-
1 δείκνῡμι
δείκνῡμι, zeigen; Wurzel Δικ-, mit Guna Δεικ, verwandt dĭcare und dicere, vgl. Curtius Grundzüge der Griech. Etymol. 1, 105. 2, 228; futur. δείξω, aorist. ἔδειξα, perf. δέδειχα, δέδειγμαι, ion. δέξω, ἔδεξα, δέδεγμαι; die homerischen Formen δειδέχαται u. a. s. unter med. 2; – 1) zeigen, zum Vorschein bringen, nach Plat. Crat. 430 e τὸ δεῖξαι λέγω εἰς τὴν τῶν ὀφϑαλμῶν αἴσϑησιν καταστῆσαι. So Hom. ᾖτέομεν δὲ ϑεὸν φῆναι τέρας· αὐτὰρ ὅ γ' ἥμιν δεῖξε, ließ uns ein Zeichen sehen, Od. 3, 174; σῆμα Il. 13, 2441 ἵν' ἐλαίας πρῶτον ἔδειξε κλάδον Αϑάνα, sichtbar werden, d. i. hervorsprossen ließ, Eur. Tr. 799; φάσμα γυναικός Plat. Conv. 179 d; εἴδωλα Soph. 234 c u. sonst; von Künstlern, darstellen, machen, Φειδίας ἔδειξε τὸν Δία Luc. Somn. 8 u. Sp.; τυφλοὺς δεικνὐει, macht sie blind, Men. bei Stob. fl. 93, 21. – 2) durch Worte kundmachen, anzeigen, αὐτὰρ ἐγὼ δείξω ὁδὸν ἠδὲ ἕκαστα σημανέω, ich werde den Weg angeben und beschreiben, Odyss. 12, 25; vielleicht gehört hierher auch Iliad. 19, 332 καί οἱ δείξειας ἕκαστα, κτῆσιν ἐμὴν δμῶάς τε καὶ ὑψηρεφὲς μέγα δῶμα und Odyss. 10, 303 καί μοι φύσιν αὐτοῦ ἔδειξεν; Hes. O. 500, unterweisen; vgl. 612; ἡλίῳ τοὔναρ Soph. El. 417; ϑεοῖς ἔργον Tr. 1240; lehren, c. inf., Eur. Andr. 707. 1003; ὁ λόγος σαφέστερον δείξει Plat. Phil. 20 c; τὴν ἀλήϑειαν Crat. 438 d; ἀπ όκρισιν, d. i. antworten, Rep. I, 337 c; δέδεικται, es ist einleuchtend erwiesen, Phaed. 66 d; ἔχουσι δεῖξαι ὁπόϑεν ἔμαϑον ταῦτα Xen. Mem. 3, 5, 21. A uch vom Ankläger, angeben, τινά Ar. Equ. 278: vgl. Antiph. 2 α 1, wo διαγνωσϑῆναι καὶ δειχϑῆναι dem ἐλέγχεσϑαι entspricht. – Oft folgt das partic., δεικνὐσϑω ἐνταῦϑα ἐὼν πολέμιος Her. 3, 72: ἔδειξαν ἕτοιμοι ὄντες Thuc. 4, 73; ταῠτα οὕτω ἔχοντα Plat. Legg. VII, 822 c; ποῦ γὰρ ὢν δείξω φίλος Eur. Or. 802; ἱκανώτατα δέδεικται ἡ ψυχὴ ἀρχὴ γιγνομένη Plat. Legg. X, 896 b; σὺ δεῖξον πόλλ' ἀναλωκώς Dem. 42, 22; öfter; sonst folgt meist ὅτι, ὡς, εἰ, Thuc. 1, 76; Soph. Ant. 37; οἷος ἦν Xen. Mem. 1, 3, 1. – 3) hinweisen, εἴς τινα Her. 4, 150; εἴς τι 5, 49. So med., H. h. Merc. 367. – 4) intr., δείξει, es wird sich zeigen, Ar. Ran. 1259; Plat. Phil. 45 d; Theaet. 200 c. – Med. –: 1) zeigen, Il. 23, 701. – 2) bewillkommnen, begrüßen, τινά. Hierher gehören besonders die Homerischen Perfect- und Plusqpft-Formen δειδέχαται, δειδέχατο, δείδεκτο; sie sind durch Umsetzung aus δεδείχαται, δεδείχατο, δέδεικτο entstanden, wie ἀπερείσιος aus ἀπειρέσιος, des Metrums halber; δειδέχαται mit Präsensbdtg Odyss. 7, 72 οἵ μίν ῥα ϑεὸν ἃς εἰσορόωντες δειδέχαται μύϑοισιν, ὅτε στείχῃσ' ἀνὰ ἄστυ; δειδέχατο mit Imperfectbdig Iliad. 4, 4 τοὶ δὲ χρυσέοις δεπάεσσιν δειδέχατ' άλλήλους, sie tranken einander zu; Iliad. 9, 671 τοὺς μὲν ἄρα χρυσέοισι κυπέλλοις υἷες Ἀχαιῶν δειδέχατ' ἄλλοϑεν ἄλλος ἀνασταδόν; Iliad. 22, 435 ὅ μοι νύκτας τε καὶ ἦμαρ εὐχωλὴ κατὰ ἄστυ πελέσκεο, πᾶσί τ' ὄνειαρ Τρωσί τε καὶ Τρωῇσι κατὰ πτόλιν, οἵ σε ϑεὸν ἃς δειδέχατ'· ἦ γάρ κέ σφι μάλα μέγα κῦδος ἔησϑα ζωὸς ἐών, erinnert an Odyss. 7, 72; Iliad. 9, 224 πλησάμενος δ' οἴνοιο δέπας δείδεκτ' Ἀχιλῆα, er trank ihm zu. Einige ziehen diese Formen δείδεκτο, δειδέχατο, δειδέχαται zu δέχομαι; dabei ist aber erstens das ει weit schwerer zu erklären; und zweitens ist zu beachten, daß das praes. δεικνύμενος bei Homer in demselben Sinne vorkommt, wie δειδέχαται, δειδέχατο, δείδεκτο: τὼ καὶ δεικνύμενος προσέφη πόδας ὠκὺς Ἀχιλλεύς (ξανϑὸς Μενέλαος) Iliad. 9, 196 Odyss. 4, 59. – H. Apoll. 11 δέπαϊ χρυσείῳ δεικνύμενος φίλον υἱόν.
-
2 δείκνῡμι
δείκνῡμι, zeigen. (1) zeigen, zum Vorschein bringen; ᾖτέομεν δὲ ϑεὸν φῆναι τέρας· αὐτὰρ ὅ γ' ἥμιν δεῖξε, ließ uns ein Zeichen sehen; ἵν' ἐλαίας πρῶτον ἔδειξε κλάδον Αϑάνα, sichtbar werden, d. i. hervorsprossen ließ; von Künstlern: darstellen, machen; τυφλοὺς δεικνὐει, macht sie blind. (2) durch Worte kundmachen, anzeigen, αὐτὰρ ἐγὼ δείξω ὁδὸν ἠδὲ ἕκαστα σημανέω, ich werde den Weg angeben und beschreiben; unterweisen; lehren; δέδεικται, es ist einleuchtend erwiesen. Auch vom Ankläger: angeben. (3) hinweisen. (4) intr., δείξει, es wird sich zeigen. Med. (1) zeigen. (2) bewillkommnen, begrüßen, τινά -
3 προς-υπο-δείκνῡμι
προς-υπο-δείκνῡμι (s. δείκνυμι), noch dazu zeigen, τινί τι, Pol. 23, 10, 4 u. Sp., wie Theon. progymn. 1.
-
4 προς-απο-δείκνῡμι
προς-απο-δείκνῡμι (s. δείκνυμι), noch dazu zeigen, beweisen, Plat. Phaed. 77 c; noch dazu machen, Sp., wie D. Cass. oft.
-
5 προς-επι-δείκνῡμι
προς-επι-δείκνῡμι (s. δείκνυμι), noch dazu aufzeigen, darthun; S. Emp. adv. gramm. 55; D. C. 54, 14. Vgl. προεπιδ.
-
6 προς-κατα-δείκνῡμι
προς-κατα-δείκνῡμι (s. δείκνυμι), noch dazu anordnen, einsetzen, D. Cass. 77, 9.
-
7 προς-εν-δείκνῡμι
προς-εν-δείκνῡμι (s. δείκνυμι), noch dazu anzeigen, im med. bei D. Cass. 58, 10.
-
8 προς-δείκνῡμι
προς-δείκνῡμι (s. δείκνυμι), noch dazu zeigen, Sp.
-
9 προ-ϋπο-δείκνῡμι
προ-ϋπο-δείκνῡμι (s. δείκνυμι), vorher anzeigen, Longin.
-
10 προ-απο-δείκνῡμι
προ-απο-δείκνῡμι (s. δείκνυμι), vorher beweisen, Isocr. 3, 13 u. Sp., wie Nicom. arithm. 1, 16.
-
11 προ-επι-δείκνῡμι
προ-επι-δείκνῡμι (s. δείκνυμι), vorher darthun, εἰ προεπιδείξαιμι, mit folgdm partic., Isocr. 3, 12, nach Bekker, vulg. προςεπιδ.
-
12 προ-εν-δείκνῡμι
προ-εν-δείκνῡμι (s. δείκνυμι), vorher anzeigen, bes. vor Gericht, Sp. – Med. sich vorher bei Jem., τινί, einschmeicheln, Aesch. 3, 219.
-
13 προ-δείκνῡμι
προ-δείκνῡμι u. προδεικνύω (s. δείκνυμι), vorher zeigen; σκήπτρῳ προδεικνὺς ἐμπορεύσεται, Soph. O. R. 456, von einem Blinden, der den Weg mit dem Stabe vorfühlt; aufzeigen, Her. 4, 10; als Beispiel, προδέξαντες σχῆμα οἷόν τι ἔμελλε εὐπρεπέστατον φανέεσϑαι ἔχουσα, 1, 60; vorher anzeigen, ankündigen, πρόδειξον, αἵρεσίν τ' ἐμοὶ δίδου, Aesch. Prom. 781; ὅταν προδείξῃς οἷόν ἐστι τὸ φϑονεῖν, Soph. O. R. 624; u. in Prosa, vorbedeuten, vorher befehlen, ὡς Ἕλλησι προδεικνύει ὁ ϑεὸς ἔκλειψιν τῶν πολίων, Her. 7, 37; προδειξάντων ὑμῶν, τὴν αὐτὴν ζημίαν κεῖσϑαι, Thuc. 3, 47; Sp., wie Plut. Phoc. 28 Luc. Hermot. 68. – In der Kriegssprache = eine Demonstration oder einen falschen Angriff machen; χερσὶ προδεικνύναι, mit den Händen den Angriff vormachen, praeludere, Theocr. 22, 102; προδεικνύναι κατὰ τόπον τινά, sich stellen, als wolle man gegen einen Ort Etwas unternehmen, um die Aufmerksamkeit des Feindes von einem andern Punkte abzuwenden, Mathem.; vgl. Xen. Hipparch. 8, 24; s. auch Arist. H. A. 9, 25; ἐπιβολάς, Pol. 2, 66, 2; überhaupt sich anstellen, Miene wozu machen.
-
14 παρ-υπο-δείκνῡμι
παρ-υπο-δείκνῡμι (s. δείκνυμι), dabei zugleich zeigen, Sp.
-
15 παρ-εν-δείκνῡμι
παρ-εν-δείκνῡμι (s. δείκνυμι), nebenbei zeigen, Verstecktes andeuten, nur im med., Poll. 4, 113. 145.
-
16 παρα-δείκνῡμι
παρα-δείκνῡμι (s. δείκνυμι), 1) daneben vorzeigen, danebenstellen; ὥςπερ τἡν πορφύραν καὶ τὸν χρυσὸν ϑεωροῦμεν καὶ δοκιμάζομεν ἕτερα παραδεικνύοντες τῶν καὶ τὴν ὄψιν ὁμοίαν ἐχόντων καὶ τῆς τιμῆς τῆς αὐτῆς ἀξιουμένων, Isocr. 12, 39. – 2) als Beweis, Beispiel, Muster aufstellen; Plat. Legg. VIII, 829 e; darthun, beweisen, παραδείξαντες πότε καὶ πῶς καὶ δι' ἃς αἰτίας γέγονε ἡ συμπλοκή, Pol. 4, 28, 4, öfter, u. a. Sp., auch zur Strafe oder Beschämung vorzeigen. – 3) vom Gelde, anweisen, φόρους, Xen. Hell. 2, 1, 14. 2, 3, 8. – Das med. hat Dem. 14, 1 in der Bdtg des Activs 2.
-
17 συν-υπο-δείκνῡμι
συν-υπο-δείκνῡμι und - δεικνύω (s. δείκνυμι), mit oder zugleich andeuten, zeigen, Pol. 17, 15, 12.
-
18 συν-απο-δείκνῡμι
συν-απο-δείκνῡμι (s. δείκνῡμι), mit od. zugleich fertig machen und aufzeigen, beweisen, Euclid. u. Sp.
-
19 συν-επι-δείκνῡμι
συν-επι-δείκνῡμι (s. δείκνυμι), mit, zugleich aufzeigen, Pol. 3, 38, 5 im praes. pass.
-
20 συν-ανα-δείκνῡμι
συν-ανα-δείκνῡμι (s. δείκνυμι), mit vorzeigen, mit zu einer Würde ernennen, Sp.
См. также в других словарях:
δείκνυμι — δείκνῡμι , δείκνυμι bring to light pres ind act 1st sg … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
δείκνυμι — βλ. δείχνω … Dictionary of Greek
δεικνύῃ — δείκνυμι bring to light pres subj mp 2nd sg δείκνυμι bring to light pres subj act 3rd sg δείκνυμι bring to light pres subj mp 2nd sg δείκνυμι bring to light pres ind mp 2nd sg δείκνυμι bring to light pres subj act 3rd sg … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
δείξετον — δείκνυμι bring to light aor subj act 3rd dual (epic) δείκνυμι bring to light aor subj act 2nd dual (epic) δείκνυμι bring to light fut ind act 3rd dual δείκνυμι bring to light fut ind act 2nd dual … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
δεδειγμένα — δείκνυμι bring to light perf part mp neut nom/voc/acc pl δεδειγμένᾱ , δείκνυμι bring to light perf part mp fem nom/voc/acc dual δεδειγμένᾱ , δείκνυμι bring to light perf part mp fem nom/voc sg (doric aeolic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
δεικνύετε — δείκνυμι bring to light pres imperat act 2nd pl δείκνυμι bring to light pres ind act 2nd pl δείκνυμι bring to light imperf ind act 2nd pl (homeric ionic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
δεικνύω — δείκνυμι bring to light pres subj act 1st sg δείκνυμι bring to light pres subj act 1st sg δείκνυμι bring to light pres ind act 1st sg … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
δεῖξον — δείκνυμι bring to light aor imperat act 2nd sg δείκνυμι bring to light fut part act masc voc sg δείκνυμι bring to light fut part act neut nom/voc/acc sg … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
δείκνυσθε — δείκνυμι bring to light pres imperat mp 2nd pl δείκνυμι bring to light pres ind mp 2nd pl δείκνυμι bring to light imperf ind mp 2nd pl (homeric ionic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
δείκνυτε — δείκνυμι bring to light pres imperat act 2nd pl δείκνυμι bring to light pres ind act 2nd pl δείκνυμι bring to light imperf ind act 2nd pl (homeric ionic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
δείξουσι — δείκνυμι bring to light aor subj act 3rd pl (epic) δείκνυμι bring to light fut part act masc/neut dat pl (attic epic doric ionic) δείκνυμι bring to light fut ind act 3rd pl (attic epic doric ionic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
