-
41 потеснить
сов. кого-чтоҡыҫыу, ҡыҫырыҡлау, ҡыҫа (ҡыҫырыҡлай) биреү -
42 преградить
сов. чтокәртәләү, кәртә ҡуйыу, арҡыры төшөү -
43 припасть
1. сов. к кому-чему, на чтоопуститьсясүгеү2. сов.опустившись, наклонившись, прижатьсяһырығыу, һыйыныу, ятыу, терәү -
44 сдавить
1. сов.кого-чтоплотно окружив, стиснутьныҡ итеп ҡыҫыу2. сов. чтоҡыҫыу, ҡыҫырыҡлау3. сов. безл.һыҡҡан, быуған һымаҡ итеү, ҡыҫыу -
45 смять
1. сов. чтотаушалдырыу, йомарлау, бөгәрләү, бөтәрләү, борһалау, ойпалап бөтөрөү2. сов.иҙеү, тапау, баҫыу3. сов.йәмшәйтеү; смять шляпу эшләпәне йәмшәйтеү4. сов. перен.ҡыҫырыҡлау, көс менән тарҡатыу -
46 спереть
1. сов.; прост.этеп (ҡыҫырыҡлап) ҡуйыу, шыуҙырыу2. сов.; прост.урлау, сәлдереү3. сов.; прост.ҡыҫыу, ҡыҫырыҡлау -
47 стеснить
1. сов. кого-чтосжатьҡыҫыу, ҡыҫырыҡлау2. сов. кого-чтозаставить потесниться, жить теснееҡыҫыу, ҡыҫырыҡлау, уңайһыҙлау3. сов. кого-чтолишить свободы действияҡамасаулау, мәшәҡәт тыуҙырыу, мәшәҡәтләү4. сов. кого-чтоограничить кого-л. в чём-л.ҡыҫыу, сикләү5. сов. кого-чтосдавить грудь, горлоҡыҫыу -
48 стёганый
-
49 стоять
1. несов.тороу, баҫып тороу2. несов.туҡтау, йөрөмәү3. несов. перен.туҡталыу, туҡталып тороу4. несов.бар булыу, күренеү, тороу, ине5. несов.повел. стой(те)!туҡта(ғыҙ)!, тороп тор(оғоҙ)!стоять во главе — башында тороу, етәкселек итеү
стоять на пути (дороге, поперёк дороги) — юлына арҡыры төшөү
стоять на (своих, собственных) ногах — аяғыңда ныҡ баҫып тороу (тормошта ныҡлы урын биләү)
стоять на хорошей (правильной) дороге; стоять на хорошем (правильном) пути — дөрөҫ юлда булыу
стоять у ворот (у порога) — яҡынлашып килеү, етеп килеү (күбеһенсә тәбиғәт миҙгелдәре тураһында)
стоять за спиной у кого — кемдеңдер артында тороу (аҫтыртын яҡлау, ярҙам итеү)
6. несов.(һаҡта) тороу7. несов.располагатьсяурынлашыу, туҡтау, туҡталыу8. несов.за кого-что; перен.яҡлау9. несов.за чем; перен., разг. с отрицаниемтормау, ҡарамау10. несов.быть, находитьсятороу, үҫеп ултырыу11. несов.на чёмҡуйылыу, ҡоролоу, һалыныу12. несов.ҡуйылыу, һалыныу, һуғылыу13. несов.туҡтау, туҡтап тороу, тороу -
50 строгость
1. жталапсанлыҡ2. жҡырыҫлыҡ, ҡәтғилек3. жтеүәллек, ҡатылыҡ4. ж мн.; разг. строгостиҡаты тәртип -
51 суматошный
1. разг.о человекеығы-зығылы, ҡаңғырыҡ2. разг.шау-шыулы, ығы-зығылы -
52 суровость
1. жҡатылыҡ, һалҡынлыҡ2. жауырлыҡ, ҡатылыҡ3. ж перен.ҡатылыҡ, ҡырыҫлыҡ -
53 суровый
I1. прил.о человекеҡырыҫ, ҡаты күңелле, уҫал2. прил.трудный для жизниҡаты, һалҡын3. прил.ҡаты4. прил.тяжёлыйауыр, әсеIIприл.грубый, небелёный – о ткани и т.п.сей, ағартылмаған -
54 счастливый
1. прил.бәхетле, ырыҫлы, ҡотло, мөбәрәк2. прил.бәхетле, өлөшлө3. прил.бәхетле, хәйерлесчастливый путь; счастливого пути! — хәйерле юл!
юлың уң булһын!; счастливо оставаться — һау булығыҙ, иҫән-һау тороғоҙ
-
55 счастье
1. сбәхет, ырыҫ, ҡот2. сҡаҙаныш, даланк счастью; на счастье; по счастью — бәхеткә ҡаршы, даланына күрә
-
56 торцевой
-
57 бирюк
м; разг.ҡырыҫ (төйтөк, томһа) кешесмотреть бирюком — сырайын һытыу, ҡараңғы сырай күрһәтеү, бүре һымаҡ (төйтәйеп, ҡаш аҫтынан) ҡарау
-
58 бой
1. мбитва, сражениеһуғыш, көрәш, яу2. м прост.драка, побоиһуғышыу, туҡмау, уҫмаҡ3. мборьба, состязаниеярыш, ярышыу, көрәш, көрәшеү4. м собир.разбитые стеклянные и другие предметыярсыҡ, ватыҡ, сарпы5. мһуйыу, салыу6. мбитьһуғыу, ҡағыу7. матыу, атыу көсө -
59 бок
1. мяҡ, ян, ҡабырға, эргә2. мсторона какого-л. предметаяҡ, ҡыр, ситбок о бок — бер-береһенә терәлеп, йәнәш, иңгә-иң терәп
взять (брать) за бока кого — яғаһынан алыу, ҡыҫырыҡлау
лежать на боку — ҡырын ятыу, эшһеҙ ятыу
намять бока кому; прост. — ҡабырғаһын һанау
под боком — яҡында (эргәлә) генә, бик яҡын, яп-яҡын
-
60 боронование
См. также в других словарях:
қырық — Қырқынан шығару. этногр. Нәресте дүниеге келгеннен кейін 40 күн өткен соң балаға жасалатын ырым. Нәресте үшін қауіпті деп саналатын 40 күн өткен соң ата ананың көңілі орнына түсіп, баланы қ ы р қ ы н а н ш ы ғ а р у қамына кіріседі… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
қырықаяқтай — сын. Қырықаяқ секілді, қырықаяқ тәрізді. Енді бірде тіпті зәриманын ұшырып, қ ы р ы қ а я қ т а й шұбалды бұлдырап (Ж.Қорғасбек, Жынды., 3) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
қырық қаншада — (Тау., Қош.) қырықтың үстінде. Оның жасы қ ы р ы қ қ а нш а д а (Тау., Қош.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
қырықбуын — 1 1. (Қост., Жанг.) өлең тәрізді шөп, өсімдіктің бір түрі. Қ ы р ы қ б уы н д ы мал жемейді (Қост., Жанг.). 2. (Павл., Ерт.) іші қуыс, жіңішке буын буын болып өсетін өсімдік. Қ ы р ы қ б у ы н д ы мал жөнді жемейді (Павл., Ерт.). 3. (Қост.,… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
қырықтық қын — (Қарақ.) теріден, киізден тігілген қырықтық сабының қыны … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
қырыққабат — … 2. Қырыққабат аталатын бақша өсімдігінің жеуге жарамды жемісі. Салқын қазы. Тұздаған қияр, қ ы р ы қ қ а б а т… Майлы ет, пияз, бұрышымен, сорпасымен кезегінде айдалып, көмей шіркінге ытқып кетіп жатыр (Ғ.Сланов, Домбыра күйі., 95) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
қырық жеті — көне Айттырылған қызға төленетін қалыңмал мөлшері … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
қырық қадам — Біраз жер (онша алыс емес) … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
қырық күншілік жер — Ұзақ, алыс жер … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
қырық шілтен — Діни ұғым бойынша көзге көрінбейтін, қысылған шақта демеу беретін пірі, қамқоршы, сүйеуші. Діни түсінік бойынша адамды қолдап жүретін, бірақ көзге көрінбейтін рух, қыдыр … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
қырықаяқ — зат. зоол. Көбінесе дымқыл жерде болатын көп аяқты жәндік … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі