред; мне с вас следует полу­чить три рубля шумо бояд ба ман се сӯм диҳед как \следоватьует бояду шояд

    Русско-таджикский словарь > следовать

  • 19 ударить

    сов.
    1. кого-что, во что, по чему задан, зарба расондан, зарба задан, бархӯрдан; ударить кулаком по столу бо мушт бар рӯи стол задан; пуля ударила в стену тир ба девор бархӯрд
    2. во что перен. задан, зада даромадан; в нос ударил запах дыма бӯк дуд ба димоғ зад; солнечный луч ударил в окно шуои офтоб ба тиреза зада даромад; вино мне ударило в голову май ба майнаам зад
    3. что, во что задан; ударить в колокол нокус задан; ударить в ладоши чапак задан; ударить тревогу бонги хатар задан
    4. задан, паррондан, тир холи кардан; ударило орудие тӯп тир холӣ кард
    5. на кого-что, по кому-чему якбора хучум кардан; ударить по врагу ба душман якбора ҳуҷум овардан
    6. по кому-чему перен. зарба расондан, мубориза бурдан; ударить по бесхозяйственности зидди бесарусомонӣ мубориза бурдан
    7. что, во что разг. сар кардан, шурӯъ кардан, ба кор даромадан; гребцы ударили в весла завракронон бел задан гирифтанд; ударитьв штыки ба найзазанӣ даромадан
    8. сахт боридан, задан; ударил ливень борон сахт борид; к утру ударил мороз субҳидам сахт хунук шуд ударить во все колокола прост. овоза паҳн кардан; ударить по карману зарар расондан; ударить по рукам созиш кардан, даст дода розӣ шудан (дар хариду фурӯш); не ударить лицом в грязь шарманда (рӯсиёҳ) нашудан; палец о палец не ударить даст ба зону нишастан; как (будто, словно, точно) обухом по голове ударило гӯё осмон ба сар фурў рафт, гӯё аз сар оби хунук рехта бошанд

    Русско-таджикский словарь > ударить

  • 20 дорога

    ж
    1. роҳ, раҳ; шоссейная дорога роҳи сангфарш; проселочная - а роҳи деҳот (ноҳамвор); железная - а роҳи оҳан; водная дорога роҳи оби; воздушная дорога роҳи ҳавои; канатная дорога роҳи симтаноб; конно желёзная дорогз.уст. роҳи кӯнка (роҳи оҳани шаҳр, ки пеш аз ихтирои трамвай маъмул буда вагонҳоро асп мекашид); большая дорога прям., перен. роҳи калон, шоҳроҳ; столбовая дорога 1) уст. (тракт) роҳи калон, ҷода 2) перен. роҳи асосӣ, шоҳроҳ; торная дорога 1) роҳи ҳамвор 2) перен. роҳи озмуда; сойться с дороги роҳ гум задан; он не знал дороги вай роҳро намедонист; на перекрестке их дороги разошлись дар чорроҳа раҳашон дигар шуд, онҳо дар чорроҳа ҷудо шуданд; путь -дорог а роҳ, самт; без дороги (идтй и т. п.) бе роҳу бе пайраҳа (рафтан ва ғ.); встать на - е дар сари роҳ истодан, пеши роҳро гирифтан; ледокол пробил дорогу киштии яхшикан роҳ кушод
    2. перен. роҳ, имконият; перед ним открывается широкая дорога барои ӯ имконияти зиёд фароҳам меояд
    3. (путешествие) роҳ, сафар; утомительная дорога роҳи хастакунанда; отправиться в дорогу ба роҳ (ба сафар) баромадан; на половине дороги дар нимаи роҳ <> в -у, на дорогу 1) пеш аз сафар, пеш аз ба роҳ баромадан 2) барои роҳ, барои сафар; запастй провизии на дорогу тӯша гирифтан; по дороге
    4. (попутно) сари (болои) роҳ; по дороге заехать к брату сари роҳ назди бародар даромадан 2) кому с кем ҳамроҳ; мне с вами по дороге ман ҳамроҳи шумо, ман ба шумо ҳамроҳам; с дороги 1) баъд аз сафар; с дороги он проспал до полудня вай баъд аз сафар то пешин хоб рафт
    5. дар роҳи сафар, дар аснои роҳ; написать письмо с дороги дар аснои роҳ мактуб навиштан; скатертью дорога ҳар куҷо ки хоҳи, рав; чор тарафат қибла; туда и дорога кому сазояш ҳамин; встать поперёк дороги кому-л. пеши роҳи касеро гирифтан, садди роҳи касе шудан; выбиться (выйти) на дорогу ба қатори одам даромадан; вывести на дорогу кого ба қатори мардум даровардан; дать (уступить) дорогу кому роҳ (имконият) додан; дать дорогу молодежи ба ҷавонон роҳ додан; забыть дорогу к кому, куда қадами худро кандан; заказать дорогу кому-л. уст. прост. роҳи касеро бастан; заступйть дорогу комӯ-л. прост. роҳи касеро банд кардан; садди роҳи касе шудан; знать дорогу роҳу растаро донистан, роҳбалад будан; идти своей дорогой бо роҳи худ рафтан; идти прямой дорогой бо роҳи рост рафтан; найти дорогу к чьему-л. сердцу (к сердцу кого-л.) ба дили касе роҳ ёфтан; перебйть (перейти, перебежать) дорогу кому-л. аз касе пешдасти кардаи; пробивать себе дорогу ба худ роҳ кушодан (ёфтан); проложить \дорогау кому-чему роҳ кушодан (додан); стоять на чьей-л. \дорогае (у когб-л. на \дорогае), стоять кому-л. поперек \дорогаи садди роҳи касе шудан; на \дорогае не валяется дар зери по намехобад

    Русско-таджикский словарь > дорога

См. также в других словарях:

  • кому - чему — дательный падеж …   Идеографический словарь русского языка

  • нет равного кому-, чему-л. — нет равного кому , чему л. См …   Словарь синонимов

  • Кому быть на виселице, тот не утонет — Кому быть на висѣлицѣ, тотъ не утонетъ. Ср. Кому быть убитому, тотъ не замерзнетъ, прошепталъ Кирша, выѣзжая за околицу. М. Н. Загоскинъ. Юрій Милославскій. 1. Ср. Wer hängen soll, ersäuft nicht. Ср. Qui est destiné à être pendu n’est jamais noyé …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)

  • кому быть на виселице, тот не утонет — Ср. Кому быть убитому, тот не замерзнет, прошептал Кирша, выезжая за околицу. М.Н. Загоскин. Юрий Милославский. 1. Ср. Wer hängen soll, ersäuft nicht. Ср. Qui est destiné à être pendu n est jamais noyé. Ср. Par le digne froc que je porte, dit… …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона

  • вызов (чему) — ▲ выражение ↑ желание, борьба (с кем) вызов выражение кому л. желания вступить с ним в борьбу (дерзкий #. открытый #. бросать #. принимать #. # врагам). вызывающий. вызывать (# на борьбу). иду на вы. бросать [бросить] перчатку кому чему. поднять… …   Идеографический словарь русского языка

  • присвоить (кому) — ▲ сделать ↑ (чем), принадлежащий присвоить кому сделать принадлежащим кому л. (# значение). установить. относить к кому чему (# расходы на чей либо счет). причислять. в счет (# зарплаты). на счет чего, какой (на чужой #. на собственный #).… …   Идеографический словарь русского языка

  • Ни к чему — Разг. 1. Не нужен, бесполезен, нет надобности в ком либо или в чём либо. Ветер теперь ни к чему! Кому он сдался (Паустовский. Парусный мастер). 2. Нет необходимости в чём либо. А вам бы сейчас бы хотелось (быть торговцем), сказал милиционер. Бог… …   Фразеологический словарь русского литературного языка

  • противоречить (кому-л., чему-л.) — — [А.С.Гольдберг. Англо русский энергетический словарь. 2006 г.] Тематики энергетика в целом EN conflict …   Справочник технического переводчика

  • соответствие (чему) — ▲ связь с ↑ множественный, субъект (чего) соответствие чему л. множественная связь с субъектом. созвучность. созвучный (# эпохе). ↓ адекватность соответствие субъективных образов действительности в каком л. аспекте. адекватный. порождать,… …   Идеографический словарь русского языка

  • обращение (к кому) — ▲ высказывание ↑ направленный, к определенный, субъект (чего) обращение высказывание, обращенное к кому л. ты обращение к одному лицу. вы. быть на вы с кем. переходить на ты. послушай. слышь (прост). отношение (написать #). зов. не обессудьте .… …   Идеографический словарь русского языка

  • Глава 1. СЕРЬЕЗНАЯ, ОБЪЯСНЯЮЩАЯ: КОМУ ОТКРЫТА ДВЕРЬ К ПОВАРСКОМУ РЕМЕСЛУ И ПОЧЕМУ ЭТО РЕМЕСЛО - СЛОЖНОЕ, ТРУДНОЕ ИСКУССТВО —         Почему же так много молодых людей не испытывают ни малейшего желания готовить пищу: ни на работе (быть поваром), ни дома, для себя? Причины выдвигаются разные, но все они, по существу, сводятся к одному к нежеланию заниматься тем, о чем,… …   Большая энциклопедия кулинарного искусства

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»