-
1 forum
I ī n. [одного корня с foras и foris ]1) арх. преддверие гробницы (« vestibulum sepulcri» C) LXIIT3) рыночная площадь, городской рынок (f. bovarium или boarium C, L, olitorium L, coquīnum Pl, piscarium или piscatorium Pl, L, cuppedĭnis Vr)4)а) торжище, центральная площадь, форум (центр общественной, политической, судебной и деловой жизни города)f. Romanum PM, T (тж. Magnum или Vetus C, L etc.) — римский форум (на вост. стороне Капитолийского и северной Палатинского холмов; в сев.-вост. его части — comitium, место народных собраний; к нему примыкали f. Caesăris Su, PM и f. Augusti O, Su, PM, место судопроизводства)б) перен.in foro versari C — заниматься торговыми ( или финансовыми) операциями или быть общепринятым на форумеf. attingere C (in foro esse coepisse Nep) — заняться государственными (преим. судебными) деламиf. indicere V — назначить время и место судебного заседанияf. agere C — чинить судin alieno foro litigare погов. M — выступать в разбирательстве чужого (и незнакомого) дела, т. е. не понимать в чём дело5) центральный город провинции, областной центр (civitates in idem f. convenientes C)II Forum, ī n.1) F. Alieni, город в Цизальпинской Галлии, к юго-зап. от Вероны T2) F. Apii, город в Латии, на via Appia C, H, PM3) F. Aurelium, город в Этрурии, на via Aurelia C4) F. Cornelii, город в Циспаданской Галлии, на via Aemilia, между Бононией и Фавенцией C5) F. Gallorum — там же, между Мутиной и Бононией C -
2 forum
1) публичная площадь, как место торговли (1. 6 D. 3, 3. 1. 122 pr. D. 30. 1. 39 § 1 D. 35, 1. 1. 1 § 22 D. 41, 2. 1. 7 § 13 D. 42, 4. 1. 27 § 1 D. 50, 1);forum suarium (1. 1 § 11 D. 1, 12), rerum venalium (1. 12 C. 12, 38);
foro cedere (см. s. 2);
2) место судебной деятельности, а) вообще, forensis, судебный, in foro causas dicere (1. 1 D. 1, 2);forum, bustumve usucapi vetat (leg. XII. tab. X. 11. I. 7).
disputatio fori (1. 2 § 5 eod.);
in forum compelli (l. 1 pr. D. 2, 12. 1. 9 § 4 D. 48, 19. cf 1. 1 § 13 D. 1, 12. 1. 9 D. 2, 12);
forensium rerum expers (1. 25 § 1 D. 22, 3);
disceptationum forens. peritus (1. 41 C. 1, 3);
forensia instrumenta (1. 20 C. 4, 21); в более тесн. см. = civilis s. 5: for. actiones, прот. criminum exsecutiones (1. 1 § 1 D. 47, 9);
b) no отношению к известному лицу: судебная власть, к которой кто-нб. принадлежал - подсудность, forum competens (rubr. D. 3, 13);
actor, accusator rei forum sequatur, если обе стороны жили в двух различных округах, то дело решалось судом, в округе которого жил, ответчик (1. 2. 5. pr. eod.);
alterius fori esse coepisse;
ius revocandi forum (1. 7 D. 5, 1);
fori praescriptionem habere, iure fori uti (1. 7 pr. D. 2, 8. cf. i. 7 C. 3, 13).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > forum
-
3 in
I 1. praep.cum. acc. на вопрос «куда?»1) в (ire in urbem Pl etc.; mittere in Asiam Nep; mutare aliquid in aliquid PM etc.)2) в направлении, к ( conspicere sursum in caelum Pl)3) по отношению к (amor in patriam C; indulgentia in aliquem C)4) к ( in Ubios legatos mittere Cs)5) относительно, о ( hoc dicitur in philosophiam C)6) против ( oratio in Catilinam C)7) в пользу, в защиту или в похвалу (carmen in aliquem scribere C; senatūs consultum in aliquem factum Cs; in libertatem alicujus pugnare L)8) на (in umeros suos efferre C; ascendere in equum C; dividere in partes tres Cs; invitare aliquem in postĕrum diem C)9) до10) ради, для (cibo in vitam, non in voluptatem uti VP)11) по, по примеру, подобноin omne tempus C — навеки, навсегдаin posterum C, L — на будущееin tempus T — на время, временноin triginta annos L — на 30 лет (вперёд)in utramque partem C etc. — в обоих направлениях, тж. за и противvalere in aliquem C, L — иметь силу (быть действительным) по отношению к кому-л.in vicem C, Cs etc. — попеременноin speciem C — для видуin rem esse L — быть полезным, целесообразнымmirum in modum C etc. — удивительноin luctum alicujus C — кому-л. на горе; иногда с acc. на вопрос «где?»aliquem in potestatem habere Sl — иметь власть над кем-л.in potestatem alicujus esse C etc. — находиться в чьей-л. властиnon in pejus, sed in melius CC — не к худшему, а к лучшемуin omnia VP Q — во всём, во всех отношениях2. cum abl. на вопрос «где?»1) в (in urbe vivere C; in veste domesticā esse O; in fluvio Cs)2) на (coronam habere in capite C; arx in monte sita L; in foro esse C)3) у, среди ( in barbaris Cs)5) перед ( in oculis esse C)6) в течение (in multis annis Nep; bis in die C; in diebus paucis Ter)7) во время (in bello C; in deliberando C; in itinere Cs)8) при, в условияхin praesentiā и in praesenti C etc. — при нынешних обстоятельствахin tantā caritate L etc. — при такой дороговизне9) в отношении, по отношению к (fidelis in amicis Sl; crudelis in hoste C)10) вследствие, из-за (in amicitia alicujus vituperari C)12) в зависимости или во властиnon est in medico semper, relevetur ut aeger O — не всегда во власти врача исцелить больного;— выраженияin tempore Ter etc. — вовремя (своевременно)aliquam in matrimonio habere C, Nep — быть на ком-л. женатымin hoc loco sunt res Cs etc. — дела обстоят (вот) такin Geminis nasci Pt — родиться под знаком (созвездием) Близнецов; иногда с abl. на вопрос «куда?»gratum esse in aliquo C — быть благодарным кому-л.II 1. in- (перед b, p, m — im-; перед l— il-; перед r— ir-)praef. priv. не-, без-2.приставка, соотв. русским в-, на-, воз-, при-imponēre — налагать, возлагать, прикладыватьIII īn' Pl (= isne) 2 л. sg. praes. к eo + ne
См. также в других словарях:
UTI — apud Trebellium Pollionem, in Herode, c. 16. in XXX. Tyranno. Ingeniô eius usus Odenatus, quidquid concubinarum regalium, quidquid divitiarum gemmarumque cepit, edidem tradidit: notione sumitur non vulgari, eleganti tamen et mere Latinâ, estque… … Hofmann J. Lexicon universale
FORES, a FORO — an quia foras aperiebantur, Serv. Priscorum enim aedes Fores habuêrunt, quae exterius atqueve in viam explicarentur: proin, non extrorsum solum annulum fer reum vel aeneum habuêrunt, Corvum sive Cornicem Iulio Polluci dictum, ut ex Plauto… … Hofmann J. Lexicon universale
Schragen — 1. Man muss den Schragen gegen den Markt richten. – Simrock, 9185; Körte, 5393. Schragen ist hier in der weitesten Bedeutung genommen, in der es ein aus senkrechten und wagerechten Latten bestehendes Gestell bezeichnet, worauf die Krämer ihre… … Deutsches Sprichwörter-Lexikon
AUDIENTIA Episcopalis — est Episcopi Forum et Iudicium: l. 9. et tit Cod. de Episc. Aud. Accursius Cod. eôdem interpretatur iurisdictionem Episcopi, cuius sententiam probat Azo in sum. Cod. eod. Gothofredo ad rubr. Cod. de Episc. Aud. nec iurisdictio est, ut Accursius;… … Hofmann J. Lexicon universale
Schragen — Den Schragen zum Markt richten: eine Sache gut vorbereiten, um seinen Vorteil wahrnehmen zu können, sich die Gelegenheit zunutze machen, sich anpassen. Vergleiche die ähnlichen Redensarten ›Den Mantel nach dem Winde hängen‹ und ›Mit dem Strome… … Das Wörterbuch der Idiome
Händel — 1. A muss Händel hon, seld a se fum Zaune brechen. – Robinson, 241; Gomolcke, 172; Keller, 167b. 2. Alle hendel allein haben wöllen, ist der Anfang zum Verderben. – Petri, II, 5. 3. Auch die besten Händel sind nichts nutz. – Körte, 2590; Simrock … Deutsches Sprichwörter-Lexikon
ITALIA — I. ITALIA apud vetustissimos Scriptores, Brutiorum proprie regio est, quam Phoenices dixêre Itariam, quasi Piceariam, propter picis copiam praestantiamque, ut Bochart, erudite demonstrat. Vide eum Parte prior. l. 2. c. 26. ut et quae dicta suo… … Hofmann J. Lexicon universale
FORUM — an a ferendo, quod eo controversias suas et quae ven dere vellent, conferrent, ut voluit Varro: an a voce foras, quod sc. foras et sub dio sit, ut alii: an a fando, ut Isid. sentit, dictum, varias habet significationes: quibus omnissis, de iis… … Hofmann J. Lexicon universale
TABULA — I. TABULA ab inusitato taba, et hoc a Graeco τάζω, quod tabulata in aedibus et ulmis planitiem extendebant: de pluribus rebus dicitur, uti ex parte videre est supra ubi de Tabellis. Apud Festum, ubi de igne aeterno, si quando defecerat, a… … Hofmann J. Lexicon universale
STATUA — I. STATUA in Ecclesia Romana vocatur imago Haeretici absentis fugitivi, de quo supra diximus. Postquam enim contra talem sententia lata est, ne frustra penitus, id factum videatur, coram omni populo publicari solet, et imago absentis seu Statua… … Hofmann J. Lexicon universale
JURAMENTUM — in iudiciis et actionrbus, apud omnes semper gentes, cum circalitigantes, tum circa testes, non exigui usûs fuit: Unde Arist. μετα θείας παραλήφεως φάσις ἀναποδεικτος, cum divina sibi assumptione Dictio non demonstrabilis, Rhetoric. ad Alex.c. 18 … Hofmann J. Lexicon universale