-
101 praevenio
prae-vĕnĭo, vēni, ventum, 4 (in tmesi:I.praeque diem veniens,
Verg. E. 8, 17), v. n. and a., to come before, precede, get the start of, to outstrip, anticipate, to prevent (postAug.; for, in Cic. Off. 3, 7, 33, the correct reading is peremisset; cf.: antevenio, antecedo, praeverto); constr. absol. or with acc.Lit., absol.:(β).hostis breviore viā praeventurus erat,
Liv. 22, 24:praevenerat non fama solum, sed nuncius etiam ex regiis servis,
id. 24, 21:Lucifero praeveniente,
Ov. F. 5, 548.—With acc.:2.talia agentem mors praevenit,
anticipated him, prevented the execution of his plans, Suet. Caes. 44:desiderium plebis,
Liv. 8, 16:damnationis ignominiam voluntariā morte praevenit,
anticipated, Val. Max. 1, 3, 3.—In pass., to be prevented, hindered, etc.:quae ipse paravisset facere, perfidiā clientis sui praeventa,
Sall. J. 71, 5:quod non praeventum morte fuisse, dolet,
prevented by death, Ov. Tr. 5, 4, 32:peregissetque ultionem, nisi morte praeventus fuisset,
Just. 32, 3:praeventus est ab Agrippinā,
Suet. Claud. 44; Plin. Ep. 9, 1, 3:nisi praeveniretur Agrippina,
i. e. if she had not been killed beforehand, Tac. A. 14, 7:si maritus sit in magistratu, potest praeveniri a patre,
the father can bring the accusation first, Dig. 48, 5, 15.—To come or go beforehand (late Lat.):II.ut praeveniant ad vos,
Vulg. 2 Cor. 9, 5:praevenit ungere corpus meum,
id. Marc. 14, 8.—Trop., to surpass, excel, be superior (post-Aug.):Nomentanae vites fecunditate (Amineas) praeveniunt,
Col. 3, 2, 14. -
102 propior
prŏpĭor, ĭus, gen. ōris, adj. comp., and proxĭmus, a, um, adj. sup. (v. below, II.) [from the obsol. propis; whence prope].I. A.Lit., of place:B.portus propior,
Verg. A. 3, 530:tumulus,
Liv. 22, 24:ut propior patriae sit fuga nostra,
Ov. P. 1, 2, 130:domus,
Sall. H. 2, 40 Dietsch:cum propior caliginis aër Ater init oculos,
Lucr. 4, 338 (314).—With acc.:propior montem suos collocat,
Sall. J. 49, 1:propior hostem,
Hirt. B. G. 8, 9.—With ab:quisquis ab igne propior stetit,
Sen. Ep. 74, 4.—With inf.:propior timeri,
Stat. Th. 12, 223.— Neutr. plur, subst.: prŏpĭōra, um, places lying near:propiora fluminis,
Tac. H. 5, 16:tenere,
Verg. A. 5, 168.—Trop.1.Of time, nearer, later, more recent:2.veniunt inde ad propiora,
Cic. Tusc. 1, 48, 116:venio ad propiorem (epistulam),
id. Att. 15, 3, 2:propior puero quam juveni,
Vell. 2, 53, 1:septimus octavo jam propior annus,
Hor. S. 2, 6, 40; id. C. 3, 15, 4:mors,
Tib. 2, 3, 42:propiore aut longiore tempore aliquid facere,
Dig. 23, 4, 17.—Of relationship, nearer, more nearly related; with dat.:3.quibus propior P. Quintio nemo est,
Cic. Quint. 31, 97:ille gradu propior sanguinis,
Ov. H. 3, 28; 16, 326; 20, 158:amicus,
Hor. Ep. 1, 9, 5.—Of resemblance, more nearly resembling, more like (class.); with dat.:4.quae sceleri propiora sunt, quam religioni,
Cic. Verr. 2, 4, 50, § 112:tauro,
Verg. G. 3, 57:vero est propius,
more probable, Liv. 4, 37; Ov. F. 4, 801; Tac. A. 13, 34; id. G. 45:scribere Sermoni propiora,
Hor. S. 1, 4, 42.—With acc. (not in Cic.):propius est fidem,
is more credible, Liv. 4, 17:quod tamen vitium propius virtutem erat,
Sall. C. 11, 1.—Of relation or connection, nearer, more nearly related, affecting or concerning more nearly, of greater import, closer, more intimate:A.hunc priorem aequom'st me habere: tunica propior pallio est, proverbially,
my shirt is nearer than my coat, Plaut. Trin. 5, 2, 30:propior societas eorum, qui ejusdem civitatis,
Cic. Off. 3, 17, 69:sua sibi propiora pericula esse, quam mea,
id. Sest. 18, 40:alium portum propiorem huic aetati videbamus,
id. Att. 14, 19, 1:damnum propius medullis,
Hor. Ep. 1, 10, 28:cura propior luctusque domesticus,
Ov. M. 13, 578; id. P. 4, 9, 71:supplemento vel Latium propius esse,
Liv. 8, 11:irae quam timori propiorem cernens,
more inclined to anger than to fear, Tac. A. 16, 9: oderat Aenean propior Saturnia Turno, more inclined or attached to, Ov. Tr. 1, 2, 7.—Hence, adv.: prŏpĭus, more nearly, nearer, closer (class.).Lit.1.Absol.:2.propius accedamus,
Ter. Ad. 3, 2, 11; Ov. M. 2, 41:res adspicere,
Verg. A. 1, 526:propius spectare aliquid,
Hor. Ep. 1, 1, 67;stare,
id. A. P. 361.—With dat., nearer to: propius grammatico accessi, Cic. ap. Diom. p. 405 P. (not elsewhere in Cic.):3.propius Tiberi quam Thermopylis,
Nep. Hann. 8, 3:propius stabulis armenta tenerent,
Verg. G. 1, 355.—With acc.:4.ne propius se castra moveret,
Caes. B. G. 4, 9:pars insulae, quae est propius solis occasum,
id. ib. 4, 28: propius aliquem accedere, id. ib. 5, 36:propius urbem,
Cic. Phil. 7, 9, 26:mare,
Sall. J. 18, 9.—With ab:B.propius a terris,
Cic. N. D. 1, 31, 87:antiquitas quo propius aberat ab ortu et divinā progenie, hoc melius ea cernebat,
id. Tusc. 1, 12, 26:ab Urbe,
Plin. 17, 25, 38, § 243.—Trop.:II.ut propius ad ea accedam, quae a te dicta sunt,
Cic. Fin. 4, 10, 24; Sen. Ira, 3, 42, 4; Cic. Part. 36, 124:propius accedo: nego esse illa testimonia,
id. Fl. 10, 23:a contumeliā quam a laude propius fuerit post Vitellium eligi,
Tac. H. 2, 76:nec quicquam propius est factum, quam ut illum persequeretur,
he was within an ace of following him, Cic. Clu. 21, 59; so,propius nihil est factum, quam ut occideretur,
id. Q. Fr. 1, 2, 5, § 15.Sup.: proxĭmus (PROXVMVS and PROXSVMEIS, Tab. Bant.; late comp. proximior, Sen. Ep. 108, 16; Ulp. ap. Prisc. p. 607 P.; v. below, B. 2. and 3.; cf. in adv. 2. c.), a, um, adj., the nearest, next (class.).A.Lit., of place:1. 2.proxima oppida,
Caes. B. G. 3, 12:via,
Lucr. 5, 103; cf.:via ad gloriam proxima et quasi compendiaria,
Cic. Off. 2, 12, 43:ad proximum mare, dein Romam pergerent,
Sall. J. 23, 2:in proximos collis discedunt,
id. ib. 54, 10:proximum iter in Galliam,
Caes. B. G. 1, 10:paries cum proximus ardet,
Hor. Ep. 1, 18, 84:agri termini,
id. C. 2, 18, 23:proximus vicinus,
one's nearest neighbor, Plaut. Most. 3, 1, 138; Ter. Hec. 1, 2, 49; Cic. Att. 2, 14, 2; Dig. 50, 15, 4.—With dat.:Belgae proximi sunt Germanis,
Caes. B. G. 1, 1: huic proximum inferiorem orbem tenet puroeis, Cic. N. D. 2, 20, 53:proxima Campano ponti villula,
Hor. S. 1, 5, 45.—With acc. (not in Cic.):qui te proximus est,
Plaut. Poen. 5, 3, 1:ager proximus finem Megalopolitarum,
Liv. 35, 27:Crassus proximus mare Oceanum hiemarat,
Caes. B. G. 3, 7, 2:qui proximi forte tribunal steterant,
Liv. 8, 32, 12.—With ab, nearest to, next to:dactylus proximus a postremo,
next before, Cic. Or. 64, 217:ut quisque proximus ab oppresso sit,
Liv. 37, 25:proximus a dominā,
Ov. A. A. 1, 139:proxima regio ab eā (urbe),
Curt. 10, 5, 18. —Hence, as subst.,proxĭmum, i, n., the neighborhood, vicinity:B.vicinus e proximo,
hard by, Plaut. Aul. 2, 4, 11:aquam hinc de proximo rogabo,
from the house next door, id. Rud. 2, 3, 73:cum in proximo hic sit aegra,
close by, next door, Ter. Hec. 3, 2, 6:huic locum in proximum conduxi,
Cic. Fil. Fam. 16, 21, 4:per impluvium huc despexi in proximum,
into our neighbor's, Plaut. Mil. 2, 3, 16.— Plur.:traicit in proxima continentis,
Liv. 31, 46, 12.—Trop.1.Of time, the next preceding or following, the previous, last, the next, the following, ensuing:2.quid proximā, quid superiore nocte egeris,
Cic. Cat. 1, 1, 1:his proximis Nonis, cum in hortos Bruti venissemus,
id. Lael. 2, 7:Gabinius quem proximis superioribus diebus acerrime oppugnasset,
id. Fam. 1, 9, 20: se proximā nocte castra moturum, on the next, i.e. the following night, Caes. B. G. 1, 40 fin.; 2, 12; 3, 18; Liv. 2, 7, 1:proximo anno,
Sall. J. 35, 2; Plin. 17, 23, 35, § 208:in proxumum annum (se) transtulit,
Cic. Mil. 9, 24:proximo, altero, tertio, denique reliquis consecutis diebus,
id. Phil. 1, 13, 32:bello tanto majore quam proximo conatu apparatum est,
Liv. 4, 23, 6 Weissenb. ad loc.: IN DIEBVS V. PROXSVMEIS QVIBVS QVISQVE EORVM MAG (istratum) INIERIT, Tab. Bantin. lin. 14; so ib. lin. 12; Cic. Fam. 10, 26, 2; id. Att. 11, 11, 1:censor qui proximus ante me fuerat,
id. Sen. 12, 42: die proximi, old abl. form for proximo, Cato ap. Gell. 10, 24, 10, and ap. Non. 153, 11; cf.:crastinus, pristinus, etc., but proximo a. d. VI. Kal. Octobr.,
recently, last of all, Cic. Att. 18, 5.—In order of succession, rank, estimation, worth, etc., the next:3.summa necessitudo videtur esse honestatis: huic proxima incolumitatis: tertia ac levissima commoditatis,
Cic. Inv. 2, 58, 173:observat L. Domitium maxime, me habet proximum,
id. Att. 1, 1, 3:proximos dentes eiciunt,
Varr. R. R. 2, 7, 2:prima vulnera... Proxima,
Ov. M. 3, 233:proximos illi tamen occupavit Pallas honores,
Hor. C. 1, 12, 19: proximum est, ut, it follows that, remains that, the next point is: proximum est ergo, ut, opus fuerit classe necne quaeramus, we must next inquire, Cic. Fl. 12, 27:proximum est, ut doceam, deorum providentiā mundum administrari,
id. N. D. 2, 29, 73.—Of value or quality, the next, most nearly approaching, most like or similar:id habendum est antiquissimum et deo proximum, quod est optimum,
Cic. Leg. 2, 16, 40:ficta voluptatis causā sint proxima veris,
Hor. A. P. 338:proxima Phoebi Versibus ille facit,
Verg. E. 7, 22.— Comp.:ut quorum abstinentiam interrupi, modum servem et quidem abstinentiae proximiorem,
Sen. Ep. 108, 16.—In relationship, connection, or resemblance, the nearest, next, most nearly or closely related, next of kin, most like:b.AGNATVS PROXIMVS, Fragm. XII. Tabularum: hic illi genere est proximus,
Ter. Ad. 4, 5, 17:proximus cognatione,
Cic. Inv. 2, 49, 144:id des proximum,
id. Leg. 2, 16, 40:proxima virtutibus vitia,
Quint. 10, 2, 16:propinquitate,
Nep. Ages. 1, 3:proximae necessitudines,
Petr. 116.— Comp.: si quis proximior cognatus nasceretur, Ulp. ap. Prisc. p. 607 P.— Subst.: proxĭmi, ōrum, m., one's nearest relatives, next of kin:injuriosi sunt in proximos,
Cic. Off. 1, 14, 44; Caes. Fragm. ap. Gell. 5, 13, 6; Phaedr. 5, 1, 16:cum haec omnia cumulate tuis proximis plana fecero,
i.e. to your friends, intimates, Cic. Verr. 2, 5, 64, § 165; id. Pis. 32, 79; Gell. 3, 8, 3.—In gen., one's neighbor, fellow-man:4.sive nostros status, sive proximorum ingenia contemplamur,
Val. Max. 6, 9, 1; Quint. Decl. 2, 59:quis est mihi proximus?
Aug. in Psa. 118; Serm. 8, 2; 90, 7 init. —That is nearest at hand, i. e. apt, fit, suitable, convenient, easy (anteand post-class.):1.argumentum,
App. Mag. p. 278:cum obvium proximumque esset dicere, etc.,
Gell. 3, 14, 12: eamus ad me;ibi proximum est, ubi mutes,
there is the fittest, most convenient place, Ter. Eun. 3, 5, 64.— Adv.: proxĭmē (proxume; comp. proximius, v. below, 2. c.), nearest, very near, next.Lit., of place, with dat. (not in Cic., rare in Livy):2.quam proxime potest hostium castris castra communit,
Caes. B. C. 1, 72 fin.; Liv. 25, 14, 4.—With acc.:exercitum habere quam proxime hostem,
Cic. Att. 6, 5, 3:proxime Pompeium sedebam,
id. ib. 1, 14, 3:proxime Hispaniam Mauri sunt,
Sall. J. 19, 4.—With ab:a Surā proxime est Philiscum oppidum Parthorum,
Plin. 5, 26, 21, § 89:omnes tamen quam proxime alter ab altero debent habitare,
Col. 1, 6, 8.—Trop.a.Of time, shortly before or after, last, next:b.civitates quae proxime bellum fecerant,
Caes. B. G. 3, 29:Tito fratre suo censore, qui proximus ante me fuerat,
Cic. Sen. 12, 42; id. Part. 39, 137; Plin. Ep. 4, 13, 3:cum proxime judices contrahentur,
id. ib. 5, 7, 3.—With acc.:proxime abstinentiam sumendus est cibus exiguus,
Cels. 3, 2:proxime solis occasum,
Pall. 9, 8, 5.—Of order, rank, estimation, condition, etc., next to, next after, next:c.proxime et secundum deos homines hominibus maxime utiles esse possunt,
Cic. Off. 2, 3, 1:me huic tuae virtuti proxime accedere,
id. Fam. 11, 21, 4:proxime a nobilissimis viris,
Vell. 2, 124, 4; id. 2, 127, 1:proxime valent cetera lauri genera,
Plin. 23, 8, 80, § 158: utilissimum esse omphacium;proxime viride,
id. 23, 4, 39, § 79.—With acc.: esse etiam debent proxime hos cari, qui, etc., Cass. ap. Cic. Fam. 12, 13, 2:proxime morem Romanum,
closely following the Roman method, Liv. 24, 48, 11:erat res minime certamini navali similis, proxime speciem muros oppugnantium navium,
closely resembling, id. 30, 10.—In this sense also with atque:proxime atque ille aut aeque,
nearly the same as he, Cic. Fam. 9, 13, 2.—Very closely, nicely, accurately:ut proxime utriusque differentiam signem,
Quint. 6, 2, 20 Spald.; cf.:analogia, quam proxime ex Graeco transferentes in Latinum proportionem vocaverunt,
id. 1, 6, 3. — Comp.:nonne apertius, proximius, verius?
Min. Fel. Oct. 19. -
103 propiora
prŏpĭor, ĭus, gen. ōris, adj. comp., and proxĭmus, a, um, adj. sup. (v. below, II.) [from the obsol. propis; whence prope].I. A.Lit., of place:B.portus propior,
Verg. A. 3, 530:tumulus,
Liv. 22, 24:ut propior patriae sit fuga nostra,
Ov. P. 1, 2, 130:domus,
Sall. H. 2, 40 Dietsch:cum propior caliginis aër Ater init oculos,
Lucr. 4, 338 (314).—With acc.:propior montem suos collocat,
Sall. J. 49, 1:propior hostem,
Hirt. B. G. 8, 9.—With ab:quisquis ab igne propior stetit,
Sen. Ep. 74, 4.—With inf.:propior timeri,
Stat. Th. 12, 223.— Neutr. plur, subst.: prŏpĭōra, um, places lying near:propiora fluminis,
Tac. H. 5, 16:tenere,
Verg. A. 5, 168.—Trop.1.Of time, nearer, later, more recent:2.veniunt inde ad propiora,
Cic. Tusc. 1, 48, 116:venio ad propiorem (epistulam),
id. Att. 15, 3, 2:propior puero quam juveni,
Vell. 2, 53, 1:septimus octavo jam propior annus,
Hor. S. 2, 6, 40; id. C. 3, 15, 4:mors,
Tib. 2, 3, 42:propiore aut longiore tempore aliquid facere,
Dig. 23, 4, 17.—Of relationship, nearer, more nearly related; with dat.:3.quibus propior P. Quintio nemo est,
Cic. Quint. 31, 97:ille gradu propior sanguinis,
Ov. H. 3, 28; 16, 326; 20, 158:amicus,
Hor. Ep. 1, 9, 5.—Of resemblance, more nearly resembling, more like (class.); with dat.:4.quae sceleri propiora sunt, quam religioni,
Cic. Verr. 2, 4, 50, § 112:tauro,
Verg. G. 3, 57:vero est propius,
more probable, Liv. 4, 37; Ov. F. 4, 801; Tac. A. 13, 34; id. G. 45:scribere Sermoni propiora,
Hor. S. 1, 4, 42.—With acc. (not in Cic.):propius est fidem,
is more credible, Liv. 4, 17:quod tamen vitium propius virtutem erat,
Sall. C. 11, 1.—Of relation or connection, nearer, more nearly related, affecting or concerning more nearly, of greater import, closer, more intimate:A.hunc priorem aequom'st me habere: tunica propior pallio est, proverbially,
my shirt is nearer than my coat, Plaut. Trin. 5, 2, 30:propior societas eorum, qui ejusdem civitatis,
Cic. Off. 3, 17, 69:sua sibi propiora pericula esse, quam mea,
id. Sest. 18, 40:alium portum propiorem huic aetati videbamus,
id. Att. 14, 19, 1:damnum propius medullis,
Hor. Ep. 1, 10, 28:cura propior luctusque domesticus,
Ov. M. 13, 578; id. P. 4, 9, 71:supplemento vel Latium propius esse,
Liv. 8, 11:irae quam timori propiorem cernens,
more inclined to anger than to fear, Tac. A. 16, 9: oderat Aenean propior Saturnia Turno, more inclined or attached to, Ov. Tr. 1, 2, 7.—Hence, adv.: prŏpĭus, more nearly, nearer, closer (class.).Lit.1.Absol.:2.propius accedamus,
Ter. Ad. 3, 2, 11; Ov. M. 2, 41:res adspicere,
Verg. A. 1, 526:propius spectare aliquid,
Hor. Ep. 1, 1, 67;stare,
id. A. P. 361.—With dat., nearer to: propius grammatico accessi, Cic. ap. Diom. p. 405 P. (not elsewhere in Cic.):3.propius Tiberi quam Thermopylis,
Nep. Hann. 8, 3:propius stabulis armenta tenerent,
Verg. G. 1, 355.—With acc.:4.ne propius se castra moveret,
Caes. B. G. 4, 9:pars insulae, quae est propius solis occasum,
id. ib. 4, 28: propius aliquem accedere, id. ib. 5, 36:propius urbem,
Cic. Phil. 7, 9, 26:mare,
Sall. J. 18, 9.—With ab:B.propius a terris,
Cic. N. D. 1, 31, 87:antiquitas quo propius aberat ab ortu et divinā progenie, hoc melius ea cernebat,
id. Tusc. 1, 12, 26:ab Urbe,
Plin. 17, 25, 38, § 243.—Trop.:II.ut propius ad ea accedam, quae a te dicta sunt,
Cic. Fin. 4, 10, 24; Sen. Ira, 3, 42, 4; Cic. Part. 36, 124:propius accedo: nego esse illa testimonia,
id. Fl. 10, 23:a contumeliā quam a laude propius fuerit post Vitellium eligi,
Tac. H. 2, 76:nec quicquam propius est factum, quam ut illum persequeretur,
he was within an ace of following him, Cic. Clu. 21, 59; so,propius nihil est factum, quam ut occideretur,
id. Q. Fr. 1, 2, 5, § 15.Sup.: proxĭmus (PROXVMVS and PROXSVMEIS, Tab. Bant.; late comp. proximior, Sen. Ep. 108, 16; Ulp. ap. Prisc. p. 607 P.; v. below, B. 2. and 3.; cf. in adv. 2. c.), a, um, adj., the nearest, next (class.).A.Lit., of place:1. 2.proxima oppida,
Caes. B. G. 3, 12:via,
Lucr. 5, 103; cf.:via ad gloriam proxima et quasi compendiaria,
Cic. Off. 2, 12, 43:ad proximum mare, dein Romam pergerent,
Sall. J. 23, 2:in proximos collis discedunt,
id. ib. 54, 10:proximum iter in Galliam,
Caes. B. G. 1, 10:paries cum proximus ardet,
Hor. Ep. 1, 18, 84:agri termini,
id. C. 2, 18, 23:proximus vicinus,
one's nearest neighbor, Plaut. Most. 3, 1, 138; Ter. Hec. 1, 2, 49; Cic. Att. 2, 14, 2; Dig. 50, 15, 4.—With dat.:Belgae proximi sunt Germanis,
Caes. B. G. 1, 1: huic proximum inferiorem orbem tenet puroeis, Cic. N. D. 2, 20, 53:proxima Campano ponti villula,
Hor. S. 1, 5, 45.—With acc. (not in Cic.):qui te proximus est,
Plaut. Poen. 5, 3, 1:ager proximus finem Megalopolitarum,
Liv. 35, 27:Crassus proximus mare Oceanum hiemarat,
Caes. B. G. 3, 7, 2:qui proximi forte tribunal steterant,
Liv. 8, 32, 12.—With ab, nearest to, next to:dactylus proximus a postremo,
next before, Cic. Or. 64, 217:ut quisque proximus ab oppresso sit,
Liv. 37, 25:proximus a dominā,
Ov. A. A. 1, 139:proxima regio ab eā (urbe),
Curt. 10, 5, 18. —Hence, as subst.,proxĭmum, i, n., the neighborhood, vicinity:B.vicinus e proximo,
hard by, Plaut. Aul. 2, 4, 11:aquam hinc de proximo rogabo,
from the house next door, id. Rud. 2, 3, 73:cum in proximo hic sit aegra,
close by, next door, Ter. Hec. 3, 2, 6:huic locum in proximum conduxi,
Cic. Fil. Fam. 16, 21, 4:per impluvium huc despexi in proximum,
into our neighbor's, Plaut. Mil. 2, 3, 16.— Plur.:traicit in proxima continentis,
Liv. 31, 46, 12.—Trop.1.Of time, the next preceding or following, the previous, last, the next, the following, ensuing:2.quid proximā, quid superiore nocte egeris,
Cic. Cat. 1, 1, 1:his proximis Nonis, cum in hortos Bruti venissemus,
id. Lael. 2, 7:Gabinius quem proximis superioribus diebus acerrime oppugnasset,
id. Fam. 1, 9, 20: se proximā nocte castra moturum, on the next, i.e. the following night, Caes. B. G. 1, 40 fin.; 2, 12; 3, 18; Liv. 2, 7, 1:proximo anno,
Sall. J. 35, 2; Plin. 17, 23, 35, § 208:in proxumum annum (se) transtulit,
Cic. Mil. 9, 24:proximo, altero, tertio, denique reliquis consecutis diebus,
id. Phil. 1, 13, 32:bello tanto majore quam proximo conatu apparatum est,
Liv. 4, 23, 6 Weissenb. ad loc.: IN DIEBVS V. PROXSVMEIS QVIBVS QVISQVE EORVM MAG (istratum) INIERIT, Tab. Bantin. lin. 14; so ib. lin. 12; Cic. Fam. 10, 26, 2; id. Att. 11, 11, 1:censor qui proximus ante me fuerat,
id. Sen. 12, 42: die proximi, old abl. form for proximo, Cato ap. Gell. 10, 24, 10, and ap. Non. 153, 11; cf.:crastinus, pristinus, etc., but proximo a. d. VI. Kal. Octobr.,
recently, last of all, Cic. Att. 18, 5.—In order of succession, rank, estimation, worth, etc., the next:3.summa necessitudo videtur esse honestatis: huic proxima incolumitatis: tertia ac levissima commoditatis,
Cic. Inv. 2, 58, 173:observat L. Domitium maxime, me habet proximum,
id. Att. 1, 1, 3:proximos dentes eiciunt,
Varr. R. R. 2, 7, 2:prima vulnera... Proxima,
Ov. M. 3, 233:proximos illi tamen occupavit Pallas honores,
Hor. C. 1, 12, 19: proximum est, ut, it follows that, remains that, the next point is: proximum est ergo, ut, opus fuerit classe necne quaeramus, we must next inquire, Cic. Fl. 12, 27:proximum est, ut doceam, deorum providentiā mundum administrari,
id. N. D. 2, 29, 73.—Of value or quality, the next, most nearly approaching, most like or similar:id habendum est antiquissimum et deo proximum, quod est optimum,
Cic. Leg. 2, 16, 40:ficta voluptatis causā sint proxima veris,
Hor. A. P. 338:proxima Phoebi Versibus ille facit,
Verg. E. 7, 22.— Comp.:ut quorum abstinentiam interrupi, modum servem et quidem abstinentiae proximiorem,
Sen. Ep. 108, 16.—In relationship, connection, or resemblance, the nearest, next, most nearly or closely related, next of kin, most like:b.AGNATVS PROXIMVS, Fragm. XII. Tabularum: hic illi genere est proximus,
Ter. Ad. 4, 5, 17:proximus cognatione,
Cic. Inv. 2, 49, 144:id des proximum,
id. Leg. 2, 16, 40:proxima virtutibus vitia,
Quint. 10, 2, 16:propinquitate,
Nep. Ages. 1, 3:proximae necessitudines,
Petr. 116.— Comp.: si quis proximior cognatus nasceretur, Ulp. ap. Prisc. p. 607 P.— Subst.: proxĭmi, ōrum, m., one's nearest relatives, next of kin:injuriosi sunt in proximos,
Cic. Off. 1, 14, 44; Caes. Fragm. ap. Gell. 5, 13, 6; Phaedr. 5, 1, 16:cum haec omnia cumulate tuis proximis plana fecero,
i.e. to your friends, intimates, Cic. Verr. 2, 5, 64, § 165; id. Pis. 32, 79; Gell. 3, 8, 3.—In gen., one's neighbor, fellow-man:4.sive nostros status, sive proximorum ingenia contemplamur,
Val. Max. 6, 9, 1; Quint. Decl. 2, 59:quis est mihi proximus?
Aug. in Psa. 118; Serm. 8, 2; 90, 7 init. —That is nearest at hand, i. e. apt, fit, suitable, convenient, easy (anteand post-class.):1.argumentum,
App. Mag. p. 278:cum obvium proximumque esset dicere, etc.,
Gell. 3, 14, 12: eamus ad me;ibi proximum est, ubi mutes,
there is the fittest, most convenient place, Ter. Eun. 3, 5, 64.— Adv.: proxĭmē (proxume; comp. proximius, v. below, 2. c.), nearest, very near, next.Lit., of place, with dat. (not in Cic., rare in Livy):2.quam proxime potest hostium castris castra communit,
Caes. B. C. 1, 72 fin.; Liv. 25, 14, 4.—With acc.:exercitum habere quam proxime hostem,
Cic. Att. 6, 5, 3:proxime Pompeium sedebam,
id. ib. 1, 14, 3:proxime Hispaniam Mauri sunt,
Sall. J. 19, 4.—With ab:a Surā proxime est Philiscum oppidum Parthorum,
Plin. 5, 26, 21, § 89:omnes tamen quam proxime alter ab altero debent habitare,
Col. 1, 6, 8.—Trop.a.Of time, shortly before or after, last, next:b.civitates quae proxime bellum fecerant,
Caes. B. G. 3, 29:Tito fratre suo censore, qui proximus ante me fuerat,
Cic. Sen. 12, 42; id. Part. 39, 137; Plin. Ep. 4, 13, 3:cum proxime judices contrahentur,
id. ib. 5, 7, 3.—With acc.:proxime abstinentiam sumendus est cibus exiguus,
Cels. 3, 2:proxime solis occasum,
Pall. 9, 8, 5.—Of order, rank, estimation, condition, etc., next to, next after, next:c.proxime et secundum deos homines hominibus maxime utiles esse possunt,
Cic. Off. 2, 3, 1:me huic tuae virtuti proxime accedere,
id. Fam. 11, 21, 4:proxime a nobilissimis viris,
Vell. 2, 124, 4; id. 2, 127, 1:proxime valent cetera lauri genera,
Plin. 23, 8, 80, § 158: utilissimum esse omphacium;proxime viride,
id. 23, 4, 39, § 79.—With acc.: esse etiam debent proxime hos cari, qui, etc., Cass. ap. Cic. Fam. 12, 13, 2:proxime morem Romanum,
closely following the Roman method, Liv. 24, 48, 11:erat res minime certamini navali similis, proxime speciem muros oppugnantium navium,
closely resembling, id. 30, 10.—In this sense also with atque:proxime atque ille aut aeque,
nearly the same as he, Cic. Fam. 9, 13, 2.—Very closely, nicely, accurately:ut proxime utriusque differentiam signem,
Quint. 6, 2, 20 Spald.; cf.:analogia, quam proxime ex Graeco transferentes in Latinum proportionem vocaverunt,
id. 1, 6, 3. — Comp.:nonne apertius, proximius, verius?
Min. Fel. Oct. 19. -
104 provenio
I.Lit.A.In gen. (mostly anteclass.): proveniebant oratores novi, Naev. ap. Cic. Sen. 6, 20 (Com. Rel. p. 14 Rib.):B.scriptorum magna ingenia,
Sall. C. 8, 3:in scenam,
Plaut. Ps. 1, 5, 155:quibus feminis menstrua non proveniunt,
Cels. 2, 7.—In partic.1.To come forth, be brought forth, be born; to originate, arise, be produced (post-Aug.; cf.2.progigno): deductis olim, quique mox provenere, haec patria est,
were born, Tac. H. 4, 65:neque Artemenem Dario provenisse,
Just. 2, 10, 4:nec aliud ibi animal provenit,
Plin. 9, 10, 12, § 38; 10, 54, 75, § 152:insula, in quā candidum plumbum provenit,
id. 4, 16, 30, § 104:lana,
Ov. F. 4, 773; id. Am. 3, 1, 44:sic neque fistulosus (caseus) neque salsus neque aridus provenit,
Col. 7, 8, 5.—To grow up, grow, thrive (so in Cæs. and Livy; cf.II.redeo): frumentum propter siccitates angustius provenerat,
Caes. B. G. 5, 24; Liv. 27, 8, 19; 45, 13, 16; Quint. 5, 14, 32:virgas roscidas si recideris, parum prospere proveniunt,
Col. 4, 30, 6; 1, 2, 4; 3, 18, 2; Plin. 19, 7, 36, § 120:arbores sponte suā provenientes,
id. 17, 1, 1, § 1:cum provenisset segetum copia,
Amm. 28, 1, 17; Sen. Ben. 1, 12, 4.—Trop.A. B.In partic.1.To spring, originate, arise; to come to pass, take place, to happen, occur (cf.:2.accido, evenio): carmina proveniunt animo deducta sereno,
Ov. Tr. 1, 1, 39:ut ex studiis gaudium, sic studia hilaritate proveniunt,
Plin. Ep. 8, 19, 2; cf.:Alexandro simile provenisset ostentum,
Suet. Aug. 94:provenire certa ratione,
Col. 4, 29, 2.—To go on, proceed in any manner; to succeed, prosper, flourish, turn out: decumae proveniunt male, Lucil. ap. Non. 521, 3.— Transf., of personal subjects, to whom any thing turns out in any manner:b.cum tu recte provenisti,
since it has turned out well with you, Plaut. Truc. 2, 6, 35; id. Stich. 2, 2, 73; Ter. Ad. 5, 9, 22; cf.:nequiter multis modis,
Plaut. Rud. 3, 5, 57; Vulg. Phil. 1, 19:novā ubertate provenire terram,
flourish, Tac. A. 16, 2; Sen. Cons. ad Marc. 12, 2.—Pregn., to go on well, to prosper, succeed, = succedere:si destinata provenissent,
Tac. H. 4, 18:si consilium provenisset,
id. ib. 3, 41:provenere dominationes,
id. A. 3, 26:ut proveniant sine malo,
Plaut. Most. 2, 1, 68:ut initia belli provenissent,
Tac. H. 2, 20 fin.; id. A. 14, 25. -
105 proximi
prŏpĭor, ĭus, gen. ōris, adj. comp., and proxĭmus, a, um, adj. sup. (v. below, II.) [from the obsol. propis; whence prope].I. A.Lit., of place:B.portus propior,
Verg. A. 3, 530:tumulus,
Liv. 22, 24:ut propior patriae sit fuga nostra,
Ov. P. 1, 2, 130:domus,
Sall. H. 2, 40 Dietsch:cum propior caliginis aër Ater init oculos,
Lucr. 4, 338 (314).—With acc.:propior montem suos collocat,
Sall. J. 49, 1:propior hostem,
Hirt. B. G. 8, 9.—With ab:quisquis ab igne propior stetit,
Sen. Ep. 74, 4.—With inf.:propior timeri,
Stat. Th. 12, 223.— Neutr. plur, subst.: prŏpĭōra, um, places lying near:propiora fluminis,
Tac. H. 5, 16:tenere,
Verg. A. 5, 168.—Trop.1.Of time, nearer, later, more recent:2.veniunt inde ad propiora,
Cic. Tusc. 1, 48, 116:venio ad propiorem (epistulam),
id. Att. 15, 3, 2:propior puero quam juveni,
Vell. 2, 53, 1:septimus octavo jam propior annus,
Hor. S. 2, 6, 40; id. C. 3, 15, 4:mors,
Tib. 2, 3, 42:propiore aut longiore tempore aliquid facere,
Dig. 23, 4, 17.—Of relationship, nearer, more nearly related; with dat.:3.quibus propior P. Quintio nemo est,
Cic. Quint. 31, 97:ille gradu propior sanguinis,
Ov. H. 3, 28; 16, 326; 20, 158:amicus,
Hor. Ep. 1, 9, 5.—Of resemblance, more nearly resembling, more like (class.); with dat.:4.quae sceleri propiora sunt, quam religioni,
Cic. Verr. 2, 4, 50, § 112:tauro,
Verg. G. 3, 57:vero est propius,
more probable, Liv. 4, 37; Ov. F. 4, 801; Tac. A. 13, 34; id. G. 45:scribere Sermoni propiora,
Hor. S. 1, 4, 42.—With acc. (not in Cic.):propius est fidem,
is more credible, Liv. 4, 17:quod tamen vitium propius virtutem erat,
Sall. C. 11, 1.—Of relation or connection, nearer, more nearly related, affecting or concerning more nearly, of greater import, closer, more intimate:A.hunc priorem aequom'st me habere: tunica propior pallio est, proverbially,
my shirt is nearer than my coat, Plaut. Trin. 5, 2, 30:propior societas eorum, qui ejusdem civitatis,
Cic. Off. 3, 17, 69:sua sibi propiora pericula esse, quam mea,
id. Sest. 18, 40:alium portum propiorem huic aetati videbamus,
id. Att. 14, 19, 1:damnum propius medullis,
Hor. Ep. 1, 10, 28:cura propior luctusque domesticus,
Ov. M. 13, 578; id. P. 4, 9, 71:supplemento vel Latium propius esse,
Liv. 8, 11:irae quam timori propiorem cernens,
more inclined to anger than to fear, Tac. A. 16, 9: oderat Aenean propior Saturnia Turno, more inclined or attached to, Ov. Tr. 1, 2, 7.—Hence, adv.: prŏpĭus, more nearly, nearer, closer (class.).Lit.1.Absol.:2.propius accedamus,
Ter. Ad. 3, 2, 11; Ov. M. 2, 41:res adspicere,
Verg. A. 1, 526:propius spectare aliquid,
Hor. Ep. 1, 1, 67;stare,
id. A. P. 361.—With dat., nearer to: propius grammatico accessi, Cic. ap. Diom. p. 405 P. (not elsewhere in Cic.):3.propius Tiberi quam Thermopylis,
Nep. Hann. 8, 3:propius stabulis armenta tenerent,
Verg. G. 1, 355.—With acc.:4.ne propius se castra moveret,
Caes. B. G. 4, 9:pars insulae, quae est propius solis occasum,
id. ib. 4, 28: propius aliquem accedere, id. ib. 5, 36:propius urbem,
Cic. Phil. 7, 9, 26:mare,
Sall. J. 18, 9.—With ab:B.propius a terris,
Cic. N. D. 1, 31, 87:antiquitas quo propius aberat ab ortu et divinā progenie, hoc melius ea cernebat,
id. Tusc. 1, 12, 26:ab Urbe,
Plin. 17, 25, 38, § 243.—Trop.:II.ut propius ad ea accedam, quae a te dicta sunt,
Cic. Fin. 4, 10, 24; Sen. Ira, 3, 42, 4; Cic. Part. 36, 124:propius accedo: nego esse illa testimonia,
id. Fl. 10, 23:a contumeliā quam a laude propius fuerit post Vitellium eligi,
Tac. H. 2, 76:nec quicquam propius est factum, quam ut illum persequeretur,
he was within an ace of following him, Cic. Clu. 21, 59; so,propius nihil est factum, quam ut occideretur,
id. Q. Fr. 1, 2, 5, § 15.Sup.: proxĭmus (PROXVMVS and PROXSVMEIS, Tab. Bant.; late comp. proximior, Sen. Ep. 108, 16; Ulp. ap. Prisc. p. 607 P.; v. below, B. 2. and 3.; cf. in adv. 2. c.), a, um, adj., the nearest, next (class.).A.Lit., of place:1. 2.proxima oppida,
Caes. B. G. 3, 12:via,
Lucr. 5, 103; cf.:via ad gloriam proxima et quasi compendiaria,
Cic. Off. 2, 12, 43:ad proximum mare, dein Romam pergerent,
Sall. J. 23, 2:in proximos collis discedunt,
id. ib. 54, 10:proximum iter in Galliam,
Caes. B. G. 1, 10:paries cum proximus ardet,
Hor. Ep. 1, 18, 84:agri termini,
id. C. 2, 18, 23:proximus vicinus,
one's nearest neighbor, Plaut. Most. 3, 1, 138; Ter. Hec. 1, 2, 49; Cic. Att. 2, 14, 2; Dig. 50, 15, 4.—With dat.:Belgae proximi sunt Germanis,
Caes. B. G. 1, 1: huic proximum inferiorem orbem tenet puroeis, Cic. N. D. 2, 20, 53:proxima Campano ponti villula,
Hor. S. 1, 5, 45.—With acc. (not in Cic.):qui te proximus est,
Plaut. Poen. 5, 3, 1:ager proximus finem Megalopolitarum,
Liv. 35, 27:Crassus proximus mare Oceanum hiemarat,
Caes. B. G. 3, 7, 2:qui proximi forte tribunal steterant,
Liv. 8, 32, 12.—With ab, nearest to, next to:dactylus proximus a postremo,
next before, Cic. Or. 64, 217:ut quisque proximus ab oppresso sit,
Liv. 37, 25:proximus a dominā,
Ov. A. A. 1, 139:proxima regio ab eā (urbe),
Curt. 10, 5, 18. —Hence, as subst.,proxĭmum, i, n., the neighborhood, vicinity:B.vicinus e proximo,
hard by, Plaut. Aul. 2, 4, 11:aquam hinc de proximo rogabo,
from the house next door, id. Rud. 2, 3, 73:cum in proximo hic sit aegra,
close by, next door, Ter. Hec. 3, 2, 6:huic locum in proximum conduxi,
Cic. Fil. Fam. 16, 21, 4:per impluvium huc despexi in proximum,
into our neighbor's, Plaut. Mil. 2, 3, 16.— Plur.:traicit in proxima continentis,
Liv. 31, 46, 12.—Trop.1.Of time, the next preceding or following, the previous, last, the next, the following, ensuing:2.quid proximā, quid superiore nocte egeris,
Cic. Cat. 1, 1, 1:his proximis Nonis, cum in hortos Bruti venissemus,
id. Lael. 2, 7:Gabinius quem proximis superioribus diebus acerrime oppugnasset,
id. Fam. 1, 9, 20: se proximā nocte castra moturum, on the next, i.e. the following night, Caes. B. G. 1, 40 fin.; 2, 12; 3, 18; Liv. 2, 7, 1:proximo anno,
Sall. J. 35, 2; Plin. 17, 23, 35, § 208:in proxumum annum (se) transtulit,
Cic. Mil. 9, 24:proximo, altero, tertio, denique reliquis consecutis diebus,
id. Phil. 1, 13, 32:bello tanto majore quam proximo conatu apparatum est,
Liv. 4, 23, 6 Weissenb. ad loc.: IN DIEBVS V. PROXSVMEIS QVIBVS QVISQVE EORVM MAG (istratum) INIERIT, Tab. Bantin. lin. 14; so ib. lin. 12; Cic. Fam. 10, 26, 2; id. Att. 11, 11, 1:censor qui proximus ante me fuerat,
id. Sen. 12, 42: die proximi, old abl. form for proximo, Cato ap. Gell. 10, 24, 10, and ap. Non. 153, 11; cf.:crastinus, pristinus, etc., but proximo a. d. VI. Kal. Octobr.,
recently, last of all, Cic. Att. 18, 5.—In order of succession, rank, estimation, worth, etc., the next:3.summa necessitudo videtur esse honestatis: huic proxima incolumitatis: tertia ac levissima commoditatis,
Cic. Inv. 2, 58, 173:observat L. Domitium maxime, me habet proximum,
id. Att. 1, 1, 3:proximos dentes eiciunt,
Varr. R. R. 2, 7, 2:prima vulnera... Proxima,
Ov. M. 3, 233:proximos illi tamen occupavit Pallas honores,
Hor. C. 1, 12, 19: proximum est, ut, it follows that, remains that, the next point is: proximum est ergo, ut, opus fuerit classe necne quaeramus, we must next inquire, Cic. Fl. 12, 27:proximum est, ut doceam, deorum providentiā mundum administrari,
id. N. D. 2, 29, 73.—Of value or quality, the next, most nearly approaching, most like or similar:id habendum est antiquissimum et deo proximum, quod est optimum,
Cic. Leg. 2, 16, 40:ficta voluptatis causā sint proxima veris,
Hor. A. P. 338:proxima Phoebi Versibus ille facit,
Verg. E. 7, 22.— Comp.:ut quorum abstinentiam interrupi, modum servem et quidem abstinentiae proximiorem,
Sen. Ep. 108, 16.—In relationship, connection, or resemblance, the nearest, next, most nearly or closely related, next of kin, most like:b.AGNATVS PROXIMVS, Fragm. XII. Tabularum: hic illi genere est proximus,
Ter. Ad. 4, 5, 17:proximus cognatione,
Cic. Inv. 2, 49, 144:id des proximum,
id. Leg. 2, 16, 40:proxima virtutibus vitia,
Quint. 10, 2, 16:propinquitate,
Nep. Ages. 1, 3:proximae necessitudines,
Petr. 116.— Comp.: si quis proximior cognatus nasceretur, Ulp. ap. Prisc. p. 607 P.— Subst.: proxĭmi, ōrum, m., one's nearest relatives, next of kin:injuriosi sunt in proximos,
Cic. Off. 1, 14, 44; Caes. Fragm. ap. Gell. 5, 13, 6; Phaedr. 5, 1, 16:cum haec omnia cumulate tuis proximis plana fecero,
i.e. to your friends, intimates, Cic. Verr. 2, 5, 64, § 165; id. Pis. 32, 79; Gell. 3, 8, 3.—In gen., one's neighbor, fellow-man:4.sive nostros status, sive proximorum ingenia contemplamur,
Val. Max. 6, 9, 1; Quint. Decl. 2, 59:quis est mihi proximus?
Aug. in Psa. 118; Serm. 8, 2; 90, 7 init. —That is nearest at hand, i. e. apt, fit, suitable, convenient, easy (anteand post-class.):1.argumentum,
App. Mag. p. 278:cum obvium proximumque esset dicere, etc.,
Gell. 3, 14, 12: eamus ad me;ibi proximum est, ubi mutes,
there is the fittest, most convenient place, Ter. Eun. 3, 5, 64.— Adv.: proxĭmē (proxume; comp. proximius, v. below, 2. c.), nearest, very near, next.Lit., of place, with dat. (not in Cic., rare in Livy):2.quam proxime potest hostium castris castra communit,
Caes. B. C. 1, 72 fin.; Liv. 25, 14, 4.—With acc.:exercitum habere quam proxime hostem,
Cic. Att. 6, 5, 3:proxime Pompeium sedebam,
id. ib. 1, 14, 3:proxime Hispaniam Mauri sunt,
Sall. J. 19, 4.—With ab:a Surā proxime est Philiscum oppidum Parthorum,
Plin. 5, 26, 21, § 89:omnes tamen quam proxime alter ab altero debent habitare,
Col. 1, 6, 8.—Trop.a.Of time, shortly before or after, last, next:b.civitates quae proxime bellum fecerant,
Caes. B. G. 3, 29:Tito fratre suo censore, qui proximus ante me fuerat,
Cic. Sen. 12, 42; id. Part. 39, 137; Plin. Ep. 4, 13, 3:cum proxime judices contrahentur,
id. ib. 5, 7, 3.—With acc.:proxime abstinentiam sumendus est cibus exiguus,
Cels. 3, 2:proxime solis occasum,
Pall. 9, 8, 5.—Of order, rank, estimation, condition, etc., next to, next after, next:c.proxime et secundum deos homines hominibus maxime utiles esse possunt,
Cic. Off. 2, 3, 1:me huic tuae virtuti proxime accedere,
id. Fam. 11, 21, 4:proxime a nobilissimis viris,
Vell. 2, 124, 4; id. 2, 127, 1:proxime valent cetera lauri genera,
Plin. 23, 8, 80, § 158: utilissimum esse omphacium;proxime viride,
id. 23, 4, 39, § 79.—With acc.: esse etiam debent proxime hos cari, qui, etc., Cass. ap. Cic. Fam. 12, 13, 2:proxime morem Romanum,
closely following the Roman method, Liv. 24, 48, 11:erat res minime certamini navali similis, proxime speciem muros oppugnantium navium,
closely resembling, id. 30, 10.—In this sense also with atque:proxime atque ille aut aeque,
nearly the same as he, Cic. Fam. 9, 13, 2.—Very closely, nicely, accurately:ut proxime utriusque differentiam signem,
Quint. 6, 2, 20 Spald.; cf.:analogia, quam proxime ex Graeco transferentes in Latinum proportionem vocaverunt,
id. 1, 6, 3. — Comp.:nonne apertius, proximius, verius?
Min. Fel. Oct. 19. -
106 proximum
prŏpĭor, ĭus, gen. ōris, adj. comp., and proxĭmus, a, um, adj. sup. (v. below, II.) [from the obsol. propis; whence prope].I. A.Lit., of place:B.portus propior,
Verg. A. 3, 530:tumulus,
Liv. 22, 24:ut propior patriae sit fuga nostra,
Ov. P. 1, 2, 130:domus,
Sall. H. 2, 40 Dietsch:cum propior caliginis aër Ater init oculos,
Lucr. 4, 338 (314).—With acc.:propior montem suos collocat,
Sall. J. 49, 1:propior hostem,
Hirt. B. G. 8, 9.—With ab:quisquis ab igne propior stetit,
Sen. Ep. 74, 4.—With inf.:propior timeri,
Stat. Th. 12, 223.— Neutr. plur, subst.: prŏpĭōra, um, places lying near:propiora fluminis,
Tac. H. 5, 16:tenere,
Verg. A. 5, 168.—Trop.1.Of time, nearer, later, more recent:2.veniunt inde ad propiora,
Cic. Tusc. 1, 48, 116:venio ad propiorem (epistulam),
id. Att. 15, 3, 2:propior puero quam juveni,
Vell. 2, 53, 1:septimus octavo jam propior annus,
Hor. S. 2, 6, 40; id. C. 3, 15, 4:mors,
Tib. 2, 3, 42:propiore aut longiore tempore aliquid facere,
Dig. 23, 4, 17.—Of relationship, nearer, more nearly related; with dat.:3.quibus propior P. Quintio nemo est,
Cic. Quint. 31, 97:ille gradu propior sanguinis,
Ov. H. 3, 28; 16, 326; 20, 158:amicus,
Hor. Ep. 1, 9, 5.—Of resemblance, more nearly resembling, more like (class.); with dat.:4.quae sceleri propiora sunt, quam religioni,
Cic. Verr. 2, 4, 50, § 112:tauro,
Verg. G. 3, 57:vero est propius,
more probable, Liv. 4, 37; Ov. F. 4, 801; Tac. A. 13, 34; id. G. 45:scribere Sermoni propiora,
Hor. S. 1, 4, 42.—With acc. (not in Cic.):propius est fidem,
is more credible, Liv. 4, 17:quod tamen vitium propius virtutem erat,
Sall. C. 11, 1.—Of relation or connection, nearer, more nearly related, affecting or concerning more nearly, of greater import, closer, more intimate:A.hunc priorem aequom'st me habere: tunica propior pallio est, proverbially,
my shirt is nearer than my coat, Plaut. Trin. 5, 2, 30:propior societas eorum, qui ejusdem civitatis,
Cic. Off. 3, 17, 69:sua sibi propiora pericula esse, quam mea,
id. Sest. 18, 40:alium portum propiorem huic aetati videbamus,
id. Att. 14, 19, 1:damnum propius medullis,
Hor. Ep. 1, 10, 28:cura propior luctusque domesticus,
Ov. M. 13, 578; id. P. 4, 9, 71:supplemento vel Latium propius esse,
Liv. 8, 11:irae quam timori propiorem cernens,
more inclined to anger than to fear, Tac. A. 16, 9: oderat Aenean propior Saturnia Turno, more inclined or attached to, Ov. Tr. 1, 2, 7.—Hence, adv.: prŏpĭus, more nearly, nearer, closer (class.).Lit.1.Absol.:2.propius accedamus,
Ter. Ad. 3, 2, 11; Ov. M. 2, 41:res adspicere,
Verg. A. 1, 526:propius spectare aliquid,
Hor. Ep. 1, 1, 67;stare,
id. A. P. 361.—With dat., nearer to: propius grammatico accessi, Cic. ap. Diom. p. 405 P. (not elsewhere in Cic.):3.propius Tiberi quam Thermopylis,
Nep. Hann. 8, 3:propius stabulis armenta tenerent,
Verg. G. 1, 355.—With acc.:4.ne propius se castra moveret,
Caes. B. G. 4, 9:pars insulae, quae est propius solis occasum,
id. ib. 4, 28: propius aliquem accedere, id. ib. 5, 36:propius urbem,
Cic. Phil. 7, 9, 26:mare,
Sall. J. 18, 9.—With ab:B.propius a terris,
Cic. N. D. 1, 31, 87:antiquitas quo propius aberat ab ortu et divinā progenie, hoc melius ea cernebat,
id. Tusc. 1, 12, 26:ab Urbe,
Plin. 17, 25, 38, § 243.—Trop.:II.ut propius ad ea accedam, quae a te dicta sunt,
Cic. Fin. 4, 10, 24; Sen. Ira, 3, 42, 4; Cic. Part. 36, 124:propius accedo: nego esse illa testimonia,
id. Fl. 10, 23:a contumeliā quam a laude propius fuerit post Vitellium eligi,
Tac. H. 2, 76:nec quicquam propius est factum, quam ut illum persequeretur,
he was within an ace of following him, Cic. Clu. 21, 59; so,propius nihil est factum, quam ut occideretur,
id. Q. Fr. 1, 2, 5, § 15.Sup.: proxĭmus (PROXVMVS and PROXSVMEIS, Tab. Bant.; late comp. proximior, Sen. Ep. 108, 16; Ulp. ap. Prisc. p. 607 P.; v. below, B. 2. and 3.; cf. in adv. 2. c.), a, um, adj., the nearest, next (class.).A.Lit., of place:1. 2.proxima oppida,
Caes. B. G. 3, 12:via,
Lucr. 5, 103; cf.:via ad gloriam proxima et quasi compendiaria,
Cic. Off. 2, 12, 43:ad proximum mare, dein Romam pergerent,
Sall. J. 23, 2:in proximos collis discedunt,
id. ib. 54, 10:proximum iter in Galliam,
Caes. B. G. 1, 10:paries cum proximus ardet,
Hor. Ep. 1, 18, 84:agri termini,
id. C. 2, 18, 23:proximus vicinus,
one's nearest neighbor, Plaut. Most. 3, 1, 138; Ter. Hec. 1, 2, 49; Cic. Att. 2, 14, 2; Dig. 50, 15, 4.—With dat.:Belgae proximi sunt Germanis,
Caes. B. G. 1, 1: huic proximum inferiorem orbem tenet puroeis, Cic. N. D. 2, 20, 53:proxima Campano ponti villula,
Hor. S. 1, 5, 45.—With acc. (not in Cic.):qui te proximus est,
Plaut. Poen. 5, 3, 1:ager proximus finem Megalopolitarum,
Liv. 35, 27:Crassus proximus mare Oceanum hiemarat,
Caes. B. G. 3, 7, 2:qui proximi forte tribunal steterant,
Liv. 8, 32, 12.—With ab, nearest to, next to:dactylus proximus a postremo,
next before, Cic. Or. 64, 217:ut quisque proximus ab oppresso sit,
Liv. 37, 25:proximus a dominā,
Ov. A. A. 1, 139:proxima regio ab eā (urbe),
Curt. 10, 5, 18. —Hence, as subst.,proxĭmum, i, n., the neighborhood, vicinity:B.vicinus e proximo,
hard by, Plaut. Aul. 2, 4, 11:aquam hinc de proximo rogabo,
from the house next door, id. Rud. 2, 3, 73:cum in proximo hic sit aegra,
close by, next door, Ter. Hec. 3, 2, 6:huic locum in proximum conduxi,
Cic. Fil. Fam. 16, 21, 4:per impluvium huc despexi in proximum,
into our neighbor's, Plaut. Mil. 2, 3, 16.— Plur.:traicit in proxima continentis,
Liv. 31, 46, 12.—Trop.1.Of time, the next preceding or following, the previous, last, the next, the following, ensuing:2.quid proximā, quid superiore nocte egeris,
Cic. Cat. 1, 1, 1:his proximis Nonis, cum in hortos Bruti venissemus,
id. Lael. 2, 7:Gabinius quem proximis superioribus diebus acerrime oppugnasset,
id. Fam. 1, 9, 20: se proximā nocte castra moturum, on the next, i.e. the following night, Caes. B. G. 1, 40 fin.; 2, 12; 3, 18; Liv. 2, 7, 1:proximo anno,
Sall. J. 35, 2; Plin. 17, 23, 35, § 208:in proxumum annum (se) transtulit,
Cic. Mil. 9, 24:proximo, altero, tertio, denique reliquis consecutis diebus,
id. Phil. 1, 13, 32:bello tanto majore quam proximo conatu apparatum est,
Liv. 4, 23, 6 Weissenb. ad loc.: IN DIEBVS V. PROXSVMEIS QVIBVS QVISQVE EORVM MAG (istratum) INIERIT, Tab. Bantin. lin. 14; so ib. lin. 12; Cic. Fam. 10, 26, 2; id. Att. 11, 11, 1:censor qui proximus ante me fuerat,
id. Sen. 12, 42: die proximi, old abl. form for proximo, Cato ap. Gell. 10, 24, 10, and ap. Non. 153, 11; cf.:crastinus, pristinus, etc., but proximo a. d. VI. Kal. Octobr.,
recently, last of all, Cic. Att. 18, 5.—In order of succession, rank, estimation, worth, etc., the next:3.summa necessitudo videtur esse honestatis: huic proxima incolumitatis: tertia ac levissima commoditatis,
Cic. Inv. 2, 58, 173:observat L. Domitium maxime, me habet proximum,
id. Att. 1, 1, 3:proximos dentes eiciunt,
Varr. R. R. 2, 7, 2:prima vulnera... Proxima,
Ov. M. 3, 233:proximos illi tamen occupavit Pallas honores,
Hor. C. 1, 12, 19: proximum est, ut, it follows that, remains that, the next point is: proximum est ergo, ut, opus fuerit classe necne quaeramus, we must next inquire, Cic. Fl. 12, 27:proximum est, ut doceam, deorum providentiā mundum administrari,
id. N. D. 2, 29, 73.—Of value or quality, the next, most nearly approaching, most like or similar:id habendum est antiquissimum et deo proximum, quod est optimum,
Cic. Leg. 2, 16, 40:ficta voluptatis causā sint proxima veris,
Hor. A. P. 338:proxima Phoebi Versibus ille facit,
Verg. E. 7, 22.— Comp.:ut quorum abstinentiam interrupi, modum servem et quidem abstinentiae proximiorem,
Sen. Ep. 108, 16.—In relationship, connection, or resemblance, the nearest, next, most nearly or closely related, next of kin, most like:b.AGNATVS PROXIMVS, Fragm. XII. Tabularum: hic illi genere est proximus,
Ter. Ad. 4, 5, 17:proximus cognatione,
Cic. Inv. 2, 49, 144:id des proximum,
id. Leg. 2, 16, 40:proxima virtutibus vitia,
Quint. 10, 2, 16:propinquitate,
Nep. Ages. 1, 3:proximae necessitudines,
Petr. 116.— Comp.: si quis proximior cognatus nasceretur, Ulp. ap. Prisc. p. 607 P.— Subst.: proxĭmi, ōrum, m., one's nearest relatives, next of kin:injuriosi sunt in proximos,
Cic. Off. 1, 14, 44; Caes. Fragm. ap. Gell. 5, 13, 6; Phaedr. 5, 1, 16:cum haec omnia cumulate tuis proximis plana fecero,
i.e. to your friends, intimates, Cic. Verr. 2, 5, 64, § 165; id. Pis. 32, 79; Gell. 3, 8, 3.—In gen., one's neighbor, fellow-man:4.sive nostros status, sive proximorum ingenia contemplamur,
Val. Max. 6, 9, 1; Quint. Decl. 2, 59:quis est mihi proximus?
Aug. in Psa. 118; Serm. 8, 2; 90, 7 init. —That is nearest at hand, i. e. apt, fit, suitable, convenient, easy (anteand post-class.):1.argumentum,
App. Mag. p. 278:cum obvium proximumque esset dicere, etc.,
Gell. 3, 14, 12: eamus ad me;ibi proximum est, ubi mutes,
there is the fittest, most convenient place, Ter. Eun. 3, 5, 64.— Adv.: proxĭmē (proxume; comp. proximius, v. below, 2. c.), nearest, very near, next.Lit., of place, with dat. (not in Cic., rare in Livy):2.quam proxime potest hostium castris castra communit,
Caes. B. C. 1, 72 fin.; Liv. 25, 14, 4.—With acc.:exercitum habere quam proxime hostem,
Cic. Att. 6, 5, 3:proxime Pompeium sedebam,
id. ib. 1, 14, 3:proxime Hispaniam Mauri sunt,
Sall. J. 19, 4.—With ab:a Surā proxime est Philiscum oppidum Parthorum,
Plin. 5, 26, 21, § 89:omnes tamen quam proxime alter ab altero debent habitare,
Col. 1, 6, 8.—Trop.a.Of time, shortly before or after, last, next:b.civitates quae proxime bellum fecerant,
Caes. B. G. 3, 29:Tito fratre suo censore, qui proximus ante me fuerat,
Cic. Sen. 12, 42; id. Part. 39, 137; Plin. Ep. 4, 13, 3:cum proxime judices contrahentur,
id. ib. 5, 7, 3.—With acc.:proxime abstinentiam sumendus est cibus exiguus,
Cels. 3, 2:proxime solis occasum,
Pall. 9, 8, 5.—Of order, rank, estimation, condition, etc., next to, next after, next:c.proxime et secundum deos homines hominibus maxime utiles esse possunt,
Cic. Off. 2, 3, 1:me huic tuae virtuti proxime accedere,
id. Fam. 11, 21, 4:proxime a nobilissimis viris,
Vell. 2, 124, 4; id. 2, 127, 1:proxime valent cetera lauri genera,
Plin. 23, 8, 80, § 158: utilissimum esse omphacium;proxime viride,
id. 23, 4, 39, § 79.—With acc.: esse etiam debent proxime hos cari, qui, etc., Cass. ap. Cic. Fam. 12, 13, 2:proxime morem Romanum,
closely following the Roman method, Liv. 24, 48, 11:erat res minime certamini navali similis, proxime speciem muros oppugnantium navium,
closely resembling, id. 30, 10.—In this sense also with atque:proxime atque ille aut aeque,
nearly the same as he, Cic. Fam. 9, 13, 2.—Very closely, nicely, accurately:ut proxime utriusque differentiam signem,
Quint. 6, 2, 20 Spald.; cf.:analogia, quam proxime ex Graeco transferentes in Latinum proportionem vocaverunt,
id. 1, 6, 3. — Comp.:nonne apertius, proximius, verius?
Min. Fel. Oct. 19. -
107 quiesco
quĭesco, ēvi, ētum, 3 (the uncontr. Part., QVIESCITA, Inscr. Don. cl. 10, n. 11), v. n. and a. [quies], to rest, repose, keep quiet.I.Lit.:B.placida compostus pace quiescit,
Verg. A. 1, 249:felicius ossa quiescant,
Ov. Ib. 305:patrono meo ossa bene quiescant,
Petr. 39:numquam hodie quiescet,
Plaut. Mil. 2, 2, 59:renovat pristina bella, nec potest quiescere,
Cic. Rep. 6, 11, 11:non somno quiescere,
to get no rest, Curt. 4, 13, 18:non aure quiescit, Non oculis,
Val. Fl. 2, 43: quoniam in propriā non pelle quiessem, Hor S. 1, 6, 22.— Impers. pass.:quibus quidem quam facile potuerat quiesci, si hic quiesset,
which we might easily have been spared, Ter. And. 4, 2, 8; Symm. Ep. 1, 8.—In partic.1.In polit. or milit. affairs, to keep quiet, remain neutral, abstain from action, Cic. Att. 9, 10, 10:2.pro condicione temporum quieturus,
Suet. Caes. 16:quieverant per paucos dies,
Liv. 22 4, 1; Curt. 10, 8, 16.—To rest, sleep:3.quievi in navi noctem perpetem,
Plaut. Am. 2, 2, 100; id. Merc. 2, 3, 36; Nep. Alcib. 10, 4:eo cum venio, praetor quiescebat,
Cic. Verr. 2, 4, 14, § 32:somnum humanum quievi,
I slept like a human being, App. M. 9, p. 218, 14.—Of inanim. things, to rest, lie still, be still or quiet:4.et prato gravia arma quiescunt,
Verg. A. 10, 836:flamma,
ceases to burn, id. ib. 6, 226:quiērunt Aequora,
the waves are at rest, do not rise, id. ib. 7, 6: felicius ossa quiescant, Ov. Ib. 305; Petr. 39:molliter ossa quiescant,
Verg. E. 10, 33:quiescentes Nili aquae,
standing waters, Plin. 13, 11, 22, § 71:venti,
id. 17, 22, 35 §170: quiescit terra,
rests, lies fallow, id. 17, 5, 3, § 39:humus,
Petr. 123:quiescunt voces,
are still, silent, Ov. Tr. 1, 3, 27.—To make a pause in speaking: quiescere, id est, hêsuchazein, Cic. Ac. 2, 29, 93.—II.Trop.A.To suffer or allow quietly, to peaceably permit a thing to be done:B.quiescere rem adduci ad interregnum,
Cic. Att. 7, 9, 2.—With in and abl., to rest in, be content with:ne victos quidem in miserā et inopi senectā quiescere,
Just. 14, 3, 10.—Neutr., to cease, leave off, desist from any thing:2.quiesce hanc rem modo petere,
Plaut. Most. 5, 2, 51:statuere atque ediscere,
Gell. 2, 28, 2: manibus significare coepit utrisque, quiescerent, Claud. Quadrig. ap. Gell. 9, 13, 8:indoctus discive trochive,
Hor. A. P. 380.—Act., to cause to cease, render quiet, stop, etc.:A.laudes,
Sen. Herc. Oet. 1584.—Hence, quĭētus, a, um, P. a., at rest, calm, quiet (syn. tranquillus).Enjoying rest, keeping quiet, quiet:2.aliquem quietum reddere,
Ter. Eun. 2, 2, 46:animus,
Cic. Tusc. 2, 1, 2:quietus et solutus animus,
id. Rosc. Com. 15, 43:integri, quieti, otiosi homines,
id. Agr. 2, 28, 77:homo quietissimus,
id. Verr. 2, 4, 19, § 40:regnum,
Hor. C. 1, 12, 33:de istoc quietus esto,
be at ease, rest contented, Plaut. Curc. 4, 2, 6.—In partic.a.Taking no part in war, peaceful, neutral: ipse acer, bellicosus;b.at is quem petebat, quietus, imbellis,
Sall. J. 20, 2:quoad cum civibus dimicatum est, domi quietus fuit,
Nep. Pelop. 4, 1:quietos lacessit,
Just. 7, 6, 13:nihilo quietiores postea res habuit,
Liv. 33, 19.—Of the mind, calm, tranquil, free from ambition:c. d.ad quam spem (praeturae) quietissimus,
Plin. Ep. 10, 12 (7):vir rectus, integer, quietus,
Plin. Ep. 7, 31, 1:vir ingenio mitis, moribus quietus,
Vell. 2, 117, 2; Tac. H. 1, 52.—Resting, sleeping:B.quos simul vescentes dies, simul quietos nox habuerat,
Tac. A. 1, 49.—Hence, subst.: quĭēti, ōrum, m.:si sentire datur post fata quietis,
i. e. the dead, Nemes. Ecl. 1, 38.—Of things, calm, quiet:1. 2.amnes,
gently flowing, Hor. C. 3, 29, 40:quietiore aequore ferri,
id. Epod. 10, 11:aër,
Verg. A. 5, 216:baca,
that has lain a while, Col. 12, 50, 19:res publica (opp. perturbata),
Cic. Cat. 2, 9, 19:aetas,
id. Sen. 23, 82:quietus et remissus sermo,
calm, not vehement, id. ib. 9, 28.— Subst.Quĭēta, ae, f., a woman ' s name, Inscr. Grut. 754, 2. — Adv.: quĭētē, calmly, quietly:quod aptissimum est ad quiete vivendum,
Cic. Fin. 1, 16, 52:quiete acta aetas,
id. Sen. 5, 13.— Comp.:quietius tranquilliusque,
Liv. 27, 12: quietius edere (opp. avidius vorare), Macr S. 7, 12, 21.— Sup.:quietissime se receperunt,
Caes. B. C. 3, 46 fin. -
108 Quieta
quĭesco, ēvi, ētum, 3 (the uncontr. Part., QVIESCITA, Inscr. Don. cl. 10, n. 11), v. n. and a. [quies], to rest, repose, keep quiet.I.Lit.:B.placida compostus pace quiescit,
Verg. A. 1, 249:felicius ossa quiescant,
Ov. Ib. 305:patrono meo ossa bene quiescant,
Petr. 39:numquam hodie quiescet,
Plaut. Mil. 2, 2, 59:renovat pristina bella, nec potest quiescere,
Cic. Rep. 6, 11, 11:non somno quiescere,
to get no rest, Curt. 4, 13, 18:non aure quiescit, Non oculis,
Val. Fl. 2, 43: quoniam in propriā non pelle quiessem, Hor S. 1, 6, 22.— Impers. pass.:quibus quidem quam facile potuerat quiesci, si hic quiesset,
which we might easily have been spared, Ter. And. 4, 2, 8; Symm. Ep. 1, 8.—In partic.1.In polit. or milit. affairs, to keep quiet, remain neutral, abstain from action, Cic. Att. 9, 10, 10:2.pro condicione temporum quieturus,
Suet. Caes. 16:quieverant per paucos dies,
Liv. 22 4, 1; Curt. 10, 8, 16.—To rest, sleep:3.quievi in navi noctem perpetem,
Plaut. Am. 2, 2, 100; id. Merc. 2, 3, 36; Nep. Alcib. 10, 4:eo cum venio, praetor quiescebat,
Cic. Verr. 2, 4, 14, § 32:somnum humanum quievi,
I slept like a human being, App. M. 9, p. 218, 14.—Of inanim. things, to rest, lie still, be still or quiet:4.et prato gravia arma quiescunt,
Verg. A. 10, 836:flamma,
ceases to burn, id. ib. 6, 226:quiērunt Aequora,
the waves are at rest, do not rise, id. ib. 7, 6: felicius ossa quiescant, Ov. Ib. 305; Petr. 39:molliter ossa quiescant,
Verg. E. 10, 33:quiescentes Nili aquae,
standing waters, Plin. 13, 11, 22, § 71:venti,
id. 17, 22, 35 §170: quiescit terra,
rests, lies fallow, id. 17, 5, 3, § 39:humus,
Petr. 123:quiescunt voces,
are still, silent, Ov. Tr. 1, 3, 27.—To make a pause in speaking: quiescere, id est, hêsuchazein, Cic. Ac. 2, 29, 93.—II.Trop.A.To suffer or allow quietly, to peaceably permit a thing to be done:B.quiescere rem adduci ad interregnum,
Cic. Att. 7, 9, 2.—With in and abl., to rest in, be content with:ne victos quidem in miserā et inopi senectā quiescere,
Just. 14, 3, 10.—Neutr., to cease, leave off, desist from any thing:2.quiesce hanc rem modo petere,
Plaut. Most. 5, 2, 51:statuere atque ediscere,
Gell. 2, 28, 2: manibus significare coepit utrisque, quiescerent, Claud. Quadrig. ap. Gell. 9, 13, 8:indoctus discive trochive,
Hor. A. P. 380.—Act., to cause to cease, render quiet, stop, etc.:A.laudes,
Sen. Herc. Oet. 1584.—Hence, quĭētus, a, um, P. a., at rest, calm, quiet (syn. tranquillus).Enjoying rest, keeping quiet, quiet:2.aliquem quietum reddere,
Ter. Eun. 2, 2, 46:animus,
Cic. Tusc. 2, 1, 2:quietus et solutus animus,
id. Rosc. Com. 15, 43:integri, quieti, otiosi homines,
id. Agr. 2, 28, 77:homo quietissimus,
id. Verr. 2, 4, 19, § 40:regnum,
Hor. C. 1, 12, 33:de istoc quietus esto,
be at ease, rest contented, Plaut. Curc. 4, 2, 6.—In partic.a.Taking no part in war, peaceful, neutral: ipse acer, bellicosus;b.at is quem petebat, quietus, imbellis,
Sall. J. 20, 2:quoad cum civibus dimicatum est, domi quietus fuit,
Nep. Pelop. 4, 1:quietos lacessit,
Just. 7, 6, 13:nihilo quietiores postea res habuit,
Liv. 33, 19.—Of the mind, calm, tranquil, free from ambition:c. d.ad quam spem (praeturae) quietissimus,
Plin. Ep. 10, 12 (7):vir rectus, integer, quietus,
Plin. Ep. 7, 31, 1:vir ingenio mitis, moribus quietus,
Vell. 2, 117, 2; Tac. H. 1, 52.—Resting, sleeping:B.quos simul vescentes dies, simul quietos nox habuerat,
Tac. A. 1, 49.—Hence, subst.: quĭēti, ōrum, m.:si sentire datur post fata quietis,
i. e. the dead, Nemes. Ecl. 1, 38.—Of things, calm, quiet:1. 2.amnes,
gently flowing, Hor. C. 3, 29, 40:quietiore aequore ferri,
id. Epod. 10, 11:aër,
Verg. A. 5, 216:baca,
that has lain a while, Col. 12, 50, 19:res publica (opp. perturbata),
Cic. Cat. 2, 9, 19:aetas,
id. Sen. 23, 82:quietus et remissus sermo,
calm, not vehement, id. ib. 9, 28.— Subst.Quĭēta, ae, f., a woman ' s name, Inscr. Grut. 754, 2. — Adv.: quĭētē, calmly, quietly:quod aptissimum est ad quiete vivendum,
Cic. Fin. 1, 16, 52:quiete acta aetas,
id. Sen. 5, 13.— Comp.:quietius tranquilliusque,
Liv. 27, 12: quietius edere (opp. avidius vorare), Macr S. 7, 12, 21.— Sup.:quietissime se receperunt,
Caes. B. C. 3, 46 fin. -
109 quieti
quĭesco, ēvi, ētum, 3 (the uncontr. Part., QVIESCITA, Inscr. Don. cl. 10, n. 11), v. n. and a. [quies], to rest, repose, keep quiet.I.Lit.:B.placida compostus pace quiescit,
Verg. A. 1, 249:felicius ossa quiescant,
Ov. Ib. 305:patrono meo ossa bene quiescant,
Petr. 39:numquam hodie quiescet,
Plaut. Mil. 2, 2, 59:renovat pristina bella, nec potest quiescere,
Cic. Rep. 6, 11, 11:non somno quiescere,
to get no rest, Curt. 4, 13, 18:non aure quiescit, Non oculis,
Val. Fl. 2, 43: quoniam in propriā non pelle quiessem, Hor S. 1, 6, 22.— Impers. pass.:quibus quidem quam facile potuerat quiesci, si hic quiesset,
which we might easily have been spared, Ter. And. 4, 2, 8; Symm. Ep. 1, 8.—In partic.1.In polit. or milit. affairs, to keep quiet, remain neutral, abstain from action, Cic. Att. 9, 10, 10:2.pro condicione temporum quieturus,
Suet. Caes. 16:quieverant per paucos dies,
Liv. 22 4, 1; Curt. 10, 8, 16.—To rest, sleep:3.quievi in navi noctem perpetem,
Plaut. Am. 2, 2, 100; id. Merc. 2, 3, 36; Nep. Alcib. 10, 4:eo cum venio, praetor quiescebat,
Cic. Verr. 2, 4, 14, § 32:somnum humanum quievi,
I slept like a human being, App. M. 9, p. 218, 14.—Of inanim. things, to rest, lie still, be still or quiet:4.et prato gravia arma quiescunt,
Verg. A. 10, 836:flamma,
ceases to burn, id. ib. 6, 226:quiērunt Aequora,
the waves are at rest, do not rise, id. ib. 7, 6: felicius ossa quiescant, Ov. Ib. 305; Petr. 39:molliter ossa quiescant,
Verg. E. 10, 33:quiescentes Nili aquae,
standing waters, Plin. 13, 11, 22, § 71:venti,
id. 17, 22, 35 §170: quiescit terra,
rests, lies fallow, id. 17, 5, 3, § 39:humus,
Petr. 123:quiescunt voces,
are still, silent, Ov. Tr. 1, 3, 27.—To make a pause in speaking: quiescere, id est, hêsuchazein, Cic. Ac. 2, 29, 93.—II.Trop.A.To suffer or allow quietly, to peaceably permit a thing to be done:B.quiescere rem adduci ad interregnum,
Cic. Att. 7, 9, 2.—With in and abl., to rest in, be content with:ne victos quidem in miserā et inopi senectā quiescere,
Just. 14, 3, 10.—Neutr., to cease, leave off, desist from any thing:2.quiesce hanc rem modo petere,
Plaut. Most. 5, 2, 51:statuere atque ediscere,
Gell. 2, 28, 2: manibus significare coepit utrisque, quiescerent, Claud. Quadrig. ap. Gell. 9, 13, 8:indoctus discive trochive,
Hor. A. P. 380.—Act., to cause to cease, render quiet, stop, etc.:A.laudes,
Sen. Herc. Oet. 1584.—Hence, quĭētus, a, um, P. a., at rest, calm, quiet (syn. tranquillus).Enjoying rest, keeping quiet, quiet:2.aliquem quietum reddere,
Ter. Eun. 2, 2, 46:animus,
Cic. Tusc. 2, 1, 2:quietus et solutus animus,
id. Rosc. Com. 15, 43:integri, quieti, otiosi homines,
id. Agr. 2, 28, 77:homo quietissimus,
id. Verr. 2, 4, 19, § 40:regnum,
Hor. C. 1, 12, 33:de istoc quietus esto,
be at ease, rest contented, Plaut. Curc. 4, 2, 6.—In partic.a.Taking no part in war, peaceful, neutral: ipse acer, bellicosus;b.at is quem petebat, quietus, imbellis,
Sall. J. 20, 2:quoad cum civibus dimicatum est, domi quietus fuit,
Nep. Pelop. 4, 1:quietos lacessit,
Just. 7, 6, 13:nihilo quietiores postea res habuit,
Liv. 33, 19.—Of the mind, calm, tranquil, free from ambition:c. d.ad quam spem (praeturae) quietissimus,
Plin. Ep. 10, 12 (7):vir rectus, integer, quietus,
Plin. Ep. 7, 31, 1:vir ingenio mitis, moribus quietus,
Vell. 2, 117, 2; Tac. H. 1, 52.—Resting, sleeping:B.quos simul vescentes dies, simul quietos nox habuerat,
Tac. A. 1, 49.—Hence, subst.: quĭēti, ōrum, m.:si sentire datur post fata quietis,
i. e. the dead, Nemes. Ecl. 1, 38.—Of things, calm, quiet:1. 2.amnes,
gently flowing, Hor. C. 3, 29, 40:quietiore aequore ferri,
id. Epod. 10, 11:aër,
Verg. A. 5, 216:baca,
that has lain a while, Col. 12, 50, 19:res publica (opp. perturbata),
Cic. Cat. 2, 9, 19:aetas,
id. Sen. 23, 82:quietus et remissus sermo,
calm, not vehement, id. ib. 9, 28.— Subst.Quĭēta, ae, f., a woman ' s name, Inscr. Grut. 754, 2. — Adv.: quĭētē, calmly, quietly:quod aptissimum est ad quiete vivendum,
Cic. Fin. 1, 16, 52:quiete acta aetas,
id. Sen. 5, 13.— Comp.:quietius tranquilliusque,
Liv. 27, 12: quietius edere (opp. avidius vorare), Macr S. 7, 12, 21.— Sup.:quietissime se receperunt,
Caes. B. C. 3, 46 fin. -
110 quietum
quĭesco, ēvi, ētum, 3 (the uncontr. Part., QVIESCITA, Inscr. Don. cl. 10, n. 11), v. n. and a. [quies], to rest, repose, keep quiet.I.Lit.:B.placida compostus pace quiescit,
Verg. A. 1, 249:felicius ossa quiescant,
Ov. Ib. 305:patrono meo ossa bene quiescant,
Petr. 39:numquam hodie quiescet,
Plaut. Mil. 2, 2, 59:renovat pristina bella, nec potest quiescere,
Cic. Rep. 6, 11, 11:non somno quiescere,
to get no rest, Curt. 4, 13, 18:non aure quiescit, Non oculis,
Val. Fl. 2, 43: quoniam in propriā non pelle quiessem, Hor S. 1, 6, 22.— Impers. pass.:quibus quidem quam facile potuerat quiesci, si hic quiesset,
which we might easily have been spared, Ter. And. 4, 2, 8; Symm. Ep. 1, 8.—In partic.1.In polit. or milit. affairs, to keep quiet, remain neutral, abstain from action, Cic. Att. 9, 10, 10:2.pro condicione temporum quieturus,
Suet. Caes. 16:quieverant per paucos dies,
Liv. 22 4, 1; Curt. 10, 8, 16.—To rest, sleep:3.quievi in navi noctem perpetem,
Plaut. Am. 2, 2, 100; id. Merc. 2, 3, 36; Nep. Alcib. 10, 4:eo cum venio, praetor quiescebat,
Cic. Verr. 2, 4, 14, § 32:somnum humanum quievi,
I slept like a human being, App. M. 9, p. 218, 14.—Of inanim. things, to rest, lie still, be still or quiet:4.et prato gravia arma quiescunt,
Verg. A. 10, 836:flamma,
ceases to burn, id. ib. 6, 226:quiērunt Aequora,
the waves are at rest, do not rise, id. ib. 7, 6: felicius ossa quiescant, Ov. Ib. 305; Petr. 39:molliter ossa quiescant,
Verg. E. 10, 33:quiescentes Nili aquae,
standing waters, Plin. 13, 11, 22, § 71:venti,
id. 17, 22, 35 §170: quiescit terra,
rests, lies fallow, id. 17, 5, 3, § 39:humus,
Petr. 123:quiescunt voces,
are still, silent, Ov. Tr. 1, 3, 27.—To make a pause in speaking: quiescere, id est, hêsuchazein, Cic. Ac. 2, 29, 93.—II.Trop.A.To suffer or allow quietly, to peaceably permit a thing to be done:B.quiescere rem adduci ad interregnum,
Cic. Att. 7, 9, 2.—With in and abl., to rest in, be content with:ne victos quidem in miserā et inopi senectā quiescere,
Just. 14, 3, 10.—Neutr., to cease, leave off, desist from any thing:2.quiesce hanc rem modo petere,
Plaut. Most. 5, 2, 51:statuere atque ediscere,
Gell. 2, 28, 2: manibus significare coepit utrisque, quiescerent, Claud. Quadrig. ap. Gell. 9, 13, 8:indoctus discive trochive,
Hor. A. P. 380.—Act., to cause to cease, render quiet, stop, etc.:A.laudes,
Sen. Herc. Oet. 1584.—Hence, quĭētus, a, um, P. a., at rest, calm, quiet (syn. tranquillus).Enjoying rest, keeping quiet, quiet:2.aliquem quietum reddere,
Ter. Eun. 2, 2, 46:animus,
Cic. Tusc. 2, 1, 2:quietus et solutus animus,
id. Rosc. Com. 15, 43:integri, quieti, otiosi homines,
id. Agr. 2, 28, 77:homo quietissimus,
id. Verr. 2, 4, 19, § 40:regnum,
Hor. C. 1, 12, 33:de istoc quietus esto,
be at ease, rest contented, Plaut. Curc. 4, 2, 6.—In partic.a.Taking no part in war, peaceful, neutral: ipse acer, bellicosus;b.at is quem petebat, quietus, imbellis,
Sall. J. 20, 2:quoad cum civibus dimicatum est, domi quietus fuit,
Nep. Pelop. 4, 1:quietos lacessit,
Just. 7, 6, 13:nihilo quietiores postea res habuit,
Liv. 33, 19.—Of the mind, calm, tranquil, free from ambition:c. d.ad quam spem (praeturae) quietissimus,
Plin. Ep. 10, 12 (7):vir rectus, integer, quietus,
Plin. Ep. 7, 31, 1:vir ingenio mitis, moribus quietus,
Vell. 2, 117, 2; Tac. H. 1, 52.—Resting, sleeping:B.quos simul vescentes dies, simul quietos nox habuerat,
Tac. A. 1, 49.—Hence, subst.: quĭēti, ōrum, m.:si sentire datur post fata quietis,
i. e. the dead, Nemes. Ecl. 1, 38.—Of things, calm, quiet:1. 2.amnes,
gently flowing, Hor. C. 3, 29, 40:quietiore aequore ferri,
id. Epod. 10, 11:aër,
Verg. A. 5, 216:baca,
that has lain a while, Col. 12, 50, 19:res publica (opp. perturbata),
Cic. Cat. 2, 9, 19:aetas,
id. Sen. 23, 82:quietus et remissus sermo,
calm, not vehement, id. ib. 9, 28.— Subst.Quĭēta, ae, f., a woman ' s name, Inscr. Grut. 754, 2. — Adv.: quĭētē, calmly, quietly:quod aptissimum est ad quiete vivendum,
Cic. Fin. 1, 16, 52:quiete acta aetas,
id. Sen. 5, 13.— Comp.:quietius tranquilliusque,
Liv. 27, 12: quietius edere (opp. avidius vorare), Macr S. 7, 12, 21.— Sup.:quietissime se receperunt,
Caes. B. C. 3, 46 fin. -
111 quod
1.I. That, in that, because (cf.:quia, quoniam): cum tibi agam gratias quod me vivere coëgisti,
Cic. Att. 3, 3, 1:mirari, Cato se aiebat, quod non rideret haruspex, haruspicem cum vidisset,
id. Div. 2, 24, 51; id. Att. 1, 17, 1:fecisti mihi pergratum, quod Serapionis librum ad me misisti,
id. ib. 2, 4, 1:propter hanc causam, quod, etc.,
id. Verr 2, 3, 46, § 109:quod victoribus ultro inferrent arma,
Liv. 21, 1; 8, 1:quam quod urbes urerent,
Curt. 4, 14, 2.—Esp.: propterea quod,
because, Ter. And. 3, 4, 5; v. propterea. —Esp. after eo (mostly post-Aug.):eo deceptum, quod neque, etc.,
Caes. B. G. 1, 14, 2:eo conspectius (supplicium), quod, etc.,
Liv. 2, 5, 5; 22, 34, 5; Plin. Pan. 25, 2:forma navium eo differt, quod, etc.,
Tac. G. 44; Quint. 8, 6, 8; Plin. 22, 25, 59, § 126; Sen. Cons. ad Helv. 7, 8; Cels. 3, 18.—II. Wherefore, why, that:in viam quod te des hoc tempore, nihil est,
it is not necessary that, Cic. Fam. 14, 12: magis est quod gratuler tibi quam, etc., id. Att. 16, 5, 2:ne causae quid sit, quod te quisquam quaeritet,
Plaut. Aul. 1, 3, 14; Ter. Hec. 3, 2, 3:hoc est quod ad vos venio,
Plaut. Stich. 1, 2, 70:non est quod multa loquamur,
Hor. Ep. 2, 1, 30.—III. If so be that, as respects that, in case that:quod quispiam ignem quaerat,
Plaut. Aul. 1, 3, 13 Ussing ad loc.; id. Mil. 2, 2, 7 Brix ad loc.; Ter. Eun. 4, 7, 15; Cic. Verr. 2, 5, 68, § 175; cf. qui, E. 1. —IV. Though, although, albeit, even if:si te in plateā offendero hāc post umquam, quod dicas mihi, Alium quaerebam, iter hac habui, periisti,
Ter. Eun. 5, 8, 33; Prop. 3 (4), 1, 49; Ov. A. A. 1, 261; id. M. 7, 705:quod sim ligneus, ut vides, Prendam te tamen,
Auct. Priap. 6.—V. In respect to time, since that, since (only post-Aug.; in Plaut. Am. 1, 1, 146, and Ter. Heaut. 1, 1, 2;recent edd. read quom): tertius dies est, quod audivi, etc.,
Plin. Ep. 4, 27, 1.—VI. After facere and facile est, = ut, that: facile est, quod habeant conservam in villā, Varr, R. R. 2, 10, 6: utinam dii immortales fecissent, quod ea lex etiam populo Romano esset constituta, Vitr. praef. 10.—VII. With other particles, as si, nisi, utinam, ubi, etc., always with reference to something which precedes (very freq.), but, though, now:quod si quis illorum legat facta, paria horum cognoscat,
Nep. Eum. 8, 3:quod si te fors Afris praefecisset, tamen,
Cic. Q. Fr. 1, 1, 9, § 27; 1, 1, 14, § 41:quod nisi domi civium suorum invidiā debilitatus esset, Romanos videtur superare potuisse,
Nep. Hann. 1, 2:quod utinam minus vitae cupidi fuissemus!
Cic. Fam. 14, 4, 1:quod ne longiore exordio legentem fatigemus, unum quasi exemplum subiciemus,
Col. 5, 11, 13:quod ubi ille intellexit, id agi, ut, etc.,
Cic. Verr. 2, 1, 26, § 67:quod cum esset animadversum, conjunctam esse flumini, protinus,
Caes. B. C. 3, 68:quod ut hanc quoque curam determinemus, etc.,
Plin. 18, 23, 53, § 194:peccasse se non anguntur, objurgari moleste ferunt: quod contra oportebat delicto dolere, correctione gaudere,
instead of which, whereas, Cic. Lael. 24, 90:quod nunc,
whereas now, Lucr. 1, 221.—VIII. With verbs of perceiving and declaring, instead of an object-clause:scio jam, filius quod amet meus istanc meretricem,
Plaut. As. 1, 1, 37; Cato ap. Plin. 29, 1, 7, § 14:recordatus quondam super cenam, quod nihil cuiquam toto die praestitisset,
Suet. Tit. 8:nec credit, quod, etc.,
Claud. Rapt. Pros. 3, 223:aliqui semen ejus non obruunt, opinantes, quod a nullā ave tangatur,
Pall. 3, 24:rem miram de ocimo Martialis affirmat, quod, etc.,
id. 5, 3:notum facere, quod, etc.,
Dig. 25, 3, 1:novi quod pulchra sis,
Vulg. Gen. 12, 11:vidit lucem quod esset bona,
id. ib. 1, 4.—Esp. after illud:videndum illud, quod, si, etc.,
Cic. Off. 2, 20, 70: illud mihi occurrit, quod, etc., Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6, 1 fin.► Quod, in restrictive sense, v. qui, E. 1.2.quod, another orthogr. for quot, v. h. v. -
112 recuso
I.In gen., to make an objection against, in statement or reply; to decline, reject, refuse, be reluctant or unwilling to do a thing, etc. (freq. and class.; cf.: abnuo, renuo, denego); constr. with acc., an inf., an object-clause, with de, ne, quin, quominus, or absol.(α).With acc.: uxorem, * Ter. Hec. 3, 1, 16; Hor. S. 1, 4, 50:(β).me judicem,
Tac. Or. 5 al.; cf.:populum Romanum disceptatorem,
Cic. Fl. 38, 97:populi Romani amicitiam,
Caes. B. G. 1, 44:nec quae pepigere recusent,
Verg. A. 12, 12:nullum periculum communis salutis causā,
Caes. B. G. 7, 2; so,nullum periculum,
id. ib. 7, 19; id. B. C. 3, 26:laborem,
id. ib. 1, 68 fin.; Quint. 11, 3, 26; 12, 11, 10:nihil nisi hiberna,
Caes. B. G. 5, 41:legumina,
id. B. C. 3, 47 fin.:servitutem,
Sall. J. 31, 20:vincla (leones),
Verg. A. 7, 16:jussa,
id. ib. 5, 749 et saep.:nihil tibi a me postulanti recusabo,
Cic. de Or. 2, 29, 128; so,psalteria virginibus probis,
Quint. 1, 10, 31:nihil de poenā,
Cic. Planc. 1, 3; cf.:de stipendio,
Caes. B. G. 1, 44:qui quod ab altero postularent, in se recusarent,
id. B. C. 1, 32, 5:Ptolemaeus recusabat regem Aridaeum,
rejected, Just. 13, 2, 11. —Of things: terra numquam recusat imperium,
Cic. Sen. 15, 51:genua impediunt cursumque recusant,
Verg. A. 12, 747:rapax ignis non umquam alimenta recusat,
Ov. M. 8, 837:(falsae gemmae) recusant limae probationem,
Plin. 37, 13, 76, § 200 et saep. —With inf. (in class. prose, only in negative sentences or questions implying a negative):(γ).mori recusare,
Caes. B. G. 3, 22; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 8, 6; 10, 17, 2; Anton. ap. Cic. Phil. 8, 8, 25; Liv. 22, 60, 17:hoc facere,
id. 5, 53, 9:ad minora se demittere, Quint. prooem. § 5: prodere voce suā quemquam aut opponere morti,
Verg. A. 2, 126:praeceptis parere,
id. ib. 2, 607:quicquam tentare,
id. ib. 11, 437:tibi comes ire,
id. ib. 2. 704:facere ipse,
Hor. Ep. 2, 1, 208; Plin. [p. 1538] Pan. 5; Curt. 6, 11, 36; Just. 14, 1, 6.—Of things: pedes vitiosum ferre recusant Corpus,
Hor. S. 2, 7, 108; so id. Ep. 2, 1, 259; id. A. P. 39.—With object-clause:(δ).non rem (medicam) antiqui damnabant, sed artem. Maxime vero quaestum esse manipretio vitae recusabant,
Plin. 29, 1, 8, § 16:Velinum lacum obstrui recusantes,
refusing to permit, Tac. A. 1, 79; cf. infra, II.—With de:(ε).de judiciis transferendis recusare,
Cic. Verr. 2, 1, 2, § 6.—With ne:(ζ).Servilius et recusare et deprecari, ne iniquis judicibus... judicium capitis in se constitueretur,
Cic. Verr. 2, 5, 54, § 141:sententiam ne diceret, recusavit,
id. Off. 3, 27, 100:reliqui... ne unus omnes antecederet, recusarent,
Caes. B. C. 3, 82 fin. —With quin:(η).si absim, haud recusem, quin mihi male sit,
Plaut. Curc. 1, 3, 8:non possumus, quin alii a nobis dissentiant, recusare,
Cic. Ac. 2, 3, 7:non recuso quin, etc.,
id. Fam. 6, 18, 4; id. Rosc. Am. 3, 8; Caes. B. C. 3, 45 fin.:neque recusare... quin armis contendant,
id. B. G. 4, 7; Liv. 8, 7, 19.—With quominus:(θ).nec recusabo, quominus omnes mea legant,
Cic. Fin. 1, 3, 7; id. Div. in Caecil. 10, 31:... quominus perpetuo sub illorum dicione essent,
Caes. B. G. 1, 31:neque recusavit quo minus poenam subiret,
Nep. Epam. 8, 2.—Absol.:II.non recuso, non abnuo, etc.,
Cic. Mil. 36, 100:recusandi aut deprecandi causā legatos mittere,
Caes. B. G. 5, 6; Verg. E. 3, 29 et saep. —In partic.1. 2.In jurid. lang., to protest against a complaint; to object, take exception, plead in defence:causa omnis, in quā pars altera agentis est, altera recusantis,
Quint. 3, 10, 1:numquid recusas contra me?
Plaut. Poen. 5, 6, 18:tu me ad verbum vocas: non ante venio, quam recusaro... Quoniam satis recusavi, veniam jam quo vocas,
Cic. Caecin. 28, 8 sq.:cum reus recusare vellet, sub usuris creditam esse pecuniam, etc.,
Dig. 17, 1, 48; cf. recusatio, II. B. -
113 revenio
rĕ-vĕnĭo, vēni, ventum, 4, v. n., to come again, come back, to return (class.; cf.: redeo, revertor).I.Lit., absol.:II.reveni, ut illum persequar,
Plaut. Merc. 4, 1, 3; so id. Men. 5, 3, 4; Tac. A. 12, 59:domum,
Plaut. Am. 1, 1, 33; 2, 2, 13; id. Bacch. 4, 9, 125; Cic. de Or. 1, 38, 175; 1, 40, 181 sq.; id. Balb. 11, 28; cf.:domum de hippodromo,
Plaut. Bacch. 3, 3, 27:in urbem,
Tac. A. 4, 74 fin.:huc,
Plaut. Bacch. 4, 9, 143; id. Most. 1, 1, 54; id. Mil. 3, 2, 49; id. Trin. 1, 2, 119 al.:ex longinquo,
Tac. A. 2, 24 fin. —Trop. (Plaut.):in eum nunc haec revenit res locum, ut, etc.,
Plaut. Bacch. 4, 2, 24:cum eo reveni ex inimicitiā in gratiam,
id. Stich. 3, 1, 8.— Impers. pass.:inter eos rursum si reventum in gratiam est,
Plaut. Am. 3, 2, 61 (a little before, redeunt rursum in gratiam). -
114 Saturio
Sătŭrĭo, ōnis, m. [satur].I.The name of a lost comedy of Plautus, Gell. 3, 3, 14.—II.The name of a parasite in the Persa of Plautus; hence, in a lusus verbb.:Essurio venio, non advenio saturio,
Plaut. Pers. 1, 3, 23. -
115 sescenta
ses-centi (less correctly sex-centi; cf. Ritschl Proleg. ad Plaut. p. 114), ae, a, num. card. adj. [sex-centum].I.Prop., six hundred: sescenti aurei nummi Philippii. [p. 1685] Plaut. Poen. 1, 1, 38:II.Romuli aetatem minus his sescentis annis fuisse cernimus,
Cic. Rep. 2, 10, 18: argenti sescentum ac mille, Lucil. ap. Non. 493, 32:curriculum longum sescentos pedes,
Gell. 1, 1, 2.—Meton., like our hundred or thousand, to signify an immense number, an innumerable quantity, any amount, etc. (perh. because the Roman cohorts consisted originally of six hundred men; very freq. in prose and poet.):sescentae ad eam rem causae possunt colligi,
Plaut. Trin. 3, 3, 62:sescentas proinde scribito jam mihi dicas: Nihil do,
Ter. Phorm. 4, 3, 63:venio ad epistulas tuas, quas ego sescentas uno tempore accepi,
Cic. Att. 7, 2, 3:jam sescenti sunt, qui inter sicarios accusabant,
id. Rosc. Am. 32, 90:sescentos cives Romanos,
id. Verr. 2, 2, 48, § 119.—As subst.: sescenta, ōrum, n. plur., an immense number of things:sescenta sunt, quae memorem, si sit otium,
Plaut. Aul. 2, 4, 41; cf. Cic. Div. 2, 14, 34; id. Att. 2, 19, 1; 6, 4, 1; 14, 12, 1:sescenta tanta reddam, si vivo, tibi,
Plaut. Bacch. 4, 9, 111; so id. Ps. 2, 2, 37. -
116 sescenti
ses-centi (less correctly sex-centi; cf. Ritschl Proleg. ad Plaut. p. 114), ae, a, num. card. adj. [sex-centum].I.Prop., six hundred: sescenti aurei nummi Philippii. [p. 1685] Plaut. Poen. 1, 1, 38:II.Romuli aetatem minus his sescentis annis fuisse cernimus,
Cic. Rep. 2, 10, 18: argenti sescentum ac mille, Lucil. ap. Non. 493, 32:curriculum longum sescentos pedes,
Gell. 1, 1, 2.—Meton., like our hundred or thousand, to signify an immense number, an innumerable quantity, any amount, etc. (perh. because the Roman cohorts consisted originally of six hundred men; very freq. in prose and poet.):sescentae ad eam rem causae possunt colligi,
Plaut. Trin. 3, 3, 62:sescentas proinde scribito jam mihi dicas: Nihil do,
Ter. Phorm. 4, 3, 63:venio ad epistulas tuas, quas ego sescentas uno tempore accepi,
Cic. Att. 7, 2, 3:jam sescenti sunt, qui inter sicarios accusabant,
id. Rosc. Am. 32, 90:sescentos cives Romanos,
id. Verr. 2, 2, 48, § 119.—As subst.: sescenta, ōrum, n. plur., an immense number of things:sescenta sunt, quae memorem, si sit otium,
Plaut. Aul. 2, 4, 41; cf. Cic. Div. 2, 14, 34; id. Att. 2, 19, 1; 6, 4, 1; 14, 12, 1:sescenta tanta reddam, si vivo, tibi,
Plaut. Bacch. 4, 9, 111; so id. Ps. 2, 2, 37. -
117 spes
spes, spēi ( gen. spe, Liv. 1, 40, 7 dub.; Weissenb. spei; plur. nom. and acc. speres, Enn. ap. Fest. p. 333 Müll., or Ann. v. 410 and 132 Vahl.; gen. sperum, Eum. Paneg. Const. 15; abl. speribus, Varr. ap. Non. 171, 27 and 30:I.spebus,
Sid. Apollin. Ep. 3, 6; Sulp. Sev. Dial. 3, 10; Paul. Nol. Carm. 18, 243; Hilar. in Psa. 119; cf. Neue, Formenl. 1, 570), f. [perh. root spa-, to draw out; Gr. spaô; cf.: prosper, spondeo; v. spatium].Lit.A.In gen., the expectation of something desired, hope (the predom. signif. of the word; syn. exspectatio).(α).Absol.:(β).si spes est exspectatio boni, mali exspectationem esse necesse est metum,
Cic. Tusc. 4, 37, 80:bona spes cum omnium rerum desperatione confligit,
id. Cat. 2, 11, 25: ut aegroto, dum anima est, spes esse dicitur;sic, etc.,
id. Att. 9, 10, 3: nolite nimiam spem habere, Cat. ap. Gell. 13, 17, 1:spem habere in fide alicujus,
Cic. Inv. 1, 39, 71; cf.:nostros tantum spei habere ad vivendum, quantum accepissent ab Antonio,
id. Att. 15, 20, 2:miserum est nec habere ne spei quidem extremum,
id. N. D. 3, 6, 14:in quīs plurimum habebat spei,
Curt. 3, 3, 1:spem sibi aliquam proponere,
Cic. Verr. 2, 5, 16, § 41:spem reliquorum in vestrā potestate positam esse,
id. Fl. 1, 3:spem ponere in armis,
Verg. A. 2, 676:spem deponere,
abandon, Hor. S. 2, 5, 26;but: spem salvis in alicujus morte deponere,
to place, Curt. 10, 9, 7:spem alicujus alere,
Cic. Cat. 1, 12, 30; cf.:auxerat meam spem, quod, etc.,
id. Phil. 12, 1, 2:aliquem in spem adducere,
id. Att. 3, 19, 2:quae (salus nostra) spe exiguā extremāque pendet,
id. Fl. 2, 4:ut eos homines spes falleret,
id. Div. in Caecil. 2, 4:quantā de spe decidi,
Ter. Heaut. 2, 3, 9:hac spe lapsus Indutiomarus,
Caes. B. G. 5, 55:nostris militibus spem minuit,
id. ib. 5, 33:Helvetii eā spe dejecti,
id. ib. 1, 8:ab hac spe repulsi Nervii,
id. ib. 5, 42; cf.:de spe conatuque depulsus,
Cic. Cat. 2, 7, 14:pro re certā spem falsam domum retulerunt,
id. Rosc. Am. 38, 110:non solum spe, sed certā re jam et possessione deturbatus est,
id. Fam. 12, 25, 2:spei nostrae finem inponere,
Liv. 5, 4, 10:morando spem destituere,
id. 1, 51, 5:dolor tantae ad inritum cadentis spei,
id. 2, 6, 1:spes ad inritum redacta,
id. 28, 31, 1:Philippus, magnā spe depulsus,
id. 31, 25, 11:Tyrii ab ingenti spe destituti erant,
Curt. 4, 3, 20:tantā spe destituti,
id. 8, 6, 20: spem pro re [p. 1741] ferentes, Liv. 36, 40, 7:hominem sine re, sine fide, sine spe, etc.,
Cic. Cael. 32, 78:sunt omnia, sicut adulescentis, non tam re et maturitate quam spe et exspectatione laudata,
id. Or. 30, 107:ego jam aut rem aut ne spem quidem exspecto,
id. Att. 3, 22, 4:nemo umquam animo aut spe majora suscipiet, qui, etc.,
id. Lael. 27, 102:multa praeter spem scio multis bona evenisse,
Plaut. Rud. 2, 3, 69; so,praeter spem evenit!
Ter. And. 2, 6, 5; 4, 1, 55; id. Heaut. 4, 1, 51:repente praeter spem dixit, etc.,
Cic. Fam. 4, 4, 3:cetera contra spem salva invenit,
Liv. 9, 23, 17:omnia bona in spe habere,
Sall. C. 31, 7.— Plur.:ubi sunt spes meae?
Plaut. Curc. 2, 3, 28:si mihi mulierculae essent salvae, spes aliquae forent,
id. Rud. 2, 6, 69; id. Capt. 2, 3, 85:in quo nostrae spes omnesque opes sitae Erant,
Ter. Ad. 3, 2, 33; id. Phorm. 3, 1, 6; cf.:omnes Catilinae spes atque opes concidisse,
Cic. Cat. 3, 7, 16;so often: spes opesque,
Sall. J. 107, 4:(cadus) Spes donare novas largus,
Hor. C. 4, 12, 19 al. —With gen. obj.:(γ).spem istoc pacto nuptiarum omnem eripis,
Ter. Heaut. 4, 3, 35:spe mercedis adducti,
Cic. Lael. 9, 31:spes dignitatis suae,
id. de Or. 1, 7, 25:spes diuturnitatis atque imperii,
id. Rep. 2, 3, 5:nec in praemiis humanis spem posueris rerum tuarum,
id. ib. 6, 23, 25; cf. id. de Or. 1, 7, 25:quoniam me tui spem das,
id. Rep. 1, 10, 15:ni mihi esset spes ostensa Hujusce habendae,
Ter. Phorm. 5, 4, 7:spes amplificandae fortunae fractior,
Cic. Lael. 16, 59:ut reo audaci spem judicii corrumpendi praeciderem,
id. Verr. 2, 1, 7, § 20:Antiochus a spe societatis Prusiae decidit,
Liv. 37, 26, 1:hoc conloquium abstulit spem Hannibali recipiendae Nolae,
id. 33, 44, 3:exulanti Amyandro spes recuperandi regni facta est,
id. 38, 1, 3; Tac. Or. 14 fin.:spe templi capiendi,
Liv. 31, 25, 2:spem suae mortis conceperat,
Ov. M. 6, 554. —With obj.-clause:(δ).spes est, eum melius facturum,
Plaut. Stich. 1, 1, 22; id. Ep. 3, 1, 11; Auct. Her. 2, 17, 25:magna me spes tenet, explicare, etc.,
Cic. Clu. 3, 7:in spem maximam adducti, hunc ipsum annum salutarem civitati fore,
id. Mil. 28, 78:ne spes quidem ulla ostenditur, fore melius,
id. Att. 11, 11, 1:magnam in spem veniebat, fore, uti, etc.,
Caes. B. G. 1, 42:magnam se habere spem, Ariovistum finem injuriis facturum,
id. ib. 1, 33:injecta est spes patri, Posse illam extrudi,
Ter. Phorm. 4, 4, 11:si qui vestrum spe ducitur, se posse, etc.,
Cic. Agr. 1, 9, 27:in spem venio, appropinquare tuum adventum,
id. Fam. 9, 1, 1:magna me spes tenet, bene mihi evenire, quod mittar ad mortem,
id. Tusc. 1, 41, 97:ad Aetolos legatum misit, magis ut nudaret animos, quam spe impetrari posse,
Liv. 34, 24, 7:a spe scalis capi urbem posse,
id. 6, 9, 9:spe castra eo die se oppugnaturos,
id. 40, 31, 6.—With ut:(ε).quae te ratio in istam spem induxit, ut eos tibi fidelis putaris fore?
Cic. Off. 2, 15, 53:si spem afferunt, ut... fructus appareat,
id. Lael. 19, 68:spes mihi certa fuit ut, etc.,
Aus. Idyll. 2, 46:irritā spe agitari, ut, etc.,
Tac. A. 16, 26.—With de:(ζ).spes est de argento,
Plaut. Most. 3, 1, 40; Cic. Lael. 3, 11:de flumine transeundo spem se fefellisse,
Caes. B. G. 2, 10:quam spem tunc ille de me concepit,
Plin. Ep. 1, 10, 3:nato filio pater spem de illo quam optimam capiat,
Quint. 1, 1, 1.—With ad and gerund.:2.postea vero quam vidi nostros tantum spei habere ad vivendum,
Cic. Att. 15, 20, 2:spem habere ad ejus salutem exstinguendam,
id. Mil. 2, 5:Gallis ad temptanda ea defuit spes,
Liv. 21, 25, 10 Weissenb. ad loc.:cum spei ad resistendum nihil esset,
id. 43, 18, 10; 43, 19, 9.—In partic.a.The hope of being appointed heir (rare):b.leniter in spem Arrepe officiosus, ut et scribare secundus Heres,
Hor. S. 2, 5, 47:in spem secundam nepotes pronepotesque (assumebantur),
Tac. A. 1, 8. —Spes, a Roman divinity who had several temples in Rome, Plaut. Bacch. 4, 8, 52; id. Ps. 2, 4, 19; id. Cist. 4, 1, 18; Cic. Leg. 2, 11, 28; id. N. D. 2, 23, 61; 3, 18, 47; Liv. 2, 51, 2; 25, 7, 6; 40, 51, 6; Tac. A. 2, 49; Plin. 2, 7, 5, § 14; Tib. 1, 1, 9 (19); Ov. A. A. 1, 445; Aus. Idyll. 12, 9; cf. Hartung, Relig. d. Röm. 2, p. 264.—B.Transf, concr., like the Engl. hope, of that in which hope is placed, or which is hoped for ( poet. and in postAug. prose).1.In gen.:2.puppes, Spes vestri reditus,
Ov. M. 13, 94; cf.: vestras spes uritis, Verg. A. 5, 672:spes o fidissima Teucrum (of Aeneas),
id. ib. 2, 281:spem suam (i. e. exta) circumvolat alis (milvus),
Ov. M. 2, 719; cf.:spe (i. e. re speratā) potitur,
id. ib. 11, 527.—In partic., of hopeful children, and, by analogy, of the young of animals, or of the fruits of the earth:b.devovit nati spemque caputque parens,
Ov. H. 3, 94 Ruhnk.; cf. also in plur., of one child:per spes surgentis Iuli,
Verg. A. 6, 364; 10, 524; 4, 274; cf.:tuosne ego, o meae spes inanes, labentis oculis vidi,
Quint. 6, prooem. §12: (capella) gemellos, Spem gregis, silice in nudā connixa reliquit,
Verg. E. 1, 15; cf. id. G. 4, 162:(sus) quia semina pando Eruerit rostro spemque interceperit anni,
Ov. M. 15, 113.—In gen., as a term of endearment, hope:II.spes mea,
Plaut. Rud. 1, 4, 27:o spes mea, o mea vita, o mea voluptas, salve,
id. Stich. 4, 2, 5:o salutis meae spes,
id. Rud. 3, 3, 17:et mea carissima filiola, et spes reliqua nostra, Cicero,
Cic. Fam. 14, 4, 6.—An anticipation or apprehension of something not desired, elpis (very rare):si meam spem vis improborum fefellerit atque superaverit,
Cic. Cat. 4, 11, 23:mala res, spes multo asperior,
Sall. C. 20, 13:Metellus contra spem suam laetissimis animis excipitur,
id. J. 88, 1:id (bellum) quidem spe omnium serius fuit,
Liv. 2, 3, 1:omnium spe celerius,
id. 21, 6, 5:in malā jam spe,
id. 22, 48:in spe Hannibali fuit defectio Tarentinorum,
id. 25, 7:dum spes nulla necis,
Stat. Th. 9, 129; cf.:naufragii spes omnis abit,
Luc. 5, 455. -
118 stultitia
stultĭtĭa, ae, f. [stultus], folly, foolishness, simplicity, silliness, fatuity, etc.:delirationem incredibilem! Non enim omnis error stultitia dicenda est,
Cic. Div. 2, 43, 90:stultitia atque insipientia,
Plaut. Mil. 3, 3, 5:inscitiae meae et stultitiae ignoscas,
id. ib. 2, 6, 62:utrum stultitiā facere ego hunc an malitiā Dicam,
Ter. Phorm. 4, 3, 54:stultitiā ac temeritate vestrā Galliam prosternere,
Caes. B. C. 7, 77:stultitia loquax,
Cic. de Or. 3, 35, 142:num tibi aut stultitia accessit aut superat superbia?
Plaut. Am. 2, 2, 77:stultitia atque arrogantia,
Hirt. B. G. 8, prooem. §3: stultitia est, ei te esse tristem,
Plaut. Cas. 2, 4, 4; 3, 3, 1; id. Ep. 3, 3, 50; id. Stich. 1, 2, 82 al.; cf.:esse enim stultitiam nolle sumere, etc.,
Cic. N. D. 3, 34, 84:est proprium stultitiae aliorum vitia cernere, oblivisci suorum, etc.,
id. Tusc. 3, 30, 73:hujus istius facti stultitiam alia jam superior stultitia defendit,
id. Rab. Post. 9, 24:stultitiae peccatum,
id. de Or. 1, 37, 124 sq.:stultitiamque meum crimen debere vocari,
Ov. Tr. 3, 6, 35:meae Stultitiam patiuntur opes,
extravagance, Hor. Ep. 1, 18, 29.—Esp. of folly, weakness, etc., in love:supplicatum venio ob stultitiam meam,
Plaut. Aul. 4, 10, 22:stultitiae adulescentiae ejus ignoscas,
id. Most. 5, 2, 35; id. Trin. 2, 4, 106; Ter. Heaut. 5, 2, 8.— Plur.:hominum ineptias ac stultitias, quae devorandae nobis sunt, non ferebat,
Cic. Brut. 67, 236. -
119 subvenio
sub-vĕnĭo, vēni, ventum, 4 (old fut. subvenibo, Plaut. Men. 5, 7, 20), v. n., to come up or advance to one ' s assistance (the figure taken from the advance of a military reserve; v. subsidium), to come to one ' s assistance, to aid, assist, relieve, succor; to obviate, remedy, heal, cure a disease, an evil, etc. (freq. and class.; syn.: adjuvo, succurro, sublevo).(α).With dat. (so most freq.):(β).quibus (equitibus) celeriter subveniunt levis armaturae pedites,
Hirt. B. G. 8, 19:Lucanius circumvento filio subvenit,
Caes. B. G. 5, 35:Varenus illi laboranti subvenit,
id. ib. 5, 44:Apollo quaeso, subveni mihi atque adjuva,
Plaut. Aul. 2, 8, 24:subveni patriae, opitulare collegae,
Cic. Fam. 10, 10, 2:subvenire et opitulari patriae,
id. Off. 1, 43, 154:civitati,
Caes. B. G. 7, 32; id. B. C. 2, 4:subvenisti homini jam perdito,
Cic. Verr. 2, 4, 17, § 37:pauci subveniendum Adherbali censebant,
Sall. J. 15, 3:vestri auxilii est, judices, hujus innocentiae subvenire,
Cic. Clu. 1, 4:saluti suae acrioribus remediis,
id. ib. 24, 67:vitae alicujus,
Caes. B. G. 7, 50:stabilitati dentium,
Plin. 23, 3, 37, § 74 et saep.:gravedini omni ratione,
Cic. Att. 16, 14, 4:morbo,
Plin. 22, 25, 61, § 129; 32, 9, 37, § 112:huic meae sollicitudini,
Cic. Fam. 2, 6, 4:his tam periculosis rebus,
id. Rep. 1, 19, 31.—Esp., of the prætor, to render official, judicial aid:aequissimum erit praetorem ei subvenire,
Dig. 47, 10, 7, § 2.— Impers. pass.:subveniri generi humano,
Cic. Off. 2, 4, 13:D. Bruti operā, etc.... provinciae Galliae esse subventum,
id. Phil. 5, 13, 36:huic quoque rei subventum est maxime a nobis,
id. Att. 1, 17, 9:nisi celeriter sociis foret subventum,
Hirt. B. Afr. 26, 4.—Absol.:II.et defendam et subvenibo sedulo,
Plaut. Men. 5, 7, 20:age, fi benignus, subveni,
id. Pers. 1, 1, 39:circumvenior, judices, nisi subvenitis,
Cic. Brut. 75, 260:illum orare, ut subveniret,
id. Div. 1, 27, 57:et subventuros auferet unda deos,
Ov. Am. 2, 16, 28; Tac. A. 4, 72. — Impers. pass.:priusquam ex castris subveniretur,
Sall. J. 54, 10:ni subveniatur,
Liv. 23, 14:nisi in tempore subventum foret,
id. 34, 18; 29, 25.—In gen., to come up, come (very rare).A.Lit.: aliud in eo (sale) mirabile est, quod tantundem nocte subvenit, quantum die auferas, Plin. 31, 7, 39, § 74.—B.Trop.1.Ut quaeque vox digna animadverti subvenerat, memoriae mandabamus, came to mind, occurred to us, Gell. 19, 7, 2.—2. -
120 supervenio
sŭper-vĕnĭo, vēni, ventum, 4, v. n. and a., to come over or upon, to come to or in addition to, to overtake, to come up, arrive, come upon, fall upon (not ante-Aug.).I.Lit.A.In gen.(α).Act.:(β).et heres Heredem alterius, velut unda supervenit undam,
follows after, presses upon, Hor. Ep. 2, 2, 176:crura loquentis Terra supervenit,
closed over, covered, Ov. M. 10, 490:vineae superveniunt jugum,
Col. 4, 22. 1:planitiem supervenit umor,
id. 2, 17 fin.:si festinaret sequi, palantes superventurum,
Curt. 5, 13, 11:hostes,
Grat. Cyn. 185.—Neutr.:B. II.addit se sociam timidisque supervenit Aegle,
Verg. E. 6, 20:semianimi lapsoque supervenit,
id. A. 12, 356:parantibus jam oppugnare supervenit a Creüsā praetor,
Liv. 42, 56, 5:munientibus supervenit Marcellus,
id. 24, 35, 9; 28, 7, 7; 34, 29, 4; cf. id. 2, 3, 3:huic laetitiae Quintius supervenit,
id. 34, 40, 7:ulcus ulceri supervenit,
Cels. 5, 28, 5:quae (febris) vel levi vulneri supervenit,
id. 5, 26, 26:quotiens imbres superveniunt,
Front. Aquaed. 15:dum nox occasionem daret, securis et laetis superveniendum,
Just. 2, 11, 12:inopinantibus,
id. 8, 3, 15:quibusdam (insectorum) pinnarum tutelae crusta supervenit,
Plin. 11, 28, 34, § 97. — Without dat.:Laelius Fulviusque ab Romā supervenerunt,
Liv. 30, 25, 9; 2, 6, 10; 27, 28, 17:nuntii ab Urbe,
Suet. Galb. 11:nulla auxilia,
Tac. H. 4, 25:superveniunt deinde legati,
Curt. 3, 1, 9; 4, 15, 18:tandem signa legionum,
Liv. 34, 28, 4:tertia aquila,
Suet. Vesp. 5:imbres superveniunt,
Front. Aquaed. 15:grata superveniet quae non sperabitur hora,
Hor. Ep. 1, 4, 14.—Trop., to come upon, be added to; to go beyond, surpass, exceed, excel:ne tempus opimandi quintam et vigesimam lunam superveniat,
go beyond, exceed, Col. 8, 7, 5:vis teneros supervenit annos,
attacks suddenly, Stat. Achill. 1, 147:aliud majus alio supervenit,
is added to, follows, Quint. 9, 4, 23:tunc donis Argia nitet, vilesque sororis Ornatus sacro praeculta supervenit auro,
surpasses, exceeds, Stat. Th. 2, 298.
См. также в других словарях:
Venio Losert — am 12. Oktober 2008 Spielerinformationen Geburtstag 25. Juli 1976 Geburtsort Zavidovići, Jugoslawien … Deutsch Wikipedia
Venio Losert — Venio Losert … Wikipédia en Français
Venio Losert — (born July 25, 1976 in Zavidovići, Socialist Republic of Bosnia and Herzegovina, Yugoslavia) is a Croatian team handball player. He plays at the goalkeeper position.Losert was a member of the Croatian national team that won gold Olympic medals… … Wikipedia
Venio Losert — Losert Datos personales Nombre completo Venio Losert Nacimiento Slavonski Brod … Wikipedia Español
Kommunität Venio — Die Kommunität Venio ist eine Gemeinschaft von Frauen im Münchner Stadtteil Nymphenburg, die ein klösterliches Leben nach der Benediktsregel führen und zugleich außerhalb des Klosters berufstätig sind. Inhaltsverzeichnis 1 Geschichte 2… … Deutsch Wikipedia
A Bandeirantibus Venio — A bandeirantibvs venio is a Latin motto meaning Proceed from Bandeirantes . It is the motto of the city of São Carlos, State of São Paulo, Brazil … Wikipedia
Croatia national handball team — Croatia Information Nickname Kauboji (Cowboys) Association Croatian Handball Federation Coach Slavko Goluža … Wikipedia
Croatian presidential election, 2009–2010 — 2005 ← 27 December 2009 and 10 January 2010 → Next … Wikipedia
List of Latin words with English derivatives — This is a list of Latin words with derivatives in English (and other modern languages). Ancient orthography did not distinguish between i and j or between u and v. Many modern works distinguish u from v but not i from j. In this article both… … Wikipedia
Croatia at the 2004 Summer Olympics — Croatia at the Olympic Games Flag of Croatia – Flag bearers … Wikipedia
Croatia at the 1996 Summer Olympics — Croatia at the Olympic Games Flag of Croatia – Flag bearers … Wikipedia