(supposing+that)

jeśli nie — if not, unless

jeśli będziesz grzeczny, opowiem ci bajkę — if you behave, I'll tell you a story

jeśli dobrze pamiętam... — if I remember rightly...

jeśli idzie o... — as regards...

jeśli nawet — even if

a jeśli się nie zgodzi? — what if he says no?

jeśli o mnie chodzi — as far as I am concerned

le ipotesi sono due — there are two possibilities

facciamo l'ipotesi che non venga — supposing he doesn't come

nella peggiore/migliore delle ipotesi — at worst/best

nella migliore delle ipotesi lo finirò sabato — at best I'll finish it on Saturday

nell'ipotesi che venga — should he come, if he comes

se per ipotesi io partissi... — just supposing I were to leave...

le ipotesi sono due — there are two possibilities

facciamo l'ipotesi che non venga — supposing he doesn't come

nella peggiore/migliore delle ipotesi — at worst/best

nella migliore delle ipotesi lo finirò sabato — at best I'll finish it on Saturday

nell'ipotesi che venga — should he come, if he comes

se per ipotesi io partissi... — just supposing I were to leave...

jestem! — present!, here!

jestem samochodem — I've come by car

jesteśmy po obiedzie — we've already had dinner

czy byłeś w partii? — were you a party member?

jest ciepło/zimno — it's warm/cold

jest mi zimno/przykro — I'm cold/sorry

co ci jest? — what's the matter with you?

ten dom był zbudowany w 1874 — this house was built in 1874

co będzie, jeśli nie przyjdą? — what will happen if they don't come?

być może — maybe

tak jest! — yes, sir!

to jest — that is

no han sido capaces de asumir la tarea de gobernar — they have been incapable of taking on the task of government

ha asumido la cartera de Sanidad — he has been appointed Health Minister

los socialistas asumieron el poder en 1982 — the socialists came to power in 1982

un empresario debe invertir y asumir el riesgo — a businessman must invest and take the risk

lo hice asumiendo el riesgo de ser castigado — I did it in the knowledge that I risked being punished

estoy dispuesto a asumir todas las críticas — I am willing to accept all the criticism

la familia ha asumido su muerte con serenidad — the family has taken her death calmly

la población había asumido una actitud contraria a la presencia militar — people had come out against the military presence

asumió el papel de víctima — he took on the role of victim

el fuego asumió enormes proporciones — the fire took on major proportions

asumir que — to assume that

asumieron que era cierto — they assumed that it was true

asumió el mando del regimiento — he assumed command of the regiment

no estoy dispuesto a asumir ese riesgo — I am not prepared to take that risk

la situación asumió una gravedad inusitada — the situation became unusually serious

el incendio asumió grandes proporciones — it turned into a major fire

asumió un aire de indiferencia — he assumed an air of indifference

ya tengo asumido el problema — I've come to terms with the problem now

debe asumir las consecuencias de sus errores — he must accept the consequences of his mistakes

asumió el mando del regimiento — he assumed command of the regiment

no estoy dispuesto a asumir ese riesgo — I am not prepared to take that risk

la situación asumió una gravedad inusitada — the situation became unusually serious

el incendio asumió grandes proporciones — it turned into a major fire

asumió un aire de indiferencia — he assumed an air of indifference

ya tengo asumido el problema — I've come to terms with the problem now

debe asumir las consecuencias de sus errores — he must accept the consequences of his mistakes

and in the form ni: DVM NI MINVS VIGINTI ADSIENT,

DVM NE AMPLIOREM MODVM PRATORVM HABEANT QVAM, etc.,

ne sues quidem id velint, non modo ipse,

ne in oppidis quidem... ne in fanis quidem,

Philippus non item: itaque ne nos quidem,

nulla ne minima quidem aura fluctus commovente,

non potest dici satis, ne cogitari quidem, quantum, etc.,

vita beata, quam ne in deo quidem esse censes, nisi, etc.,

ut in foro et in judicio... ne non timere quidem sine aliquo timore possimus,

ne tondere quidem Vellera possunt,

so after a negative, repeating it with emphasis: non enim praetereundum est ne id quidem,

nulla species ne excogitari quidem potest ornatior,

non praetermittam ne illud quidem,

Caesar negat se ne Graeca quidem meliora legisse,

numquam illum ne minima quidem re offendi,

sine quā ne intellegi quidem ulla virtus potest,

neque enim ipsius quidem regis abhorrebat animus,

VECTIGAL INVITEI DARE NEI DEBENTO,

art. ni, II.: abi, ne jura: satis credo,

ah, ne saevi tantopere,

impius ne audeto placare donis iram deorum,

ne, pueri, ne tanta animis assuescite bella,

ne me moveatis,

si certum est facere, facias: verum ne post conferas Culpam in me,

si denique veritas extorquebit, ne repugnetis,

ne pudori Sit tibi Musa lyrae sollers,

ne istuc Juppiter Opt. Max. sirit, etc.,

illud utinam ne vere scriberem!

ne vivam, si scio,

sed ne vivam, si tibi concedo,

ne sim salvus, si aliter scribo ac sentio,

ego enim, etc.,

pugnes omnino, sed cum adversario facili. Ne sit sane: videri certe potest,

ne sit sane summum malum dolor: malum certe est,

ne sint in senectute vires: ne postulantur quidem vires a senectute,

ne sit igitur sol, ne luna, ne stellae, quoniam nihil esse potest, nisi quod attigimus aut vidimus,

nec porro malum, quo aut oppressus jaceas, aut, ne opprimare, mente vix constes?

sint sane liberales ex sociorum fortunis, sint misericordes in furibus aerarii, ne illi sanguinem nostrum largiantur, etc.,

vix incedo inanis, ne ire posse cum onere existumes,

haec mihi nunc cura est maxima, ut ne cui meae Longinquitas aetatis obstet,

ego, pol, te ulciscar, ut ne impune nos illuseris,

excitandam esse animadversionem et diligentiam, ut ne quid inconsiderate negligenterque agamus,

equidem soleo dare operam, ut de suā quisque re me ipse doceat, et, ut ne quis alius assit, quo, etc.,

quam plurimis de rebus ad me velim scribas, ut prorsus ne quid ignorem,

ut causae communi salutique ne deessent,

lata lex est, ne auspicia valerent, ut omnibus fastis diebus legem ferri liceret: ut lex Aelia, lex Fufia ne valeret,

vos orant atque obsecrant, judices, ut in actore causae suae deligendo vestrum judicium ab suo judicio ne discrepet,

ego id agam, mihi qui ne detur,

moxque ad aram, quo ne hostis dolum persentisceret, aversusque a duce assistit,

omitto innumerabiles viros, quorum singuli saluti huic civitati fuerunt... ne quis se aut suorum aliquem praetermissum queratur,

Caesarem complexus obsecrare coepit, ne quid gravius in fratrem statueret,

vide sis, ne quid imprudens ruas,

considera, ne in alienissimum tempus cadat adventus tuus,

Cocceius, vide, ne frustretur,

metuo et timeo, ne hoc tandem propalam flat,

timeo ne malefacta mea sint inventa omnia,

vereor ne quid Andria apportet mali,

metuebat ne indicarent,

mater cruciatur et sollicita est, ne filium spoliatum omni dignitate conspiciat,

hic ne quid mihi prorogetur, horreo,

id paves, ne ducas tu illam, tu autem ut ducas,

esse metus coepit, ne, etc.,

terruit gentīs, grave ne rediret Saeculum Pyrrhae,

non periclumst, nequid recte monstres,

pavor ceperat milites, ne mortiferum esset vulnus,

vereor ne exercitum firmum habere non possit,

unum vereor ne senatus Pompeium nolit dimittere,

timeo ne non impetrem,

non vereor, ne quid temere facias,

timere non debeo, ne non iste illā cruce dignus judicetur,

qui cavet, ne decipiatur, etc.,

cavete, judices, ne nova proscriptio instaurata esse videatur,

v. caveo: casus quidam ne facerem impedivit,

unus ne caperetur urbs causa fuit,

which is always, in classic Latin, the first word of the clause (ante- class. after other words: sine dote uxoremne?

meministine me in senatu dicere? etc.,

potestne rerum major esse dissensio?

tune id veritus es?

jamne vides, belua, jamne sentis? etc.,

quid, si etiam falsum illud omnino est? tamenne ista tam absurda defendes?

quiane auxilio juvat ante levatos?

tun' te audes Sosiam esse dicere?

valuistin?

satin habes, si feminarum nulla'st: quam aeque diligam?

pergin autem?

vin commutemus?

so quin for quine,

utine adveniens vomitum excutias mulieri?

sin, saluti quod tibi esse censeo, id. consuadeo,

ut videamus, satisne ista sit justa defectio,

Publilius iturusne sit in Africam et quando, ex Aledio scire poteris,

videto vasa, multane sient,

quem imitari possimusne, ipse liber erit indicio,

quone malo mentem concussa? Timore deorum,

uterne Ad casus dubios fidet sibi certius?

illa rogare: Quantane?

misine ego ad te epistulam?

rectene interpretor sententiam tuam,

potestne virtus servire?

potesne dicere?

est etiam illa distinctio, utrum illudne non videatur aegre ferendum... an, etc.,

sed utrum strictimne attonsurum dicam esse an per pectinem, nescio,

Smyrna quid et Colophon? Majora minorane fama?

ut in incerto fuerit, vicissent victine essent,

cum interrogaretur, utrum pluris patrem matremne faceret,

ne ego homo infelix fui, Qui non alas intervelli,

ne ego haud paulo hunc animum malim quam, etc.,

ne ego, inquam, si ita est, velim tibi eum placere quam maxime,

ne iste,

ne tu hercle,

edepol ne ego,

edepol ne tu,

ne ista edepol,

ne istuc mecastor,

ne ille, medius fidius,

medius fidius ne tu,

edepol ne meam operam, etc.,

and in the form ni: DVM NI MINVS VIGINTI ADSIENT,

DVM NE AMPLIOREM MODVM PRATORVM HABEANT QVAM, etc.,

ne sues quidem id velint, non modo ipse,

ne in oppidis quidem... ne in fanis quidem,

Philippus non item: itaque ne nos quidem,

nulla ne minima quidem aura fluctus commovente,

non potest dici satis, ne cogitari quidem, quantum, etc.,

vita beata, quam ne in deo quidem esse censes, nisi, etc.,

ut in foro et in judicio... ne non timere quidem sine aliquo timore possimus,

ne tondere quidem Vellera possunt,

so after a negative, repeating it with emphasis: non enim praetereundum est ne id quidem,

nulla species ne excogitari quidem potest ornatior,

non praetermittam ne illud quidem,

Caesar negat se ne Graeca quidem meliora legisse,

numquam illum ne minima quidem re offendi,

sine quā ne intellegi quidem ulla virtus potest,

neque enim ipsius quidem regis abhorrebat animus,

VECTIGAL INVITEI DARE NEI DEBENTO,

art. ni, II.: abi, ne jura: satis credo,

ah, ne saevi tantopere,

impius ne audeto placare donis iram deorum,

ne, pueri, ne tanta animis assuescite bella,

ne me moveatis,

si certum est facere, facias: verum ne post conferas Culpam in me,

si denique veritas extorquebit, ne repugnetis,

ne pudori Sit tibi Musa lyrae sollers,

ne istuc Juppiter Opt. Max. sirit, etc.,

illud utinam ne vere scriberem!

ne vivam, si scio,

sed ne vivam, si tibi concedo,

ne sim salvus, si aliter scribo ac sentio,

ego enim, etc.,

pugnes omnino, sed cum adversario facili. Ne sit sane: videri certe potest,

ne sit sane summum malum dolor: malum certe est,

ne sint in senectute vires: ne postulantur quidem vires a senectute,

ne sit igitur sol, ne luna, ne stellae, quoniam nihil esse potest, nisi quod attigimus aut vidimus,

nec porro malum, quo aut oppressus jaceas, aut, ne opprimare, mente vix constes?

sint sane liberales ex sociorum fortunis, sint misericordes in furibus aerarii, ne illi sanguinem nostrum largiantur, etc.,

vix incedo inanis, ne ire posse cum onere existumes,

haec mihi nunc cura est maxima, ut ne cui meae Longinquitas aetatis obstet,

ego, pol, te ulciscar, ut ne impune nos illuseris,

excitandam esse animadversionem et diligentiam, ut ne quid inconsiderate negligenterque agamus,

equidem soleo dare operam, ut de suā quisque re me ipse doceat, et, ut ne quis alius assit, quo, etc.,

quam plurimis de rebus ad me velim scribas, ut prorsus ne quid ignorem,

ut causae communi salutique ne deessent,

lata lex est, ne auspicia valerent, ut omnibus fastis diebus legem ferri liceret: ut lex Aelia, lex Fufia ne valeret,

vos orant atque obsecrant, judices, ut in actore causae suae deligendo vestrum judicium ab suo judicio ne discrepet,

ego id agam, mihi qui ne detur,

moxque ad aram, quo ne hostis dolum persentisceret, aversusque a duce assistit,

omitto innumerabiles viros, quorum singuli saluti huic civitati fuerunt... ne quis se aut suorum aliquem praetermissum queratur,

Caesarem complexus obsecrare coepit, ne quid gravius in fratrem statueret,

vide sis, ne quid imprudens ruas,

considera, ne in alienissimum tempus cadat adventus tuus,

Cocceius, vide, ne frustretur,

metuo et timeo, ne hoc tandem propalam flat,

timeo ne malefacta mea sint inventa omnia,

vereor ne quid Andria apportet mali,

metuebat ne indicarent,

mater cruciatur et sollicita est, ne filium spoliatum omni dignitate conspiciat,

hic ne quid mihi prorogetur, horreo,

id paves, ne ducas tu illam, tu autem ut ducas,

esse metus coepit, ne, etc.,

terruit gentīs, grave ne rediret Saeculum Pyrrhae,

non periclumst, nequid recte monstres,

pavor ceperat milites, ne mortiferum esset vulnus,

vereor ne exercitum firmum habere non possit,

unum vereor ne senatus Pompeium nolit dimittere,

timeo ne non impetrem,

non vereor, ne quid temere facias,

timere non debeo, ne non iste illā cruce dignus judicetur,

qui cavet, ne decipiatur, etc.,

cavete, judices, ne nova proscriptio instaurata esse videatur,

v. caveo: casus quidam ne facerem impedivit,

unus ne caperetur urbs causa fuit,

which is always, in classic Latin, the first word of the clause (ante- class. after other words: sine dote uxoremne?

meministine me in senatu dicere? etc.,

potestne rerum major esse dissensio?

tune id veritus es?

jamne vides, belua, jamne sentis? etc.,

quid, si etiam falsum illud omnino est? tamenne ista tam absurda defendes?

quiane auxilio juvat ante levatos?

tun' te audes Sosiam esse dicere?

valuistin?

satin habes, si feminarum nulla'st: quam aeque diligam?

pergin autem?

vin commutemus?

so quin for quine,

utine adveniens vomitum excutias mulieri?

sin, saluti quod tibi esse censeo, id. consuadeo,

ut videamus, satisne ista sit justa defectio,

Publilius iturusne sit in Africam et quando, ex Aledio scire poteris,

videto vasa, multane sient,

quem imitari possimusne, ipse liber erit indicio,

quone malo mentem concussa? Timore deorum,

uterne Ad casus dubios fidet sibi certius?

illa rogare: Quantane?

misine ego ad te epistulam?

rectene interpretor sententiam tuam,

potestne virtus servire?

potesne dicere?

est etiam illa distinctio, utrum illudne non videatur aegre ferendum... an, etc.,

sed utrum strictimne attonsurum dicam esse an per pectinem, nescio,

Smyrna quid et Colophon? Majora minorane fama?

ut in incerto fuerit, vicissent victine essent,

cum interrogaretur, utrum pluris patrem matremne faceret,

ne ego homo infelix fui, Qui non alas intervelli,

ne ego haud paulo hunc animum malim quam, etc.,

ne ego, inquam, si ita est, velim tibi eum placere quam maxime,

ne iste,

ne tu hercle,

edepol ne ego,

edepol ne tu,

ne ista edepol,

ne istuc mecastor,

ne ille, medius fidius,

medius fidius ne tu,

edepol ne meam operam, etc.,

and in the form ni: DVM NI MINVS VIGINTI ADSIENT,

DVM NE AMPLIOREM MODVM PRATORVM HABEANT QVAM, etc.,

ne sues quidem id velint, non modo ipse,

ne in oppidis quidem... ne in fanis quidem,

Philippus non item: itaque ne nos quidem,

nulla ne minima quidem aura fluctus commovente,

non potest dici satis, ne cogitari quidem, quantum, etc.,

vita beata, quam ne in deo quidem esse censes, nisi, etc.,

ut in foro et in judicio... ne non timere quidem sine aliquo timore possimus,

ne tondere quidem Vellera possunt,

so after a negative, repeating it with emphasis: non enim praetereundum est ne id quidem,

nulla species ne excogitari quidem potest ornatior,

non praetermittam ne illud quidem,

Caesar negat se ne Graeca quidem meliora legisse,

numquam illum ne minima quidem re offendi,

sine quā ne intellegi quidem ulla virtus potest,

neque enim ipsius quidem regis abhorrebat animus,

VECTIGAL INVITEI DARE NEI DEBENTO,

art. ni, II.: abi, ne jura: satis credo,

ah, ne saevi tantopere,

impius ne audeto placare donis iram deorum,

ne, pueri, ne tanta animis assuescite bella,

ne me moveatis,

si certum est facere, facias: verum ne post conferas Culpam in me,

si denique veritas extorquebit, ne repugnetis,

ne pudori Sit tibi Musa lyrae sollers,

ne istuc Juppiter Opt. Max. sirit, etc.,

illud utinam ne vere scriberem!

ne vivam, si scio,

sed ne vivam, si tibi concedo,

ne sim salvus, si aliter scribo ac sentio,

ego enim, etc.,

pugnes omnino, sed cum adversario facili. Ne sit sane: videri certe potest,

ne sit sane summum malum dolor: malum certe est,

ne sint in senectute vires: ne postulantur quidem vires a senectute,

ne sit igitur sol, ne luna, ne stellae, quoniam nihil esse potest, nisi quod attigimus aut vidimus,

nec porro malum, quo aut oppressus jaceas, aut, ne opprimare, mente vix constes?

sint sane liberales ex sociorum fortunis, sint misericordes in furibus aerarii, ne illi sanguinem nostrum largiantur, etc.,

vix incedo inanis, ne ire posse cum onere existumes,

haec mihi nunc cura est maxima, ut ne cui meae Longinquitas aetatis obstet,

ego, pol, te ulciscar, ut ne impune nos illuseris,

excitandam esse animadversionem et diligentiam, ut ne quid inconsiderate negligenterque agamus,

equidem soleo dare operam, ut de suā quisque re me ipse doceat, et, ut ne quis alius assit, quo, etc.,

quam plurimis de rebus ad me velim scribas, ut prorsus ne quid ignorem,

ut causae communi salutique ne deessent,

lata lex est, ne auspicia valerent, ut omnibus fastis diebus legem ferri liceret: ut lex Aelia, lex Fufia ne valeret,

vos orant atque obsecrant, judices, ut in actore causae suae deligendo vestrum judicium ab suo judicio ne discrepet,

ego id agam, mihi qui ne detur,

moxque ad aram, quo ne hostis dolum persentisceret, aversusque a duce assistit,

omitto innumerabiles viros, quorum singuli saluti huic civitati fuerunt... ne quis se aut suorum aliquem praetermissum queratur,

Caesarem complexus obsecrare coepit, ne quid gravius in fratrem statueret,

vide sis, ne quid imprudens ruas,

considera, ne in alienissimum tempus cadat adventus tuus,

Cocceius, vide, ne frustretur,

metuo et timeo, ne hoc tandem propalam flat,

timeo ne malefacta mea sint inventa omnia,

vereor ne quid Andria apportet mali,

metuebat ne indicarent,

mater cruciatur et sollicita est, ne filium spoliatum omni dignitate conspiciat,

hic ne quid mihi prorogetur, horreo,

id paves, ne ducas tu illam, tu autem ut ducas,

esse metus coepit, ne, etc.,

terruit gentīs, grave ne rediret Saeculum Pyrrhae,

non periclumst, nequid recte monstres,

pavor ceperat milites, ne mortiferum esset vulnus,

vereor ne exercitum firmum habere non possit,

unum vereor ne senatus Pompeium nolit dimittere,

timeo ne non impetrem,

non vereor, ne quid temere facias,

timere non debeo, ne non iste illā cruce dignus judicetur,

qui cavet, ne decipiatur, etc.,

cavete, judices, ne nova proscriptio instaurata esse videatur,

v. caveo: casus quidam ne facerem impedivit,

unus ne caperetur urbs causa fuit,

which is always, in classic Latin, the first word of the clause (ante- class. after other words: sine dote uxoremne?

meministine me in senatu dicere? etc.,

potestne rerum major esse dissensio?

tune id veritus es?

jamne vides, belua, jamne sentis? etc.,

quid, si etiam falsum illud omnino est? tamenne ista tam absurda defendes?

quiane auxilio juvat ante levatos?

tun' te audes Sosiam esse dicere?

valuistin?

satin habes, si feminarum nulla'st: quam aeque diligam?

pergin autem?

vin commutemus?

so quin for quine,

utine adveniens vomitum excutias mulieri?

sin, saluti quod tibi esse censeo, id. consuadeo,

ut videamus, satisne ista sit justa defectio,

Publilius iturusne sit in Africam et quando, ex Aledio scire poteris,

videto vasa, multane sient,

quem imitari possimusne, ipse liber erit indicio,

quone malo mentem concussa? Timore deorum,

uterne Ad casus dubios fidet sibi certius?

illa rogare: Quantane?

misine ego ad te epistulam?

rectene interpretor sententiam tuam,

potestne virtus servire?

potesne dicere?

est etiam illa distinctio, utrum illudne non videatur aegre ferendum... an, etc.,

sed utrum strictimne attonsurum dicam esse an per pectinem, nescio,

Smyrna quid et Colophon? Majora minorane fama?

ut in incerto fuerit, vicissent victine essent,

cum interrogaretur, utrum pluris patrem matremne faceret,

ne ego homo infelix fui, Qui non alas intervelli,

ne ego haud paulo hunc animum malim quam, etc.,

ne ego, inquam, si ita est, velim tibi eum placere quam maxime,

ne iste,

ne tu hercle,

edepol ne ego,

edepol ne tu,

ne ista edepol,

ne istuc mecastor,

ne ille, medius fidius,

medius fidius ne tu,

edepol ne meam operam, etc.,

hypothèse de travail — working hypothesis

se refuser à la moindre hypothèse — to refuse to speculate

écarter l'hypothèse de l'accident — to rule out the possibility of an accident

dans l'hypothèse où — assuming that

hvis bog er det? — чья э́то кни́га?