-
1 кем
-
2 кем
тв. от кто -
3 делить
несов.1. кого-что тақсим (ҳисса) кардан, ба ҳиссаҳо ҷудо кардан; делить на группы ба гурӯҳҳо ҷудо кардан; делить поровну баробар тақсим кардан2. что мат. тақсим кардан; делить десять на два даҳро ба ду тақсим кардан3. что с кем-чем шарик шудан, ба ҳам дидан; делить с кем-л. последние деньги охирин пули дасти худро бо касе ба ҳам дидан Цйперен. шарик шудан; делить с кем-л. горе и радости ба ғаму шодии касе шарик шудан <> делить время 1) между чем вақт сарф кардан; он делит своё время между спортом и работой вай вақташро ба спорту кор сарф мекунад 2) с кем-л. вақт гузарондан (бо касе); делить нечего кому ба ҷангу ҷидол сабабе нест; делить шкуру неубитого медведя погов. \делить бача дар камар, номаш Музаффар -
4 за
приставкаи префиксе, ки маънохои зеринро ифода мекунад:1. I) ибтидои амал: зааплодйровать ба чапакзанн сар кардан; заплакать ба гирья даромадан; забегать ба давутоз даромадан 2) итмоми амал: заасфальтировать асфальтфарш карда шудан 3) бо ҳиссачаи «ся» ё бе он - ба ҳадди охир расондани амал; аз ҳад зиёд кардани коре: заглядеться чашм дӯхта мондан, чашм канда натавонистан; заработаться бисьёр кор карда монда шудан; задарить тӯҳфаборон кардан; закормить хуб сер кардан 4) равона шудани амал ба он тарафи предмет ва ё берун аз ҳудуди чизе: зайтй за дерево ба паси дарахт гузаштан; завернуть за угол ба хамгашти кӯча тоб хӯрдан 5) зимнан иҷрошаванда будани амал: забежать сари роҳ даромадан; занести дароварда додан2. дар сифатсозӣ ва исмсозӣ маънои дар беруни чизе буданро ифода мекунад: загородный беруни шаҳр, берунишаҳрӣ; зарубежный хориҷӣ; заречье он тарафи дарё предлог1. с вин. (указывает направление движения за пределы чего-л.) аз, ба; уехать за город аз шаҳр берун рафтан; выбросить за окно аз тиреза берун партофтан; уйти за реку ба он тарафи дарё рафтан; выйти за дверь аз дар берун баромадан; вынести за скобки аз қавс баровардан // (под, внутрь, за) ба паси…, ба даруни…, ба; заткнуть рукавицы за пояс дастпӯшакро ба миёнбанд андармон кардан; положить за пазуху ба бағал андохган; поставить за шкаф ба паси ҷевон мондан; заложить руки за спину дастро ба пушт кардан2. с вин. (указывает на предмет, орудие, средство дейстдия чаще с гл. «сесть», «стоять» и т.п.)ба сари…; сесть за стол ба сари миз нишастан; сесть за руль ба сари руль нишастан; // (указывает на иачало действия, занятия) ба; взяться за работу ба кор сар кардан; приняться за учение ба таҳсил шурӯъ кардан,'). с вин. (указывает на промежуток времени в течение которого что-л. совершается) дар, дар зарфи…, дар бадали…, дар муддати…; за ночь выпало много снегу дар якшаб барфи зиёде боридааст; мальчик подрос за лето дар муддати тобистон бача калон шудааст; за последние три года дар се соли охир; эту работу можно сделать за два часа ин корро дар ду соат кардан мумкин аст; за один раз да як бор, якбора4. с вин. (указывает на время, отделяющее одно событые от другого) пеш, пеш аз; за час до отхода поезда як соат пеш аз рафтани поезд; за несколько дней до поездки якчанд рӯз пеш аз сафар5. с вии.(указывает на превышение предела, меры) аз; уже за полночь шаб аз нисф гузаштааст; ей далеко за сорок синнаш аз чил кайҳо гузаштааст6. с вин. (по причине, вследствие чего-л.) бинобар, ба сабаби…, барои…, ба хотири…; благодарить за услугу барои хизмат миннатдорӣ кардан; наказать за шалость барои шухӣ ҷазо додан; за что? барои чӣ?, ба чй сабаб?; за что его не любят? барои чӣ вайро нағз намебйнанд?; за что-то ба сабабе, бинобар1. (во имя, ради, в пользу чего-л.) ба, барои…, аз барои…, дар роҳи…, ба хотири; отдать жизнь за Родину барои Ватан ҷон супурдан; бороться за мир дар роҳи сулҳ мубориза бурдан; голосовать за предложение барои таклифе овоз додан; поднять тост за чьё-л. здоровье ба саломатии касе қадаҳ бардоштан // в знач. нареч. барои…, ба тарафдории…; он голосовал за вай ҳамчун тарафдор овоз додааст // в знач. сказ. разг. тарафдор; все за, один ты против ҳама тарафдору як худи ту зид // в знач. сущ. за разг. «тарафдор»; подсчитать все «за» ҳама «тарафдорҳо»-ро шумурдан8. с вин. (указывает на расстояние) дар, то, дар масофаи…; за десять километров от города дар масофаи даҳ километр аз шаҳр; за два шага от обрыва ду қадам дуртар аз ҷарӣ9. с вин. (в оомен на что-л.) ба бадали…, ба ивазӣ…; ба, бе; внести деньги за утерянную книгу пули китоби гумшударо нардохтан; уплатить за квартиру пули квартираро додан // (при обозначении цены) ба, ба нархи…; купить книгу за пять рублей китобро ба нархи панч сӯм харидан; за плату ба (бо) музд, пулакӣ10. с вин. (вместо кого-л.) ба ҷоп…, ба ивази…; он работает за мастера вай ба ҷои усто кор мекунад; расписаться за кого-л. ба ҷои касе имзо кардан; работать за двоих кори ду касро кардан11. с вин. (указывает на то,что предмет, на который направляется действие) аз; взять за руку аз даст доштан; держаться друг за друга дасти якдигарро гирифтан; ба якдигар такя кардан; дернуть за ручку двери дастаки дарро якбора кашидан; трава цепляется за платье алаф ба курта мечаспад12. с вин. (с глаголами «отвечать», «ручаться» и т. п.) барои…, ба; отвечать за порядок барои тартиб ҷавобгар будан; ручаться за точность рассказа ба дӯрустии ҳикоя зомин будан; заступаться за кого-л. тарафи касеро гирифтан 13. с вин. (при обозначении лица, предмета, которые вызывают какое-л. чувство) аз, аз барои…, аз ваҷҳи…, барои…, ба ҷои…; мне стыдно за него аз барои вай хиҷолат мекашам; краснеть за кого-л. ба ҷои касе сурх шудан 14. с вин. (с глаголами «выйти», «выдать», «сватать») ба; выйти замуж за кого-л. ба касе ба шавҳар баромадан 15. с вин. разг. (в качестве кого-чего-л.) ҳамчун; признать за правило ҳамчун қоида қабул кардан; считать за честь шарафманд будан; он слышен за остряка ӯ ба теззабонӣ ном баровардааст 16. с тв. (указывает на предмет, место, позади которого происходит действие) дар он тарафи…; дар пушти…, берун аз, дар паси…; жить за городом берун аз шаҳр зистан; стоять за дверью дар пушти дар истодан; за окном дар паси тиреза; за горами дар паси кӯҳҳо; за рекой дар он тарафи дарё;(внут-ри чего-л., за чем-л.) аз таги…, аз зери…, ба даруни…, ба паси…; держать за пазухой дар зери бағал доштан; солнце скрылось за тучами офтоб дар паси абрқо пинҳон шуд 17. с тв. (указывает иа предмет, орудие, средство действия, чаще с гл. «сидеть», «стоять» и т. п.) ба назди…, ба сари…, дар сари…, дар паҳлӯи…, дар пеши…; сидеть за столом ба сари миз нишастан; сидеть за рулём дар сари руль нишастан; сидеть за книгой китоб хондан; за работой время прошло незаметно дар сари кор вақт номаълум гузашт 18. с тв. (при обозначении движения, следования за кем-чем-л.) аз паси…, аз паи…, аз кафои…, аз ақиби…, аз дунболи…; идти [вслед] за кемзал. аз дунболи касе рафтан; следуйте за мной! аз пасм ман биёед!; гнаться за зайцем харгӯшро дунболагирӣ кардан 19. ств. (во время какого-л. занятия) дар аснои…, дар вакти…, ҳангоми…; читать за обедом дар аснои хӯрок китоб хондан20. с тв. (после, вслед за кем-чем-л.) баъди…, пас аз; за дождливой весной наступило жаркое лето баъди баҳори сербориш тобистони гарм омад // (вслед, чередуясь) аз паси…, паи ҳам; читать книгу за книгой паи ҳам китоб хондан; шаг за шагом қадам ба қадам; один за другим яке аз паси дигаре; день за днём рӯз ба рӯз21. с тв. (по причине, из-за) аз сабаби…, бинобар; за шумом никто её не расслышал аз сабаби ғало-ғула гапашро ҳеҷ кас нашунид; за истечением срока бинобар тамом шудани мӯҳлат; за неимением свободного времени бинобар набудани вақти холй; за ненадобностью бинобар даркор набудан; за отсутствием улик аз сабаби набудани далел22. с тв. (с какой-л. целью) барои…, ба мақсади…, ба; пойти за водой барои об рафтан; послать за врачом ба духтур кас фиристодан; занимать очередь за билетами барои билет навбат гирифтан23. с тв. (указывает на лицо, предмет, который является объектом ухода, надзора, наблюдения) ба; смотреть за детьми ба бачаҳо нигоҳубин кардан; ухаживать за больными ба беморон нигоҳубии кардан; следить за чистотой ба гозагӣ назорат кардан24. с тв. (указывает на лицо, предмет, от которого зависит наступление какого-л. действия) ба сабаби…, сабаби…; задержка за утверждением проекта сабаб ин аст, ки лоиҳа ҳанӯз тасдиқ нашудааст; очередь за мной навбати ман; за вами долг ба гардани шумо қарз ҳаст25. с тв. (указывает на лицо, иредмет, которому присущи те или иные свой-ства): замечать за кем-л. недостатки камбудиҳои касеро пай бурдан26. с тв. (в значении предлога «с») бо; приказ за подписью директора фармон бо имзои директор; дело за номером два делаи (кори) рақами ду27. с тв. (с гл. «свататься») ба; свататься за дочь соседа ба духтари ҳамсоя хостгор шудан // (чаще со сл. «замужем»): быть замужем за кем-л. зани касе будан -
5 гнаться
несов.1. за кем-чем таъқиб (дунболагирӣ) кардан, аз паи чизе (касе) давидан (афтидан); гнаться за зверем ҳайвони ваҳширо таъқиб кардан2. за чем разг. давидан, ҷидду ҷаҳд кардан; кӯшидан; гнаться за славой аз паи шӯҳрат давидан; он гонится за деньгами вай аз паи пул медавад // за кем-чем баробар шудан, расидан; не гнаться же мне за ним ман куҷову ба вай баробар шудан куҷо!3. страд. ҳай карда шудан, ронда шудан; кашида шудан <> гнаться по пятам (по следам) из ба из таъқиб кардан, аз паи касе афтодан, соягир рафтан; гнаться за двумя зайцами аз ин монда, аз вай ронда несов.1. за кем-чем таъқиб (дунболагирӣ) кардан, аз паи чизе (касе) давидан (афтидан); гнаться за зверем ҳайвони ваҳширо таъқиб кардан2. за чем разг. давидан, ҷидду ҷаҳд кардан; кӯшидан; гнаться за славой аз паи шӯҳрат давидан; он гонится за деньгами вай аз паи пул медавад // за кем-чем баробар шудан, расидан; не гнаться же мне за ним ман куҷову ба вай баробар шудан куҷо!3. страд. ҳай карда шудан, ронда шудан; кашида шудан <> гнаться по пятам (по следам) из ба из таъқиб кардан, аз паи касе афтодан, соягир рафтан; \гнаться за двумя зайцами аз ин монда, аз вай ронда -
6 следить
Iнесов.1. за кем-чем и без доп. нигоҳ карда истодан, синҷа кардан, мушоҳида кардан; следить за посадкой самолёта фуромадани самолётро нигоҳ карда истодан2. за кем--чем перен. гӯш кардан, диққат кардан (додан); он внимательно следил за лекцией вай лекцияро бо диққат гӯш мекард3. за чем перен. хабардор шуда истодан, воқиф (огоҳ) шуда истодан; следить за развитием науки аз инкишофи илм хабардор шуда истодан4. за кем-чем и без доп. назорат кардан; нигаҳбонӣ (нигоҳубин) кардан, ғамхорӣ кардан; она следила за детьми вай бачагонро нигоҳубин мекард5. за кем-чем поида гаштан, поидан; таъқиб кардан, аз пай афтидан <> следить за собой худро парво карданIIнесов. чем и без доп. разг. нақши пой мондан; ифлос (чиркин) кардан; он следит сапогами по полу фаршро бо мӯзааш чиркин мекунад -
7 командовать
несов.1. команда (фармон) додан, амр кардан2. кем-чем командирӣ кардан, командир будан, фармондиҳӣ (ҳукмфармоӣ) кардан; командовать полком ба полк командирӣ кардан; командовать парадом ба парад фармондиҳӣ кардан3. кем-чем, над кем-чем и без доп. перен. разг. хӯҷаинӣ кардан, фармон додан4. над чем перен. баланд истодан (будан); аз ҳама баландтар будан; эта высота командовала над мёстностью воен. ин теппа дар ҷои аз ҳама баланд воқеъ гардида буд -
8 делиться
несов.1. тақсим (ҷудо) шудан; делиться на части ба ҳиссаҳо тақсим шудан; делиться на группы ба гурӯҳҳо тақсим шудан I/ (совершать раздел имущества) молу мулкро тақсим кардан2. чем с кем-чем ба ҳам дидан; делиться деньгами с кем-л. пулро бо касе ба ҳам дидан; делиться последним с кем-л. порчаи нонро бо касе ба ҳам дидан Ц перен. ба ҳам дидан; делиться знаниями дониши худро бо дигарон ба ҳам дидан3. мат. тақсим шудан; десять делится на пять даҳ ба панҷ тақсим мешавад4. страд. тақсим (ҳисса) карда шудан, ба ҳиссаҳо ҷудо карда шудан -
9 крутить
несов.1. что чарх (давр) занондан, тоб додан, гардондан; крутить колесо чархро гардондан; крутить ручку вала дастаи навардро давр занондан // чем ҷунбондан, ин сӯ-он сӯ ҷунбондан; крутить головой сар ҷунбондан2. что тофтан, тоб додан, ресидан; крутить пряжу калоба ресидан; крутить верёвку арғамчин тофтан3. что и без доп. [печонда] хезондан; ветер крутит пыль на дороге бод гарду чанги роҳро печонда мехезонад; в поле крутила метель дар саҳро бӯрон барф мехезонд4. кем-чем перен. разг. (распоряжаться) фармонфармоӣ кардан5. прост. ҳилагарӣ (шайтонй) кардан; не крути, говори прямо шайтонй накун, росташро гӯй6. с кем прост. ишқварзӣ (ишқбозӣ) кардан <> крутить го лову кому 1) (влюблять в себя) хушдор (ошиқ) кунондан 2) (сбивать с толку) аз роҳ задан, саргаранг кардан; крутить любовь (роман) с кем прост. то же, что крутить 6; крутить руки комку-л. дасти касеро тоб дода бастан; крутить носом прост. гардантобӣ (саркашӣ) кардан; крутить хвостом прост. 1) думликконӣ кардан, аз ҷавоби рӯйрост саркашӣ кардан; как [там] ни крути… прост. сад зӯр занӣ ҳам…, ҳар қадар зӯр занӣ ҳам…; как ни крути, а ехать придётся сад зӯр занӣ ҳам, рафтан лозим -
10 повозиться
сов.1. муддате аз паҳлу ба паҳлу гаштан, ноором будан2. с кем-чем, над кем-чем разг. овора будан (шудан), саргардон шудан, ташвиш кардан; повозиться над трудной задачей бо ҳалли масъалаи мушкил овора шудан3. с кем-чем и без доп. муддате бозӣ кардан, як чанд вақт гузарондан (машғул будан); повозиться с детьми бо бачагон машғул будан -
11 ползать
несов. гавак кашидан, хазидан, гаштан; мурави ползают вокруг муравейника мӯрчаҳо дар гирду пеши мӯрчахона миғир-миғир мегарданд; дети ползали по полу бачаҳо дар рӯи хона гавак мекашиданд <> ползать в ногах у когб-л. 1) (стоять на коленях перед кем-л.) ба (пеши) пои касе афтодан, зону зада тавалло кардан 2) (унижать-ся перед кем-л.) дар пеши касе худро хор кардан; ползать на брюхе перед кем прост. побӯсӣ кардан; мурашки полза ют по спине (по тёлу) бадан ваҷаррос мезанад, ба бадан мурғак медавад -
12 путь
м1. роҳ, ҷода; зимний путь роҳи зимистонгард; воздушный путь роҳи ҳавоӣ; морской путь роҳи баҳрӣ; подземный путь роҳи зеризаминӣ; проложить путь роҳ кушодан2. гузаргоҳ, роҳи гузар; стоять на пут й дар гузаргоҳ истодан /V перен. роҳ; найти пут ь к чьему-л. сердцу ба дили касе роҳ ёфтан, дили касеро дарёфтан3. ж.-д. роҳ, роҳи оҳан; поставить поезд на запасный путь поездро ба роҳи оҳани эҳтиётӣ гузарондан4. мн. пути анат. роҳ; дыхательные путй роҳи нафас (нафасгирӣ)5. сафар, мусофират, саёҳат; отправиться в далёкий путь ба сафари дурудароз рафтан (баромадан); мы были в путй три дня мо се рӯз роҳ рафтем (сафар кардем)6. тараф, сӯй, роҳ, ҷониб, ҷиҳат; наш путь лежал лесом роҳи мо аз бешазор мегузашт; сбиться с путй роҳ гум кардан7. тарз, роҳ, тариқ(а), васила; действовать мирным путём бо роҳи сулҳчӯёна амал кардан8. уст. прост, (толк, прок) фонда, суд, нафъ, манфиат <> путь - дорога,путь-дороженька роҳ; жизненный путь ҳаёт, зиндагӣ; Млечный Путь астр. Роҳи Каҳкашон; окольным (обходным) путём бо роҳи ношоиста; последний путь роҳи охирин, роҳи вопасин; проводить в последний путь кого ба роҳи охирин гусел кардан; прямой путь к чему роҳи рост; счастливый путь!, счастливого путй!, в добрый путь! роҳи сафед!, сафари бехатар (бахайр)!, сафар муборак!; путь следования роҳи сафар; путй сообщения роҳҳои алоқа; сухим путём бо хушкӣ, бо роҳи хушкӣ; на путй к чему, по путй чего дар роҳи…; по путй 1) [дар] болои роҳ, [дар] сари роҳ, як сари қадам; зайти по путй к товарищу сари роҳ ба назди рафиқ даромадан 2) кому с кем дар як тараф (сӯ, ҷониб), ҳамроҳ; мне с вами по путй ман ҳам ба ҳамон тараф меравам, ман ҳамроҳи шумо, роҳи ману шумо як 3) кому с кем (заодно) ҳамраъӣ, ҳамроҳ, ҳамовоз; не по путй кому с кем ҳамраъй набудан; быть на путй к чему-л. ба ягон чиз наздик будан (шудан), дар сари роҳ будан; встать на путь чего роҳи муайянеро интихоб кардан; встать поперёк путй кому-л. пеши роҳи касеро банд кардан; вступить на путь чего-л. ба роҳе даромадан, пеша гирифтан; вывести на путь ба роҳ мондан; мустақил кардан; держать путь куда роҳ рафтан, озим шудан, ба ҷое раҳсипор шудан; заказать путь кому прост, садди роҳ шудан, роҳро бастан; путй заказаны кому роҳ баста шудааст; идти своим пут ём бо роҳи худ рафтан; идти по ложному путй бо роҳи хато рафтан; направить (наставить) на путь истины (на путь истинный) кого роҳи ҳақиқатро нишон додан, ба сӯи ҳақ ҳидоят кардан; пойти по плохому путй бо роҳи бад рафтан; пойти по путй наименьшего сопротивления роҳи осонтар ҷустан, аз душворӣ гурехтан; пробить себе пут ь ба худ роҳ кушодан; проложить путь кому-чему-л. барои касе, чизе роҳ кушодан; сбить с путй кого аз роҳ баровардан, гумроҳ кардан, бероҳа кардан; сбиться с \путь й аз роҳ баромадан, гумроҳ шудан, бероҳа шудан; совратить с \путьй истинного аз роҳ задан -
13 разделить
сов.1. что тақсим (ҷудо) кардан; разделить землю заминро тақсим кардан; разделить книгу на главы китобро ба бобҳо тақсим кардан2. кого-что аз ҳам ҷудо (дур) кардан; толпа разделила их издиҳом онҳоро аз хам ҷудо кард3. что с кем бо ҳам дидан, шарик шудан; разделить обед с кем наҳориро бо ҳам дидан4. что шарик шудан; разделить участь кого-л. ба қисмати касе шарик шудан; разделить горе с кем-л. ба мусибати касе шарик шудан5. со словами «мнение», «убеждение», «взгляды» и т. п. ҳамфикр (ҳамраъй) шудан; разделить чьё-л. мнение бо касе ҳамфикр шудан6. мат. тақсим кардан; разделить двадцать на пять бистро ба панҷ тақсим кардан -
14 свести
сов.1. кого фуровардан, гирифта фуровардан2. кого-что бурдан, бурда мондан, четтар бурда мондан; свести лошадь с дороги аспро ба лаби роҳ бурда мондан3. кого-что разг: (в одно место) бурдан, гирифта бурдан, бурда мондан4. кого-что бурдан, бурда расондан, гирифта бурдан; свести кого-л. в театр касеро ба театр бурдан5. кого с кем (помочь встретиться) во хӯрондан, дучор кунондан, рӯ ба рӯ кардан6. что с кем-чем разг. пайдо кардан; свести дружбу (знакомство) дӯстӣ (ошноӣ) пайдо кардан7. что ҷафс кардан, ба ҳам расондан, ба ҳам пайванд кардан; свести доски пола тахтаҳои фаршро ба ҳамдигар ҷафс кардан; свести брови абрӯ чин кардан8. что во что як (якҷоя) кардан, муттаҳид кардан; свести отряды в полк отрядҳоро як карда полк ташкил кардан9. что ҷамъбаст кардан, муқоиса карда натиҷа баровардан10. что к чему, на что мухтасар кардан, каср карда ба ҳадде расондан; свести к минимуму ба ҳадди ақал расондан11. что нусха бардоштан (гузарондан), кӯчондан12. что нест кардан, равондан, барҳам додан; свести бородавку озахро сӯзондан; свести пятно доғро нест кардан13. безл. что разг. раг кашидан; ногу свело судорогой раги по кашида шуд <> свести в могилу кого ба лаби гӯр бурдан; свести к нулю что ба ҳеҷ баровардан; свести на нет что нест (нобуд, маҳв) кардан; свести с пьедестала (с высоты величия) кого-л. касеро аз азамат ва бузургӣ фуровардан; свести счёты с кем-л. аз касе интиқом гирифтан; \свести с ума аз акл бегона кардан -
15 стать
Iсов.1. хестан, рост хестан, аз ҷо хестан рост шудан; истодан; стать на цепочки ба нӯги по истодан; волосы стали дыбом мӯйҳо сих шуда монданд2. истодан, ҷой гирифтан; стать лагерем дар кароргоҳ ҷой гирифтан3. истодан, аз ҳаракат мондан; часы стали соат хобид; мотор стал мотор истод; лошади стали аспҳо аз ҳаракат монданд4. ҷойгир шудан, ғунҷидан; диван здесь не станет диван ин ҷо намеғунҷад5. таваккуф кардан; стать на якорь лангар андохтан6. сар кардан, ба коре шурӯъ кардан; стать на караул посбон шуда истодан <> -стать горой за кого-что пуштибон шудан; стать грудью за кого-что сина сипар кардан; стать поперёк горла кому дилбазан шудан, ба ҷон расондан; стать поперёк пути кому-л. пеши роҳи касеро гирифтан; стать в копеечку бисьёр қимат афтидан; стать во главе чего-л. дар сари чизе истодан; стать в тупик ноилоҷ монондан; стать на дыбы қатъиян мукобил шудан, пошна задан; стать на задние лапки перед кем хушомадгӯиро сар кардан, лаганбардор шудан; стать на колени таслим шудан, гардан фуровардан; стать на ноги 1) сиҳат шудан 2) мустакил шудан 3) аҳволи моддии худро беҳтар кярдан; стать на одну доску с кем-л. ба касе баробар шудан; стать на пути см. стать поперёк пути; стать на путь чего ихтиёр кардан; стать на стражу (на страже) чего-л. пуштибони чизе шудан, чизеро дифоъ кардан; дело стало кор хоб карда монд; за чем дело стало? чаро кор пеш намеравад?; ни \статьть ни сесть сӯзан партоӣ - рост меистадIIж1. кадду қомат, андом, сохти бадан2. зот; лошадь арабской стати аспи зоти тозӣ3. перен. уст. хо-сият4. в знач. сказ. со словами «что за, какая» уст.: чӣ ҳоҷат <> под стать 1) шабеҳ, монанд 2) мезебад, шинам, зебо; с какой стати? чаро? барои чӣ?сов.1. ҳамчун феъли ёридиҳанда кор фармуда мешавад: сар (шурӯъ) кардан; он сразу стал работать вай якбора ба кор сар кард; он стал заниматься на курсах вай ба хондан дар курс шурӯъ кард2. в сочет. с неопр.\ я стану тебе помогать ман ба ту ёрй медиҳам; я не стану тебя слушать ман гапи туро гӯш намекунам3. кем-чем безл. в сочет. с тв. или с прил. в тв. или им. означает «сделаться», «превратиться» шудан, гардидан; стать счастливым хушбахт шудан; он стал очень нервным вай бисьёр асабӣ шуд; в доме стало холодно хона хунук шуд; стать взрослым калон шудан; стать врачом духтур шудан4. шудан, воқеъ шудан, рӯй додан; что с ним стало? ба вай чӣ шуд?5. кого-чего безл. с отриц. намондан, тамом шудан; сил не стало қувва намонд6. разг. расидан, кифоя будан; станет ли на это времени? ба ин (кор) вақт мерасида бошад?7. прост. истодан, арзидан, афтидан; во сколько вам стало пальто? ин пальто ба шумо чанд пул афтид? <> во что бы то ни стало бо кадом роҳе ки бошад, ҳар навъ карда, ҳар чӣ бошадҳам; незаниматьстать чего прост. фаровон, мӯл, сероб; стало быть вводн. сл. (следовательно, значит) пас, набошад, яъне; стало быть, его нет дома пас ӯ дар хона нест; с него станет вай метавонад, аз дасти вай ҳар кор меояд -
16 считаться
несов.1. с кем-чем (производить расчёты) ҳисоб баробар кардан, ҳисобӣ кардан // с кем-чем разг. даъво доштан2. с кем-чем аҳамият додан, эътибор кардан, ба назари эътибор гирифтан; не считаться с мнением товарищей ба фикри рафикон аҳамият надодан; с этим надо считаться ба ин аҳамият додан лозим аст3. страд. ҳисоб карда шудан, шумурда шудан -
17 торговать
несов.1. кем-чем, с кем-чем и без доп. фурӯхтан, савдо кардан, савдогарӣ кардан, харидуфуруш кардан, тиҷорат намудан; торговать хлебом нон фурӯхтан; торговать из-под полы пинҳонӣ савдо кардан_2. кем-чем перен. фурӯхтан, =фурӯшӣ кардан; торговать своей совестью виҷдонфурӯшӣ кардан3. (быть торговцем, продавцом) фурӯшанда будан; она торгует в овощном магазине вай фурӯшандаи магазини сабзавот аст // (быть открытым для торговли) савдо кардан,, кор кардан; сегодня магазины не торгуют имрӯз магазинҳо кор намекунанд4. кого-что уст. (прицениваться) савдо кардан -
18 ухаживать
несов.1. за кем-чем парасторӣ (нигоҳубин) кардан, парваридан, хизмат кардан; ухаживать за больным ба бемор нигоҳубин кардан; -ухаживать за цветами ба гулхо нигоҳубин кардан2. за кем занакабозӣ (ишкбозӣ) кардан; аз дунболи зан гаштан3. за кем неодобр. чоплусӣ кардан -
19 ходить
несов.1. рафтан, роҳ рафтан, гаштан, рафтуомад кардан; ходить По комнате рӯ-рӯи хона гаштан; ходить по лесу дар бешазор гаштан; ходить по улице дар кӯча гаштан; ходить большими шагами калонкалон қадам зада роҳ рафтан; ходить на цыпочках нӯг-нӯги пой гаштан; ходить в ногу баробар қадам партофтан; ходить согнувшись хамида роҳ рафтан, дуқат шуда гаштан; автобус ходит туда каждые полчаса автобус ба он ҷо дар ҳар ним соат рафта меистад2. (плавать) шино кардан, рондан; (работать) кор кардан; ходить под парусами бо заврақҳои бодбонӣ шино кардан; ходить на вёслах [белзанон] заврақ рондан; ходить на речных судах дар киштиҳои дарьёгард кор кардан; ходить на пароходе штурманом дар киштӣ штурман шуда кор кардан3. рафтан, гаштан; ходить по магазинам магазин ба магазин гаштан; он чисто ходит в театр вай зуд-зуд ба Театр меравад4. ба юриш баромадан, лашкар кашидан, рафтан; ходить на врага ба сари душман лашкар кашидан; ходить в атаку ба хуҷум рафтан5. пахн шудан; ходят слухи овоза пахн мешавад6. ларзидан, чунбидан; пол ходит под ногами фарш дар зери пой меларзад7. (о часах) гаштан; часы ходят хорошо соат нағз мегардад8. аакем-чем нигоҳубин кардан, парасторӣ кардан, парвариш кардан; ходить за детьми кӯдаконро парасторӣ кардан; ходить за цветами гулҳоро парвариш кардан9. пӯшида гаштан; ходить в полушубке нимпӯстин пӯшида гаштан; ходить в сапогах мӯза пӯшида гаштан10. гаштан; он ходит как в тумине вай гаранг-гаранг мегардад 11 карт, гаштан, бозӣ кардан; кому ходить ? кӣ мегарад?; ходить с туза аз туз гаштан12. за кем-чем, на кого-что ба шикор рафтан; ходить на медведя ба шикори хирс рафтан13. (испражняться, мочиться) казои ҳоҷат кардан; ба халоҷо рафтан <> ходить вокруг да около шафшаф гуфта шафтолу нагуфтан; ходить гоголем (козырем) саллона-саллона гаштан, каттагӣ карда гаштан; ходить ходуном ларзидан, ҷунбидан; ходить на голове прост. бозӣ карда: хонаро ба сар. бардоштан.; ходить на задних лапках перед кем чоппусӣ (лаганбардорӣ) кардан; ходить в золоте нағз пӯшидан, либоси гаронбаҳо пӯшида гаштан; ходить на поводу у кого-л. дастнигори касе будан; ходить по миру хонабардӯш гаштан; сарсону саргардон гаштан; ходить по пятам за кем-л. аз дунболи касе гаштан; ходить по рукам даст ба даст гаштан; \ходить по струнке у кого-л. нақораи дасти касе будан; далеко \ходить не надо дур рафтан (кофтан) лозим не, осон аст, мушкил нест -
20 заменить
сов. кого-что1. кем-чем иваз (бадал) кардаи, дигар кардан; заменить винт винтро иваз кардан2. ҷо гирифтан;заменить ребёнку мать ба бача модар шудан; его нёкем заменить ба ҷои ӯ одам нест, каси ба ҷои ӯ мемондагӣ нест
См. также в других словарях:
кем — КЕМ. твор. от кто. Толковый словарь Ушакова. Д.Н. Ушаков. 1935 1940 … Толковый словарь Ушакова
кем и маро — Хозяева французских ресторанов держали в своих подвалах привозные бордоские вина. Их названия: Лафит , Мутон , Кем и маро и другие часто встречающиеся на страницах произведений Пушкина, Гоголя, Толстого, Тургенева, Чехова, Куприна. ПИО 1999 3 31 … Исторический словарь галлицизмов русского языка
кем-л. — кем л. кем либо Словарь: С. Фадеев. Словарь сокращений современного русского языка. С. Пб.: Политехника, 1997. 527 с … Словарь сокращений и аббревиатур
кем были древние бритты? — см. глава 3. (Источник: «Кельтская мифология. Энциклопедия.» Пер. с англ. С. Головой и А. Голова, Эксмо, 2002.) … Энциклопедия мифологии
Кем хвалился, от того и повалился. — (тем и подавился). См. ПРЯМОТА ЛУКАВСТВО … В.И. Даль. Пословицы русского народа
Кем хвалился, на том и провалился. — Кем хвалился, на том и провалился. См. ТЕРПЕНИЕ НАДЕЖДА … В.И. Даль. Пословицы русского народа
кем — сущ., кол во синонимов: 1 • сапог (30) Словарь синонимов ASIS. В.Н. Тришин. 2013 … Словарь синонимов
кем производится оплата — плательщик — [Упрощение процедур торговли: англо русский глоссарий терминов (пересмотренное второе издание) НЬЮ ЙОРК, ЖЕНЕВА, МОСКВА 2011 год] EN to be paid by [Trade Facilitation Terms: An English Russian Glossary (revised second edition)… … Справочник технического переводчика
Кем НЦ СО РАН — Кемеровский научный центр Сибирского отделения Российской академии наук г. Кемерово, образование и наука, РФ … Словарь сокращений и аббревиатур
КЕМ — к ебени матери груб., жарг … Словарь сокращений и аббревиатур
кем — 1. Нинди яки кайсы кеше икәнен белергә теләп сораганда кулланыла 2. Нинди эш белән шөгыльләнүче һ. б. булуын ачыклау мәгънәсендә килә кем булуын сорады. Якын, үз иткән кеше кемегез була. Дә кисәкчәсе белән беркем, һичкем мәгън. килә кем дә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге