-
41 тәмләткеч
сущ. приправа, специя -
42 тизләткеч
сущ. ускоритель -
43 ütkeç
-
44 тәмләндергеч
1. сущ.; см. тәмләткеч2. прил.; см. тәмләткечтәмләндергеч кушу — класть, привноси́ть припра́ву
тәмләндергеч матдә — улучша́ющий вкус вещество́
-
45 аш
I сущ.1)а) суп (мясной, из фруктов), ва́рево прост. || супово́йтокмачлы аш — суп с лапшо́й; суп-лапша́
гөмбәле аш — суп с гриба́ми
бәрәңге ашы — карто́фельный суп; похлёбка
кәбестәле аш — суп с капу́стой; щи
чөгендерле-кәбестәле аш — суп из капу́сты со свёклой; борщ
аш ите — супово́е мя́со
аш тәлинкәсе — супова́я таре́лка
б) мн. ашлар ку́хня собир. (народная, национальная, вегетарианская)солдат ашлары — солда́тская ку́хня
2)а) блю́до, ку́шанье (горячее, холодное, детское); еда́, я́ствакамыр ашы — мучно́е блю́до; мучна́я еда́
кунак ашы — ку́шанье (я́ства) для госте́й
бәйрәм ашлары — пра́здничные я́ства (блю́да)
аңа нинди аш та ярый — ему́ люба́я еда́ по вку́су
ашны сеңгәч, хатынны үлгәч макта — (посл.) ≈≈ хвали́ еду́ перева́ренную, а жену́ поко́йную; хвали́ се́но (рожь) в стогу́, а ба́рина в гробу́
б) мн. ашлар (о видах пищи, об образе питания), стол (диетический, детский, овощной, вегетарианский); еда́ит ашлары — мясно́й стол; мясна́я еда́
3) еда́ (мн. нет); обе́д, тра́пеза (в монастыре́) || обе́денный, тра́пезный, столо́выйаштан соң ял итеп алу — отдохну́ть по́сле еды́ (обе́да)
даруны аш алдыннан эчү — пить лека́рства пе́ред обе́дом
ашка кайту — прийти́ на обе́д
аш дирбиясе — столо́вый серви́з
аш кашыгы — столо́вая ло́жка
аш вакыты — обе́денный час (переры́в), обе́д
аш өстәле — тра́пезный стол
4)а) обе́д ( с созывом гостей), обе́д в гостя́х; зва́ный обе́д (по какому-л. поводу); чаще индив.күршеләрне ашка чакыру — позва́ть сосе́дей в го́сти
ашка бару — пойти́ в го́сти
аштан таралышу — расходи́ться из госте́й
бәйрәмдә өй саен аш — на пра́здник в ка́ждом до́ме го́сти (обе́ды)
юбилей ашында булу — быть на юбиле́йном (зва́ном) обе́де
ураза ашы уздыру — созва́ть (собра́ть) госте́й на разгове́нье
б) помина́льный обе́д, поми́нки; сорочи́ны, сорокови́ны (ед. нет), три́знаәбисенең җидесенә аш үткәрү — провести́ поми́нки по седьмо́му дню ба́бушки
карчыклар аштан чыгып киләләр — стару́хи выхо́дят с поми́нок
•- аш арты ашамлыгы
- аш арты эчемлеге
- аш арты нигъмәте
- аш бүлмәсе
- аш мәҗлесе
- аш өе
- аш пешерү
- аш пешерүче
- аш савыты
- аш сеңдерү
- аш серкәсе
- аш тәмләткеч
- аш тозы
- аш үтмәү
- аш чүмече
- аш юллары
- ашка утыру
- ашка утырышу
- ашы тәмле••аш бирү — корми́ть, покорми́ть; пои́ть и корми́ть, напои́ть-накорми́ть; хле́бом-со́лью приве́тить
ашка таракан булу (булып төшү) — оказа́ться (стать, быть) нежела́нным (непро́шеным, незва́ным) го́стем (го́стьей); оказа́ться тре́тьим ли́шним ( в любви)
аштан ашка йөрү — ходи́ть (расха́живать, е́здить, разъезжа́ть, таска́ться) по гостя́м
аштан олы (зур, өстен, югары) булмыйлар (түгел) — от угоще́ния (хле́ба-со́ли) не отка́зываются
ашы юк — есть не́чего, корми́ться не́чем; без хле́ба
ашы юк ураза тотар — (посл.) кто без хле́ба - тот пости́тся
ашын ашаган, яшен яшәгән — своё пожи́л (про́жил, о́тжил), век (свой) о́тжил (про́жил)
- аш белән атканга таш белән атуашың аш, йокың йокы түгел (булмый) — кусо́к в го́рло не ле́зет (идёт, прохо́дит); кусо́к в го́рле застря́л, кусо́к поперёк го́рла (стои́т, идёт); ешь не ешь
- аш белән атканда таш белән ату
- аш булсын
- аш кайтару
- аш төрләндерү
- ашыгыз тәмле булсын II сущ.; спец.шли́хта (для запарки пряжи, ниточных мотков; раствор для проклейки основы ткани) -
46 әчеле-төчеле
прил.1) ки́сло-сла́дкийкәбестәнең әчеле-төчеле исе — ки́сло-сла́дкий за́пах капу́сты
2) и ки́слый, и пре́сный; кислова́то-пре́сный; ни пре́сный, ни ки́слыйәчеле-төчеле аш тәмләткеч — кислова́то-пре́сный соус
-
47 диаграммалы
прил.в диагра́ммахдиагра́ммалы күрсәткеч — показа́тель в диагра́ммах
-
48 дурман
-
49 җилләвеч
-
50 җилпәвеч
-
51 күрекле
I прил.краси́вый; элега́нтный, изя́щный; ста́тный, приго́жий; благови́дный; смазли́вый; интере́сныйкөлгән авыз күрекле — (погов.) весёлый челове́к (букв. улыба́ющийся рот) быва́ет краси́в
II прил.кеше хатыны кешегә күрекле — (погов.) чужа́я жена́ всегда́ краси́ва
име́ющий мех ( о кузнеце)III прил.күрекле төтәткеч — дыма́рь из ме́ха
мехово́йкүрекле яка — мехово́й воротни́к
-
52 максималь
1. прил.максима́льныйҗитештерүнең максималь үсешенә ирешү — доби́ться максима́льного ро́ста произво́дства
максималь кыска вакытта — в максима́льно коро́ткий срок
2. нареч.максималь күрсәткеч — максима́льный показа́тель
максима́льномаксималь уңай шартлар тудыру — созда́ть максима́льно удо́бные усло́вия
мөмкинлекләрдән максималь файдалану — максима́льно испо́льзовать возмо́жности
-
53 миңгерәйткеч
см. миңгерәткеч 2) -
54 сарымсаклы
прил.с чесноко́м, (пригото́вленный) из чеснока́, чесно́чныйсарымсаклы тозлык — рассо́л с чесноко́м
сарымсаклы тәмләткеч — припра́ва из чеснока́
-
55 сирәкләгеч
сущ.; тех.; = сирәкләткечпроре́живатель -
56 сүрәтке
-
57 тирбәтмә
-
58 төсләвеч
сущ.; диал.; см. төтәткеч -
59 төтәгеч
-
60 үзлегеннән
нареч.1) самостоя́тельноүзлегеннән дәрес карау — самостоя́тельно де́лать уро́ки
2) произво́льно, самопроизво́льноүзлегеннән шартлау — взрыва́ться самопроизво́льно
үзлегеннән бәхәс кузгалу — произво́льное возникнове́ние спо́ра
•- үзлегеннән белем алу
- үзлегеннән өйрәткеч
- үзлегеннән туу
- үзлегеннән туу яралу
- үзлегеннән укыган
- үзлегеннән укыган өйрәнгән
См. также в других словарях:
өткеч — 1. Агач өслеген яндырып билге яки бизәк ясау коралы; рус. Выжигалка 2. Бик усал һәм бәйләнчек кеше тур … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
миңгерәткеч — сөйл. I. Пасленчалар семь. сары чәчәкле агулы үсемлек; рус. Паслен желтый. II. МИҢГЕРӘТКЕЧ, МИҢРӘТКЕЧ – с. Аңгы миңге итә торган, миңгерәүләтә торган … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
миңрәткеч — сөйл. I. Пасленчалар семь. сары чәчәкле агулы үсемлек; рус. Паслен желтый. II. МИҢГЕРӘТКЕЧ, МИҢРӘТКЕЧ – с. Аңгы миңге итә торган, миңгерәүләтә торган … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җилләткеч — ВЕНТИЛЯТОР – Һава алмаштыру җайланмасы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
күрсәткеч — 1. Берәр нәрсә үсешенең, барышының чагылышы, шул үсеш үзгәреш темпын, күләмен күрсәткән билге, сыйфат 2. Берәр кеше, коллектив хезмәтенең, эш нәтиҗәләренең цифрларда, график сызымнарда чагылышы 3. Нәр. б. күрсәтү өчен хезмәт итүче әйбер (юнәлеш… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тәмләткеч — Тәмлерәк, хуш ислерәк, ачырак һ. б. ш. итү өчен ашамлыкка яки эчемлеккә салына торган әйбер (мәс. борыч, бөтнек, соус) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тетрәткеч — с. Күңелгә бик авыр һәм көчле тәэсир итә торган … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тизләткеч — Нин. б. процессны, хәрәкәтне тизләтә торган машина яки җайланма … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
төтәткеч — 1. Төтәгеч 2. (Балык, ит һ. б. ш.) төтен белән ыслау өчен җайланма … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
индекс — 1. Берәр нәрсәнең исемлеге, берәр нәрсә тур. белешмә 2. Исемлектә цифрлы күрсәткеч 3. Нин. б. экономик күренешнең эзлекле рәв. үзгәрә баруын процентларда чагылдыра торган цифрлы күрсәткеч бәяләр индексы 4. Математик аңлатма составындагы хәрефнең… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
керән — Кәбестәсыманнар семь. тамыры аш тәмләткеч итеп кулл. тор. үсемлек. Шуның ачы тамыры, шуннан ясалган аш тәмләткеч … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге