-
21 бохар
прил.; разг.буха́рскийбохар кәләпүше — буха́рская тюбете́йка
бохар халаты — буха́рский хала́т
- бохар миләшебохар келәме — буха́рский ковёр
••бохар ишәге — ло́дырь, лентя́й
бохар мәчесе — обма́нщик ( под видом благочестивого)
-
22 генштаб
-
23 диңгез
сущ.1) мо́ре || морско́йачык диңгездә йөзү — пла́вать в откры́том мо́ре
давыллы диңгез — штормово́е мо́ре
диңгездә коену — купа́ться в мо́ре
диңгез сугышы — морско́й бой
диңгез хайваннары — морски́е живо́тные
диңгез флоты — морско́й флот
диңгездә хакимлек итү — госпо́дствовать на мо́ре
••диңгез кипмәс, халык үлмәс — погов. мо́ре не вы́сохнет, наро́д не умрёт
диңгез кырыенда кое казый — погов. ро́ет коло́дец на берегу́ мо́ря
диңгез якасында торып сусау — погов. у мо́ря умира́ть от жа́жды
2) перен. мо́ре, ма́ссахалык диңгезе — мо́ре люде́й; наро́дная ма́сса
кар диңгезе — сне́жное мо́ре
чәчәкләр диңгезе — мо́ре цвето́в
кан диңгезе — мо́ре кро́ви3. диңгездә мо́рем, по мо́рю; см. тж. диңгез буйлап
диңгездә сәяхәт итү — путеше́ствовать мо́рем (по мо́рю)
•- диңгез авыруы
- диңгез акчарлагы
- диңгез арысланы
- диңгез арты
- диңгез аръягындагы
- диңгез атчыгы
- диңгез бөркете
- диңгез каракошы
- диңгез буе
- диңгез буенда яшәүче
- диңгез буйлап
- диңгез кәбестәсе
- диңгез керпесе
- диңгез колакчыны
- диңгез козгыны
- диңгез кондызы
- диңгез кысласы
- диңгез мәчесе
- диңгез сәяхәте
- диңгез ташбакасы
- диңгез училищесы
- диңгез үләне
- диңгез филе
- диңгез чабагы
- диңгез чучкасы
- диңгез шайтаны
- диңгез энәсе
- диңгез юлбасары
- диңгезгә чыгу
- диңгездә йөзү
- диңгездә йөрү
- диңгездә йөрү сыйфатлары
- судноның диңгездә йөрү сыйфатлары••диңгез артында (диңгез аръягында) — за́ морем, за три́девять земе́ль
диңгез тубыктан — мо́ре по коле́но
диңгездән бер тамчы — ка́пля в мо́ре
-
24 дипломатия
сущ.1) диплома́тия (деятельность правительства по осуществлению внешней международной политики государства) || дипломати́ческийдиплома́тия вәкиллеге — дипломати́ческое представи́тельство
диплома́тия күзәтүчесе — дипломати́ческий наблюда́тель
2) перен.; разг. диплома́тия (ухищрения, уклончивость в действиях для достижения какой-л. цели)бу юлы аның диплома́тиясе барып чыкмады — на э́тот раз его́ диплома́тия потерпе́ла неуда́чу
-
25 дуңгыз
сущ.1) свинья́ || свино́йана дуңгыз — свинома́тка
ата дуңгыз — бо́ров, хряк
буаз дуңгыз — супоро́сая (супоро́сная) свинья́
дуңгыз балалавы — опоро́с
дуңгыз мае — свино́е са́ло, шпик
дуңгыз тиресе — свина́я ко́жа
дуңгыздан дуңгыз туар — посл. от свиньи́ рожда́ется свинья́
••аның дуңгызы да боламык ашый — посл. у него́ и свинья́ ест болту́шку (т. е. зажиточный, живёт хорошо)
2) перен.; бран. негодя́й, поросёнок, свинья́3) диал. бо́ров ( дымохода печи)4) диал. подкладно́й чурба́н•- дуңгыз абзары
- дуңгыз баласы
- дуңгыз гөмбәсе
- дуңгыз елы
- дуңгыз ите
- дуңгыз караучы
- дуңгыз кылы
- дуңгыз кырмалавы
- дуңгыз көтүчесе••дуңгыз сөте эчкән нәрсә — об обеспе́ченном челове́ке
дуңгыздан бер кыл — с парши́вой овцы́ хоть ше́рсти клок; ка́пля в мо́ре
-
26 җәмәгать
сущ.1) о́бщество, наро́д ( круг людей) || обще́ственныйҗәмәгать каршысында — пе́ред о́бществом
җәмәгать мәнфәгатьләре — обще́ственные интере́сы
җәмәгать оешмалары — обще́ственные организа́ции
җәмәгать урыннары — обще́ственные места́
җәмәгать фикере — обще́ственное мне́ние
җәмәгать эше — обще́ственная рабо́та
җәмәгать эшлеклесе — обще́ственный де́ятель
2) общи́на || общи́нныйФинляндиядәге татарлар җәмәгате — тата́рская общи́на в Финля́ндии
мөселман җәмәгате — мусульма́нская общи́на, мусульма́нское населе́ние
авыл җәмәгате — се́льская общи́на
3) гру́ппа; тру́ппа, о́б́ществотеатр җәмәгате — театра́льное о́бщество ( труппа)
4) гра́ждане, прихожа́не ( при обращении)җәмәгать, минем ни гөнаһым бар? — гра́ждане, в чём моя́ вина́?
5) уст. супру́га, жена́җәмәгатең бармы? — у тебя́ есть жена́?
6) уст. семья́•- җәмәгать гаепләүчесе
- җәмәгать җыены
- җәмәгать милке
- җәмәгать эшчесе
- җәмәгатьтән аерылу
- җәмәгатьтән аерылган кеше -
27 җәмәгатьчелек
сущ.1) обще́ственность || обще́ственныйфәнни җәмәгатьчелек — нау́чная обще́ственность
институт җәмәгатьчелеге — обще́ственность институ́та
җәмәгатьчелек фикере — обще́ственное мне́ние
җәмәгатьчелек гаепләүчесе — обще́ственный обвини́тель
җәмәгатьчелек хөкеменә тапшыру (чыгару) — вы́нести на суд обще́ственности
2) обще́ственная акти́вность -
28 колаклы тюлень
морско́й ко́тиксм. тж. диңгез мәчесе -
29 мәче
сущ.ко́шка || коша́чиймәчеләр мияулавы — коша́чий конце́рт
ана мәче — ко́шка
мәче токымы — коша́чья поро́да
аларның мәчесе дә куян тота — (погов.) у них и кот за́йцев ло́вит (т. е. им во всём везёт)
мәче ялап алгандай — (погов.) бу́дто кот слизну́л
- мәче борчагымәчегә уен, тычканга кыен (яки тычканга үлем, мәчегә көлке) — (погов.) ко́шке игру́шки, а мы́шке - слёзки
- мәче бөтнеге
- мәче койрыгы
- мәче үләне••араларыннан кара мәче узган — ме́жду ни́ми пробежа́ла чёрная ко́шка
мәче ашаган — шутл. об исче́знувшей, поте́рянной ве́щи
-
30 сарык
сущ.овца́ || ове́чийана сарык — овцема́тка
бәрән сарык — я́рка
буаз сарык — суя́гная овца́
ит сарыгы — мясно́й поро́ды овца́
йон сарыгы — поро́да ове́ц с дли́нной ше́рстью
каракүл сарыгы — караку́льская овца́
нечкә йонлы сарык — тонкошёрстная (тонкору́нная) овца́
- сарык асраучылыкмеринос сарыгы — мерино́совая овца́
- сарык бәрәне
- сарык ите
- сарык йоны
- сарык кайчысы
- сарык караучы
- сарык көтүе
- сарык көтүчесе
- сарык сөте
- сарык сыман үгез
- сарык тәкәсе
- сарык тиресе
- сарык үрмәкүче
- сарык үрчетү
- сарык үрчетүче
- сарык фермасы
- сарык эремчеге••сарык баш — глу́пый, глупова́тый, несообрази́тельный
-
31 селәүсен
-
32 серкә
I сущ.; бот.пыльца́, пыли́нка || пыльцево́йсеркә бөртеге — пыли́нка, пыльцево́е зерно́
- серкәгә утырусеркәләр (тупланмасы, җыелмасы) — пыльца́; пыльцево́й мешо́чек
••II сущ.серкәсе су күтәрми — оби́дчивый
гни́дабет серкәсе — гни́да вши
кандала серкәләре — гни́ды клопо́в
серкә басу — покрыва́ться гни́дами
••III сущ.серкә хәтле генә — о́чень ма́ленький
у́ксус, у́ксусная эссе́нция || у́ксусный ( острая приправа)- серкә әчелегесеркә әчесе (тәме) килә торган; серкә тәмле — уксусноки́слый
- серкә кислотасы
- серкә зәһәре
- зәһәр серкә
- серкә савыты -
33 сиам
-
34 таң
I сущ.1) рассве́т, у́тренняя заря́ || зарево́йтаң нуры — сия́ние зари́
таң шәүләсе — о́тблеск зари́
таң белән тору — встава́ть с зарёю, встава́ть ра́но на заре́
2) перен. заря́, ра́нняя пора́ ( жизни)яшьлек таңында — на заре́ ю́ности
•- таң агы- таң аклыгы
- таң алды
- таң алды суы
- таң алдында
- таң алдыннан
- таң аттыру
- таң ату
- таң беленү
- таң иртә
- таң йокысы
- таң йолдызы
- таң ката
- таң сузылу
- таң туу
- таң суы
- таң әтәчләре
- таң әчесе белән
- әче таң белән
- таң тишегеннән
- таң яру
- таң ярылу II прил.1) чуде́сный, восхити́тельныйтаң таң ата, Чулпан калка — ( песня) занима́ется заря́ чу́дная; поднима́ется звезда́ Чулпа́н ( планета Венера)
2) предик. влюблён, восхищёнбай хатынына ялчы таң — (посл.) в ба́рыню влюблён рабо́тник
•- таң итү- таң калу
- таң булу
- таңга калу
- таң калдыру
- таңга калдыру
- таң калырлык
- таң кату -
35 төзәүче
сущ.строи́тель; состави́тель, организа́тортөзәүчеләр сарае — Дворе́ц строи́телей
җыентыкның төзәүчесе — состави́тель сбо́рника
-
36 төче
I 1. прил.1)а) пре́сный; не солёныйтөче су — пре́сная вода́
б) пре́сный, не ки́слыйтөче камыр — пре́сное те́сто
2) сладкова́тый, подслащённый; при́торно-сла́дкийтөче ашамлык — подслащённая еда́
3) перен. слаща́вый, при́торныйтөче тел (сүз) — слаща́вая речь (сло́во)
төче караш — слаща́вый взгляд
2. сущ.төче тавыш (тон) — при́торный го́лос (тон)
1) сла́дость, слаща́вость; при́торно-сла́дкий вкус ( съедобного)бер төчесе дә юк — ни мале́йшей при́торности
2) преимущ. в паре со словом ачы го́речь; ра́дости, уте́хи жи́знитормышның ачысын күп татыдым, төчесен күрмәдем — мно́го я испыта́л го́речи в жи́зни, да не ви́дел (не пережи́л) ра́достей
•- төче коймак
- төче күмәч
- төче тамыр
- төче торма
- төче чия II сущ.1) волча́нка; золоту́ха, ко́жный туберкулёз2) геморро́й3) редко си́филис•- төче чире -
37 урман
сущ.; в разн. знач.лес || лесной; лесо-,катнаш урман — сме́шанный лес
яфраклы урман — ли́ственный лес
ылыслы урман — хво́йный лес
вак урман — ме́лкий лес
каен урманы — берёзовый лес; березня́к
нарат урманы — сосно́вый лес; сосня́к
урман ташу — вози́ть лес
нефть вышкалары урманы — лес нефтяны́х вы́шек
урман кошлары — лесны́е пти́цы
урман үсемлекләре — лесны́е расте́ния
урман сукмагы — лесна́я тропи́нка
урман бүлемтеге — лесосе́ка
урман техникасы институты — лесотехни́ческий институ́т
- урман алдыурманга утын ташымыйлар — (посл.) в Ту́лу со свои́м самова́ром не е́здят (букв. в лес дрова́ не во́зят)
- урман бите
- урман кырые
- урман ахагы
- урман ачыклыгы
- урман баганасы
- урман бете
- урман бөргәне
- урман бүлемтеге
- урман иясе
- урман йолдызагы
- урман какысы
- урман кандаласы
- урман каравылчысы
- урман каратәне
- урман караучы
- урман каргасы
- урман кипкәре
- урман кисентесе
- урман кисү
- урман кисүче
- урман көпшәсе
- урман куелыгы
- урман күгәрчене
- урман мәчесе
- урман саесканы
- урман саклау
- урман сыеры
- урман тавыгы
- урман төпләү
- урман төпләү машинасы
- урман тургае
- урман өрәге
- урман утырту
- урман утырту эшләре
- урман үрдәге
- урман хуҗалыгы
- урман хуҗалыгы җирләре
- урман чыгару
- урман чыпчыгы
- урман шөлдие
- урман эчләп
- урманда үскән••урман әүлиясе — проста́к, простофи́ля
урман иясе (сарыгы, хуҗасы) — миф. ле́ший
-
38 хром
сущ.1) хром ( химический элемент)хром катыш (катнашкан) — см. хромлы
хром итек — хро́мовые сапоги́ (из хро́мовой ко́жи)
3) хром ( минеральная краска) || хро́мовыйхром әчесе (әчелеге) — хим. хро́мовая кислота́
хром белән каплау — см. хромлау
хром белән капланган — покры́тый хро́мом, хроми́рованный
-
39 чүл
сущ.пусты́ня || пусты́нный- чүл мәчесечүлләр аша тимер юл салу — стро́ить желе́зную доро́гу че́рез пусты́ню
-
40 элемтәче
1. сущ.связно́й2. прил.почта бүлеге элемтәчеләре — связи́сты почто́вого отделе́ния
связно́йэлемтәче офицер — связно́й офице́р, офице́р-связно́й
элемтәче самолёт — связно́й самолёт
полк штабы элемтәчесе — связно́й шта́ба полка́
См. также в других словарях:
өчесе — 1. Нин. б. бер иштән булган әйберләрдән яки затлардан өч әйбер яки өч зат 2. Кеше үлгәннән соң өч көн үткәч аны искә алу йөзеннән үткәрелә торган йола өчесен үткәрү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ачысы-төчесе — күч. Тормышның яхшы һәм яман яклары тур … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бушау — 1. Өстәге яки эчтәге нәрсәдән арыну 2. Биләүчесе торучысы, йөрүчесе керүчесе калмау (урын, мәйдан һ. б. ш. тур.). Вакантлы, кешесез, буш булып калу (штат, хезмәт урыны тур.) 3. Мәшгуль булудан туктау. күч. Азат, имин булып калу, арыну (уйлардан,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
Список монархов Кореи — История Кореи Доисторическая Корея Кочосон, Чингук Ранние королевства: Пуё … Википедия
Правители Кореи — История Кореи Кочосон, Чингук Ранние королевства: Пуё, Окчо, Тонъе Самхан Конфедерация Кая Три королевства: Когурё Пэкче Силла Объединённое Силла, Пархэ Поздние три королевства Корё: Киданьские войны … Википедия
Денкер — Денкер, Арнолд Арнолд Шелдон Денкер Arnold Sheldon Denker Дата рождения: 21 февраля 1914 года Место рождения: Нью Йорк Дата смерти … Википедия
око — О|КО 1 (1100), ЧЕСЕ, дв. ОЧИ|, Ю с. Око, глаз: Око лѹкаво завидьливо || о хлѣбѣ. и скѹ дь но на трѧпезѣ своѥи. (ὀφϑαλμός) Изб 1076, 165–165 об.; плачь и сльзы изъ очию испѹщаахѹ. ЖФП XII, 63г; Борисъ… тѣлъмь б˫аше красьнъ… очима добраама веселъ… … Словарь древнерусского языка (XI-XIV вв.)
Денкер, Арнолд — Арнолд Шелдон Денкер Arnold Sheldon Denker Дата рождения: 21 февраля 1914(1914 02 21) Место рождения: Бронкс (штат Нью Йорк … Википедия
гетман — XVI XVIII гас. Украина казаклары башлыгы. Украина идарәчесе. Польша Литва дәүләтендә гаскәр башлыгы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
гүр — 1. Кабер, кабернең эчке өлеше 2. күч. Үлем. ГҮРГӘ ИҢДЕРҮ – Үлгән кешене кабергә төшерү. ГҮР САДАКАСЫ – Үлгән кешенең гөнаһларын йолдыру өчен мәет өстендә әйтеп, аның өчесе узганчы бирелә торган садака (гадәттә аяклы мал). ГҮР ИЯСЕ БУЛУ – Үлү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
диңгез — 1. Океанның коры җир белән теге яки бу дәрәҗәдә чолгап алынган бер өлеше – тозлы төчкелтем сулы зур мәйдан. Зур ясалма сулык; зур су мәйданы 2. күч. Берәр нәрсәнең күп булуы, зур мәйдан алып торуы тур. чәчәк диңгезе. ДИҢГЕЗ АВЫРУЫ – Тирбәлү… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге