-
1 амал
амалГ.: ӓмӓл1. причина, повод, предлог, основаниеПайрем амал дене по случаю праздника;
тӱрлӧ амал дене по разным причинам.
Пӱртӱсыштӧ илыше-влак тӱрлӧ амал дене колат. М.-Азмекей. Живые существа в природе умирают по разным причинам.
Чодыра шупшыкташ налме билет Эвайлан амалже веле. М. Шкетан. Билет на вывозку леса Эваю только предлог.
Модмыштым пеш чотак кычалтылаш ок лий гынат, сай манаш амал уке. М. Шкетан. Хотя нельзя особо придраться к их игре, но нет основания и для похвалы.
2. форма, видимость, подобиеКок могырышто тротуар уло гынат, амалже веле: шекланыде ошкылат гын, шӱртнен шуҥгалтат. М. Шкетан. Хотя по обеим сторонам есть тротуары, только одна видимость; пойдёшь неосторожно – споткнёшься.
3. довод, аргументАмал лектеш повод найдётся.
Погынымаште Пӧтырлан шуко ойлаш верештын, ик амалжымак ятыр умылтараш логалын. М. Шкетан. Петру приходилось много говорить на собраниях, один и тот же довод разъяснять по многу раз.
4. случай, случившеесяТиде амал мыйым адак утыр шоныкташ тӱҥале. М. Шкетан. Этот случай заставил меня ещё больше задуматься.
-
2 Амал
Bible: Amal (son of Helem, I Chronicles) -
3 кочкыш-амал
разг. кое-что из еды, что-л., годное в пищуА ӱдырамаш-влак кочкыш-амалым, ате-ӱзгарым погыстарат. Ю. Артамонов. Женщины собирают кое-что из еды, посуду.
Идиоматическое выражение. Основное слово:
кочкыш -
4 лазейка
-
5 прием
амалРусско-казахский терминологический словарь "Машиностроение" > прием
-
6 по мере возможности
-
7 возможность
амал -
8 метод
амал -
9 способ
амал -
10 средство
амал -
11 прикладной
амалӣ, таҷрибавӣ, дастӣ; прикладные науки фанҳои амалӣ, прикладное искусство санъати амалӣ -
12 осаждённый
қамалған, қоршалған -
13 средство
амал, құрал, әдіс, тәсіл, жол, лаж, сайман, жабдық, дәрі, қаржы, қаражат -
14 укрепление
қамал‚ бекінісРусско-казахский терминологический словарь "История" > укрепление
-
15 категория возможности
амал категориеРусско-адыгейский словарь лингвометодических терминов > категория возможности
-
16 шанс
амал, гугъапI -
17 действие
амал. матем.Краткий русско-таджикский терминологический словарь по точным, естественным и техническим наукам > действие
-
18 Овен
Ҳамал (бурҷ). астр.Краткий русско-таджикский терминологический словарь по точным, естественным и техническим наукам > Овен
-
19 по
предлог1. с дат. (на поверхности, вдоль поверхности, о поверхность) аз, ба, ба рӯи…; қадқадди…, бо; идти по дороге аз роҳ гузаштан (рафтан); спускаться по лестнице аз зина фуромадан; пройти по мосту аз пул гузаштан; гладить по головё сарро сила кардан; дождь стучит по крыше борон бомро мекӯбад, борон бомкӯбӣ карда истодааст; бить по мячу тӯпро задан2. с дат. (в пределах, в области чего-л.) дар; бродить по лесу дар беша гаштан; работать по профсоюзной линии дар соҳаи иттифоқҳои касаба кор кардан; соревнование по лыжам мусобиқаи лыжаронҳо//с сущ. во мн. ба; рассадить всех по местам ҳамаро ҷо ба ҷо шинондан; развесить картины по стенам суратҳоро ба деворҳо овехтан3. с дат. (в направлении чего-л.) б.а сӯи бо, аз паи…; плыть по течению ба сӯи поёноб шино кардан, бо ҷараёни об шинокунон рафтан; идти по ветру бо вазиши бод роҳ рафтан, бо боди мурод роҳ рафтан; идти по следу зверя аз паи дарранда рафтан.4. с дат. (согласно, следуя чемул.) аз рӯи…, мувофиқи …, аз бо, ба; начинать работу по гудку корро бо бонги гудок сар кардан; работать по плану аз рӯи нақша кор кардан; по моему мнению ба фикри ман, ба назари ман; уволиться по собственному желанию бо хоҳиши худ аз кор рафтан; по доброй воле хушӣ ба хущй; бо иродаи нек; бо хоҳиши худ; по выбору аз рӯи хоҳиш, аз рӯи интихоб, аз рӯи дилхост; судить по внешности аз сураташ дар бораи сираташ ҳукм баровардан, дар бораи касе. аз рӯи намуди зоҳириаш мулоҳиза доштан; жениться по любви муҳаббат баста (нағз дида) зан гврифтан; по вкусу аз рӯи завқ (табъ), табън дил; это ему не по вкусу ин ба вай намефорад // разг. в сочет. с личн. мест. аз, мувофиқи…, ба; по мне аз ман бошад; по тебе аз ту бошад; всё не по ней ҳеҷ чиз ба ӯ маъқул намешавад (нест), ҳеҷ чиз ба табъи ӯ намешинад // в сочет.: не по кармаиу компо -л. қудрати харидан надорад, ба кисааш (ба пулаш) мувофиқ нест; емe не по карману эта покупка ӯ ба харидани ин чиз пул надорад, қудраташ ба харидани ин чиз намерасад; по плечу, по силам мувофиқи қудрат; эта работа ему не по плечу (не по силам) ба ин кор зӯраш намерасад, ин кор аз иқтидори ӯ берун аст5. с дат. (на основании какихл. при знаков) аз ҷиҳати…, бо, аз рӯи…, мувофиқи…; старший по возрасту аз ҷиҳати синну сол калонтар; лӯчший по качеству аз ҷиҳати сифат беҳтаринаш; учитель по профессии касбаш муаллимӣ // (при указании родства, близости) аз тарафи…; родственники по матери хешу табор аз тарафи модар; товарищ по работе ҳамкор, ҳамкасаба // (при указании на имя, фамилию и т. п.) бо, … номаш, лақабаш; …ном; слесарь по имени Николай Николай ном челонгар6. с дат. (посредством) бо, ба воситаи,.., аз; послать по почте бо почта фиристодан; сообщить по телеграфу ба воситаи телеграф хабар додан; передать по радио аз (бо) радио хабар додан7. с дат. (вследствие) ба (аз) сабаби…, дар натиҷан…, бинобар он, бо, аз рӯи; сделать что-л. по ошибке саҳван коре кардан, аз ғайри ихтиёр роҳ додан; отсутствовать по болезни аз сабаби беморӣ ғоиб будан; по рассеянности аз сабабй (дар натиҷаи) фаромӯшхотирӣ; по обязанности аз рӯи ӯҳдадорӣ, аз рӯи вазифадорӣ8. с дат. (при указании цели действия) бо, барои; вызвать по делу бо коре ҷеғ задан; геологическая партия по разведке поленых ископаемых партияи геологии ҷӯяндагони канданиҳои фоиданок; кружок по изучению русского языка маҳфили забони русӣ9. с дат. с сущ. во мн. ч. (при обозначении времени) гҳо, дар; ҳар; гулять по утрам пагоҳиҳо гардиш кардан; заниматься по ночам шабҳо кор кардан; шабкорӣ кардан; ездить за город по воскресеням дар рӯзҳои якшанбе беруни шаҳр рафтан10. с дат. (в разделительном значении): дать детям по яблоку ба бачагон яктоӣ себ додан; по рублю за штуку донааш яксӯмӣ11. с дат. (в знач. предлош «о»): скучать по детям фарзандҳоро ёд шудан; тоска по дому хонаро пазмон шудан, ба хона дилкашолӣ доштан12. с вин. (до, вплоть до) то; войти в воду по пояс то камар (то миён) ба об даромадан; прочитать с первой по пятую главу аз боби якум то боби панҷум хонда баромадан; по сей день то имрӯз, то ҳол13. свин. (с сущ. «сторона», «рука» с опр.) дар тарафи…, аз тарафи..,; сидеть по другую сторону стола дар он тарафи миз нишастан; по левую руку находится парк, по правую -стадион дар тарафи чап - боғ, дар тарафи ростстадион ҳаст14. с вин. прост. и обл. (в знач. пред-лога «за») барои…, ба; пойти по воду барои об рафтан; ходить по грибы [ба] занбӯруғчинӣ рафтан15. с дат. и вин. в сочет. с числ.: по одному яктоӣ; якнафарӣ; по три сетой, се-се; сенафарӣ16. с предл. (после чего-л.) баъд аз, пас аз, баъди…; по окончании работы баъди кор, баъд аз тамом шудани кор; по прибытии на место баъд аз расидан ба ҷое по 5 приставка1. префикси феълсоз, ки маънохои зеринро ифода мекунад: пайдо кардаии ягон сифат, хислат ва кайфият - побелеть сафед шудан расондйни амал то ба натща - погибнуть нобуд шудан, барҳам хӯрдан 1) ащом додани амал дар як дафъа - поблагодарть ташаккур гуфтан 4) ан-чом додани амал дар зарфи ягон вақт, махсусан вакти кӯтоҳ - побегать андак тохтан; посидеть андак нишастан 5) ибтидои амал - побежать давидан, давидан гирифтан; повеять ба вазндан сар кардан 6) давомати номуайяни такроршавии амал ва ё ҳодиса- побаливать гоҳ-гоҳ дард кардан, андак дард кардан; поглядывать гоҳ--гоҳ нигоҳ кардан 7) ащом дода шудани амал дар дарачаи сусттаре по позолотить зарандуд кардан 8) паҳн шудани амал ба ҳамаи объектҳо ва ё бисёре аз онҳо, инчунин аз тарафи амал ё вазъият фаро гирифта шудани субъектҳои бисёр ва ё ҳамаи онҳо по попрятать пинҳон кардан; помёрзнуть ҳама (бисёр) аз хунукӣ нобуд шудан 9) анҷом додани амал ба таври оҳиста, тадричан ва ё дар якчанд дафъа по попривыкнуть андак одат кардан 10) шакли намуди мутлақи баъзе феълҳоро месозад по подарить бахшидан; познакомить шинос кардан, шиносондан2. дар калимасозии сифат истеъмол меёбад: 1) баъд аз он ки бо асоси калима нишон дода шудааст, вокеъ гардида - посмертный пас аз марг, баъди мурдан 2) мутобиқ ва муносиби он чи ки бо асоси калима нишон дода мешавад - подоходный …и даромад, аз рӯи даромад; посильный ба қадри ҳол, ало қадри ҳол, мувофиқи қувват 3) мансуб ба ҳар яке аз предметҳои бо асоси калима нишон додашуда; иҷрошаванда, ченшаванда, тақсимшаванда мутобиқи он чи ки бо асоси калима нишон дода шудааст - поголовный …и саршумор, сар то сар, саросар; помесячный якмоҳа, ҳармоҳа, моҳ ба моҳ3. дар мавриди сохта шудани даричаи қиёсии сифат ва зарф тобиши мулоимӣ, сустшавии кайфиятеро медиҳад, ки бо сифат ё зарф ифода шудааст - помоложе ҷавонтар, хурдтар; поновёе навтар, тозатар4. дар сохта шудани сифатҳо бо маънои «ба назди чизе ё қадпо -қадичизе воқеъшуда»инчунин дар сохтани исмҳо ба маънои «мутобиқ ба кор» меояд - пограничный сарҳаддӣ, …и ҳудуд; побережье соҳилй баҳр, соҳили дарё5. бо ҳамроҳии сифатщо зарфҳои тарзи амалро месозад - поновому ба таври нав, аз нав, дубора; попрежнему мисли пештар, аввала (пештара) барин; порусски русӣ, ба русӣ6. бо ҳамроҳии чонишинҳои соҳибӣ зарфҳои бо маънои «мутобиқи ақидаи (орзуи) касеро месозад - по-моему ба фикри ман, ба назарам, ба хаёлам; по-твоему ба фикри ту, ба назарат, ба хаёлат -
20 практический
1. таҷрибавӣ, амалӣ, …и амалия; практическая деятельноеть фаъолияти амалӣ; практическое значение аҳамияти амалӣ; практические занятия машғулиятҳои амалӣ (таҷрибавӣ); практическая механика механикаи амалӣ2. амалан, амалӣ, ҳақиқӣ; практическое выполнение решений съезда амалан иҷро кардани қарорҳои съезд; практическое руководство. роҳбарии амалӣ;3. см. практичный 1
См. также в других словарях:
қамал — қорғау. зат. этногр. Ойыншылар үлкен шеңбердің бойына қатарға тұрып, қолындағы доппен шеңбердің ортасында қорғаушысы бар «қамалға» тигізуге тиіс. Кімде кім допты «қамалға» тигізсе, сол қорғаушысы болады. «Қ а м а л қ о р ғ а у» ойыны ашық алаңда… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
Амал — ( утомительная работа , тягостный труд , невзгоды ), сын Гелема из колена Асира (1Пар 7:35) … Библейская энциклопедия Брокгауза
амал — [عمل] а 1. кор, меҳнат, фаъолияти меҳнатӣ 2. вазифа, мансаб, мартаба 3. таъсир, асар; амали дору таъсири дору, фоидаи дору 4. сабзиш; нашъунамо; нағз амал кардан тез сабзидан, дар нашъунамо шудан 5. амалия, таҷриба; илму амал назарияю амалия; дар … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
амалӣ — [عملي] 1. мансуб ба амал; ҳақиқӣ, воқеӣ, мушаххас: чораҳои амалӣ 2. таҷрибавӣ, корӣ, вобастаи амал, татбиқӣ; муқоб. назариявӣ: корҳои амалӣ, фанҳои амалӣ, фаъолияти амалӣ … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
амал — (амалыр, амалхэр) 1. умение, возможность ШIыкIэ Предприятием нахьышIоу Iоф зэришIэным иамал пстэури зэрехьэ 2. помощь дэIэпыIэн Амал фэхъугъ Узыфае щыIэмэ, сэ сыамал П. М. ◊ Амал закI мастер на все руки ◊ Амал иIэп нет возможности … Адыгабзэм изэхэф гущыIалъ
қамал, қорған — (Крепость) қоршауда қалған жағдайда ұзақ соғысуға қажетті барлық жабдықпен жабдықталған және қаруланған тұрақты гарнизоны бар, әскери жағынан маңызды мәні бар бекініс пункті (бекіністі қала). Қ. құрлықтық және теңіздік (теңіз жағалауындағы) болып … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
ғамал — ар. зат. кітаб. Амал, іс, жұмыс, еңбек, қимыл, тәсіл … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
амал — 1 1. (Қ орда: Сыр., Жал.) ауа райының салқындауы. Күндегіден бүгін күн а м а л екен, балам Қ орда., Сыр.). [Қырғызша амал жылдың алғашқы айы (22 наурыз – 21 сәуір аралығы, араб тілінен ауысқан сөз) (К. Юд., КРС, 55)]. 2. (Рес., Омбы) күннің… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
ҷамалға — [جملغه] гуфт. воситаҳои таъмини рӯзгор, харҷу ташвиши оила; ҷамалға кашидан хонаводаро таъмин кардан, дар ташвиши воситаҳои рӯзгузаронӣ шудан … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
амалқасы — (Алм., Кег.) шара, амал. Тананы жотаға жеткізуге а м а л қ а с ы н істеп жүрмін (Алм., Кег.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
Амал — (труд несущий) (1Пар.7:35 ) сын Гелема, из колена Ассирова … Библия. Ветхий и Новый заветы. Синодальный перевод. Библейская энциклопедия арх. Никифора.