-
1 ыраң
ир.1. хороший, здоровый цвет (лица); хороший, здоровый вид;өңүнө ыраң кирген у него лицо посвежело; он повеселел;ыраңына чыкты в расцвете своей красоты (гл. обр. о женщине);мал кыштан ыраңы менен чыкты зиму скот провёл в хорошем состоянии (не похудел);2. южн. краска;кызыл ыраң красная краска;3. зелёная трава (в период цветения);жазгы чыккан ыраңдай гүлдөгөн элди карачы! фольк. посмотри-ка народ, который цветёт, будто весенняя трава!;жердин ыраңы жакшы земля покрыта хорошей зелёной травой;жердин бети жайкы жашыл ыраңдан ажырап, кубарган поверхность земли, потеряв свой летний зелёный цвет, пожелтела;ат кара тил болгондо, жаз ыраңы толгондо фольк. когда кони поедят зелёной травы (кара тил, см. тил I), когда весенняя трава вызреет;үч ыраң три зелёных выпаса (весенний, летний, осенний);кышка туруштук берсин үчүн, үч ыраңды (жаз, жай, күз) толук откоруш керек чтобы (скот) мог перезимовать, нужно полностью проводить три зелёных выпаса (весной, летом, осенью);жайыттардын үч ыраңын толук оттогон мал семиздигин узакка сактайт скот, который полностью пасётся на трёх зелёных выпасах, долго сохраняет тело;ыраң чөп осочка степная;ыраң-бараң то же, что үрүң-бараң (см. үрүң). -
2 ыра
III: ыра ӄаъӄ- раскалывать (вдоль); ыра һирәәле- распиливать (вдолъ); ыра тыърт- разорвать (вдоль)II[ырасы]обычай, традиция -
3 ыра
предсказание; предчувствие; үчүгэй ыра хорошее предсказание; доброе предчувствие; ыра ырааппат погов. что загадано - сбудется. -
4 қырағы
1) бдительный 2) дальновидный, прозорливый 3) зоркий 4) догаддивыйқырағы көзкарас – настороженный взляд
-
5 ҡырағай
дикий -
6 қырағы
сын. alert, vigilant, watchfulбдительный, зоркий -
7 қырағылық
зат. vigilanceбдительность -
8 қырағы
бдительный; зоркий -
9 қырағылық
бдительность; зоркость -
10 ыра
полностью раскрыв -
11 ырақ
далекий--------далеко--------дальний -
12 ырақсын
отчуждаться--------чуждаться -
13 қыра
пашня--------поле -
14 қыраң
выступ--------мыс -
15 ыра
1.удаляться, отдаляться2. предчувствие -
16 ыра
удаляться -
17 ҡыра торған
истребительный -
18 ҡырағай
азиаты; варварский; дикарь; дикий; дикорастущий; хищный -
19 ҡырағай алмағас
дикая яблоня; яблоня-дичок -
20 ҡырағай әнис
тмин
См. также в других словарях:
ырақайласу — ырақайлас етістігінің қимыл атауы … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
ыра-ера — рәв. Аралап, этә төртә иптәшләрен ыра ера залга чыга башлады … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
қыраң — 1 (Гур., Есб.) шөптің түрі. Қ ы р а ңд ы мал сүйіп жейді (Гур., Есб.). Жол басына бір ақ үйді тік те, қ ы р а ң ы н а қойыңды өргіз де, шалқаңнан түсіп, шаңыраққа түкіріп жата бер (Ә. Кекіл., Үркер, 76) 2 (Алм., Шел.) алғыр, қыран. Қара чолағым қ … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
ыраңда — … «Аты ы р а ң д а п, адамы тыраңдап» дейтін көктемнің рахаты сонда ғана басталады (С.Мұқанов, Өмір мектебі, 1, 34). Адамзат көктемде ы р а ң д а й м ы з, Жылқыдай ыраң жеген тырыңдаймыз. Дүниенің опасызын ойланбастан, Өлгенше қу бақырды… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
қырағат — ар. зат. Құран оқыған кездегі адам даусының ырғағы, мәнері … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
қыра көрсету — (Гур., Маңғ.) қыр көрсету. Бұл – қыздың жігітке к ө р с е т к е н қ ы р а с ы ғой (Гур., Маңғ.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
ыра — 1 (Түрікм.: Красн., Небид., Ашх., Таш., Тедж.) өте, тіпті. Ы р а қызық екен (Түрікм., Таш.). ....Нұрлан нағашымның, ы р а ұғымсыз адамға айтар налысты сөйлемін қайталаймын… (Ә. Сәр., Офиц. күн., 78) 2 (Гур., Маңғ.) төмен. Таудан ы р ағ а түсу, ы… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
ыра болу — Қ орда., Арал) разы болу. Әуелі қауынға саудаласып көр, ы р а б о л м а с а сұрағанын беріп алып кел. Балалардың көңілі ы р а б о л с ы н, мен біраз әңгемелесейін Қ орда., Арал) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
ырағия — (Гур., Мақат) ырық, ерік. Ертаза солардың ы р а ғ и я с ы н а көнбей жүреді екен (Гур., Мақат) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
ырақ-жарық — (Орал, Казт.; Гур., Маңғ.) ашық тесік. Құдықтардың аузы әлі ы р а қж а р ы қ (Орал, Казт.). Колхозшылардың ауыз су алатын құдықтарының аузы әлі ы р а қж а р ы қ, әдейі қауға шелек қойылған жоқ (“К з жолы”, 29.06.1941, № 56) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
ыраң — 1 1. Қ орда., Арал; Сем., Аяг.; Жамб., Мер.) көктемнің басында шығатын дәнсіз, бойы аласа, жіңішке сабақты құм шөбі, құмдық бетеге. Ы р а ң д ы жеген қой семіреді Қ орда., Арал). – Онда бозқараған да, қалың шығатын ы р а ң да болатын, – деп,… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі