ԱԿԱՆՋ

ՈՎ

ա. (խսկց.) Послушный, кроткий, смирный.

ի 1. Ухо. Ականջի բորբոքում воспаление уха. Ականջը ցավում է ухо болит. 2. (փխբ.) Наушник, доносчик, осведомитель. 3. Площадка у входа на мост 4. Ухо, ушко (завязанный угол мешка для захвата). 5. (բրբ.) Ушко. Ասեղի ականջը ушко иголки. 6. Ушко, петля, приспособление для более удобного держания, для соединения с чем-либо. 7. Печенье (хворост). ◊ Ականջ անել, Ականջ դնել 1) слушать 2) прислушиваться 3) подслушивать. Մի ականջից մտնում է, մյուսից դուրս է գալիս в одно ухо входит, в другое выходит. Ականջը տանել прожужжать все уши (кому). Ականջը գցել довести до слуха (чьего). Ականջը լցնել дуть (или петь) в уши (кому). Ականջը ծակել՝ սղոցել՝ խարտոցել резать (драть) ухо (о неприятном звуке). Ականջը կախել подслушивать. Ականջը ձայնի լինել, Ականջը դռանը (լինել) ждать вестей, быть в ожидании, прислушиваться. Ականջը մտնել нашёптывать, Ականջը արնոտել կտրել обручить сына. Ականջի ետևը գցել пропустить мимо ушей, не придать значения, не принимать во внимание, отложить в долгий ящик. Ականջի ետևը տեսնել не видать, как своих ушей. Ականջի ծայրով լսել слышать краем уха. Ականջին դիպչել՝ հասնել коснуться слуха, дойти, долететь до слуха (чьего). Ականջին հասցնել 1) дать, съездить, заехать в ухо, 2) наушничать, довести до слуха (чьего-либо). Ականջի օղ, Ականջի գինդ серьга. Ականջին օղ անել Зарубить на носу, намотать на ус Ականջը բուրդ՝ բամբակ կոխել заложить уши ватой. Ականջս գնաց протрубили (мне) уши, прожужжали (мне) уши. Ականջը կանչի խոսի будь он добром помянут. Ականջը կանչում է звенит в ушах (по народной примете-кто-то вспоминает). Ականջները լարել՝ սրել навострить, насторожить, настораживать уши (ухо), напрячь слух, прислушаться. Ականջները ծանր тугой на ухо. Ականջները կտրել՝ պոկել нарвать, оборвать, натрепать уши. Ականջները քաշել՝ ոլորել 1) выдрать за уши, надрать уши, 2) сделать внушение, приструнить. Ականջն ընկնել дойти до слуха. Ականջով լինել быть послушным. Ականջները բռնվել են՝ ծանրացել են 1) Стал крепок на ухо, 2) заложило уши. Ականջովս եմ լսել слышал собственными ушами. Ականջի ծակ ունենալ быть сообразительным, смекалистым.

* * *

[N]

ухо (N)

наушник (M)

доносчик (M)

осведомитель (M)

ушко (N)

печенье (N)

петля (F)

kulak

[V]

подслушать

подслушивать

ի 1. Глаз. 2. Зрение. 3. Взгляд, взор. 4. Постав (мельничный). 5. Лучшая, отборная вещь среди однородных вещей. 6. Секция (здания). 7. Небольшое углубление, ниша в стене. 8. Ящик (стола, комода). 9. Глазок (сыра). 10. (բսբ.) Почка, глазок. 11. Очко (в карточной игре). 12. տր. և ներգ. հոլ: Աչքին, աչքում в чьих-либо глазах, На чей-либо взгляд, по чьему-либо мнению. ◊ Աչք ածել 1) смотреть, наблюдать, оглядываться вокруг, 2) искать, 3) беречь, охранять. Աչք անել моргать. Աչք-աչքի գցել смотреть друг другу в глаза. Աչք առնել՝ դիպչել (սնոտ.) сглазили кого. Աչք բանալ, աչք բացել, աչք բաց անել 1) освободиться от забот, прийти в себя, 2) понять, просветиться. Աչք գոցել, տե՛ս Աչք փակել։ (Մեկին) աչք գցել, աչք ձգել высмотреть, приметить кого. Աչք դնել (մեկին) облюбовать, приглядеть, зариться. Աչքդ (աչքդ, աչքներդ, աչքները) լույս поздравляю тебя (его, вас, их). Աչք ծակել 1) бить, бросаться в глаза, 2) вызвать зависть. Աչք ման ածել 1) искать, 2) смотреть по сторонам. Աչք շլացնել пленить, прельстить. Աչք տալ следовать чьему-нибудь примеру. Աչք տնկել зариться на кого, что. Աչք ու ականջ осведомитель. Աչք ունենալ вожделеть. Աչք փակել 1) закрывать глаза (на что), 2) сомкнуть глаза. Աչքե տես, բերնե կարոտ хоть видит око, да зуб неймёт; по усам текло, в рот не попало. Աչքերդ բռնի 1) чтоб ты ослеп, неблагодарный! Աչքերը բաց մնալ опешить. Աչքերը բռնել 1) закрыть (кому) глаза ладонями, 2) чтоб (тебе, ему, им) ослепнуть! Աչքերը բռնվել ослепнуть. Աչքերը բուռն ընկնել глаза вылезли из орбит (от сильного удара по голове). Աչքերը գագաթն է թռել глаза на лоб лезут, полезли. Աչքերը գնալ 1) клонить ко сну, 2) заглядеться, 3) տե՛ս Աչքերը ջուրը տաներ Աչքերը դեղ դնել подводить глаза. Աչքերը թրջվել прослезиться. Աչքերը լցվել, լցնել налиться слезами (о глазах) Աչքերը խորն ընկնել, տե՛ս Աչքերը փոս ընկնել։ Աչքերը ծանրացել են веки отяжелели. Աչքերը կապել 1) втереть очки, 2) заколдовать. Աչքերը կուրանալ ослепнуть. Աչքերը կուլ գնալ 1) западать (о глазах), 2) слипаться (о глазах), 3) похудеть, 4) сморщиться. Աչքերը հանգչել потухнуть (о глазах). Աչքերը հանել 1) выколоть глаза, 2) навредить, 3) наказать. Աչքերը հետը գնալ заглядеться. Աչքերը հետը տանել 1) очаровать, пленить, 2) досадить кому-либо. Աչքերը հող, մոխիր, հող ու մոխիր փչել, տե՛ս Աչքերին թոզ փչել։ Աչքերը, ճակատը, ճակատին թռնել, տե՛ս Աչքերը գագաթը թռչել։ Աչքերը՝ աչքերի աոաջ մթնել потемнеть в глазах. Աչքերը շաղվել мутиться в глазах. Աչքերը ոլորել косить глаза. Աչքերը չորս անել 1) вытаращить глаза, 2) бдительно стеречь, 3) смотреть, глядеть и т.п. во все глаза, в оба (глаза). Աչքերը չռել вытаращить, вылупить глаза. Աչքերը ջուրը տանել помутиться в глазах. Աչքերը սրտի հայելին են глаза-зеркало души. Աչքերը սև ջուր իջնել Заболеть глаукомой. Աչքերը վառվել разгореться, заблестеть, заискриться (о глазах). Աչքերը փայլել, տե՛ս Աչքերը վառվել։ Աչքերը փոս ընկնել запасть (о глазах). Աչքերը քոռանալ, տե՛ս Աչքերը կուրանալ։ Աչքերին թոզ փչել пустить пыль в глаза. Աչքերին չհավատալ не верить своим глазам. Աչքերից արցունք քամել՝ թափել 1) проливать слёзы, 2) вызвать слёзы (у кого). Աչքերից թափել՝ վեր ածել лить слёзы. Աչքերից խեղն լինել быть слабым глазами. Աչքերից կայծեր դուրս թռան, աչքերը կայծակին տվին искры из глаз посыпались. Աչքերից կրակ է թափում из глаз сыплются искры Աչքերով ուտել 1) есть глазами, 2) (փխբ.) сердиться. Աչքը անկուշտ ненасытный, жадный, алчный. Աչքը ասածին չափ сколько охватывает глаз. Աչքը՝ աչքերը առնել 1) приглянуться, 2) не останавливаться ни перед чем, 3) заметить, 4) сглазить. Աչքը արնով լցվել налиться кровью (о глазах). Աչքը արյուն разъярённый. Աչքը բան տեսնել получить достаточно, удовлетвориться. Աչքը բար չբռնել завидовать. Աչքը (աչքերը) բաց 1) տե՛ս Աչքաբաց, 2) в полном сознании, 3) живой. Աչքը (աչքերը) բացել՝ բաց անել 1) проснуться, 2) открыть глаза (кому), 3) прозреть, 4) прийти в себя, очнуться, 5) начать жить, 6) одуматься, 7) распуститься, цвести. Աչքը բաց լուսացնել глаз не сомкнуть до рассвета. Աչքը բաց մեռնել умереть, не достигнув цели. Աչքը բացվել 1) проснуться, 2) прозреть, 3) очнуться, 4) начать жить, 5) распуститься, цвести. Աչքը բռնել 1) понравиться, 2) տե՛ս Աչքերը բռնել: Աչքը գալ скупиться, жалеть (что-либо). Աչքը գոց, տե՛ս Աչքը փակ։ Աչքը գոցել, տե՛ս Աչքը փակել։ Աչքը գիրը տանել испортиться от чтения (о глазах). Աչքը գցել 1) вылупить глаза, 2) облюбовать, 3) ждать подачки. Աչքը դեռ չթարթած вмиг, не успев моргнуть. Աչքը դիպչել 1) заметить, увидеть, 2) տե՛ս Աչքով տալ։ Աչքը դռանը մնալ проглядеть все глаза (очи). Աչքը դռանը պահել стеречь дом. Աչքը դուրս գալ 1) лишиться зрения, 2) вылезать из глазниц (о глазах), 3) поделом ему, 4) чтоб ослепнуть ему! Աչքը դուրս(ը) (լինել) 1) блудить, 2) быть в ожидании. Աչքը զորել различать. Աչքը ընկնել մի բանի 1) заметить, 2) понравиться. Աչքը թեքել 1) отвести взгляд, 2) отвернуться. Աչքը իր դռանը 1) верный в супружестве, 2) живущий на свой средства, довольный своей судьбой. Աչքը լալով մնալ остаться в безысходном горе, быть постоянно в слезах. Աչքը լի՝ լիքը տես Աչքը կուշտ։ Աչքը լիանալ жить в достатке, быть полностью удовлетворённым своим достатком. Աչքը խաբել 1) соблазнить внешностью, 2) провести на мякине. Աչքը՝ աչքերը խավարել ослабнуть (о зрении). Աչքդ խավարի чтоб ты ослеп! Աչքը խմել 1) прийтись по вкусу, 2) рассчитывать на успех, считать для себя посильным что-либо. Աչքը խոթել, տե՛ս Աչքը կոխել Աչքը խփել՝ խուփ անել сомкнуть глаза. Աչքը ծակ ненасытный, жадный, алчный. Աչքը՝ աչքերը՝ ծով դառնալ՝ ծովանալ пролить море слёз. Աչքը կապել втереть очки (кому). Աչքը կարոտ մնալ жить мечтой о ком, о чём) (о неудовлетворённом желании). Աչքը կշտանալ насытиться, удовлетвориться. Աչքը կոխել тыкать в глаза. Աչքը կպցնել, աչք կպցնել, сомкнуть глаза. Աչքը կուշտ нежадный, довольный своим достатком. Աչքը կտրել, տե՛ս Աչքը զորել: Աչքը՝ աչքերը մեկից մի բանից կտրել отвести глаза. Աչքը հանել 1) выколоть глаза, 2) сильно навредить, 3) наказать. Աչքը հատ ընկնել появилось бельмо на глазу. Աչքը հետևից մնալ проглядеть все глаза (очи). Աչքը ճանապարհին՝ ճամփին (մնալ), տե՛ս Աչքը դռանը մնալ։ Աչքը ճամփին թողնել заставить долго ждать себя. Աչքը հպել моргнуть, мигнуть. Մի աչքը հպելում вмиг. Աչքը ճպել зажмуриться. Աչքը մազ բուսնել заждаться. Աչքը ման ածել смотреть по сторонам, искать. Աչքը մեկի ձեռքին լինել уповать на кого, ждать подачки. Աչքը մտնել 1) вызывать зависть, 2) втереться (войти) в доверие, 3) лезть на глаза, выпячиваться Աչքը՝ աչքերը շաղվել рябить в глазах. Աչքը շլել, տե՛ս Աչքը պաղել։ Աչքը շոյել ласкать глаз, взор. Աչքը շոռ похотливый, блудливый. Աչքը չգալ 1) не жалеть, 2) не представлять ценности (для кого,). Աչքը չվերցնել завидовать. Աչքը՝ աչքերը պաղել՝ սառել уставиться в одну точку, вперить взгляд во что-либо. Աչքը՝ աչքերը ջոկել разобрать, разглядеть. Աչքը՝ աչքերը ջուր դառնալ՝ կտրել проглядеть все глаза (очи), заждаться. Աչքը վրան լինել 1) облюбовать, 2) присматривать за кем-чем. Աչքը վրան մնալ остаться неудовлетворённым. Աչքը վրան պահել присматривать за кем-чем, беречь. Աչքը տեսածից կվախենա՝ վախենում է обжёгся на молоке, дует на воду, пуганая ворона и куста боится. Աչքը տնկել, տե՛ս Աչք տնկել։ Աչքը (աչքերը) ուռչել (մեկի համար) очень надо. Աչքը (աչքերը) փակել 1) закрыть глаза на что-либо, не заметить, пройти мимо, 2) закрыть глаза, вздремнуть, 3) умереть. Աչքը քաղցրանալ стать благосклонным. Աչքը քաղցր լինել относиться благосклонно. Աչքի անցկացնել՝ անցնել просмотреть. Աչքի անցնել 1) տե՛ս Աչքի անցկացնել, 2) восстановить в памяти. Աչքի առաջ, առջև 1) на чьих-либо глазах, 2) под присмотром. Աչքի առաջ գալ привидеться. Աչքի առաջ ունենալ 1) иметь в виду, 2) учесть. Աչքի է եկել сглазили кого. Աչքի գրող ненавистный. Աչքիդ վերևը ունք կա (չասել) не обидеть и малым. Աչքի զարնել՝ ընկնել бить, бросаться в глаза, выделяться. Աչքի լույս 1) зрение, 2) свет очей, светик мой. Աչքի լույսը թափել 1) ослепить, 2) корпеть над чем-либо. Աչքի լույսը խավարել 1) ослабеть (о зрении,), 2) чтоб (ты, он) ослеп. Աչքի լույսը՝ (լուսը) հանել 1) выколоть глаза, 2) наказать. Աչքի լույսը՝ (լուսը) հատնել՝ քաղվել ослабнуть глазами. Աչքի լույսի հետ չփոխել ценить как зеницу ока. Աչքի լույսի պես պահել՝ պահպանել хранить как зеницу ока. Աչքի հինուն կամ որդը կոտրել заморить червячка. Աչքին բար չտալ завидовать. Աչքին գալ 1) понравиться, 2) представлять в глазах ценность, 3) бить в глаза. Աչքին դիպչել попасться на глаза (на миг). Աչքին երևալ 1) показаться на глаза, 2) мерещиться, казаться, показаться, 3) показать кому-либо свою силу, мощь, 4) представлять в глазах (кого) ценность. Աչքին ընկնել, աչքովն ընկնել 1) попасться на глаза, 2) быть замеченным вскользь. Աչքին թող փչել, տե՛ս Աչքերին թոզ փչել։ Աչքին թվալ мерещиться, казаться. Աչքին հող ու մոխիր փչել, տե՛ս Աչքերին թոզ փչել։ Աչքի չափով на глаз. Աչքի ծայրով՝ պոչով մտիկ տալ смотреть исподтишка, украдкой. Աչքի սևն ու սպիտակը свет очей, единственная надежда. Աչքիս չերևաս убирайся с глаз моих. Աչքիս (մեր աչքի, աչքներիս) վրա с удовольствием. Աչքի սուրման թռցնող выжига. Աչքի վրա տեղ ունենալ честь и место кому. Աչքի տակ, տե՛ս Աչքի առաջ։ Աչքի տակ առնել 1) иметь в виду, 2) заклевать. Աչքի տակով(ն) անցկացնել бегло просмотреть. Աչքի տակով նայել՝ մտիկ տալ 1) смотреть украдкой, исподтишка, 2) поглядеть, 3) косо смотреть на кого, что-либо. Աչքի տակ ունենալ иметь в виду, учесть. Աչքից արյուն կաթել՝ թափվել прийти в бешенство. Աչքից բաց թողնել проглядеть- Աչքից գցել 1) разлюбить, 2) потерять из виду, 3) уронить кого в чьих-либо глазах. Աչքից էլ ընկնել՝ պրծնել, աչքացավից էլ потерять всё. Աչքից ընկնել՝ ելնել 1) потерять чьё-либо расположение, 2) потеряться из поля зрения. Աչքից թողնել упустить из виду. Աչքից ծածկվել скрыться с глаз. Աչքից կորչել сгинуть с глаз. Աչքից՝ աչքերից կրակ թափել взбеситься. Աչքից հանել, տե՛ս Աչքից գցել։ Աչքից հեռանալ удалиться с глаз долой. Աչքից վրիպել ускользнуть от внимания. Աչքից փախչել 1) избегать встречи, 2) стараться быть незамеченным. Աչքից փախցնել 1) прятать, 2) проглядеть. Աչքի փուշ бельмо на глазу. Աչքով անել подмигнуть. Աչքով աչք չունենալ Ненавидеть (кого). Աչքովն ընկնել, տե՛ս Աչքին ընկնել։ Աչքով չափել 1) смерить на глазок, 2) смерить взглядом кого, 3) определить на глаз, на глазок. Աչքով տալ сглазить. Աչքով տեսնել увидеть собственными глазами. Աչքով ունքով անել подмаргивать, подмигивать. Աչքով-ունքով է красивый. Աչքս լուս не было печали, этого не хватало. Աչքում բարձրանալ подняться в глазах (чьих). Աչքում (աչքից) ընկնել пасть в глазах (чьих). Աչքում մթնել потемнеть в глазах. Աչքումը յուղ լինել կամ ունենալ уметь подметить хорошее. Աչք ու ունքը կիտել нахмуриться. Բարի աչքով նայել, Բաց աչքով լուսացնել, Բաց աչքով նայել, Թեթև աչքով նայել, Խեթ աչքով նայել, Ծուռ աչքով նայել, Հավասար աչքով նայել, Հոգու աչք, Հոնքը շինելու տեղ՝ աչքը հանել, Մի աչքով նայել, Վատ աչքով նայել, ՈՒրիշի աչքով նայել, Փորձված աչք այլն, տե՛ս կապակցությունների առաջին բառերի տակ։

* * *

[N]

глаз (M)

глаз: глаза (PL)

зрение (N)

ա. Вставной, накладной. Դնովի ատամներ вставные зубы. Դնովի մազեր парик. Դնովի սանդուղք приставная лестница. ◊ Ականջ դնել, Աչք դնել, Արգելք դնել, Բանակ դնել, Բույն դնել, տե՛ս կապակցությունների առաջին բառերի տակ։

1. ա․ Тяжёлый. 2. ա. (բրբ.) Тяжёлая (о беременной женщине). 3. մ. Тяжело. 4. ա. Солидный, степенный. 5. մ. Солидно, степенно. 6. ա․ Высокий (о цене), дорогостоящий. ◊ Ծանր ջուր тяжёлая вода. Ծանր մետաղներ тяжёлые металлы. Ծանր տարրեր тяжёлые элементы. Ծանր հրետանի тяжёлая артиллерия. Ծանր արդյունաբերություն тяжёлая промышленность. Ծանր ձեռք тяжёлая рука. Ծանր ոտք 1) тяжёлый на подъём, 2) приносящий неудачу. Տես ծանր նստել՝ կենալ вести себя солидно, степенно. Ծանր ու մեծ серьёзно, с серьёзным видом. Ծանր ու բարակ долго. Ծանր ու բարակ խոսել говорить длинно. Ծանր ու մեծ խոսել бахвалиться. Ծանր ու բարակ անել, Ծանր ու բարակ կշռել взвешивать, обдумывать. Ծանր ու թեթև անել 1) взвешивать на руке. 2) обдумывать, взвешивать. Իրեն ծանր ծախել набивать себе цену. Ծանր ականջ тугоухий, тугой на ухо. Ծանր բեռ обуза. Ծանր լուծ тяжёлое бремя. Ծանր գալ 1) перевесить, 2) быть обидным. Ծանր նստել дорого обойтись. Ծանր քաշ тяжёлый вес.

* * *

[A]

тягостный

тяжелый

ձկան և ձկի 1. Рыба. 2. Икроножная мышца, икра (мышца). ◊ Ձուկը գլխից է հոտում рыба с головы гниёт. Ձկան ականջ ракушка.

ի 1. Стена. 2. Ограда. 3. Запруда, препятствие. 4. Стенка (посуды, ящика). ♢ Լեզուն պատ գալ՝ տալ поворачиваться, повернуться (о языке). Մի պատ один оборот. Պատ գալ кружиться, обернуться. Պատ դնել класть, складывать, сложить стену. Պատերի տակ по углам. Պատերն էլ ականջ ունեն и у стен есть уши. Պատը չոփ խրել какими судьбами (о неожиданном, удивительном событии). Գլուխը պատերին տալ биться, как рыба об лёд. Ձորս պատերի մեջ նստել сидеть в четырёх стенах. Պատի թերթ стенгазета. Պատի գոցն ստանալ, Պատի ծեփ դառնալ белеть, побелеть как мел, бледнеть, побледнеть. Պատին սեղմել прижать, припереть к стене, стенке. Պատ տալ обернуть. Պատ քաշել класть, складывать, сложить стенку, обнести стеной. (Խոսքը) չորս պատի մեջ մնալ остаться в секрете, между собеседниками. Հա պատին ասած՝ նա նրան как об стену (в стену, от стены, об стенку, от стенки) горох.

* * *

[N]

стена (F)

ограда (F)

препятствие (N)

եցի 1. Сажать, посадить (растения). 2. Врывать, врыть, вкапывать, вкопать, втыкать, воткнуть, водрузить. ◊ Աչք տնկել, Ականջ (ականջները) տնկել, Ոտքերը տնկել, Քիթը տնկել, տե՛ս արտահայտությունների առաջին բառերի տակ։

* * *

[V]

насадить

насаждать

сажать (растения)

врывать

вкапывать

вкопать

водружать

водрузить