См. также в других словарях:
суыру — (Шымк., Түлк.; Жамб.: Мер., Қорд., Шу, Жуа., Мойын.; Ақт.: Ырғ., Қараб., Жұр.; Гур., Маңғ.; Сем.: Абай, Шұб.; Түрікм., Таш.) астықты желге ұшырып тазалау, қызылдау. Бидайды с у ы р ы п жатыр (Шымк., Түлк.). Азғана бидай қалды, с у ы р ы п… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
салма — I зат. жерг. Үйдің, қораның төбесіне салатын ағаш, сырғауыл. Елу үйден он шақты кедей қостанып барып, с а л м а шабады (Ж.Тілепбергенов, Ізбасар, 141). II зат. жерг. Төбесіне салма қойып, оның үсті бір нәрсемен жабылған лапас. Ішкөйлегі ағараңдап … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
таң ету — (Алм., Шел.) 1. ақылдасу, кеңесу. Біз өзара т а ң е т т і к те жұмысымызды бітірдік (Алм., Шел.). Үйге кел, т а ң е т т і к шаруа бар (Алм., Шел.) 2. ұйықтап алу, көз шырымын алу. Т а ң е т т і к те жүріп кеттік (Алм., Шел.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
кемпір өлді — (Жамб.: Тал., Сар.) қыз ұзатқанда қалыңдық жанындағы әйелдердің күйеуден үйге кірер жерде алатын кәдесі. Күйеуден к е м п і р ө л д і с і н алуға дайын тұрған әйелдер есікке қарай қозғалды (Жамб., Тал.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
кеудіреу — (Гур., Тең.) қаудырау, қаусау, құр сүлдері қалу. Ол жылдары қай үйге барсаңыз да к е у д і р е п отырған адамдарды көретінсіз (Гур., Тең.). Бел буып, бөрік кигеннің бәрін соғыс қырқып, к е у д і р е п отырған жетім жесір жұрт жалғыз лағына шейін… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
құлдау — 1 (Шығ.Қаз.: Зайс., Ү Н., Тарб.; Сем.: Абай, Ұрж.; Монғ.) төмен қарай жүру, құлдилау, бойлай жағалай жүру. Ол өзен бойымен төмен қарай қ ұ л д а д ы (Шығ.Қаз., Зайс.). Пароход қ ұ л д а й жүреді (Шығ.Қаз., Тарб.). Тек төртінші күні ғана бұл… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
мәлку — (Түрікм., Таш.) желпілдеу, шайқалу. Үйге кірген әйелдің орамалы м ә л к і п тұр (Түрікм., Таш.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
бір — адым жер. Жүрген кездегі екі аяқтың аттау (басу) қашықтығы; 60 70 см, мөлшеріндегі ұзындық. Бір айдың жүзі болды. Бір айдай уақыт өтті. Шүйінші беруіңе болады. Жездең, міне, б і р а й д ы ң ж ү з і б о л ы п қалды, жынды суды ұрттап алмайды (Қаз … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
ет — зат. этногр. 1. Қазақтың ең басты ұлттық тағамы. ≈ «Е т асты, е т жеді» деген қолданыстар бар. Еттің сорпасы болады. Мұны «бесбармақ» деу ұят, санасыздық. 2. Өрік, шабдал сияқты жемістердің жеуге жарамды жұмсақ жері. ≈ Өріктің сүйегін е т і н е н … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
қос — I зат. Арбаға, соқаға парлап жегілген өгіз (көлік). – Мұнысы қалай? Екі қ о с, үш кісімен не істейді? (Қ.Әбдіқадыров, Әңгім., 9). Жұрт көлік шаршады деп қ о с ы н доғарып жатқанда, қарнын кебеже теңдегендей қылып өгіздің егіс қорғанға кіргенін… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
