-
1 Банковский маркетинг
Финансовый маркетинг представляет собой системный подход инвесторов-продавцов к управлению процессом реализации финансовых активов (денег, ценных бумаг, драгоценных металлов и камней) и системный подход инвесторов-покупателей к управлению накоплением финансовых активов. Сферой деятельности этого маркетинга является финансовый рынок. Составной частью финансового маркетинга считается банковский маркетинг, который затрагивает банковские услуги на финансовом рынке или рынок банковских продуктов и услуг.
Қаржы маркетингі сатушы-инвесторлардың қаржы активтерінің (ақшаның, бағалы қағаздардың, асыл металдар мен тастардың) өткізілуі үдерісін басқаруға жүйелі көзқарасы және сатып алушы-инвесторлардың қаржы активтерінің қорлануын басқаруға жүйелі көзқарасы болып табылады. Қаржы нарығы осы маркетингі қызметінің аясы болып табылады. Қаржы нарығындағы банк көрсететін қызметтерді немесе банк өнімдері мен қызмет көрсету нарығын қамтитын банк маркетингі қаржы нарығының құрамдас бөлігі болып саналады.
Банковский маркетинг – это процесс, который включает в себя:
Банк маркетингі – мыналарды қамтитын үдеріс:
- планирование производства банковского продукта;
- банк өнімін өндіруді жоспарлау;
- исследование финансового рынка;
- қаржы нарығын зерттеу;
- налаживание коммуникаций;
- қарым-қатынасты жолға қою;
- установление цен;
- бағаны белгілеу;
- организацию продвижения банковского продукта;
- банк өнімінің жылжытылуын ұйымдастыру;
- развертывание службы банковского сервиса.
- банк сервисінің қызметін өрістету.
Основными задачами банковского маркетинга являются:
Банк маркетингісінің негізгі міндеттері:
- прогнозирование требований покупателей к банковскому продукту;
- сатып алушылардың банк өніміне қоятын талаптарын болжау;
- изучение спроса на банковский продукт;
- банк өніміне сұранымды зерделеу;
- выпуск банковского продукта, соответствующего требованиям покупателей;
- сатып алушылардың талаптарына сай келетін банк өнімін шығару;
- установление уровня цен на банковский продукт с учетом условий конкуренции;
- бәсеке шарттарын ескере отырып банк өнімі бағасының деңгейін белгілеу;
- повышение имиджа банка;
- банкінің беделін көтеру;
- повышение доли финансового рынка, контролируемого данным банком.
- осы банк бақылайтын қаржы нарығының үлесін арттыру.
Концепция банковского маркетинга характеризует цель деятельности банка на финансовом рынке. У покупателей банковского продукта разные интересы, потребности, возможности, денежные ресурсы и разная степень риска. Поэтому у них разный спрос на данные продукты. Это означает, что банк, предлагающий свой продукт, должен четко знать, на какую группу покупателей этот продукт рассчитан и сколько может быть потенциальных потребителей этого продукта. Отсюда возможны два направления деятельности банка:
Банк маркетингісінің тұжырымдамасы қаржы нарығындағы банк қызметінің мақсатын сипаттайды. Банк өнімін сатып алушылардың мүдделері, қажетсінулері, мүмкіндіктері, ақша ресурстары алуан түрлі, тәуекел дәрежесі де әртүрлі. Сондықтан олардың нақты өнімге деген сұранымы да түрліше. Мұның мәнісі мынада: өз өнімін ұсынушы банк бұл өнімнің сатып алушылардың қандай тобына арналғанын және бұл өнімнің әлеуетті тұтынушылары қанша бола алатынын айқын білуге тиіс. Осыдан келіп банк қызметінің екі бағыты болуы ықтимал:
- ориентация на массовый, стабильный спрос, что предполагает относительно низкие цены (курсы, процентные ставки) на продукт, ограничение услуги по обслуживанию клиентов и больший охват мелких покупателей;
- жаппай, тұрақты сұранымға бағдарлануы, мұның өзі өнім бағасының (бағамы, пайыздық мөлшерлемесі) біршама төмен болуын, клиенттерге қызмет көрсетудің шектелуін және ұсақ сатып алушылардың кең қамтылуын көздейді;
- ориентация на нестабильный спрос, т.е. на отдельные группы покупателей, что предполагает относительно высокие цены (курсы, процентные ставки) на продукт, более широкий круг услуг по обслуживанию клиентов и меньший охват покупателей.
- тұрақсыз сұранымға, яғни сатып алушылардың жекелеген топтарына бағдарлану, мұның өзі өнім бағасының (бағамы, пайыздық мөлшерлемесі) біршама жоғары болуын, клиенттерге неғұрлым кең ауқымда қызмет көрсетілуін және ұсақ сатып алушылардың аз қамтылуын көздейді.
Маркетинговая деятельность – это комплекс действий:
Маркетингілік қызмет:
- по разработке типологии потребления;
- тұтыну тұрпаттамасын әзірлеу жөніндегі;
- по изучению спроса;
- сұранымды зерделеу жөніндегі;
- по планированию производства банковского продукта и организации работы по его реализации.
- банк өнімін өндіруді жоспарлау және оның іске асыру жұмысын ұйымдастыру жөніндегі іс-қимылдар кешені.
Спрос на банковские продукты можно классифицировать по психофизиологической реакции покупателей и по степени удовлетворения потребностей покупателей.
Банк өнімдеріне сұранымды сатып алушылардың психологиялық-физиологиялық қарымта жауабына қарай және сатып алушылар қажеттерінің қанағаттандырылу дәрежесіне қарай жіктелуі мүмкін.
По психофизиологическому признаку выделяют:
Психологиялық-физиологиялық белгі бойынша мыналарға бөлінеді:
- фиксированный спрос – устойчивый спрос на отдельные виды банковских продуктов, постоянно предоставляемых банком (депозитные вклады в банках с минимальной суммой вклада не более 1000 тенге, акции наиболее престижных банков и др.);
- тиянақталған сұраным – банк ұдайы беріп тұратын банк өнімдерінің жекелеген түрлеріне тұрақты сұраным (банкідегі салымның ең аз сомасы 100 теңгеден аспайтын депозиттік салым, неғұрлым беделді банкілердің акциялары, т.б.);
- альтернативный спрос – спрос по выбору, когда вкладчик после анализа своих возможностей, степени доходности, выгодности, риска принимает решение о вложении капитала в банковский продукт (спрос на такие активы, как валютные депозиты, и трасты, депозитные вклады с суммой вклада не более 3000 тенге и др.);
- баламалы сұраным – таңдау бойынша сұраным, мұнда салымшы өз мүмкіндіктерін, табыстылық, тиімділік, тәуекелдік дәрежесін талдағаннан кейін капиталды банк өніміне салу туралы шешім қабылдайды (валюталық депозиттер сияқты активтерге, трастыларға, салым сомасы 3000 теңгеден аспайтын депозиттік салымдарға, т.б. сұраным);
- импульсный спрос – неожиданный спрос, когда покупатель, уже сделавший свой выбор под влиянием советов других покупателей, знакомых, рекламы или иных факторов, меняет свое решение (спрос на ценные бумаги, по которым обещают высокие дивиденды (проценты) и др.).
- серпінді сұраным – күтпеген жерден болатын сұраныс; мұнда басқа сатып алушылардың, таныстарының, жарнаманың немесе басқа да факторлардың ықпалымен өз таңдауын жасаған сатып алушы өз шешімін өзгертеді (дивиденді (пайызы) жоғары болады деп күтілген бағалы қағаздар, т.б. бойынша сұраным).
По степени удовлетворения потребностей покупателей можно выделить:
Сатып алушылар қажеттерінің қанағаттандырылуы дәрежесіне қарай мыналарға бөлінеді:
- реализованный спрос (спрос удовлетворен, когда услуга или банковский продукт предъявлены покупателю);
- өткізілген сұраным (сұраным қызмет көрсету немесе банк өнімі сатып алушыға ұсынылған кезде қанағаттандырылды);
- неудовлетворенный спрос – спрос на банковские продукты, отсутствующие в продаже или существующие, но по объему предложения отстающие от запросов покупателей;
- қанағаттандырылмаған сұраным – сатуда жоқ немесе бар болғанымен ұсынымның көлемі бойынша сатып алушылардың сұрауынан артта қалған банк өнімдеріне сұраным;
- формирующийся спрос, нечетко выраженный спрос.
- қалыптасушы сұраным, айқын көрініс таппаған сұраным.
Рендит – это относительный показатель доходности ценной бумаги. Рендит акции определяется процентным отношением выплаченного по ней дивиденда к рыночному курсу акции. Чем выше размер рендита, тем доходнее акция.
Рендит – бағалы қағаз табыстылығының салыстырмалы көрсеткіші. Акция рендиті акция бойынша төленген дивидендтің акцияның нарықтық бағамына пайыздық қатынасымен айқындалады. Рендит мөлшері жоғары болған сайын акция да табыстырақ.
Спрэд – это разрыв между минимальной ценой предложения и максимальной ценой спроса. Наиболее ликвидными являются ценные бумаги, у которых отношение спрэда к максимальной цене спроса наименьшее (обычно до 3%).
Спрэд – ұсынымның ең төмен бағасы мен сұранымның ең жоғары бағасының арасындағы алшақтық. Спрэдтің сұранымның ең жоғары бағасына қатынасы барыша төмен (әдетте 3%-ға дейін) бағалы қағаздар неғұрлым өтімді болып табылады.
Процесс банковского маркетинга включает следующие этапы:
Банк маркетингісі үдерісі мынадай кезеңдерді қамтиды:
- изучение потребностей покупателей конкретного банковского продукта;
- нақты банк өнімін сатып алушылардың қажеттерін зерделеу;
- комплексное исследование финансового рынка по секторам;
- қаржы нарығын секторлар бойынша кешенді түрде зерттеу;
- исследование возможностей текущей и перспективной реализации банковского маркетинга;
- банк маркетингісінің ағым-дағы және келешектегі іске асырылуы мүмкіндіктерін зерттеу;
- планирование маркетинга;
- маркетингіні жобалау;
- планирование жизненного цикла банковской инновации;
- банк инновациясының өміршеңдік циклін жоспарлау;
- реклама;
- жарнама;
- организация работы отделов и структурных подразделений банков.
- банкілердің бөлімдері мен құрылымдық бөлімшелерінің жұмысын ұйымдастыру.
Основными функциями банковского маркетинга являются:
Банк маркетингісінің негізгі атқарымдары:
- сбор информации;
- ақпарат жинау;
- маркетинговые исследования;
- маркетингілік зерттеу;
- планирование деятельности по выпуску и реализации банковских продуктов;
- банк өнімдерін шығару және өткізу жөніндегі қызметті жоспарлау;
- реклама;
- жарнама;
- реализация банковских продуктов.
- банк өнімдерін өткізу.
План банковского маркетинга представляет собой план реализации банковских продуктов, традиционных и новых. Этот план определяет какой банковский продукт или какую инновацию, на какой территории и по какой цене следует продавать в данный период времени.
Банк маркетингісінің жоспары банк өнімдерін, кәдуілгі және жаңа өнімдерін өткізу жоспары болып табылады. Бұл жоспар нақты уақыт кезеңінде қандай банк өнімін немесе қандай инновацияны, қай аумақта және қандай бағамен сату керек екенін айқындайды.
Стратегия банковского маркетинга заключается в:
Банк маркетингісінің стратегиясы:
- анализе возможностей банка по выпуску того или иного банковского продукта;
- банкінің белгілі бір банк өнімін шығару жөніндегі мүмкіндіктерін талдау үдерісінде;
- определении цели выпуска продукта;
- өнім шығарудың мақсатын айқындауда;
- обосновании банковской инновации и ее характеристики;
- банк инновациясын негіздеу және оны сипаттауда;
- маркетинговых исследованиях финансового рынка и возможностей реализации банковского продукта как в текущем периоде, так и в ближайшей перспективе.
- қаржы нарығын және банк өнімін ағымдағы кезеңде де, таяудағы келешекте де өткізу мүмкіндіктерін маркетингілік зерттеуде.
Банк маркетингінің стратегиясында қандай тұжырымдамаларды бөліп көрсетуге болады?
В стратегии банковского маркетинга целесообразно выделить следующие концепции:
Банк маркетингісінің стратегиясында мына тұжырымдамаларды бөліп көрсету орынды:
- сегментация финансового рынка;
- қаржы нарығын бөліктемелеу;
- выбор целевого банковского продукта или услуги;
- нысаналы банк өнімін немесе қызмет көрсетуді таңдау;
- выбор методов выхода на рынок;
- нарыққа шығу әдістерін таңдау;
- выбор маркетинговых средств;
- маркетингілік құралдарды таңдау;
- выбор времени выхода на рынок.
- нарыққа шығу уақытын таңдау.
Русско-казахский экономический словарь > Банковский маркетинг
-
2 Банковские инновации
Инновация буквально означает "инвестиция в новацию". Новация представляет собой какое-то новшество, ранее не существовавшее. В соответствии с гражданским правом новация означает соглашение сторон о замене одного заключенного ими обязательства другим. Результат такой замены и означает нововведение.
Инновация сөзбе-сөз "новацияға (жаңа енгізілімге) жұмсалған инвестиция" дегенді білдіреді. Жаңа енгізілім бұрын болмаған қайсыбір жаңалық болып табылады. Азаматтық құқыққа сәйкес жаңа енгізілім тараптар жасасқан бір міндеттемені басқасымен ауыстыру туралы олардың келісімі дегенді білдіреді. Осындай ауыстырудың нәтижесі де жаңа енгізілім дегенді білдіреді.
Банковская инновация – это реализованный в форме нового банковского продукта или операции (технологии) конечный результат инновационной деятельности банка.
Банк инновациясы – жаңа банк өнімі немесе операция (технология) нысанында іске асырылған банкінің инновациялық қызметінің ақырғы нәтижесі.
Под банковским продуктом подразумевается материально оформленная часть банковской услуги (карта, сберегательная книжка, дорожный чек, электронный кошелек и т.д.). Банковский продукт имеет вид вещи, предназначенный для продажи на финансовом рынке.
Банк өнімі деп банк көрсететін қызметтің материалдық тұрғыдан ресімделген бөлігі (карта, жинақ кітапшасы, жол чегі, электронды әмиян, т.б.). Банк өнімі қаржы нарығында сатуға арналған зат түрінде болады.
Новый банковский продукт:
Жаңа банк өнімі:
- единичный;
- жеке-дара;
- массовый.
- көпшілік қолды түрлерге бөлінеді.
Единичный банковский продукт — это индивидуальный продукт. Как вещь, он имеет характерные, только ему присущие особенности, которые выделяют его среди других банковских продуктов. Например, конкретная монета из конкретного драгоценного металла определенной массы, конкретная недвижимость, облигация конкретного эмитента-банка и др. Он имеет четко определенный круг своих покупателей. Поэтому он выпускается в расчете на конкретных потребителей.
Жеке-дара банк өнімі — жеке өнім. Зат ретінде оны басқа банк өнімдерінің арасында бөлектеп тұратын тек өзіне ғана тән сипатты ерекшеліктері болады. Мысалы, нақты асыл металдан шекілген белгілі бір салмағы бар нақты мәнет, нақты жылжымайтын мүлік, нақты эмитент-банкінің облигациясы, т.б. Оның сатып алушыларының айқын белгіленген шеңбері болады. Сондықтан ол нақты тұтынушыларға арналған есеппен шығарылады.
Массовый банковский продукт — это продукт без четко выраженной индивидуальности. У него нет особых характерных черт. Он различается только по видам продукта или финансового актива, например, банковский депозит, банковский счет, облигации государственного внутреннего или муниципального займа всех видов и др. Массовый финансовый продукт выпускается в расчете на широкий круг потребителей и инвесторов.
Көпшілік қолды банк өнімі — айқын жеке-дара сипаты жоқ өнім. Оның ерекше сипатты белгілері жоқ. Ол өнім түрлері немесе қаржы активі бойынша ғана ерекшеленеді, мысалы, банк депозиті, банк шоты, мемлекеттік ішкі немесе барлық түрдегі мунипицалдық қарыз облигациялары, т.б. Көпшілік қолды қаржы өнімі тұтынушылар мен инвесторлардың қалың қауымына арналған есеппен шығарылады.
Это продукт, объем или количество которого строго квотируется. Этот объем устанавливается при выпуске. Размер объема определяется многими факторами: размером уставного капитала акционерного банка, спросом потребителей, и т.д. К лимитируемым банковским продуктам относятся акции, облигации, виды кредитных соглашений и др. Он выпускается в расчете на конкретного покупателя.
Ол көлемі немесе саны үлестемелетін өнім. Бұл көлем шығару кезінде белгіленеді. Көлем мөлшері көптеген факторлармен: акционерлік банкінің жарғылық капиталымен, тұтынушылардың сұранымымен, т.б. айқындалады. Лимиттелетін банк өнімдеріне акциялар, облигациялар, несие келісімдерінің түрлері, т.б. жатады. Ол нақты сатып алушыға арналған есеппен шығарылады.
Нелимитированный банковский продукт представляет собой продукт, объем (количество) выпуска которого не ограничен никакими квотами. Он выпускается в расчете на возможного потенциального покупателя. К нелимитированному банковскому продукту относятся: пластиковые расчетные и кредитные карты, банковские счета и т.п.
Лимиттелмеген банк өнімі – шығарылу көлемі (саны) ешқандай үлестемемен шектелмеген өнім. Ол ықтимал әлеуетті сатып алушыға арналған есеппен шығарылады. Лимиттелмеген банк өніміне: пластикалық есептесу және несиелік карталар, банк шоттары, т.б. жатады.
Новый банковский продукт может быть в форме:
Жаңа банк өнімі:
- имущества;
- мүлік;
- имущественного права.
- мүліктік құқық нысанында болуы мүмкін.
Имущество представляет собой материальный объект собственности, например, деньги, мерные слитки золота, монеты, ценные бумаги и др.
Мүлік деген меншіктің материалдық объектісі, мысалы, ақша, алтынның өлшемді құймасы, мәнет, бағалы қағаздар, т.б.
Имущественное право означает право владеть, распоряжаться и пользоваться определенным имуществом. К банковскому продукту в форме имущественных прав относятся такие документы, как договор банковского счета, кредитные соглашения и т.п.
Мүліктік құқықтың мәнісі белгілі бір мүлікті иелену, билеу, пайдалану құқығы дегенді білдіреді. Мүліктік құқық нысанындағы банк өніміне банк шотының шарты, несиелік келісімдер, т.б. сияқтылар жатады.
Банковские операции представляют собой процедуру действий, направленную на решение определенной задачи по управлению банковским капиталом. К банковским операциям относятся:
Банк операциясы дегеніміз банк капиталын басқару жөніндегі белгілі бір міндеттерді шешуге бағытталған әрекеттердің рәсімі. Банк операцияларына:
- формы контроля и учета движения денежных средств и ценных бумаг;
- ақшалай қаражат пен бағалы қағаздар қозғалысын бақылау мен есепке алу нысандары;
- методы планирования финансовых показателей;
- қаржы көрсеткіштерін жоспарлау әдістері;
- методология составления финансовых планов разных видов;
- әртүрлі қаржы жоспарларын жасау әдіснамасы;
- приемы финансового анализа;
- қаржы талдауының тәсілдері;
- формы организации финансовой работы в банке;
- банкіде қаржы жұмысын ұйымдастыру нысандары;
- интерактивное и другое аналогичное инвестирование капитала и другие действия.
- капиталды интерактивтік және басқа ұқсас инвестициялау мен басқа да әрекеттер жатады.
Жизненный цикл банковской инновации – это определенный период времени, в течение которого банковский продукт или операция обладает активной жизненной силой и приносит банку как продуценту (производителю) и продавцу инновации определенную прибыль или другую реальную выгоду. Концепция жизненного цикла имеет важное значение при планировании производства инноваций и организации инновационного процесса в банковской сфере. Это значение проявляется в том, что концепция жизненного цикла банковской инновации:
Банк инновациясының өміршеңдік циклі – белгілі бір уақыт кезеңі, бұл кезең бойына банк өнімі немесе операция белсенді өміршеңдік күшке ие болады және банкіге өнімгер (өндіруші) және инновация сатушы ретінде белгілі бір пайда немесе басқадай нақты тиімділік әкеледі. Өміршеңдік циклі тұжырымдамасының инновациялар өндірісін жоспарлауда және банк аясындағы инновациялық үдерісті ұйымдастыруда зор маңызы бар. Оның мәні мынадан көрініс табады: банк инновациясының өміршеңдік циклінің тұжырымдамасы:
- вынуждает руководителя банка и его маркетинговую службу анализировать хозяйственную деятельность как с позиции настоящего времени, так и с точки зрения перспектив ее развития;
- шаруашылық қызметті қазіргі уақыт тұрғысынан да, оның даму келешегі тұрғысынан да талдауға банк басшысын және оның маркетингілік қызметін мәжбүр етеді;
- обосновывает необходимость систематической работы по планированию выпуска инноваций (поиск идей, организация инновационного процесса, создание банковской инновации, ее продвижение на рынке и диффузия), а также по приобретению инноваций (изучение спроса, банковский маркетинг, бенгмаркетинг);
- инновациялардың шығарылымын жоспарлау жөніндегі (идеяларды іздестіру, инновациялық үдерісті ұйымдастыру, банк инновациясын жасау, оны нарықта жылжыту және қайта тарату), сондай-ақ инновацияларды сатып алу жөніндегі (сұранымды зерттеу, банк маркетингі, бенгмаркетинг) жүйелі жұмыстың қажеттілігін негіздейді;
- является основой механизма анализа и планирования инновации.
- инновацияны талдау және жоспарлау тетігінің негізі болып табылады.
На какие элементы можно разделить процесс планирования банковской инновации?
Всю деятельность по планированию банковской инновации можно разделить на ряд элементов, которые включают в себя:
Банк инновациясын жоспарлау жөніндегі барлық қызметті мыналарды қамтитын бірқатар нышандарға бөлуге болады:
- исследование финансового рынка;
- қаржы нарығын зерттеу;
- исследование рынка банковской инновации по данному активу рынка;
- нарықтың осы активі бойынша банк инновациясы нарығын зерттеу;
- исследование продолжительности жизни банковской инновации;
- банк инновациясы өміршеңдігінің ұзақтығын зерттеу;
- разработку банковской инновации (т.е. производство банковского продукта или новой операции);
- банк инновациясын әзірлеу (яғни банк өнімін немесе жаңа операцияны жасау);
- политику цен;
- баға саясаты;
- рекламу;
- жарнама;
- мероприятия по продвижению банковской инновации;
- банк инновациясын жылжыту жөніндегі шаралар;
- организацию продажи (сбыта) банковской инновации;
- банк инновациясын сатуды (өткізуді) ұйымдастыру;
- диффузию банковской инновации.
- банк инновациясын қайта тарату (диффузия).
Жизненный цикл нового банковского продукта включает в себя семь стадий:
Жаңа банк өнімінің өміршеңдік циклі жеті сатыны қамтиды:
- разработка нового банковского продукта;
- жаңа банк өнімін әзірлеу;
- выход на рынок;
- нарыққа шығу;
- развитие рынка;
- нарықтың дамуы;
- стабилизация рынка;
- нарықтың тұрақтануы;
- уменьшение рынка;
- нарықтың өрлеуі;
- подъем рынка;
- нарықтың азаюы;
- падение рынка.
- нарықтың құлдырауы.
Своп представляет собой валютную операцию по обмену между субъектами обязательствами или активами.
Своп субъектілер арасында міндеттемелерді немесе активтерді айырбастау жөніндегі валюталық операция болып табылады.
Своп подразделяется на:
Своп:
- валютный;
- валюталық;
- процентный;
- пайыздық;
- валютно-процентный;
- валюталық-пайыздық;
- своп с нулевым купоном.
- нөл купондық своп болып бөлінеді.
Валютный своп представляет собой покупку и одновременную форвардную продажу валюты (депорт) или, наоборот, продажу и одновременную форвардную покупку валюты (репорт).
Валюталық своп валютаны сатып алу және сонымен бір мезгілде форвардтық сату (депорт) немесе валютаны сату және сонымен бір мезгілде форвардтық сатып алу (репорт) болып табылады.
Процентный своп – это обмен процентными ставками по заемным средствам.
Пайыздық своп – қарыз қаражаты бойынша пайыздық мөлшерлемелерді айырбастау.
Валютно-процентный своп представляет собой обмен как валютами, так и процентами. Этот вид свопа может быть заключен между несколькими участниками.
Валюталық-пайыздық своп валютамен де, пайызбен де айырбастау болып табылады. Своптың бұл түрі бірнеше қатысушылар арасында жасасылуы мүмкін.
Сущность свопа с нулевым купоном заключается в том, что эмитент бескупонной облигации может осуществить обмен фиксированного дохода по плавающей процентной ставке путем одновременного процентного свопа и обратного ежегодного платежа.
Нөлдік купонмен жасалатын своптың мәні мынада: купонсыз облигацияның эмитенті тіркелген кірісті бір мезгілде пайыздық своп және жыл сайынғы кері төлем жолымен өзгермелі пайыздық мөлшерлеме бойынша айырбастауы мүмкін.
Счет НОУ представляет соединение депозитного вклада и текущего счета. Владелец счета НОУ имеет право при уведомлении за 30 дней выписать "обращающиеся приказы об изъятии" и использовать их для платежей как расчетные чеки. По счету НОУ устанавливается обязательный минимальный остаток вклада, который возвращается владельцу только после закрытия счета, а также строгое назначение вклада.
НОУ шот депозиттік салым мен ағымдағы шоттың ұштастырылуы болып табылады. НОУ шоттың иесі 30 күн бұрын хабар алған кезде "өндіріп алу туралы айналыстағы бұйрықтар" деп жазуға және оларды есеп айырысу чектері ретінде төлемдер үшін пайдалануға құқылы болады. НОУ шот бойынша иесіне шот жабылғаннан кейін ғана қайтарылатын салымның міндетті ең аз қалдығы, сондай-ақ салымның қатаң мақсаты белгіленеді.
Операция по складированию свопов предполагает заключение договора о свопе с банком и его страхование (обычно фьючерсами) до того момента, пока банк не подыщет вторую сторону договора о свопе. Например, банк заключает с инвестором договор об обмене процентными ставками и одновременно производит страхование величины процентной ставки.
Своптарды жинақтау операциясы банкімен своп туралы шарт жасасуды және оны банк своп туралы шарттың екінші тарабын іздеп тапқанға дейін сақтандыруды (әдетте фьючерстермен) көздейді. Мысалы, банк инвестормен пайыздық мөлшерлемелерді айырбастау туралы шарт жасасады, сонымен бір мезгілде пайыздық мөлшерлеме шамасын сақтандырады.
В чем состоит содержание операции по сочетанию контокоррента с овердрафтом?
Содержание этой операции состоит в их совместном использовании при денежных платежах, особенно при валютных расчетах. Когда денежные средства поступают на счет владельца раньше наступления срока платежа по заключенным контрактам, то они зачисляются на контокоррентный счет. Если срок платежа наступает раньше срока поступления денег, то инвестор использует овердрафт банка. Возврат кредита банку по овердрафту и процентов по нему будет произведен в момент поступления денег на счет владельца.
Бұл операцияның мазмұны ақшалай төлемдерді төлеу кезінде, әсіресе валюталық есеп айырысу кезінде оларды бірге пайдалануда. Ақшалай қаражат иеленушінің шотына жасасқан келісімшарт бойынша төлем мерзімінен бұрын түскен кезде ол конторренттік шотқа есептеледі. Егер төлем мерзімі ақшаның түсуінен бұрын басталған болса, онда инвестор банк овердрафтысын пайдаланады. Овердрафт бойынша несие және ол бойынша пайыздар банкіге ақшаның иеленуші шотына түсуі сәтінде қайтарылады.
Русско-казахский экономический словарь > Банковские инновации
-
3 Разработка договора
У нас есть ряд замечаний по...
Бізде... бойынша бірқатар ескертпелер бар.
- обязательствам сторон.
Прошу вас...
Сізден... сұраймын
- еще раз изучить нашу просьбу.
Я не согласен (-на) с вашим предложением.
Мен сіздің ұсынысыңызбен келіспеймін.
Мы хотели бы выяснить несколько вопросов, связанных с...
Біз... байланысты бірнеше мәселелерді анықтап алғымыз келеді.
- коммерческой частью контракта.
Давайте уточним официальное название наших фирм.
Әуелі біздің фирмаларымыздың ресми атауын нақтылап алайық.
Как правило, мы заключаем такие сделки на условиях
Әдетте, біз мұндай мәмілелерді... талаптары негізінде жасасамыз.
- ФОБ порт Казахстан (Россия).
А сейчас рассмотрим список машин и оборудования.
Ал қазір машиналар мен жабдықтың тізімін қарайық.
У нас нет возражений против количества и наименования товаров.
Бізде тауарлардың көлемі мен атауы жөнінде қарсылық жоқ.
Нам хотелось бы выяснить основания по определению цен на товары.
Біз тауарлардың бағасын айқындау жөніндегі негіздемелерді анықтап алғымыз келеді.
Цены устанавливаются согласно вышеназванному базису поставки, включая стоимость маркировки и экспортной упаковки, соответствующих транспортным условиям для данного товара.
Баға осы тауардың көлік шарттарына сай келетін таңбалау және экспорттық буыптүю құнымен қоса жеткізілімнің аталмыш базисіне сәйкес белгіленеді.
Но цена на изделие типа N сейчас значительно выше той, по которой мы производили предыдущую сделку.
Бірақ қазір N тұрпатындағы бұйымның бағасы біз өткен жолы жасаған мәміленің бағасынан едәуір жоғары.
Вы должны принять во внимание, что это изделие высшего качества.
Сіз бұл бұйымның сапасы жоғары екеніне назар аударуыңыз керек.
Общая стоимость поставок составит два миллиона тенге.
Жеткізілімнің жалпы құны екі миллион теңге.
Поставки будут производиться в следующие сроки:
Мына мерзімдерде жеткізіледі:
- остальные поставки будут совершаться в течение этого года равными частями поквартально (согласно графика поставок).
- қалғаны осы жыл бойына тоқсан сайын тең бөліктермен (жеткізілім кестесіне сәйкес) жеткізіледі.
Мы просим вас своевременно ставить нас в известность о поставках.
Біз сізден жеткізілім туралы бізге уақытында хабарлап тұруларыңызды сұраймыз.
Конечно, об этом мы известим вас своевременно.
Әрине, біз сіздерге бұл жайында уақытылы хабарлап тұрамыз.
Не позднее трех дней после отгрузки мы пошлем вам соответствующее извещение о поставке.
Біз тауар жөнелтілгеннен кейін үш күннен кешіктірмей сіздерге жеткізілім туралы тиісті хабарлама жібереміз.
В извещении будет указан вес брутто, стоимость поставки, а также номер транспорта.
Хабарламада жеткізілімнің жалпы салмағы, құны, сондайақ көліктің нөмірі көрсетіледі.
Сейчас поговорим о качестве товара.
Қазір тауардың сапасы туралы сөйлесеміз.
Качество машин соответствует международным стандартам.
Машиналардың сапасы халықаралық стандарттарға сай келеді.
Давайте обсудим условия платежа.
Қанекей, төлем шарттарын талқылайық.
Хорошо, оплату товара вы будете производить в центральном банке страны-продавца.
Жарайды, сіз тауар ақысын сатушы-елдің орталық банкінде төлейсіз.
При оплате вам следует представить следующие документы:
Төлеу кезінде сіз мынадай құжаттар ұсынуға тиіссіз:
а) специфицированный счет в 4-х экз.;
а) тауарлар тізбесі көрсетілген шоттың 4 данасы;
б) упаковочные листы в 3-х экз.;
в) дубликат железно-дорожной накладной (бортового коносамента);
в) теміржол жүкқұжатының (борт коносаментінің) көшірме данасы;
г) сертификат качества (документ завода-изготовителя, подтверждающий соответствие качества машин и оборудования договорным условиям);
г) сапа сертификаты (машиналар мен жабдықтың сапасы шарт талаптарына сай келетінін қуаттайтын дайындаушы-зауыттың құжаты);
д) копии протоколов испытаний.
д) сынақ хаттамаларының көшірмелері.
Оплату производите только за комплектные единицы, поставленные согласно договору.
Төлемді тек шартқа сәйкес жеткізілген жиынтықты бірліктер үшін ғана төлейсіз.
Гарантийный срок на это изделие составляет два года.
Бұл жабдықтың кепілдік мерзімі екі жыл болады.
Сіздер бізге қандай техникалық құжаттама бересіздер және қай мерзімде бересіздер?
До первого марта этого года мы вышлем вам следующие технические материалы:
Осы жылдың бірінші наурызына дейін біз сіздерге мынадай техникалық материалдарды жібереміз:
- чертежи общего вида с указанием всех основных деталей машин и оборудования
- жалпы түрінің сызбалары, онда машиналар мен жабдықтың барлық негізгі бөлшектері көрсетіледі
- сборочные чертежи и принципиальные схемы (электрические, гидравлические, пневматические, смазки и охлаждения и другие) с соответствующими подробными описаниями
- тиісті егжей-тегжейлі сипаттамалары берілген құрастыру сызбалары мен принципті тәсімдер (электрлік, гидравликалық, пневматикалық тәсімдер, май жағу, суыту тәсімдері мен басқа да тәсімдер)
- руководства для сборки, наладки, пуска в эксплуатацию, обслуживания и ремонта машин и оборудования
- машиналар мен жабдықты құрастыру, ретке келтіру, пайдалануға қосу, қызмет көрсету және жөндеу үшін басшылық
- каталог запасных частей.
- қосалқы бөлшектердің тізбелігі.
Два комплекта вышеуказанных технических материалов, а также паспорта отсылаются вместе с машинами и оборудованием.
Аталмыш техникалық материалдардың екі жиынтықтамасы, сондай-ақ төлқұжаттар машиналармен және жабдықпен бірге жіберіледі.
Возможно, у вас есть какие-либо другие дополнения к договору?
Бәлкім, сізде шартқа қайсыбір басқа толықтырулар бар шығар?
Да, нам нужно обсудить вопрос о санкциях на случай нарушения договора.
Иә, біз шарт бұзылған жағдайда қолданылатын ықпалшаралар туралы мәселені талқылауымыз керек.
Сонымен қатар біз... туралы
- дополнительный пункт о...
- внести контрпредложение - исключить из договора пункт о...
- шарттан... туралы тармақты алып тастау жөнінде қарсы ұсыныс енгізгіміз
- сформулировать пункт №... в следующей редакции.
- ғ... тармақты мынадай редакцияда тұжырымдағымыз келеді.
За ходом выполнения договора (соглашения) будет следить смешанная комиссия.
Шарттың (келісімнің) орындалуы барысын аралас комиссия қадағалайтын болады.
Мы предлагаем поквартально (ежемесячно) проверять выполнение договора.
Біз шарттың орындалуын тоқсан сайын (ай сайын) тексеруді ұсынамыз.
Мы согласны с этим.
Просим вас взять на себя расходы по...
Сіздерден... шығындарын көтерулеріңізді сұраймыз.
Мы не возражаем. Это соответствует международной практике.
Біз қарсы емеспіз. Бұл халықаралық практикаға сай келеді.
Просим вас предоставить нам расценки на выполнение всех видов работ.
Сіздерден жұмыстың барлық түрлерін орындау бағаламасын ұсынуларыңызды сұраймыз.
Мы готовы пойти вам навстречу и предоставить разумную скидку.
Біз сіздерді қолдауға, сөйтіп орынды шегерім беруге дайынбыз.
Давайте обсудим...
Қанекей, мыналарды...
- существующие ставки арендной платы за пользование строительными механизмами и оборудованием
- құрылыс тетіктері мен жабдықты пайдалану үшін төленетін жалдау ақысының қолданыстағы мөлшерлемесін
- существующие ставки арендной платы за служебные и жилые помещения для наших (ваших) специалистов
- біздің (сіздің) мамандардың қызмет және тұрғын үй-жайлары үшін жалдау ақысының қолданыстағы мөлшерлемесін
- ставки налогов.
- салық мөлшерлемесін талқылайық.
... значительно превышает наши расчеты
Біздің есебімізден...
- стоимость объекта.
- объект құны едәуір асып түседі.
Русско-казахский экономический словарь > Разработка договора
-
4 дерево решений
шешімдер шежіресі, шешімдер кескіні, шешімдер дарағы (шешімдердің ықтимал нұсқалары және әрбір шешімнің ықтимал салдары көрсетілген диаграмма) -
5 ремонт
Эта установка (машина) не работает.
Мынау қондырғы (машина) жұмыс істемейді.
Просим срочно произвести ремонт, так как эта установка простаивает уже два месяца.
Жедел жөндеуді сұраймыз, өйткені бұл қондырғының қаңтарылып тұрғанына екі ай болды.
Во время пуска установка работала на паспортных режимах.
Іске қосу кезінде қондырғы төлқұжат тәртібімен жұмыс істеді.
Затем в начальный период эксплуатации выявились дефекты, которые не позволили использовать автомат в соответствии с инструкцией по эксплуатации.
Сонан соң пайдаланудың бастапқы кезеңінде ақаулар анықталып, автоматты пайдалану жөніндегі нұсқаулыққа сай пайдалануға мүмкіндік бермеді.
Выявились дефекты в электрической части автомата.
Ақаулар автоматтың электр бөлігінде анықталды.
По мнению наших специалистов прибор к дальнейшей эксплуатации непригоден.
Біздің мамандардың пікірінше, прибор одан әрі пайдалануға жарамсыз.
Мы хотели бы просить вас о проведении гарантийного ремонта.
Біз сіздерден кепілдікті жөндеу жүргізуді сұрағымыз келеді.
Уважаемые коллеги! Вы произвели ремонт самостоятельно и нарушили пломбы.
Құрметті әріптестер! Сіздер жөндеуді өз беттеріңізше жүргізіп, кепілмөрді бұзғансыздар.
При этом вы потеряли гарантию на прибор.
Бұл орайда приборға кепілдіктен айрылдыңыздар.
Гарантийный срок истек уже два месяца назад.
Кепілдікті мерзім осыдан екі ай бұрын өткен.
Все случаи гарантийного ремонта мы проверим.
Кепілдікпен жөндеудің барлық жағдайларын тексереміз.
Замена дефектных узлов будет произведена в рамках гарантийного ремонта.
Ақаулы тораптар кепілдікті жөндеу шеңберінде ауыстырылады.
Просим представить сведения об использовании гарантийных комплектов запасных частей.
Қосалқы бөлшектердің кепілдікті жиынтықтамаларын пайдалану туралы мәліметтер беруді сұраймыз.
Нам нужна письменная заявка на осмотр и демонтаж дефектной машины на заводе.
Бізге зауыттағы ақаулы машинаны қайта қарап, бөлшектеуге жазбаша өтінім керек.
Мы прибыли произвести...
Біз... келдік.
- текущий ремонт.
Профилактический осмотр и текущий ремонт производятся по графику гарантийного обслуживания монтерами нашего предприятия.
Профилактикалық тұрғыдан қарау мен ағымдағы жөндеуді біздің кәсіпорындардың шеберлері кепілдікті қызмет көрсету кестесі бойынша жүргізеді.
Капитальный ремонт производится один раз в три года.
Күрделі жөндеу үш жылда бір рет жүргізіледі.
Покажите, пожалуйста, дефектную машину.
Ақаулы машинаны көрсетіңізші.
Покажите, пожалуйста, эту машину (в работе).
Мына машинаны (жұмыс істеп тұрған) көрсетіңізші.
Дефектная машина была разобрана.
Ақаулы машина бөлшектелді.
В машине неисправна... часть.
Машинаның... бөлігі бұзылған.
- электрлі
Реле не срабатывает.
Реле жұмыс істемейді.
В машине не надежны...
Машинаның... сенімсіз.
- ажыратып қосқыштары,
- платы
- электродвигатели.
Поскольку у вас есть гарантия на машину (прибор), мы устраним неисправность или заменим дефектные узлы и детали.
Сізде машинаның (прибордың) кепілдігі бар болғандықтан, біз бұзылған жерін жөндейміз немесе ақаулы тораптар мен бөлшектерді ауыстырамыз.
Давайте выясним все вопросы, касающиеся запасных частей.
Қанекей, қосалқы бөлшектерге қатысты барлық мәселелерді анықтап алайық.
У нас нет запчастей. Мы должны запросить их у завода-поставщика.
Бізде қосалқы бөлшектер жоқ. Біз оларды жеткізуші-зауыттан сұратып алдыруға тиіспіз.
В целях регулярной поставки запчастей вы должны были дать нам соответствующую заявку на них.
Қосалқы бөлшектердің тұрақты түрде жеткізіліп тұруы мақсатымен сіздер бізге олар үшін тиісті өтінім беруге тиіссіздер.
Мы уже передали вам списки (каталоги) необходимых запчастей с указанием их количества и ассортимента.
Біз сіздерге қажетті қосалқы бөлшектердің саны мен сұрыпталымы көрсетілген тізімдерін (тізімтобын) тапсырдық қой.
Мы просим прислать нам детали взамен выбывших из строя.
Біз істен шыққан бөлшектердің орнына жаңаларын жіберуді сұраймыз.
Поставки запчастей были произведены вовремя.
Қосалқы бөлшектер дер кезінде жеткізілді.
Посылки с запчастями уже находятся на заводе (складе).
Қосалқы бөлшектер салынған жөнелтімдер зауытта (қоймада) тұр ғой.
Все запчасти нами уже израсходованы.
Біз барлық қосалқы бөлшектерді жұмсап қойдық.
Мы вынуждены изготовлять запчасти на своем заводе.
Біз қосалқы бөлшектерді өз зауытымызда дайындауға мәжбүр болдық.
В машины были внесены конструктивные изменения, вследствие которых запасные части потеряли взаимозаменяемость.
Машиналарға конструкциялық өзгертулер енгізілді, соның салдарынан қосалқы бөлшектер бірін-бірі ауыстырушылық қасиетінен айрылды.
Мы просим вас своевременно информировать нас о всех технических изменениях, влияющих на техническое обслуживание.
Біз сіздерден техникалық қызмет көрсетуге ықпал ететін барлық техникалық өзгертулер жайында уақытылы хабардар етулеріңізді сұраймыз.
Пришлите нам, пожалуйста, информационные материалы об изменениях в ваших изделиях.
Бізге бұйымдарыңыздағы өзгертулер жайында ақпараттық материалдар жіберіңіздерші.
Для предупреждения выхода из строя поставленных машин, происходящего от неквалифицированного обслуживания, нам нужны...
Жеткізілген машиналардың біліксіз қызмет көрсетуден болатын істен шығуының алдын алу үшін бізге... керек.
- технические консультации.
До сих пор мы не получили...
Біз... осы кезге дейін алған жоқпыз.
- схемы машины и план автоматики.
Инструкция по эксплуатации имеется на двух языках.
Пайдалану жөніндегі нұсқаулық екі тілде жазылған.
Просим передать нам пятьдесят экземпляров инструкции по ремонту.
Бізге жөндеу жөніндегі нұсқаулықтың елу данасын жіберулеріңізді сұраймыз.
Машина нуждается в тщательном уходе.
Машина мұқият күтімді қажет етеді.
Машина вышла из строя из-за неправильного обслуживания. Во избежание подобных случаев, нам нужно договориться об организации обучения специалистов на вашем заводе. Нужно откровенно признать, что имели место случаи халатности со стороны нашего обслуживающего персонала.
Машина дұрыс қызмет көрсетілмеу салдарынан істен шыққан. Мұндай жағдайдан құтылу үшін біз сіздің зауыттағы мамандарды оқытуды ұйымдастыру туралы уағдаласуымыз керек. Біздің қызмет көрсетуші қызметкерлердің тарапынан салақтық орын алғанын ашық мойындауымыз керек.
Это видно по тому, что...
Бұл мынадан көрініп тұр...
- некоторые детали еще находятся на складе, а они должны быть уже в цехе
- кейбір бөлшектер әлі қоймада тұр, ал олар цехта болуға тиіс еді
- ящики с узлами и деталями хранятся под отрытым небом.
- тораптар мен бөлшектер салынған жәшіктер ашық аспан астында сақтаулы.
Вам же известно, что ящики должны храниться в помещении.
Жәшіктердің үй-жайда сақталуға тиіс екені сізге белгілі ғой.
Машина уже отремонтирована.
Машина жөнделіп те қойды.
Прибор находится в рабочем состоянии.
Прибор жұмыс істеуге жарамды күйде.
Прибор снова работает безукоризненно.
Прибор қайтадан мүлтіксіз жұмыс істеп тұр.
Устранение повреждения займет много времени.
Зақымдалған жерін жою көп уақытты алады.
В этом случае необходим крупный ремонт.
Бұл ретте ірі жөндеу қажет.
Из-за нехватки запасных частей ремонт пришлось прервать.
Қосалқы бөлшектердің жетіспеуі себепті жөндеуді тоқтатуға тура келді.
В этой машине много дефектов, ее невозможно отремонтировать.
Бұл машинада ақаулар көп, сондықтан оны жөндеу мүмкін емес.
Этот прибор необходимо подвергнуть всесторонней квалифицированной экспертизе.
Бұл приборға біліктілікпен жан-жақты сараптама жасау қажет.
Передайте нам акт экспертизы с описанием всех дефектов.
Бізге барлық ақауы сипатталған сараптама актісін жіберіңіздер.
Просим произвести ремонт своими силами за наш счет.
Жөндеуді өз күштеріңізбен біздің есебімізден жүргізуді сұраймыз.
* * * -
6 harvest
астық өнімі, астық өнімдерін жинау, астық өнімдерін жинау мезгілі, ағаш дайындау -
7 учительство
1) мұғалімдер -
8 банковское разъяснение
банкінің түсіндіруі (жекеше тұлғаның не кәсіпорынның кассалық кітабындағы төлемдер мен түсімдер туралы жазбалар және банк шотынан алынған көшірмедегі төлемдер мен түсімдер туралы жазбалар арасындағы алшақтықты түсіндіру)Русско-казахский экономический словарь > банковское разъяснение
-
9 бюджетные поступления
бюджеттен түсімдер, бюджеттік түсімдер (мемлекеттік билік органының не жергілікті өзін-өзі басқару органының қарамағына түсетін және олар өздерінің міндеттерін орындау үшін пайдаланатын ақшалай қаражат түрлерінің жиынтығы)Русско-казахский экономический словарь > бюджетные поступления
-
10 имущество недвижимое
жылжымайтын мүлік (жер телімдері, жер қойнауы телімдері, оқшауландырылған су объектілері, жермен тығыз байланысқан нәрселердің бәрі: орман, көп жылдық екпе ағаштар, үймереттер, ғимараттар)Русско-казахский экономический словарь > имущество недвижимое
-
11 кассация в арбитраж
төрелік сотқа шағыну (1. күшіне енбеген шешімдер мен қаулылар жөнінде шағыну, наразылық білдіру, 2. төменгі сатыдағы төрелік сот шешімдерінің заңдылығы мен негізділігін тексеру)Русско-казахский экономический словарь > кассация в арбитраж
-
12 поступления ликвидационные
жою түсімдері, тарату түсімдеріРусско-казахский экономический словарь > поступления ликвидационные
-
13 списки фитча
фитч тізімдері (басты биржада тіркелген бағалы қағаздардың сәтті саудалық бағасын көрсететін тізімдер) -
14 стоимостные балансы
құн теңгерімдері, құндық теңгерімдерРусско-казахский экономический словарь > стоимостные балансы
-
15 тактические решения
тактикалық шешімдер (қысқа мерзімді мақсаттарға, айталық, бюджеттің атқарылуына немесе ағымдағы жылдың жоспарларын орындауға негізделген шешімдер)Русско-казахский экономический словарь > тактические решения
-
16 торговля
Из... мы узнали о номенклатуре ваших изделий
Біз сіздердің бұйымдарыңыздың номенклатурасын...
- документов, высланных нам
- рекламных объявлений.
- жарнамалық құлақтандырулардан білдік.
Наши специалисты (потребители) высоко оценивают вашу продукцию.
Біздің мамандар (тұтынушылар) сіздің өнімді жоғары бағалап отыр.
Поэтому мы хотели бы в соответствии с заключенным ранее межправительственным соглашением (договором, заключенным с вашей фирмой) приобрести у вас...
Сондықтан біз бұрын жасалған үкімет аралық келісімге (сіздің фирмамен жасасқан шартқа) сәйкес сіздерден... сатып алғымыз келеді.
- вагоны
- вагондар
- корабли
- кемелер
- краны
- крандар
- машины
- мебель
- жиһаз
- жабдық
- обувь
- аяқкиім
- приборы
- станки
- телексы
- технику
- техника
- ткани
- электротехнические приборы.
В связи с реконструкцией нашего предприятия мы заинтересованы в приобретении у вас...
Біздің кәсіпорынның қайта құрылуына байланысты біз сіздерден... сатып алуға мүдделіміз.
- технологических линий для производства пластмасс.
Мы хотели купить у вас...
Біз сіздерден...
- небольшое предприятие по производству колбасы (цемента, кирпича).
- шұжық (цемент, кірпіш) өндіретін шағын кәсіпорын сатып алғымыз келді.
Учитывая номенклатуру выпускаемой продукции, мы составили списки нужных нам товаров. Пожалуйста, просмотрите эти списки.
Шығарылатын өнімнің номенклатурасын ескере отырып, біз өзімізге қажетті тауарлардың тізімдерін жасадық. Осы тізімдерді қарап шығыңызшы.
А сейчас о количестве товара.
Ал қазір тауардың мөлшері туралы.
Сізге тауар қандай мөлшерде керек.
Нам нужно приобрести...
Біз...
- три самоходных крана.
- үш өздігінен жүретін кран сатып алуымыз керек.
Мы хотели бы получить этот товар сверх количества, которое было оговорено ранее (которое указано в контракте).
Біз бұл тауарды бұрын уағдаласылған (келісімшартта көрсетілген) мөлшерден көбірек алғымыз келеді.
Чтобы ответить на ваш запрос о количестве товара, которое вы желаете получить, я должен посоветоваться с руководством фирмы. В ближайшем будущем вы получите ответ.
Сіздің алғыңыз келген тауар мөлшері туралы сауалыңызға жауап қайтару үшін мен фирма басшылығымен ақылдасуға тиіспін. Сіз таяуда жауап аласыз.
* * *сауда (1. тауарлар мен қызметтер нарығы, еңбек өнімдері мен көрсетілетін қызметтерді айырбастау нысаны 2. халық шаруашылығының тауарларды сатып алу-сату жолымен өткізетін саласы, 3. сатып алушы мен сатушы арасында екі жақты келісім жасасу жолымен тауарды сатып алу-сату үдерісі, 4. тауарлардың айналымы, сатып алу, сату жөніндегі шаруашылық қызметі) -
17 финансовые процедуры
қаржы рәсімдері (кірісті жинау және шығысты қаржыландыру тәртібін айқындайтын рәсімдер, сондай-ақ бюджеттік ұйымдардың активтерін сатып алу және басқару үдерісі)Русско-казахский экономический словарь > финансовые процедуры
-
18 экспериментальные разработки
эксперименттік талдамалар, эесперименттік әзірленімдер (ғылыми зерттеулер жүргізу нәтижесінде немесе практикалық тәжірибе негізінде алынған білімге негізделген және адамның өмірі мен денсаулығын сақтауға, жаңа материалдар, өнімдер, үдерістер, құрылғылар, жасауға, қызметтер көрсетуге, жүйелер немесе әдістер жасауға және оларды жетілдіруге бағытталған қызмет)Русско-казахский экономический словарь > экспериментальные разработки
-
19 Активные операции коммерческого банка
Активные операции – операции по размещению собственных и привлеченных средств банка для получения прибыли. От качественного осуществления активных операций зависят ликвидность, доходность, а следовательно, финансовая надежность и устойчивость банка в целом.
Актив операциялар – банкінің меншікті және тартылынды қаражатын пайда алу үшін орналастыру жөніндегі операциялар. Банкінің жалпы өтемпаздығы, табыстылығы, демек, қаржылық сенімділігі мен тұрақтылығы актив операциялардың сапалы жүзеге асырылуына байланысты.
Активные операции банка в зависимости от их экономического содержания делятся на:
Банкінің актив операциялары экономикалық мазмұнына қарай мына түрлерге бөлінеді:
- кредитные (ссудные);
- кредиттік (несиелік) операциялар;
- инвестиционные;
- инвестициялық операциялар;
- гарантийные;
- кепілдікті операциялар;
- комиссионные;
- комиссиялық операциялар;
- операции с ценными бумагами.
- бағалы қағаздармен жасалатын операциялар.
По каким признакам классифицируются кредиты, предоставляемые банком?
Кредиты могут быть классифицированы по различным признакам:
Несие түрлі белгілеріне қарай мыналарға жіктелуі мүмкін:
- по типам заемщиков – ссуды предприятиям, органам власти, населению, банкам;
- қарызгерлердің тұрпаттары бойынша – кәсіпорындарға, билік органдарына, халыққа, банкілерге берілетін несие;
- по срокам пользования – краткосрочные, среднесрочные, долгосрочные;
- пайдалану мерзіміне қарай – қысқа мерзімді, орта мерзімді, ұзақ мерзімді несие;
- по сфере функционирования заемщика – ссуды предприятиям сферы производства и ссуды предприятиям сферы обращения;
- қарызгердің жұмыс істеу аясына қарай – өндіріс аясының кәсіпорындарына берілетін несие және айналыс аясының кәсіпорындарына берілетін несие;
- по отраслям принадлежности заемщика – ссуды в промышленность, транспорт, строительство, сельское хозяйство, торговлю;
- қарызгердің тиесілі салаларына қарай – өнеркәсіпке, көлікке, құрылысқа, ауыл шаруашылығына, саудаға берілетін несие;
- по характеру обеспечения – залоговые, гарантированные, застрахованные, необеспеченные (бланковые);
- қамтамасыз етілу сипатына қарай – кепілді, кепілдікті, сақтандырылған, қамтамасыз етілмеген (бланкілік) несие;
- по методам погашения – погашаемые единовременно и частями.
- өтелу әдістеріне қарай – бір мезгілде және бөліктеп өтелетін несие.
При выдаче кредита банк требует от потенциального заемщика пакет документов, характеризующих материальную обеспеченность кредита и юридическую правомочность заемщика.
Несие беру кезінде банк әлуетті қарызгерден несиенің материалдық тұрғыдан қамтамасыз етілуін және қарызгердің заңи құқықтылығын сипаттайтын құжаттар пакетін талап етеді.
Если подробнее перечислить пакет документов, который требуется при выдаче кредита, то это:
Егер несие беру кезінде талап етілетін құжаттар пакетін егжей-тегжейлі атап көрсетер болсақ, онда олар:
- учредительные документы;
- құрылтай құжаттары;
- бизнес-план (технико-экономическое обоснование), на основе которого определяются возможность возврата ссуды и срок окупаемости затрат;
- несиенің қайтарылу мүмкіндігі мен шығындардың өтелу мерзімі айқындалатын бизнес-жоспар (техникалық-экономикалық негіздеме);
- контракт или его копия, фиксирующие цель получения кредита;
- несиені алу мақсаты тиянақталған келісімшарт немесе оның көшірмесі;
- бухгалтерский баланс и некоторые приложения к нему;
- бухгалтерлік теңгерім және оның кейбір қосымшалары;
- кредитные договоры с другими банками;
- басқа банкілермен жасасылған несие шарттары;
- договор залога или поручительства;
- кепіл немесе кепілгерлік шарты;
- срочное обязательство-поручение на возврат ссуды согласно срокам, установленным в кредитном договоре;
- несие шартында белгіленген мерзімге сәйкес несиені қайтару жөніндегі мерзімді міндеттеме-тапсырма;
- заявление на получение ссуды с указанием суммы, срока и цели кредита.
- несиені алу жөніндегі шарт, онда несиенің сомасы, мерзімі мен мақсаты көрсетіледі.
Инвестиционные операции — это операции по инвестированию банком своих средств в ценные бумаги и паи небанковских структур в целях совместной хозяйственно-финансовой и коммерческой деятельности, а также размещения в виде срочных вкладов в других кредитных организациях.
Инвестициялық операциялар — банкінің бірлескен шаруашылық-қаржылық және коммерциялық қызметі, сондай-ақ басқа несие ұйымдарына мерзімді салымдар түрінде орналастыру мақсатында өз қаражатын бағалы қағаздарға және үлеспұлдарға ивестициялау жөніндегі операциялары.
Это операции по выдаче банком гарантии (поручительства) уплаты долга клиента третьему лицу при наступлении определенных условий.
Бұл белгіленген шарттар басталған кезде банкінің өз клиентінің борышын үшінші тұлғаға төлеуі кепілдігін (кепілгерлігін) беруі жөніндегі операциялар.
Это операции, которые банк выполняет по поручению своих клиентов и взимает с них плату в виде комиссионных. К числу основных комиссионных операций относятся расчетно-кассовые операции, которые связаны с:
Бұл банк өз клиенттерінің тапсырмасы бойынша орындайтын және олардан комиссиялық алым түрінде ақы алатын операциялар. Негізгі комиссиялық операциялардың қатарына:
- ведением счетов в тенге и иностранной валюте;
- теңгемен және шетел валютасымен есептелетін шоттарды жүргізумен;
осуществлением расчетов и платежей клиента;
клиенттің есеп айырысуымен және төлемдер төлеуімен;
получением и зачислением перечисленных клиенту средств на счет в безналичной форме;
клиентке аударылған қаражатты алумен және оны қолма-қол ақшасыз нысанда шотқа есептеумен;
выдачей наличных денег со счета, внесением их на счет, хранением и перевозкой.
қолма-қол ақшаны шоттан алып берумен, оны шотқа салумен, сақтаумен және тасымалдаумен байланысты жасалатын есеп айырысу-кассалық операциялар жатады.
Банкілер бағалы қағаздармен операция жасау кезінде қандай атқарымдарды орындайды?
Банк выполняет посреднические функции при купле-продаже ценных бумаг за счет и по поручению клиента на основании договора комиссии или поручения.
Банк комиссия шарты немесе тапсырма негізінде клиенттің есебінен және тапсыруымен бағалы қағаздарды сатып алу-сату кезінде делдалдық міндеттерді орындайды.
Бағалы қағаздармен операцияларды жүзеге асыру кезінде банкіге қандай құқықтар берілген?
Банк имеет право выступать в качестве:
Банкілер:
- инвестиционных институтов, которые могут осуществлять деятельность на рынке ценных бумаг в качестве посредника;
- бағалы қағаздар нарығында делдал қызметін жүзеге асыра алатын инвестициялық институттар;
- инвестиционного консультанта;
- инвестициялық кеңесші;
- инвестиционной компании;
- инвестициялық компания;
- инвестиционного фонда.
- инвестициялық қор ретінде әрекет етуге құқылы.
К операциям с ценными бумагами относятся:
Бағалы қағаздармен жасалатын операцияларға мыналар жатады:
- операции с ценными бумагами, котирующимися на фондовых биржах;
- қор биржаларында құнды саналатын бағалы қағаздармен жасалатын операциялар;
- операции с векселями;
- векселдермен жасалатын операциялар;
- учетные и переучетные операции;
- есептеу және қайта есептеу операциялары;
операции по протесту векселей;
вексельдерге наразылық білдіру операциялары;
- операции по инкассированию, домицилированию, акцепту, индоссированию векселей;
- вексельдерді инкассолау, домицильдеу, акцептеу, индоссолау жөніндегі операциялар;
- операции по выдаче вексельных поручений;
- вексельдік тапсырмалар беру жөніндегі операциялар;
- операции по хранению векселей;
- вексельдерді сақтау жөніндегі операциялар;
- операции по продаже векселей на аукционе.
- вексельдерді аукционда сату жөніндегі операциялар.
Трастылық (сенімгерлік) операцияларға қызмет көрсетудің қандай түрлері кіреді?
В трастовые операции могут входить следующие виды услуг:
Трастылық операцияларға қызмет көрсетудің мынадай түрлері кіреді:
- управление финансовыми делами и собственностью фирм и частных лиц за определенную плату;
- белгілі бір ақы үшін фирмалар мен жеке тұлғалардың қаржы істері мен меншігін басқару;
- управление через трастовые отделы портфелями ценных бумаг своих клиентов;
- трастылық бөлімдер арқылы өз клиенттерінің бағалы қағаздар қоржынын басқару;
- предоставление агентских услуг корпорациям, выпускающим акции и облигации;
- акциялар мен облигациялар шығарушы корпорацияларға агент қызметтерін көрсету;
- выступление в качестве попечителей по завещанию;
- өсиет бойынша қамқоршылар болу;
- передача в доверительное управление отдельных ценных бумаг и их портфелей;
- жекелеген бағалы қағаздарды және олардың қоржындарын сенімгерлікпен басқаруға беру;
- платежные функции, связанные с обслуживанием ценных бумаг;
- бағалы қағаздарға қызмет көрсетумен байланысты төлемдік атқарымдар;
- управление активами пенсионных и инвестиционных фондов и др.
- зейнетақылық және инвестициялық қорлардың активтерін басқару, т.б.
Операции с иностранной валютой включают:
Шетел валютасымен жасалатын операциялар:
- операции купли-продажи иностранной валюты;
- шетел валютасын сатып алу-сату операцияларын;
- оплату и выставление денежных аккредитивов;
- ақша аккредитивтерін төлеуді және ұсынуды;
- покупку и оплату дорожных чеков иностранных банков;
- шетел банкілерінің жол чектерін сатып алуды және төлеуді;
- выпуск и обслуживание пластиковых карт;
- пластикалық карталар шығаруды және оларға қызмет көрсетуді;
- осуществление международных расчетов.
- халықаралық есеп айырысуды қамтиды.
Какую роль играют банки, выступая в качестве финансового консультанта?
Банки, где работают опытные специалисты, могут дать квалифицированный совет, особенно когда вопрос стоит об оптимальном использовании кредита, сбережений, инвестировании средств.
Тәжірибелі мамандар жұмыс істейтін банкілер, әсіресе несиені, жинақ ақшаны оңтайлы пайдалану, қаражатты инвестициялау туралы мәселе туындаған кезде білікті кеңес бере алады.
Банк за определенную плату предоставляет клиентам информацию как коммерческого, так и некоммерческого характера.
Банк клиенттерге белгілі бір ақы үшін коммерциялық сипатта да, бейкоммерциялық сипатта да ақпарат беретін қызметтер көрсетеді.
Межбанковский кредит – это вид кредитов, предоставляемых одним коммерческим банком другому.
Банк аралық несие – бір коммерциялық банк екінші банкіге беретін несие түрі.
Купля-продажа такого кредита осуществляется на межбанковском рынке.
Мұндай несие банк аралық нарықта сатып алынады және сатылады.
Межбанковский рынок – это часть рынка ссудных капиталов, где временно свободные денежные ресурсы кредитных учреждений привлекаются и размещаются банками преимущественно в форме межбанковских депозитов на определенные сроки.
Банк аралық нарық – несие капиталдары нарығының бір бөлігі, мұнда банкілер несие мекемелерінің уақытша бос ақшалай ресурстарын тартып, негізінен банк аралық депозиттер нысанында белгілі бір уақытқа орналастырады.
Средства межбанковского рынка используются банками-заемщиками для покрытия своих активных операций, а также для покрытия ликвидности балансов банков.
Банк аралық нарықтың қаражатын қарызгер-банкілер өзінің активтік операцияларын жабу үшін, сондай-ақ банкілердің теңгерімдерінің өтімділігін жабу үшін пайдаланады.
Купля-продажа межбанковских кредитов возможна в форме сделок на свободном рынке, а также в форме сделок на "закрытом" рынке, где кредиты предоставляются друг другу тесно сотрудничающими банками на условиях, вытекающих из взаимных интересов.
Банк аралық несиені сатып алу-сату еркін нарықтағы мәмілелер нысанында, сондай-ақ тығыз ынтымақтастықтағы банкілер бір-біріне өзара мүдделерден туындайтын шарттар негізінде несие беретін "жабық" нарықтағы мәмілелер нысанында берілуі мүмкін.
Русско-казахский экономический словарь > Активные операции коммерческого банка
-
20 Высший орган акционерного коммерческого банка
Какой орган является высшим органом управления в акционерном коммерческом банке?
Акционерлік коммерциялық банкіде қандай орган басқарудың жоғары органы болып табылады?
Высшим органом коммерческого банка является общее собрание акционеров, которое должно проходить не реже одного раза в год. На общем собрании присутствуют акционеры или представители акционеров банка на основании доверенностей. Собрание акционеров правомочно решать вынесенные на его рассмотрение вопросы, если участники обеспечивают необходимый кворум.
Коммерциялық банкінің жоғары органы – акционерлердің жалпы жиналысы, ол жылына сирек дегенде бір рет шақырылуға тиіс. Жалпы жиналысқа акционерлер немесе банк акционерлерінің сенімхат берілген өкілдері қатысады. Акционерлердің жиналысы қатысушылардың қажетті жиналымы қамтамасыз етілгенде ғана өзінің қарауына ұсынылған мәселелерді шешуге құқылы.
Вопросы, отнесенные к исключительной компетенции собрания таковы:
Жиналыстың айрықша құзыретіне жатқызылатын мәселелер:
- внесение изменений и дополнений в Устав общества;
- қоғамның Жарғысына өзгерістер мен толықтырулар енгізу;
- реорганизация;
- қайта құру;
- определение количественного состава директоров;
- директорлардың сандық құрамын айқындау;
- увеличение уставного капитала;
-жарғылық капиталды көбейту;
- образование исполнительного органа;
- атқарушы орган құру;
- утверждение аудитора и др.
- аудиторды бекіту, т.б.
Какой орган осуществляет общее руководство деятельностью коммерческого банка?
Коммерциялық банкінің қызметіне жалпы басшылықты қандай орган жүзеге асырады?
Общее руководство деятельностью банка осуществляет Совет директоров.
Банкінің қызметіне жалпы басшылықты Директорлар кеңесі жүзеге асырады.
Совет директоров выполняет следующие функции:
Директорлар кеңесі мынадай атқарымдарды орындайды:
- определяет приоритетные направления деятельности банка;
- банк қызметінің басым бағыттарын айқындайды;
- рассматривает проекты кредитных и других планов банка;
- банкінің несие және басқа жоспарларының жобаларын қарайды;
- утверждает планы доходов, расходов и прибыли банка;
- банкінің кірісі мен шығысының және пайдасының жоспарларын бекітеді;
- рассматривает вопросы об открытии и закрытии филиалов банка;
- банк филиалдарын ашу және жабу туралы мәселелерді қарайды;
- формирует состав Правления банка;
- Банк басқармасының құрамын жасақтайды;
- контролирует работу Правления банка и др.
- Банк басқармасының жұмысын бақылайды, т.б.
Правление банка осуществляет непосредственное руководство текущей деятельностью банка. Оно несет ответственность перед Общим собранием акционеров и Советом банка. Правление состоит из Председателя правления, его заместителей и других членов. Заседания Правления проводятся регулярно. Решения Правления принимаются большинством голосов. При равенстве голосов, голос Председателя является решающим. Решения Правления выносятся в форме приказа Председателя Правления банка.
Банк басқармасы банкінің күнделікті (ағымдағы) қызметіне тікелей басшылық жасайды. Ол акционерлердің жалпы жиналысы мен Банк кеңесі алдында жауап береді. Басқарма Басқарманың төрағасынан, оның орынбасарларынан және басқа мүшелерден құралады. Мәжілістер тұрақты түрде өткізіліп тұрады. Шешімдер көпшілік дауыспен қабылданады. Дауыстар тең болған кезде Төрағаның дауысы шешуші дауыс болып табылады. Басқарманың шешімдері банк Басқармасы Төрағасының бұйрығы нысанында шығарылады.
Кредитную политику определяет Кредитный комитет, который создается при правлении банка.
Несие саясатын банк басқармасының жанынан құрылатын Несие комитеті айқындайды.
В компетенцию Кредитного комитета входят следующие вопросы:
Несие комитетінің құзыре-тіне мына мәселелер кіреді:
- разработка кредитной политики банка, определение структуры привлекаемых средств и их размещения;
- банкінің несие саясатын әзірлеу; тартылатын қаражаттың құрылымын айқындау және оны орналастыру;
- подготовка заключений по предоставлению ссуд;
- несие беру жөніндегі қорытындыларды дайындау;
- рассмотрение вопросов, связанных с инвестированием и ведением трастовых операций.
- инвестициялаумен және сенімгерлік операцияларды жүргізумен байланысты мәселелерді қарау кіреді.
Коммерческий банк в целях оперативного кредитно-расчетного обслуживания предприятий и организаций – клиентов банка, территориально удаленных от места расположения коммерческого банка, может организовывать филиалы и представительства.
Коммерциялық банкінің орналасқан жерінен шалғай аумақтағы кәсіпорындар мен ұйымдарға – банк клиенттеріне оралымды несие-есеп айырысу қызметін көрсету мақсатымен филиалдар мен өкілдіктер ұйымдастыра алады.
В чем различия между филиалами коммерческого банка и его представительствами?
Коммерциялық банк филиалы қызметінің оның өкілдігінің қызметінен айырмашылығы неде?
Филиалами банка считаются обособленные структурные подразделения, расположенные вне места его нахождения и осуществляющие все или часть его функции. Филиал не является юридическим лицом и совершает делегированные ему головным банком операции в пределах, предусмотренных лицензией Нацбанка. Он заключает договоры и ведет иную хозяйственную деятельность от имени коммерческого банка, его создавшего. Представительство является обособленным подразделением коммерческого банка, которое расположено вне места нахождения банка, не обладает правами юридического лица и не имеет самостоятельного баланса. Оно создается для обеспечения представительских функций банка, совершения сделок и иных правовых действий. Представительство не занимается расчетно-кредитным обслуживанием клиентов. Для осуществления хозяйственных расчетов ему открывается текущий счет.
Банк орналасқан жерден тысқары орналасқан және оның барлық міндеттерін немесе олардың бір бөлігін жүзеге асырушы құрылымдық бөлімшелер банкінің филиалдары деп саналады. Филиал заңды тұлға емес және өзіне бас банк берген Ұлттық банкінің лицензиясында көзделген шекте берілген операцияларды жасайды. Ол өзін құрған коммерциялық банкінің атынан шарттар жасасады және өзгедей шаруашылық қызметті жүргізеді. Өкілдік коммерциялық банкінің оқшауландырылған бөлімшесі болып табылады, ол банкінің орналасқан жерінен тысқары орналасқан, заңды тұлға құқықтарына ие емес және оның дербес теңгерімі жоқ. Ол банкінің өкілдікті міндеттерін қамтамасыз ету, мәмілелер жасасу және өзгедей құқықтық әрекеттер жасау үшін құрылады. Өкілдік клиенттерге есеп айырысу-несие қызметін көрсетумен айналыспайды. Шаруашылық мақсатта есеп айырысу үшін оған ағымдағы шот ашылады.
Русско-казахский экономический словарь > Высший орган акционерного коммерческого банка
См. также в других словарях:
тылдық бөлімдер мен бөлімшелер — (Тыловые части и подразделения) әскерлерді соғыс уақытында да, бейбіт уақытта да материалдық, техникалық және медициналық қамтамасыз ету мен қызмет көрсетуге арналған бөлімдер мен бөлімшелер. Бұл міндеттерді дер кезінде орындау үшін әскер… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
бөлімдер мен бөлімшелерді ұйымдастыру — (Организация частей и подразделений) мықты, бір бірімен тығыз байланысты бөлімдер мен бөлімшелердің құрылуы, ұрыс жүргізу үшін неғұрлым тиімді әдістерді белгілеу, әр түрлі міндеті бар әскери қызметкерлер құрамын оқыту, сол сияқты оларға қажетті… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
зениттік ракеталық бөлімдер — (Зенитные ракетные части) зениттік ракеталық кешенмен жарақталған бөлімшелерден құралған бөлімдер. Ұйымдастырылуы жағынан зениттік ракеталық бөлімдер мемлекеттің әуе шабуылына қарсы қорғанысының зениттік ракеталық әскері құрамына, сондай ақ… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
қоса берілген бөлімдер — (Приданные части, соединения) жауынгерлік міндетті орындау кезінде оларды күшейту үшін жалпы әскери құрамалар мен бөлімдер командирлерінің қол астына уақытша келген бөлімдер (құрамалар). Қ.б.б дің бағыныштылықтан шығуы жоғары бастықтың өкімімен… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
сүйемелдеуші бөлімдер — (Поддерживающие части (соединения)) ұрыс кезінде негізгі міндеттерді атқаратын жаяу әскердің бөлімдері, құрамалары мен бірлестіктері мүддесінде ұрыстық тапсырманы атқару үшін жоғары бастық тағайындайтын бөлімдер мен құрамалар. С. б дің қоса… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
адам терісін улы заттардан қорғайтын киімдер — (Обмундирование импрегнированное) мақта матадан тігілген, арнайы сұйық зат сіңірілген киімдер … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
бүркемелік бөлімдер — (Маскировочные подразделения) арнайы дайындық пен техникалық құралдарды талап ететін күрделі бүркемелік жұмыстарды атқаратын инженерлік әскерлердің арнаулы бөлімдері. Б.б. басқару пункттерін, жабдықтау станцияларын, базалар мен қоймаларды,… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
бүркеніш бөлімдері — (Маскировочные части) арнайы білім мен техникалық құралдарды қолдануды қажет ететін күрделі бүркемелеу жұмыстарын орындайтын инженерлік әскер бөлімдері мен бөлімшелері … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
жағалау ракета бөлімдері — (Береговые ракетные части) ракеталарды ұшыратын тұрақты және жылжымалы қондырғылармен қаруланған әскери теңіз флотының бөлімдері мен бөлімшелері. Ж.р.б. әскери теңіз базасының қорғаныс құрамында болады, жағалау мен аралдардағы маңызды аймақтарды… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
коменданттық-жол бөлімдері — (Дорожно комендантские части) коменданттық жол қызметтері мен қозғалысты ұйымдастыруға байланысты мәселелерді шешетін, әскери көлік жолдарын іске қосуға және оларды жөндеу мен күтуге арналған жол әскері құрамы … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
сүт өнімдері — Сүттен даярланатын неше түрлі тағамдар … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
