-
1 esse
1) s. edere, есть (1. l § 4 D. 19, 1. 1. 3 § 1-3 D. 33, 9. 1. 19 § 10 D. 34, 2);esus, ядение, еда: penu legata contineri, quae esui potuique sunt (1. 3 pr. § 1 D. 33, 9);
esca, пища (1. 19 § 12 D. 34, 2);
escaria (sc. vasa), столовая посуда (1. 3 § 3 D. 33, 10);
argentum escarium s. escale, сереб. посуда (1. 8 eod. 1. 19 § 12. 1. 32 § 2 D. 34, 2);
esculentus, съестной (1. 18 D. 1, 18. 1. 3 § 3 D. 33, 9);
2) быть;penus escul. (1. 3 § 2 eod.).
a) как вспомогательный глагол (1. 34 § 1. 2 D. 34, 2. 1. 123 D. 50, 17);
b) как сказуемое, heres esto, heredes sunto (1. 142 eod.);
damnas esto (см. damnas);
c) находиться, быть в положении, состоянии: esse in causa aliqua, in pari, in duriore loco (1. 1 D. 2, 9);
in potestate - sui iuris esse (l. 1 D. 1, 6), esse in servitute, libertate (1. 4 D. 1, 1. 1. 10 D. 40, 12);
in possessione (1. 10 § 1 D. 41, 2), in concubinatu (1. 2. 3. D. 25, 7);
in sententia alicuius esse, быть согласно с мнением кого-нб. (1. 60 D. 29, 2);
d) быть, пребывать: Romae, Capuae esse (1. 2 § 8 D. 2, 11. 1. 30 § 5 D. 32);
ibi csse, ubi etc. (1. 7 D. 33, 1);
eo loci esse (1. 199 D. 50, 16);
esse cum aliquo (1. 5. 13 § 2 D. 34, 1), circa aliq. (1. 33 D. 12, 1); е) = быть в самом деле, существовать, жить, nondum esse, nec sperari (1. 10 pr. D. 26, 2);
res, quae est;
ius, quod est (1. 1 D. 50, 17), si nihil sit in peculio (1. 6 § 6 D. 3, 5);
si ager ita corruerit, ut nusquam sit (1. 15 § 2 D. 19, 2);
si quid sit, quod imputetur (1. 2 § 8 D. 2, 11);
f) происходить: provincia, unde es, ubique moraris (1. 11 C. 5, 62);
g) заключаться, состоять: in dofe esse (1. 18 § 4 D. 23, 3);
nolle rerum suarum esse aliquid (§ 47. J. 2, 1); (1. 19 § 5 D. 34, 2);
amplius quam in facultatibus est (1. 10 D. 40, 9); (1. 13 D. 40, 1);
h) быть чьим, принадлежать;
totum meum esse, cuius non potest ulla pars dici alterius esse (1. 25 pr. D. 50,16);
desinere esse alicuius (1. 1 § 1 D. 2, 9); (1. 71 D. 1, 2);
universitatis esse (1. 6 § 1 D. 1, 8);
i) иметь место, служить кому, actionem competere esseve oportet (1. 10 pr. D. 42, 8), (1. 6 § 7. 1. 9. 42 D. 3, 5);
nullam esse actionem (1. 34 D. 1, 7);
provocatio est ab aliquo (1. 2 § 16 D. 1, 2);
eius est, non velle, qui potest velle (1. 3 D. 50,17), (1. 102 § 1 eod.);
vix est, ut non videatur (1. 40 D. 41, 1);
pro qua sententia est, quod etc. (1. 1 § 10 D. 3, 1);
k) означать, обозначать: "in eadem causa" quid sit, vdeamus (1. 1 § 1 D. 2, 9); (1. 4 D. 1. 1);
nihil est aliud hereditas, quam etc. (1. 24 D. 50, 16);
palam est coram pluribus (1. 33 eod.);
probrum et obprobrium idem est (1. 42 eod.);
penes tu amplius est, quam apud te (1. 63 eod.);
aliud est capere, aliud accipere (1. 71 pr. eod.); 1) для означения цены, стоить: quanti id iu eo anno plurimi fuit (1. 2 pr. D. 9, 2);
m) est, следует = licet: est exemplum capere (1. 11 § 2 D. 36, 1).
-
2 idem
īdem, eadem, idem [is + -dem]1) тот же самый, тот же, один и тот же (mundus mutatur nec i. manet C)i. velle atque i. nolle Sl — желать и не желать одного и того жеamicus est tamquam alter i. C — друг есть как бы второе «я»non cognoscere (aliquem) eundem esse Ter — совершенно не узнать кого-л.non eadem est aetas, non mens H — не те (уж) годы, да и настроение не то2) а также, равным образомi. ego contendo C — и я также утверждаюtuus i. et i. noster C — твой и в то же время наш (как твой, так и наш) -
3 excusare
1) извинять, оправдывать: а) сложить с кого вину, освободить от наказания: excusatum esse прот. teneri (1. 27 § 29 D. 9, 2. 1. 14 pr. D. 48, 10);tenebitur, nec ignorantia eius erit excusata (1. 19 § 1 D. 19, 2); (1. 12 D. 48, 8);
doli non capaces etc. excusati sunt (1. 3 § 1 D. 47, 12), excusata ignorantia, inopia (1. 8 § 8 D. 17, 1); (1. 2 § l D. 18, 6); (1. 22 D. 34, 9): (1. 15 § 3 D. 48, 10);
incestum excusari solet sexu vel aetate (1. 38 § 7 D. 48, 5);
excusari maiore poena (1. 68 D. 23, 2);
excusatio, извинение, mulieres in adulterio commisso nullam habere possunt excusationem (1. 38 § 4. D. 48, 5), aetas excusationem meretur (1. 1 § 32 D. 29, 5); (1. 37 § 1 D. 4, 4);
vani timoris excusatio non est (1. 184 D. 50, 17);
excusabilis, извинительный;
excusabili necessitate impediri (1. 6 C. 10, 63);
b) извинять кого по поводу должности;
se excusare, отказаться от чего;
excusatio, отказ, увольнение;
excusatio munerum (tit. D. 50, 5);
munera talia, ut neque aetas ea excuset, neque numerus liberorum (l. 6 § 4 eod.);
excusari a civilibus muneribus (1. 17 pr. D. 50, 1), a dicendo testimonio (1. 1 § 1 D. 22, 5), a compromisso (1. 16 § 1 D. 4, 8);
excusatio, se excusare - относительно отказа от должности опекуна (tit. J. 1, 25. D. 27, 1. C. 5, 62 - 68); (1. 11 § 2 D. 4, 4. 1. 16 D. 27, 1), a tutela (1. 11. 21. 25. 27. 46 eod.), ex tutela (1. 45 § 1 eod.);
habere ius excusationis (1. 26 eod);
tutelam excusationis iure suscipere nolle (1. 28 pr. D. 26, 2); (1. 20 pr. D. 49, 1);
2) приводить что-нибудь в извинение: iustam causam litteris excus. (1. 6§ 9 D. 28, 3). 3) защищать: innocentiam excusantem audiri aequum est (1. 33 § 2 D. 3, 3);partis bonorum se excus., отказаться от управления известною частью имущества малолетнего (1. 111 D. 30).
4) исключать (1. l § 3 D. 3, 1. 1. 11 D. 50, 2).exc. sententiam magistri (I. 19 § 2 D. 4, 8).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > excusare
-
4 praesens
(partic.), 1) присутствующий;praesentia, присутствие, о месте, прот. absens (1. 1 § 1 D. 2, 12. 1. 5 - 7. 43 § 3 D. 3, 3. 1. 23 pr. § 3 D. 4, 6. 1. 1 pr. D. 45, 1. 1. 209 D. 50, 16. 1. 12 C. 7, 33. 1. 3 C. 9, 1. 1. 6 C. 9, 2);
in ipso negotio praesens (1. 9 § 5 D. 26, 8. 1. 1 D. 11, 2. 1. 21 § 1 D. 22, 5. 1. 1 § 15 D. 27, 8, 1. 1 C. 5, 27. 1. 5 § 1-4 D. 39, 1);
in re praes. consentire (1. 1 § 21 D. 41, 2. 1. 22. 215. 246 pr. D. 50, 16);
praesentiam sui facere nolle (1. 47 § 1. 1. 53 § 1 D. 42, 1);
praesenti (L. XII. tab. I. 8);
b) немедленно, тотчас: praesens - futurum tempus (1. 8 pr. D. 50, 16);
in praesenti, in praesentia, in praesentiarum, прот. post tempus, postea, in futurum etc. (1. 22. 23 pr. D. 8, 2. 1. 16 pr. D. 36, 2. 1. 2 D. 37, 10. 1. 1 § 1 D. 43, 5. 1. 2 § 31 D. 43, 8. 1. 53 D. 45, 1);
ex praes. aestimatione (прот. ex praeterita emtione) constitui pretia (1. 3 § 5 D. 49, 14. 1. 62 § 1 D. 35, 2);
ad praesens (прот. perpetui usus causa) in aedibus esse (1. 17 § 7 D. 19, 1. 1. 17 § 2 D. 42, 8. 1. 10 § 12 eod.);
praesens (прот. ex die) dari (1. 4 D. 7, 1. 1. 8 § 21 D. 2, 15. 1. 24. 25 D. 31. 1. 1 § 7 D. 35, 3);
praesens legatum (1. 12 § 3. 1. 49 § 1 D. 30. 1. 19 § 3 D. 36, 2. 1. 54 pr. D. 35, 1. 1. 22 D. 28, 7. 1. 14 pr. D. 15, 1. 1. 13 § 5 D. 20, 1. 1. 30 § 2 D. 30. 1. 17 pr. D. 33, 1. 1. 89 D. 35, 1. 1. 21 pr. D. 36, 2. 1. 41. § 1 D. 45, 1. 1. 76 § 1 eod. 1. 46 D. 31. 1. 18 § 1 D. 46, 4);
2) = praesentalis: qui praesentes obsequio nostrae clementiae deputati sunt (l. 13 pr. C. 12, 36).praesens obligatio (1. 9 pr. D. 12, 1. 1. 46 pr. D. 45, 1).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > praesens
См. также в других словарях:
Conjugaison Latine — Les conjugaisons latines sont au nombre de quatre ou cinq, selon les classifications. Il s agit de groupes de verbes qui se conjuguent selon des règles communes. En latin, les verbes ont, comme en français, une voix active et une voix passive.… … Wikipédia en Français
Conjugaisons latines — Conjugaison latine Les conjugaisons latines sont au nombre de quatre ou cinq, selon les classifications. Il s agit de groupes de verbes qui se conjuguent selon des règles communes. En latin, les verbes ont, comme en français, une voix active et… … Wikipédia en Français
Conjugaison latine — Article principal : Latin. La conjugaison du verbe latin repose tout entière sur l opposition de deux thèmes, celui du présent (infectum) et celui du parfait (perfectum)[note 1]. Le système verbal latin s organise donc sur trois… … Wikipédia en Français
Liste de locutions latines — Cet article contient une liste de locutions latines présentée par ordre alphabétique. Pour des explications morphologiques et linguistiques générales, consulter l article : Expression latine. Sommaire A B … … Wikipédia en Français
ИОАНН ДУНС СКОТ — [лат. Ioannes (Johannes) Duns Scotus] († 8.11.1308, Кёльн), средневек. философ и богослов, католич. священник, член монашеского ордена францисканцев; в католич. Церкви прославлен в лике блаженных (пам. зап. 8 нояб.). Жизнь. Иоанн Дунс Скот. 1473… … Православная энциклопедия
Liste lateinischer Phrasen/N — Lateinische Phrasen A B C D E F G H I L M N O P Q R S T U V Inhaltsverzeichnis 1 … Deutsch Wikipedia
SACRAMENTUM — I. SACRAMENTUM Latinis pecuniam quoque notat seu pignus a litigantibus, apud Pontifices, in sacro loco depositam, quô multabatur is, qui causâ cadebat. Similiter apud Athenienses Sacramentum deponebat, initiô litis, tum Actor, tum Reus; quorum is … Hofmann J. Lexicon universale
Ne quid nimis — Lateinische Phrasen A B C D E F G H I L M N O P … Deutsch Wikipedia
Nolens volens — Lateinische Phrasen A B C D E F G H I L M N O P … Deutsch Wikipedia
ORIGENIANI vel ORIGENISTAE — Haeretici, qui, sicut Pelagius, erroribus, ex Origenis Libro de Principiis, haustis: docebant, iesum Christum, non esse Filium Dei, nisi ex gratia adoptionis, eum cum hominibus comparatum, Veritatem: cum Deo, mendacium esse, etc. Animam, ante… … Hofmann J. Lexicon universale
POLARIS Stella — post captam a Muham mede Constantinopolim, sese occultâsse nonnullis dicitur: quemadmodum Hyginus Poet. Alstronom. ubi de Tauro, et Avienus, in Arateis, stellam Pleiadum septimam, nomine Electram, post Troiae excidium, nolle amplius conspici,… … Hofmann J. Lexicon universale