-
81 свободный
1. прил.азат, ирекле, бәйһеҙ, хөр2. прил.совершаемый легко, без затрудненийеңел, тулы мөмкинлекле, киң, иркен3. прил.не заполненный, не занятый кем-чем-л.эйәһеҙ, эйәһе булмаған, буш; свободное купе буш купе4. прил. разг.буш торған, файҙаланылмаған5. прил.просторныйкиң, иркен6. прил.не тесный, не облегающий плотномул үлсәмле, күләме ҙур, иркен, киң, мул7. прил.күсм.иреклесвободное падение тела — есемдәрҙең тотҡарлыҡһыҙ төшөүе (есемдәрҙең ауырлыҡ көсө тәьҫирендәге хәрәкәте)
свободный пробег — тотҡарлыҡһыҙ арауыҡ юл (матдәләге молекулаларҙың бер бәрелештән икенсе бәрелешкә тиклем хәрәкәте)
-
82 связанный
1. прич. от связать2. прил.ҡыйынлыҡ (ауырлыҡ) менән, иркен булмаған, яйһыҙ, уңайһыҙ, тотҡарлыҡлы3. прил.; хим.ҡушылған, ҡатнашҡан, ҡушылмалы, ҡатнашмалы -
83 сгладиться
1. сов.шымарыу, тигеҙләнеү, ҡытыршыһы бөтөү2. сов.юҡҡа сыға барыу, кәмей (бөтә) төшөү3. сов.смягчитьсякәмеү, юйылыу, шымарыу -
84 согнать
1. сов. кого-чтопрогнатьҡыуыу, ҡыуып ебәреү (төшөрөү)2. сов. кого-чтоудалить, уничтожитьбөтөрөү, юҡҡа сығарыу, юҡ итеү3. сов. кого-чтозаставить сойтись(ҡыуып) бер урынға йыйыу (туплау)4. сов. кого-чтоо сплаве чего-л.ҡыуғынлау, ҡыуыусогнать вес — ауырлыҡты кәметеү, ябығыу (махсус саралар ярҙамында)
-
85 сопрягаться
-
86 средний
1. прил.урталағы, урта2. прил.второй по возрасту из трёх детейуртансы3. в разн. знач.уртаса4. прил.посредственныйурта ҡул, уртасанечто среднее — тегеләй ҙә, былай ҙа түгел
средней руки — урта ҡул, бер сама
-
87 стопудовый
прил.йөҙ ботлоҡауырлыҡ -
88 страдательный
1. прил. уст. см. страдальческий2. прил. книжн.ауырлыҡ күргән, интеккән3. прил. грам.йүнәлеш, төр -
89 терять
1. несов.кого-чтоюғалтыу2. несов.кого-что; перен.лишатьсяюғалтыу, юйыу, яҙыу3. несов. в чёмкәметеү, юғалтыу4. несов. чтотратить попустуәрәм итеү, юғалтыу5. несов. чторастрачиватьтәләфләүтерять голову — баш ҡатыу, башты юғалтыу
-
90 тонна
-
91 тоннаж
1. мдиң.тоннажсудноларҙың тонна иҫәбе менән ауырлығы йәки күләме2. ммахс.тоннажвагон һәм автомобилдәрҙең тонналап йөк күтәрә алыусанлығы3. ммахс.тоннажтонналап продукция эшләп сығарыу -
92 туго
1. нареч.тығыҙлап, тыңҡыслап, ныҡ ҡыҫып2. нареч. с трудомауыр, ауырлыҡ (ҡыйынлыҡ) менән3. в знач. сказ., безл.; разг.ауыр -
93 тяготеть
1. несов.тартылыу2. несов. к кому-чемуиспытывать влечение, склонностьтартылыу, мауығыу, күңел ятыу3. несов.баҫып тороу, иҙеп тороу, ауырлыҡ булып тороу -
94 тяготить
1. несов. кого-чтоотягощатьауырлыҡ һалыу (төшөрөү)2. несов. кого-чтомешать кому-л.ҡамасаулау, мәшәҡәтләү3. несов. кого-чтояфалау, ғазаплау -
95 тяготиться
несов. кем-чемауырлыҡ кисереү, ауырһыныу, ҡыйынһыныу -
96 тяжелеть
1. несов.ауырайыу, ауырлығы артыу, ауырая төшөү2. несов.испытывать утомление – о частях телаауырайыу3. несов. перен.становиться тяжеловесным – о речи, стиле и т.п.ауырайыу, тупаҫланыу -
97 тяжеловес
мҙур ауырлыҡтағы көрәшсе -
98 убавить
1. сов. что, чегоуменьшить по величине, количеству; уменьшить по степени, силе; по ширине, длине – об одеждекәметеү, аҙайтыу, әҙәйтеү; кимәлен (дәрәжәһен) түбәнерәк итеү, төшөрөү; тарайтыу, ҡыҫҡартыу, кесерәйтеү, кәметеүубавить в швах — йөйҙәренән тарайтыу, кесерәйтеү
2. сов.обычно в сочетании со словами `в весе`ябығыу, һурылыу, һурығыу -
99 увесистость
ж; прям., перен.һәлмәклек, ауырлыҡ, тослоҡ -
100 удельный
Iист.удел...ы, биләмә...ыIIфиз.сағыштырмаудельный вес -тотҡан урыны
См. также в других словарях:
ауырлықты көтеру — миф. Халық ұғымы бойынша, мал өлімі, ыдыстың сынуы т.б. иесіне төнген қауіп қатерді жеңілдету … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
авиациялық баллистикалық ракета — (Авиационная баллистическая ракета) тасығыш ұшақтан (ракета тасығыш ұшақтан) жіберілетін, жер үсті және су үсті нысаналарын жоюға арналған Әуе Жер класты баллистикалық ракета. Басқа кез келген баллистикалық ракета тәрізді А.б.р. қозғалтқыштардың… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
автотрактор техникасы — (Автотракторная техника) автокөліктер, шынжыр табанды және дөңгелекті тартқыштар, транспортерлер, әскери мақсатта қолданылатын, әскери бөлімдер мен бөлімшелердің қару жарағының құрамында болатын тракторлар мен автотрактор тіркемелері.… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
басқарылмайтын реактивті снаряд — (Неуправляемый реактивный снаряд) траекториясы ауырлық күші мен аэродинамикалық күшке байланысты болатын, баллистикалық қисық деп аталатын сызықпен атылатын баллистикалық снаряд … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
зиянды сәулеге шалдығу — (Световое излучение) ядролық жарылыс кезінде жарқылды аумақ немесе отты шар түрінде шығатын, көрінетін, ультракүлгін және инфрақызыл сәулелердің қуатты тасқыны. 30 мың т ядролық оқ дәрі әуеде жарылғанда жарқылды аумақтың диаметрі 600 700 м ге, ал … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
медициналық эвакуация — (Медицинская эвакуация) жаралылар мен ауруларды ұрыс даласынан ұрыс қимылдары ауданынан немесе терең тылдан емдеу мекемелеріне ұйымдасқан түрде тасымалдау (қолмен, көлікпен). М.э. жаралылардың (аурулардың) жараларының ауырлығына, медициналық… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
радиоактивті сәулеленуді бақылау — (Контроль радиоактивного облучения) жеке құрам мен қару жарақтың радиоактивті заттармен залалдану дәрежесін дозиметрлік құралдар арқылы өлшеу. Р.с.б. әскердің ұрысқа қабілеттілігін, адамдардың сәуледен зақымдануының ауырлық дәрежесін және жеке… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
ракета траекториясы — (Траектория ракеты) кеңістікте ұшу кезінде ракетаның ауырлық орталығының жүру жолы. Баллистикалық ракеталардың траекториясы екі бөлікке бөлінеді: белсенді тарту күші әсерінен ұшу (жұмыс жасаушы қозғалтқышпен) және енжар тарту күшінің әсерінсіз,… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
реактивті қозғалтқыш — (Реактивный двигатель) отынның химиялық энергиясы қозғалтқыштан газ ағынымен шығатын кинетикалық энергияға айналатын жылу қозғалтқышы. Одан алынған реакция күші қозғалту күшіне, яғни ауырлық күшіне қолданылады. Осындай басқа қозғалтқыштардан… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
траектория — снарядтың (оқтың) ауадағы ұшу жолы. Ұңғы арнасынан белгілі бір бастапқы жылдамдықпен ұшып шыққан снарядқа (оққа) ауада ұшу кезінде екі күш ықпал етеді; ауырлық күші снарядтың (оқтың) біртіндеп төмендеуіне ықпал етсе, ауаның кедергі күші снарядтың … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
уыттылық мөлшер — (Токсическая доза) улағыш заттардың және басқа уытты қоспалардың зақымдаушы әрекетінің сан мөлшерлік сипаттамасы. Ауырлығы жөнінен бірдей зақымдайтын У.м. шамасы заттардың уыттылығына және организмге қандай жолмен кіруіне байланысты. У.м. мг.… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу