-
1 μεν
σόνδ. (ставится всегда после слова, к которому относится противопоставление)1) (в сочетании с союзами δε, αλλά, όμως или αλλ' όμως, δ' όμως, όμως δε и др., а тж. с наречиями οτέ, άλλοτε и др. на русский язык обычно не переводятся):έχει μεν μνήμη, τού λείπει όμως η κρίση ( — или αλλ' όμως τού λείπει η κρίση) — у него есть память, но отсутствует способность суждения;
ήλθε μεν, αλλ' ανεχώρησε ευθύς — он пришёл, но тотчас же ушёл;
2) (в сочетании с другими союзами или наречиями):οτέ μεν... οτέ δε... — и άλλοτε μεν... άλλοτε δε... — то... то...;
άλλοι μεν... άλλοι δε... — одни... другие же...;
εάν μεν... εάν δε... — либо... либо;
ναί μεν... αλλά — безусловно... но...;
ο μεν... ο δέ... — этот... тот... или один... другой...;
καί ο μεν και ο δε — и тот и другой
-
2 προ
Iadv.1) спереди, впереди(πρὸ μὲν ἄλλοι, αὐτὰρ ἐπ΄ ἄλλοι Hom.)
Ἰλιόθι πρό Hom. — перед Илионом2) впередἐξάγειν πρὸ φόωσδε Hom. — произвести на свет;
οὐρανόθι πρό Hom. — вперед к небу3) прежде, ранееἠῶθι πρό Hom. — перед зарей;
πρό οἱ εἴπομεν Hom. — мы ему предсказали4) раньше времени, преждевременно(πρό - v. l. πρῴ - γε στενάζεις Aesch.)
II1) впереди, перед(πτόλιος Hom., τειχέων Aesch.)
πρὸ βασιλέως τεταγμένοι ἦσαν Xen. — (всадники) были выстроены перед царем;τὰ πρὸ ποδῶν Xen. — ближайшее пространство (досл. находящееся перед ногами);τὰ πρὸ χειρῶν καὴ τὰ ἐν δόμοις Soph. — то, что (ты видишь) перед собой, и то, что (увидишь) дома2) впередπρὸ ὁδοῦ γίγνεσθαι Hom. — пройти вперед;
πρὸ αὐτῶν κύνες ἤϊσαν Hom. — впереди их побежали собаки3) за, в защиту, в интересах(μάχεσθαι πρό τινος Hom.; πρὸ τῆς Ἑλλάδος ἀποθνῄσκειν Her.)
βεβουλεῦσθαι πρό τινος Xen. — послужить чьим-л. интересам4) от имени(ἐρῶ πρὸ τῶνδε Soph.)
π. ἄλλων πολλέν χάριν ἔχειν τινί Plat. — от лица других выразить горячую благодарность кому-л.5) предпочтительно, преимущественно передτὴ πρό τινος αἰνῆσαι Pind., ποιεῖσθαι Isocr., κρίνειν и αἱρεῖσθαι Thuc., Plat. — предпочитать что-л. чему-л.;
πρὸ πολλοῦ ποιεῖσθαι Isocr. — высоко ставить (ср. 7);τὴ πρό τινος τιμᾶσθαι Thuc. — ценить что-л. выше чего-л.6) вместо, взаменοὐδεὴς ἄλλος πρὸ σεῦ Her. — никто помимо тебя;διώκειν γῆν πρὸ γῆς Arph. — преследовать из страны в страну7) ранее, перед, доπρὸ ἡμέρας Xen. — до наступления дня;πρὸ τῶν Τρωϊκῶν Thuc. — до Троянской войны;πρὸ τοῦ θανάτου Plat. и πρὸ τοῦ θανεῖν Soph. — перед смертью;πρὸ πολλοῦ Her. — задолго (до этого), давно (ср. 5);πρὸ μικροῦ Plut. — недавно;οἱ πρὸ ἐμοῦ Thuc. — мои предшественники;πρὸ ἐνιαυτοῦ Plut. — за год до этого, годом раньше8) из-за, вследствиеπρὸ φόβοιο Hom. — из страха;
πρὸ τῶνδε Soph. — вследствие этих обстоятельствприставка со знач.:1) перед, впереди (πρόδομος)2) вперед или наружу (προφέρω)3) за, в защиту (προμάχομαι)4) предпочтительно, больше (προτιμάω)5) перед, раньше, до (προπάτωρ)6) заранее, наперед (προαγγέλλω)7) вблизи (πρόχειρος)8) преждевременно (πρόωρος)9) усиления (πρόπαλαι) -
3 ει
I.εἰ1) (conj. в условных предложениях, с ind., conjct. или opt.) если, если быεἰ βούλει, ἔρου αὐτόν Plat. — если хочешь, спроси его;
οὐκ ἂν νήσων ἐκράτει, εἰ μή τι καὴ ναυτικὸν εἶχεν Thuc. — (Агамемнон) не владел бы островами, если бы не имел хоть какого-нибудь флота;τὰ ἀγώγιμα, εἴ τι ἦγον Xen. — груз, если таковой был (досл. если что-л. перевозили);εἰ δ΄ ἀναγκαῖον εἴη Xen. — если же оказалось бы необходимым;εἴ τις ἀντείποι Thuc. — всякий, кто стал бы возражать;иногда — обусловленное следствие опускается:εἰ μὲν σύ τι ἔχεις πρὸς ἡμᾶς λέγειν, (sc. λέγε) - εἰ δὲ μή, ἡμεῖς πρὸς σὲ ἔχομεν Xen. — если у тебя есть, что сказать нам, говори, - если же нет, то у нас есть, что сказать тебе;в — сочетании с другими словами, преимущ. частицами:εἰ μή (лат. nisi) — если не, разве только;εἰ μέ εἴ τις ὑπολάβοι … Plat. — разве только если предположить …;εἴ μέ διὰ τέν ἐκείνου μέλλησιν Thuc. — если бы не его медлительность;εἰ δέ — если же, а то:εἰ δὲ σὺ μέν μευ ἄκουσον Hom. — а то вот послушай меня;εἰ δὲ μή Xen., Dem. — если же нет, а (не) то, в противном случае;εἰ δ΄ ἄγε(τε) Hom. — ну же, ну-ка, давай(те), итак;εἰ καί — даже если, хотя (бы) и:φήσουσί με σοφὸν εἶναι, εἰ καὴ μή εἰμι Plat. — станут говорить, что я мудр, хотя я и не таков;καὴ εἰ — если (бы) даже;καὴ εἰ βούλοιντο ἀπιέναι Xen. — если бы даже они захотели уйти;εἴ τις (ἄλλος) — кое-кто, кто-л.;οἱ ἄλλοι ἀπώλοντο ὑπὸ τῶν πολεμίων, καὴ εἴ τις νόσῳ Xen. — одни погибли от рук неприятеля, иные от болезни;εἴ τις ἄλλη δυστυχεστάτη γυνή Eur. — несчастнейшая из женщин, какая когда-л. существовала;εἴ τι ἄλλο χρήσιμον ἦν Xen. — все, что только могло оказаться полезным2) (conj. в косвенных вопросах - простых) ли, не …ли (и двойных) ли …или(εἰ …ἤ или εἴτε)
ἠρώτησεν, εἰ ἤδη ἀποκεκριμένοι εἶεν Xen. — он спросил, дали ли они уже ответ;τί γὰρ ᾔδειν, εἴ τι κἀκεῖνος εἶχε σιδήριον ; Lys. — почем я знал, не было ли и у него какого-л. оружия?;иногда — с опущением подчиняющего глагола или оборота:ἐδόκει καλέσαι ἐκείνους, εἰ βούλοιντο ξυμμαχίαν ποιήσασθαι Xen. — было решено пригласить их (чтобы выяснить или спросить), не хотят ли они заключить военный союзἀγανακτῶ, εἰ, ἃ νοῶ, μέ οἷός τ΄ εἰμὴ εἰπεῖν Plat. — мне досадно, что я не в состоянии выразить того, что думаю;
σὺ δ΄ οὐκ ἐπαιδεῖ, τῶνδε χωρὴς εἰ φρονεῖς ; Soph. — и тебе не стыдно, что ты думаешь иначе, чем они?4) ( частица в пожеланиях) о, если быεἰ γὰρ τοσαύτην δύναμιν εἶχον, ὥστε … Eur. — о, если бы я имел такую силу, чтобы …
II.εἶI2 л. sing. к εἰμί См. ειμιII2) imper. к εἶμι См. ειμι -
4 αλλος
ἄλλη, ἄλλο1) другой, инойἄ. (ὅ или ἕτερος) μὲν …, ἄ. δέ Hom., Thuc., Xen. — один …, а другой …;
ἄ. ἄλλοισιν ἀνέρ ἐπιτέρπεται ἔργοις Hom. — один находит удовольствие в одном, другой - в другом;εἴ τις ἄ. εὔνους παρῆν Thuc. — всякий, кто только был благожелательно настроен;2) (преимущ. с членом) прочий, остальнойτὰ ἄλλα (in crasi τἄλλα и τἆλλα) Thuc., Xen., Plat. — прочее;
ἥ ἄλλη Ἑλλάς Xen. — остальная Греция3) (для усиления личных и указат. местоим.)οὐκ ἐθέλοιμι μάχεσθαι ἡμέας τοὺς ἄλλους Hom. — не желал бы я, чтобы мы вступали в бой;
ὅμοιος τοῖς ἄλλοις ὑμῖν Luc. — подобный всем вам;ἄ. τοιοῦτος Plat. — такой же точно;ἄλλοι τοσοῦτοι Xen. — столь же многочисленные, столько же4) другой, не тот, непохожийτίς ἄ., πλήν …;
Xen. и τίς ἄ., εἰ μή …;Hom. — кто же иной, как не …?;ἆρα ἄλλη τις ἢ ἀριθμητική ; Plat. — разве это не есть учение о числах?;οὔτις ἄ. ἀντ΄ ἐμοῦ Aesch. — никто иной, кроме меня;οὐδεὴς ἄ. πρὸ σεῦ Her. — никто иной, помимо тебя;οὐκ ἔχω παρὰ ταῦτα ἄλλα φάναι Plat. — ничего другого я сказать не могу5) следующий, ближайшийεἰς ἄλλας ὥρας Eur. — в следующем году;
τῇ ἄλλῃ ἡμέρᾳ Xen. — на следующий день6) (при числит. порядк. и перечислениях) в значении и еще, сверх того, а такжеκακὸν τόδ΄ ἄλλο δεύτερον Soph. — и еще это второе несчастье;
μετὰ τούτους πέμπτος ποταμὸς ἄ. Her. — кроме них (имеется) еще пятая река;ὕδατά τε καὴ τὰ ἄλλα σῖτα Plat. — напитки, а также яства;ἄ. καὴ ἄ., εἶτα πολλοί Xen. — еще один, потом еще, наконец (целая) толпа7) другой, второй(αὐτὸς λέγων καὴ ἄ. ἀκούων Plat.)
ἄ. οὗτος Ἡρακλῆς Plut. — это второй Геракл8) чужой, незнакомый(ὁδίτης Hom.)
τις ἄ. ἐξ ἄλλης χθονός Soph. — кто-то чужой из чужой земли -
5 καταλαμβανω
(fut. καταλήψομαι - ион. καταλάμψομαι, aor. 2 κατέλαβον, pf. κατείληφα - ион. καταλελάβηκα; pass.: aor. κατελήφθην - ион. κατελάμφθην, pf. κατείλημμαι)1) схватывать, охватывать(νῶτά τινος Hom. - in tmesi)
2) захватывать(τέν ἀκρόπολιν Thuc.; τὰ χρήματά τινος Arph.; Πειραιεὺς κατειλημμένος Isocr.)
3) тж. med. занимать(στρατόπεδον Thuc.; ἕδρας Arph.; πόλιν Polyb.; θέαν Luc.; πάντα φυλακαῖς Plut.)
4) хватать, ловить(φεύγοντας Her.; ὅ καταληφθείς θανάτῳ δίδοται Plat.)
κατελήφθη πωλῶν τὰ σά Eur. — он был пойман, когда продавал твои вещи5) зажимать, затыкать(τὰ ὦτα ταῖς χερσί Plut.)
6) сдерживать, задерживать, (при)останавливатьἴσχε καὴ καταλάμβανε σεωυτόν Her. — смиряй и сдерживай себя;κ. τὸ πῦρ Her. — потушить огонь7) прекращать, улаживать(τὰς διαφοράς Her.)
8) унимать, примирять(τοὺς ἐρίζοντας Her.)
9) укреплять, закреплять(φρουραῖς, sc. τὰς πόλεις Plut.; τὰ μὲν νόμοις κατειλημμένα, τὰ δὲ ἔθεσιν Arst.)
ἐκ παλαιοῦ κατειλημμένος Arst. — издревле укоренившийся10) обязывать, связывать(πίστι Her.; ὁρκίοις Her. и ὅρκοις τινὰ ποιεῖν τι Plut.)
τὰ ταῖς ζημίαις ὑπὸ νόμων κατειλημμένα Plat. — предписываемое законами под страхом наказаний;εὗρε (τὰς σπονδάς) κατειλημμένας Thuc. — он нашел соглашение о перемирии утвержденным11) реже med. постигать (умом), воспринимать, усваивать(τι διὰ τῆς αἰσθήσεως Plat.; θείῳ ὄμματι τὰ θεῖα Arst.; δικαιοσύνην NT.)
12) заставать, застигать, находить(τοὺς φύλακας ἀμφὴ πῦρ καθημένους Xen.; ἀνεῳγμένην τέν θύραν Plat.; γυνέ ἐπὴ μοιχείᾳ κατειλημμένη NT.)
καταλαβεῖν τινα ἔνδον Plat. — застать кого-л. дома;κατέλαβε ὃν ἐβούλετο Arst. — он встретил, кого хотел13) постигать, поражать(νοῦσος, ἥ μιν κατέλαβε Her.)
εἴ τινας ξυμφορὰ καταλαμβάνοι Plat. — если кого-л. постигнет несчастье14) доходить, достигатьκαταλελάβηκέ με τοῦτο εἰς ὑμέας ἐκφῆναι Her. — я доведен до того, что должен открыть вам это15) тж. med. замечать, обнаруживатьαὐτὸς ἑαυτὸν οὐ κατείληφε γεγονὼς σοφός Plut. — он незаметно для себя стал мудрецом16) med. брать на себя, принимать(τὰ πρήγματα Her.)
τὰ δὲ ἄλλοι οὐ κατελάβοντο, τουτέων μνήμην ποιήσομαι Her. — то, чего другие не касались, о том я (и) упомяну17) происходить, приключаться, случатьсяτὸν πατέρα κατέλαβε πρῆγμα τοιόνδε Her. — с отцом (Деифона) случилось следующее;
εἰ ὑμέας καταλελάβηκε ἀδύνατόν τι βωθέειν Her. — если у вас случится так, что вы не сможете прийти на помощь;ἢν πόλεμος καταλαβῇ Thuc. — если возникнет война;πρίν τι ἀνήκεστον ἡμᾶς καταλαβεῖν Thuc. — прежде, чем с нами произойдет нечто непоправимое;Στησαγόρεα κατέλαβε ἀποθανεῖν ἄπαιδα Her. — вышло так, что Стесагор умер бездетным;τὰ καταλαβόντα Her. — происшествия, события, τῆς νυκτὸς καταλαβούσης Diod. с наступлением ночи
См. также в других словарях:
SURSUM — pro susvorsum, Graece ἄνω, Salmas. ad Solin. p. 786. Apud Veteres Laconicae claves, quibus conclavium et interiorum comus membrorum fores, praeter pessulos obicibus ferreis munitae, aperiebantur, non circumagebantur intra claustrum, uti nostrae… … Hofmann J. Lexicon universale
TEXENDI Ars — Graece Υ῾φαντικὴ, unde Hyphantice eadem ex Graeco dicta, Senecae, Epist. 90. definitur Graecis ἡ σύνδεσις τοῦ ςήμονος πρὸς τὴν κρόκην, subteminis ad stamen connexio: connexu namque staminis ad subtemen tota telae structura constatuti habet… … Hofmann J. Lexicon universale
κίνα — Επίσημη ονομασία: Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας Έκταση: 9.596.960 τ. χλμ. Πληθυσμός: 1.284.303.705 κάτ. (2002) Πρωτεύουσα: Πεκίνο ή Μπεϊτζίνγκ (6.619.000 κάτ. το 2003)Κράτος της ανατολικής Ασίας. Συνορεύει στα Β με τη Μογγολία και τη Ρωσία, στα ΒΑ… … Dictionary of Greek
Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής — Επίσημη ονομασία: Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής Συντομευμένη ονομασία: ΗΠΑ (USA) Έκταση: 9.629.091 τ. χλμ Πληθυσμός: 278.058.881 κάτ. (2001) Πρωτεύουσα: Ουάσινγκτον (6.068.996 κάτ. το 2002)Κράτος της Βόρειας Αμερικής. Συνορεύει στα Β με τον… … Dictionary of Greek
Μεξικό — Κράτος του νότιου τμήματος της Βόρειας Αμερικής. Συνορεύει στα Β με τις ΗΠΑ και στα Ν με την Μπελίζ και τη Γουατεμάλα. Βρέχεται στα Δ από τον Ειρηνικό ωκεανό και στα Α από τον κόλπο του Μεξικού.O ποταμός Pίο Γκράντε αντιπροσωπεύει ένα μεγάλο… … Dictionary of Greek
Ιταλία — Επίσημη ονομασία: Δημοκρατία της Ιταλίας Έκταση: 301.230 τ. χλμ. Πληθυσμός: 56.305.568 (2001) Πρωτεύουσα: Ρώμη (2.459.776 κάτ. το 2001)Κράτος της νότιας Ευρώπης. Συνορεύει στα ΒΔ με τη Γαλλία, στα Β με την Ελβετία και την Αυστρία, στα ΒΑ με τη… … Dictionary of Greek
Γαλλία — Επίσημη ονομασία: Δημοκρατία της Γαλλίας Έκταση: 547.030 τ.χλμ Πληθυσμός: 58.518.148 κάτ. (2000) Πρωτεύουσα: Παρίσι (2.125.246 κάτ. το 2000)Κράτος της δυτικής Ευρώπης. Συνορεύει στα ΝΑ με την Ισπανία και την Ανδόρα, στα Β με το Βέλγιο και το… … Dictionary of Greek
Ελλάδα - Θρησκεία — ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ Το περιεχόμενο της θρησκείας που επικράτησε στον ελλαδικό χώρο κατά την Παλαιολιθική εποχή δεν είναι δυνατόν να προσδιοριστεί επακριβώς. Τα λιγοστά και δυσεξιχνίαστης σημασίας ευρήματα δεν βοηθούν προς την κατεύθυνση αυτή … Dictionary of Greek
Πειραιάς — Πόλη της Αττικής, το μεγαλύτερο λιμάνι της Ελλάδας, επίνειο των Αθηνών, από τα σημαντικότερα εμπορικά και βιομηχανικά κέντρα της χώρας και πρωτεύουσα της ομώνυμης νομαρχίας της περιφέρειας Αττικής. Ο δήμος Π. και οι δήμοι Αγίου Ιωάννη Ρέντη,… … Dictionary of Greek
Βουλγαρία — Κράτος της νοτιοανατολικής Ευρώπης, στη Βαλκανική χερσόνησο.Συνορεύει στα Β με τη Ρουμανία, στα Δ με τη (Νέα) Γιουγκοσλαβία (ΒΔ) και την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (ΝΔ), στα Ν με την Ελλάδα και την Τουρκία, ενώ Α βρέχεται από… … Dictionary of Greek
Ελλάδα - Ιστορία (Βυζάντιο, Τουρκοκρατία) — ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΤΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΧΡΟΝΩΝ Η ιστορία του Βυζαντίου, μακρόχρονη και περιεκτική σε γεγονότα, παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον. Οικοδομημένη πάνω στα θεμέλια ενός οργανωμένου και ισχυρού ρωμαϊκού κράτους, κατέληξε σε μια δομή καθαρά… … Dictionary of Greek