-
101 praesemino
prae-sēmino, (āvī), ātum, āre, I) vorher säen, -pflanzen, Augustin. de gen. ad litt. 3, 14 extr. – II) bildl.: 1) vorher ausstreuen, quaedam quaestionis huius lumina, Augustin. epist. 9, 2. – 2) zu etwas den Grund legen, etw. vorbereiten, Amm. 30, 2, 1. Ambros. de Noë 3. § 6; epist. 5. § 3. Cassiod. hist. eccl. 6, 24.
-
102 praesentio
prae-sentio, sēnsī, sēnsum, īre, vorher empfinden, vorher-, voraus merken, ein Vorgefühl haben, ahnen, futura, Cic.: bellorum eventus, Suet.: nihil in posterum, Cic.: plus animo providere et praesentire existimabatur, Caes.: praesensum tamen est, quia luna pernox erat, Liv. – m. folg. Acc. u. Infin., quom ibi me adesse neuter tum praesenserat, Ter. Andr. 839: cum talem esse deum certā notione animi praesentiamus, Cic. de nat. deor. 2, 45: m. folg. indir. Fragesatz, praesentit animus et augurat quodam modo, quae futura sit suavitas, Cic. ep. fr. X, 3. p. 303, 5 M.
-
103 praestruo
prae-struo, strūxī, strūctum, ere, I) vorbauen, A) eig., einen Vorbau machen, Colum. 1, 5, 9. – B) bildl.: 1) etw. gleichs. als Schutz vor sich aufbauen, fraus fidem in parvis sibi praestruit, verschafft sich im voraus Glaubwürdigkeit in kleinen Dingen, Liv. 28, 42, 7: tacitas vindictae iras, Claud. in Rufin. 2, 281. – 2) vorher zubereiten, vorbereiten, illud, Plin. ep.: cum praestructum consulto esset, da es so vorher angelegt war, Suet. – II) vorn verbauen, verschließen, unzugänglich machen, aditum obice montis, Ov.: porta praestructa fonte, verstopft, Ov.
-
104 praesudo
prae-sūdo, āre, I) vorher schwitzen, Claud. rapt. Pros. 2, 120. – II) bildl., vorher sich mühen, Stat. Theb. 6, 4.
-
105 praetango
prae-tango, tāctus, ere, vorher berühren, Cael. Aur. de morb. chron. 4, 3, 22; 5, 7, 81: übtr., vorher angreifen, v. heftigen Krankheiten, praetacta nervositas, Cael. Aur. de morb. acut. 1, 10, 71: praetacta membra, ibid. 2, 11, 79.
-
106 praeveho
prae-veho, vēxī, vectum, ere, I) vorher-, vorantragen, -fahren, -führen; dah. Passiv praevehī = vorher-, voran- (voraus-) reiten, -fliegen, -fließen, equites praevecti vorausgeritten, Liv.: praevectus equo, Verg., Liv. u.a.: missilia praevehuntur, fliegen vor ihnen her, Tac. – II) vorbeitragen, -fahren, -führen; dah. Passiv praevehī = vorbeifahren, -reiten, -fliegen, vorbeifließen, -strömen, felici praevecta Ceraunia remo, Prop.: praevectus praeter undecim fasces, vorbeigeritten, Liv.: Rhenus Germaniam praevehitur, Tac.: bildl., verba praevehuntur, strömen vorbei, eilen vorüber, Plin. ep.
-
107 praevitio
prae-vitio, (āvī), ātum, āre, vorher verderben, vorher zugrunde richten, gurgitem, Ov. met. 14, 55: senes ex alio morbo praevitiati, Cael. Aur. de morb. chron. 2, 1, 15.
-
108 pridie
prīdiē, Adv. (v. veralteten pris [wovon prior, pridem etc.] u. von dies; vgl. Isid. orig. 5, 30, 21 ›pridie, quasi priore die‹), I) tags vorher, mit dem Acc. od. Genet. des Tages, von dem an gerechnet wird, od. m. folg. quam, pridie eum diem, Cic.: pridie constitutam diem, Iustin.: pridie Compitalia, Cic.: pridie Idus, Cic.: usque ad pridie kal. Sept., Cic.: pridie insidiarum, Tac.: vollständig, pridie eius diei, Cic.: pridie Mardochaei diei, Vulg.: pridie quam Athenas veni, am Tage vor meiner Ankunft usw., Cic.: quidquid pridie habuerant, quam in conloquium est ventum, habeant, Liv. – a pridie, Pelagon. veterin. 28 (387 Ihm). – II) übtr., übh. vorher, früher, pridie quam etc., Gaius inst. 3, 100. Marcell. dig. 40, 5, 10. § 2: non ita, ut pridie, parvula, Apul. met. 5, 14.
-
109 prius
prius, Adv. (prior), I) eher, vorher, Cic. u.a.: prius praecipere, prius praemeditari, Liv.: prius iam dixit, schon früher einmal, Ter. – mit folg. quam, bevor, ehe, Cic.; od. eher, lieber, Cic.: quam prius = priusquam, Prop. – II) übtr., vorher, ehemals (Ggstz. nunc), Catull. 4, 25 u.a.
-
110 πρότερος
πρότερος, der vor Andern od. Andern voran ist, ein von πρό gebildeter compar., wie πρῶτος der superl. dazu ist, – 1) von der Zeit, früher, eher, älter; Hom. u. Hes. öfter, auch mit dem Zusatz πρότερος γενεῇ, älter von Geburt, Il. 15, 166. 182; πρότερος γεγόνει, 13, 355; παῖδες, Kinder aus der frühern Ehe, Od. 15, 22, wie πρότερος πόσις, Il. 3, 163; ὅς με πρότερος κάκ' ἔοργεν, 351; τὸν πρότερος προςέειπεν, 5, 276 u. öfter; τῇ προτέρῃ, sc. ἡμέρᾳ, am vorigen Tage, Od. 16, 50, wie ἠοῖ τῇ προτέρῃ, Il. 13, 794; auch als compar. mit dem gen., ἐμέο πρότερος, früher als ich, 10, 124, πρότερος ἐξ ἀρχῆς λέγων, Aesch. Eum. 553; u. in Prosa überall; τοῠ προτέρου βίου, Plat. Rep. X, 620 a; τοὺς παλαιο ύς τε καὶ προτέρους ἡμῶν, Hipp. mai. 282 b; auch da, wo wir das Adverbium setzen, προτέραν τοῠ ϑνητοῠ ἀπολομένην, Phaed. 86 d; Ggstz ὕστερος, Rep. V, 458 b; οἱ πρότεροι ἐπιόντες, Thuc. 1, 123; τοῖς προτέροις μετὰ Κύρου ἀναβᾶσι, Xen. An. 1, 4, 12, vgl. 5, 4, 26; τῷ προτέρῳ ἔτει τῆς ἥττης, Pol. 2, 43, 6; ἐν τῇ προτέρᾳ βίβλῳ ταύτης, 3, 40, 7. – 2) vom Orte, weiter nach vorn, voran, weiter vorwärts, wie man Il. 16, 569. 17, 274 erklärt, ὦσαν δὲ πρότεροι Τρῶες ἑλίκωπας Ἀχαιούς, wo auch an die Zeit zu denken ist; πρότεροι πόδες, Vorderfüße, Od. 19, 228. – 3) vom Range, von der Würde, vorangehend, vorzüglicher, πρότεροι ἡμῶν πρὸς τὰ τοῠ πολέμου, vorzüglicher als wir in Beziehung auf das Kriegswesen, Plat. Lach. 183 b; τῷ γένει, Isae. 1, 17. – Bes. häufig ist das neutr. πρότερον als adv. gebraucht, früher, eher, vorher, Her. u. Folgde; περὶ ὧν ὀλίγον πρότερον μνείαν ἐπ οιοῠ, Plat. Prot. 317 e; πρότερον ἢ βασιλεῠσαι, Her. 7, 2, vorher, ehe er König war, u. sonst; aber auch ἤ c. verb. finit., 7, 54. 9, 87; πολλοὶ πρότερον τοῠ σώματος ἐπεϑύμησαν ἢ τὸν τρόπον ἔγνωσαν, Plat. Phaedr. 232 e; auch πρότερον πρὶν ἤ mit folgdm acc. c. inf., Her. 7, 116. 9, 16; u. c. verb. finit., 6, 45. 7, 8, 2. 9, 93; u. c. gen., ὀλίγον πρότερον τουτέων, 8, 95; τὸ πρότερον τῶν ἀνδρῶν τούτων, 2, 144. – Plut. vrbdt οὐ πρότερον ἀφῆκεν, εἰ μὴ ἐλϑεῖν τρεῖς τριήρεις, Lys. 10. – Oft tritt es zwischen Artikel u. Subst., ὁ πρότερον βασιλεύς, Her. 1, 84. 186; τὰ πρότερον ἀδική-ματα, 6, 87, wie αἱ πρότερον ἁμαρτίαι Ar. Equ. 1352; οἱ πρότερον, Plat. Prot. 319 d Rep. IV, 425 a u. Folgde; ἐκ τοῠ πρότερον χειμῶνος, Pol. 3, 54, 1. – Den komischen compar. προτεραίτερος s. oben.
-
111 πρό-κριτος
πρό-κριτος, vorher untersucht, vorher erwählt; Plat. Rep. VII, 537 d; Dem. 59, 75. – Bei Sp. entspricht es dem lat. princeps, wie D. Cass. 57, 8.
-
112 προ-παύω
-
113 προ-πονέω
προ-πονέω, auch dep. med. προπονέομαι, vorher arbeiten, sich vorher anstrengen, abmühen; γᾶς προπονουμένας, Soph. O. R. 685, Schol. κακουμένης; προπονεῖν τῶν εὐφροσυνῶν, Xen. Cyr. 8, 1, 32; τινός, für Einen, An. 3, 1, 37 Hier. 10, 6; – τὰ προπεπονημένα ist pass. Mem. 4, 2, 23, die früheren Anstrengungen. – Auch früher, eher als ein Anderer bei der Arbeit ermatten.
-
114 προ-συν-οικίζω
προ-συν-οικίζω, vorher zusammen in eine Wohnung bringen, vorher verheirathen, τινί, mit Einem, Sp.
-
115 προ-σαίρω
προ-σαίρω, vorher grinzen, die Zähne bleken, προσεσηρότες Lycophr. 880, vorher zerrissen.
-
116 προ-σημειόω
προ-σημειόω, vorher bezeichnen, med. sich Etwas vorher bezeichnen, merken, Eust. 225, 15.
-
117 προ-σημαίνω
προ-σημαίνω, 1) vorher ein Zeichen geben, anzeigen, Zukünftiges vorher verkünden, ἃ ἔστ' ἄσημα, μάντεις προσημαίνουσιν, Eur. Suppl. 213; Her. 6, 27; ὅταν τοῖς Ἕλλησι τέρατα πέμπ οντες προσημαίνωσι, Xen. Mem. 1, 4, 15; οὐ προὔλεγον, οὐ προεσήμαινον ὴμῖν οἱ ϑεοὶ φυλάξασϑαι, Aesch. 3, 130. – 2) verkünden, bekannt machen, befehlen, τινί τι, Eur. Med. 725; vom Herolde, Her. 6, 77; c. inf., von der Pythia, 6, 123.
-
118 προ-σήπω
-
119 προ-τραγ-ῳδέω
προ-τραγ-ῳδέω, vorher ein Trauerspiel geben, vorher ein großes Aufsehen wovon machen, Schol. Eur. Hipp. 601.
-
120 προτεραῖος
προτεραῖος, am Tage vorher; ἡ προτεραία, sc. ἡμέρα, der Tag vorher; τῇ προτεραίᾳ, Her. 7, 212; τῆς καταστάσιος, 9, 9; κραιπαλῶντα ἔτι ἐκ τῆς προτεραίας, Plat. Conv. 176 d; seltener τῇ προτεραίᾳ ἡμέρᾳ, Phaed. 59 d; τῇ προτεραίᾳ ὅτε ταῠτ' ἔλεγε, am Tage vor dem, an welchem er dies sagte, Dem. 21, 119; Folgde.
См. также в других словарях:
Vorher — Vorhẽr, und zu Anfange eines Satzes vorher, ein Nebenwort der Zeit, den Umstand zu bezeichnen, da etwas der Zeit nach eher geschehen ist; da es denn als ein Nebenwort nur alsdann gebraucht werden kann, wenn die Sache, welche der Terminus a quo… … Grammatisch-kritisches Wörterbuch der Hochdeutschen Mundart
vorher — Adv. (Grundstufe) vor einer Sache, Gegenteil zu nachher Synonyme: davor, zuvor Beispiele: Vorher hat sie beim Fernsehen gearbeitet. Jetzt geht es mir viel besser als vorher … Extremes Deutsch
vorher — нем. [форхэ/р] vorhin [форхи/н] прежде, перед этим ◊ wie vorher [ви форхэ/р] wie vorhin [ви форхи/н] (играть) как прежде … Словарь иностранных музыкальных терминов
vorher — [Basiswortschatz (Rating 1 1500)] Auch: • vor • bevor • (früher) schon einmal • ehe Bsp.: • Wenn ich es doch vorher gewusst hätte! • … Deutsch Wörterbuch
vorher — Ich komme mit ins Café. Vorher muss ich aber noch zur Bank … Deutsch-Test für Zuwanderer
vorher — vorweg; im Vorfeld; zuvor; vor; ehe; bevor; im Voraus; im Vorhinein * * * vor|her [fo:ɐ̯ he:ɐ̯] <Adverb>: vor einem bestimmten Zeitpunkt, vor einem anderen Geschehen; davor, zuvor: warum hast du mir das nicht vorher gesagt?; … Universal-Lexikon
vorher — vo̲r·her, vor·he̲r Adv; vor einem bestimmten Zeitpunkt ≈ zuvor ↔ nachher, danach <kurz vorher; am Tag vorher; zwei Wochen vorher; etwas vorher sagen, wissen>: Das hättest du vorher sagen müssen!; Konntest du dir das nicht vorher überlegen?… … Langenscheidt Großwörterbuch Deutsch als Fremdsprache
vorher — • vor|her [auch ... he:ɐ̯] – vorher (früher, vor diesem Zeitpunkt) war es besser – etwas vorher tun – kurz vorher Schreibung in Verbindung mit Verben: Getrenntschreibung, wenn »vorher« im Sinne von »früher, vor einem bestimmten Zeitpunkt«… … Die deutsche Rechtschreibung
vorher — davor, erst, vorauf, voraus, zuerst, zuvor; (schweiz.): vorgängig; (geh.): vordem; (landsch.): zurück. * * * vorher:zuvor·vordem·davor·imVoraus;zumVoraus(bes.schweiz);imVorhinein(bes.österr);auch⇨früher(1) vorher→früher … Das Wörterbuch der Synonyme
Vorher — 1. Ich vorher, dann du zuerst. (Nürtingen.) 2. Vorher schön zum Küssen, nachher zum Anpissen. – Eiselein, 623; Simrock, 11052; Braun, I, 4838. »Vörhöä schön tum Küssen, noahöä to m anpissen.« (Schlingmann, 1392.) … Deutsches Sprichwörter-Lexikon
vorher wissen — vorher wissen … Deutsch Wörterbuch