-
101 конфузиться
несов. разг. шарм (ҳаё) кардан, шарм доштан, шарманда шудан, хиҷолат (изо) кашидан -
102 корениться
несов. дар чизе асос доштан, асоси чизе будан; суеверия коренятся в невежестве асоси мавҳумот ҷаҳолат аст -
103 корень
м1. реша, бех; корень дерева решаи дарахт; корень зуба решаи дандон 2.грам. реша; корень слова решаи калима 3.перен. асос, манбаъ, моҳият, асл; корень зла асли бадӣ, неши касофат4. мат. реша, ҷазр; квадратный корень ҷазрн мураббаъ; извлечение корня баровардани реша <> в корне тамоман, асло, аслан; это в корне невёрно ин гап тамоман дуруст нест; на корню с.-х.дар пайкол; хлеб высох на корннз ғалла дар пайколаш хушк шуда моид; лес на корню ҷангали нобурида;корень врастать корнями реша давондан; вырвать с корнем решакан (решаков) кардан, тамоман нест кардан; краснеть до корней волос то баногӯш сурх шудан (аз хиҷолат); подсёчь (подрубить, подрезать) под корень кого-л. ба решаи касе теша задан; пустить корни реша давондан, мустаҳкам ҷойгир шудан; смотрёть в корень моҳияти чизеро ба пазар гирифтан -
104 коснеть
несов.1. в чём и без доп. устувор мондан, ғарқ шуда мондан, фурӯ рафтан; коснеть в невежестве ба ҷаҳолат фурӯ рафтан2. забонгирифта (лол) шудан -
105 краснеть
несов.1. (становиться красным) сурх шудан; ягоды краснеют меваҳо сурх мешаванд (ранг мегиранд)2. (покрываться румянцем) сурх шудан; краснеть от смущения аз хиҷолат сурх шудан; краснеть до корней волос то баногуш сурх шудан3. перен. шарм доштан, изо кашидан; я за негб краснею ман ба ҷои вай шарм медорам4. (выднеться - о красном) сурх тофтан -
106 метр
Iм уст. муаллим, мураббӣ, устодIIм1. метр (ченаки дарозӣ, ки ба сад сантиметр баробар аст):2. (линейка) метр, ҷадвали якметра; мерить складньш метром бо метри қатшаванда чен кардан м. қисми дуюми калимаҳои мураккаб, ки ба маъноҳои зерин меояд: 1) дарозии иборат аз чанд метр ё чандьяки метр - километр километр; сантиметр сантиметр 2) олат, асбобе, ки бо он чизи дар қисми аввали калима нишон додашударо чен мекунанд - вольтметр вольтметрм А. лит. вазни шеър, баҳр2. муз. усул, вазн -
107 мочься
(можется) несов. безл. прост.1. тк. в вопросит. предл. или в сочет. со словами «худо, плохо»: как вам можеяся? аҳволатон чӣ тавр аст?2. (возможно): живи, как можется алоқадри ҳолат зиндагӣ кун -
108 настроенность
ж аҳволи рӯҳия, ҳолат, тамоюл; настроенность мыслей кайфият -
109 невежественность
ж ҷоҳилӣ, ҷаҳолат -
110 невежество
с1. ҷоҳилӣ, ҷаҳолат2. разг. беадабӣ, беодобӣ, дағалӣ, беназокатӣ -
111 некультурность
ж беодобӣ, ҷаҳолат; некультурность поведения беодобии рафтор; проявлять некультурность беодобӣ кардан -
112 неловко
1. нареч. бесулуқаёна, ноӯҳдабароёна; неловко спрыгнуть с лошади аз болои асп бесулуқаёна фуромадан2. в знач. сказ. безл. с неопр. нобоб (носоз, ноқулай) аст; писать лёжа неловко дароз кашида навиштан ноқулай аст3. в знач. сказ. безл. кому и с неопр. хиҷолатовар аст, айб аст; ему неловко передомной вай аз ман хиҷолат мекашад; неловко говорить об этом дар ин бора гап задан айб аст -
113 об
приставка префиксе, ки дар мавридҳои зерин кор фармуда мешавад: 1) ба ҷои «о=» пеш аз ҳарфи садонок - обыграть бурдан; обучить омӯхтан, хонондан 2) ба ҷои «о» дар баъзе ҳолатҳо пеш аз ҳарфи ҳамсадо - обдумать андешидан, андеша кардан; обрезать буридан, бурида кӯтоҳ кардан 3) дар баъзе мавридҳо баробари «о=» - обклеить часпондан; обмыть шустан, шустушӯ кардан 4) барои сохтани феълҳое истифода бурда мешавад, ки маънои «ба ҳисоб нагирифтани касе», «дар тақсим надодани насибаи касе»-ро доранд - обнести бенасиб кардан (касеро аз чизе); обделить аз ҳаққи касе задан; см. о -
114 обремизить
сов. кого1. карт. ба бой додан водор кардан (дар қартабозӣ)2. перен. уст. разг. музтар кардан, дар хиҷолат монондан -
115 обстанбвка
ж1. асбобу анҷоми хона, бисот, ҷиҳоз2. шароит, вазъият, му-ҳит, ҳолат; международная обстанбвка вазъияти байналхалқӣ; в мирной обстанбвке дар вазъияти осоишта (амонӣ) -
116 обстоятельство
с1. ҷиҳат, сурат; обстоятельства дела сурати кор2. мн. обстоятельства ҳолат, вазъият, шароит, маврид; тяжёлые обстоятельства ҳолати вазнин; под давлением обстоятельств аз [рӯи] ночорӣ; при других обстоятельствах дар мавриди дигар; смотря по обстоятельствам бино ба шароит; ни при каких обстоятельствах ҳеҷ вақт, дар ҳеҷ сурат, асло, ҳаргиз3. грам. ҳол; обстоятельство времени ҳоли замон; \обстоятельствоо места ҳоли макон; \обстоятельствоо образа действия ҳоли тарзи амал -
117 общий
(общ, обща, обще)1. умумӣ; общее правило қоидаи умумӣ; общее собрание маҷлиси умумӣ2. умумӣ, муштарак, шарикӣ; общая работа кори муштарак; общие деньги пули шарикӣ3. умумӣ, якхела; общие интересы манфиатҳои умумӣ // в знач. сущ. общее с монанди, монанд будан(и), шабоҳат, алоқа, муносибат, робита; у них много общего онҳо аз бисёр ҷиҳат монандӣ доранд4. яклухт, ҷамъ, ҷамъулҷамъ, кул, ҷамъбаст; общий итог ҷамъулҷамъ; общая сумма маблағи ҷамъулҷамъ5. умумӣ; общее впечатление тасаввуроти умумӣ.. общее место гапи забонзадшуда; места общего пользования ҷойҳои истифодаи умум; в общем умуман, хулласи калом, ниҳоят; время согласен ман умуман розӣ ҳастам; в общем и целом умуман гӯем; в общей сложности умуман гирем, ҷамъулҷамъ; найти общий язык якзабон шудан; не иметь ничего общего муносибате надоштан; привести к нему знаменателю ба як махраҷ овардан; ба як ҳолат овардан: -
118 оправиться
сов.1. сарулибоси худро ба тартиб овардан (андохтан); оправиться перед зеркалом ба оина нигох карда сарулибоси худро ба тартиб овардан2. (выздороветь) сиҳат шудан, шифо (даво) ёфтан перен...ба худ омадан, баромадан; оправиться от смущёния аз.ҳиҷолат баромадан3. (после бедствия, поражения и т. п.) молу амволи худро боз ёфтан (ҷамъ кардан); оправиться после пожара баъд аз сӯхтор молу амволи худро боз ҷамъ кардан4. разг. ба халоҷо (ба мабраз) рафтан, казои ҳоҷат кардан -
119 опростоволоситься
сов. разг. хато карда шармсор (хандахариш) шудан, дар хиҷолат мондан -
120 орган
:м1. олат, аъзо, узв; органы слуха узвҳои сомеа; органы речи узвҳои нутқ; органы чувств узвҳои эҳсос2. перен. (средство) восита, васила3. идора, ташкилот, муассиса;; органы здравоохранения идораҳои нигаҳдории тандурустӣ4. орган; печатный орган органи нашр м муз. арғунун
См. также в других словарях:
олат — [آلت] а 1. асбоб, анҷом 2. маҷ. восита; олат шудан (дар дасти касе) бозичаи дасти касе гардидан 3. узв, андом; узви таносул … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
қолат — зат. Таулы жерлердегі ұзынша келген, бір жағы еңіс, жайпақ қойнаулы ойпаң … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
қолат — 1. (Алм., Шел.) жыра, сайдың қолтығы. Сонау сайдың қ о л а т ы н д а жылқылар бар. Өзі тіктеу ғана қ о л а т болғанда қойтастары бар екен (М. Әу., Өск. өрк., 171). Ар жағында тар қ о л а т т а шашырай жайылып қой жатыр (Ә. Кекіл., Құс қан., 253) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
қолатқы — (Қост.: Семиоз., Фед.) бұғау, аяқ пен қолға салатын кісен. Бұрынғы кезде жер аударылған кісілерге қ о л а т қ ы салады екен (Қост., Семиоз.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
ҳолат — [حالت] а 1. чигунагӣ, вазъият, ҳол; ҳолати аввала вазъияти пештара; ҳолати рӯҳӣ чигунагии вазъи рӯҳӣ; дар ҳолате ки дар сурате ки, дар вазъияте ки 2. вазъият, ҳодиса, воқеа 3. вақт, замон; дар ҳолати… дар вақти…, дар шароити… 4. мадор, қувват,… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
хиҷолат — [خجالت] а. шармзадагӣ, шармсорӣ, шарм, ҳаё; аз хиҷолат баровардан касеро аз вазъияти шармзадагӣ раҳо кардан; дар хиҷолат будан (мондан) шармзада будан, хиҷил будан; хиҷолат додан касеро шарм дорондан; хиҷолат кашидан шармсор шудан, хиҷил ва… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
чандҳолатӣ — [چندحالتي] бисёрҳолатӣ, сермавқеӣ, доро будан ба якчанд ҳолат … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
аҷолат — [عجالت] а. шитобкорона, саросемагӣ; бо аҷолат рафтан саросема рафтан, шитобон рафтан … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
бадҳолат — [بدحالت] 1. дорои намуди нохушоянд, безеб 2. бо вазъ ва ҳолати нохушоянд … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
истиҳолат — [استهانت] ниг. иҳонат … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
сақолат — [ثقالت] а. вазнинӣ, гаронӣ … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
