-
1 далёкий
(дал|ёк, -ека, -еко и -ёко)1. дур, дурдаст; далёкие страны мамлакатҳои дур; далёкие выстрелы тирпарронӣ аз дур2. дурбуда, дурафтода; далёкий друг дӯсти дурафтода 3.дуру дароз; далёкое путешёствие сафари дуру дароз4. кӯҳна, дерина, дур; далёкое прошлое гузаштаи дур; далёкое воспоминание хотираи кӯҳна5. перен. бегона; онй далёкие друг другу люди онҳо ба якдигар бегонаанд <> он не очень далёкий человек вай одами он қадар дурандеш не; я далек от мысли… ман ният надорам, ки… -
2 далёкий
-
3 датчанка
ж даниягизан, даниягидухтар, зани (духтари) даниягӣ №тчик мтех. датчик (асбобест, ки аз кори механизм, фаъолияти организми зинда ва ғ. хабар медиҳад)дать сов.1. кого-что, чего додан, бахшидан; датчанка книгу товарищу китобро ба рафиқи худ додан; датчанка адрес адресро додан; датчанка телефон [рақами] телефонро додан // что разг. (заплатить) додан, пардохтан; я дал за эту книгу пять рублей ман барои ин китоб панҷ сӯм додам2. что кому имкон додан; это даст мне возможность посещать уроки ин ба ман имкон медиҳад, ки ба дарсҳо ҳозир шавам; не каждому дано быть музыкантом ҳар кас мусиқачй шуда наметавонад3. что супурдан, додан; датчанка работу кор супурдан4. что кому разг. муайян кардан (ба назар, аз рӯи намуд); на вид ему можно датчанка лет сорок зоҳиран вай қариб чилсола аст5. что задан; датчанка пощёчину шаппотӣ (торсакӣ) задан; датчанка подзатыльник ба пушти сар (ба буни гардан) задан // по чему, во что прост. задан; датчанка по уху ба гӯш (баногӯш) задан; датчанка в зубы кому-л. 1) (ударить) ба тумшуқи касе задан; ба таги ҷоғ фаровардан 2) (дать взятку) пора (ришва) додан, гулӯи касеро равған кардан6. что додан, барпо кардан; датчанка обед в честь юбиляра ба шарафи соҳибҷашн зиёфат додан; датчанка концерт концерт додан7. что (принести как результат) бахшидан, додан; датчанка высокий урожай ҳосили баланд додан8. в сочет. с сущ. что датчанка обещание ваъда додан; датчанка распоряжение фармон додан, амр кардан; датчанка разрешение рухсат додан; <> слово 1) (на собрании) сухан додан 2) (пообещать) ваъда (қавл) додан; датчанка согласие розигӣ додан, рози шудан; датчанка указание дастур додан; датчанка звонок занг задан; датчанка отбой бонги бозгашт додан; датчанка трещину тарқиш пайдо шудан; датчанка течь сӯрох (тешуқ) шудан9. с неопр. мондан, гузоштан, роҳ (рухсат) додан: дайте пройтй монед, гузарам; он не дал мне договорить вай намонд, ки гапамро тамом кунам10. повел. лансгл. 1 л. буд. в знач. побуд. частицы биё, як; дай, думаю, зайду к приятелю як пеши шарикам равам, гуфтам; дайка я прочту ещё раз биё боз як бори дигар хонам <> дай бог кому худо расонад (хоҳад), илоҳи ҳамин тавр шавад, кошкӣ ҳамин тавр мешуд; не дай бог худо накунад, худо нишон надиҳад, худо нигоҳ дорад; датчанка волю кому-л. касеро ба ихтиёраш мондан (монондан); датчанка волю чему сар додан; датчанка волю слезам гиря карда фиристодан (сар додан); датчанка выход чему-л. изҳори чизе кардан, дилро аз чизе холй кардан; датчанка газ прост. газ додан, тезондан; датчанка дорогу кому роҳ додан, имкон додан; датчанка занавес пардаро фуровардаи; датчанка знать кому о ком-чём дарак додан; датчанка себя знать аз худ дарак додан, ҳис карда шудан; усталость дала себя знать хастагӣ ҳис карда шуд; датчанка крюк (крюку) давр зада роҳро дур кардан; датчанка маху хато (ғалат) кардан; датчанка начало чему оғоз кардан; датчанка подножку кому-л. ба касе пешпо додан; датчанка по шапке кому груб. прост. ҳай кардан; датчанка права (право) граждаиства эътироф кардан; датчанка представление о чём мадрак додан; датчанка себе труд лозим донистан, худро вазифадор шумурдан, кӯшиш кардан; он недал себе труда подумать фикр карданро лозим надонист; датчанка стрекача (тягу) прост. думро хода кардан, пойро зери бағал гирифтан; шиппи гурехтан, ғайб задан; датчанка урок дарси ибрат додан; датчанка шпоры маҳмез задан; дорого бы дал ҷонамро фидо мекардам; как пить датчанка прост. албатта, яқин(ан), бешубҳа, бешак; не \датчанка в обйду кого ҳимоя кардан; не \датчанка спуску кому гузашт накардан, беҷазо намонондан; не \датчанка ходу кому роҳ надодан, мамониат кардан; ни \датчанка ни взять худи худаш; айнан; я тебе (те) дам! рӯзатро нишон медиҳам!; вот я тебе дам бегать! ҳоло ман ба ту давиданро нишон медиҳам! -
4 дорого
нареч. прям., перен. қимат, гарон; дорого купить қимат харидан; дорого продать қимат фурӯхтан; успех ему дорого достался комёби ба ӯ осон (арзон) наомадааст; дорого стоит (обходится) что кому қимат меафтад <> дорого бы дал (заплатйл) ҷонамро фидо мекардам; дорого бы я дал за то, чтобы… ҷонамро фидо мекардам, агар…; дорого отдать (продать) свою жизнь беҳуда ҷон нисор накардан, ба осонӣ ҷон надодан; любо-дорого чӣ хуш аст; не дорого возьмёт ин кор барои вай ҳеҷ гап не -
5 вишь
частица прост.1. бубин, бин, ана, ҳӯ; вишь больной лежит бин, касал хобидааст//в знач. вводн. сл. медонӣ, медонед; слово, вишь, дал медонед, қавл додааст2. чаще в сочет. с «ш», «какой», «сколько» чӣ, чӣ хел, чи гуна, чӣ кадар; ӯҳӯ, аҷаб -
6 дальний
1. см. далёкий 1; дальние страны мамлакатҳои дур; дальнее плавание сафари дур (дар киштӣ); поезд дальнего следования поезди роҳи дур2. (о родстве) дур; дальнее родство хешии дур, хешовандии дур; дальние родственники хешони дур <> без дальних слов (разговоров) гапро ғоз надода, суханро дароз накарда -
7 дальше
1. сравн. ст. к далёкий и к далеко; я живу дальше вас ман нисбат ба шумо дуртар истиқомат мекунам2. нареч. баъд, дигар, сонӣ; сонитар; что делать дальше ? баъд чӣ бояд кард?; дальше что было? баъд чӣ шуд?3. нареч. (продолжая начатое): дальше! давом кунед!; читайте дальше давомашро хонед, хондан гиред4. нареч. дигар; молчать дальше нельзя дигар хомӯш истодан мумкин не <> дальше -больше беш аз пеш; не дальше как…, не дальше чем… аз… дертар не; аз… дуртар не; не дальше как вчера я был свидетелем этого разговора ман худи дина шоҳиди ан сӯҳбат будам; дальше [ехать] некуда аз ин бадтар намешавад; не видеть дальше своего [сбоственного] носа кӯтоҳандеш будан; чем \дальше в лес, тем больше дров погов. \дальше кулли явмин бадтар -
8 дер
м: задать (дать) деру прост. ҷуфтакро рост гирифта гурехтан; он такого дал деру, что только его и видели вай чунон гурехт, ки на пай монду на Ҳайдар -
9 дно
с1. тк. ед. таг, таҳ, қаър; на дне моря дар қаъри баҳр; дно оврага таги ҷарӣ; дно окопа таги хандақ2. (мн. донья) таг; дно стакана таги стакан; со дна корзины аз таги сабад <> золотое дно кори сердаромад; ганҷи беранҷ; вверх дном чаппагардон, вожгун(а); перевернуть всё вверх дном алғав-далғав кардан, поскуно кардан; до дна то таг, то охир, тамоман; выпить (испить) |горькую чашу до дна азобу уқубати бисёре кашидан; талхии зиндагиро чашидан; достать со дна морского (моря) аз таки замин бошад ҳам ёфтан; идтй ко дну 1) ғарқ шудан 2) ҳалок (нобуд) шудан; попасть (опуститься) на дно радди маърака шудан; пустить (отправить) на дно ғарқ кардан; ни дна, ни покрышки кому прост. бало (арвоҳ) занад -
10 отвлеченный
1. прич. ба тарафи дигар кашидашуда2. прил. (отвлечен, -на, -но) мавҳум, муҷаррад; отвлеченное понятие мафҳуми мучаррад3. (далёкий от жизни) аз хаёт дур, ғайриҳаётӣ, ғайривоқей; отвлеченные разговоры галҳои аз ҳаёт дур <> отвлеченное имя существительное грам. исми маҷҳул; отвлеченное число мат. адади мавҳум -
11 перевернуть
Iсов.1. что кашидан; ҷунбондан, афшондан; перевернуть вожжи лаҷомро кашидан2. чем афшондан; перевернуть плечами кифтҳоро афшондан3. безл. кого-что як қад паридан, банохост ларзидан, ваҷаррас задан; его перевернуло от отвращения аз кароҳат баданаш ваҷаррас зад4. что и без доп. карт. қаллоби кардан, чатоқкорӣ кардан, қартаро номаълум дигар кардан5. что перен. бар қасд тағир додан, таҳриф кардан; перевернуть факты фактҳоро таҳриф карданIIсов.1. кого-что чаппа кардан, ба тарафи дигар гардондан; перевернуть больного на правый бок касалро ба паҳлуи рост гардондан; перевернуть бочку вверх дном бочкарочаппа кардан // что варак гардондан (задан); перевернуть страницу саҳифаро гардондан // что прост. рӯгардон кардан; перевернуть пальто пальторо рӯгардон кардан2. что разг. (переворошить) тагу рӯ (тит, чаппагардон) кардан3. что перен. разг. (изменить) тамоман дигар кардан (тағир додан) // кого-что (потрясти) сахт мутаассир кардан, ба ҳаяҷон овардан <> перевернуть вверх (кверху) дном алғав-далғав кардан, поскуно кардан; перевернуть вверх ногами (тормашками) чаппз кардан, чаппагардон (сарнагун) кардан; -V весь мир (свет) оламро чаппагардон кардан; перевернуть [всю] душу кого, чю, кому сахт ба ҳаяҷон овардан, хуни ҷигар кардан -
12 покивать
сов. сар (калла) ҷунбон-дал; покивать головой бо такони сар ишора кардан -
13 праправнук
м1. писари абера2. мн. праправнуки (далёкие потомки) авлоди дур, насаб, нажод, зурриёт -
14 прапрадед
м1. падари бобокалон; падари бибикалон2. мн. прапрадеды (далёкие предки) бобою бобокалон, аҷдод -
15 придать
сов.1. кого-что барилова (баризофа) додан, илова (ҳамроҳ) кардан; придать в помощь бригаде трёх человек ба ёрии бригада се кас додан // что, чего афзудан, зиёд кардан, бахшидан; отчаяние придало ей решимости навмедӣ қатъияти ӯро зиёд кард, навмедӣ ба ӯ ҷасорат бахшид; придать силы қувватро зиёд кардан, қавӣ кардан; придать уверенности дилпур гардондан, эътимод афзудан; придать духу рӯхбаланд кардан, рӯҳ бахшидан2. что (какое-л. свойство, качество и т. п.) додан, кардан, гардондан, бахшидан; придать вкус хуштаъм бамаза, болаззат) кардан, гуворо кардан; придать блеск тобиш (ҷило) додан // (форму, внешний вид и т. п.) даровардан, ороиш додан; придать нужную форму ба шакли лозима даровардан3. что чему (смысл и т. п.) додан; я не придал его словам никакого значения ман ба суханони ӯ эътиборе надодам -
16 путь
м1. роҳ, ҷода; зимний путь роҳи зимистонгард; воздушный путь роҳи ҳавоӣ; морской путь роҳи баҳрӣ; подземный путь роҳи зеризаминӣ; проложить путь роҳ кушодан2. гузаргоҳ, роҳи гузар; стоять на пут й дар гузаргоҳ истодан /V перен. роҳ; найти пут ь к чьему-л. сердцу ба дили касе роҳ ёфтан, дили касеро дарёфтан3. ж.-д. роҳ, роҳи оҳан; поставить поезд на запасный путь поездро ба роҳи оҳани эҳтиётӣ гузарондан4. мн. пути анат. роҳ; дыхательные путй роҳи нафас (нафасгирӣ)5. сафар, мусофират, саёҳат; отправиться в далёкий путь ба сафари дурудароз рафтан (баромадан); мы были в путй три дня мо се рӯз роҳ рафтем (сафар кардем)6. тараф, сӯй, роҳ, ҷониб, ҷиҳат; наш путь лежал лесом роҳи мо аз бешазор мегузашт; сбиться с путй роҳ гум кардан7. тарз, роҳ, тариқ(а), васила; действовать мирным путём бо роҳи сулҳчӯёна амал кардан8. уст. прост, (толк, прок) фонда, суд, нафъ, манфиат <> путь - дорога,путь-дороженька роҳ; жизненный путь ҳаёт, зиндагӣ; Млечный Путь астр. Роҳи Каҳкашон; окольным (обходным) путём бо роҳи ношоиста; последний путь роҳи охирин, роҳи вопасин; проводить в последний путь кого ба роҳи охирин гусел кардан; прямой путь к чему роҳи рост; счастливый путь!, счастливого путй!, в добрый путь! роҳи сафед!, сафари бехатар (бахайр)!, сафар муборак!; путь следования роҳи сафар; путй сообщения роҳҳои алоқа; сухим путём бо хушкӣ, бо роҳи хушкӣ; на путй к чему, по путй чего дар роҳи…; по путй 1) [дар] болои роҳ, [дар] сари роҳ, як сари қадам; зайти по путй к товарищу сари роҳ ба назди рафиқ даромадан 2) кому с кем дар як тараф (сӯ, ҷониб), ҳамроҳ; мне с вами по путй ман ҳам ба ҳамон тараф меравам, ман ҳамроҳи шумо, роҳи ману шумо як 3) кому с кем (заодно) ҳамраъӣ, ҳамроҳ, ҳамовоз; не по путй кому с кем ҳамраъй набудан; быть на путй к чему-л. ба ягон чиз наздик будан (шудан), дар сари роҳ будан; встать на путь чего роҳи муайянеро интихоб кардан; встать поперёк путй кому-л. пеши роҳи касеро банд кардан; вступить на путь чего-л. ба роҳе даромадан, пеша гирифтан; вывести на путь ба роҳ мондан; мустақил кардан; держать путь куда роҳ рафтан, озим шудан, ба ҷое раҳсипор шудан; заказать путь кому прост, садди роҳ шудан, роҳро бастан; путй заказаны кому роҳ баста шудааст; идти своим пут ём бо роҳи худ рафтан; идти по ложному путй бо роҳи хато рафтан; направить (наставить) на путь истины (на путь истинный) кого роҳи ҳақиқатро нишон додан, ба сӯи ҳақ ҳидоят кардан; пойти по плохому путй бо роҳи бад рафтан; пойти по путй наименьшего сопротивления роҳи осонтар ҷустан, аз душворӣ гурехтан; пробить себе пут ь ба худ роҳ кушодан; проложить путь кому-чему-л. барои касе, чизе роҳ кушодан; сбить с путй кого аз роҳ баровардан, гумроҳ кардан, бероҳа кардан; сбиться с \путь й аз роҳ баромадан, гумроҳ шудан, бероҳа шудан; совратить с \путьй истинного аз роҳ задан -
17 течь
Iнесов.1. шоридан, рехтан, ҷорӣ шудан (будан), равон шудан (будан); река теч ет на юг дарё ба тарафи ҷануб ҷорӣ мешавад; слёзы текут ашк равон аст; кровь течёт из раны аз ҷароҳат хун меравад2. чакидан,сӯрох шудан (будан), обрав будан; крыша течет бом мечакад3. перен. равон шудан (будан) // (о мыслях, словах и т. п.) чорӣ шудан4. гузаштан; время теч ет быстро вакт тез мегузарад; его жизнь течет безмятежно зиндагонии ӯ оромона мегузарад <> слюнки текут оби даҳан меравадIIж1. рехтан(и), шоридан(и);2. сӯрох, шикоф, рахна; заделать течь сӯрохро баста маҳкам кардан; корабль дал течь киштӣ сӯрох шуд -
18 ход
м1. ҳаракат, гашт, гардиш; туда ход у три часа то он ҷо сесоата роҳ аст; ход поезда гашти Поезд; тихий ход гашти суст; дать задний ход ақиб рафтан; полныйход! тез!, зуд!; полным ходом бо суръати тамом; на полном (на всём) ходу тез (бо суръат) рафта истода2. перен. рафт, равиш, ҷараён; ход событий рафти ҳодисаҳо; ход мыслей фикрхо; ход болезни ҷараёни касалӣ; ход экономического развития рафти (равиши) тарақкиётӣ иқтисодӣ3. гардиш, тобхӯрӣ, гашт, харакат; ход руля гардиши руль; ход поршня ҳаракати поршень; ход часов гашти соат; плавный ход мотора ҳаракати мавзуни мотор; холостой ход харакати бекора; по ходу часовой стрелки мувофиқи гашти ақрабаки соат4. кор, амалиёт; ход доменной печи кори кӯраи оҳангудозӣ5. тех. кисми кори, чарх, гилдирак; гусеничный ход тасмачарх; коляска на резиновом ходу фойтуни чархаш резинӣ6. (в игре) рониш, гашт, рондан(и), Гаштан(и); ход конём шахм. рондани асп; ход тузом карт, гашти туз; чей ход? навбати гаштан ба кӣ?, кӣ мегардад?; ваш ход гашт аз шумо, бозӣ аз шумо7. перен. услуб, машқ, гашт; ловкий ход гашти моҳирона8. дар, даромад, даромадгох; парадный ход дари даромад; чёрный ход дари Партов; ход со двора даромад аз ҳавлӣ9. роҳ, роҳрав; подземный ход роҳи зеризаминӣ; ходы сообщения воен. хандак. (рощ рафтуомад дар байни сангарҳои хатти ҷанг) крёстный ход церк. салнббаророн (салибу укнусхоро бардошта кӯча ба кӯча гаштани насрониён); в ходе предлог с род. дар рафти…, дар вақти…, дар чараёни…, ҳангоми.,.; в ходе игры дар рафти бозй; в ходе переговоров дар рафти гуфтушунид; в ходе сражения дар рафти ҷанг (муҳориба); в ходе строительства дар рафти сохтумон; в [большом] ходу серистеъмол, сермасриф; быть в большом ходу маъмул (серистеъмол, сермасриф) будан; на ходу 1) (во время движения) ҳангоми ҳаракат 2) (попутно) дар омади гап; с ходу рафтуравон; дать ход чему 1) ба харакат овардан, ҳаракат додан; машинист дал ход, поезд тронулся машинист поездро ҳаракат дод ва поезд ба роҳ даромад 2) ба муҳокима гузоштан (супурдан); дать ходу разг. гурехтан, фирор кардан; задать хода прост, ҷуфтак кашида гурехтан; знать все ходы и выходы ҳамаи роҳу растаро донистан; не дать ходу кому роҳ додан, мамониат кардан; пойти в ход ба кор даромадан, кор фармуда шудан; пустить в ход ба кор даровардан, кор фармудан, ба ҳаракат даровардан; пустить в ход машину мошинро ба ҳаракат даровардан (ба кор андохтан); на \ходу подмётки рвёт (режет) аз чашм сурмаро мезанад
См. также в других словарях:
Дал — Дал: Дал один из вариантов произнесения названия индийского блюда. Дал сокращение размерности декалитр. Дал одна из семи исторических областей Абхазии. Джон Дал и Рик Дал американские братья режиссёры Озёра Дал озеро … Википедия
ДАЛЁКО — 1. см. далекий. 2. прекрасное далёко о спокойном пребывании вдали от жизненных невзгод, борьбы (книжн.). Смотреть на что н. из своего прекрасного далёка. Толковый словарь Ожегова. С.И. Ожегов, Н.Ю. Шведова. 1949 1992 … Толковый словарь Ожегова
ДАЛ — Домодедовские авиалинии ОАО авиа, организация Источник: http://www.park.ru/news.parkru?d=20&m=10&y=2003&i=%D3%F2%F0%E5%ED%ED%E8%E9&y calendar=2003&m calendar=10&t=101762&r=2000682&q=2 дал дкл декалитр дал Словарь: С. Фадеев. Словарь сокращений… … Словарь сокращений и аббревиатур
далѣи — см. далѣѥ … Словарь древнерусского языка (XI-XIV вв.)
далѣѥ — (1*) сравн. степ. Дольше: а коли будеть по миру кто не ѹсхочеть далѣи миру держати. тотъ ѿповѣсть. Гр 1350 (1, ю. р.) … Словарь древнерусского языка (XI-XIV вв.)
дал — Сокращение от декалитр единица измерения объема жидкостей, обычно используемая для продукции ликеро водочной, винодельческой и пивоваренной промышленности, равная 10 литрам. * * * (Источник: «Объединенный словарь кулинарных терминов») … Кулинарный словарь
дал — сущ., кол во синонимов: 1 • декалитр (1) Словарь синонимов ASIS. В.Н. Тришин. 2013 … Словарь синонимов
далѣ — см. дале … Словарь древнерусского языка (XI-XIV вв.)
даліти — дієслово недоконаного виду даленіти діал … Орфографічний словник української мови
далёко — далеко/ и далёко нареч … Орфографический словарь русского языка
далёко — нареч. 184 см. Приложение II далеко/ до (много недостает по сравнению с кем чем н.); далеко/ за (спустя много времени после чего н.; много больше, чем); далеко/ не (отнюдь не); далеко/ зайти … Словарь ударений русского языка