-
1 телъын
(телъщ) неперех. гл. лежать на поверхности чего-л. (о ком-чем-л.)/ Зыгуэрым и щIыIум, и щыгум зыгуэр щыщылъын.Унащхьэм телъын.* ЩIыIэбжь хъуати япэ къеха жэпыр иджыри телът. КI. Т.Бэлыхь телъын см. бэлыхь.Гузэвэгъуэ телъын см. гузэвэгъуэ.Гум телъын см. гу II.Дыркъуэ телъын см. дыркъуэ.Набдзэ зытелъым я нэхъ дахэ см. набдзэ.И напщIэм телъын см. напщIэ.Темылъ телъхьэн оклеветать кого-л.*.. Къасымым хеитIым {Мадинэрэ Зауррэ} и жьэм къихь фIейхэр хужеIэ, Ятемылъыхэр трилъхьэу, Бэлыхь хидзэнущи мэубэ. Къэб. п. и ант.УIэгъэ телъын см. уIэгъэ.Хьэзаб телъын см. хьэзаб.ЩIыхуэ телъын см. щIыхуэ. -
2 напщIэ
надбровье/ НэщIащэм и къэухь лъагапIэр.* Джэгу зегъэщI напщIэ къекъутэх. (погов.){И} напщIэм телъхьэн присвоить, выдать за свое что-л.* Бийр зэхэзыкъутар езыхэр ара хуэдэу пщыхэм я напщIэ тралъхьэрт. Ад. таур.{И} напщIэм телъын гордиться; кичиться кем-чем-л.НапщIэр зэхэуфэн (зэхэукIэн) нахмурить, насупить брови.* {Назир} зыпэплъэ зэманыр къызэрыблагъэм и щыхьэту абы и Iупэхэр игъэпIиящ, и напщIэри зэхиуфащ. Къ. Хь.НапщIэр хэгъэлъэтын дергать бровью.* ЛIыжьым зыри жиIакъым, зыкъомрэ гупсысэу щытщ, и напщIэхэр хигъэлъэтри и фызым деж кIуащ. фольк.НапщIэр хэлъэтын дергаться - о веке.НапщIэр хэшын вести себя заносчиво, претенциозно; манерничать, жеманиться. -
3 набдзэ
1. бровь/ НапщIэм декIуэкIыу тет цы.* Къуаргъым нэ хуащIати набдзэ жиIащ. (погов.) Дахэнагъуэу нагъуэ дахэ, вынду фIыцIэщ и набдзитIыр, вагъуитI хуэдэщ нэшхуэ лыдхэр. Къэб. п. и ант.2. переносное гордость, честь и гордость/ Зыгуэр зэрыгушхуэ, зэрыпагэ, лъапIэ зэрыхъу.Набдзэ зытелъым я нэхъ дахэ писаная красавица (букв. красивейшая из тех, кто с бровями).* Мы набдзэ зытелъым я нэхъ дахэу зы цIыхубзрэ абы нэхърэ нэхъ дахэжу зы хъыджэбзрэ унэм къыщIэкIащ. Ад. таур.Набдзэ лей телъын кичиться чем-л.Набдзэр дэшеин поднять, вскинуть брови.Набдзэр зэхэуфэн = нэщхъыр зэхэукIэн (зэхэуфэн).{И} набдзэр хэлъэтын дергаться, подергиваться - о бровях.* Старшинэм щхьэр къыщиIэтым, и набдзэр хэлъэтащ, губжьым зэщIищта и нэкIури зэкIуэкIащ. Т. Хь.Набдзэр хэшын воображать, выламываться.* {Саният}-Алыхь, и набдзэр хишу, зигъэIейуэ къыдэмыувэмэ{Чэбыхъан}Налшык уэрамым. Щ. Ам.Набдзэр щIэчын выщипывать брови.набдзэ къурашэ 1. дугообразные брови/ Хуэкъуаншэ дахэу щыт набдзэ.* {Нэфисэт} и нэбжьыц фIыцIэ кIыхьхэр мащIэу мэтIей, набдзэ къурашитIыр пцIащхъуэ дамэу шэщIащ. КI. Т.2. переносное красавица/ Бзылъхугъэ дахэ.* Набдзэ къурашэ яшэн хьэзыр. фольк.