-
21 алагаем
1. нареч.; разг.1) непоме́рно, порази́тельно, неесте́ственно; ужа́сно, стра́шно, черто́вски (большой, широкий, толстый, длинный, тяжёлый, крепкий)алагаем авыр кәрзин — черто́вски тяжёлая корзи́на
алагаем зур кул — непоме́рно больша́я рука́; така́я больша́я рука́
алагаем озын буйлы — о́чень высо́кого ро́ста
кулны алагаем киң җәю — непоме́рно (широко́) развести́ ру́ки
2) так мно́го (тяжело́) (нагрузить что, положить груз); че́рез край (ме́ру), сверх ме́рыйөкне алагаем төяү — загрузи́ть воз сверх ме́ры
3) изо (со) всей си́лы (мо́чи), изо все́х си́л, со всей си́лой (напрягаться, замахнуться): вовсю́алагаем(га) китереп сугу — уда́рить изо все́х си́л
2. прил.җил алагаем котыра — ве́тер вовсю́ разошёлся
1) обычно предик. большу́щий прост.; огро́мный, грома́дныйгәүдәсе алагаем, ә көче балаларныкыдай — ро́ста он огро́много, а си́лы - как у дете́й
2) велика́н, богаты́рь, -исполи́н, -гига́нт; огро́много (громо́здкого) ро́ста, богаты́рского сложе́ния ( человек)алагаем ир — мужчи́на-велика́н; мужчи́на огро́много ро́ста
•- алагаем итеп -
22 алдаш-йолдаш
-
23 аркылы-торкылы
1. прил.1) скре́щивающееся, скрести́вшееся; перекре́щивающиеся, перекрести́вшиеся (линии, чёрточки, лесные тропы, трещины на какой-л. поверхности)2) тяну́щиеся (протяну́вшиеся, иду́щие, располо́женные) вдоль и поперёк (лесные тропы, траншеи, старые городские улицы)учтагы аркылы-торкылы сызыклар — перекре́щивающиеся ли́нии (на) ладо́ни
3) протя́нутые (натя́нутые, иду́щие, вися́щие, тя́нущиеся) вдоль и поперёк ( антенны на крышах)кер элә торган аркылы-торкылы баулар — протя́нутые вдоль и поперёк бельевы́е верёвки
4) располо́женные (уло́женные, сло́женные, разбро́санные) вдоль и поперёк ( старые шпалы у железной дороги)5) скреплённые (сби́тые, приби́тые, приколо́ченные) крест-на́крест ( доски на забитых окнах)6) перен. перело́женные (поло́женные, разбро́санные) вкривь и вкось (как попа́ло) (небрежно брошенные плахи, брусья, металлический лом)7) перен. кривы́е и косы́е; напи́санные (вы́веденные) вкось и вкривь (как попа́ло) ( буквы у первоклассников); наче́рченные (вы́веденные) вкось и вкривь (непонятные знаки, линии)хаттагы аркылы-торкылы юллар — кривы́е и косы́е стро́чки письма́
8) перетя́нутые (перевя́занные, наде́тые) крест-на́крест (на́крест, наперекрёст) ( ремни на военном)2. нареч.1) крест-на́крест, на́крест, наперекрёст, крестообра́зно ( заколотить окна пустующего дома)аркылы-торкылы сызу — перечёркивать крест-на́крест
2) вдоль и поперёк; вкривь и вкось; как попа́лобалалар аяк-кулларын аркылы-торкылы сузып йоклаганнар — де́ти засну́ли, как попа́ло (вдоль и поперёк) разброса́в ру́ки и но́ги
3) перен. вкривь и вкось; как попа́лоаркылы-торкылы язып бетерү — исписа́ть вкривь и вкось
•- аркылы-торкылы китереп -
24 ду
звукоподр. протяжному низкому звуку, гудению, звуку дудки- ду итү••- ду килү- ду кубу
- ду күчү
- ду китереп -
25 җек
I сущ.1) щель; паз, фальцҗекләрне мүкләү — конопа́тить пазы́
2) суста́в, соедине́ние косте́й••II сущ.; уст.җеген җеккә китереп — аккура́тно, тща́тельно, с то́чностью (сделать, выполнить что-л.)
одино́кий челове́к, оди́н-одинёшенек••җек тиен дә — ни одно́й копе́йки, ро́вным счётом ничего́
-
26 җиткерү
неперех.1) доводи́ть/довести́ (кого-л.; что-л. до какого-л. состояния)эшне җиренә (ахырына) җиткерү — довести́ де́ло до конца́
еларлык хәлгә җиткерү — довести́ до слёз
2) в разн. знач. доноси́ть/донести́, сообщи́ть, переда́тьтүкми-чәчми җиткерү — донести́ в по́лной сохра́нности (букв. не проли́в и не рассы́пав)
сүзне җиткерү — сообщи́ть мне́ние
хәбәр җиткерү — переда́ть сообще́ние
хисләрне, фикерләрне җиткерү — донести́ чу́вства, мы́сли ( слушателю)
3) дотя́гивать/дотяну́ть (до места, до времени), растя́гивать/растяну́ть (на какой-л. промежуток времени)төнге уникегә җиткерү — дотяну́ть до двена́дцати но́чи
акчаны ун көнгә җиткерү — растяну́ть де́ньги на де́сять дней
4) перен. постро́ить, сооруди́тьсу буенда дача җиткерү — постро́ить да́чу у реки́
5) перен.; разг. гото́вить, пригото́вить, сгото́витьаш җиткерү — пригото́вить суп
6) отра́щивать/отрасти́ть, отпуска́ть/отпусти́ть (о волосах, бороде, усах)чәч җиткерү — отпусти́ть во́лосы
7) в знач. вспом. глагола выражает завершение процесса к назначенному сроку или доведение процесса до определённого состояниякитереп җиткерү — успе́ть принести́ (что-л.)
кранны борып җиткерү — закрути́ть кран до конца́
-
27 зырылдату
перех.1) вы́звать дребезжа́ние, вибра́циютәрәзәләрне зырылдату — вы́звать дребезжа́ние око́нных стёкол
2) в ф. деепр. зырылдатып бы́стро, ми́гом; стреми́тельно; стрело́йзырылдату ып яныннан үтеп киттем — я стрело́й промча́лся ми́мо него́
зырылдату ып китереп җиткерәм — ми́гом приведу́ (его́)
зырылдату ып чыгарып җибәрде — бы́стренько вы́ставил (вы́гнал) (кого-л.)
• -
28 күз
сущ.1) глаз, о́ко уст. и поэт.матур зәңгәр күзләр — краси́вые голубы́е глаза́
кылый күз — раско́сые глаза́
күзләр яшьләнү — появле́ние слёз на глаза́х
күз авырулары — глазны́е боле́зни
күз даруы — глазны́е ка́пли
күз клиникасы — глазна́я кли́ника
күз - күңелнең көзгесе — (погов.) глаза́ - зе́ркало души́
күз күрә дә, буй җитми — (посл.) ви́дит о́ко, да зуб неймёт
ышанма күзеңә, ышан сүземә — (погов.) не верь (свои́м) глаза́м, верь (мои́м) слова́м
күзләр матурны, иреннәр татлыны ярата — (посл.) глаза́ лю́бят краси́вое, уста́ - сла́дкое
2) зре́ние, глаз || зри́тельныйүткен күз — о́стрый (намётанный) глаз
тәҗрибәле күз — о́пытный глаз
күз күреме — по́ле зре́ния, кругозо́р
күздән югалу — исче́знуть из по́ля зре́ния
күз алдану — обма́н зре́ния, опти́ческий обма́н
күз хәтере — зри́тельная па́мять
3) взгляд, взоркүз йөртеп чыгу — обвести́ взгля́дом, оки́нуть взо́ром
күзләр белән озатып калу — провожа́ть взгля́дом
күзләрне еракка төбәү — устреми́ть взо́ры вдаль
4) перен.; разг. глаз (надзор, просмотр)балаларга ана күзе кирәк — де́тям ну́жен матери́нский глаз
монда җаваплы кеше күзе җитми — здесь не хвата́ет глаз отве́тственного лица́
һәр җирдә аның үз күзе — везде́ у него́ свой глаз
5) ушко́ ( иголки)йозак күзе — ушко́ замка́
6) дыра́, отве́рстие, проу́шинабалта күзе — проу́шина топора́
7) глазо́к ( двери)8) разг. звено́, глазо́к (окна, рамы)9) пе́тля́ ( на вязальных изделиях)күз төшерү — спусти́ть пе́тлю
10) яче́йка, ячея́җәтмә күзенә эләккән балык — ры́ба, застря́вшая в яче́йках се́ти
кәрәз күзе — со́товая ячея́
11) бот. глазо́к (у картофеля, деревьев, растений)12) перен. я́мка ( в каше для масла)13) ме́лкая полынья́ ( на поверхности льда)14) в притяж. ф. обозначает место, подвергающееся сильному воздействию солнца, ветра и т. п., или середину, центр чего-л.җил күзенә утыру — сесть в са́мое ве́треное ме́сто
күлләвекнең күзенә басу — наступи́ть в са́мую середи́ну лу́жи
15) по́ры (у сыра, хлеба); см. тж. күзәнәк 5)17) в знач. нареч.; в исх. п.; разг. күзеннән до краёв, до́верху ( о жидкости в сосуде); см. тж. мөлдерәмә18) в знач. нареч.; в направит. п.; разг. күзгә на вид, со стороны́күзгә бик таза — на вид о́чень здоро́вый
халык күзендә — в глаза́х люде́й, пе́ред наро́дом
•- күз агу- күз агы
- күз алмасы
- күз бәйләш
- күз врачы
- күз кабагы
- күз карасы
- күз карашы
- күз койрыгы
- күз күрмәү
- күз күрмәс булу
- күз кысу
- күз мускулы
- күз нуры
- күз талдыру
- күз талу
- күз тәбә
- күз томалану
- күз төбе
- күз үләне
- күз уты
- күз чокыры
- күз чыгару
- күз ясмыгы
- күз ялтыравыгы
- күз яше
- күз яше юлы
- күз яшь бизләре
- күзгә ак төшү
- күзгә күренми торган
- күзгә күренмәслек
- күзе китү
- күзеннән итү
- күзләр йомылу••күз агы белән карау — посмотре́ть зло́бно, вражде́бно
күз агы кебек саклау — бере́чь как зени́цу о́ка
күз алакаю — см. күз алару 1)
күз аларту — прост. стро́ить гла́зки (кому-л.)
күз алды (аллары) караңгылану (томалану, чуарлану) — помути́ться в глаза́х (от волнения, бессилия и т. п.)
күз алдына килү (килеп басу) — ожива́ть (ожи́ть, встава́ть/встать) пе́ред глаза́ми; предста́ть пе́ред глаза́ми
күз алдына китерү (китереп бастыру) — предста́вить, вообрази́ть
күз алдында чуалу — верте́ться на глаза́х (пе́ред глаза́ми); лезть в (на) глаза́
күз алдыннан уздыру (кичерү) — предста́вить мы́сленно
күз алдыннан узу (кичү) — промелькну́ть пе́ред глаза́ми
күз алмашу (алышу) — обменя́ться взгля́дами
күз артында — за глаза́, загла́зно
күзе астында — под (чьим-л.) наблюде́нием (контро́лем); в прису́тствии (кого-л.)
күз атып йөрү — быть влюблённым (в кого-л.)
күз ачарлык түгел — см. күз ачкысыз
күз ачып күз йомганчы — не успе́ть гла́зом моргну́ть; в мгнове́ние о́ка; вмиг
күз(ләр) әлҗе-мөлҗе килү — в глаза́х потемне́ло (помути́лось), в глаза́х ряби́т
күз әшнәлеге (танышлыгы) — случа́йное знако́мство, ша́почное знако́мство
күз бәйләнү — смерка́ться, темне́ть
күз бәйләү — см. күз буу
күз(ләр) белән ашау — есть (поеда́ть, пожира́ть) глаза́ми
күз белән сөзү — впе́риться
күз(не) бетерү (бетәштерү) — ослабля́ть/осла́бить зре́ние, по́ртить, испо́ртить зре́ние
күз буяу — втира́ть/втере́ть очки́; пуска́ть/пусти́ть пыль в глаза́; зама́зать глаза́ (кому-л.) прост.
күз буяучылык — очковтира́тельство
күз дә йоммау — и глаз не сомкну́ть
күз дә йоммыйча — и гла́зом не моргну́в
күз дә каш урынына күрү — леле́ять, оберега́ть
күз(ләр) дүрт булу — широко́ раскры́ть глаза́, вы́таращить, вы́лупить глаза́ (от удивления, изумления или страха)
күз җиткән кадәр — наско́лько хвата́ет глаз; куда́ достига́ет взгляд
күз җитмәгән — далёкий, незнако́мый, неизве́стный (о землях, крае, стране)
күз җитмәслек — необозри́мый, неогля́дный
күз иләге аша үткәрү — прочита́ть внима́тельно, крити́чески (книгу, рукопись, статью и т. п.)
күз (дә) иярмәү — де́лать (что-л.) ло́вко, прово́рно (букв. гла́зом не уследи́ть; глаза́ не поспева́ют за чем-л.); спо́риться в рука́х (у кого-л.), скор на́ руку
күз иярмәс(лек) тизлек белән — молниено́сно, мгнове́нно; с молниено́сной быстрото́й
күз йомдыру — обмишу́лить
күз йомып алу — вздремну́ть, прикорну́ть
күз йомып йөрү (тору) — смотре́ть сквозь па́льцы (до поры до времени)
күз йомып калу — проморга́ть, прозева́ть
күз йомып та табу — находи́ть (найти́) с закры́тыми глаза́ми (т. е. хорошо знать местонахождение кого, чего-л.)
күз йөгертү (йөгертеп чыгу) — просмотре́ть бе́гло (пове́рхностно), пробежа́ть глаза́ми
күз (кабагы) тарту — подёргивание ве́ка (по суеверию: к радости или к неприятности)
күз камашу — см. күз чагылу
күз карасы кебек асрау — бере́чь, леле́ять, носи́ть на рука́х (кого-л.)
күз карасы кебек (күз карасыдай) саклау — бере́чь (храни́ть) как зени́цу о́ка; бере́чь пу́ще гла́за (кого-л., что-л.); леле́ять, пе́стовать (кого-л.)
күз карашка — на вид, вне́шне
күз качыру — скрыва́ться, не пока́зываться
күз күргән якка — куда́ глаза́ глядя́т; на все четы́ре сто́роны
күз күреме җирдә, күз күремендә — ско́лько досту́пно гла́зу
күз күреме җиткән кадәр — в преде́лах обозрева́емости (досяга́емости)
күз күреме җитмәслек — необозри́мый, необъя́тный
күз күрер (әле) — ви́дно бу́дет, посмо́трим
күз күрмәгән — незнако́мый, неизве́стный
күз күрмәгән, колак ишетмәгән — неви́данный, неслы́ханный (доселе)
күз күрмәс, колак ишетмәслек (җир) — далёкий, да́льний ( край)
күз кысышу — переми́гиваться, подмигну́ть друг дру́гу
күз(ләр) мәңгегә йомылу — засну́ть (усну́ть) ве́чным (моги́льным, после́дним) сном
күз нуры түгү — о напряжённой работе, связанной со зрением
күз очы белән, күз очтан — см. күз кырые белән генә
күз салгалау — посма́тривать, погля́дывать
күз сирпү (сирпеп алу) — метну́ть взгляд (из-под брове́й); бро́сить бы́стрый взгляд
күз суын түгү — см. күз яше түгү
күз(ләр) сүнү — поту́хнуть, потускне́ть, поблёкнуть ( о глазах)
күз терәге — опо́ра, наде́жда (чья-л.) (единственный человек, на которого вся надежда)
күз терәп — с наде́ждой
күз тимәсен (тия күрмәсен) — как бы не сгла́зить
күз томалау — надева́ть шо́ры на глаза́; отводи́ть глаз
күз төшерү — броса́ть (бро́сить, кида́ть/ки́нуть) взгляд (на кого, что-л.)
күз тышта калу — (букв. оста́вить глаза́ на у́лице) не ви́деть помеще́ние пока́ глаза́ не привы́кнут
күз уйнату — стро́ить гла́зки
күз уңында тоту — см. күздә тоту 1)
күз үлчәме (үлчәве) — глазоме́р
күз җиткән кадәр — наско́лько хвата́ет глаз; куда́ достига́ет взгляд; күз җитмәслек необозри́мый, неогля́дный
күз чамасы белән — на глазо́к, на глазоме́р
күз(ләр) чекерәю — см. күз акаю
күз(ләр) чуарлана — в глаза́х ряби́т
күз чыга язу — прогляде́ть (просмотре́ть) все глаза́
күз чыгу — осле́пнуть, лиши́ться глаз
күз яздырып — скры́тно; та́йно
күз яктысында — пока́ ви́дно, пока́ не стемне́ло; за́светло
күз яше (яшьләре) белән — в слеза́х (просить, умолять)
күз яше (яшьләре) төшәчәк (тотачак) — отолью́тся (чьи-л.) слёзы (слёзки) (кому-л.)
күз яше кою — утопа́ть в слеза́х
күз яшенә буылу (тыгылу, төелү) — глота́ть слёзы
күз яшьләренә ирек бирү — дать во́лю слеза́м, лить слёзы в три ручья́
күзгә алырлык — заслу́живающий внима́ния
күзгә бәрелү (ташлану) — броса́ться (кида́ться) в глаза́
күзгә бәреп (бәрелеп) тору — бить в глаза́, ре́зать глаза́ (глаз)
күзгә ике булып күренү — двои́ться в глаза́х
күзгә йокы кермәү — не сомкну́ть глаз
күзгә карап көлү — смея́ться в глаза́ (издеваться, оскорблять)
күзгә карап җан сату — врать как си́вый ме́рин
күзгә керерлек (керердәй) булып — при́стально (смотреть на кого-л.)
күзгә кереп бару (керергә тору, керәм дип тору) — лезть на глаза́ (привлекать к себе чьё-л. внимание)
күзгә керү — лезть в глаза́ ( стараться быть замеченным)
күзгә көл сибү — пуска́ть/пусти́ть (кому-л.) пыль в глаза́
күзгә көя булу — см. күз көеге булу
күзгә күзне куеп — с гла́зу на глаз
күзгә күренеп — (пря́мо) на глаза́х, заме́тным о́бразом
күзгә күренеп калу (китү) — показа́ться (появи́ться) в по́ле зре́ния; промелькну́ть
күзгә (дә) күренмәү — не пока́зываться на глаза́; не пока́зывать и но́са
күзгә терәү (сугу) — одура́чить, оста́вить в тру́дном положе́нии
күзгә төртелү (бәрелү, бәрелеп тору) — броса́ться в глаза́; коло́ть глаза́, мозо́лить глаза́
күзгә төтен җибәрү — пусти́ть в глаза́ пыль (дым)
күзгә төшкән чүп (ак) кебек — как бельмо́ на глазу́
күзгә эләрлек — досто́йный внима́ния
күзгә яшь тыгылу — слёзы подступи́ли к го́рлу
күздә тотылу — име́ться в виду́
күздә ут уйнау (кабыну, яну), күзләре ут уйнау — глаза́ разгоре́лись; глаза́ искря́тся
күздә чүп булып тору — мозо́лить глаза́ (кому-л.) прост.
күздән очкыннар чәчү — сверка́ть/сверкну́ть (мета́ть мо́лнии) глаза́ми (на кого-л.)
күздән пәрдә ачылган кебек булу — сло́вно (то́чно) пелена́ с глаз спа́ла
күздән югалту — потеря́ть из ви́ду
күздән югалу (юк булу) — уйти́ (вы́пасть, исче́знуть) из по́ля зре́ния
күзе атылып чыгарга тора — глаза́ на лоб вы́лезли, глаза́ вы́лезли из орби́т
күз(ләр)е дә йөз(ләр)е — на глаза́х; см. тж. күз алды
күзе очлы — ос́трый на глаз (глаза́)
күз(ләре)е тоз булу — ждать не дожда́ться, прогляде́ть (вы́смотреть) все глаза́
күзе туймас (кеше) — ненасы́тный, жа́дный, а́лчный (человек)
күзе тую — насы́титься (чем-л.); удовлетвори́ться
күзе чыккан — быва́лый, о́пытный (в каком-л. деле); вида́вший ви́ды
күзләре чыксын! — чтоб его́ глаза́ ло́пнули! чтоб ему́ бы́ло пу́сто!
күз(ләр)е әйтеп тора — по глаза́м ви́дно
күзе җете — хорошо́ ви́дит, зре́ние хоро́шее
күз(ләр)ем күрмәсен иде — глаза́ бы мои́ не ви́дели (не гляде́ли)
күзем (чәчрәп) чыксын! — пусть глаза́ мои́ ло́пнут!
күземнән югал — прост. с глаз доло́й
күземә күренмә(гез) — вон отсю́да, с глаз доло́й
күзен алу — отвести́ взгляд, пря́тать глаза́
күз(ләр)ен зур итеп ачу — де́лать больши́е (кру́глые) глаза́, смотре́ть больши́ми глаза́ми (на кого, что-л.)
күз(ләр)ен йомдыру — закры́ть глаза́ ( умирающему)
күз(ләр)ен мөлдерәтеп (тутырып) карау — смотре́ть сквозь слёзы (печа́льно)
күз(ләр)ен сөзеп карау — смотре́ть, посмотре́ть исподло́бья
күзен томалау — закры́ть глаза́ (кому-л.)
күзен чыгарганчы (әйтү) — сказа́ть пря́мо в глаза́; ре́зать пра́вду-ма́тку в глаза́
күзен чыгару — вы́колоть глаз, вы́бить глаз, ослепи́ть
күзеннән агыза да тора — глаза́ на мо́кром ме́сте; глаза́ не просыха́ют
күзеннән ут уйнату (чәчү) — пронзи́ть жгу́чим взгля́дом
күзенә басу — угада́ть то́чно
күз(ләр)енә йотылу (текәлү) — при́стально смотре́ть в глаза́ (кому-л.); впе́риться глаза́ми
күзенә каратып тоту — приворожи́ть
күзенә керергә тырышу — добива́ться расположе́ния (кого-л.); стреми́ться понра́виться (кому-л.); лезть на глаза́ (кому-л.)
күзең чыкканмы (әллә)! — прост. осле́п, что ли!
күзләр мәңгегә (мәңгелеккә) йомылу — засну́ть (усну́ть) ве́чным (моги́льным, после́дним) сном
күз(не) алмау — не своди́ть (спуска́ть) глаз
күз(ләр)не ачык тоту, күзне ачып йөрү — быть осторо́жным (осмотри́тельным), внима́тельным; гляде́ть в о́ба
күз(ләр)не гарешкә терәп — упова́я на бо́га
күзне йомып — с закры́тыми глаза́ми; не размышля́я, недо́лго ду́мая
күз(не) йөртү (йөгертү) — оки́нуть взгля́дом, пробежа́ть глаза́ми
күз(ләр)не кан басу (кан алу) — налива́ться кро́вью ( о глазах); рассвирепе́ть
күз(ләр)не кая яшерергә белмәү — не знать, куда́ глаза́ дева́ть/деть
күзне күзгә текәп (төбәп, терәп) — впе́рившись глаза́ми друг в дру́га (разговаривать, стоять и т. п.)
күз(ләр)не чагырайту — вы́таращить глаза́
күз(ләр)не челәйтү (челәйтеп карау) — смотре́ть (наблюда́ть, глазе́ть прост.) вы́таращенными глаза́ми (вы́таращив глаза́)
күз(ләр)не челт-челт йому — хло́пать глаза́ми
күз(ләр)не шар итеп ачу — вы́таращить (вы́пучить) глаза́ (от удивления, изумления или испуга)
- күз акаю- күз алару
- күз алды
- күз алдында
- күз алдыннан китмәү
- күз аллары караңгылану
- күз ату
- күз ачкысыз
- күз ачтырмау
- күз дә ачтырмау
- күз ачылу
- күз бетү
- күз бетәшү
- күз буу
- күз буучы
- күз йому
- күз калмау
- күз көеге
- күз көеге булу
- күз күгәрү
- күзләр күгәрү
- күз күргән
- күз кызу
- күз кырые белән генә
- күз кырые белән карау
- күз кырые белән генә карау
- күз чите белән карау
- күз койрыгы белән карау
- күз маңгайга менү
- күзләр маңгайга менү
- күз нурым
- күз өстендә каш кебек
- күз өстендәге каштай
- күз салу
- күз ташлау
- күз тию
- күз тидерү
- күз тигезү
- күз тону
- күзләр тону
- күз тоткан
- күз тотып йөргән
- күз төшү
- күзләр уйнау
- күз ут булу
- күзләр ут булу
- күз үлчәме белән
- күз үлчәве белән
- күз җитү
- күз чагылу
- күзләр чагылу
- күз шар булу
- күзләр шар булу
- күзләр шардай булу
- күзләр шарланып китү
- күз эленү
- күз явын алу
- күз явын алып тору
- күз явын алырлык
- күз яше түгү
- күзгә ак-кара күренмәү
- күзгә карап
- күзгә күренү
- күзгә ташлану
- күзгә төрткесез караңгы
- күзгә чалыну
- күздә тоту
- күздән калу
- күздән кичерү
- күздән уздыру
- күздән үткәрү
- күздән төшерү
- күздән төшү
- күздән утлар күренү
- күзгә утлар күренү
- күздән ычкындырмау
- күздән югалтмау
- күздән яздырмау
- күздән язу
- күзе ачылмаган
- күзе ачык
- күзе тону
- күзләре тону
- күзе яшьле
- күзләре яшьле
- күзен бәйләү
- күзләрен бәйләү
- күзен тозландырып
- күзләрен тозландырып
- күзне тозландыру
- күзенең агын әйләндереп карау
- күзең тишелеп чыккыры
- күзне камаштыру
- күзләрне камаштыру
- күзне кыздыру
- күзне кызыктыру
- күзләрне кыздыру
- күзләрне кызыктыру
- күзне текәү
- күзне төбәү
- күзне уйнату
- күзләрне уйнату
- күзне чагылдыру
- күзләрне чагылдыру
- күзне чагылдырырлык
- күзләрне чагылдырырлык
- күз тоту
- күзгә бәреп әйтү
- күзгә төртеп әйтү -
29 күңелдәге
прил.1) душе́вный, вну́тренний; что в душе́күңелдәге борчулар — душе́вные трево́ги
күңелдәген әйтү — сказа́ть то, что на душе́, раскры́ть ду́шу
2) что в уме́ ( при счёте)күңелдәгене китереп кушу — приба́вить то, что в уме́
-
30 очырту
1) понуд. от очыру 2)самолётка утыртып очырту — отпра́вить самолётом
космик корабльләр очырту — запусти́ть косми́ческие корабли́
җил юл буенча тузан очырта — ве́тер вдоль доро́ги пыль метёт
3) гоня́ть (заставля́я взлете́ть)күгәрченнәр очырту — гоня́ть голубе́й
4) перен. мчать, гнать (машину, лошадь)5) перен. рабо́тать (де́лать) бы́стро (прово́рно)6) неперех.; перен. сли́шком торопи́ться (при чтении, разговоре)7) перех.; перен.; прост. сти́брить, сты́рить, слимо́нить ( чужую вещь)8) неперех.; перен.; прост. врать, лгать•- очыртып илтү
- очыртып илтеп җиткерү
- очыртып китерү
- очыртып китереп җиткерү
- очыртып сынау•• -
31 очыртып китерү
= очыртып китереп җиткерү примча́ть -
32 рухият
сущ.; книжн.душе́вное состоя́ние, настрое́ние; пси́хикакешенең рухиятенә туры китереп — учи́тывая душе́вное состоя́ние (состоя́ние пси́хики) челове́ка
рухиятенә йогынты ясау — поде́йствовать на пси́хику (кого-л.)
-
33 сәгать
сущ.1)а) в разн. знач. часике сәгать дәвамында — в тече́ние двух часо́в
алты сәгать эшләү — рабо́тать шесть часо́в
эш сәгате — рабо́чий час
б) в позиции перед числ. колич.: вре́мя по часа́м;... часа́,... часо́вхәзер сәгать өч — сейча́с три часа́
сәгать өчтә — в три часа́
сәгать өчтән соң — по́сле трёх часо́в
сәгать өчкә кадәр — до трёх часо́в
сәгать өчтәге — трёхчасово́й (происходящий, случающийся в три часа)
сәгать өчтәге поезд — трёхчасово́й по́езд
2) часы́ || часово́йкул сәгате — нару́чные часы́
дивар сәгате — насте́нные часы́
күкеле сәгать — часы́ с куку́шкой
сәгать механизмы — часово́й механи́зм
сәгать теле — часово́й ма́ятник
сәгать угы — часова́я стре́лка
3) в знач. нареч.сәгатендәто́чно в ука́занное вре́мя; то́чно во́время; не опа́здывая ни на чассәгатендә китереп җиткер — принеси́, не опа́здывая ни на час
•- сәгате-минуты белән
- сәгатендә-минутында
- сәгать саен
- сәгать сугу
- сәгате сугу -
34 сугу
перех.1) ударя́ть/уда́рить, стуча́ть, сту́кать/сту́кнуть, бить (кого-что, во что, по чему) || уда́раркага сугу — сту́кнуть (уда́рить) по спине́
кадакка сугу — уда́рить по гвоздю́
таяк белән сугу — уда́рить па́лкой
йодрык белән өстәлгә сугу — сту́кнуть (бить) кулако́м по столу́
чигәсенә сугу — уда́рить в висо́к
2) си́льно стуча́ть, си́льно битьйөрәк суга — се́рдце си́льно стучи́т
3) прям.; перен. ударя́ть/уда́рить, бить (во что, по кому-чему)чаң сугу — уда́рить (бить) в ко́локол
камчы белән сугу — бить (уда́рить) нага́йкой
кесәгә сугу — бить по карма́ну
сыйфатка сугу — бить по ка́честву
көтелмәгән яктан китереп сугу — уда́рить с неожи́данной стороны́
4) в знач. нареч.сугыпуда́ром5) перен. уда́рить, внеза́пно порази́ть, хвати́ть (уда́р) || уда́раны эссе суккан — его́ хвати́л теплово́й уда́р
паралич сукты — уда́рил (хвати́л) парали́ч
бу йортны яшен суккан — в э́тот дом уда́рила мо́лния; э́тот дом порази́ла мо́лния
6) бить, поби́ть ( что чем)игеннәрне боз сукты — хлеба́ поби́ло гра́дом
салкын сугу — поби́ло моро́зом
7) бить, проби́ть, отбива́ть (отби́ть) уда́р || бойсәгать төнге унике суга — часы́ бьют по́лночь
курантлар суга — бьют кура́нты
сәгать алтыны сукты — проби́ло шесть часо́в
8) разг. отбива́ть/отби́ть ( что)телеграмма сугу — отби́ть телегра́мму
9) набива́ть/наби́ть ( что на что)кисмәккә коршау сугу — наби́ть о́бручи на ка́дку
10) подбива́ть/подби́ть; уве́чить; ушиби́тьат муенын камыт сугу — подби́ть ше́ю коня́ хомуто́м
ыңгырчак сугу — подбива́ть седёлкой
11) молоти́ть, намолоти́ть ( что) || молотьба́игенне комбайн белән сугу — намолоти́ть хлеб на комба́йне
борчак сугу — молоти́ть горо́х
чәчүлек орлык сугу — намолоти́ть семенно́е зерно́
12) разг. ста́вить, поста́вить ( что)пичәт сугу — поста́вить печа́ть
келәймә сугу — поста́вить клеймо́
тамга сугу — поста́вить ме́тку
13) чека́нить, отчека́нить ( что) || чека́нкаакча сугу — чека́нить моне́ты
14) изгота́вливать/изгото́вить ( керамические изделия)кирпеч сугу — изгота́вливать кирпи́ч
чирәп сугу — изгота́вливать черепи́цу
киндер сугу — ткать полотно́
чыпта сугу — ткать рого́жу
сөлге сугу — ткать полоте́нце
16) перен.; прост. зашиба́ть/зашиби́ть ( что)акчаны күп сугу — зашиби́ть больши́е де́ньги
17) перен.; разг. игра́ть, сыгра́ть (в игры, сопровождаемые ударами)домино сугу — игра́ть в домино́
шар сугу — игра́ть в гольф
кузна сугу — игра́ть в ба́бки
18) перен.; прост. руба́ть, уплета́ть, ло́пать ( что)бер үзенә бер ипине сугу — сло́пать одну́ (це́лую) буха́нку хле́ба
19) перен.; прост. осуши́ть, опорожни́ть, раздави́ть ( бутылочку)бер яртыны сугу — раздави́ть поллитро́вку
20) перен.; прост. таска́ть, тащи́ть, стащи́ть, тяну́ть, стяну́ть, утяну́ть, пере́ть, спере́ть, сти́брить ( что)аның акчасын сукканнар — у него́ спёрли де́ньги
21) уст. надева́ть на коло́дку и т. п.йөгән сугу — взнузда́ть
•- суга тору
- сугып алу
- сугып бетерү
- сугып егу
- сугып җибәрү
- сугып торып җибәрү
- суктым-ектым••сукса тимер өзәрлек (өзәрдәй) — дю́жий мо́лодец; кровь с молоко́м; здоро́в как бык
-
35 туры китерү
1) заста́вить/заста́ть кого-л. гдеөендә туры китерү — заста́ть его́ до́ма
2) приводи́ть/привести́ в совпаде́ние и́ли соотве́тствие; подгоня́ть/подогна́тьвакытына туры китереп — совмеща́я во вре́мени
-
36 уңай
1. прил.1) удо́бный, сподру́чныйуңай урын — удо́бное ме́сто
уңай позиция — удо́бная пози́ция
эшкә уңай кием — удо́бная для рабо́ты оде́жда
2) удо́бный благоприя́тный, подходя́щийуңай вакыт туры китереп — улучи́в подходя́щий моме́нт
уңай вакытта — в удо́бное вре́мя
3) удо́бный, нала́женныйуңай тормыш — удо́бная (нала́женная) жизнь
4) положи́тельный, утверди́тельный; позити́вныйуңай җавап — утверди́тельный отве́т
уңай бәяләмә алу — получи́ть положи́тельный о́тзыв
мәсьәләнең уңай ягы — положи́тельная сторона́ вопро́са
5) положи́тельный; вполне́ хоро́шийбик уңай кеше — о́чень положи́тельный челове́к
уңай үрнәк — положи́тельный приме́р
уңай сыйфатлар — положи́тельные ка́чества
6) спец. положи́тельныйуңай корылма физ. — положи́тельный заря́д
уңай саннар — положи́тельные чи́сла
уңай герой — лит. положи́тельный геро́й
7) прие́млемый, досту́пный, схо́дный, вы́годныйуңай шартлар — прие́млемые усло́вия
2. нареч.узеңә уңай эш эзләү — иска́ть себе́ вы́годную рабо́ту
1) удо́бно, сподру́чно, с руки́үзләренә ничек уңай, шулай эшлиләр — они́ де́лают так, как им сподру́чно
2) вы́годно, на́ рукукаршы килүе миңа бик уңай булды — его́ отка́з оказа́лся мне на́ руку
3) положи́тельно, утверди́тельно; позити́вномәсьләне уңай хәл итү — реши́ть вопро́с положи́тельно
4) в лу́чшую сто́рону, лу́чшеүзен уңай хис итү — чу́вствовать себя́ (по)лу́чше
5) прие́млемо, досту́пно, схо́дно ( о цене)3. сущ.; в косв. п.1) направле́ние, сторона́Әтнә, Мәңгәр - һәммәсе бер уңада — Атня́, Менге́р - все в одно́м направле́нии ( на одной стороне)
2) ладэшләр уңайга китте — дела́ пошли́ на лад
3) вре́мякичке уңайда — в вече́рнее вре́мя
җәйге уңайда — в ле́тнее вре́мя, ле́том
•- уңае килгәндә
- уңае килгән саен
- уңаен карау
- уңаен табу••уңаена тору — не пере́чить; не идти́ про́тив; гла́дить по ше́рсти
уңай килү — везти́/повезти́, посчастли́виться
-
37 чәчми-түкми
нареч.; прям.; перен.так, как есть; в це́лости-сохра́нности, целико́м и по́лностьючиләктәге суларны чәчми-түкми генә алып кайт — принеси́ воды́ в вёдрах не пролива́я ни ка́пли
игеннәрне чәчми-түкми җыеп алырга — собра́ть урожа́й без поте́рь ( не оставляя на поле)
сүзләреңне чәчми-түкми китереп җиткерделәр — твои́ слова́ донесли́ (переда́ли) все как есть
-
38 шарт
I сущ.1) усло́вие, угово́р, тре́бование чего или чьё-л.шарт буенча — по усло́вию, согла́сно усло́виям (угово́ру)
шарт кую — ста́вить усло́вие
(кемнең) шартына (шарты белән) килешү — согласи́ться на какое-л. усло́вие, согласи́ться с каким-л. усло́вием
договор шартлары белән килешмәү — не согласи́ться с усло́виями догово́ра
2) усло́вия (только мн. ч.), обстоя́тельстваяхшы шартлар — хоро́шие усло́вия
тормыш шартлары — усло́вия жи́зни
хезмәт шартларын яхшырту — улу́чшить усло́вия труда́
шартларның торышына карап — по обстоя́тельствам
башка шартларда — в други́х усло́виях
3) усло́вия (только мн. ч.), возмо́жности (способствующие чему-л.)эшләү өчен барлык шартлар тудырылган — со́зданы все усло́вия для рабо́ты
сынаулар үткәрергә шартлар булмау сәбәпле — по причи́не отсу́тствия усло́вий (возмо́жностей) для экспериме́нтов
4) усло́вие, осно́ва, предпосы́лка для чего-л.җиңүгә ирешүнең төп шартлары — гла́вные усло́вия успе́ха (побе́ды); гла́вные предпосы́лки успе́ха
кирәкле (уңайлы) шартлар булдыру (тудыру) — созда́ть необходи́мые предпосы́лки; благоприя́тствовать, соде́йствовать
5) спец. усло́вия (только мн. ч.); исхо́дные да́нные (положе́ния, лежа́щие в осно́ве чего-л.)мәсьәләнең шарты — усло́вия зада́чи
теореманың шарты — усло́вия теоре́мы
•- шарт җөмлә
- шарт теркәгече••шартын (шартына) җиткереп — как сле́дует, чин чи́ном
II подр.шартын(а) китереп — до́лжным о́бразом, как сле́дует
сильному резкому звуку, треску, вызванных ударом, выстрелом или издаваемых ломающимся, лопающимся, разрываемым предметом: трах, бах; бабах, паф- шарт итү••- шарт иттерепшарт сындыру — рискну́ть ( о решительном человеке); см. тж. шартлатып сындыру
- шарт сыну -
39 ыгы-зыгы
сущ. собир.1) сумато́ха, сумя́тица, содо́м; су́толока, возня́, беготня́; шум-гам, гвалт; катава́сия прост.юл ыгы-зыгысы — доро́жная суета́
ыгы-зыгы арасында — в сумато́хе
урамда ыгы-зыгы, шау-шу — на у́лице беготня́, шум-гам
2) хло́поты, суета́, возня́көндәлек ыгы-зыгы — повседне́вные хло́поты
тормыш ыгы-зыгысы — суета́ жи́зни
туй алды ыгы-зыгыcы — предсва́дебные хло́поты
3) смяте́ние, па́ника, переполо́х, неразбери́ха, замеша́тельствопассажирлар арасында ыгы-зыгы башланды — среди́ пассажи́ров начала́сь па́ника
дошман штабында ыгы-зыгы — в шта́бе проти́вников замеша́тельство
4) перен. волне́ние, броже́ние, беспоря́док, светопреставле́ние, кутерьма́студентлар арасындагы ыгы-зыгы — волне́ния среди́ студе́нтов
бу ыгы-зыгылар кайчан басылыр икән? — когда́ же прекрати́тся вся э́та кутерьма́?
5) перен. ажиота́ж, лихора́дкабәйрәм ыгы-зыгысы — пра́здничный ажиота́ж
••ыгы-зыгы башланды — загоре́лся сыр-бор; пошла́ писа́ть губе́рния
ыгы-зыгы килә башлау — засуети́ться
ыгы-зыгы килеп йөрү — верте́ться под нога́ми
- ыгы-зыгы куптаруыгы-зыгы китереп чыгару — поро́ть горя́чку
- ыгы-зыгы күтәрү -
40 эш
сущ.1) в разн. знач. рабо́та, де́ятельность, заня́тие, труд, де́ло || рабо́чий, трудово́йэшкә алу — приня́ть на рабо́ту
эшкә башлау (керешү) — приступи́ть к рабо́те (заня́тиям); принима́ться за де́ло
эш белән тәэмин итү — обеспе́чивать рабо́той
төзелеш эшләре — строи́тельные рабо́ты
урып-җыю эшләре — убо́рочные рабо́ты
тикшерү эшләре — иссле́довательские труды́
эшеннән бүлү (бүлдерү) — оторва́ть от рабо́ты (де́ла, заня́тия)
йорт эшләре — рабо́ты (дела́) по до́му (хозя́йству)
файдалы эш белән шөгыльләнү — занима́ться поле́зным трудо́м
эш кораллары — ору́дия труда́
эш шартлары — усло́вия труда́
эш вакыты — рабо́чее вре́мя
эш бүлмәсе — рабо́чий кабине́т
эш дәрте — трудово́й энтузиа́зм
эш башында мактанма, эш беткәч мактан — погов. не хвали́сь нача́лом де́ла, хвали́сь его́ концо́м
эш беткәч уйнарга ярый — погов. ко́нчил де́ло, гуля́й сме́ло
эше юкның ашы юк — кто без рабо́ты, тот без хле́ба
эшләрең уңышлы булсын! — пусть дела́ твои́ бу́дут уда́чными
2) де́ло, положе́ние, обстано́вка, обстоя́тельствоэшләр ничек? — как дела́?
эш җайланды — де́ло (положе́ние) ула́дилось
эшләр катлауланды — обстано́вка осложни́лась
кеше эшенә катнашмау — не вме́шиваться в чужи́е дела́
эш шуңа бара — де́ло идёт к э́тому
3) де́ло, вопро́с, пробле́маэш әле хәл ителмәгән — де́ло (вопро́с) ещё не решено́
җир эшләре идарәсе — управле́ние земе́льными дела́ми
эш белән килү — прийти́ по де́лу
финанс эшләре — фина́нсовые дела́ (пробле́мы)
эшне тыныч юл белән хәл итү — ула́дить де́ло (вопро́с) ми́рным путём
эшкә рәсми төс бирү — прида́ть де́лу официа́льный хара́ктер
4)а) профе́ссия, заня́тие, слу́жба || служе́бныйнинди эштә эшлисең? — что у тебя́ за слу́жба (профе́ссия)?
эшеннән алу — снять с рабо́ты, отстрани́ть от слу́жбы
укытучылык эше — профе́ссия учи́теля
хәрби эшкә күчерү — перевести́ на вое́нную слу́жбу
эш адресы — служе́бный а́дрес
эш телефоны — служе́бный телефо́н
б) до́лжность, постҗаваплы эштә эшләү — занима́ть отве́тственную до́лжность
директорлык эшенә билгеләү — назна́чить на пост дире́ктора
5) де́ло, де́йствие, пра́ктикаэш нәрсә күрсәтер — что пока́жет пра́ктика (де́ло)
сүз түгел, конкрет эш кирәк — нужны́ не слова́, а конкре́тные дела́ (де́йствия)
эштә сынау — прове́рить в де́ле (на пра́ктике)
6)а) рабо́та, произведе́ние, изде́лиекүргәзмәдә рәссамның яңа эшләре — на вы́ставке но́вые рабо́ты (произведе́ния) худо́жника
кул эшләре — ручны́е изде́лия
фәнни-тикшеренү эше — нау́чно-иссле́довательская рабо́та
диплом эше — дипло́мная рабо́та
б) произво́дствотире эшкәртү эше — коже́венное произво́дство
Бохара келәмчеләре эше — произво́дство буха́рских ковро́вщиков
7) собы́тие, происше́ствие, слу́чай, де́локөтелмәгән эш килеп чыгу — случи́лось непредви́денное де́ло (происше́ствие)
күз алдында булган эш — слу́чай, происше́дший на глаза́х; слу́чай, кото́рый произошёл (в его́) прису́тствии
эш кичкә таба булды — де́ло бы́ло бли́же к ве́черу
бу эшкә аның катнашы юк — он не име́ет отноше́ния к э́тому происше́ствию
8) юр. де́ло || делово́йҗинаять эше — уголо́вное де́ло
суд эшләре материаллары — материа́лы суде́бных дел
эш хаты — делово́е письмо́
9) высок.; юр. дея́ние, де́йствие; де́ло, посту́покерак бабаларыбызның эшләре — дея́ния на́ших далёких пре́дков
бөек эшләр — вели́кие дея́ния
егет эшеннән беленер — погов. мо́лодец узнаётся по посту́пкам (дела́м)
явыз эш — зловре́дный посту́пок
10) лингв. де́йствие, проце́ссэшнең билгесен белдерү — ука́зывать при́знак де́йствия
•- эш атнасы
- эш аты
- эш башында торучы
- эш белән мавыгу
- эш берәмлеге
- эш вакыты
- эш кәгазьләре
- эш киеме
- эш көне
- эш көче
- эш кылу
- эш остасы
- эш өстәле
- эш сәгате
- эш сөюче
- эш ташлау
- эш ташлаучы
- эш хайваны
- эш терлеге
- эш хакы
- эш ялы
- эш хуҗасы
- эшкә алыну
- эшкә тотыну
- эшкә сәләтле
- эшкә сәләтлелек
- эшнең башы
- эшсез булу
- эшсез калу
- эштән куу
- эштән чөю
- эштән чыгару
- эштән чыгу
- эш башында
- эш башыннан
- эш белү
- эш бетерү
- эш итү
- эш йөртү
- эш кузгату
- эш күтәрү
- эш кулы
- эш куллары
- эш күрсәтү
- эш күрү
- эш кыру
- эш өсте
- эш сөю
- эш торгынлыгы
- эшкә ашмаслык
- эшкә ашыру
- эшкә ашу
- эшкә җигү
- эшкә кертү
- эшкә тарту
- эшкә катнаштыру
- эшкә җәлеп итү
- эшкә яраклы
- эшкә яраксыз
- эшкә ярау••эш алга бармау — дела́ (де́ло) ни с ме́ста, де́ло стои́т на ме́сте
эш анда түгел — де́ло не в э́том
эш (майлагандай) бара — де́ло идёт (как по ма́слу), де́ло пошло́
эш барып чыкмау — не получа́ться, быть безрезульта́тным
эш башка — де́ло друго́е (ино́е)
эш баштан ашкан — см. эш бугаздан
эш башы — хозя́ин, организа́тор де́ла
эш башына кую (менгерү) — поста́вить у руково́дства, назна́чить на руководя́щий пост
эш булдыру — быть уме́лым/предприи́мчивым, быть смека́листым (иску́сным) в рабо́те; уме́ть провора́чивать дела́
эш булсын дип — добросо́вестно; на со́весть (де́лать, рабо́тать); не за страх, а на со́весть
эш бүрттерү — пока́зывать вид де́льного челове́ка
эш җайда — всё в поря́дке; дела́ иду́т хорошо́
эш калдырып — впусту́ю, по́пусту
эш качмас — рабо́та подождёт; рабо́та не волк, в лес не убежи́т
эш мөшкел (начар, харап, хөрти, яман, шәптән түгел) — дела́ пло́хи, де́ло дрянь, де́ло таба́к прост.
эш муеннан — см. эш бугаздан
эш нәрсәдә (соң)? — в чём де́ло, за чем (кем) де́ло ста́ло?
эш тормас — де́ло не ста́нет (не постои́т) (за кем, чем-л.)
эш түгел — (э́то) не де́ло, су́щий пустя́к; па́ра пустяко́в; плёвое де́ло прост.
эш тыгызга килү (терәлү) — станови́ться/стать ту́го
эш узган (үткән) — уже́ по́здно, слу́чай (моме́нт) упу́щен, всё ко́нчено
эш (китереп) чыгару — завари́ть ка́шу; затева́ть (что-л.); вызыва́ть/вы́звать ли́шние хло́поты
эш чыгара алмау — зава́ливать/завали́ть де́ло
эш эшләү — де́ло де́лать
эш эштән үткән (узган) — де́ло уже́ сде́лано; вопро́с уже́ разрешён
эш юктан (эш булсын дип) — от не́чего де́лать
эш ясау — наде́лать хлопо́т (дел)
эше беткән — (его́) пе́сенка спе́та, (его́) ка́рта би́та, ему́ кры́шка прост.
эше көлеп тора — отли́чная рабо́та
эшем иясе (кешесе) — ирон. работя́га, трудя́га
эшем(не) кырган кешедәй — ирон. бу́дто го́ры свороти́л
эшен китерү — редко всы́пать (кому-л.) проучи́ть; показа́ть ку́зькину мать прост.
эшең бетте, кодагый — и де́лу коне́ц
эшең түгел — не твоё де́ло, не твоего́ ума́ де́ло
эшкә салкын карау — манки́ровать рабо́той
эшкә чуму — уйти́ (погрузи́ться) в рабо́ту; погрузи́ться в (какое-л.) заня́тие
эшкә ярату — пусти́ть (употреби́ть) в де́ло
аның эше харап — де́ло его́ труба́
эшне бетерү — разде́латься (с кем, чем-л.)
эшне бозу (сүтү, җимерү) — расстро́ить (испо́ртить), испога́нить прост. развали́ть, разла́дить де́ло; завари́ть ка́шу
эшне бутау (буташтыру, чуалту) — запу́тать де́ло, запу́тать ка́рты, замета́ть следы́
эшне зурга җибәрү — раздува́ть, сгуща́ть кра́ски; де́лать из му́хи слона́
эшне аңлау — разбира́ться в де́ле; быть све́дущим (компете́нтным) ( в чём); знать (понима́ть) толк ( в чём)
эштә исә — на де́ле, на са́мом де́ле
эштә сыналган — испы́танный в де́ле
эштән калдыру — меша́ть рабо́тать, отвлека́ть от рабо́ты
эштән чыгарып — на всю кату́шку; в пух и прах (бить, ругать)
- эш башына менүэштән чыгып йөрү — прост. опуска́ться/опусти́ться; теря́ть/потеря́ть челове́ческий о́блик
- эш бугаздан
- эш бугазга терәлгән
- эш каеру
- эш майтару
- эш пешү
- эш терәлү
- эш төшү
- эшен белү
- эшен бетерү
- эштән чыгып
- 1
- 2
См. также в других словарях:
кушыру — 1. Кулларны янәшә китереп кую, берсе өстенә икенчесен китереп кую. Күкрәк каршысына китереп кулларның учларын бер берсенә тидерү 2. Аякларны берсе өстенә икенчесен чалыштырып салу … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
китерү — 1. Алып килү 3. күч. Тудыру уңган хатын ул китерер, изге хатын кыз китерер 4. Дөньяга , мәйданга кебек сүзләр белән килгән тезмәдә: иҗат итү, төзү 5. Фикерне куәтләү, дәлилләү өчен нәр. б. таяну, нәр. б. өстәп әйтү 7. КИТЕР – Бир мәгънәсендәге… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
утырту — 1. Үстерү максаты белән, үсемлекләрнең тамырын, бүлбеләрен, орлыкларын җиргә күмү 2. Утырырга булышу, тәкъдим итү яки мәҗбүр итү. Кая да булса бару, китү өчен урын алуга, урнашуга ярдәм итү машинага утырту и. Кая да булса китү алдыннан урынлашу,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чылбыр — диал. Озынча, түгәрәк яки башка төрле металл боҗраларны бер берсенә кидереп ясалган бау сәгать чылбыры. с. Чылбырдан ясалган чылбыр тезген. сөйл. Богау. күч. Ирекне, азатлыкны буып торган нәрсә; зынҗыр 2. Нәр. б. эзлекле рәвештә рәт рәт булып… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чыңгыр — диал. Озынча, түгәрәк яки башка төрле металл боҗраларны бер берсенә кидереп ясалган бау сәгать чылбыры. с. Чылбырдан ясалган чылбыр тезген. сөйл. Богау. күч. Ирекне, азатлыкны буып торган нәрсә; зынҗыр 2. Нәр. б. эзлекле рәвештә рәт рәт булып… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
айкау — 1. Дулкыннар ясап болгату 2. Актарып, астын өскә китереп эзләнү 3. Йөреп чыгу, йөреп күп җирләр, юллар үтү әллә ничә урамны айкап чыктым 4. Нәр. б. селтәү, бутау, болгау. Чайкау, селкү. Актарып ташлагандай ярып, кисеп үтү болытларны айкый елдырым … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
айныткыч — Урамда һ. б. ш. урыннарда булган исерекләрне китереп төн кундыра, мед. ярдәме күрсәтә торган урын, милиция карамагындагы махсус бүлек … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
актару — 1. Бергә торган әйберләрнең астын өскә китереп бутау 2. Әйберләр арасыннан нәр. б. эзләү. Нәр. б. эзләп, әйберләрнең астын өскә китерү 3. Казып, сөреп бозу (җир, юл тур.) 4. Нәр. б. тузгыту тузан а. 5. Нәр. б. эзләп җирне казу тур. алтын а. 6.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аллерген — и. Аллергия китереп чыгара торган матдә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аллергик — с. Аллергиягә хас. Аллергия китереп чыгара торган аллергик авыру … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аллергия — и. Организмның кайбер чит матдәләргә карата нормаль булмаган, авыру китереп чыгара торган реакциясе … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге