-
1 ашарга
пов.н.aşa гл. 1) есть что, съедать/съесть чтоalma aşarğa ― есть яблоки
2) подтачивать/подточить что, грызть чтоalmanı qort aşağan ― черви подточили яблоко
3) кусать/покусать когоçerkilär aşıy ― комары кусают
4) разъедать/разъесть чтоkislota kiemne aşıy ― кислота разъедает одежду
5) размывать/размыть что, подмывать/подмыть чтоyılğa yarnı aşıy ― река подмывает берег
▪ aşarğa yaraqsız несъедобный ▪ aşap alırğa поесть ▪ aşap beterergä съедать/съесть ▪ aşap tuyarğa наедаться/наесться -
2 ашарга пешереп тору
-
3 ашарга пешерү
-
4 ашарга утыру
= ашарга утырышу сади́ться (сесть, уса́живаться/усе́сться, заса́живаться/засе́сть) за обе́д (стол, за́втрак, у́жин, тра́пезу) -
5 ашарга утырышу
-
6 ашарга яраклы
-
7 ашарга яраклы әйбер
-
8 ашарга яраклы нәрсә
-
9 ашарга ярый
-
10 ашарга ярарлык
-
11 ашарга кыстау
приглаша́ть (пригласи́ть) к столу́ -
12 ашарга яратучан
см. ашамсак -
13 ашауга яраклы
-
14 ашауга ярарлык
-
15 ашауга ярый
-
16 aşarğa
-
17 ашау
перех.1)а) есть (что) (хлеб, кашу, мороженое, ягоды, яблоки, виноград), пое́сть ( чего); съеда́ть/съесть ( свою порцию); ку́шать, поку́шать, ску́шать; хлеба́ть, похлеба́ть прост. (суп, окрошку); выеда́ть/вы́есть ( начинку от пирога); поеда́ть; принима́ть/приня́ть пи́щу (еду́, пита́ние); ( о животных) брать (взять, принима́ть/приня́ть) пи́щу (корм) || еда́, съеда́ние, выеда́ние, поеда́ние; приём пи́щиашыйсы килә — есть (ку́шать) хо́чется
ашауга талымсыз — неприхотли́в в еде́; непривере́длив к еде́
чит-читен мал ашаган печән кибәне — стог се́на с подъе́денными скоти́ной бока́ми
ашаган күренми, кигән күренә — (посл.) что съел не ви́дно, а что наде́л ви́дно (т. е. не следует тратиться только на питание)
ашамыйм дигән (килен) алтмыш белен ашаган — (посл.) отне́кивалась (неве́стка) (не жела́ла), шестьдеся́т бли́нчиков съе́ла; ба́ба не́хотя съе́ла це́лого порося́
б) есть, пое́сть, поеда́ть; съеда́ть, съе́сть, употребля́ть (употреби́ть) в пи́щу; потребля́ть/потреби́ть ( что); пита́ться, корми́ться ( чем) || поеда́ние, съеда́ние, употребле́ние в пи́щу; потребле́ние; пита́ние, кормёжка ( чем)ул тозлы кәбестә ашамый — он не ест (потребля́ет) солёную капу́сту
ит кенә ашый торган ерткычлар — хи́щники, пита́ющиеся то́лько мя́сом
кәбестәне корт ашый — капу́сту че́рви поеда́ют
ашган белми, тураган белә — (посл.) зна́ет (ве́дает) не тот, кто потребля́ет, а тот, кто гото́вит
в) жрать, сжира́ть/сожра́ть, пожира́ть/пожра́ть груб.; прост. (о человеке ненасытном, жадном) || пожира́ниег) обе́дать/пообе́дать, есть/пое́сть (дома, в буфете, за чей счёт); за́втракать/поза́втракать; по́лдничать/попо́лдничать; у́жинать/поу́жинать, трапе́зничать/ потрапе́зничатьашарга кая йөрисез? — куда́ вы хо́дите обе́дать? куда́ вы хо́дите на обе́д?
без инде күптән ашадык — мы уже́ давно́ пое́ли
2) в знач. нареч.а) ашаганда за столо́м (обе́дом, за́втраком, у́жином); во вре́мя е́ды, при еде́ашаганда сөйләшмәгез — не разгова́ривайте за обе́дом (столо́м)
б) ашамый, ашамыйча без еды́ (пи́щи, обе́да, за́втрака); без заку́ски ( выпить)мәктәбенә ашамый гына йөгерде — он побежа́л в шко́лу без за́втрака
3) пита́ться, корми́ться, харчи́ться прост. (где, чем, как, на что); столова́ться, есть || пита́ние, кормёжка, стол, харчи́; еда́ || харчево́й прост.ашау акчасы — харчевы́е де́ньги; де́ньги на харч
4) прообе́дать, проза́втракать, проу́жинать; есть, ку́шать ( сколько часов)5)а) грызть/погры́зть (семечки, грушу, морковку, яблоко); прогрыза́ть/прогры́зть (семечки, орехи весь вечер); лу́згать/полу́згать прост. (семечки, орехи); щёлкать/пощёлкать (орешков, семечек) || щёлканье, лу́зганье прост.б) грызть/погры́зть ( о грызунах); прогрыза́ть/прогры́зть; есть, выеда́ть/вы́есть; подъеда́ть/ подъе́сть; объеда́ть/объе́сть; отъеда́ть/отъе́сть6) клева́ть, есть, пое́сть, поеда́ть ( что), пита́ться, корми́ться ( чем) (о птицах)миләш ашый торган кошлар — пти́цы, поеда́ющие ряби́ну; пти́цы, кото́рые пита́ются ряби́ной
7) точи́ть, прота́чивать/проточи́ть; подта́чивать/подточи́ть; проеда́ть/прое́сть, изъеда́ть/изъе́сть; съеда́ть/съе́сть (о насекомых, червяках)алманы корт ашый быел — я́блоки в э́том году́ червь то́чит
тунны көя ашаган — шу́бу моль изъе́ла
8) заеда́ть/зае́сть, есть, съеда́ть/съесть, загрыза́ть/загры́зть; сгрыза́ть/сгрызть ( о хищных зверях)сарыкны бүре ашаган — овцу́ загры́з волк
9) заеда́ть/зае́сть (о мошкаре, комарах и т.п.); съеда́ть/съесть, есть; куса́ть/покуса́тьбу вакытта тайгада черки ашый — в э́ту по́ру в тайге́ мо́шки заеда́ют
10) перен. есть, съеда́ть/съесть, уеда́ть/уе́сть, заеда́ть/зае́сть, заклёвывать/заклева́ть, загрыза́ть/загры́зть, грызть, изводи́ть/извести́ (о властной свекрови, жёстком начальнике и т. п.)11)а) разъеда́ть/разъе́сть, выеда́ть/вы́есть, объеда́ть/объе́сть, съеда́ть/съесть, есть; проеда́ть/прое́сть (о ржавчине, кислоте и т. п.)б) ирон. отве́дывать/отве́дать, поотве́дать, получа́ть/получи́ть, про́бовать/ попро́бовать, повида́ть (ремня, кнута, палки, кулаков); попада́ть/попа́сть, перепада́ть/перепа́сть, достава́ться/доста́ться, сы́паться/посы́патьсякыенны җитәрлек ашау — отве́дать доста́точно ли́ха
12) точи́ть, подта́чивать/подточи́ть (о ветре, воде, волнах и т. п.); подмыва́ть/подмы́ть, подъеда́ть/подъе́сть; отмыва́ть/отмы́ть (течением, наводнением)елга ярларын ашый — река́ подъеда́ет берега́
•- ашаган кире чыгу
- ашаган үтмәү
- ашаганнан калган
- ашаганны косу
- ашаганны сеңдерү
- ашамаган нәрсәсе юк
- ашамаса ашамас
- ашап алу
- ашап бетереп бару
- ашап бетерү
- ашап калу
- ашап күбенү
- ашап тору
- ашап тую
- ашап яту
- ашар нәрсә
- ашардай нәрсә
- ашар әйбер
- ашардай әйбер
- ашарлык нәрсә
- ашарлык әйбер
- ашарга кыстау
- ашарга пешерү
- ашарга пешереп тору
- ашарга утыру
- ашарга утырышу
- ашарга ярарлык
- ашауга ярарлык
- ашарга яраклы
- ашауга яраклы
- ашарга ярый
- ашауга ярый
- ашарга яраклы нәрсә
- ашарга яраклы әйбер
- ашарга яратучан
- ашау җитмәү
- ашау үтмәү
- ашау ягы
- ашаудан калу
- ашауны төрләндерү
- ашыйсын ашамау••ашаган тамакка ни бармас — заче́м предава́ться чревоуго́дию; заче́м в чревоуго́дника (чревоуго́дницу) превраща́ться
ашаганны йотып — уста́вившись голо́дными глаза́ми; обли́зываясь, обли́зывая гу́бы
ашаганны кан итеп косу — кро́вью вы́рвет (бу́дет рвать), наизна́нку вы́вернет (перевернёт, переворо́тит) с кро́вью
ашаганы бал да май — в меду́ и ма́сле купа́ется; ца́рское пита́ние ( у кого); как сыр в ма́сле ката́ется
ашап туймаганны ялап туймассың — пе́ред сме́ртью не нады́шишься; е́сли ло́жкой не нае́лся, языко́м не нали́жешься
ашарга (ашарына) сорамый — есть (хле́ба) не про́сит; за плеча́ми не виси́т
ашарга сорый — шутл.; ирон. есть (ка́ши) про́сит ( обувь)
ашардай булып (итеп) карау — глаза́ми есть (пожира́ть)
ашау байдан, үлем (әҗәл) Ходайдан — шутл.; ирон. о харча́х - бай, а о сме́рти Бог позабо́тится (забо́тится); харчи́ (у него́) хозя́йские, а смерть - от Бо́га
ашау өчен яшәү — быть рабо́м чревоуго́дия, поклоня́ться чревоуго́дию; желу́док (плоть) ублажа́ть
ашау узмау (үтмәү) — пи́ща (еда́) не прохо́дит (идёт); не мо́жет есть
- ашаган табынынатөкерүашауга алданып ач калу — шутл. оста́ться голо́дным, увлёкшись едо́й; за едо́й (из-за еды́) обе́д (за́втрак) прозева́ть
- ашаган савытына төкерү
- ашыйсын ашаган, эчәсен эчкән -
18 ашау-эчү
сущ.; собир.1)а) есть, пить; есть и пить; пое́сть, попи́ть; пое́сть/попи́ть; пое́сть и попи́ть; пита́ться, принима́ть (приня́ть) пи́щу (еду́, пита́ние) || еда́, питьё; пита́ние; пи́ща; приём пи́щи (еды́, пита́ния); харчи́ прост. || обе́д; за́втрак, по́лдник, у́жинашап-эчеп бетергән, туктаган булу — отобе́дать, отза́втракать разг.; оту́жинать
хәзер ашау-эчү (ягы) яхшырды — с пита́нием (харча́ми) тепе́рь ста́ло лу́чше
б) обе́дать/пообе́дать, есть/пое́сть (в столовой, в гостях; сытно, плотно); ( иртән) за́втракать/поза́втракать; ( әбәттә) по́лдничать/ попо́лдничать; ( кич) у́жинать/поу́жинать2) см. ашау 2)3) см. ашау 3)ашап-эчеп бетерү — см. ашап бетерү 1)-3)
ашап-эчеп тору — см. ашап тору
4) см. ашау ягы -
19 аулак
1. прил.1) (временно, пока) без хозя́ина (главы́, ста́рших, остальны́х), (в доме, квартире, рабочем помещении, где временно, пока) отсу́тствует хозя́ин (глава́, ста́ршие, остальны́е); тж. имеет индив. переводыаулак бүлмәдә утырабыз - иптәшләребез экспедициядә — в ко́мнате пока́ мы одни́ сиди́м - колле́ги в экспеди́ции
2) уединённый, безлю́дный, укро́мный (уголок, переулок, закоулок, парк); глухо́йаулак аллея — уединённая алле́я
3) разг. ( только) оди́н (сам по себе́, сам с собо́й, не при лю́дях, без люде́й, наедине́) ( кто); никого́ ( нет) при ( ком); уединёнмин бүген аулак, ашарга да үземә генә әзерлим — я сего́дня оди́н и обе́д гото́влю то́лько для себя́
аның аулак чагын туры китерүе кыен — тру́дно заста́вить (тако́е вре́мя), чтобы он был оди́н
4) без хозя́ина (главы́, ста́рших, остальны́х), когда́ кто (то́лько) одни́ (вечера, вечеринки, застолья)2. нареч.аулак кичә — вечери́нка без хозя́ина (роди́телей, остальны́х)
1) (пока, временно) без хозя́ина (главы́, ста́рших, остальны́х) (оставить квартиру, рабочую комнату)2) (временно, пока) наедине́, без люде́й, в уедине́нии (остаться, оставить детей дома)3. сущ.; разг.уединённое (безлю́дное, укро́мное, глухо́е) ме́стоаулакка алып китү — отвести́ в укро́мное ме́сто
аулакта сөйләшү — бесе́довать в безлю́дном ме́сте
- аулак өй- аулак өйгә йөрү
- аулак өйләргә йөрү -
20 ашка утыру
См. также в других словарях:
кузгалак — Ашарга ярый торган озынча ачы яфраклы күпьеллык үсемлек … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
лотос — Ашарга яраклы җимеш бирә һәм зур матур чәчәк ата торган көньяк су үсемлеге … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
лох — Ашарга яраклы җимеш бирә торган, хуш ислә чәчәкле, көмешсыман тар яфраклы куак … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
азык — 1. Ашарга, эчәргә ярый торган, ашамлык әзерләүгә китә торган нәрсә. Ашамлык, ашарга әзерләнгән нәрсә 2. күч. Берәр эшчәнлек, эш өчен материал, берәр нәрсә өчен чыганак. күч. кит. Рух үсеше, үз культураңны үстерү өчен мөмкинлек тур. АЗЫК НОГЫТЫ –… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ашату — 1. Ашарга азык бирү. Ашарга ярдәм итү, авызына ашамлык каптыру 2. Тәрбияләү, карау, туйдыру. Симертү, көрәйтү 3. күч. Туену чарасы, табыш чыганагы булып хезмәт итү һөнәр ашата … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
икмәк-тоз — җый. 1. Ипи һәм тоз 2. күч. Азык төлек; сый хөрмәт. ИКМӘК ТОЗЛЫК, ИПИ ТОЗЛЫК, ИКМӘКЛЕК ТОЗЛЫК, ИПИЛЕК ТОЗЛЫК – рәв. 1. Ашарга эчәргә җитәрлек 2. күч. Аз маз аңлашырлык, ашарга сорап алырлык (телне белү тур.) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ипи-тоз — җый. 1. Ипи һәм тоз 2. күч. Азык төлек; сый хөрмәт. ИКМӘК ТОЗЛЫК, ИПИ ТОЗЛЫК, ИКМӘКЛЕК ТОЗЛЫК, ИПИЛЕК ТОЗЛЫК – рәв. 1. Ашарга эчәргә җитәрлек 2. күч. Аз маз аңлашырлык, ашарга сорап алырлык (телне белү тур.) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чикләвек — 1. Каеннар семь. каты кабыклы, ашарга яраклы җимеш (төш) бирә торган куак яки агач; урман чикләвеге. Шул агачның каты кабыклы җимеше 2. Каты кабыклы, күбесенчә ашарга яраклы җимеш (төш) бирә торган берничә төрле агачның яки җимешләренең гомуми… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ПО-ИХНЕМУ — нареч. по ихнему, по их способу, обычаю, языку и пр. По русски есть, по здешнему ашать, а по ихнему, по татарски ашамак или ашарга. Толковый словарь Даля. В.И. Даль. 1863 1866 … Толковый словарь Даля
артишок — Оешма чәчәклеләр семь. чәчәкләренең аски итләч өлешләре ашарга яраклы үләнчел үсемлек … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ачы — с. 1. Лимон, мүк җиләге, серкә кебек нәрсәләрнең ачылыгын хәтерләтә торган тәм 2. Әрем, борыч, хинин тәме кебек тәм 3. Сизү органнарына начар тәэсир итә торган ачы төтен исе. и. Шундый тәм яки ис 4. Ачыган, ачытылган ачы катык 5. Җир, туфрак тур … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге