-
1 борыш
1.долг, задолженность••2.послов.
"Шаруа түбі - кеніш, сауда түбі - борыш" — "Хозяйствование приведёт к изобилию, торговля - к долгам" -
2 кепілге алу
поручительство (кепілгер борышқордың несигері алдында осы борышқордың міндеттемені толық не ішінара орындауы үшін жауап беруге міндеттенетін кепілдік) -
3 Ипотекалық операциялар
Ипотека несиегердің (кепіл ұстаушының) борышқорға (кепіл берушіге) ақшалай талабын қамтамасыз ететін жылжымайтын мүлік кепілі болып табылады. Ипотека – жылжымайтын мүлік кепілімен алынған несие.
Ипотека представляет собой залог недвижимости для обеспечения денежного требования кредитора (залогодержателя) к должнику (залогодателю). Ипотека – это кредит, полученный под залог недвижимости.
Жылжымайтын мүлікке мына объектілер жатады:
К недвижимости относятся следующие объекты:
- жер қойнауының жер телімі;
- земельные участки недр;
- оқшауландырылған су объектілері;
- обособленные водные объекты;
- ормандар;
- леса;
- үймереттер;
- здания;
- ғимараттар;
- сооружения;
- кәсіпорындар;
- предприятия;
- пәтерлер;
- квартиры;
- мемлекеттік тіркеуге алынуға тиіс әуе және теңіз кемелері;
- подлежащие государственной регистрации воздушные и морские суда;
- ішкі жүзу кемелері;
- суда внутреннего плавания;
- ғарыш объектілері;
- космические объекты;
- құрылысқа бөлінген жер телімдерінде салынатын жылжымайтын мүліктің аяқталмаған құрылысы.
- незавершенное строительство недвижимого имущества, возводимого на земельном участке, отведенного для строительства.
Ипотекаға мыналарға қатысты рұқсат етілмейді:
Ипотека не допускается в отношении:
- мөлшерін ескергенде тиісті санаттағы жер мақсатын сақтап, дербес телім ретінде пайдалануға болмайтын жер телімі бөлігіне;
- части земельного участка, которая с учетом его размера не может быть использована в качестве самостоятельного участка с соблюдением назначения земель соответствующей категории;
- үйді немесе пәтерді меншіктенушінің осы үйдің немесе пәтердің бір бөлігін құрайтын тұрғын бөлмелері;
- жилых комнат, составляющих часть дома или квартиры собственника этого дома или квартиры;
- банкроттық туралы іс қозғалған не тарату немесе қайта құру туралы шешім қабылданған кәсіпорындар.
- предприятия, в отношении которого возбуждено дело о банкротстве либо принято решение о ликвидации или реорганизации.
Ипотека кепіл берушіге тиесілі мүлікке меншік немесе шаруашылық жүргізу құқығы негізінде белгіленеді. Мүлік кепіл берушіде оның иеленуі мен пайдалануында қалады.
Ипотека устанавливается на имущество, которое принадлежит залогодателю на правах собственности или хозяйственного ведения. Имущество остается у залогодателя в его владении и пользовании.
Ипотека заты шартта айқындалып, оның атауы, тұрған жері көрсетіледі.
Предмет ипотеки определяется в договоре с указанием его наименования, места нахождения.
Онда ипотека заты болып табылатын мүлік кепіл ұстаушыға тиесілі болатын құқық және кепіл ұстаушының осы құқығын тіркеген жылжымайтын мүлікке құқықты мемлекеттік тіркеу органының атауы көрсетілуге тиіс.
В договоре об ипотеке должно быть указано право, в силу которого имущество являющееся предметом ипотеки, принадлежит залогодержателю, и наименование органа государственной регистрации прав на недвижимое имущество, зарегистрировавшего это право залогодателя.
Ипотека туралы шарт нотариалдық жолмен куәландырылуға және мемлекеттік тіркеуге алынуға тиіс.
Договор об ипотеке должен быть нотариально удостоверен и подлежит государственной регистрации.
Ипотека затының бағасы Қазақстанның заңнамасына сәйкес кепіл берушінің кепіл ұстаушымен келісімі бойынша айқындалады. Ипотека туралы шарт тараптары ипотека затын бағалауды тәуелсіз кәсіпқой ұйымға тапсыруы мүмкін.
Оценка предмета ипотеки определяется в соответствии с законодательством Казахстана по соглашению залогодателя с залогодержателем. Стороны договора об ипотеке могут поручить оценку предмета ипотеки независимой профессиональной организации.
Кепілпұл өзінің заңды иеленушісіне мынадай құқықтарды:
Закладная является именной ценной бумагой, удостоверяющей следующие права ее законного владельца:
- ипотека туралы шартта көрсетілген мүлік ипотекасымен қамтамасыз етілген ақшалай міндеттеме бойынша орындалуын алуға құқықты;
- право на получение исполнения по денежному обязательству, обеспеченному ипотекой имущества, указанному в договоре об ипотеке;
- аталған мүлікке салынған кепіл құқығын куәландыратын атаулы бағалы қағаз болып табылады.
- право залога на указанное имущество.
Ипотекамен қамтамасыз етілген міндеттеме бойынша борышкер және кепіл беруші кепілпұл бойынша міндетті тұлғалар болып табылады.
Обязанными по закладной лицами являются должник по обеспеченному ипотекой обязательству и залогодатель.
Кепілпұлды кепіл беруші жасайды, ал егер ол үшінші тұлға болса, ипотекамен қамтамасыз етілген міндеттеме бойынша борышкер толтырады.
Закладная составляется залогодателем, а если он является третьим лицом, то должником по обеспеченному ипотекой обязательству.
Кепілпұлды бастапқы ұстаушыға ипотека мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін ипотеканы мемлекеттік тіркеуге алған орган береді.
Закладная выдается первоначальному залогодержателю органом, осуществляющим государственную регистрацию ипотеки, после государственной регистрации ипотеки.
Кепілпұл мынадай мазмұнда болуға тиіс:
Закладная содержит:
- құжаттың атауына енгізілген “кепілпұл” деген сөз;
- слово “закладная”, включенное в название документа;
- кепіл берушінің есімі және оның тұрғылықты мекені көрсетілуі не кепіл беруші – заңды тұлға болса, оның атауы және орналасқан мекені көрсетілуі;
- имя залогодателя и указание его места жительства либо его наименование и указание местонахождения, если залогодатель – юридическое лицо;
- бастапқы кепіл ұстаушының есімі және оның тұрғылықты мекені көрсетілуі не кепіл беруші – заңды тұлға болса, оның атауы және орналасқан мекені ипотека заты болып табылатын мүлікті кепіл берушіге тиесілі ететін құқықтың атауы және осы құқықты тіркеген органның атауы, онда мемлекеттік тіркеуге алынған нөмірі, күні және жері, ал егер ипотека заты кепіл берушіге тиесілі жалдау құқығы болса – жалға берілетін зат болып табылатын мүліктің дәл атауы және осы құқықтың қолданылу мерзімі;
- имя первоначального залогодержателя и указание его места жительства либо его наименование и указание местонахождения, если залогодатель – юридическое наименование права, в силу которого имущество, являющееся предметом ипотеки, принадлежит залогодателю, и наименование органа, зарегистрировавшего это право, с указанием номера, даты и места государственной регистрации, а если предметом ипотеки является принадлежащее залогодателю право аренды – точное название имущества, являющегося предметом аренды и срок действия этого права;
- ипотека заты болып табылатын мүліктің өмірлік пайдалану, жалға алу құқығымен, сервитутпен, өзгедей құқықпен қамтамасыз етілгені не ипотеканың мемлекеттік тіркеуге алынуы сәтінде үшінші тұлғаның тіркелуге тиісті ешқандай құқығымен қамтамасыз етілмегені көрсетілуі;
- указание на то, что имущество, являющееся предметом ипотеки, обременено правом пожизненного пользования, аренды, сервитутом, иным правом либо не обременено никаким из подлежащих государственной регистрации правом третьих лиц на момент государственной регистрации ипотеки;
- кепіл берушінің қойған қолы, ал егер үшінші тұлға болса, онда ипотекамен қамтамасыз етілген міндеттеме бойынша борышқордың да қолы;
- подпись залогодателя, а если он является третьим лицом, то и должника по обеспеченному ипотекой обязательству;
- ипотека туралы шарттың нотариуста куәландырылған уақыты мен жері туралы мәліметтер;
- сведения о времени и месте нотариального удостоверения договора об ипотеке;
- бастапқы кепіл ұстаушыға кепілпұлдың берілген күнінің көрсетілуі.
- указание даты выдачи закладной первоначальному залогодержателю.
Казахско-русский экономический словарь > Ипотекалық операциялар
-
4 Ипотекалық операциялар
Ипотека несиегердің (кепіл ұстаушының) борышқорға (кепіл берушіге) ақшалай талабын қамтамасыз ететін жылжымайтын мүлік кепілі болып табылады. Ипотека – жылжымайтын мүлік кепілімен алынған несие.
Ипотека представляет собой залог недвижимости для обеспечения денежного требования кредитора (залогодержателя) к должнику (залогодателю). Ипотека – это кредит, полученный под залог недвижимости.
Жылжымайтын мүлікке мына объектілер жатады:
К недвижимости относятся следующие объекты:
- жер қойнауының жер телімі;
- земельные участки недр;
- оқшауландырылған су объектілері;
- обособленные водные объекты;
- ормандар;
- леса;
- үймереттер;
- здания;
- ғимараттар;
- сооружения;
- кәсіпорындар;
- предприятия;
- пәтерлер;
- квартиры;
- мемлекеттік тіркеуге алынуға тиіс әуе және теңіз кемелері;
- подлежащие государственной регистрации воздушные и морские суда;
- ішкі жүзу кемелері;
- суда внутреннего плавания;
- ғарыш объектілері;
- космические объекты;
- құрылысқа бөлінген жер телімдерінде салынатын жылжымайтын мүліктің аяқталмаған құрылысы.
- незавершенное строительство недвижимого имущества, возводимого на земельном участке, отведенного для строительства.
Ипотекаға мыналарға қатысты рұқсат етілмейді:
Ипотека не допускается в отношении:
- мөлшерін ескергенде тиісті санаттағы жер мақсатын сақтап, дербес телім ретінде пайдалануға болмайтын жер телімі бөлігіне;
- части земельного участка, которая с учетом его размера не может быть использована в качестве самостоятельного участка с соблюдением назначения земель соответствующей категории;
- үйді немесе пәтерді меншіктенушінің осы үйдің немесе пәтердің бір бөлігін құрайтын тұрғын бөлмелері;
- жилых комнат, составляющих часть дома или квартиры собственника этого дома или квартиры;
- банкроттық туралы іс қозғалған не тарату немесе қайта құру туралы шешім қабылданған кәсіпорындар.
- предприятия, в отношении которого возбуждено дело о банкротстве либо принято решение о ликвидации или реорганизации.
Ипотека кепіл берушіге тиесілі мүлікке меншік немесе шаруашылық жүргізу құқығы негізінде белгіленеді. Мүлік кепіл берушіде оның иеленуі мен пайдалануында қалады.
Ипотека устанавливается на имущество, которое принадлежит залогодателю на правах собственности или хозяйственного ведения. Имущество остается у залогодателя в его владении и пользовании.
Ипотека заты шартта айқындалып, оның атауы, тұрған жері көрсетіледі.
Предмет ипотеки определяется в договоре с указанием его наименования, места нахождения.
Онда ипотека заты болып табылатын мүлік кепіл ұстаушыға тиесілі болатын құқық және кепіл ұстаушының осы құқығын тіркеген жылжымайтын мүлікке құқықты мемлекеттік тіркеу органының атауы көрсетілуге тиіс.
В договоре об ипотеке должно быть указано право, в силу которого имущество являющееся предметом ипотеки, принадлежит залогодержателю, и наименование органа государственной регистрации прав на недвижимое имущество, зарегистрировавшего это право залогодателя.
Ипотека туралы шарт нотариалдық жолмен куәландырылуға және мемлекеттік тіркеуге алынуға тиіс.
Договор об ипотеке должен быть нотариально удостоверен и подлежит государственной регистрации.
Ипотека затының бағасы Қазақстанның заңнамасына сәйкес кепіл берушінің кепіл ұстаушымен келісімі бойынша айқындалады. Ипотека туралы шарт тараптары ипотека затын бағалауды тәуелсіз кәсіпқой ұйымға тапсыруы мүмкін.
Оценка предмета ипотеки определяется в соответствии с законодательством Казахстана по соглашению залогодателя с залогодержателем. Стороны договора об ипотеке могут поручить оценку предмета ипотеки независимой профессиональной организации.
Кепілпұл өзінің заңды иеленушісіне мынадай құқықтарды:
Закладная является именной ценной бумагой, удостоверяющей следующие права ее законного владельца:
- ипотека туралы шартта көрсетілген мүлік ипотекасымен қамтамасыз етілген ақшалай міндеттеме бойынша орындалуын алуға құқықты;
- право на получение исполнения по денежному обязательству, обеспеченному ипотекой имущества, указанному в договоре об ипотеке;
- аталған мүлікке салынған кепіл құқығын куәландыратын атаулы бағалы қағаз болып табылады.
- право залога на указанное имущество.
Ипотекамен қамтамасыз етілген міндеттеме бойынша борышкер және кепіл беруші кепілпұл бойынша міндетті тұлғалар болып табылады.
Обязанными по закладной лицами являются должник по обеспеченному ипотекой обязательству и залогодатель.
Кепілпұлды кепіл беруші жасайды, ал егер ол үшінші тұлға болса, ипотекамен қамтамасыз етілген міндеттеме бойынша борышкер толтырады.
Закладная составляется залогодателем, а если он является третьим лицом, то должником по обеспеченному ипотекой обязательству.
Кепілпұлды бастапқы ұстаушыға ипотека мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін ипотеканы мемлекеттік тіркеуге алған орган береді.
Закладная выдается первоначальному залогодержателю органом, осуществляющим государственную регистрацию ипотеки, после государственной регистрации ипотеки.
Кепілпұл мынадай мазмұнда болуға тиіс:
Закладная содержит:
- құжаттың атауына енгізілген “кепілпұл” деген сөз;
- слово “закладная”, включенное в название документа;
- кепіл берушінің есімі және оның тұрғылықты мекені көрсетілуі не кепіл беруші – заңды тұлға болса, оның атауы және орналасқан мекені көрсетілуі;
- имя залогодателя и указание его места жительства либо его наименование и указание местонахождения, если залогодатель – юридическое лицо;
- бастапқы кепіл ұстаушының есімі және оның тұрғылықты мекені көрсетілуі не кепіл беруші – заңды тұлға болса, оның атауы және орналасқан мекені ипотека заты болып табылатын мүлікті кепіл берушіге тиесілі ететін құқықтың атауы және осы құқықты тіркеген органның атауы, онда мемлекеттік тіркеуге алынған нөмірі, күні және жері, ал егер ипотека заты кепіл берушіге тиесілі жалдау құқығы болса – жалға берілетін зат болып табылатын мүліктің дәл атауы және осы құқықтың қолданылу мерзімі;
- имя первоначального залогодержателя и указание его места жительства либо его наименование и указание местонахождения, если залогодатель – юридическое наименование права, в силу которого имущество, являющееся предметом ипотеки, принадлежит залогодателю, и наименование органа, зарегистрировавшего это право, с указанием номера, даты и места государственной регистрации, а если предметом ипотеки является принадлежащее залогодателю право аренды – точное название имущества, являющегося предметом аренды и срок действия этого права;
- ипотека заты болып табылатын мүліктің өмірлік пайдалану, жалға алу құқығымен, сервитутпен, өзгедей құқықпен қамтамасыз етілгені не ипотеканың мемлекеттік тіркеуге алынуы сәтінде үшінші тұлғаның тіркелуге тиісті ешқандай құқығымен қамтамасыз етілмегені көрсетілуі;
- указание на то, что имущество, являющееся предметом ипотеки, обременено правом пожизненного пользования, аренды, сервитутом, иным правом либо не обременено никаким из подлежащих государственной регистрации правом третьих лиц на момент государственной регистрации ипотеки;
- кепіл берушінің қойған қолы, ал егер үшінші тұлға болса, онда ипотекамен қамтамасыз етілген міндеттеме бойынша борышқордың да қолы;
- подпись залогодателя, а если он является третьим лицом, то и должника по обеспеченному ипотекой обязательству;
- ипотека туралы шарттың нотариуста куәландырылған уақыты мен жері туралы мәліметтер;
- сведения о времени и месте нотариального удостоверения договора об ипотеке;
- бастапқы кепіл ұстаушыға кепілпұлдың берілген күнінің көрсетілуі.
- указание даты выдачи закладной первоначальному залогодержателю.
Қазақ-орыс анықтағыш-тілашар банктік жүйенің жұмыскерлерінің > Ипотекалық операциялар
-
5 сауықтыру
санирование (1. күйзелістің, банкроттықтың алдын алу шаралары жүйесі, 2. борышқордың мүлкін меншіктенуші, несиегерлер немесе басқа да тұлғалар дәрменсіз борышқорға сот тәртібімен не соттан тыс тәртіппен қаржы көмегін көрсету, борышқордың сақтық қорын жұмылдыру, оның қаржы-шаруашылық жағдайын жақсарту жолымен жүзеге асырылатын сауықтыру шарасы) -
6 несиелендіру қағидаты
Банк несиелендірудің мынадай негізгі қағидатын басшылыққа алады:
Банк руководствуется следующими основными принципами кредитования:
- мерзімділік;
- срочность;
- қайтарымдылық;
- возвратность;
- ақылы.
- платность.
Мерзімділік қағидаты несиенің нақты айқындалған мерзімге берілуінен көрініс табады. Бұл мерзім несие шартында ескертіледі.
Принцип срочности выражается в том, что кредит выдается на четко определенный срок. Этот срок оговаривается в кредитном договоре.
Оның мәнісі мынада: несие шарты аяқталғаннан кейін қарыз ақша несиегерге толық сомада (негізгі қарыз) және пайызымен қайтарылуға тиіс.
Он заключается в том, что по окончании срока кредитного договора заемные деньги должны быть возвращены кредитору в полной сумме (основной долг) и с процентами.
Несие белгіленген мерзімде қайтарылмаған жағдайда банк қандай шаралар қолданады?
Какие меры принимаются банком в случае невозврата кредита в установленный срок?
Мұндай жағдайда қарызгерге өсімпұл (яғни айыппұл ықпалшаралары) есептеледі, оның мөлшері несие шартында белгіленеді. Қаржы несиесінің қайтарылу кепілдігі үшін осы қайтаруды қамтамасыз етудің түрлі тәсілдері пайдаланылады.
В этом случае, заемщику начисляются пени (т.е. штрафные санкции), размер которых устанавливается в кредитном договоре. Для гарантии возврата финансового кредита используют разные способы обеспечения этого возврата.
Банкілер несиені қамтамасыз етудің мынадай негізгі тәсілдерін пайдаланады:
Банки используют следующие основные способы обеспечения кредита:
- кепілгерлік;
- поручительство;
- кепілдік;
- гарантия;
- кепіл;
- залог;
- несиенің өтелмегені үшін қарызгердің жауапкершілігін сақтандыру.
- страхование ответственности заемщика за непогашение кредита.
Кепілгерлік – біржақты міндеттемелері бар шарт, ол арқылы кепілгер несиегердің алдында қажет болған жағдайда қарызгердің берешегін төлеуге міндеттенеді. Кепілгерлік шарты несие шартына толықтыру болып табылады және оны нотариус растайды. Оны қарыз алушы азамат болғанда қолданады. Кез келген шаруашылық жүргізуші субъект (банк, қауымдастық, кәсіпорын, т.б.) кепілгер бола алады.
Поручительство – это договор с односторонними обязательствами, посредством которого поручитель берет обязательство перед кредитором оплатить при необходимости задолженность заемщика. Договор поручительства служит дополнением к кредитному договору и заверяется нотариусом. Он применяется, когда заемщиком является гражданин. Поручителем может выступать любой хозяйствующий субъект (банк, ассоциация, предприятие и т. п.).
Кепілдік — кепілгердің кепілдік берілген сома үшін кепілдік жағдайы басталған кезде төлеуге міндеттенуі. Ол кепілдік хатымен ресімделеді және тек заңды тұлғалар арасында ғана қолданылады.
Гарантия — это обязательство гаранта выплатить за гарантируемого определенную сумму при наступлении гарантийного случая. Она оформляется гарантийным письмом и применяется только между юридическими лицами.
Кепіл операцияларының негізінде мынадай негізгі ережелер жатыр:
В основе залоговых операции лежат следующие основные положения:
- мүлікке кепілзаттық құқығы сол кепілзатпен бірге осы мүлікті кез келген жаңа сатып алушыға көшеді;
- залоговое право на имущество переходит вместе с ним к любому новому приобретателю данного имущества;
- борышқордың тек белгілі бір мүлкі ғана, яғни ҚР заңнамасына сәйкес мүліктен айыруға жататын мүлік қана кепілзат ұстаушы-несиегер талабының орындалуына кепілдік болып табылады;
- гарантией выполнения требования кредитора-залогодержателя является только определенное имущество должника, т.е. только то имущество, которое в соответствии с законодательством РК может быть отчуждено;
- несиегер (кепілзат ұстаушы) борышты қайтармаған жағдайда кепілге салынған мүлікті алуға, соның ішінде оны сату арқылы, яғни оны кепілзат берушіден айыру арқылы өндіріп алуға құқылы.
- кредитор (залогодержатель) в случае невозврата заемщиком (залогодателем) долга имеет право обращать взыскание на заложенное имущество, в том числе путем его продажи, т.е. отчуждения его от залогодателя.
Кепілдің екі нысаны бар:
Существует две формы залога:
- мүлік кепіл берушіде қалдырылатын кепіл;
- залог с оставлением имущества у залогодателя;
- кепілге салынған мүлік кепіл ұстаушыға берілетін кепіл (кепілсалым).
- залог с передачей заложенного имущества залогодержателю (заклад).
Несиенің өтелмегені үшін қарызгердің жауапкершілігін сақтандыру шарты қалай жасалады?
Каким образом заключается договор страхования ответственности заемщика за непогашение кредита?
Осы сақтандыру барысында банкіден несие алған қарызгер сақтандыру компаниясымен сақтандыру шартын жасасады? Ол несие шартына тіркеледі. Іс жүзінде үшжақты сақтандыру шарты қолданылады, ол сақтандыру компаниясы, банк және қарызгер арасында жасалады. Сақтандыру мерзімі несие берілген мерзімге сай келеді. Сақтандыру шарты, әдетте, қарызгер белгіленген мерзімде қайтармаған несие сомасының белгілі бір пайызын және ол бойынша пайызды банкіге сақтандырушы тарапынан өтелуін көздейді.
В ходе данного страхования заемщик кредита в банке заключает со страховой компанией страховой договор. Он прилагается к кредитному договору. На практике применяется тройной договор страхования, который заключается между страховой компанией, банком и заемщиком. Срок страхования соответствует сроку, на который был выдан кредит. Договор страхования предусматривает, как правило, возмещение банку со стороны страховщика определенного процента суммы невозвращенного заемщиком кредита в установленный срок и процентов по нему.
Банк несиенің қарызгердің несиені өтеуге қабілеттілігін бағалауда қандай өлшемдерді басшылыққа алады?
Какими критериями руководствуется банк в оценке кредитоспособности заемщика?
Қарызгердің несиені өтеуге қабілеттілігін бағалау және несиені тек несиені өтеуге қабілетті және төлем төлеуге қабілетті қарызгерге ғана беру несиенің қайтарылуын қамтамасыз етудің маңызды шарты болып табылады. Қарызгердің несиені өтеуге қабілеттілігі оның бұрынырақ алған несиесі бойынша есептесу кезіндегі ұқыптылығымен, оның ағымдағы қаржы жағдайымен, өзгеру перспективаларымен, қажет болған жағдайда түрлі көздерден ақша қаражатын жұмылдыру қабілетімен сипатталады.
Оценка кредитоспособности заемщика и предоставления кредита только кредитоспособному и платежеспособному заемщику является важным условием обеспечения возврата кредита. Кредитоспособность заемщика характеризуется его аккуратностью при расчетах по ранее полученным кредитам, его текущим финансовым состоянием и перспективами изменения, способностью при необходимости мобилизовать денежные средства из различных источников.
Несие беру шарттарына талдау жасау қандай мәселелерді зерделеуді көздейді?
Несилендіру шарттарын талдау мына мәселелерді зерделеуді көздейді:
Анализ условий кредитования предполагает изучение следующих вопросов:
- қарызгердің “салиқалылығы”, ол бұрынырақ алынған несиелер бойынша уақтылы есеп айырысуымен, берген есептерінің сапалылығымен, басшылықтың жауаптылығымен және біліктілігімен сипатталады;
- “солидность“ заемщика, которая характеризуется своевременностью расчетов по ранее полученным кредитам, качественностью представленных отчетов, ответственностью и компетентностью руководства;
- қарызгердің бәсекеге жарамды өнім өндіруге “қабілеттілігі”;
- “способность” заемщика производить конкурентоспособную продукцию;
- “кірісі”, мұнда банк кірісінің деңгейі несиелендіру кезіндегі тәуекел дәрежесімен байланыстырылуға тиіс;
- “доходы”, при этом уровень доходов банка должен быть увязан со степенью риска при кредитовании;
- несие ресурстарының пайдаланылу “мақсаты”;
- “цель” использования кредитных ресурсов;
- несие “сомасы”, бұл мәселе қарызгердің теңгерім өтемпаздығы шарасын жүргізуін, меншікті және қарыз қаражатының арақатынасын басшылыққа ала отырып зерделенеді;
- “сумма” кредита, изучение этого вопроса производится исходя из проведения заемщиком мероприятия ликвидности баланса, соотношения между собственными и заемными средствами;
- “өтеу”, бұл мәселе материалдық құндылықтардың, берілген кепілдіктердің өткізілуі және кепіл құқығын пайдалану есебінен несиенің қайтарылуына талдау жасау жолымен зерделенеді;
- “погашение”, этот вопрос изучается путем анализа возвращенности кредита за счет реализации материальных ценностей, предоставленных гарантий и использования залогового права;
- несиенің “қамтамасыз етілуі”, яғни банкінің берілген несиені қамтамасыз ету кепілі ретінде қарызгердің бағалы қағаздарымен қоса активтерін алу құқығын анықтау тұрғысынан жарғы мен ережені зерделеу.
- “обеспечение” кредита, т.е. изучение устава и положения с точки зрения определения права банка брать в залог под выданную ссуду активы заемщика, включая ценные бумаги.
Шаруашылық жүргізуші субъектінің өтемпаздығы оны өз берешегін тез өтеуге қабілеттілігімен, яғни шаруашылық жүргізуші субъект теңгерімінің өтемпаздығымен анықталады.
Ликвидность хозяйствующего субъекта определятся его способностью быстро погашать свою задолженность, т.е. ликвидностью баланса хозяйствующего субъекта.
Өтемпаздық берешек пен өтімді қаражат, яғни борышты өтеу үшін пайдалануға болатын қаражат (қолма-қол ақша, депозиттер, бағалы қағаздар, айналым қаражатының нышандары, т.б.) шамасының қатынасымен анықталады.
Ликвидность определяется соотношением величины задолженности и ликвидных средств, т.е. средств, которые могут быть использованы для погашения долгов (наличные деньги, депозиты, ценные бумаги, реализуемые элементы оборотных средств и др.).
Теңгерімнің өтемпаздығын талдаудың мәні өтімділік дәрежесіне қарай топтастырылған актив бойынша қаражатты өтелу мерзіміне қарай топтастырылған пассив бойынша міндеттемелермен салыстыруда.
Анализ ликвидности баланса заключается в сравнении средств по активу, сгруппированных по степени их ликвидности, с обязательствами по пассиву, сгруппированными по срокам их погашения.
* * *Казахско-русский экономический словарь > несиелендіру қағидаты
-
7 Несиелендіру қағидаты
Банк несиелендірудің мынадай негізгі қағидатын басшылыққа алады:
Банк руководствуется следующими основными принципами кредитования:
- мерзімділік;
- срочность;
- қайтарымдылық;
- возвратность;
- ақылы.
- платность.
Мерзімділік қағидаты несиенің нақты айқындалған мерзімге берілуінен көрініс табады. Бұл мерзім несие шартында ескертіледі.
Принцип срочности выражается в том, что кредит выдается на четко определенный срок. Этот срок оговаривается в кредитном договоре.
Оның мәнісі мынада: несие шарты аяқталғаннан кейін қарыз ақша несиегерге толық сомада (негізгі қарыз) және пайызымен қайтарылуға тиіс.
Он заключается в том, что по окончании срока кредитного договора заемные деньги должны быть возвращены кредитору в полной сумме (основной долг) и с процентами.
Несие белгіленген мерзімде қайтарылмаған жағдайда банк қандай шаралар қолданады?
Какие меры принимаются банком в случае невозврата кредита в установленный срок?
Мұндай жағдайда қарызгерге өсімпұл (яғни айыппұл ықпалшаралары) есептеледі, оның мөлшері несие шартында белгіленеді. Қаржы несиесінің қайтарылу кепілдігі үшін осы қайтаруды қамтамасыз етудің түрлі тәсілдері пайдаланылады.
В этом случае, заемщику начисляются пени (т.е. штрафные санкции), размер которых устанавливается в кредитном договоре. Для гарантии возврата финансового кредита используют разные способы обеспечения этого возврата.
Банкілер несиені қамтамасыз етудің мынадай негізгі тәсілдерін пайдаланады:
Банки используют следующие основные способы обеспечения кредита:
- кепілгерлік;
- поручительство;
- кепілдік;
- гарантия;
- кепіл;
- залог;
- несиенің өтелмегені үшін қарызгердің жауапкершілігін сақтандыру.
- страхование ответственности заемщика за непогашение кредита.
Кепілгерлік – біржақты міндеттемелері бар шарт, ол арқылы кепілгер несиегердің алдында қажет болған жағдайда қарызгердің берешегін төлеуге міндеттенеді. Кепілгерлік шарты несие шартына толықтыру болып табылады және оны нотариус растайды. Оны қарыз алушы азамат болғанда қолданады. Кез келген шаруашылық жүргізуші субъект (банк, қауымдастық, кәсіпорын, т.б.) кепілгер бола алады.
Поручительство – это договор с односторонними обязательствами, посредством которого поручитель берет обязательство перед кредитором оплатить при необходимости задолженность заемщика. Договор поручительства служит дополнением к кредитному договору и заверяется нотариусом. Он применяется, когда заемщиком является гражданин. Поручителем может выступать любой хозяйствующий субъект (банк, ассоциация, предприятие и т. п.).
Кепілдік — кепілгердің кепілдік берілген сома үшін кепілдік жағдайы басталған кезде төлеуге міндеттенуі. Ол кепілдік хатымен ресімделеді және тек заңды тұлғалар арасында ғана қолданылады.
Гарантия — это обязательство гаранта выплатить за гарантируемого определенную сумму при наступлении гарантийного случая. Она оформляется гарантийным письмом и применяется только между юридическими лицами.
Кепіл операцияларының негізінде мынадай негізгі ережелер жатыр:
В основе залоговых операции лежат следующие основные положения:
- мүлікке кепілзаттық құқығы сол кепілзатпен бірге осы мүлікті кез келген жаңа сатып алушыға көшеді;
- залоговое право на имущество переходит вместе с ним к любому новому приобретателю данного имущества;
- борышқордың тек белгілі бір мүлкі ғана, яғни ҚР заңнамасына сәйкес мүліктен айыруға жататын мүлік қана кепілзат ұстаушы-несиегер талабының орындалуына кепілдік болып табылады;
- гарантией выполнения требования кредитора-залогодержателя является только определенное имущество должника, т.е. только то имущество, которое в соответствии с законодательством РК может быть отчуждено;
- несиегер (кепілзат ұстаушы) борышты қайтармаған жағдайда кепілге салынған мүлікті алуға, соның ішінде оны сату арқылы, яғни оны кепілзат берушіден айыру арқылы өндіріп алуға құқылы.
- кредитор (залогодержатель) в случае невозврата заемщиком (залогодателем) долга имеет право обращать взыскание на заложенное имущество, в том числе путем его продажи, т.е. отчуждения его от залогодателя.
Кепілдің екі нысаны бар:
Существует две формы залога:
- мүлік кепіл берушіде қалдырылатын кепіл;
- залог с оставлением имущества у залогодателя;
- кепілге салынған мүлік кепіл ұстаушыға берілетін кепіл (кепілсалым).
- залог с передачей заложенного имущества залогодержателю (заклад).
Несиенің өтелмегені үшін қарызгердің жауапкершілігін сақтандыру шарты қалай жасалады?
Каким образом заключается договор страхования ответственности заемщика за непогашение кредита?
Осы сақтандыру барысында банкіден несие алған қарызгер сақтандыру компаниясымен сақтандыру шартын жасасады? Ол несие шартына тіркеледі. Іс жүзінде үшжақты сақтандыру шарты қолданылады, ол сақтандыру компаниясы, банк және қарызгер арасында жасалады. Сақтандыру мерзімі несие берілген мерзімге сай келеді. Сақтандыру шарты, әдетте, қарызгер белгіленген мерзімде қайтармаған несие сомасының белгілі бір пайызын және ол бойынша пайызды банкіге сақтандырушы тарапынан өтелуін көздейді.
В ходе данного страхования заемщик кредита в банке заключает со страховой компанией страховой договор. Он прилагается к кредитному договору. На практике применяется тройной договор страхования, который заключается между страховой компанией, банком и заемщиком. Срок страхования соответствует сроку, на который был выдан кредит. Договор страхования предусматривает, как правило, возмещение банку со стороны страховщика определенного процента суммы невозвращенного заемщиком кредита в установленный срок и процентов по нему.
Банк несиенің қарызгердің несиені өтеуге қабілеттілігін бағалауда қандай өлшемдерді басшылыққа алады?
Какими критериями руководствуется банк в оценке кредитоспособности заемщика?
Қарызгердің несиені өтеуге қабілеттілігін бағалау және несиені тек несиені өтеуге қабілетті және төлем төлеуге қабілетті қарызгерге ғана беру несиенің қайтарылуын қамтамасыз етудің маңызды шарты болып табылады. Қарызгердің несиені өтеуге қабілеттілігі оның бұрынырақ алған несиесі бойынша есептесу кезіндегі ұқыптылығымен, оның ағымдағы қаржы жағдайымен, өзгеру перспективаларымен, қажет болған жағдайда түрлі көздерден ақша қаражатын жұмылдыру қабілетімен сипатталады.
Оценка кредитоспособности заемщика и предоставления кредита только кредитоспособному и платежеспособному заемщику является важным условием обеспечения возврата кредита. Кредитоспособность заемщика характеризуется его аккуратностью при расчетах по ранее полученным кредитам, его текущим финансовым состоянием и перспективами изменения, способностью при необходимости мобилизовать денежные средства из различных источников.
Несие беру шарттарына талдау жасау қандай мәселелерді зерделеуді көздейді?
Несилендіру шарттарын талдау мына мәселелерді зерделеуді көздейді:
Анализ условий кредитования предполагает изучение следующих вопросов:
- қарызгердің “салиқалылығы”, ол бұрынырақ алынған несиелер бойынша уақтылы есеп айырысуымен, берген есептерінің сапалылығымен, басшылықтың жауаптылығымен және біліктілігімен сипатталады;
- “солидность“ заемщика, которая характеризуется своевременностью расчетов по ранее полученным кредитам, качественностью представленных отчетов, ответственностью и компетентностью руководства;
- қарызгердің бәсекеге жарамды өнім өндіруге “қабілеттілігі”;
- “способность” заемщика производить конкурентоспособную продукцию;
- “кірісі”, мұнда банк кірісінің деңгейі несиелендіру кезіндегі тәуекел дәрежесімен байланыстырылуға тиіс;
- “доходы”, при этом уровень доходов банка должен быть увязан со степенью риска при кредитовании;
- несие ресурстарының пайдаланылу “мақсаты”;
- “цель” использования кредитных ресурсов;
- несие “сомасы”, бұл мәселе қарызгердің теңгерім өтемпаздығы шарасын жүргізуін, меншікті және қарыз қаражатының арақатынасын басшылыққа ала отырып зерделенеді;
- “сумма” кредита, изучение этого вопроса производится исходя из проведения заемщиком мероприятия ликвидности баланса, соотношения между собственными и заемными средствами;
- “өтеу”, бұл мәселе материалдық құндылықтардың, берілген кепілдіктердің өткізілуі және кепіл құқығын пайдалану есебінен несиенің қайтарылуына талдау жасау жолымен зерделенеді;
- “погашение”, этот вопрос изучается путем анализа возвращенности кредита за счет реализации материальных ценностей, предоставленных гарантий и использования залогового права;
- несиенің “қамтамасыз етілуі”, яғни банкінің берілген несиені қамтамасыз ету кепілі ретінде қарызгердің бағалы қағаздарымен қоса активтерін алу құқығын анықтау тұрғысынан жарғы мен ережені зерделеу.
- “обеспечение” кредита, т.е. изучение устава и положения с точки зрения определения права банка брать в залог под выданную ссуду активы заемщика, включая ценные бумаги.
Шаруашылық жүргізуші субъектінің өтемпаздығы оны өз берешегін тез өтеуге қабілеттілігімен, яғни шаруашылық жүргізуші субъект теңгерімінің өтемпаздығымен анықталады.
Ликвидность хозяйствующего субъекта определятся его способностью быстро погашать свою задолженность, т.е. ликвидностью баланса хозяйствующего субъекта.
Өтемпаздық берешек пен өтімді қаражат, яғни борышты өтеу үшін пайдалануға болатын қаражат (қолма-қол ақша, депозиттер, бағалы қағаздар, айналым қаражатының нышандары, т.б.) шамасының қатынасымен анықталады.
Ликвидность определяется соотношением величины задолженности и ликвидных средств, т.е. средств, которые могут быть использованы для погашения долгов (наличные деньги, депозиты, ценные бумаги, реализуемые элементы оборотных средств и др.).
Теңгерімнің өтемпаздығын талдаудың мәні өтімділік дәрежесіне қарай топтастырылған актив бойынша қаражатты өтелу мерзіміне қарай топтастырылған пассив бойынша міндеттемелермен салыстыруда.
Анализ ликвидности баланса заключается в сравнении средств по активу, сгруппированных по степени их ликвидности, с обязательствами по пассиву, сгруппированными по срокам их погашения.
Қазақ-орыс анықтағыш-тілашар банктік жүйенің жұмыскерлерінің > Несиелендіру қағидаты
-
8 адъюкация
адъюкация (соттың не төрешінің шешімі, сот тәртібімен жариялау, істі шешу, дауды қарау, мүліктің сот бойынша борышқордан несиегерге сатып алу тәртібімен көшуі) -
9 коммерциялық несие
Коммерциялық несие – бір шаруашылық жүргізуші субъектінің немесе кәсіпкердің басқа шаруашылық жүргізуші субъектімен (кәсіпкермен) төлемді бөліктеп немесе мерзімін ұзартып есеп айырысуы. Төлем бөліктеп төленетін есеп айырысудың алуан түрлері ретіндегі несиенің негізгі түрлері:
Коммерческий кредит – это расчеты с рассрочкой или отсрочкой платежа одного хозяйствующего субъекта или предпринимателя с другим хозяйствующим субъектом (предпринимателем). Основными видами кредита как разновидности расчетов с рассрочкой платежа являются:
- фирмалық несие;
- фирменный кредит;
- вексельдік (есептік) несие;
- вексельный (учетный) кредит;
- факторинг;
- факторинг;
- овердрафт.
- овердрафт.
Экспорттық-импорттық операциялар бойынша есеп айырысу кезінде несиенің қандай нысандары қолданылады?
Какие формы кредита применяются при расчетах по экспортно-импортным операциям?
Экспорттық-импорттық есеп айырысу кезінде несиенің:
При расчетах по экспортно-импортным операциям применяются следующие формы кредита, как:
- форфеттеу;
- форфетирование;
- ашық шот бойынша несие;
- кредит по открытому счету;
- акцептік несие;
- акцептный;
- акцептік-рамбурстық несие сияқты нысандары қолданылады.
- акцептно-рамбурсный.
Факторинг – айналым қаражатын несиелендірумен байланысты сауда-комиссиялық операциялардың бір түрі. Ол:
Факторинг – это разновидность торгово-комиссионной операции, связанной с кредитованием оборотных средств. Он включает в себя:
- сатып алушының дебиторлық берешегін өндіріп алуды (инкассолауды);
- взыскание (инкассирование) дебиторской задолженности покупателя;
- сатушыға қысқа мерзімді несие беруді;
- предоставление продавцу краткосрочного кредита;
- сатушыны операциялар бойынша несие тәуекелінен босатуды қамтиды.
- освобождение продавца от кредитных рисков по операциям.
Олардың арасындағы айырма мынада: факторинг — шарттық міндеттеме, цессия — мәміле бойынша табысталған міндеттеме. Есеп айырысу жүйесінде цессия — несиегердің өзіне мәміле бойынша талап ету құқығын үшінші тұлғаға мәміле бойынша беруі.
Различия между ними в том, что факторинг — это договорное обязательство, цессия — обязательство, переданное по сделке. В системе расчетов цессия — уступка кредитором своего права требования третьему лицу, переданная ему по сделке.
Форфеттеу банкінің немесе қаржы компаниясының сыртқы сауда операциялары бойынша вексельдер мен басқа да борыш талаптарын сатып алу жолымен немесе сатушыға айналымға жібермей экспортты несиелендіруі нысаны болып табылады. Ол, әдетте, өтелуі ұзақ мерзімге созылатын (7 жылға дейін) ірі сомаға алынған машиналар, жабдықтар жеткізілімі кезінде қолданылады.
Форфетирование представляет собой форму кредитования экспорта банком или финансовой компанией путем покупки или без оборота на продавца векселей и других долговых требований по внешнеторговым операциям. Форфетирование, как правило, применяется при поставках машин, оборудования на крупные суммы с длительной рассрочкой (до 7 лет).
Экспорттық-импорттық операциялар кезінде ашық шот бойынша берілетін несие сонымен бірге ашық шот бойынша есеп айырысу деген мағынаны білдіреді. Бұл несие тұрақты әріптестер (контрагенттер) арасында, әсіресе бір текті тауарлардың көп қайтара жеткізілімі кезінде беріледі.
При экспортно-импортных операциях кредит по открытому счету одновременно означает и расчеты по открытому счету. Этот кредит предоставляется в расчетах между постоянными партнерами (контрагентами), особенно при многократных поставках однородных товаров.
Овердрафт – қысқа мерзімді несие нысаны, ол банкінің өз клиентінің шотынан қаражатты шоттағы қалдықтан тыс есептен шығаруы жолымен беріледі. Осындай операцияның нәтижесінде теріс теңгерім, яғни дебеттік сальдо – клиенттің банкіге берешегі құралады. Банк пен оның клиенті бір-бірімен келісім жасасады, онда овердрафтың ең жоғары сомасы, несие беру шарттары, оны өтеу тәртібі, несие үшін пайыз мөлшері белгіленеді.
Овердрафт — это форма краткосрочного кредита, предоставление которого осуществляется путем списания банком средств со счета клиента сверх остатка на счете. В результате такой операции образуется отрицательный баланс, т.е. дебетовое сальдо – задолженность клиента банку. Банк и клиент заключают между собой соглашение, в котором устанавливаются максимальная сумма овердрафта, условия предоставления кредита, порядок погашения его, размер процента за кредит.
Акцептілік несие – банкінің экспортшылар мен импортшылар банкіге ұсынатын аударма вексельді (тратта) акцептеу (ризалық беру) нысанында беретін несиесі. Несиенің бұл нысанында экспортшы банкіге несие лимиті шегінде белгілі бір соманы ұсынуға мүмкіндік алады.
Акцептный кредит – кредит, предоставляемый банком в форме акцепта переводного векселя (тратты), выставляемого на банк экспортерами и импортерами. При этой форме кредита экспортер получает возможность выставлять на банк векселя на определенную сумму в рамках кредитного лимита.
Акцептілік-рамбурстық несие акцептілік несиенің бір түрі болып табылады. Рамбурс – халықаралық саудада сатып алынған тауардың ақысын банк делдалдығы арқылы импортшы банкісінің экспортшы ұсынған тратталарды акцептеуі нысанында төлеу дегенді білдіреді.
Акцептно-рамбурсный кредит является разновидностью акцептного кредита. Рамбурс – в международной торговле означает оплату купленного товара через посредство банка в форме акцепта банком импортера тратт, выставленных экспортером.
* * * -
10 қаскөйлік банкроттық
банкротство злостное (несиегерлердің не борышқорлардың жалған кінәрат-талап қоюы, хатталуға тиіс мүлікті алаяқтықпен табыстау не жасыру, борышты төлеуден жалтару мақсатымен әдейі несие алу)Казахско-русский экономический словарь > қаскөйлік банкроттық
-
11 мерзімінен бұрын өтеу
антиципация (1. болашақтағы ықтимал дамуды болжап білу, 2. құқықты бекітілгенге дейін пайдалану, 3. борышқорлық міндеттеме бойынша ақшаны уағдаласылған мерзімге дейін төлеу, 4. салықты көзделген мерзімнен бұрын өндіріп алу)Казахско-русский экономический словарь > мерзімінен бұрын өтеу
-
12 редемпция
редемпция (борышқорлық бағалы қағаздар не артықшылықты акциялар шығарылымын атаулы құны бойынша не сыйлықақылы бағасы бойынша төлем мерзімі басталғанға дейін не басталған бойда сатып алу) -
13 тиімді норма
-
14 тозбақұн
амортизация (1. негізгі қордың бірте-бірте тозуына қарай оның құнының өндірілетін өнімнің құнына көшуі, 2. ақшалай қаражаттың мақсатты түрде қорлануы және оның кейіннен тозған негізгі қордың орнын толтыруға жұмсалуы, 3. дүркін-дүркін жарна жинау не міндеттемелерді сатып алу жолымен борышты бірте-бірте өтеу, 4. борышқорлық міндеттемелерді жоғалуы не ұрлануы себепті жарамсыз деп тану) -
15 флотерленуші бағалы қағаздар
флотирующие долговые бумаги (1. қайта сатудан тез пайда алу мақсатымен сатып алынған, делдалдың атына ұсталатын бағалы қағаздар, 2. компанияның не үкіметтің ұдайы жаңарып отыратын не қайта қаржыландырылып тұратын, операциялық мұқтаждарды қаржыландыру үшін пайдаланылатын қысқа мерзімді борышқорлық қағаздары, 3. корпорацияның биржалық сауда-саттықта ұсынылған, өткізілмеген акциялары, 4. бағалы қағаздардың сатылмаған жаңа шығарылымы)Казахско-русский экономический словарь > флотерленуші бағалы қағаздар
-
16 форфейтингілеу
форфейтирование (вексельдерді, сауда мәмілесі бойынша өзге де борышқорлық талаптарды сыртқы сатып алу жолымен экспортты несиелендіру) -
17 шара қолдану
взыскание (борышқордан, төлемшіден не материалдық құндылықтарға жауапты адамнан келтірілген зиян не кезекті ақшалай жарна есебіне залал не айыппұл сомасын ерікті уағдаластыққа сәйкес не сот шешімімен алу) -
18 Коммерциялық несие
Коммерциялық несие – бір шаруашылық жүргізуші субъектінің немесе кәсіпкердің басқа шаруашылық жүргізуші субъектімен (кәсіпкермен) төлемді бөліктеп немесе мерзімін ұзартып есеп айырысуы. Төлем бөліктеп төленетін есеп айырысудың алуан түрлері ретіндегі несиенің негізгі түрлері:
Коммерческий кредит – это расчеты с рассрочкой или отсрочкой платежа одного хозяйствующего субъекта или предпринимателя с другим хозяйствующим субъектом (предпринимателем). Основными видами кредита как разновидности расчетов с рассрочкой платежа являются:
- фирмалық несие;
- фирменный кредит;
- вексельдік (есептік) несие;
- вексельный (учетный) кредит;
- факторинг;
- факторинг;
- овердрафт.
- овердрафт.
Экспорттық-импорттық операциялар бойынша есеп айырысу кезінде несиенің қандай нысандары қолданылады?
Какие формы кредита применяются при расчетах по экспортно-импортным операциям?
Экспорттық-импорттық есеп айырысу кезінде несиенің:
При расчетах по экспортно-импортным операциям применяются следующие формы кредита, как:
- форфеттеу;
- форфетирование;
- ашық шот бойынша несие;
- кредит по открытому счету;
- акцептік несие;
- акцептный;
- акцептік-рамбурстық несие сияқты нысандары қолданылады.
- акцептно-рамбурсный.
Факторинг – айналым қаражатын несиелендірумен байланысты сауда-комиссиялық операциялардың бір түрі. Ол:
Факторинг – это разновидность торгово-комиссионной операции, связанной с кредитованием оборотных средств. Он включает в себя:
- сатып алушының дебиторлық берешегін өндіріп алуды (инкассолауды);
- взыскание (инкассирование) дебиторской задолженности покупателя;
- сатушыға қысқа мерзімді несие беруді;
- предоставление продавцу краткосрочного кредита;
- сатушыны операциялар бойынша несие тәуекелінен босатуды қамтиды.
- освобождение продавца от кредитных рисков по операциям.
Олардың арасындағы айырма мынада: факторинг — шарттық міндеттеме, цессия — мәміле бойынша табысталған міндеттеме. Есеп айырысу жүйесінде цессия — несиегердің өзіне мәміле бойынша талап ету құқығын үшінші тұлғаға мәміле бойынша беруі.
Различия между ними в том, что факторинг — это договорное обязательство, цессия — обязательство, переданное по сделке. В системе расчетов цессия — уступка кредитором своего права требования третьему лицу, переданная ему по сделке.
Форфеттеу банкінің немесе қаржы компаниясының сыртқы сауда операциялары бойынша вексельдер мен басқа да борыш талаптарын сатып алу жолымен немесе сатушыға айналымға жібермей экспортты несиелендіруі нысаны болып табылады. Ол, әдетте, өтелуі ұзақ мерзімге созылатын (7 жылға дейін) ірі сомаға алынған машиналар, жабдықтар жеткізілімі кезінде қолданылады.
Форфетирование представляет собой форму кредитования экспорта банком или финансовой компанией путем покупки или без оборота на продавца векселей и других долговых требований по внешнеторговым операциям. Форфетирование, как правило, применяется при поставках машин, оборудования на крупные суммы с длительной рассрочкой (до 7 лет).
Экспорттық-импорттық операциялар кезінде ашық шот бойынша берілетін несие сонымен бірге ашық шот бойынша есеп айырысу деген мағынаны білдіреді. Бұл несие тұрақты әріптестер (контрагенттер) арасында, әсіресе бір текті тауарлардың көп қайтара жеткізілімі кезінде беріледі.
При экспортно-импортных операциях кредит по открытому счету одновременно означает и расчеты по открытому счету. Этот кредит предоставляется в расчетах между постоянными партнерами (контрагентами), особенно при многократных поставках однородных товаров.
Овердрафт – қысқа мерзімді несие нысаны, ол банкінің өз клиентінің шотынан қаражатты шоттағы қалдықтан тыс есептен шығаруы жолымен беріледі. Осындай операцияның нәтижесінде теріс теңгерім, яғни дебеттік сальдо – клиенттің банкіге берешегі құралады. Банк пен оның клиенті бір-бірімен келісім жасасады, онда овердрафтың ең жоғары сомасы, несие беру шарттары, оны өтеу тәртібі, несие үшін пайыз мөлшері белгіленеді.
Овердрафт — это форма краткосрочного кредита, предоставление которого осуществляется путем списания банком средств со счета клиента сверх остатка на счете. В результате такой операции образуется отрицательный баланс, т.е. дебетовое сальдо – задолженность клиента банку. Банк и клиент заключают между собой соглашение, в котором устанавливаются максимальная сумма овердрафта, условия предоставления кредита, порядок погашения его, размер процента за кредит.
Акцептілік несие – банкінің экспортшылар мен импортшылар банкіге ұсынатын аударма вексельді (тратта) акцептеу (ризалық беру) нысанында беретін несиесі. Несиенің бұл нысанында экспортшы банкіге несие лимиті шегінде белгілі бір соманы ұсынуға мүмкіндік алады.
Акцептный кредит – кредит, предоставляемый банком в форме акцепта переводного векселя (тратты), выставляемого на банк экспортерами и импортерами. При этой форме кредита экспортер получает возможность выставлять на банк векселя на определенную сумму в рамках кредитного лимита.
Акцептілік-рамбурстық несие акцептілік несиенің бір түрі болып табылады. Рамбурс – халықаралық саудада сатып алынған тауардың ақысын банк делдалдығы арқылы импортшы банкісінің экспортшы ұсынған тратталарды акцептеуі нысанында төлеу дегенді білдіреді.
Акцептно-рамбурсный кредит является разновидностью акцептного кредита. Рамбурс – в международной торговле означает оплату купленного товара через посредство банка в форме акцепта банком импортера тратт, выставленных экспортером.
Қазақ-орыс анықтағыш-тілашар банктік жүйенің жұмыскерлерінің > Коммерциялық несие
См. также в других словарях:
алым — 1 (Жезқ., Ағад.; Қост.: Об., Жітіқ.) аласы, алатын нәрсе. Құдайдан алған а л ы м ың ы з бар ма? (Жезқ., Ағад.). А л ы м ақшасын сұрап ауылнай бір жағынан дігірлейді (Б. Майл., Шығ., III, 30). [Қырғызша алым салық (тарихи сөз) (К. Юд., КРС, 53);… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
