-
1 арту
неперех.1) увели́чиваться/увели́читься, расти́ (о количестве, объёме), возраста́ть/возрасти́, прираста́ть/прирасти́ (о доходах, урожае и т.п.); нараста́ть (о влиянии, сопротивлении, силе ветра и т.п.); умножа́ться/умно́житься; выраста́ть/вы́расти; повыша́ться/повы́ситься || увеличе́ние, рост; возраста́ние; нараста́ние; выраста́ние; повыше́ние; прираста́ние, приро́ст, прираще́ниеаерма арта — ра́зница увели́чивается (возраста́ет, растёт, нараста́ет)
керемнәр арта — дохо́ды возраста́ют
мөмкинлекләр артты — возмо́жности увели́чились (возросли́, вы́росли, умно́жились)
температура арту — повыше́ние температу́ры
чәчү мәйданы арту — увеличе́ние (рост, приро́ст) посевно́й пло́щади
эш хакы арта — зарпла́та растёт
байлык артты — бога́тство возросло́ (умно́жилось, вы́росло); бога́тства ста́ло бо́льше
2) повыша́ться/повы́ситься, расти́, возраста́ть, уси́ливаться/уси́литься (о популярности, авторитете, внимании и т.п.), нараста́ть, увели́чиваться/увели́читься || повыше́ние, возраста́ние, рост; усиле́ние, нараста́ние; увеличе́ниесизгерлек арта — повыша́ется бди́тельность
таләпләр арта — тре́бования уси́ливаются; тре́бований стано́вится бо́льше
халыкның активлыгы арта — возраста́ет акти́вность наро́да
кызыксыну арта — растёт интере́с
3) прибавля́ться/приба́виться, прибыва́ть/прибы́ть тж. безл. (о днях весной, силе в мышцах, скорости, храбрости и т.п.), повыша́ться/повы́ситься || прибавле́ние, прибыва́ние, при́быль; повыше́ниесу сигез метрга артты — вода́ прибыла́ на во́семь ме́тров; воды́ при́было (приба́вилось) на во́семь ме́тров
эсселек арта — жара́ повыша́ется
тәҗрибәләре артты — о́пыта у них приба́вилось (ста́ло бо́льше)
иген уңышы арта — урожа́й хлебо́в повыша́ется
4) прибавля́ться/приба́виться (о заботах, поручениях и т.п.); возраста́ть/ возрасти́; повыша́ться/повы́ситься || прибавле́ние; возраста́ние; повыше́ниеэш артты — рабо́ты приба́вилось (ста́ло бо́льше)
мәшәкать артты — хлопо́т приба́вилось (ста́ло бо́льше)
бәяләр арту — рост (повыше́ние, возраста́ние) цен
5) уси́ливаться/уси́литься, нараста́ть, возраста́ть/ возрасти́ (об угрозе, нервном напряжении, тоске, стрессе, страхе, болях и т.п.); усугубля́ться/усугуби́ться; расти́, нараста́ть; повыша́ться/ повы́ситься || усиле́ние, возраста́ние; нараста́ние; усугубле́ние книжн.; рост, нараста́ние, повыше́ниеборчылу артканда — когда́ беспоко́йство уси́ливается
куркыныч артса — е́сли возрастёт опа́сность; е́сли опа́сности ста́нет бо́льше
ризасызлык арту — рост недово́льства
атмосфера басымы арту — повыше́ние атмосфе́рного давле́ния
6) пополня́ться/попо́лниться (на сколько, кого, чем, кем); увели́чиваться/ увели́читься, выраста́ть/вы́расти на (что, кого) (о коллективе, группе, отряде и т. п.); прибыва́ть/прибы́ть безл. на (что, кого) (о стаде, табуне и т. п.); увели́чиваться (увели́читься, прибавля́ться/приба́виться) в числе́ || пополне́ние; увеличе́ние; прибыва́ние; увеличе́ние (прибавле́ние) в числе́гаиләбез ике кешегә артты — на́ша семья́ попо́лнилась на два челове́ка; в на́шей семье́ при́было два челове́ка
командабыз артты — на́ша кома́нда увели́чилась в чи́сле
7) поправля́ться/попра́виться, прибавля́ть (приба́вить, прибавля́ться/приба́виться) в ве́се || попра́вка, прибавле́ние в ве́сеике килога арту — попра́виться на два килогра́мма; приба́вить (приба́виться) в ве́се на два килогра́мма
8) остава́ться/оста́ться; быть (ока́зываться/оказа́ться) изли́шним (в изли́шке, в избы́тке)чәчүдән арткан орлык — семена́ (семена́-изли́шки), оста́вшиеся по́сле засе́ва
ашламабыз күп, арта да әле — удобре́ний у нас мно́го, да́же остаётся (есть изли́шек, в избы́тке)
9) после слов в исх. п. превыша́ть/превы́сить ( что); перева́ливать/ перевали́ть за...кулъязма мең биттән арта — ру́копись превыша́ет ты́сячу страни́ц; в ру́кописи бо́льше ты́сячи страни́ц
яңгыр булмаганга өч атнадан артты — прошло́ бо́лее трёх неде́ль, как нет дождя́; уже́ перевали́ло за три неде́ли, как нет дождя́
теләүчеләр саны йөздән арта — число́ жела́ющих превыша́ет сто; число́ жела́ющих перевали́ло за сто
10) перен.; разг. нажива́ться/нажи́ться; разжива́ться/разжи́ться; нажива́ть/нажи́ть, приобрета́ть/приобрести́, получа́ть/получи́ть ( что); получа́ть (получи́ть, име́ть) вы́году || прок, по́льза, вы́года; нажи́ва, разжи́ва прост.; преуспева́ть/преуспе́ть (в жи́зни); быть (идти́, пойти́) впрок (на по́льзу); имеет тж. индив. переводыгомере буе эшләп тә артмаган кеше — челове́к, кото́рый труди́лся весь свой век и не нажи́лся
аның белән генә артмассың — одни́м э́тим не разживёшься; одно́ то́лько э́то ничего́ не приба́вит (не даст)
11) спец. дава́ть (дать) припёк ( о хлебобулочных изделиях)•- арта башлау
- артып китү -
2 Арту
Проводи ВН, СБ, СМ, Б, СЛ, К, М; Арту кӱнӱ день Проводів СМ; Арту йымырта ритуальна крашанка, що готується на Проводи СМ. -
3 арту
I 1. 2. перен.возложить; поручитьIIувеличиваться; умножаться; перевалить за что-нибудь -
4 арту
-
5 арту
-
6 арту
-
7 АРТУ
• reportážní televizní vůz -
8 арту
artmak -
9 арту
гл1. увеличиваться, увеличиться, наращиваться, набавляться, набавиться, прибавляться, прибавиться2. повышаться, повыситься, усиливаться, усилиться3. возрастать, возрасти, повышаться, повыситься (о ценах, процентах)4. прибывать, прибыть (о воде)5. оставаться, остаться; быть (оказаться) лишним -
10 арту
I навьючить, грузить II 1) возвыситься, возрасти, увеличиться 2) прирост, излишек -
11 арту
sich vermehren -
12 арту
ритуальний пиріг, каравай — із яйцем зверху, печеться на Проводи СБ, СМ, Б, СЛ, К. -
13 арту
orttirmoq -
14 арту
artmak -
15 арту
artmak -
16 арту
Iет.اضافی ، اضافه ماندنIIет.بار کردن ، حمل کردن -
17 яңарту
перех.1) обновля́ть/обнови́ть, подновля́ть/поднови́ть; освежа́ть/освежи́ть || обновле́ние, подновле́ние, освеже́ниемебельне яңарту — подновле́ние ме́бели
идәннең буявын яңарту — освежи́ть кра́ску по́ла
урын-җирләрне яңарту — поднови́ть посте́ль
2) обновля́ть/обнови́ть, вноси́ть/внести́ но́вое || обновле́ние, внесе́ние но́воготактиканы яңарту — обнови́ть та́ктику
мәктәпләрдә укытуны яңарту — вноси́ть но́вое в преподава́ние в шко́лах
репертуарны яңарту — обнови́ть репертуа́р
тормышны яңарту — обнови́ть жизнь
3) обновля́ть/обнови́ть, освежа́ть/освежи́ть, соверше́нствовать, усоверше́нствовать || обновле́ние, освеже́ние, соверше́нствование, соверше́нствoбелемеңне яңарту — освежи́ть свои́ зна́ния (позна́ния)
4)а) перен. воссоздава́ть/воссозда́ть, воспроизводи́ть/воспроизвести́, освежа́ть/освежи́ть, восстана́вливать/восстанови́ть, воскреша́ть/воскреси́ть ( в памяти) || воссозда́ние, воспроизведе́ние, освеже́ние, восстановле́ние, воскресе́ниекүңелдә яңарту — воссозда́ть в па́мяти (что-л.)
истәлекләрне яңарту — освежи́ть воспомина́ния
б) обновля́ть/обнови́ть, возрожда́ть/возроди́ть, воскреша́ть/воскреси́ть, де́лать, сде́лать ины́м, оживля́ть/оживи́ть || обновле́ние, возрожде́ние, воскреше́ние, оживле́ниемәхәббәт кенә сине яңартыр — то́лько любо́вь тебя́ воскреси́т (оживи́т)
урман һавасы безне яңартып җибәрде — лесно́й во́здух возроди́л нас
5) подогре́ть, разогре́ть, подта́пливать/подтопи́ть (остывшую баню, печь, пищу и т. п. дополнительно, вновь)самавыр яңарту — разогре́ть самова́р
6) перен. возобновля́ть/возобнови́ть, начина́ть/нача́ть вновь; верну́ться, возвраща́ться/возврати́ться ( к чему), восстана́вливать/восстанови́ть (занятия, беседу, отношения, связи) || возобновле́ние, возвраще́ние ( к чему), восстановле́ние ( чего)авыл белән бәйләнешләрне яңарту — восстанови́ть свя́зи с дере́вней
өзелгән сөйләшүләрне яңарту — возобнови́ть пре́рванный разгово́р
-
18 қысқарту
dock(ықшамдау) shortenshortening; abbreviation; (кітапты) abridgement; (шығындарды, штатты) reduction -
19 ағарту
1.белить; производить побелку2. 3. перен.просвещать; давать образование -
20 қысқарту
См. также в других словарях:
арту — 1. Нәр. б. саны, күләме, үлчәве, көче өстәлү 2. Кемнән яки нәр. б. калу, кирәгеннән артык булу. Кирәкмәс дип табылу, ташлану кемнәндер арткан ипи кисәге 3. Сан, ел, яшь һ. б. ш. исәбе тур. : узып китү яше утыздан артты … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
арту — (Жамб., Жам.) сүрту. Бет а р т ат ы н орамалды бер (Жамб., Жам.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
Арту́зио эфи́рный нарко́з — (J.F. Artusio, американский анестезиолог) метод эфирного наркоза, при котором вначале достигается глубокий наркоз, а затем поддерживается аналгезия с сохранением элементов сознания … Медицинская энциклопедия
арту-тарту — Айырықша сыйлық немесе төленетін айып … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
стратегиялық қару-жарақты қысқарту туралы келіссөздер — (Переговоры о сокращении стратегических вооружений) АҚШ пен КСРО арасында 1982 ж. басталған екі жақты стратегиялық шабуыл арсеналдарын қысқартуға бағытталған Келіссөз (Келісімге 1991 ж. 31 шілдеде қол қойылды) … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
зәңгілеп арту — (Ақт., Шалқ.) жүкті түйе үстіне саты салып арту. Ертеде кіре тартқанда жүкті түйеге з ә ң г і л е п а р т а т ы н еді (Ақт., Шалқ.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
яңарту — 1. Исергән, таушалган, бозылган нәрсәне элекке хәленә яки гомумән нормаль хәлгә китерү, төзәтү 2. Яшәп килгән тәртипне һ. б. үзгәртү, яңача эш итү. Өс киеме, җиһаз тур. : яңага алмаштыру 3. Онытылганны искә төшерү һәм яңаны өстәү белем я. . күч.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
қару-жарақты өзара және тең қысқарту — (Взаимные и равные сокращения вооружений) 1973 1989 жылдардағы АҚШ, КСРО және Еуропа лық мемлекеттер, арасында НАТО және Варшава ПАКТ і елдеріндегі дағдылы қару жарақты шектеуге бағытталған көпжақты келіссөз … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
кедеге арту — (Қост., Об.) мойынға жүктеу, міндеттеу. Мен осыны сіздің к е д е ң і з г е а р т а м ы н (Қост., Об.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
кәдеге арту — (Қост., Об.) біреудің жауапкершілігіне тапсыру, жүктеу. Мен осыны сіздің к ә д е ң і з г е а р т а мы н (Қост., Об.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
қалмақ арту — (Орал, Жән.) түйеге жүк артудың бір түрі. Түйені шөгеріп, қ а л м а қ а рт у м е н жүк артыңдар (Орал, Жән.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі