Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

syncop.

  • 1 decerno

    dē-cerno, crēvi, crētum, 3 (the syncop. forms decreram, etc., decrerim, etc., decresse are freq. in Cicero and Liv., also Plaut. Curc. 5, 3, 25; Ter. Hec. 1, 2, 73; 2, 1, 15, but not in Caes., where is only decreverat, B. G. 4, 17; 5, 5 fin.; 5, 53, 2), v. a. and n.
    I.
    (acc. to cerno, no. II. 3.) To decide, determine any thing disputed or doubtful. For syn. cf.: scisco, jubeo, statuo, constituo, dico, sancio, consilium capio, destino, obstino, definio, determino.
    A.
    Prop., of a judge, magistrate, etc., to pronounce a decision respecting something; to decide, judge, determine, decree; to vote for any thing (very freq. and class.).—Const. with acc., with acc. et inf., a relat. clause, with de, or absol.:

    alias (Verres praetor) revocabat eos, inter quos jam decreverat decretumque mutabat, alias, etc.,

    Cic. Verr. 2, 1, 46:

    si quod est admissum facinus, si caedes facta, idem (Druides) decernunt,

    Caes. B. G. 6, 13, 5:

    consules de consilii sententia decreverunt secundum Buthrotios,

    Cic. Att. 16, 16, C, § 11: decernere vindicias secundum servitutem, in favor of slavery, i. e. restore the slave to his master, Liv. 3, 47, 5; cf. Caes. B. C. 1, 5, 4:

    cum senatus triumphum Africano decerneret,

    id. Fin. 4, 9, 22; cf.

    of a single senator: non decrevi solum, sed etiam ut vos decerneretis laboravi,

    id. Prov. Cons. 11, 28;

    so supplicationem decernere,

    id. Fam. 15, 4, 11;

    so also: Crassus tres legatos decernit,

    id. ib. 1, 1, 3:

    D. Junius silanus supplicium sumendum decreverat,

    Sall. C. 50, 4:

    quando id bellum senatus decrevisset, quando id bellum populus R. jussisset?

    Liv. 41, 7; 42, 36; id. 5, 36; id. 26, 2:

    id quod senatus me auctore decrevit,

    Cic. Phil. 6, 1, 1; Caes. B. C. 1, 2, 2:

    qui ordo decrevit invitus,

    on compulsion, Cic. Phil. 1, 6, 13:

    Ligures ambobus consulibus decernuntur,

    id. Liv. 42, 10; cf.:

    provinciam desponsam non decretam habere,

    Cic. Prov. Cons. 15 (v. the whole passage in connection):

    provinciae privatis decernuntur,

    Caes. B. C. 1, 6, 4 et saep.:

    ex annuo sumptu, qui mihi decretus esset,

    Cic. Att. 7, 1, 6 et saep.:

    mea virtute atque diligentia perditorum hominum patefactam esse conjurationem decrevistis,

    id. Cat. 4, 3: cum pontifices decressent ita;

    SI, etc.,

    id. Att. 4, 2, 3:

    senatus decrevit populusque jussit, ut, etc.,

    id. Verr. 2, 2, 67: in jure dicundo, ita decrevit, ut, etc., Suet. Galb. 7; cf.

    of individuals: Hortensii et mea et Luculli sententia... tibi decernit, ut regem reducas, etc.,

    Cic. Fam. 1, 1, 3.— Impers.:

    in parricidas rei publicae decretum esse,

    Sall. Cat. 51, 25.—Esp. of the emperor, to determine the law by deciding a case:

    quodcumque imperator cognoscens decrevit, legem esse constat,

    Dig. 1, 4, 1, § 1; Just. Inst. 1, 2, 6.
    2.
    Transf., beyond the judicial sphere, to decide, determine, judge: qui nequeas nostrorum uter sit Amphitruo decernere, Plaut. fragm. ap. Non. 285, 26:

    rem dubiam decrevit vox opportune emissa,

    Liv. 5, 55; cf.:

    primus clamor atque impetus rem decrevit,

    id. 25, 41; Plin. 17, 27, 46, § 258:

    de his Catonis praecepta decernent,

    id. 17, 22, 35, § 190:

    duo talenta pro re nostra ego esse decrevi satis,

    Ter. Heaut. 5, 1, 67; id. Hec. 4, 1, 27:

    quam decrerim me non posse diutius habere,

    id. ib. 1, 2, 73:

    in quo omnia mea posita esse decrevi,

    Cic. Fam. 2, 6, 3; id. Att. 3, 15, 7:

    illum decrerunt dignum, suos cui liberos committerent,

    Ter. Hec. 2, 1, 15:

    in ejus controversiis quid decernas, non a te peto,

    Cic. Fam. 13, 59: aliquem decernere hostem, to proclaim one an enemy by a formal decree, id. Phil. 11, 7, 16.— Absol.:

    nequeo satis decernere,

    Ter. Ad. 4, 2, 5.
    B.
    Milit., to decide by combat; hence (like cernere and certare), in gen., to fight, combat, contend:

    castra castris conferamus, et Samnis Romanusne imperio Italiam regant, decernamus,

    Liv. 8, 23, 9; id. 1, 23, 9:

    in ipso illo gladiatorio vitae certamine, quod ferro decernitur,

    Cic. de Or. 2, 78, 317:

    proelium,

    id. Fam. 10, 10:

    pugnam,

    Liv. 28, 14; cf. id. ib. 33: de bello decernere, Auct. B. Hisp. 5 fin. Oud. N. cr.:

    ne armis decernatur,

    Cic. Att. 7, 3, 5; cf.:

    ferro ancipiti decernunt,

    Verg. A. 7, 525:

    and armis, ferro,

    id. ib. 11, 218; 12, 282; 695 (cf. et cernere ferro, id. ib. 709):

    cursibus et crudo caestu,

    id. G. 3, 20:

    cornibus inter se,

    id. ib. 218:

    lapidibus et subselliorum fragminibus,

    Suet. Ner. 26 et saep.:

    contra magnam vim hostium, artificio magis quam viribus, Auct. B. Afr. 14: acie,

    Liv. 2, 14; Nep. Milt. 4, 4:

    proelio cum proditore,

    Just. 13, 8, 4:

    classe decreturi,

    Nep. Hann. 10, 4:

    integriore exercitu,

    id. Eum. 9 fin.—Absol.:

    decernendi potestatem Pompeio fecit,

    Caes. B. C. 3, 41; cf. Liv. 21, 41.
    2.
    Transf., beyond the milit. sphere:

    decernite criminibus, mox ferro decreturi,

    Liv. 40, 8 fin. —So of a judicial contest:

    uno judicio de fortunis omnibus decernit,

    Cic. Quint. 2, 6; cf. Quint. 10, 1, 29;

    and qui judicio decernent,

    id. 12, 7, 5:

    de salute reipublicae,

    Cic. Att. 8, 5, 2:

    pro mea omni fama fortunisque,

    id. de Or. 2, 49:

    utinam meo solum capite decernerem,

    id. Att. 10, 9; Caes. B. C. 1, 35, 3.
    II.
    With reference to one's own acts, to decide, determine on doing something; to determine, resolve on something (freq. in all periods and styles).—Constr., with inf. and with acc. and inf.:

    si tu fluctus e gurgite tollere decreris, Lucil. ap. Rufin. § 26 (p. 238 ed. Frotsch.): quicquid peperisset decreverunt tollere,

    Ter. Andr. 1, 3, 14:

    Caesar his de causis Rhenum transire decreverat,

    Caes. B. G. 4, 17 et saep.:

    eos me decretum est persequi mores patris,

    Plaut. Asin. 1, 1, 58; id. Stich. 1, 3, 65; Ter. Heaut. 3, 1, 56; cf.:

    certum atque decretum est non dare signum,

    Liv. 2, 45:

    reliquam aetatem a republica procul habendam decrevi,

    Sall. C. 4. With ut and subjunct.:

    hic decernit ut miser sit,

    Cic. Tusc. 3, 27, 65.—With accus.:

    quicquam decernere,

    id. ib. —Hence, dē-crētum, i, n.
    A.
    (Acc. to no. I. A.) A decree, decision, ordinance of any political or judicial body (for syn. cf.:

    scitum, edictum, consilium, jus): senatus Caelium ab rep. removendum censuit. Hoc decreto eum consul senatu prohibuit,

    Caes. B. C. 3, 21, 3:

    si qui eorum (sc. Druidum) decreto non stetit, sacrificiis interdicunt,

    id. B. G. 6, 13, 5; cf. id. ib. §

    10: vestra responsa atque decreta evertuntur saepe dicendo,

    Cic. Mur. 13 fin.; id. Verr. 2, 2, 48:

    decurionum,

    id. Rosc. Am. 9, 25 et saep.:

    Caesaris,

    Vulg. Act. 17, 7.—Esp. leg. t. t., a decision of the emperor as judge, a precedent (cf. rescriptum), Gai. 1, 5; Just. Inst. 2, 15, 4.—
    B.
    Transf., in philos. lang. as a translation of the Gr. dogma, principle, doctrine, precept, Cic. Ac. 2, 9, 27; id. ib. § 29; cf. Sen. Ep. 94, 2 sq. and 95, 9 sq. (quis philoso, phorum) decretis suis paret? Lact. 3, 15, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > decerno

  • 2 depingo

    dē-pingo, pinxi, pictum, 3 ( perf. syncop. depinxti, Plaut. Poen. 5, 2, 154), v. a.
    I.
    To depict, portray, paint, draw, represent by painting (rare but class.).
    A.
    Lit.:

    tabellas obscenas,

    Prop. 2, 6, 27:

    pugnam Marathoniam,

    Nep. Milt. 6, 3:

    imaginem in tabula,

    Quint. 6, 1, 32; cf. Gell. 19, 10, 2:

    depinge, ubi sistam,

    Pers. 6, 79:

    idola in pariete,

    Vulg. Ezech 8, 10.—
    2.
    To paint, color:

    oculos stibio,

    Vulg. 4 Reg. 9, 30.—
    B.
    Trop., by speech or in thought, to portray, represent, sketch, describe, imagine, conceive:

    formam verbis,

    Plaut. Poen. 5, 2, 154; cf. Quint. 8, 3, 63:

    in illa (sc. republica), quam sibi Socrates Peripatetico illo in sermone depinxerit,

    Cic. Rep. 2, 29:

    vitam hujusce,

    Cic. Rosc. Am. 27, 74:

    minuta quaedam nimiumque depicta,

    too elaborately defined, id. Or. 12, 39:

    quidvis cogitatione,

    i. e. to imagine, id. N. D. 1, 15, 39; cf. id. Ac. 2, 15, 48.—
    II.
    To embroider:

    depictas gemmatasque indutus paenulas,

    Suet. Calig. 52:

    auro depicta chlamys,

    Val. Fl. 6, 226.

    Lewis & Short latin dictionary > depingo

  • 3 dominus

    dŏmĭnus (in inscrr. sometimes written by syncop. DOMNVS), i, m. [Sanscr. damanas, he who subdues, root dam-; Gr. damaô, damnêmi, v. domo] Prop., one who has subdued or conquered; hence, a master, possessor, ruler, lord, proprietor, owner (cf. herus).
    I.
    Prop.: quam dispari Dominare domino! Poëta ap. Cic. Off. 1, 39, 139:

    nec domo dominus, sed domino domus honestanda est, etc.,

    Cic. ib. 39, 139; cf. id. Fin. 1, 18, 58:

    (vilicus) consideret, quae dominus imperaverit, fiant, etc.,

    Cato R. R. 5, 3 sq.;

    so opp. servus,

    Plaut. Am. 2, 2, 227; id. Mil. 3, 1, 149; Ter. Ad. 5, 6, 6; id. Eun. 3, 2, 33; Varr. R. R. 1, 2, 17; id. ap. Non. 355, 19; Cic. Deiot. 11, 30; Sall. J. 31, 11 et saep.;

    opp. familia,

    Ter. Ad. 1, 2, 9;

    opp. ancilla,

    Cic. de Or. 2, 68, 276; and (with herus) Plaut. Capt. 2, 3, 3; cf. id. Ps. 4, 7, 90 sq.; Cic. N. D. 2, 63 et saep.—Also of the master's son, the young master, Plaut. Capt. prol. 18:

    siet in iis agris, qui non saepe dominos mutant... de domino bono colono melius emetur,

    Cato R. R. 1, 4; cf. Cic. Att. 12, 19; id. de Sen. 16, 56; Hor. Ep. 2, 2, 174; so,

    rerum suarum,

    Cic. Tusc. 3, 5, 11: auctionum, id. [p. 609] Quint. 5, 19:

    insularum,

    Suet. Caes. 41:

    equi,

    id. ib. 61 et saep.—
    II.
    In gen., a master, lord, ruler, commander, chief, proprietor, owner (in republican Rome of public men, usually with the accessory notion, unlawful, despotic):

    hujus principis populi et omnium gentium domini atque victoris,

    Cic. Planc. 4 fin.; id. Off. 3, 21, 83; cf.:

    quippe qui (sc. populi) domini sint legum, judiciorum, belli, pacis, foederum, capitis, uniuscujusque, pecuniae,

    id. Rep. 1, 32:

    di domini omnium rerum ac moderatores,

    id. Leg. 2, 7; cf. id. Fin. 4, 5; id. Univ. 7:

    videsne, ut de rege (sc. Tarquinio) dominus exstiterit? hic est enim dominus populi, quem Graeci tyrannum vocant, etc.,

    id. Rep. 2, 26; cf. id. 1, 45; Verg. A. 4, 214.— Trop.:

    liberatos se per eum dicunt gravissimis dominis, terrore sempiterno ac nocturno metu,

    Cic. Tusc. 1, 21;

    of the judge: qui rei dominus futurus est,

    id. de Or. 2, 17, 72; poët. of the possessor of an art, Ov. M. 1, 524; 13, 138.—
    b.
    Poet., sometimes as an adj.:

    dominae manus,

    Ov. Am. 2, 5, 30:

    arae,

    Stat. Th. 5, 578:

    praebere caput domina venale sub hasta,

    the auction spear, Juv. 3, 33.—
    B.
    In partic.
    1.
    With or without convivii or epuli, the master of a feast, the entertainer, host, Cic. Vatin. 13; Lucil., Varr., and Sall. ap. Non. 281, 21 sq.; Varr. ap. Gell. 13, 11, 5; Liv. 23, 8 al.—
    2.
    The master of a play or of public games; the employer of players or gladiators:

    quae mihi atque vobis res vortat bene Gregique huic et dominis atque conductoribus,

    Plaut. As. prol. 3; Cic. Att. 2, 19, 3.—
    3.
    In the period of the empire (Augustus and Tiberius declined it, Suet. Aug. 53; Tib. 27), a title of the emperors, Suet. Dom. 13; Mart. 5, 8; 10, 72; Phaedr. 2, 5, 14; Inscr. Orell. 1109; 1146 al.—
    4. 5.
    In respectful greeting, like our Sir, Sen. Ep. 3; Mart. 6, 88; Suet. Claud. 21.—
    6.
    A master or assignee of a forfeited estate, Cic. Quint. 15, 50.—
    7.
    Of Christ, the Lord (eccl. Lat.):

    Augusti Caesaris temporibus natus est Dominus Christus,

    Oros. 6, 17 fin.; Vulg. Johan. 13, 13 et saep.

    Lewis & Short latin dictionary > dominus

  • 4 erga

    ergā, praep. [syncop. for e-regā, from ex and root rag-, to reach upward, be upright; cf. ergo, v. Corss. Ausspr. 1, 448 sqq.], over against, opposite to (cf.: adversus, versus, contra, e regione, e contrario).
    I.
    Lit., of locality (ante- and post-classical and rare):

    quae med erga aedes habet,

    i. e. opposite me, Plaut. Truc. 2, 4, 55 (al. modo erga):

    erga regiam,

    App. Dogm. Plat. p. 9, 21.—
    II.
    Trop.: aliquem, more rarely aliquid, of feelings and conduct towards a person.
    A.
    Of friendly feelings, etc. (so mostly in class. lang.):

    erga et in hoc differunt: fere enim erga ad affectum refertur, quasi erga illum benignus: in ad simultatem, quasi in illum sum saevus,

    Charis. p. 208 P.; cf. Prisc. p. 989: ut eodem modo erga amicum affecti simus, [p. 655] quo erga nosmet ipsos... ut nostra in amicos benevolentia illorum erga nos benevolentiae pariter respondeat, Cic. Lael. 16; cf. id. Fin. 1, 20, 68; Plaut. Capt. 2, 3, 47; id. Trin. 3, 1, 18:

    erga aliquem benevolus,

    id. Capt. 2, 2, 100; cf. id. Mil. 4, 6, 15; id. Rud. 5, 3, 33; Cic. de Or. 2, 43, 182; 2, 49, 201; Plaut. Am. 5, 1, 49; id. Cist. 1, 1, 111; cf. Cic. Fam. 1, 9:

    divina bonitas erga homines,

    id. N. D. 2, 23, 60:

    perpetua erga populum Romanum fides,

    Caes. B. G. 5, 44, 4; cf. id. B. C. 1, 84, 3; 2, 17, 2 et saep.:

    te oro per mei te erga bonitatem patris,

    Plaut. Capt. 2, 1, 48; so,

    te erga,

    Ter. Heaut. 2, 3, 24:

    med erga,

    Plaut. Capt. 2, 3, 56:

    se erga,

    Ter. Heaut. 1, 2, 15:

    amicum erga,

    Plaut. Trin. 5, 2, 4; cf.

    the following.—Relating to things: cum in universam rem publicam, tum etiam erga meam salutem fide ac benevolentia singulari,

    Cic. Prov. Cons. 1, 1; cf. id. Att. 8, 3, 2; Plin. Pan. 50, 4; Tac. A. 4, 20 al.—
    B.
    Of unfriendly feelings, for the usual contra or adversus, against:

    ne malus item erga me sit, ut illum erga fuit,

    Plaut. Ps. 4, 3, 4; id. Aul. 4, 10, 62; id. Cas. 3, 4, 27; Ter. Hec. 3, 5, 36; Nep. Alcib. 4, 4:

    odium, quod erga regem susceperant,

    id. Dat. 10 fin.; id. Ham. 4 fin.; id. Hann. 1 fin.; Tac. H. 2, 99; 4, 49; id. A. 2, 2; cf.

    transp.: med erga,

    Plaut. As. 1, 1, 5; id. Capt. 2, 3, 56; id. Ep. 3, 3, 9.—Relating to things:

    res secundae valent commutare naturam, et raro quisquam erga bona sua satis cautus est,

    against his own advantage, Curt. 10, 1, 40.—
    III.
    In post-Aug. authors (esp. in Tacitus) in gen. of every kind of mental relation to a person or thing, to, towards, in respect to:

    anxii erga Sejanum, cujus durior congressus,

    Tac. A. 4, 74:

    erga Germanicos exercitus laudes gratesque,

    id. H. 2, 55 fin.; id. A. 11, 25 fin.:

    prisco erga duces honore,

    id. ib. 3, 74 fin.; cf. Plin. Pan. 55, 3:

    suprema erga memoriam filii sui munera,

    Tac. A. 3, 2; id. H. 1, 20:

    atrociore semper fama erga dominantium exitus,

    id. A. 4, 11; Amm. 16, 10; v. Hand Turs. II. pp. 437-440.

    Lewis & Short latin dictionary > erga

  • 5 fidicula

    fĭdĭcŭlae, ārum, and rarely fidicula, ae (syncop. fidicla, Prud. steph. 10, 481; 550), f. dim. [2. fides], a small stringed instrument, a small lute or cithern.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    quid si platani fidiculas ferrent numerose sonantes,

    Cic. N. D. 2, 8, 22. —
    B.
    Esp., Fidicula, a constellation, i. q. Fides or Lyra, the Lyre, Col. 11, 2, 37; Plin. 18, 26, 59, § 222.—
    II.
    Transf., a cord, line, a sort of instrument of torture (postAug.): apparatus illi reddendus est suus eculei et fidiculae et ergastula et cruces, Sen. de Ira, 3, 3; Suet. Tib. 62; id. Calig. 33; Cod. Th. 9, 35, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > fidicula

  • 6 fidiculae

    fĭdĭcŭlae, ārum, and rarely fidicula, ae (syncop. fidicla, Prud. steph. 10, 481; 550), f. dim. [2. fides], a small stringed instrument, a small lute or cithern.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    quid si platani fidiculas ferrent numerose sonantes,

    Cic. N. D. 2, 8, 22. —
    B.
    Esp., Fidicula, a constellation, i. q. Fides or Lyra, the Lyre, Col. 11, 2, 37; Plin. 18, 26, 59, § 222.—
    II.
    Transf., a cord, line, a sort of instrument of torture (postAug.): apparatus illi reddendus est suus eculei et fidiculae et ergastula et cruces, Sen. de Ira, 3, 3; Suet. Tib. 62; id. Calig. 33; Cod. Th. 9, 35, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > fidiculae

  • 7 misertor

    mĭsertor, ōris, m. [syncop. for miserator, from miseror], a pitier, compassionater: miserande misertor, Ven. Vit. S. Mart. 478.

    Lewis & Short latin dictionary > misertor

  • 8 tegimen

    tĕgĭmen, tĕgŭmen, and tegmen (in obliq. cas. usu. syncop. tegminis, etc.), n. [tego], a covering, cover (mostly poet. and in post-Aug. prose; in Cic. in prose only once, as a transl. from the Greek;

    syn.: operculum, integumentum): mihi (Anacharsi) amictui est Scythicum tegimen,

    Cic. Tusc. 5, 32, 90:

    tegimen direpta leoni Pellis erat,

    Ov. M. 3, 52; so,

    tegimen,

    id. ib. 1, 672; id. A. A. 3, 112; Sil. 1, 402; Sen. Q. N. 6, 25; Tac. A. 2, 21:

    consertum tegumen spinis,

    Verg. A. 3, 594; so,

    tegumen,

    Liv. 1, 20, 4; 4, 39, 3; Col. 7, 4, 4:

    textile tegmen,

    Lucr. 5, 1350; so id. 3, 649; Verg. A. 7, 666; 7, 742; Luc. 9, 771; Liv. 5, 38, 8; Quint. 9, 4, 4;

    Auct. B. Afr. 72: tegmina membrorum,

    Col. 3, 10, 12:

    vites opacare tegminibus,

    id. 5, 5, 15:

    removebitur hujus Tegminis officium,

    of the shield, Ov. M. 12, 92:

    pedum,

    i. e. shoes, Col. 1, 8, 18; Amm. 22, 9, 11.—Of the husk:

    grani,

    Col. 10, 243; cf.:

    hordea... exue de paleā tegminibusque suis,

    Ov. Med. Fac. 54. — Poet. sub caeli tegmine, the vault of heaven, Lucr. 1, 988; so id. 2, 662; 5, 1016; Cic. poët. N. D. 2, 44, 112: fluminis, icy covering, Laev. ap. Gell. 19, 7, 15. — With obj. gen.: ardoris, Vulg Ecclus. 34, 19.

    Lewis & Short latin dictionary > tegimen

  • 9 viventes

    vīvo, vixi, victum, 3 ( pluperf. subj. syncop. vixet, Verg. A. 11, 118), v. n. [Sanscr. giv-, givami, live; Gr. bios, life; Goth. quius, living; Germ. quicken; Engl. quick], to live, be alive, have life (syn. spiro).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.: Ca. Eho, tua uxor quid agit? Me. Immortalis est. Vivit victuraque est, Plaut. Trin. 1, 2, 18:

    valet atque vivit (gnatus),

    Ter. Heaut. 3, 1, 21:

    nemo'st hominum qui vivat minus,

    id. Eun. 4, 6, 19; id. Ad. 3, 2, 34:

    vivere ac spirare,

    Cic. Sest. 50, 108:

    is demum mihi vivere atque frui animā videtur, qui, etc.,

    Sall. C. 2, 9.—With acc. of time:

    et pueri annos octingentos vivont... Quin mille annorum perpetuo vivont ab saeclo ad saeclum,

    Plaut. Mil. 4, 2, 85;

    4, 2, 87: Nemo est tam senex, qui se annum non putat posse vivere,

    Cic. Sen. 7, 24:

    vixi Annos bis centum,

    Ov. M. 12, 187:

    Aufidius vixit ad summam senectutem,

    Cic. Brut. 48, 179:

    ad centesimum annum,

    id. Sen. 6, 19:

    ad vesperum,

    id. ib. 19, 67:

    triginta annis,

    id. Off. 3, 2, 8:

    negat Epicurus, jucunde posse vivi, nisi cum virtute vivatur,

    live pleasantly unless we live virtuously, id. Tusc. 3, 20, 49.— Subst.: vīventes, ium, the living (opp. mortui), Lact. 5, 19, 25; 5, 3, 25.—With a homogeneous object:

    modice et modeste melius est vitam vivere,

    Plaut. Pers. 3, 1, 18; cf. Ter. Ad. 5, 4, 5; Cic. Verr. 2, 2, 47, § 118; id. Clu. 61, 170:

    tamne tibi diu videor vitam vivere?

    Plaut. Mil. 3, 1, 34:

    Bacchanalia vivunt,

    Juv. 2, 3.— Pass.:

    nunc tertia vivitur aetas,

    Ov. M. 12, 187.— Transf., of things:

    et vivere vitem et mori dicimus,

    Cic. Fin. 5, 14, 39; cf. id. Tusc. 1, 24, 56:

    saepes,

    Varr. R. R. 1, 14, 2:

    oleae,

    Plin. 16, 44, 90, § 241:

    cinis,

    Ov. R. Am. 732:

    ignes,

    id. F. 3, 427:

    picturatum opus,

    lives, Claud. IV. Cons. Hon. 589.—
    B.
    In partic.
    1.
    To survive, be still alive (mostly in secondary tenses):

    quas inimicitias si tam cavere potuisset, quam metuere solebat, viveret,

    would be still alive, Cic. Rosc. Am. 6, 17:

    is jam pridem mortuus est: si viveret, verba ejus audiretis,

    id. ib. 14, 42:

    Mustius dixisset, si viveret,

    id. Verr. 2, 1, 53, § 139:

    si viveret Hortensius cetera fortasse desideraret,

    id. Brut. 2, 6:

    si viveret, mihi cum illo nulla contentio jam maneret,

    id. Att. 14, 13, B, 4; id. Fam. 12, 1, 1:

    dixisti paulum tibi esse etiam nunc morae, quod ego viverem,

    id. Cat. 1, 4, 9; cf. id. Red. Quir. 4, 10:

    utinam L. Caesar valeret, Serv. Sulpicius viveret,

    id. Phil. 8, 7, 22:

    constitueram, neminem includere in dialogos eorum, qui viverent,

    id. Att. 13, 19, 3:

    divinat enim, quae futura fuerint, si Philippus vixisset,

    Liv. 41, 24, 4; cf.:

    quid Philippus, si vixisset, facturus fuerit,

    id. 41, 24, 5:

    qui censor fuisset, vetustissimusque ex iis, qui viverent, censoriis esset,

    id. 23, 22, 10; cf.:

    hic tamen vivit. Vivit? Immo vero etiam in senatum venit,

    Cic. Cat. 1, 1, 2: vivis;

    et vivis non ad deponendam sed ad confirmandam audaciam,

    id. ib. 1, 2, 4.—
    2.
    Euphemistically, vixit, he is done with life, he is dead:

    vixisse nimio satiu'st jam quam vivere,

    Plaut. Bacch. 1, 2, 43; cf. id. Most. 4, 3, 10.—
    3.
    Ita vivam, as true as I live, as a formula of asseveration:

    nam, ita vivam, putavi,

    Cic. Fam. 2, 13, 3; 2, 16, 20; id. Att. 5, 15, 2; Sen. Ep. 82, 11 al.—
    4.
    Ne vivam si, may I not live if, may I die if; as a form of asseveration:

    quid poteris, inquies, pro iis dicere? Ne vivam, si scio,

    Cic. Att. 4, 16, 8; id. Fam. 7, 23 fin.
    5.
    Si vivo, if I live, a formula of menacing:

    erit ubi te ulciscar, si vivo,

    Plaut. Ps. 5, 2, 26; id. Cas. 1, 1, 27; Ter. And. 5, 2, 25; id. Eun. 5, 5, 20.—
    6.
    In the phrases,
    a.
    Alicui vivere, to live for a person:

    haec qui misit, non sibi soli postulat Te vivere et suā causā excludi ceteros,

    Ter. Eun. 3, 2, 28; cf.:

    si tibi soli viveres,

    Cic. Marcell. 8, 25; cf.: secum vivere, II. B. infra.—
    b.
    In diem vivere, from hand to mouth, for the present hour, Cic. de Or. 2, 40, 169; id. Tusc. 5, 11, 33; id. Phil. 2, 34, 86; cf.:

    hi, qui in horam viverent,

    id. ib. 5, 9, 25.—
    c.
    De lucro vivere, a life that is clear gain, i. e. at the mercy of another, Cic. Fam. 9, 17, 1.—
    C.
    Pregn.
    1.
    To live well, live at ease, enjoy life:

    quod me cohortaris ad ambitionem et ad laborem, faciam quidem: sed quando vivemus?

    Cic. Q. Fr. 3, 1, 4, § 12: vivite lurcones, comedones, vivite ventres, Lucil. ap. Non. p. 11, 8; Varr. ib. p. 156, 13; Cat. 5, 1; Hor. C. 3, 29, 43; id. Ep. 1, 6, 66.—Hence, in bidding farewell:

    vive valeque,

    Hor. S. 2, 5, 110; id. Ep. 1, 6, 67 al.; cf.:

    vivite, silvae,

    fare ye well, Verg. E. 8, 58.—
    2.
    Like our to live, for to last, endure, remain, be remembered (mostly poet.):

    vivet extento Proculeius aevo... Illum aget Fama superstes,

    Hor. C. 2, 2, 5:

    per omnia saecula famā vivam,

    Ov. M. 15, 879: mea semper gloria vivet, Cic. poët. ap. Gell. 15, 6, 3:

    tacitum vivit sub pectore vulnus,

    Verg. A. 4, 67:

    spirat adhuc amor Vivuntque commissi calores Aeoliae fidibus puellae,

    Hor. C. 4, 9, 11; cf. id. ib. 1, 32, 3:

    carmina,

    id. Ep. 1, 19, 2:

    scripta,

    Ov. Tr. 1, 7, 25:

    das nostro nomen victurum amori,

    id. Am. 3, 1, 65:

    odia,

    Stat. Th. 12, 441: mihi quidem Scipio, quamquam est subito ereptus, vivit tamen [p. 2002] semperque vivet, Cic. Lael. 27, 102:

    vivit vivetque semper, atque etiam latius in memoriā hominum et sermone versabitur, postquam ab oculis recessit,

    Plin. Ep. 2, 1, 11; Sen. Ben. 3, 5, 2.—
    II.
    Transf.
    A.
    To live on any thing or in any manner, i. e. to support life; to sustain or maintain one's self:

    stirpibus palmarum vivere,

    Cic. Verr. 2, 5, 50, § 131:

    piscibus atque ovis avium vivere,

    Caes. B. G. 4, 10 fin.:

    lacte atque pecore,

    id. ib. 4, 1;

    5, 14: cortice ex arboribus,

    id. B. C. 3, 49:

    coriis herbisque et radicibus vivere,

    Liv. 23, 30, 3:

    herbis Vivis et urticā,

    Hor. Ep. 1, 12, 8:

    siliquis et pane secundo,

    id. ib. 2, 1, 123:

    parvo,

    id. S. 2, 2, 1:

    rapto,

    Verg. A. 7, 749:

    de vestro,

    Plaut. Truc. 5, 61:

    misere,

    id. Aul. 2, 4, 36:

    parcius,

    Hor. S. 1, 3, 49:

    suaviter,

    id. Ep. 1, 8, 4:

    bene,

    id. ib. 1, 6, 56;

    1, 11, 29: rapto,

    Liv. 7, 25, 13; 27, 12, 5:

    verbum vivere quidam putant ad cibum pertinere,

    Dig. 50, 16, 234.— Impers. pass.:

    vivitur ex rapto,

    Ov. M. 1, 144. — Trop.:

    (sunt) in eo studia illa nostra, quibus antea delectabamur, nunc etiam vivimus,

    Cic. Fam. 13, 28, a, 2.—
    B.
    To live, i. e. to pass one's life, to reside, dwell, be in any place or manner (cf.:

    vitam dego): Rhodi,

    Cic. Fam. 4, 7, 4:

    extra urbem,

    id. Brut. 74, 258:

    Cypri,

    Nep. Chabr. 3, 4:

    in litteris vivere,

    Cic. Fam. 9, 26, 1; id. Sen. 11, 38:

    in maximā celebritate atque in oculis civium,

    id. Off. 3, 1, 3:

    in paupertate,

    id. Part. Or. 18, 63:

    in humilitate,

    Lact. 7, 9, 17: cum timore, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 14, 3:

    unis moribus et numquam mutatis legibus,

    Cic. Fl. 26, 63:

    e naturā,

    id. Fin. 3, 20, 68:

    convenienter naturae,

    id. ib. 3, 7, 26; id. Off. 3, 3, 13:

    valde familiariter cum aliquo,

    id. Att. 6, 6, 2; cf.:

    Hirtius vivit habitatque cum Balbo,

    id. ib. 14, 20, 4:

    cum Pansā vixi in Pompeiano,

    id. ib.:

    ecquis me vivit hodie fortunatior?

    Ter. Eun. 5, 8, 1:

    ego vivo miserrimus,

    Cic. Att. 3, 5:

    viveret in terris te si quis avarior uno,

    Hor. Ep. 2, 2, 157:

    illā sorte Contentus vivat,

    id. S. 1, 1, 3.—Prov.:

    secum vivere,

    to live for one's self, care only for one's self, Cic. Sen. 14, 49.— Impers. pass.:

    quoniam vivitur non cum perfectis hominibus, sed, etc.,

    Cic. Off. 1, 15, 46.

    Lewis & Short latin dictionary > viventes

  • 10 vivo

    vīvo, vixi, victum, 3 ( pluperf. subj. syncop. vixet, Verg. A. 11, 118), v. n. [Sanscr. giv-, givami, live; Gr. bios, life; Goth. quius, living; Germ. quicken; Engl. quick], to live, be alive, have life (syn. spiro).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.: Ca. Eho, tua uxor quid agit? Me. Immortalis est. Vivit victuraque est, Plaut. Trin. 1, 2, 18:

    valet atque vivit (gnatus),

    Ter. Heaut. 3, 1, 21:

    nemo'st hominum qui vivat minus,

    id. Eun. 4, 6, 19; id. Ad. 3, 2, 34:

    vivere ac spirare,

    Cic. Sest. 50, 108:

    is demum mihi vivere atque frui animā videtur, qui, etc.,

    Sall. C. 2, 9.—With acc. of time:

    et pueri annos octingentos vivont... Quin mille annorum perpetuo vivont ab saeclo ad saeclum,

    Plaut. Mil. 4, 2, 85;

    4, 2, 87: Nemo est tam senex, qui se annum non putat posse vivere,

    Cic. Sen. 7, 24:

    vixi Annos bis centum,

    Ov. M. 12, 187:

    Aufidius vixit ad summam senectutem,

    Cic. Brut. 48, 179:

    ad centesimum annum,

    id. Sen. 6, 19:

    ad vesperum,

    id. ib. 19, 67:

    triginta annis,

    id. Off. 3, 2, 8:

    negat Epicurus, jucunde posse vivi, nisi cum virtute vivatur,

    live pleasantly unless we live virtuously, id. Tusc. 3, 20, 49.— Subst.: vīventes, ium, the living (opp. mortui), Lact. 5, 19, 25; 5, 3, 25.—With a homogeneous object:

    modice et modeste melius est vitam vivere,

    Plaut. Pers. 3, 1, 18; cf. Ter. Ad. 5, 4, 5; Cic. Verr. 2, 2, 47, § 118; id. Clu. 61, 170:

    tamne tibi diu videor vitam vivere?

    Plaut. Mil. 3, 1, 34:

    Bacchanalia vivunt,

    Juv. 2, 3.— Pass.:

    nunc tertia vivitur aetas,

    Ov. M. 12, 187.— Transf., of things:

    et vivere vitem et mori dicimus,

    Cic. Fin. 5, 14, 39; cf. id. Tusc. 1, 24, 56:

    saepes,

    Varr. R. R. 1, 14, 2:

    oleae,

    Plin. 16, 44, 90, § 241:

    cinis,

    Ov. R. Am. 732:

    ignes,

    id. F. 3, 427:

    picturatum opus,

    lives, Claud. IV. Cons. Hon. 589.—
    B.
    In partic.
    1.
    To survive, be still alive (mostly in secondary tenses):

    quas inimicitias si tam cavere potuisset, quam metuere solebat, viveret,

    would be still alive, Cic. Rosc. Am. 6, 17:

    is jam pridem mortuus est: si viveret, verba ejus audiretis,

    id. ib. 14, 42:

    Mustius dixisset, si viveret,

    id. Verr. 2, 1, 53, § 139:

    si viveret Hortensius cetera fortasse desideraret,

    id. Brut. 2, 6:

    si viveret, mihi cum illo nulla contentio jam maneret,

    id. Att. 14, 13, B, 4; id. Fam. 12, 1, 1:

    dixisti paulum tibi esse etiam nunc morae, quod ego viverem,

    id. Cat. 1, 4, 9; cf. id. Red. Quir. 4, 10:

    utinam L. Caesar valeret, Serv. Sulpicius viveret,

    id. Phil. 8, 7, 22:

    constitueram, neminem includere in dialogos eorum, qui viverent,

    id. Att. 13, 19, 3:

    divinat enim, quae futura fuerint, si Philippus vixisset,

    Liv. 41, 24, 4; cf.:

    quid Philippus, si vixisset, facturus fuerit,

    id. 41, 24, 5:

    qui censor fuisset, vetustissimusque ex iis, qui viverent, censoriis esset,

    id. 23, 22, 10; cf.:

    hic tamen vivit. Vivit? Immo vero etiam in senatum venit,

    Cic. Cat. 1, 1, 2: vivis;

    et vivis non ad deponendam sed ad confirmandam audaciam,

    id. ib. 1, 2, 4.—
    2.
    Euphemistically, vixit, he is done with life, he is dead:

    vixisse nimio satiu'st jam quam vivere,

    Plaut. Bacch. 1, 2, 43; cf. id. Most. 4, 3, 10.—
    3.
    Ita vivam, as true as I live, as a formula of asseveration:

    nam, ita vivam, putavi,

    Cic. Fam. 2, 13, 3; 2, 16, 20; id. Att. 5, 15, 2; Sen. Ep. 82, 11 al.—
    4.
    Ne vivam si, may I not live if, may I die if; as a form of asseveration:

    quid poteris, inquies, pro iis dicere? Ne vivam, si scio,

    Cic. Att. 4, 16, 8; id. Fam. 7, 23 fin.
    5.
    Si vivo, if I live, a formula of menacing:

    erit ubi te ulciscar, si vivo,

    Plaut. Ps. 5, 2, 26; id. Cas. 1, 1, 27; Ter. And. 5, 2, 25; id. Eun. 5, 5, 20.—
    6.
    In the phrases,
    a.
    Alicui vivere, to live for a person:

    haec qui misit, non sibi soli postulat Te vivere et suā causā excludi ceteros,

    Ter. Eun. 3, 2, 28; cf.:

    si tibi soli viveres,

    Cic. Marcell. 8, 25; cf.: secum vivere, II. B. infra.—
    b.
    In diem vivere, from hand to mouth, for the present hour, Cic. de Or. 2, 40, 169; id. Tusc. 5, 11, 33; id. Phil. 2, 34, 86; cf.:

    hi, qui in horam viverent,

    id. ib. 5, 9, 25.—
    c.
    De lucro vivere, a life that is clear gain, i. e. at the mercy of another, Cic. Fam. 9, 17, 1.—
    C.
    Pregn.
    1.
    To live well, live at ease, enjoy life:

    quod me cohortaris ad ambitionem et ad laborem, faciam quidem: sed quando vivemus?

    Cic. Q. Fr. 3, 1, 4, § 12: vivite lurcones, comedones, vivite ventres, Lucil. ap. Non. p. 11, 8; Varr. ib. p. 156, 13; Cat. 5, 1; Hor. C. 3, 29, 43; id. Ep. 1, 6, 66.—Hence, in bidding farewell:

    vive valeque,

    Hor. S. 2, 5, 110; id. Ep. 1, 6, 67 al.; cf.:

    vivite, silvae,

    fare ye well, Verg. E. 8, 58.—
    2.
    Like our to live, for to last, endure, remain, be remembered (mostly poet.):

    vivet extento Proculeius aevo... Illum aget Fama superstes,

    Hor. C. 2, 2, 5:

    per omnia saecula famā vivam,

    Ov. M. 15, 879: mea semper gloria vivet, Cic. poët. ap. Gell. 15, 6, 3:

    tacitum vivit sub pectore vulnus,

    Verg. A. 4, 67:

    spirat adhuc amor Vivuntque commissi calores Aeoliae fidibus puellae,

    Hor. C. 4, 9, 11; cf. id. ib. 1, 32, 3:

    carmina,

    id. Ep. 1, 19, 2:

    scripta,

    Ov. Tr. 1, 7, 25:

    das nostro nomen victurum amori,

    id. Am. 3, 1, 65:

    odia,

    Stat. Th. 12, 441: mihi quidem Scipio, quamquam est subito ereptus, vivit tamen [p. 2002] semperque vivet, Cic. Lael. 27, 102:

    vivit vivetque semper, atque etiam latius in memoriā hominum et sermone versabitur, postquam ab oculis recessit,

    Plin. Ep. 2, 1, 11; Sen. Ben. 3, 5, 2.—
    II.
    Transf.
    A.
    To live on any thing or in any manner, i. e. to support life; to sustain or maintain one's self:

    stirpibus palmarum vivere,

    Cic. Verr. 2, 5, 50, § 131:

    piscibus atque ovis avium vivere,

    Caes. B. G. 4, 10 fin.:

    lacte atque pecore,

    id. ib. 4, 1;

    5, 14: cortice ex arboribus,

    id. B. C. 3, 49:

    coriis herbisque et radicibus vivere,

    Liv. 23, 30, 3:

    herbis Vivis et urticā,

    Hor. Ep. 1, 12, 8:

    siliquis et pane secundo,

    id. ib. 2, 1, 123:

    parvo,

    id. S. 2, 2, 1:

    rapto,

    Verg. A. 7, 749:

    de vestro,

    Plaut. Truc. 5, 61:

    misere,

    id. Aul. 2, 4, 36:

    parcius,

    Hor. S. 1, 3, 49:

    suaviter,

    id. Ep. 1, 8, 4:

    bene,

    id. ib. 1, 6, 56;

    1, 11, 29: rapto,

    Liv. 7, 25, 13; 27, 12, 5:

    verbum vivere quidam putant ad cibum pertinere,

    Dig. 50, 16, 234.— Impers. pass.:

    vivitur ex rapto,

    Ov. M. 1, 144. — Trop.:

    (sunt) in eo studia illa nostra, quibus antea delectabamur, nunc etiam vivimus,

    Cic. Fam. 13, 28, a, 2.—
    B.
    To live, i. e. to pass one's life, to reside, dwell, be in any place or manner (cf.:

    vitam dego): Rhodi,

    Cic. Fam. 4, 7, 4:

    extra urbem,

    id. Brut. 74, 258:

    Cypri,

    Nep. Chabr. 3, 4:

    in litteris vivere,

    Cic. Fam. 9, 26, 1; id. Sen. 11, 38:

    in maximā celebritate atque in oculis civium,

    id. Off. 3, 1, 3:

    in paupertate,

    id. Part. Or. 18, 63:

    in humilitate,

    Lact. 7, 9, 17: cum timore, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 14, 3:

    unis moribus et numquam mutatis legibus,

    Cic. Fl. 26, 63:

    e naturā,

    id. Fin. 3, 20, 68:

    convenienter naturae,

    id. ib. 3, 7, 26; id. Off. 3, 3, 13:

    valde familiariter cum aliquo,

    id. Att. 6, 6, 2; cf.:

    Hirtius vivit habitatque cum Balbo,

    id. ib. 14, 20, 4:

    cum Pansā vixi in Pompeiano,

    id. ib.:

    ecquis me vivit hodie fortunatior?

    Ter. Eun. 5, 8, 1:

    ego vivo miserrimus,

    Cic. Att. 3, 5:

    viveret in terris te si quis avarior uno,

    Hor. Ep. 2, 2, 157:

    illā sorte Contentus vivat,

    id. S. 1, 1, 3.—Prov.:

    secum vivere,

    to live for one's self, care only for one's self, Cic. Sen. 14, 49.— Impers. pass.:

    quoniam vivitur non cum perfectis hominibus, sed, etc.,

    Cic. Off. 1, 15, 46.

    Lewis & Short latin dictionary > vivo

См. также в других словарях:

  • syncop — (G). Cut short, cut up …   Dictionary of word roots and combining forms

  • Chango Family — La Chango Family is a Montreal, Quebec based band that plays a mixture of reggae, ska, funk, and other genres of music, which is often called world music. The band was formed in 2000 by singer/author/composer Lundo (Xavier Vacher) Chango after… …   Wikipedia

  • Amour Oral — Infobox Album Name = Amour Oral Type = Studio Longtype = Artist = Loco Locass Cover size = Caption = Released = Start date|2004|11|02 Recorded = Genre = Rap Length = Language = French Label = Audiogram (Canada) ADCD10168 (CD) Producer = Reviews …   Wikipedia

  • Low Lusatian German — (in German: Niederlausitzer Mundart (also English: Low Lusatian Dialect )) is a variety of standard German spoken in northern Saxony and southern Brandenburg within the regions of Cottbus and Hoyerswerda. It is well defined from the Low German… …   Wikipedia

  • Arthur Briggs — (* 9. April 1899 in Charleston (South Carolina); † 15. Juli 1991 in Paris) war ein US amerikanischer Trompeter, Orchesterleiter und Jazzmusiker. Briggs wuchs im Waisenhaus auf und spielte zunächst in dessen Orchester, der Jenkins Orphanage Band,… …   Deutsch Wikipedia

  • Amour Oral — Album par Loco Locass Sortie 2 novembre 2004 Genre(s) Rap, Hip hop Format CD Label Audiogram Critique …   Wikipédia en Français

  • Amour oral — Album par Loco Locass Sortie 2 novembre 2004 Genre Rap, Hip hop Format CD Producteur Denis Wolff Label …   Wikipédia en Français

  • David Grousset — David TMX David TMX Pays d’origine France Genre(s) éclectique Label(s) Aucun, distribué sous licence Creative Commons Site Web www.davidtmx.com Membres E …   Wikipédia en Français

  • David TMX — Pays d’origine France Genre musical éclectique Labels Aucun, distribué sous licence Creative Commons Site officiel www.davidtmx.com Membres …   Wikipédia en Français

  • David tmx — Pays d’origine France Genre(s) éclectique Label(s) Aucun, distribué sous licence Creative Commons Site Web www.davidtmx.com Membres E …   Wikipédia en Français

  • Festival Musique du Bout du Monde Azentic — Le Festival Musique du Bout du Monde Azentic (FMBMA) est un événement annuel unique en Gaspésie qui se déroule à Gaspé pendant trois journées consécutives, à la mi août. Ce projet a comme but premier de faire découvrir la musique du monde et tous …   Wikipédia en Français

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»