-
1 задать страху
-
2 обделить
-
3 обездолить
совер. æнæхай фæкæнын -
4 выжечь
совер.1. (сделать рисунок, клеймо и т. п.) басудзын, судзæн æфсæйнагæй басудзын2. (сжечь) бынсыгъд ныккæнын, арты хай бакæнын, зынджы хай бакæнын -
5 делиться
несовер.1. мат. дих кæнын, уарынвосемнадцать делится на шесть – æстдæс дих кæны æхсæзыл
делиться хлебом-солью разг. – цæхх æмæ кæрдзынæй хай кæнын искæмæн
3. перен.:делиться новостями – ног хабæрттæ дзурын
-
6 поделиться
совер. хай бакæнын, фæхай кæнынподелись со мной деньгами (Горький) – де 'хцайæ мын бахай кæн
-
7 уделить
совер. фæхай кæнын, бахай кæнынуделите мне один час – иу сахат мын фæхай кæнут
-
8 обречь
совер. хай бакæнын, снывонд кæнын, рауæлдай кæнынобречь на смерть – мæлæтмæ снывонд кæнын
-
9 обрекать
несовер. нывонд кæнын, хай кæнын, уæлдай кæнынсм. обречь -
10 доля
жен.делить имущество на равные доли – исбон æмхуызон хæйттыл дих кæнын
2. (судьба) хъысмæт, амондгорькая доля – фыдамонд
плохая им досталась доля (Лермонтов) – фыд хъысмæт фæци сæ хай
-
11 доставаться
несовер. хай кæнын, хай фæуынсм. достаться -
12 выжигать
-
13 добыча
жен.1. æфтиаг, æрæфтиагдобыча угля – æвзалыйы æфтиаг
2. фос, тона, тæлæтзахватить добычу – фос байсын, ратæлæт кæнын
3. перен. амæттаг, хайгород стал добычей огня – горæт зынджы амæттаг баци
-
14 заговариваться
несовер. фырдзырды хай кæнынсм. заговориться -
15 обделять
см. обделить -
16 обездоливать
несовер. æнæхай кæнын -
17 отложить
совер.1. (положить в сторону) аиуварс кæнын, иуварс æрæвæрынчасть денег он отложил до праздника – æхцатæн сæ иу хай бæрæгбонмæ бавæрдта
-
18 спалить
совер. басудзын, зынджы хай бакæнын -
19 уделять
См. также в других словарях:
Лæппу кæнын — см. Лæппу кæнын – перевод Лæппу кæнын – ирон адæмы æппæты рагондæр æгъдæуттæй иу (лæппу кæнын хъуыддагыл æмбæлæм ирон Нарты эпосы дæр). Кæд тынг рагон æгъдау у, уæддæр дзы тынг стæм пайда кодтой. Лæппу кæнын æгъдауæй куыд аразгæ хæстæгдзинад… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
МАСТЫ ХАЙ КÆНЫН — Искæй мæстджын кæнын. Семæ дзурæн нæ уыд уыцы «геройтæн» (лæппутæн), уæд сæ масты хай бакодтаиккой. (СИ. 1965, 126.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
САУСЫДЖЫТЫ ХАЙ БАКÆНЫН — Амарын, скуынæг кæнын. Йæ фæдыл, бæргæ, фæзылдтæн, фæлæ йæм никуы баххæссыдтæн. Æндæра йæ æз афонмæ дæр сау сыджыты хай раджы бакодтаин! (Козаты Х. Æнæныгæд мард.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
ХОЙРАГ ХÆЛАР КÆНЫН — см. ХОЙРАГ ХÆЛАР КÆНЫН – перевод Стуры сæр, бæрзæй, дзидза, нозт – хæрнæгæн цы бацæттæ кæнынц, уыдон хъæуы ныххæлар кæнын. Дыууæ кæнæ цыппар лæгæй бацæуынц къæбицмæ æмæ хистæр, дзырдæн, фæзæгъы: – Табу, Стыр Хуыцау! Хуыцауы æвастæй ацы дунейыл… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
ЗÆХХЫ ХАЙ РАХИЦÆН КÆНЫН — Фæзæгъынц, мардæн ингæнæн цы зæххы гæппæл рахицæн кæнынц, уымæй. Къоста бахатыд Хетæгкаты хистæртæм, цæмæй Дауытæн Нары йæ зæххы хай рахицæн кæной цырт саразынæн. (СИ. 1989. 238.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
ДУРЫ ГУЫБЫНÆЙ ТОНА КÆНЫН — тж. ДУРЫ ГУЫБЫНÆЙ ТОНАЙЫ ХАЙ РАКÆНЫН Сæрæн, кæм фæнды, цы фæнды дæр ссарын. Цы бафидæм, цæй? Нæхæдæг, нæ сидзæртæн мах дуры гуыбынæй куы ратона кæнæм къæбæр. (Нафи. Ирыстоны сагъæстæ.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
ДУРЫ ГУЫБЫНÆЙ ТОНАЙЫ ХАЙ РАКÆНЫН — см. ДУРЫ ГУЫБЫНÆЙ ТОНА КÆНЫН … Фразеологический словарь иронского диалекта
МÆРДТЫ ХАЙ БАКÆНЫН — Амарын, скуынæг кæнын … Фразеологический словарь иронского диалекта
МÆРДТÆМ ХАЙ КÆНЫН — тж. МÆРДТÆМ ХАЙГÆНÆГАУ Искæмæн æнæхъуаджы лæвæрттæ кæнын … Фразеологический словарь иронского диалекта
ХУЫЦАУЫ ХАТЫР КÆНЫН — Æвдисы курындзинад. Лæгъстæ кæнын, исты æвзæрдзинад ма æрцæуын, ма саразын. Ради бога; побойся бога. – Хуыцауы хатыр бакæн, мæ мады хай, ды мæн нæ зоныс, фæлæ дæ æз тынг хорз зонын. Æхсызгон хъуыддаджы тыххæй дæм æрбацыдтæн дард ранæй. (Хъодалаты … Фразеологический словарь иронского диалекта
БАРДЖЫНЫ ЦЫД КÆНЫН — Кæйдæр æввахс хионыл нымайын, кæйдæр зæрдæмæ æввахс исын æмæ йæм уæндонæй цæуын. – Тæрсгæ мæ ма кæн, мæ мады хай, дæуæн дæ зæрдæ чи фæриссын кæна, ахæм нæ дæн. Барджыны цыд дæм æрбакодтон... Мæн дæуæй ныфс куы нæ уаид, уæд хæдзæрттæ бирæ ис...… … Фразеологический словарь иронского диалекта
