-
41 praetor
ōris m. [из praeĭtor от prae + eo ]1) претор (первоначальный титул римск. консулов и диктаторов), предводитель, начальник (p. maximus L)2) градоправитель ( в Капуе) C3) карфагенский суффет Nep4) с 366 г. до н. э. претор (второй после консула сановник, осуществлявший верховную судебную власть); с 247 г. до н. э. их двоеp. peregrinus — претор по делам иностранцев и по их взаимоотношениям с римскими гражданами; впоследствии число преторов возросло до 16, при Нероне до 18 C, L etc.p. primus C — первый из избранных преторов5) иногда = пропретор ( pro praetore или propraetor), т. е. наместник в одной из спокойных провинций (из бывших преторов C; как proconsul — наместник из бывших консулов в мятежной провинции); иногда тж. = proconsul C6) при Августе главный казначей (p. aerarii T)7) у неримлян полководец, главнокомандующий ( decem praetores Atheniensium Nep)p. navalis VP — командующий флотом8) наместник (p. Darēi C; p. Syriae QC) -
42 pridem
prīdem adv. [одного корня с primus и priscus\]1) давно (jam p. C; non p. Ter)non (haud) ita p. C, H — не так уж давно2) некогда, прежде, когда-то Pl, C etc.; недавно, незадолго перед тем Just -
43 primaevus
-
44 primanus
prīmānus, ī m. [ primus ]солдат первого легиона T, Capit -
45 primarius
prīmārius, a, um [ primus ]один из первых ( locus C); знатный, влиятельный ( vir C) -
46 prime
prīmē [ primus ]особенно, исключительно Naev, Pl -
47 primigenius
prīmigenius, a, um [ primus + gigno ]перворождённый, первичный ( semina Vr); первоначальный, исходный (nomina, pronomina Is) -
48 primipara
prīmipara, ae f. [ primus + pario ]впервые рожающая или родившая (о самках животных) PM -
49 primipotens
prīmipotēns, entis adj. [ primus + potens ]первый по могуществу, самый могущественный ( deus Ap) -
50 primitiae
prīmitiae, ārum f. [ primus ]первые плоды, первинки (p. frugum O); пер вые начатки, началоp. metallorum T — металлическая рудаmiserae p. V — несчастливое началоp. lacrimarum St — первые слёзы -
51 primitus
prīmitus adv. [ primus ]1) впервыеfulmen detulit mortalibus ignem p. Lcr — молния впервые принесла людям огонь2) вначале, сначала (ego p. nesciebam, ubi essem Pt) -
52 primordium
prīmōrdium, ī n. [ primus + ordior ] преим. pl.1) начало, первоначало, основа ( primordia rerum C)2) возникновение, зарождение, происхождение (gentis O; mundi O)3) начало царствования T -
53 primoris
prīmōris, e [ primus ]1) первый, самый раннийprimores dentes PM — самые ранние зубы, но тж. передние зубы, т. е. резцыprimoribus labris attingere (gustare) aliquid погов. C — чуть хлебнуть чего-л., поверхностно ознакомиться с чем-л.3) первый, знатнейший (feminae T; civitatis L); важнейший, главный ( venti AG) -
54 primulus
-
55 provincia
prōvincia, ae f.1) должность, поле деятельности, должностные обязанности ( provincias partiri L); верховное командование (p. classis или maritĭma L)2) подсудность, юрисдикция, сфера компетенцииp. urbana L — круг полномочий у praetor urbanus3) поручение, дело ( alicui provinciam dare C)4) провинция (внеиталийская завоеванная область с римск. наместником во главе) (civitatem in provinciae formam redigĕre L, Su); обыкновенно Малая Азия, Африка (область бывшего Карфагена), преим. же юго-вост. Галлия (Gallia p. или Gallia ulterior, тж. Narbonensis), впоследствии фр. la Provence Cs, PM; у неримск. народов наместничество, сатрапия Hirt, L, Nep5) управление провинцией, должность наместника в провинции ( primus annus provinciae C)6) перен. обязанность, задача ( provinciam cepisse duram Ter) -
56 qui
I 1. quī, quae, quod (gen. cujus, арх. quojus; dat. cuī, арх. quoi или quo; dat. и abl. pl. арх. quīs см. тж. queis)pron. interr.1) кто (qui primus? C)2) который, какой, что за (qui est rei publicae status? C)2. pron. rel.который, какой, что (partes tres, quarum unam incolunt Belgae Cs; Thebae ipsae, quod Boeotiae caput est PM)3. pron. demonstr.1) в начале предлож. ( = et is) (и) этот, каковойquā de causā C, Cs etc. — по этой причине2) (= is qui) тот, которыйterra numquam sine usurā reddit, quod accepit C — земля никогда не возвращает без излишка то, что получила3) (= ut is) (с тем) чтобы онDarēus pontem fecit, quo copias traduceret Nep — Дарий построил мост, чтобы по нему переправить войска4) (= ut is) так, чтобы (благодаря чему) онquis potest esse tam mente captus, qui neget? C — кто так безумен, чтобы отрицать (это)?5) (= ut is) так как онpecasse mihi videor, qui a te discesserim C — мне кажется, что я допустил промах, так как разошёлся с тобой6) (= ut is) хотя он, ибо ведь он, если онII quī adv. [арх. abl. к qui ]1) чем, на чтоhabeo, qui utar C — у меня есть чем житьAristides, qui efferetur, vix reliquit Nep — Аристид почти не оставил средств на (своё) погребение2) interr. как?qui convĕnit? C — как это согласовать, связать между собой?qui tandem? C — как же?qui possum facere, quod quereris? Ph — да как же мог я сделать то, в чём ты винишь (меня)?qui fit, ut...? C — как получается, что...?3) сколько, почём ( qui datur Pl)4) в проклятиях (о) чтоб (qui te Juppĭter diique omnes perduint! Pl) -
57 repeto
re-peto, petīvī (petiī), petītum, ere1) вновь нападать, опять устремляться (aliquem cuspide r. L)2) вновь направляться, возвращаться (r. patriam O; penates H)canem morsu r. Sen — кусать (укусившую) собаку ( о безрассудном гневе)3) опять добывать, вновь доставать, снова обретать (oppidum bello L; libertatem Sl, L); (вновь) ловить или поднимать (pĭlam, quae terram contigerat Pt); вновь надевать ( cenatoria Pt); приносить, привозить обратно (carcĭnas relictas Cs; aliquid domum Pt); приводить назад ( filium Pl)4) предпринимать, начинатьhoc primus repĕtas opus, hoc postrēmus omittas H — первым принимайся за этот труд и оставляй его последним5) вновь начинать, возобновлять (pugnam L; propositum opus O); вновь вводить, опять усваивать ( consuetudinem C); повторять ( vetĕra C); воскрешать в памяти, вспоминать (praecepta alicujus C; aliquid memoriā или memoriam alicujus rei C etc.)ordine r. O — рассказать (всё) по порядкуr. viam L — вернуться по тому же пути6) навёрстывать ( praetermissa C)7) требовать назад (pecunias ereptas C; beneficia Sen)r. aliquid in antiquum jus L — предъявлять старые права на что-л.pecuniae repetundae C, T etc. — деньги, подлежащие обратному взысканию ( как незаконно полученные)lex de pecuniis repetundis или pecuniarum repetundarum C — закон о лихоимстве (вымогательстве)r. rationem C — требовать отчётаr. poenas ab aliquo C — карать кого-л., налагать наказание на кого-л.8) считать началом, вести, производить, выводить ( populi origines ab Erechtheo C)oratio longe (alte, supra) repetita C — речь, начатая издалекаr. ab ultĭmo initio rhH. — начать с самого началаpectore r. suspiria O — глубоко вздыхать -
58 rogator
rogātor, ōris m. [ rogo ]1) автор предложения, вносящий законопроект (r. legum LM)2) собиратель голосов на выборах, проводящий голосованиеr. primus C — собиратель голосов в centuria praerogativar. comitiorum C — председательствующий в комициях3) попрошайка, нищий M -
59 species
speciēs, ēī f. (арх. gen. specie и specii; gen. pl. specierum и dat. /abl. speciebus— тк. поздн.) [ specio ]2) взгляд, взор ( speciem aliquo vertere Lcr)primā specie C, QC — с первого взгляда3) вид, внешность, наружность, образ ( horribilis Cs)4) видение, явление, призрак ( nocturna L)s. quietis O — сновидение5) изображение, статуя (s. Jovis C)6) красота, прелесть (caeli C; armorum, vaccae O; s. in dicendo C); блеск, сверкание (s. candorque caeli C); величие (s. dignitasque C); пышность ( triumphi L)7) внушительность, важность ( consulis C)8) видимость, призрачность(sub) specie QC, C, L или per (in) speciem C, Cs, L — под видом, для вида, якобыspeciem alicujus praebere Cs, L, QC (habere, prae se ferre C) — казаться кем-л.ad speciem C, Ap — с виду, на вид, но тж.— как и specie tenus Amm — по видимости, мнимоin speciem alicujus rei O — наподобие чего-л.specie alicujus rei C, L etc. — под предлогом чего-л.9) представление, понятие, идея (s. boni viri C)Aristoteles primus species (pl.) labefactavit C — Аристотель первый поколебал теорию идей (Платона)10) идеал, образец (eloquentiae C; libertatis Nep)11) вид, разновидность (unum genus est possidendi, species infinitae Dig)primum illud genus quaerimus, ex quo ceterae species suspensae sunt Sen — мы ищем тот первичный род, к которому относятся прочие виды13) товарная статья (плоды, хлеб и пр.) (s. vetustate corrupta CJ); статья в описи, отдельный предмет (res per speciem enumeratae Dig; species auri vel argenti Dig)14) специя, приправа, пряность (species superficiem, cui opponuntur, exulcerant Macr) -
60 subeo
sub-eo, iī (īvi), itum, īre1) подходить (под), подползать, забираться, укрываться (in aliquid, aliquid или alicui rei)s. tectum Cs — войти в домs. virgulta QC — забраться под хворост или в кустыcurrum s. V — быть впряжённым в колесницу2) входить, вступать, проникать (s. lucos V, H или luco V)s. aquas O — погрузиться в воду3) в(о)сходить, подниматься, взбираться, влезать (in montera L; iniquissimum locum Cs; adversum flumen QC); всходить, давать всходы ( herbae subeunt V); вырастать ( barba subit M)5) подходить, приближаться, подступать (ad muros C, muros L и muro V; portae и ad portam L)s. tonantem St; — обратиться к громовержцуs. palmae V — приближаться к победе6) подкрадываться, подбираться ( lumina fessa sopor subit O)7) приходить в голову, вспоминаться ( subiit cari genitoris imago V)8) овладевать, охватывать, обуревать (paenitentia subit aliquem QC; cogitatio animum subit L)9) следовать, становиться на место, сменять ( primae legioni tertia subiit L); приходить на смену, наступать ( subiit argentea proles O)10) подпадать под власть, переходить, доставаться ( clarum subit Alba Latinum O)11) брать на себя, взваливать на себя, поднимать, нести (s. dorso onus H; aliquem umĕris V)12) принимать на себя, подвергаться, претерпевать, переносить, испытывать (s. periculum, labores, injuriam C)s. poenam C etc. — подвергнуться наказаниюs. crimen Hirt — принять на себя винуs. condiciones C, T — принимать условияsubeundae pro re publicā tempestates C — невзгоды, которые приходится переносить ради общего блага. — см. тж. subitus
См. также в других словарях:
Prīmus — Primus (lateinisch „der Erste“) steht für: Name Marcus Antonius Primus (30/35–nach 81), römischer Politiker und Militär Primus von Alexandria († um 118), Bischof Bodo Primus (* 1938), deutscher Schauspieler und Synchronsprecher sprichwörtlich… … Deutsch Wikipedia
PriMus — 1.1 unter Microsoft Windows 7 … Deutsch Wikipedia
Primus — (lateinisch „der Erste“) steht für: Name Marcus Antonius Primus (30/35–nach 81), römischer Politiker und Militär Primus von Alexandria († um 118), Bischof Bodo Primus (* 1938), deutscher Schauspieler und Synchronsprecher Hubertus Primus (* 1955) … Deutsch Wikipedia
Primus — may refer to: NOTOC Music, media and entertainment* Primus (band), a musical group * Primus ( Transformers ), an entity in the fictional Transformers universe * Primus (journal), a quarterly journal of undergraduate mathematics education * A… … Wikipedia
Primus — Saltar a navegación, búsqueda Para la marca de estufas de gas, véase Primus (estufa). Primus Primus en Copenhague en 1998. De izquierda a derecha: Les … Wikipedia Español
primus — PRÍMUS, primusuri, s.n. Un fel de lampă de gătit care foloseşte drept combustibil benzina sau petrolul lampant. – Din germ. Primus[kocher]. Trimis de ana zecheru, 03.03.2009. Sursa: DEX 98 prímus s. n., pl. prímusuri Trimis de siveco,… … Dicționar Român
Primus — Sm Erster, Bester erw. fach. (16. Jh.) Entlehnung. Entlehnt aus l. prīmus, dem Superlativ von l. prior der erstere, vordere . Ebenso nndl. primus, ne. primus, nfrz. premier, nschw. primus, nisl. prímus; prima, primär, Primadonna, Primiz;… … Etymologisches Wörterbuch der deutschen sprache
Primus — UK [ˈpraɪməs] / US or Primus stove UK / US Word forms Primus : singular Primus plural Primuses trademark British a small piece of equipment that produces a flame for cooking by burning oil, and that can be used outside … English dictionary
Primus — Primus: Der Ausdruck für »der beste Schüler einer Klasse« wurde im 16. Jh. aus lat. primus »Vorderster, Erster« entlehnt, dem Superlativ zu dem stammverwandten Komparativ lat. prior »Ersterer; eher, früher; vorzüglicher« (↑ Prior, ↑ Priorität). – … Das Herkunftswörterbuch
primus — prȋmus m DEFINICIJA kuhalo na špirit ili drugo prikladno gorivo (prenosivo i u upotrebi među planinarima i dr.) ETIMOLOGIJA engl. Primus stove, tvorničko ime proizvoda© … Hrvatski jezični portal
Primuš — Prȉmuš DEFINICIJA ONOMASTIKA m. os. ime, reg. zast.; isto: Prȅmuš, usp. Prvan pr.: Prèmožić (Ivanec, Z Slavonija), Prȅmuš (260, Međimurje, S Hrvatska, Istra), Prȅmuž (270, Varaždin, Otočac, Zagorje), Prèmužaj (Varaždin), Prèmužak (100, Pregrada,… … Hrvatski jezični portal