-
1 кого
-
2 кого
род., вин. от кто -
3 кто
(кого, кому, кого, кем, о ком) мест.1. вопр. кӣ; кто это? ин кӣ?; кто там? кӣ?, кистед?; кто вам это сказал? инро ба шумо кӣ гуфт?; кого вы прислали? киро фиристодед?; кому это нужно? ин ба кӣ даркор?; кого ты там видел? ту дар он ҷо киро дидӣ?; у кого моя книга? китоби ман дар дасти кӣ?; от кого ты это слышал? ту инро аз кӣ шунидӣ?2. относ. чаще с частицей «вот» ана ин, ана вай, ана он кас; вот кто знает об этом! инро ана он кас медонад!; вот кому следует помочь ана ба вай мадад расондан лозим аст3. разд. яке…, дигаре; кто читал, кто чертил яке мехоид, дигаре нақша мекашид4. неопр. разг. (кто-нибудъ) касе, ягон кас; не пойдёт ли кто со мной? оё ягон кас бо ман намеравад?5. относ. (тот, который) ҳар кас ки…, касе ки…; кто не плавает, тот не поедет с нами на лодке ҳар кас, ки шино карда натавонад, вай бо мо ба қаик савор шуда намеравад <> кому [только] не лень ҳар касе, ки хоҳад; кто где ҳар кас дар ҳар ҷо; улеглись кто где: кто на лавках, кто прямо на полу ҳар кас дар ҳар ҷо хобид: яке дар рӯи нимкат, дигаре дар рӯи пол; кто как ҳар кас ҳар хел; кто куда ҳар кас ба ҳар куҷо; кто попало касе ки рост ояд, касе ки бошад; кто что ҳар касу ҳар чӣ; кто-кто, а охотник знает эту тропинку ин пайраҳаро ҳар кас надонад ҳам, шикорчӣ медонад; кто кого кӣ киро; ещё неизвестно, кто кого одолеет ҳанӯз маълум нест, кӣ киро мағлуб мекунад; кто бы ни [ҳар] касе ки бошад; кӣ ки бошад; кто бы ни говорил, все сходились в одном мнении касе, ки гап занад, ҳама ба як хулоса меомаданд; кто да кто? киҳо?; кто да кто здесь побывал? киҳо ин ҷо буданд?; кто его (её, тебя, вас, их) знает кӣ медонад?; кто ни на есть ҳар кас, кӣ ки бошад; кто ни на есть пусть сделает кӣ ки бошад, ин корро кунад; мало ли кто! ҳар кас, ҳар кӣ…; хоть кого ҳамаро, ҳар касро; такая дорога утомит хоть кого ин гуна роҳ ҳар касро ҳам хаста мекунад; кто в лес, кто по дрова погов. кто яке аз боғ, дигаре аз роғ; \кто во что горазд ҳар касу ҳар чӣ -
4 от
кого-чего ҷудо (дур)шудан, рӯ гардондан; от от прежних друзей риштаи алоқаи худрй аз дӯстони пештара кандан; от от дел аз кор дур шудан чего и без доп. клндашудан, канда (ҷудо) шуда афтодш; штукатурка отошла лои андова канда шуда афтод5. рафтан, маҳв (шуста) шудан; пятно на скатерти отошло доғи дастархон рафт6. (о растениях, почве и т. п.) об шудан; ҷон гирифтан; земля ещё не отошла замин ҳанӯз об нашудааст II(о частях тела) хуб (кушода) шудан; ноги занемели и никак не могут от пойҳо хоб рафтаанд ва ҳеҷ кушода намешаванд // (прийти в сознание) ба ҳуш (ба ифока) омадан // (успокоиться) аз кахр гаштан, аз ҷаҳл фуромадан; хомӯш шудан7. ба тасарруфи касе даромадан (гузаштан); от в чье-л. владение ба тасарруфи касе гузаштан8. уст. тамом шудан, гузаштан, ба охир (ба итмом) расидан, хатм ёфтан; лето отошло тобистон гузашт; грибная пора отошла мавсими занбӯруғчинӣ гузашт; персики отошлй шафтолуҳо тамом шудаанд9. уст. (умереть) фавтидан, мурдан, вафот кардан <> от в вечность аз дунё чашм пӯшидан, фавтидан бедарак (беному нишон) шудан; гумном шудан; от в область предания (воспоминаний) аз даҳон мондан, кӯхна шудан; от в прошлое кӯҳна шудан, аз байн (аз миён) рафтан; от ко сну хоб кардан, ба хоб рафтан; от на задний план ба мадди охир гузаштан; сердце (от сердца) отойдёт у кого аз дил меравад, дил тасалло (таскин) меёбад; сердце (от сердца) отошло у кого дил тасалло (таскин) ёфт (ото) предлог с род.1. (при указании на исходную точку чего-л.) аз, …и; отойти от дома аз хона дур рафтан; в десяти километрах от города аз шаҳр даҳ километр дӯр; немой от рождения гунги модарзод; десяти лет от роду дар синни даҳсолагӣIIс предлогами «до», «ю» аз… то…; от города до станции аз шаҳр то станция; от начала до конца аз аввал то охир; от двенадцати до трёх часов аз соати дувоздаҳ то се; от зари до зари аз субҳ то шом; дети от восьми до десяти лет бачагони аз ҳаштсола то даҳсола; мороз от десяти до пятнадцати градусов сармо аз даҳ то понздаҳ дараҷа; перейти от слов к делу аз гап ба амал гузаштан2. (при указании на источник чего-л.) аз, …и; я узнал об этом от брата ман инро аз бародарам шунидам (фаҳмидам); письмо от сына мактуби писар3. (вследствие, по причине) аз; трава пожелтела от солнца алаф аз офтоб зард шудааст; дрожать от страха аз тарс ларзидан; смеяться от радости хурсанд шуда хандидан4. (при указании на лицо, предмет, явление и т. п., которые устраняются) аз; избавиться от опасности аз хатар халос шудан; защищать город от врага шаҳрро аз душман ҳимоя кардан5. (против) аз, …и; средство от кашля доруи сулфа6. (при противопоставлении, сопоставлении) аз, назар ба, нисбат ба; второе издание книги сильно отличается от первого нашри дуюми китоб аз нашри якуми он фарқи калон дорад7. (при указании целого, от которого берется часть) аз; отрезать ломоть от хлеба аз нон порае шикаста гирифтан; оторвать пуговицу от пальто тугмаро аз пальто кандан8. (при указании на принад лежность) …и; ключ от двери калиди дар; представитель от писателей намояндаи нависандагон9. (при указании даты) …и, аз таърихи…; приказ от шестнадцатого августа фармони шонздаҳуми август10. (при указании на временную последовательность) аз, то, ба; год от году сол аз сол, сол то сол, сол ба сол; день ото дня рӯз ба рӯз, рӯз то рӯз; время от времени гоҳ-гоҳ, баъзан от всего сердца бо ҷону дил, аз таҳти дил; от души бо ҷону дил; от лица кого-л. аз номи касе; от мала до велика аз хурд то калон, сағиру кабир; от нечего делать аз бекорӣ; от природы он застенчив ӯ табиатан шармгин аст; написанный от руки дасти навишташуда; писать от руки дасти навиштан участия в чем-л. аз иштирок дар коре маҳрум кардан; отть на задний план ба мадди охир гузоштан -
5 затащитьсов
кого-что кашола карда даровардан; затащитьсов.1. мешок в сарай халтаро ба анбор кашола карда даровардан2. кого-что (унесты) ба ҷое бурдан, ба кимкуҷо бурдан3. кого перен. разг. [бо зӯрӣ] гирифта овардан (даровардан); затащитьсов.1. в гости бо зӯрӣ ба меҳмонӣ гирифта бурдан -
6 одарить
кого-что1. уст. бахшидан, бахшиш (ҳадья, ато, тӯҳфа) кардан, инъом кардан (додан)2. перен. ато кардан, додан, бахшидан; природа шедро одарила его талантом ӯ табиатан истеъдоди калон дорад, табиат ба ӯ истеъдоди баланд ато кардааст -
7 сравнить
кого-что с кем-чем1. муқоиса (қиёс, андоза) кардан, таққос кардан; сравнить два перевода ду (хел) тарҷумаро муқоиса кардан2. баробар кардан; эти книги нельзя сравнить ин китобҳоро баробар кардан мумкин нест -
8 рука
ж1. даст; кисть рукй панҷаи даст; пальцы на рукё ангуштҳои даст; левая рука дасти чап; по левую руку тарафи дасти чап; по правую руку тарафи дасти рост; брать в руки (на руки) ба даст гирифтан; брать за руку кого-л. касеро аз даст гирифтан; брать из рук у кого-л. аз дасти касе гирифтан; выронить из рук аз даст додан; держать за руку аз даст доштан; заложить руки за спину даст ба пушт кардан; перчатки по руке дастпӯшакҳо лоиқи даст; отдать в собственные руки ба дасти худаш супурдан; подать руку даст додан; пожать руку кому-л. дасти касеро фушурдан; прижать руку к сердцу даст ба сина гузоштан2. с определением даст; одам; твёрдая рука дасти тавоно; опытные руки дастони моҳир; умелые руки одами боҳунар3. хат; это его рука ин хати ӯст; чёткая рука хати хоно4. мн. руки коргар, коркун, қувваи коргарӣ; не хватало рабочих рук коргар намерасид5. разг. пуштибон, ҳомӣ, пушту паноҳ; своя рука одами худӣ, ошно; сильная рука пуштибони боэътимод; иметь руку ҳомӣ доштан, пушту паноҳ доштан6. уст.: отдать кому-л. руку [и сердце] касеро шавҳар ихтиёр кардан; просить чьей-л. рукй касеро ба занӣ хостан; предложить руку и сердце кому уст. таклифи издивоҷ кардан7. разг. дараҷа, рутбаи касбӣ; токарь первой рукй харроти забардаст (моҳир), харроти дараҷаи якӯм; большой рукй негодяй нобакори гузаро8. с предлогом «под» и определением дар ҳолати … дар вазъияти; под пьяную руку дар ҳолати мастӣ <> золотые руки 1) устои гулдаст 2) у кого-л. дасташ гул аст 3) ҳунарварӣ; лёгкая рука дасти сабук; правая рука дасти рост; средней рукй миёна, миёнахел; тяжёлая рука дастони бехосият; щедрою рукою, щедрой рукой бо дасти кушод, сахиёна; в руках кого-л., чьих-л., у кого-л. дар ихтиёри касе; на руках кого-л., чьйх-л., у кого-л. 1) дар парастории касе 2) дар ихтиёри касе; не с рукй кому ноқулай, носоз, нобоб; от рукй (писать, рисовать) бо даст (дастӣ, бо қалам) навиштан (расм кашидан); по рукам! розӣ!, хуб, майлаш!; под рукой наздикак, дар зери даст; под руку аз қултуқ (аз бағал) гирифта; взять под руку кого-л. бағали касе гирифтан; под руку говорить кому бемаврид гап зада халал расондан; под руку подвернуться (попасться) кому нохост ба даст афтодан; руками и ногами, с руками и ногами, с руками - ногами 1) бо ҷону дил 2) тамоман, комилан; рука об руку даст ба даст; руки вверх! даст боло кун!; руки коротки у кого зӯр намерасад; рукой не достать (не достанешь) дастнорас будан, даст кӯтоҳӣ мекунад; руки не доходят даст намерасад, фурсат нест; рука не дрогнет у кого-л. мижааш хам намехӯрад; руки опустились (отнялись) у кого ҳавсала пир шуд; рукой подать бисёр наздик; руки прочь! от кого, чего дафъ шав(ед)!, даст каш(ед)!, даст бардор!, дастатро гир!; руки чешутся у меня 1) дастҳоям касеро зан мегӯянд 2) дастҳоям кор талаб мекунанд; в наших (ваших. его и т. д.) руках дар ихтиёри мо (шумо, вай ва ғ.)\ из рук в руки, с рук на руки даст ба даст, бевосита; из рук вон (плохо) бисьёр бад, аз ҳад зисд ганда; бади бад, гандаи ганда; из вторых рук [узнать, получить] аз даҳони касе [фаҳмидан, шунидан]; из первых рук [узнать, получить] аниқ, яқин [фаҳмидан, гирифтан]; как без рук без кого-чего ноӯҳдабаро; как рукой сняло ту дидӣ ман надидам шуд, тамоман нест шуд; на живую руку шитобкорона, саросемавор, муваққатан; на скорую руку ҳаромуҳариш, даст ба даст нарасида; на руку нечист (нечистый) дасташ калб; положа руку на сердце кушоду равшан, рӯйрост; скор на руку 1) зуд ҷазодиҳанда 2) тезкор, абҷир, тездаст; с легкой рукй чьей-л. бо ташаббуси касе; с пустыми руками бо дасти холи, дастхолӣ; с рук долой аз сар соқит; с руками оторвать чанг зада гирифтаы; брать голыми руками осон ба даст даровардан; взять себя в руки худдори кардан, худро ба даст гирифтан; выпустить из рук аз даст додан (баровардан); дать волю рукам 1) даст задан, даст расондан, даст дароз кардан 2) кӯфтан, задан, занозани кардан; дать по рукам кому-л. прост. дасти касеро кӯтоҳ кардан; держать в руках 1) что дар даст доштаи 2) кого дар таҳти назорати худ гирифтан; держать бразды правления в своих руках инони ҳокимиятро дар дасти худ доштан; держать власть в своих руках ҳокимиятро дар дасти худ нигоҳ доштан; держать вожжи в руках зимом дар даст доштан; держать себя в руках худдорӣ кардан; забрать в [свой]- руки ба даст гирифтан, мутеъ кардан; запустить руку во что, куда аз они худ кардан, соҳибӣ кардан; играть в четыре рукй дукаса роял навохтан; играть на руку кому-л. ба осиёи касе об рехтан; иметь (держать) в [своих] руках что доштан, соҳиб будан; ломать руки. даст бар сар задан, афсӯс хӯрдан; марать (пачкать) руки 1) об кого-л. бо нокасе сару кор доштан 2) обо что-л.. ба чизе даст олондан, ба кори баде даст задан; махнуть рукой на кого-что-л. даст афшондан, аз баҳри касе, чизе гузаштан; набить руку в чём, на чём моҳир шудан, малака ҳосил кардан, ёд гирифтан; нагреть руки на чем бо фиребу қаллобӣ бой шудан, таматтӯъ бурдан; наложить руку (лапу) на что зердаст (мутеъ! кардан; наложить на себя руки худро куштан; не знать, куда руки деть аз шарм саросема шудан, аз ҳиҷолат худро гум кардан; носить на руках когс 1) болои даст бардошта гаштан 2) эрка кардан, ба ноз парваридан; обагрить руки кровью (в крови) одам куштан, хун рехтан; опустить руки аз сарп худ соқит кардан; отбиться от рук бенӯхта (бесар, вайрон) шудан; отмахиваться руками и ногами, отмахиваться обёими руками қатъиян даст кашидан; плыть в руки осон (муфт) ба даст даромадан; подать (протянуть) руку [помощи] кому дасти ёрӣ дароз кардан; поднять руку на кого-л. 1) бар зидди касе даст бардоштан 2) дасти тааддӣ (таҷовуз) дароз кардан: покупать с рук аз даст харидан; попасть (попасться) в руки кого-л.. чьи-л., кому-л., к кому-л. 1) зердасти касе шуда мондан 2) ба дасти касе афтидан; попасть под горячую руку кому-л. ба ғазаби касе гирифтор шудан; прибрать к рукам 1) кого ба тасарруфи худ даровардан, зердаст кардан 2) что ба дасти худ гирифтан; приложить руку (руки) к кому, к чему даст задан, дар коре иштирок кардан; приложить руку к чему, под чем уст. даст мондан, имзо гузоштан; продать в одни руки ба як кас фурӯхтан: пройти между рук беҳуда сарф шуда мондан, бар бод рафтан (оид ба пул): развязать руки кому-л. ихтиёр ба дастг. касе додан; сбыть (спустить) с рук кого-что 1) фурӯхта халос шула;; 2) халос шудан; связать по рукам и ногам кого-л. дасту пои касеро бастан: связать руки кому-л. ҳуқуқи касеро маҳдуд кардан; сидеть сложа руки бекор нишастан, даст ба киса зада гаштан; сложить руки даст кашидан, дигар ба коре даст назадан; сойти с рук 1) кому бе ҷазо мондан, бе оқибат мондан 2) навъе гузаштан, бе ҷаиҷол гузаштан; стоять (держать) руки по швам хода барин рост истодан; умыть руки аз сари худ соқит кардан; ухватиться обеими руками за что-л. ба чизе дудаста часпида гирифтан; всё валится из рук у кого 1) кор пеш намеравад 2) ҳавсала нест; даю руку на отсечёние ба ҷонам қасам; дело горит в руках I/ кого кор ба дасти кордон аст; дело рук чьйх-л. ин кори вай: и карты (книги) в руки кому-л. панч панҷааш барин медонад; мастер на всё руки ба ҳар кор усто, ҳаркора даҳ ангушташ ҳунар; охулки на руку не положит прост. девона ба кори худ ҳушёр; сон в руку хоб рост баромад; рука руку моет погов. « даст дастро мешӯяд; чужими \рукаами жар загребать погов. бо дасти ғайр оҳаки таста хамир кардан -
9 брать
несов.1. кого-что гирифтан, бардоштан; брать руками бо даст гирифтан; брать в руки (на руки) ба даст гирифтан; брать из рук у кого-л. аз дасти касе гирифтан2. что перен. интихоб кардан, баргузидан, хоста гирифтан; брать тему для сочинения барои иншо мавзӯъ интихоб кардан; брать для примера барои мисол гирифтан3. (клевать - о рыбе) ба шаст афтидан; здесь рыба хорошо берет дар ин ҷо моҳӣ тез ба шаст меафтад4. кого-что гирифта бурдак, бурдан; брать собаку на охоту сагро ба шикор бурдан5. кого-что ба ӯҳда (ба зимма) гирифтан; брать ребёнка на воспитание кӯдакро ба тарбия гирифтан; брать поручение супориш (вазифа) гирифтан6. кого-что гирифтан; брать в долг қарз гирифтан; брать такси такси киро кардан; брать ванны ванна қабул кардан; брать уроки дарс хондан, омӯхтан; брать уроки английского языка дарси забони англисӣ хондан (аз касе)7. харидан, гирифтан; брать билеты в театр ба театр билет гирифтан (харидан); брать обеды из столовой аз ошхона таом гирифтан8. что ситондан, рӯёндан, гирифтан; брать пошлину боҷ гирифтан; брать штраф ҷарима гирифтан; брать плату хақ гирифтан9. что ҳосил кардан, кандан; брать рудӯ маъдан кандан10. что бофта баровардан; откуда он это берёт? вай инро аз куҷо бофта мебарорад?11. кого-что гирифтан, ишғол (забт) кардан, ба даст даровардан; брать крепость приступом қалъаро зер карда гирифтан; - в плен асир кардан12. кого-что перен. фаро гирифтан; меня берёт дрожь маро ларза гирифта истодааст; его берут сомнения ӯ ба шубҳа меафтад13. кого охот. доштан, дунболагирӣ (таъқиб) кардан; собаки брали кабана сагҳо гурозро дунболагирӣ мекарданд14. что ҷаҳида гузаштан, гузаштан; брать подъём аз баланди гузаштан; брать барьер аз монеа ҷаҳида гузаштан15. чем муваффақ (ноил) шудан, ба мақсад расидан; он берёт смелостью вай ба туфайли ҷасорати худ ноили мақсад мешавад16. что гирифтан, хӯрдан; эта работа берёт много времени ин кор вақтро бисьёр мегирад17. что чаще с отриц. разг. гирифтан, гузаштан; этот грунт лопата не берёт бел ба ин замин намеғӯтад18. бездоп. паррондан, задан; винтовка берёт на триста метров ин милтиқ аз сесад метр мезанад19. разг. ба сӯе рафтан, майл кардан; дорога берёт влево роҳ ба тарафи чап меравад <> брать быка за рога якбора ба кори асосӣ шурӯъ кардан; -верх дастболо шудан, ғолиб омадан; брать голыми руками осон ба даст даровардан, бе заҳмат комёб шудан; - грудь синаи модарро макидан, сина гирифтан; брать измором безор карда ба мақсад расидан; брать курс ба сӯе роҳ гирифтан (роҳӣ шудан); брать начало сар шудан, баромадан; брать ноту муз. нота навохтан (хондан); брать обещание ваъда гирифтан; брать пример с кого-л. ибрат гирифтан аз касе; брать свой слова назад аз қавли худ гаштан; брать себя в руки худдорӣ кардан, худро ба даст гирифтан; брать слово иҷозати сухан гирифтан; брать слово с кого-л. аз касе қавл гирифтан; брать чью-л. сторону тарафи касеро гирифтан, касеро тарафгирӣ кардан; брать в клещи ба шиканҷа гирифтан; брать в оборот кого-л. 1) касеро маҷбуран кор фармудан; 2) касеро танбеҳ додан (сарзаниш кардан); брать в расчёт ба ҳисоб гирифтан; брать за бока кого-л. прост. касеро ба коре маҷбур кардан; брать кого-л. за глотку (горло, жабры) прост. аз гулӯи касе гирифтан; брать за сердце (за душу, за живое) кого ба ҳаяҷон овардан, мутаассир кардан; брать на абордаж часпидан, дарафтодан, ҳамла кардан; брать на борт савори киштӣ кардан, ба киштӣ бор кардан; брать на буксир ёри (мадад) расондан; брать грех на душу гуноҳро ба гардан гирифтан; брать назаметкуба назар (қайд) гирифтан; г на замечание ба таҳти назорат гирифтан; брать на испуг кого-л. касеро тарсондан, ба касе дӯғ задан; брать на мушку таъқиб кардан; брать на поруки ба кафолат гирифтан; - на пушку кого прост. фиреб (фанд) додан, фирефтан; брать на себя [смелость] ҷуръат кардан; брать под [свою] защиту кого-что таҳти ҳимояи худ гирифтан; брать под козырёк саломи ҳарбӣ додан; брать под сомнение зери шубҳа гирифтан; \брать с бою бо ҷангу ҷанҷол ба даст даровардан; \брать с потолка аз ҳаво гирифтан, бофта баровардан; наша берёт мо ғалаба мекунем, дасти мо болост; не \брать в рот ба даҳон нагирифтан, нахӯрдан, нанӯшидан; см. тж. взять -
10 вывести
сов.1. кого-что баровардан, хориҷ кардан; вывести из состава президиума аз ҳайати президиум баровардан; вывести кого-л. из игры касеро аз бозӣ баровардан2. кого-что баровардан, овардан, равондан; вывести на дорогу ба роҳ баровардан; тропинка вывела нас к озеру пайроҳа моро ба лаби кӯл овард3. кого-что из чего баровардан, берун овардан; вывести кого-л. из оцепенения касеро ба ҳуш овардан, касеро ҳушьёр кардан4. что (сделать вы-вод) хулоса баровардан; вывести общее заключение из всего сказанного аз суханҳои гуфташуда хулоса баровардан5. кого баровардан, парвариш карда расоидан; вывести птенцов чӯҷа баровардан6. кого-что сабзондан, рӯёндан, парвариш карда расондаи; вывести новую породу скота зоти нави чорворо ба вуҷуд овардан7. что сохтан, бардоштан, рост кардан; вывести стены девор бардоштан8. кого-что равондан, нест (нобуд) кардан; вывести пятно доғро ра-вондан; вывести мышей мушҳоро нест кардан9. что бо ҳавсала кашидан (навиштан); вывести буквы ҳарфҳоро бо ҳавсала навиштан10. кого-что (изобразить в литературном произведении) тасвир кардан <> вывести балл (отметку) баҳо мондан (гузоштан); вывести наружу (на свет божий) что ба рӯи об баровардан; ошкор кардан; вывести в люди кого одам кардан, ба қатори одамон даровардан; вывести в расход кого паррондан, куштан; вывести из равновесия кого бесаранҷом (безобита) кардан; нороҳат кардан; вывести из себя кого асабонӣ кардан; вывести из строя кого-что аз қатор баровардан; вывести из терпения кого-л. тоқати касеро ток кардан; вывести на дорогу (на путь) кого ба қатори мардум даровардан; \вывести на чистую (на свежую) воду кого-л. миси касеро баровардан; куда кривая выведет прост. ҳар чӣ бодо бод -
11 глаз
м1. чашм, дида; правый глаз чашми рост; чёрные глаза чашмони сиёҳ; близорукие глаза чашмони наздикбин, чашмони хира; заплаканные глаза дидаи ашкбор; глазас поволокой чашми хумор, нигоҳи махмурона; зажмурить глаза чашмро нимпӯш кардан; заглаз крыть глаза чашмро пӯшидан2. назар, нигоҳ, чашм; встретиться глазами чашм ба чашм афтидан (во хӯрдан); поднять глаза назар (нигоҳ) кардан; провожать глазами кого-что-л. аз пушти касе, чизе нигоҳ карда истодан3. чашм; бабушка стала слаба глаз -ами чашми модаркалон хира аст // тк. ед. чашм; верный глаз чашми дақиқ; меткий глаз чашми тез; опытный глаз чашми зирак; посмотреть на что-л. глазом знатока ба чизе бо чашми кор-дони нигоҳ кардан4. перен. разг. назорат; нужен глаз да глаз чашм набояд канд; у семй нянек дитя без глазу посл. «кайвонӣ нӯҳ шуд, завола гум шуд <> бесстыжие глаза проспг. бран. обращ. бешарм!, беҳаё!; доступный глазу аён, намоён; дурной глаз чашми бад; невооруженным(простым) глазом бо чашми оддӣ, бе айнак, бе дурбин; своими глазами бо чашми худ; хозяйский глаз пухтакорӣ; ғамхорӣ, назорат; в глаза рӯйрост, беибо; сказать в глаза кому-л. ба рӯи касе гуфтан; в глазах кого-л., чьих-л. дар (ба) назари касе, ба фикри (ба гумони) касе; вырасти в чьйх-л.- ах дар пеши назари касе эътибор (обрӯ) пайдо кардан; за глаза 1) дар ғайб, ғоибона, аз пушт 2) (не видя) нодида (дар хариду фурӯш, ҳангоми ичрра гирифтан) 3) (вполне) комилан, баҳузур; за глаза довольно басу зиёдатист, баҳузур мерасад; на глаз тахминӣ, аз рӯи дид; определить (прикинуть) на глаз аз рӯи дид тахмин (муайян) кардан; на глазах у кого-л. дар пеши чашми касе, дар пеши назари касе, дар ҳузури касе; всё это происходит у него на глазах ҳамаи ин кор дар пеши назари вай рӯй медиҳад; с глаз долой) дур шав аз чашмам (аз назарам); убирайся с глаз долой! рав!, аз пеши чашмам дафъ шав!, ба назарам на-намо! 2) ба чашм нанамояд; с глаз долой - из сердца вон посл. аз дида дур - аз дил дур; с глазу на глаз танҳо ба танҳо, якка ба якқа; для отвода глаз барои чашмбандӣ; как бельмо на -у дилбазан, халаи биқин барин; куда глаза глядят ҳар ҷо, ки бошад; ҳар ҷо, ки рост ояд; лопни [мой] глаза прост. кӯр шавам ки…; насколько хватает глаз то чашм дидана; ни в одном глазу (глазе) маст-паст не; сна ни в одном глазу прост. хеҷ хоб намебарад; ради прекрасных глаз ба хотири чашмони зебо; с закрытыми глазами фикр накарда, мулоҳиза накарда, чашмро пӯшида; с открытыми глазами касдан, дидаю дониста; с пьяных глаз прост. мастомаст; хоть глаз (глаза) выколи (коли тип-торик, торикистон; глаз отдыхает на чём чашми кас меосояд; глаза разбежались у кого ҳайрон шуда монд; глаза разгорелись у кого оби дахон рафт; глаза слипаются (закрываются) хоб зер мекунад; глаза бы [мой] не глядёли (не видали, не смотрели) намедидаму намесӯхтам;глаза на лоб лезут у кого прост. чашмон мош барин калон кушода мешаванд; глаза на мокром месте гирёнчак; и [даже] -ом не ведёт пинакашро вайрон намекунад; глаз не казать куда, к кому камнамо шудан, рафтуоро қатъ кардан; глазом не моргнув 1) мижа назада, бе фикру андеша 2) бе тарсу харос; не успел глазом моргнуть ба як мижа задан, дар як дам; глаз не сводить с кого-чего-л. аз касе, чизе чашм накандан; глаз не сомкнуть чашм напӯшидан, мижа тах накардан; в глаза не видеть кого ҳеч надидан, асло надидан; у меня в -глазах потемнёло пеши чашмонам сиёҳй зад; в - ах рябит дар пеши чашм биҷиррос мезанад; не знаю, с какими -глазами покажӯсь куда бо кадом рӯй ба чашми мардум намоён мешавам; берёчь пӯще глаза (ока) ҳамчун гавхараки чашм ҳифз кардан (нигоҳ доштан); бить в глаза диққатро ба худ кашидан (ҷалб кардан); бросаться в глаза ба чашм афтодан, диқкатро ба худ ҷалб кардан; впиться глаз ами в кого, во что теғ кашида нигоҳ кардан; выкатить глаза прост. чашм ало кардан, чашм аз косахона баровардан; высмотреть [все] глаза прост. чашм чор шудан; вытаращить (выпялить) глаза прост. чашмро аз косахона баровардан, чашмро калон кушодан; глядеть (смотреть) во все глаза, глядеть (смотреть) в оба глаза бо диққат нигох кардан; делать большие -глаза дар тааҷҷуб мондан, ҳайрон шудан; делать круглые глаза худро ба нодонӣ задан; закрыть глаза кому-л. манаҳи касеро бастан; ба ҳалқи касе об чаккондан; закрыть глаза на что-л. чашм аз чизе пӯшидан, аҳамият ба чизе надодан; играть глазами ғамза кардан, чашм паррондан; искать глазами кого-что-л. чашм давонда касеро, чизеро кофтан; лезть в (на) глаза кому-л. прост. 1) зӯр зада диқкати касеро ба худ ҷалб карданӣ шудан 2) худнамоӣ кардан; мозолить глаза кому прост. хори чашм шудан; безор кардан; не верить [своим] глаз -ам ба чашмони худ бовар накардан; не спускать глаз с кого-чего-л. 1) (смотреть) чашм накандан аз касе, чизе 2) (приглаз стально следить) дар зери чашм доштан; открыть глаза кому-л. на что чашми касеро кушодан; отвести глаза кому-л. чашми касеро ба хато андохтан; пожирать глазами кого-что бо чашм хӯрдан; показываться (казаться) на глаза чьи, кому ба назар (ба чашм) намудан; попасть на глаза ба чашм афтидан; продрать глаза прост. чашм кущодан, бедор шудан; проплакать (выплакать) все глаза аз гиря чашмро варам кунондан; протереть глаза прост. бедор шудан; аз хоб хестан; пустить пыль в глаза кому-л. ба чашми касе хок пошидан; пялить (пучить) глаза на кого-что прост. чашмро песондан, чашм сих кардан, чашм дӯхтан; скрыться из глаз аз назар ғоиб шудан; смотреть в глаза кому 1) чашм дӯхтан 2) тамаллуқ кардан; смотреть в глаза чему нотарс рӯ ба рӯ шудан, беҳарос нигоҳ кардан; смотреть в глаза правде аз ҳақикат бим надоштан; смотреть в - а смерти аз марг наҳаросидан; смотреть прямо (смело) в глаза чему нотарсона нигох кардан; смотреть большими глазами тааҷчубомез чашм дӯхтан; смотреть другими глазами на кого--что бо дигар чашм дидан, аз дигар ҷиҳат баҳо додан; аз а в \глаза не знает алифро калтак мегӯяд; искры из глаз посыпались аз чашмон оташ парид; не в бровь, а в \глаз погов. « кофия рост омад; правда \глаза колет посл. сухани ҳак талх мешавад; у страха \глаза велики погов. тарсончак чор чащм дорад -
12 сердце
с1. анат. дил, қалб; болезни сердца касалиҳои дил; порок сердца иллати дил2. сина; прижать руку к сердцу даст ба сина гузоштан3. перен. (душа) ҷон, дил; сердце заныло дил месӯзад; у него доброе сердце вай раҳмдил аст; у вас сердца нет шумо сангдил ҳастед4. перен. меҳрубонӣ, муҳаббат; её сердце было занято вай гирифтори муҳаббат шуд5. перен. разг. каҳру ғазаб6. перен. марказ, дил; Москва - сердце нашей Родины Москва - маркази Ватани мост <> большое сердце у кого одами фарохдил; всем сердцем аз дилу ҷон; избранник сердца маҳбуб, маъшуқ; избранница сердца маҳбуба, маъшуқа; нож в сердце кому марг (аҷал) барин; положа руку на сердце кушоду равшан, рӯирост; скрепя сердце дилу бедилон; в сердцах бо қаҳру ғазаб, хашмгинона; в глубине сердца дар замири дил; до глубины сердца то пардаи дил; от всего сердца бо ҷону дил; аз таҳти дил; от глубины сердца аз самими қалб; от доброго сердца самимона; от полноты сердца бо камоли майл; от чистого сердца аз сами-ми қалб, аз сидқи дил; по сердцу, по сердцу кому маъқул, дилнишин; с сердцем (сказать и т. п.) бо қаҳру ғазаб (гуфтан ва м. ин)\ с замиранием сердца тарсону ҳаросон; с лёгким сердцем бо хотири ҷамъ, бо дили сафед; с открытым сердцем бо дили соф; с тяжелым сердцем дилу бедилон; с упавшим сердцем афсурдадил; с чистым сердцем бо дили соф; сердце взыграло дил шод (хурсанд) шуд; сердце зашлось дил таҳ рафт; сердце кровью обливается дил хун мешавад; сердце кого, чьё, у кого надрывается дил пора мешавад; сердце не лежит у меня к кому-чему дилам об намехӯрад, дилам намекашад; сердце не на месте у кого дилро гургон тала мекунанд; сердце (от сердца) отойдёт у кого аз дил меравад, дил тасалло (таскин) меёбад; сердце (от сердца) отошло у кого дил тасалло (таскин) ёфт; сердце оторвалось (оборвалось) у кого дилро ваҳм зер кард; дил аз хонааш баромад; сердце переболело дил сӯхт, ҷигар кабоб шуд; сердце разрывается [на части] у кого дил реш-реш мешавад, дил об мешавад; брать за сердце кого ба ҳаяҷон овардан, дилро об кардан, мутаассир кардан; войти в сердце кого, чьё дили касеро рабудан; вырвать из сердца кого-что аз дил канда партофтан; говорить сердцу кого-л. ба дили касе форидан; заглянуть в сердце комӯ-л. дили касеро фаҳмида гирифтан; найти доступ к сердцу чьему-л., кого-л. ба дили касе роҳ ёфтан; он чувствует сердцем дилаш гувоҳӣ медиҳад; отдать кому-л. сердце ба касе дил додан; отдохнуть сердцем дами беғам задан; открыть сердце кому изҳори ишқ кардан; покорить чьё-л. сердце дили касеро рабудан; предложить руку и сердце кому уст. таклифи издивоҷ кардан; принимать [близко] к сердцу что ба дил [сахт] гирифтан; сорвать сердце на ком-чем-л. аз касе, чизе алам гирифтан; кошки скребут на сердце у кого то же, что сердце не на месте; у меня камень с сердца свалился хотирам ҷамъ шуд; у него ёкнуло \сердцее дилаш аз хонааш баромад; у него \сердцее замерло дилаш аз тапиш монд; у него \сердцее трепещет дилаш гум мезанад; у него отлегло от \сердцеа дилаш қарор гирифт; читать в \сердцеах пай бурдан, фаҳмидан, шиноҳтан -
13 держать
несов.1. кого-что доштан, даст гирифтан; держать за руку аз даст доштан; он держал в руке книгу вай дар даст китоб дошт // что перен. нигоҳ доштан, аз даст надодан; высоко держать знамя науки байраки илмро баланд нигоҳ доштан; держать рубеж ҳудудро аз даст надодан2. кого-что нигоҳ доштан; держать деньги в сберкассе пулро дар амонат-касса нигоҳ доштан; держать продукты в холодном месте озуқаро дар ҷои салқин нигоҳ доштан3. кого-что боздоштан, нигоҳ доштан, монондан; я не держу тебя, можешь идтй ман туро нигоҳ намедорам, майл дошта бошӣ, рав; кто тебя (его, вас и т. д.) дёржит? туро (вайро, шуморо ва ғ.) кӣ бозмедорад?; держать в плену дар асорат нигоҳ доштан; держать под стражей дар ҳабс нигоҳ доштан; держать на прйвязи баста мондан; долго держать библиотечные книги китобҳои китобхонаро муддати дароз дар дасти худ нигоҳ доштан4. кого-что монондан, нигоҳ доштан; - город на осадном положении шаҳрро дар ҳолати муҳосира нигоҳ доштан; держать в невёдении (в неизвестности) бехабар монондан; держать своих детей в строгости ба фарзандони худ сахтгир будан; держать в повиновении дар итоат доштан5. что такягоҳ будан, дошта истодан; балкон держат четыре колонны пешайвони болохонаро чор сутун нигоҳ медорад6. кого-что идора кардан, нигоҳ доштан; держать власть в свойх руках ҳокимиятро дар дасти худ нигоҳ доштан; держать бразды правления всвоих руках инони ҳокимиятро дар дасти худ доштан7. что риоя кардан; держать дистанцию фосиларо риоя кардан; держать в чистоте тозагиро риоя кардан8. кого-что доштан; держать корову гов доштан; держать оружие аслиҳа доштан9. рафтан, равона шудан, ҳаракат кардан; держать прямо рост рафтан; держи вправо! ба тарафи рост рав!10. в сочет. с сущ. что: держать экзамен имтиҳон додан; держать ответ масъул (ҷавобгар) шудан; держать совет маслиҳат кардан; держать речь нутқ кардан; держать контроль назорат кардан; держать корректуру тасҳеҳ кардан <> держать банк карт. банк гузоштан; держать верх над кем дастболо шудан; держать вожжи в руках зимом дар даст доштан; держать камень за пазухой қасди бад доштан; держать курс (линию) на что-л. роҳи чизеро пеш гирифтан; держать маркуиззати нафси худро нигох доштан; эътиборро ҳифз кардан; держатье парий гарав бастан, шарт кардан; держать путь (курс) куда роҳ рафтан, озим шудан, ба ҷое раҳсипор шудан; держать себя рафтор (муомила) кардан; себя в руках худдорӣ кардан; держать [своё] слово ба ваъда вафо кардан; держать сторону кого, чью ҳимоя кар-дан, тарафдорӣ кардан; держать ухо востро ҳама тан гӯш гардидан, гӯш ба қимор шудан; держать язык за зубами лаб фурӯ бастан, забонро доштан; держй карман [шире]! прост. хобатро ба об гӯй!; держать в ежовых рукавицах кого-л. нисбат ба касе сахтгир будан; держать в руках кого-л. касеро тобеи худ кардан; «V» в страхе тарсонда гирифтан; держать в тайне (в секрете) розро пинҳон доштан, махфӣ нигоҳ доштан; в умё (в голове, в мыслях) что дар хотир доштан; держать в чёрном теле кого-л. ба касе зулм кардан, касеро хору зор кардан; держать в шорах кого-л. ҷилави (таноби) касеро кашида истодан; держать на весу муаллақ шудан; \держать под замком маҳкам (қуфл) карда мондан; \держать под [свойм] крылышком кого-что ҳимоя кардан, ба зери каноти худ гирифтан; \держать при себе (взгляды, мнение и т. п.) изҳор (баён) накардан, ба дигарон нагуфтан; ноги не держат кого мадори поям рафт -
14 душа
ж1. ҷон, рӯҳ, дил; душа и тёло ҷону (рӯҳу) тан2. табиат, фитрат, сиришт; человек открытой душй одами кушодадил; низкая душа одами паст-фитрат; рбокая душа одами тарсончак; чуткая душа одами ҳассос (меҳрубон); душа -человек одами хуб, ҷони одам, одами тилло3. шавқу завқ, рағбат, ҳавсала; с душой бо шавқу завқ, аз таҳти дил, бо ғайрат; раббтать с душой бо шавқ кор кардан; с душой исполнить песню сурудро бо шавқу завқ хондан; без душибе шавқу завқ, бе ҳавас, бе рағбат, бе ҳавсала; работать без душй бе ҳавсала кор кардан; в егб игре нет души вай бе рагбат бозӣ мекунад4. перен. усгп. (сущность) моҳият, ҷавҳар5. перен. ҷону дил; душа общества ҷону дили маърака6. разг. кас, одам, ҷонзод; ҷон; на улице ни душй дар кӯча ҷонзоде нест; по сколько с душй? сари касе чандӣ?; ни одна душа не узнает ягон кас намефаҳмад; в семье пять душ дар оила панҷ сар хӯранда ҳаст; реальный доход на душу населения даромади реалӣ (ҳақиқӣ) ба ҳар сари аҳолӣ7. ист. (крепостной) деҳкони крепостной // мн. души (подати, налоги) андоз, хироҷ8. обращ. разг. (обычно со сл. «моя») ҷон, ҷони ҷан, ҷонакам; душа моя! ҷони ман!, ҷонакам! <> бумажная душ-а бюрократ, коғазбоз; коғазпараст; заячья душа одами тарсончак (буздил); мёртвые души ист. ҷонҳои мурда; чернильная душк бюрократ, коғазбоз, расмиятчй; душа нараспашку одами кушодадил; душой и телом бо ҷону дил; ни душой ни телом не виноват заррае гуноҳ надорад; в душ ё 1) (мысленно) ботинан, -дар дили худ 2) (по склонностям) табиатан; в глубинё душ-й дар замири дил; для душй барои дилхушй; до [глубины] душй то пардаи дил; рассказ взволновал меня до глубины душй ҳикоя то замири дил таъсир кард; за милую душу 1) (охотно) бо ҷону дил, аз таҳти дил 2) (не задумываясь) даррав; зур, дар як лаҳза; он и обманет за милую душу ӯ дар як лаҳза фиреб ҳам медиҳад; на душ е дар дил; на душ е у меня стало вёсело и спокбйно дилам шоду хотирам ҷамъ шуд; на душё кошки скребут у кого-л. дили касеро гургон тала мекунанд; от [всей] душй аз таҳти дил, аз дилу ҷон, аз сидқи дил; по душ ам поговорить (разговориться и т. п.) самимона (аз таҳти дил) гап задан; разговор по душам сӯҳбати самимӣ; по -ё кому дилҳоҳ, дилписанд, маъқул; не по душ ё кому номаъқул, маъқул не; от глубины (полноты) душ-й аз самими қалб, бо камоли майл; душа болйт у кого-л. дили кас месӯзад; душа надрывается дил пор.а мешавад, дил торс мекафад; душа не лежит к кому-чему-л. ба касе, чизе дил об намехӯрад; душа не на месте дил беқарор аст; душ а не принимает прост. дил намекашад; душа переболела дил сӯхт, ҷигар кабоб шуд; душа разрывается [на части] дил реш (об)мешавад; душа ушла (ухбдит) в пятки у кого талхакаф (гурдакаф, дил-каф) шудан; душй не чаять в ком-л. аз ҷон азизтар донистан; болеть -душой за кого-что, о ком-чём аз дилу ҷон ғам хурдан, дилсӯзӣ кардан; брать (хватать) за душу кого ба ҳаяҷон овардан, дилро об кардан, мутаассир кар-дан; вдохнуть душу во что рӯҳ бахшидан, ҷон дамондан; брать грех на душу гуноҳро ба гардан гирифтан; висёть над душой безор кардан, ба ҷсзн расондан, шилқин шудан; влезть (залезть) в душу кому-л. 1) роздони касе шудан 2) ақли касеро рабудан 3) бо ҳар роҳ ба мағзи пӯсти касе даромадан; вложить душу во что-л. бо майлу рағбат (меҳр монда) коре кардан; войтй в душу к кому-л. дили касеро дуздидан; вывернуть душу кого, чью безобита (мушавваш) кардан; вывернуть душу [наизнанку] перед кем дили худро кушодан, дилро холӣ кардан; вымотать [всю] душу кому аз ҷон безор кардан, ба ҷон расондан; вынуть душу уст. рӯҳан азоб додан, дил хун кардан; вытрясти душу из кого дӯғ зада тарсондан; вытянуть [всю] душу безор кардан, аз ҷон сер кардан; вышибить дӯшу изкого груб. прост. зада куштан; жить душа в душу дӯстона зиндагӣ кардан; заглянуть в душу кому-л. рози касеро фаҳмида гирифтан; излить (открыть) душу кому дил холӣ кардан, рози дил гуфтан; кривить душой дурӯғ гуфтан, бевиҷдонӣ кардан; отвестй душу 1) мурод ҳосил кардан 2) дил холй кардан, дарди дил гуфтан; отдать богу душу аз олам гузаштан, ба худо амонатиро супурдан; отдохнуть -душ ой (сердцем) дами беғам задан; отпустй душу на покаяние уст. 1) (пощади) омурзиш мехоҳам (металабам) 2) (оставь в покое) ба ҳолам гузор;IIпереболеть душой хуни дил (ҷигар) шудан; перевернуть [всю] душу кого, чью, кому хуни дил (ҷигар) кардан; положить душу за кого-что ҷон додан, фидо шудан; положить душу на что бо дилуҷон кардан; стоять над душ-ой чьей, у кого мехи ҷафо барин ба сарн касе истодан; в чём [только] душ а держится ҷонаш ба лаб омадааст; за душой есть (имеется) у кого дар бисоташ ягон чиз дорад; за душой нет чего-л. у кого дар бисоташ чизе надорад; за душой у него нет ни копейки (ни гроша) вай ягон тин ҳам надорад; как бог на душу положит пеш омад, хуш омад; с душй ворбтит прост. дил беҳузур мешавад, нафрати кас меояд, дили кас беҷо мешавад; сколько \душае угодно бы кадри дилхоҳ -
15 оставить
сов.1. кого-чпго мондан, монда омадан (рафтан), гузоштан; оставить книгу дома китобро дар хона мондан2. что осор гузоштан, таъеир кардан; оставить приятное воспоминание аз худ хотираи нек гузоштан3. кого-что гузоштан, нигоҳ доштан, мондан, монондан, эҳтиёт кардан; оставить часть зерна на еемена қисми ғалларо барои тухмӣ нигоҳ доштан; оставить бороду риш мондан4. кого-что васият кардан; ба ихтиёри касе гузоштан (мондан); оставить наследство мерос гузоштан //кем таъин кардан, мондащ монондан; оставить наследником меросхӯр карда мондан; оставить сиротой кого-л. касеро ятим карда монондан5. кого--что дар ҳолате монондан (гузоштан); оставить так ҳамин тавр монондан; остави-ть в живых зинда монондан; оставить когомь в недоумении касеро дар ҳайрат гузоштан6. кого-что без чего надодан, маҳрум кардан; оставить без обеда хӯрок надодан; оставить кого-л. без крова касеро бехонумон кардан; оставить письмо без ответа ба мактуб ҷавобе нагардондан7. кого-что нигоҳ доштан, монондан; ученика после урока талабаро баъд аз дарс нигоҳ доштан; оставить гостей ночевать меҳмононро шаб дар хона монондан; оставить ученика на второй год талабаро дар синфаш монондан8. кого-что тарк кардан, баромада (партофта; рафтан; оставить родной дом зодгоҳи худро тарк кардан; оставить школу мактабро партофтан9. перен. рафтан мондан; сознание оставило его ӯ аз ҳуш рафт; силы оставили меня аз қувват мондам 10, перен. аз баҳри чизе гузаштан; оставить надежду умедро кандан11. пд-вел. оставь(те) мои(ед), бас кун(ед), гап назан(ед); оставьте эти разговоры! ин гапҳоро бас кунед!, монед ин гапҳоро!; оставьте, это не ваше дело! монед, йн кори шумо не! <> -оставить деньги где пулҳоро исроф кардан; оставить мир уст. чашм аз ҷаҳон пӯшидан, аз дунё гузаштан; оставить без послед-ствий бенатиҷа (беоқибат) монондан; оставить в дураках (дураком) 1) карт. бурдан 2) фиреб (фанд) додан; оставить в покое кого-л. касеро ташвиш надодан; оставить за кормой мор. тай кардан; оставить за собой, оставить позадй [себя] крго-что 1) паси сар кардан; мы оставили за собой деревню и пошлй по лееу мо аз деҳа гузашта роҳи ҷангалзорро пеш гирифтем 2) (опередить) пеш рафтан (гузаштан); оставить за собой что дар ихтиёри худ мондан; оставить за собой квартйру хонаро дар ихтиёри худ мондан; оставить на память барои ёдгорй ҳадя кардан; оставить с носом кого прост. ду даст дар бинӣ монондан; камня на камне не \оставитьть санг бар санг нагузоштан; не \оставитьть своими милостямй кого-л. уст. касеро аз марҳамати худ маҳрум накардан -
16 поднять
сов.1. кого-что бардоштан, баланд кардан; поднять упавший платок рӯмоли ба замин афтодаро бардоштан; поднять чемодан чамадонро бардоштан // что перен. разг. (одолеть) аз ӯҳда баромадан, иҷро карда тавонистан // что перен. разг. тафтиш кардан; поднять архив архивро тафтиш кардан2. кого--что бардоштан, боло кардан, баланд кардан, афроштан; поднять флаг байрақ афроштан; поднять занавес пардаро бардош-тан (боло кардан)3. кого-что хезондан, бархезондан, бардоштан, рост кардан; поднять лошадь аспро хезондан; поднять забор девор бардоштан (задан) // кого разг. (вылечить) сиҳат кардан, шифо додан // кого разг. (воспитать) тарбия кардан, парвариш додан, ба воя расондан4. кого-что хезондан, бархезондан, роҳ равондан, ба роҳ даровардан; поднять отрядь отдыха истироҳати отрядро қатъ кардан // бедор кардан, хезондан; поднять с постели бедор кардан, аз хоб хезондан // охот. тарсондан, рамондан, ҳаросондан, ваҳмондан; поднять зайца харгӯшро рамондан5. кого-что перен. барҳезондан, барангехтан, шӯрондан; -поднятьв атаку ба ҳуҷум (ба шӯриш) бархезондан6. что в сочет. с сущ. бардоштан, хезондан, кардан; поднять крик мағал бардоштан; поднять мятеж исён кардан7. что баланд кардан, баландтар бардоштан; поднять насыпь боз хок рехта теппаро баландтар кардан // кого-что перен. боло бардоштан, баланд кардан; поднять> кого-л. в общественном Мнении нуфузи касеро боло бардоштан, обрӯи касеро дар (байни) ҷамъият боло бардоштан; поднять на должную высоту ба дараҷаи даркорӣ боло бардоштан8. что балаид кардан, афзудаӣ, зиёд кардан; поднять урожай ҳосилро зиёд кардан; поднять интерес бештар завқманд кардан // перен. (настроение и т. п.) беҳтар кардан, баланд кардан, болр кардан, хушҳол кардан9. что дуруст (соз) кардан, брло бардоштан, ба роҳ мрндан, тараққӣ (ривоҷ) додан; поднять хозийство хоҷагиро ба роҳ мрндан; поднять торговлю савдоро ривоҷ додан10. что с.-х. замин гардондан, шудгор кардан, рондан, ҳай (ҷуфт) кардан; <поднять целину замини партавро обод кардан11. что муз. як парда болотар соз кардан; поднять скрипқу скрипкаро як парда брлотар соз кардан12. что геод., жив. аёнтар (равшантар, возеподнятьҳтар). кардан; поднять карту харитаро аёнтар (равшантар) ранг кардан <> поднять глаза на кого-что-л. ба касе, чизе чашм дӯхтан; чашм бардошта ба касе, чизе нигоҳ кардан; сар бардошта назар афқандан; поднять голову ҷон гирифтан, рӯҳбаланд шудан, фаъол шудан; поднять: голос 1) овоз баланд кардан; овозро сар додан 2) изҳор (баен) кардан 3) ҳуқуқи худро ҳимоя кардан; поднять меч шамшер кашидан, ҷанг эълон кардан, ҷангу ҷидол сар кардан; поднять нос мағрур шудан, кибр кардан; поднять пары фишори буғро баланд кардан; поднять руку на кого-л. 1) бар зидди касе даст бардоштан 2) дасти таадди дароз кардан; поднять из пепла чизи сӯхта харобшударо аз нав барқарор кардан; поднять на ноги 1) сиҳат кардан, дуруст кардан 2) тарбия кардан, ба воя расондан 3) фаъол кардан, ба фаъолият (ба кор) даровардан 4) ба ҳаяҷон овардан, ошуфта кардан; \поднять на щит кого-что таъриф (ситоищ, болобардор) кардан -
17 принять
сов.1. кого-что гирифтан, қабул кардан, пазируфтан; принять подарок, тӯҳфа гирифтан (қабул кардан)2. что қабул кардан, ба зиммаи (ба ӯҳдаи) худ гирифтан, ба гардан гирифтан, ба ихтиёри худ гирифтан, мутасаддӣ шудан; принять пост директора вазифаи мудириро қабул кардан (ба зиммаи худ гирифтан); принять командование фармондиҳиро ба ӯҳдаи худ гирифтан3. кого қабул кардан, даровардан, гирифтан, ҳамроҳ кардан; принять на работу ба кор қабул кардан (гирифтан); принять в игру ба бозӣ қабул кардан (ҳамроҳ кардан)4. кого-что қабул (истиқбол) кардан, пазируфтан, пешвоз гирифтан; принять гостей меҳмононро пазируф тан; принять больного беморро қабул кардан5. что рафтор (муносибат) кардан; она спокойно приняла это известие вай ин хабарро бе малоли хотир шунид6. Что қабул кардан, пазируфтан, писандидан, маъқул донистан, розӣ шудан; принять чьё-л. предложение пешниҳоди касеро пазируфтан; принять чёй-л. совет маслиҳати касеро писандидан7. что кардан, баровардан; принять резозлюцию қарор қабул кардан (баровардан)8. что (по радио у телеграфу и т. п) қабул кардан, гирифтан, шунидан гирифтан; принять телефонограмму телефонограммаро [навишта] гирифтан9. что в сочет. с сущ. принять решение қарор қабул кардан, ба як карор принять присягу савганд ёд кардан принять смерть ба марг рафтан10. что: принять душ дар таги душ (обпош) оббозӣ кардан принять ванну дар ванна оббозӣ кардан11. что қабул кардан, пазируфтан дохил (ворид) шудан; шудан; принять гражданство тобеияти мамлакатеро пазируфтан; принять христианскую веру дини насрониро қабул кардан ба мазҳаби насрони даромадан12. что пайдо кардан гирифтан, шудан; болезнь приняль серьёзный оборот беморӣ сахт шуд беморӣ хавфнок шуд13. что. чего хӯрдан, нӯшидан, истеъмол кардан фурӯ бурдан, қулт кардан; принять лекарство дору хӯрдан14. что фарз (ҳисоб) кардан, пиндоштан, гумон бурдан тахмин задан, киёс кардан // кого-чего за кого-что шумурдан, пиндоштан ҳисоб кардан; принять за шутку ҳазл ҳисоб кардан15. ба тарафе (ба ҷонибе) гаштан, моил шудан, тоб хӯрдан; принятьв право ба дасти (ба тарафи) рост гаштан16. что прост, бурдан, ғундошта будан гирифтан, гирифта бурдан, бардоштан принятьпосуду со стола зарфи рӯи мизро ғундошта бурдан17. кого доягӣ кардан, зоёндан; принять ребёнка у кого-л дояи кӯдаке шудан <> принять бой (сражение) ҷанг кардан, ба ҷанг (ба мухориба) даромадан; принять вид кого худро… нишон додан, қиёфаи …ро гирифтан; принять мерь чора дидан (андешидан), чораҷӯй кардан; принять чью-л. сторону тарафи касеро гирифтан, тарафдори касе шудан; принять долю саҳмдори (ҳиссадори) чизе кардан; принять в кулаки кого прост, катъиян муқобил баромадан; принять во внимание ба эътибор гирифтан; принять в расчёт кого-что-л ба ҳисоб (ба назар) гирифтан; принять в штыки кого-что душманона пешвоз гирифтан; принять к свёдение ба маълумот гирифтан; принять [близко] к сердцу что ба дил [сахт] гирифтан; принять что-л. на веру ба чизе бе исботу далел (соддадилона) бовар кардан; \принять на свой счёт ба дил гирифтан, девори намкаш барин ба худ гирифтан; \принять на себя что-л. чизеро (кореро ба зиммаи (ба ӯҳдаи, ба гардани) худ гирифтан -
18 снять
сов.1. кого-что гирифтан, бардоштан, фуровардан; снять чайник с огня чойникро аз болои оташ гирифтан; снять ковёр со стены гилемро аз девор гирифтан; снять ребёнка с дивана кӯдакро аз диван фуровардан; снять рюкзак борхалтаро кашида фуровардан2. что кашидан, кашида гирифтан; снять пальто палторо кашидан3. что с.-х. бардоштан, ғундоштан, чидан; снять богатый урожай ҳосили фаровон бардоштан4. что кашида баровардан (гирифтан); снять лодку с мели заврақро аз ҷои пасти об кашида баровардаи5. что буридан, бурида гирифтан; снять волосы мӯй гирифтан; снять шкуру с медведя хирсро пӯст кандан; снять пуговицы тугмаҳоро бурида гирифтан6. кого-что ҷеғ зада гирифтан, пас гирифтан; снять караул қаровулро чеғ зада гирифтан7. кого-что воен. куштан, асир кардан; партизаны сняли часового партизанҳо посбони душманро куштанд8. кого перен. бекор кардан, баровардан; снять с работы аз кор баровардан; снять с учёта аз ҳисоб баровардан9. что перен. бекор кардан, лағв кардан, монондан; снять вопрос с обсуждения масъаларо ба муҳокима нагузоштан; он снял своё предложение вай таклифи худро пас гирифт; снять обвинение айбро бардоштан10. что озод кардан, халос кардан, гирифтан; снять ответственность с кого-л. касеро аз масъулият озод кардан11. что гирифтан, бардоштан; снять копию с диплома нусхаи дипломро бардоштан; снять мерку андоза гирифтан12. кого-что фото, кино сурат (акс) гирифтан; снять фильм фильм гирифтан13. что ба иҷора гирифтан; снять комнату хонаро ба иҷора гирифтан14. что юр. пурсидан, пурсида гирифтан, кардан; снять показания со свидетелей шоҳидонро пурсидан; снять допрос истинтоқ кардан <> снять голову с кого, кому 1) (убить) сар буридан 2) (наказать) калла кандан 3) уст. (подвести кого-л.) ноумед кардан; снять покров (покровы) с кого-чего-л. миси касеро, чизеро баровардан; снять последнюю рубашку с кого луб-луч кардан, лучу урён кардан; снять стружку с кого-л. касеро ба тахта ка-шидан; снять шляпу перед кем-л. дар пеши касе сари таъзим фуруд овардан; как рукой сняло что прост. ту дидӣ - ман надидам шуд, тамоман нест шуд -
19 тянуть
несов.1. кого-что кашидан, кашола кардан; тянуть канат арғамчинро кашидан; тянуть невод тӯрро кашола кардан2. что таранг кардан, таранг кашидан; гузарондан; тянуть верёвку через двор арғамчинро аз рӯи ҳавлӣ таранг карда кашидан; тянуть трубопровод қубур гузярондан3. что дароз кардан; тянуть руку к звонку дастро ба тугмаи зангдароз кардан4. что дарозтар кардан, кашидан; тянуть кожу чармро дарозтар кардан; тянуть проволоку сим кашидан5. кого-что и без доп. кашидан, кашола кардан; тянуть кого-л. за руку касеро аз дасташ гирифта кашола кардан; пароход тянет баржу пароход баржаро кашида рафта истодааст; машина не тянет мошин намекашад(кашида наметавонад)6. кого-что разг. калон кардан, парвариш кардан; ёрӣ додан, мадад расондан; тянуть слабого ученика ба талабаи суст дар хониш ёрӣ додан7. кого-что даъват кардан, таклиф кардан, ҷеғ задан; тянуть в кино ба кино таклиф кардан // перен. (при-влекать) кашидан; тянуть к ответу ба ҷавобгарӣ кашидан8. чаще безл. кого-что (влечь): его тянет домой вай ба хона рафтан мехоҳад; меня тянет ко сну хобам меояд9. что макидан, дам кашидан; насос тянет воду насос обромекашад10. что разг. (пить медленно) ҷуръа-ҷуръа нӯшидан, оҳиста нӯшидан, бо лаззат нӯшидан // разг. (курить) кашидан; он тянет папиросу за папиросой вай папиросро аз паи папирос мекашад11. что разг. маҷбур карда гирифтан, зӯран гирифтан, дуздӣ кардан; тянуть деньги пулро маҷбур карда гирифтан12. охот. парвоз кардан13. кашидан; печь хорошо тянет печь хаворо нағз мекашад14. чаще безл. вазидан; с моря тянет лёгкий ветерок аз тарафи баҳр боди форам мевазад; из кухни тянет жареным мясом аз ошхона бӯи гӯшти бирён меояд15. что, с чем перен. разг. кашол додан, ба таъхир андохтан, тӯл кашондан, дуру дароз кардан; тянуть дело корро кашол додан; он тянет с ответом вай ҷавобро ба таъхир меандозад16. что якта-якта (мад кашида) гуфтан, мад кашидан; тянуть ноту нотаро мад кашидан; тянуть песню сурудро мад кашидан17. что и без доп. бо як азоб зиндагонӣ кардан18. вазн доштан; арбуз тянет шесть килограммов тарбуз шаш килограмм вазн дорад19. что и без доп. сиққондан, фишурдан, кашидан, тангӣ кардан; пиджак тянет в плечах китфҳои костюм танг аст <> тянуть время вактро дароз кашидан; тянуть жилы из кого аз ҷон безор кардан; тянуть канитель 1) ба кори дилбазан машғул шудан 2) кашол додан (ягон кор ё гапро); тянуть лямку кори вазнин, пурмашаққат ва дилгиркунанда кардан; тянуть резину файсал додан; тянуть сок (соки) из кого-л. хуни касеро макидан, ба касе зулму ситам кардан; тянуть чью-л. руку (сторону) прост. дасти касеро гирифтан, дастгири касе будан; тянуть за душу, тянуть душу из кого ба ҷон расондан, азоб додан, аз ҷон сер кардан; тянуть за уши кого-л. аз гӯши касе кашидан; тянуть за язык кого-л. касеро ба гап задан маҷбур кардан; кто тебя за язык тянул? аз ту инро кӣ пурсид?; ёле (едва) ноги \тянуть 1) ба зӯр гаштан 2) суст (бемадор) будан -
20 язык
м1. анат. забон; показать язык забон нишон додан; у него язык огнялся вай аз забон мондааст2. (кушанье) забон (забони гов, гӯсфанд ва ғ.)\ отварной язык забони пухта3. (речь) забон; родной язык забони модарӣ; русский язык забони русӣ; мертвые языкй забонҳои мурда, забонҳои матрук; живые языкй забонҳои зинда; древние языки забонҳои қадимӣ; литературный язык забони адабӣ4. (колокола) забонак5. воен. разг. асир; добыть языка асир ба даст овардан длинный язык лаққӣ; злые языкй ғайбатчиён; бадзабонҳо; ломаный язык забони вайрон; суконный язык забони беобу ранг; языкй пламени, огненные языкй забонаҳои оташ; язык без костей забон лаҳми гӯшт аст; язык заплетается у кого забон мегирад; язык на плече у кого бисьёр хаставу монда шуда, шалпар (беҳол, ҳалок) шуда; язык не повернулся (не повернется) у кого забон нагашт (намегардад); язык повернулся (повернется) у кого забон гашт (мегардад); язык прилип к гортани у кого лол шудааст; язык проглотишь бисьёр бамаза (болаззат) аст; язык развязался у кого-л. ҷоғаш кушода шуд; язык плохо подвешен у кого-л. вай ба гап нӯноқ аст; язык сломаешь забони кас намегардад; гуфта намешавад; талаффуз карда намешавад; язык хорошо подвешен у кого-л. вай ба гап усто; язык чешется у кого-л. забонаш мехорад; болтать (трепать, чесать) языком лаққидан; вертится на языке у кого-л. ба нӯги забоьам (забонат, забонаш) омад; высунув (высунувши, высуня) язык 1) бежать бо тамоми қувват тохтан 2) делать что-л. ҷон коҳонда кореро иҷро кардан; говорить на разных языках якдигарро нафаҳмидан; дергать (тянуть) за язык кого гап занондан; держать язык за зубами лаб фурӯ бастан, забонро доштан; держи язык за зубами! забонатро дор!; найти общий язык якзабон шудан; не сходить с языка вирди забонҳо будан; отсохни [у меня] язык прост. забонам бурида боду…; попасть на язык кому-л., к кому-л. вирди забони касе шудан; поточить язык прост. чақ-чақ кардан, манаҳ (ҷоғ) задан; придержать язык лаб фурӯ бастан, забон дарҳам кашидан; прикусить язык забонро нигоҳ доштан, якбора лаб фурӯ бастан; проглотить язык забон нигоҳ доштан, лаб фурӯ бастан, сукут (хомӯшӣ) ихтиёр кардан; развязать язык 1) ба гап даровардан 2) ба гап даромадан; распустить язык прост. бисьёр лаққидан, бисьёр манаҳ задан; сорвалось [слово] с языка пӯкида монд; укоротить язык кому-л. забони касеро кӯтоҳ кардан; черт дернул меня (тебя, его и т. д.) за язык шайтон васваса кард; нафахмида гуфта мондам (мондӣ, монд ва ғ.); чесать язык лаққидан; язык мой - враг мой посл. ж забони сурх сари сабз медиҳад бар бод; \язык до Киева доведёт погов. пурсида[пурсида] Маккаву Мадинаро ёфтаанд; что на уме, то и на \языке погов. чизе, ки дар дил (фикр) аст, ба забон ояд
См. также в других словарях:
кого — кого … Орфографический словарь-справочник
КОГО — КОГО. род. и вин. от кто. Толковый словарь Ушакова. Д.Н. Ушаков. 1935 1940 … Толковый словарь Ушакова
кого — ▲ в направлении ↑ кто л. ↓ поддерживать (кого) … Идеографический словарь русского языка
Кого ты хотел удивить? — Кого ты хотел удивить? … Википедия
кого-кого. Кого-кого тут не было! — кого/ кого/. Кого кого тут не было! … Слитно. Раздельно. Через дефис.
Кого люблю, того и бью — Кого люблю, того и бью. Жену не бить и милу не быть. Кого журю, того и бью (по старинному). Ср. Кого люблю, того и бью ... Вставай, тёзка, помиримся!... Гр. А. Толстой. Царь Борисъ. 2. Посадскій. Ср. Qui aime bien, châtie bien. Chi ti ama bene,… … Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)
Кого ты хотел удивить? (альбом) — Кого ты хотел удивить? Альбом Машина времени Дата выпуска 1995 Записан 1982 1986 Жанр … Википедия
Кого хочет Бог наказать, у того отнимает разум — Кого хочетъ Богъ наказать, у того отнимаетъ разумъ. Ср. Тутъ ужъ меня никто не уговаривалъ: Захочетъ кого Господь наказать разумъ отыметъ, слѣпоту на душу нашлетъ!... П. И. Мельниковъ. Красильниковы. 2. Ср. Вотъ подлинно, если Богъ хочетъ… … Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)
Кого люблю, того и бью. — Кого люблю, того и бью. См. КАРА МИЛОСТЬ Кто кого любит, тот того и бьет. Кого люблю, того и бью. См. ЛЮБОВЬ НЕЛЮБОВЬ Кого люблю, того и бью. Жену не бить и милу не быть. См. МУЖ ЖЕНА … В.И. Даль. Пословицы русского народа
кого хошь спроси — известно, не тайна, кто не знает, что, кого хочешь спроси, не секрет Словарь русских синонимов. кого хошь спроси нареч, кол во синонимов: 5 • известно (49) • … Словарь синонимов
Кого Юпитер хочет погубить, того лишает разума — С латинского: Quos lupiter perdere vult, dementat (квос Юпитэр пэрдэрэ вульт, дэмэнтат). Слова неизвестного древнегреческого драматурга трагика эпохи Софокла (ок. 496 ок. 406 до н. э.), которые часто встречаются в виде цитаты у древних авторов:… … Словарь крылатых слов и выражений