-
1 бит
I сущ.1) лицо́ ( человека) || лицево́йбиткә чибәр — краси́вый на лицо́
битне куллар белән каплау — закры́ть лицо́ рука́ми
башның бит өлеше — лицева́я часть головы́
2) щека́ || щёчный уң бит пра́вая щека́бит мускулы — щёчный му́скул
алсу бит — а́лые (ро́зовые) щёки
3) разг.а) лицо́, цифербла́т ( о часах)сәгатьнең битен миңа каратып куйчы — поста́вь, пожа́луйста, часы́ лицо́м ко мне
б) о пере́дней (лицево́й) стороне́ (чего-л.)тау бите — склон горы́
урман бите — опу́шка ле́са
•- бит очы
- бит кызыллану
- бит кызыллыгы
- бит сабыны
- бит сөлгесе••бит ерту — стыди́ться
бит пешү — красне́ть от стыда́
битен юмаган — бессты́жий, бессо́вестный, беззасте́нчивый (букв. не вы́мывший лица́)
битеннән кан тама — пы́шет здоро́вьем (букв. с лица́ его́ ка́пает кровь)
биткә бәрү (биткә бәреп әйтү) — (брани́ть, хвали́ть) пря́мо в глаза́, откры́то
биткә кара ягу (биткә кызыллык китерү) — опоро́чить ( кого), навлека́ть (кому-л.) бесче́стье, опозо́рить
биткә олтан капланган булу (биткә ыштыр капланган булу) — быть бессты́жим, бессо́вестным, беззасте́нчивым
II сущ.битеннән кан качкан — нет лица́ (на ком-л.) (о резком изменении внешнего облика: (бледность, худоба), вызванном сильным потрясением, болезнью, волнением)
1) страни́ца (книги, тетради и т. п.)журнал битләре — страни́цы журна́ла
өч йөз битле китап — кни́га в три́ста страни́ц
2) листбер бит кәгазь — (один) лист бума́ги
ике бит хат — письмо́ на двух листа́х
3) перен. страни́ца, эта́п, пери́од (чего-л.)тарих битләре — страни́цы исто́рии
•III частицаведь, же, одна́ко ж, впро́чеммин бит берни дә әйтмәдем — я ведь ничего́ не сказа́л
ул турыда син миңа язмадың бит — ты же мне об э́том не писа́л
адәм баласының язмышы катлаулы бит — сложна́ же судьба́ челове́ческая
-
2 сгореть
сов.1) яну, янып бетү2) көю3) ( иссохнуть от зноя) көю, кору4) (сгнить - о зерне, сене и т. п.) яну, кызып бозылу, черү5) перен. ( о человеке) яну, һәлак булу• -
3 бәлеш
I сущ.; кулин.бэле́ш; пиро́гит бәлеше — мясно́й бэле́ш (пиро́г)
алма бәлеше — пиро́г с я́блоками
кабак бәлеше — пиро́г с ты́квой
••бәлеш авыз — растя́нутый большо́й рот
бәлеш кебек — о расплы́вчатой фо́рме (шапки, берета, лица и т. п.)
II межд.; выраж.бәлеш төбе — мягкоте́лый челове́к
чувство удивления, беспокойства, озабоченности и т. п. ой, ба, ока́зываетсябәлеш, кайчан кайттың әле син? — ба, когда́ же ты прие́хал?
бәлеш, нигә китәсең әле? — ба, почему́ так ра́но ухо́дишь?
бәлеш, мин бит алай әйтмәдем, нишләп үпкәләдең? — ой, я же не так сказа́л, почему́ оби́делся?
-
4 пятый
См. также в других словарях:
бит — I. и. 1. Кеше башының алгы өлеше; йөз 2. Йөзнең яңак өлеше 3. Нәр. б. өсте, өске йөзе аяк бите 4. Тау, калкулыкның һ. б. ш. авыш, сөзәк яны, өслеге. БИТ АЛМАСЫ (БИТ ОЧЫ) – Яңакның күпереп, калкып торган өлеше. БИТ САБЫНЫ – Исле сабын. БИТ СӨЛГЕСЕ … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
йомшак — I. с. 1. Тотып, капшап карауга каты, тыгыз булмаган, басымга, кысуга җиңел бирелүчән; киресе: каты. Эшкәртүгә җиңел бирелә торган. Нәфис, тупас түгел, кабарып торган (кул, бит һ. б. ш. тур.). Нечкә, ефәк сыман (чәч, йон һ. б. ш. тур.) 2.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
яңак — 1. Битнең, йөзнең ян өлеше 2. Ишек һәм тәрәзе уемының ян ягына утыртылган борыс. ЯҢАК ЧЫГЫНТЫСЫ (КАЛКЫМЫ) – Яңак сөягенең күздән түбән калкып, чыгынтыланып торган өлеше. ЯҢАК СӨЯГЕ – Өске тешләр урнашкан бит сөяге … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
эш — 1. Шөгыль, гамәл, хезмәт. Гадәт, вазифа, бурыч, хак йорт эшләре. Эшкәртелә торган, хәзерләнү процессында булган нәрсә 2. Нәр. б. җитештерү, ясау, эшкәртүгә һ. б. юнәлтелгән эшчәнлек. Гомумән берәр өлкәдәге эшчәнлек. Фикерләргә, сүзләргә капма… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
йөзче — тар. иск. Йөз сугышчыдан торган төркем башлыгы. II. ЙӨЗ – Кеше башының алгы өлеше, бит. Чырай 2. Ал, ал як йөзе белән көньякка караган йорт. Кеше йөзенә, халык йөзенә кебек тезмәләрдә каршысына, алдына мәгънәсендә 3. Нәр. б. өске ягы, өсте ипи… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
томшык — 1. Кош авызының мөгез матдәле, очлаеп торган алгы өлеше, борыны 2. туп. Йөз, бит; борын, танау. ТОМШЫК БОРЫН – Аска яки өскә кәкрәйгән очлы борын … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге