знать+xx+fa

знать урок — дәресте белеү

знать о болезни — ауырыу хаҡында белеү

знать язык — тел белеү

знать с детства кого-л. — кемделер бала саҡтан уҡ белеү

он в детстве знал много радостей — ул бала сағында күп шатлыҡ кисергән

не знать покоя — тынғы белмәү

дать знать — белгертеү, хәбәр итеү

знай наших прост. — күрҙегеҙме беҙҙе, бына беҙ кем

знать все ходы и выходы — эштең әмәлен, яйын яҡшы белеү

знать меру — сама белеү

знать не знаю — белмәйем дә күрмәйем

знать дорогу — юлын (әмәлен, яйын) белеү

знать себе цену — үҙ баһаңды белеү

знать своё место — үҙ урыныңды белеү, үҙеңде тыйнаҡ тотоу

знать толк в чём — рәтен белеү

знать цену кому-чему — ҡәҙерен белеү

кто его знает — кем белә, шайтан белһен

не знать, куда деваться — ҡайҙа ҡасырға урын тапмау, керергә тишек тапмау

не знать, куда глаза деть — күҙҙе йәшереү (оялыуҙан, уңайһыҙланыуҙан)

не знать, куда себя деть — үҙеңә урын тапмау

как знать — кем белә, әллә әле (икеләнеү белдергәндә)

надо (пора) и честь знать — китергә ваҡыт

куда дели книгу? — китапты ҡайҙа ҡуйҙығыҙ?

не знать, куда деть деньги — аҡсаны ҡайҙа тоторға белмәү

деть некуда — ҡуйыр урын юҡ

не знать куда глаза деть — күҙҙе ҡайҙа йәшерергә белмәү (оялыуҙан, аптырауҙан)

не знать куда руки деть — ҡулды ҡайҙа итергә белмәү (уңайһыҙланыуҙан)

начать с азов — баштан башлау, яңынан башлау

ни аза (в глаза) не знать; ни аза не знать (не понимать, не смыслить) — әлепте таяҡ тип белмәү

хорошая память — яҡшы хәтер

врезаться в память — хәтерҙә уйылып ҡалыу

запечатлеться в памяти — иҫтә ҡалыу

подарить на память — иҫтәлек итеп биреү

хранить как память о ком-л. — берәүҙең төҫө итеп һаҡлау

к нему вернулась память — ул һушына килде

вечная память — мәңгелек хәтер

живая память — тере шаһит

на памяти — хәтерендә, иҫендә

на память (дать, подарить, взять, получить и т.п.) — иҫтәлек итеп (иҫтәлеккә) (биреү, бүләк итеү, алыу һ.б.)

на память (говорить, рассказывать, знать и т.п.) — яттан (һөйләү, әйтеү, белеү һ.б.)

по памяти (говорить, рассказывать, знать и т.п.) — ятҡа (һөйләү, әйтеү, белеү һ.б.)

по старой памяти — үткәндәген иҫкә алып

прийти на память — иҫкә төшөү

важно держать себя — үҙеңде эре тотоу

это очень важно — был бик мөһим

это важно было знать — быны белеү кәрәк ине

ведать историю семьи — ғаилә тарихын белеү

не ведает, что творит — нимә эшләгәнен белмәй

она не ведала колебаний — ул икеләнеү тойманы

ведать хозяйством — хужалыҡ менән идара итеү

выход на работу — эшкә сығыу

выход кораблей в море — караптарҙың диңгеҙгә сығыуы

выход книги в свет — китаптың донъяға сығыуы

выход из игры — уйындан сығыу

запасный выход — запас сығыу урыны

стоять у выхода — сығыу юлында тороу

найти выход из затруднения — ҡыйынлыҡтан ҡотолоу юлын табыу

норма выхода — сығыш нормаһы

выход зерна — бөртөклө ашлыҡтың сығышы

выходы вулканического туфа — вулканик туфтың өҫкә сығыуы

дать (найти и т.п.) выход чему — юл ҡуйыу (табыу)

знать все ходы и выходы — бөтәһен дә белеп тороу, хәбәрҙар булыу

знать грамоту — уҡый-яҙа белеү

политическая грамота — сәйәси белем

похвальная грамота — маҡтау грамотаһы

верительные грамоты дип. — ышаныс грамотаһы

филькина грамота — мәғәнәһеҙ документ, буш ҡағыҙ

государственная граница — дәүләт сиге

граница между Европой и Азией — Европа менән Азия араһындағы сик

морская граница — диңгеҙ сиге

не знать границ в чём-л. — берәй нәмәлә сик белмәү

сверх всяких границ — бөтә сиктән артыҡ

за границу — сит илдәргә

за границей — сит илдәрҙә

из-за границы — сит илдәрҙән

дать книгу почитать — китапты уҡырға биреп тороу

за эту вещь ты сколько дал? — был нәмә өсөн һин күпме бирҙең?

дать орден посмертно — орденды үлгәндән һуң биреү

дать взаймы — бурысҡа биреү

дать волю чувствам — тойғоларға ирек биреү

не дать спать — йоҡларға ирек бирмәү

дать высказаться — һөйләргә рөхсәт итеү

дай отдохну — ҡана, ял итеп алайым әле

дай я сам пойду — ҡана, үҙем барайым әле

дать волю рукам — ҡулды оҙайтыу, ҡулсырланыу

дать дорогу кому — юл күрһәтеү, тормош юлына сығарыу

дать жизнь — йән биреү, бала тыуҙырыу

дать занавес — шаршау төшөрөү

дать знать — белгертеү, хәбәр итеү

дать клятву — ант итеү

дать маху: — 1) һынатыу

2) бирешеү; дать начало чему — башлап ебәреү, башланғысы булыу

дать понять — аңғартыу, һиҙҙереү

дать свет — яҡтылыҡ (ут) биреү, яҡтыртыу

дать себе труд — тырышып ҡарау, үҙеңде ышандырыу

дать слово: — 1) кому берәйһенә һөйләргә һүҙ биреү

2) вәғәҙә (һүҙ) биреү; дать стрекача (тягу) — табан ялтыратыу, шылыу

дать урок кому — һабаҡ (кәрәген) биреү, арт һабағын уҡытыу

дать шпоры — ҡабаландырыу, тиҙләтеү

как пить дать — һис һүҙһеҙ, һис шикһеҙ

не дать в обиду — арҡалау, яҡлашыу

ни дать ни взять — тап (тас), һуйып ҡаплаған

он тебе даст! (угроза) — ул һинең кәрәгеңде бирер!

я тебе дам! — кәрәгеңде бирермен!

дать обед в честь юбиляра — юбиляр хөрмәтенә мәжлес ойоштороу

дать квартиру — фатир биреү

дать землю арендаторам — ҡуртымсыларға ер биреү

ему нельзя дать больше сорока лет — уға ҡырҡ йәштән дә артыҡ биреп булмай

дать трудное задание — ауыр эш биреү

дать интересный концерт — ҡыҙыҡлы концерт биреү

дать доход — килем (уңыш) биреү

дать хороший урожай — яҡшы уңыш биреү

дать залп — залп биреү

дать сигнал — сигнал биреү

дать осадок — төбөнә ултырыу, һарҡынды барлыҡҡа килеү

дать трещину — ярыҡ барлыҡҡа килеү, ек хасил булыу

дать течь — һыу аға башлау

дать осечку — атылмау, сағылмау

знающий инженер — белемле инженер

износ одежды — кейемдең туҙғанлығы

до износу (износа) — туҙғансы

не знать износу (износа) — туҙыуҙы белмәү

нет износу (износа) чему — ныҡ, туҙмай

каждый месяц — һәр ай, ай һайын

каждый год — йыл һайын

это должен знать каждый — быны һәр кем белергә тейеш

на каждом шагу — аҙым һайын, һәр аҙымда

угрюмое лицо — ҡараңғы сырай

сердитое лицо — асыулы йөҙ

отразиться на лице — йөҙгә сығыу

историческое лицо — тарихи шәхес

официальное лицо — рәсми кеше

категория лица — зат категорияһы

изменение по лицам — зат менән үҙгәртеү

в поте лица — тир түгеп

лица нет на ком — төҫө ҡасҡан

знать в лицо кого — күреп белеү

лицом в грязь не ударить — йөҙгә ҡыҙыллыҡ килтермәү

лицом к лицу — йөҙгә-йөҙ (осрашыу, тап килеү)

физическое лицо юр. — хоҡуҡҡа эйә кеше, физик шәхес

на лице написано что — йөҙөнә сыҡҡан

перед лицом кого-чего — алдында, ҡаршыһында

с лица земли стереть — юҡ итеү, һәләк итеү

смотреть (глядеть) в лицо чему — күҙенә ҡарау

мера длины — оҙонлоҡ үлсәме

мера веса — ауырлыҡ үлсәме

знать меру — сама белеү

мера вины — ғәйептең ҙурлығы

принять меры — сара күреү

без меры — самаһыҙ, артыҡ

в меру — етерлек кенә, кәрәгенсә генә

не в меру; сверх меры; через меру — саманан тыш, самаһыҙ, артыҡ

ни в коей мере — бер нисек тә, һис тә, берүк

ни в коей мере не говори — берүк һөйләй күрмә

по мере возможности — мөмкин булғанынса, хәлдән килгәнсә

по мере сил — ҡулдан килгәнсә

надо собираться в путь — юлға йыйынырға кәрәк

мне не надо помощников — миңә ярҙамсылар кәрәкмәй

надо думать (полагать): — 1) булһа кәрәк, шикелле, буғай, ахырыһы, моғайын

2) эйе, дөрөҫ, шулай; надо и честь знать — саманы ла белергә кәрәк

знать устав назубок — уставты яттан белеү

знать всех наперечёт — бөтәһен дә белеү

такие люди наперечёт — бындай кешеләр бармаҡ менән һанарлыҡ ҡына

пробить доску насквозь — таҡтаны үтәләй тишеү

насквозь лживое обещание — бөтөнләй ялған вәғәҙә

видеть (знать) насквозь — үтәнән-үтә күреү, бик яҡшы белеү

безымянный палец — сығанаҡ бармаҡ

погрозить пальцем — бармаҡ янау

палец перчатки — бирсәткә(нең) бармағы

пальца в рот не клади кому — ҡара уны, һаҡ бул, эләгә күрмә

пальцем не шевельнуть — ҡыл да ҡыбырлатмау

пальцем не тронуть кого-что — бармаҡ менән дә сиртмәү

палец о палец не ударить — ҡыл да ҡыбырлатмау

пальцем показывать на кого-что — бармаҡ менән төртөп күрһәтеү

обвести вокруг пальца кого — төп башына ултыртыу

смотреть (глядеть) сквозь пальцы на кого-что — бармаҡ аша ҡарау, вайымһыҙ булыу

по пальцам можно пересчитать кого-что — бармаҡ менән генә һанарлыҡ, әҙ генә

знать как свои пять пальцев кого-что — биш бармаҡ кеүек белеү