-
121 vuoto
1.1) пустой ( лишённый содержимого)3) лишённыйvuoto di senso — лишённый смысла, бессмысленный
4) пустой, бессодержательный2. м.1) пустое место2) полость, пустота3) пустое пространство, пустота4) пустой сосуд5) утрата, потеря••6) вакуум8)girare a vuoto — работать вхолостую (о моторе и т.п.)
* * *сущ.1) общ. пустые промежутки, пустой, пустота, вакуум, незанятый, просветы, пустое место2) тех. вакуумная система (напр. в автоматической линии)3) экон. перерыв, промежуток5) физ. разрежение -
122 даром
1) ( бесплатно) gratis, gratuitamente2) ( без пользы) inutilmente, invano••это вам даром не пройдёт — questa ve la pagherete, questa non la passerete liscia
* * *нар. разг.1) ( бесплатно) gratuitamente, gratis, senza alcun compensoполучить что-л. да́ром — ottenere qc gratuitamente
мне этого и да́ром не надо — non lo voglio nemmeno regalato
2) (бесполезно, напрасно) inutilmente, invano, senza motivoда́ром потерять время — perdere inutilmente del tempo; sprecare il proprio tempo
да́ром хлеб есть — mangiare il pane a tradimento
да́ром что молодой, а разумный — benché giovane è molto ragionevole
••да́ром не пройдёт — non la passerà liscia; la pagherà salata
да́ром что союз разг. (= несмотря на то, что) — benché..., sebbene...
* * *adv1) gener. a bertolotto, a ufo, gratis, per niente, senza spesa2) obs. graziosamente3) lat. gratuitamente -
123 дело
1) (работа, занятие) faccenda ж., affare м., occupazione ж., lavoro м.••между делом — tra una cosa e l'altra, a tempo perso ( на досуге)
2) ( практическая деятельность) pratica ж., attività ж. pratica, il fare, opera ж.на деле — in pratica, in realtà
••3) ( круг ведения) faccenda ж., questione ж., affare м., pratiche ж. мн.••моё дело маленькое — io non c'entro, io non sono responsabile
не твоего ума дело — non è affare tuo, la cosa non ti riguarda
4) (нечто полезное, правильное) cosa ж. utile [buona], cosa ж. giusta••говорить не по делу — deviare dall'argomento, uscire dal seminato
5) (специальность, профессия) disciplina ж., mestiere м.6) ( предприятие) azienda ж., impresa ж.7) ( судебное разбирательство) causa ж. giudiziaria, caso м.8) ( собрание документов) pratica ж., cartella ж., dossier м., fascicolo м.подшить к делу — inserire nel dossier, allegare agli atti
9) (происшествие, обстоятельство, событие) fatto м., avvenimento м.по сути дела — in sostanza, tutto sommato
в чём дело? — qual'è il problema?, di che si tratta?
не в этом дело — non di questo si tratta, non è questo
••10) (вещь, явление) cosa ж., affare м.••в самом деле — infatti, effettivamente
это дело наживное — viene con l'esperienza ( приходит с опытом); sono cose che si risolvono ( это разрешимо)
11) ( цель) causa ж., obiettivo м.••12) ( сделка) affare м., transazione ж.••13) (деяние, поступок) azione ж., atto м., opera ж.благородное дело — buona azione, opera buona
совершить доброе дело — fare opera buona [una buona azione]
14)••то и дело — ogni tanto, in continuazione
это дело — il bere; alcolismo м. ( пьянство); mestruazioni ж. мн. ( менструация)
идти в дело — trovare impiego [applicazione pratica]
пустить в дело — impiegare, mettere a frutto
* * *с.1) (работа, занятие, деятельность) affare m, faccenda f, occupazione f, lavoro mсерьёзное де́ло — un affare serio
по де́лам службы — per ragioni di servizio
де́ло сделано — è cosa fatta
де́ло не шуточное — sono cose grosse
перейти к де́лу — passare <all'azione / alle vie di fatto>
иметь де́ло с кем-чем-л. — vedersela (con, qd, qc)
де́ло неладное — la faccenda puzza (= тёмное дельце)
так дело не пойдёт — è una cosa che non va; non ci siamo proprio
в этом-то всё и де́ло — ma proprio questo è il punto
знать своё де́ло — sapere il fatto suo
де́ло за мной не станет — non mi tirerò indietro; faro il mio dovere
поправить де́ло — rimediare vi (a), appianare le cose; rimettere le cose a posto
де́ло идёт к... — si va verso...; si sta andando...
быть не у дел — essersi ritirato dagli affari; essere messo in disparte
2) (задачи, цель) causa fон посвятил жизнь де́лу освобождения родины — egli ha dedicato la vita alla liberazione della patria
3) (надобность, нужда)у меня дела — ho da fare; ho faccende da sbrigare
4) разг. (нечто важное, нужное)говорить де́ло — andare al sodo
5) (сфера знаний, деятельности) arte f, industria f; attività fиздательское де́ло — editoria f
военное де́ло — arte f militare
столярное де́ло — falegnameria f
хорошо знать своё де́ло — conoscere bene il proprio mestiere / lavoro
6) ( предприятие) impresa f, azienda f; negozio m, commercio m ( в торговле)у фирмы солидное де́ло — l'azienda svolge una solida attività
7) (обстоятельство, факт) fatto m, situazione f, affare mде́ло было осенью — si era d'autunno
это де́ло прошлое — sono cose del passato / passate
Как дела? — Qual è la situazione?; Come va?
де́ло плохо — le cose vanno male
это другое де́ло — è un altro conto; è un altro paio di maniche разг.; dire cose guiste / sensate
8) ( поступок) azione f, opera f, atto mсделать доброе де́ло — fare del bene; fare un'opera buona
9) юр. causa f, azione f penale, processo m; affare m журн.; affaire f фр. пренебр.возбудить де́ло против кого-л. — intentare causa contro qd
личное де́ло — fascicolo personale
де́ло (состоит / заключается) в том, что... — il fatto è che...; si tratta che...
де́ло в том, что медлить нельзя — il fatto e che non c'è tempo da perdere
де́ла нет кому до кого-чего разг. — se ne frega di...
ему де́ла нет до окружающих — se ne frega del prossimo
пустить в де́ло — applicare vt, far funzionare, far valere
пустить отходы в де́ло — riciclare gli scarti
•- за дело
- не дело...
- на деле
- в деле
- то и дело••де́ло твоё / его / ваше (и т.д.) разг. — fai / faccia come ti / Le pare e piace
де́ло вкуса — questione di gusti / de gustibus...
де́ло случая — può capitare; sono cose che capitano
не твоё / его, ваше (и т.д.) де́ло разг. — e un affare che non ti / lo / la riguarda
перейти к де́лу — passare a vie di fatto
(ближе) к де́лу! — torniamo-a bomba!; veniamo al concreto / al sodo!
между де́лом разг. — a tempo perso; tra una cosa e l'altra
в / на самом де́ле — effettivamente, infatti; in realtà
первым де́лом, первое де́ло — per prima cosa, anzitutto
по сути дела... — in sostanza... tutto sommato... in ultima analisi...
ясное де́ло — lo credo bene
и все дела! разг. — tutto fatto!; tutto qui!
де́ло в том, что... — fatto sta che...
Виданное ли де́ло?! — E mai possibile?!; Sono cose da farsi?!
де́ло в шляпе..., и де́ло с концом — ecco fatto il becco all'oca
де́ло мастера боится — l'opera loda il maestro
де́лу время, потехе час — tempo di scherzare, tempo di lavorare
дело ясное, что де́ло тёмное — e chiaro come l'acqua torbida
* * *n1) gener. intrapresa, scheda (òæ. ñì. scheda segnaletica), affare (собрание документов), atto, incarto, negozio, operato, pratico, affare, cosa, opera, pratica, bisogna, business, cartella di guidizio, daffare, faccenda, fare, impegno, impresa, incartamento, labore, successo2) colloq. gioco, giuoco, minestra3) liter. barca4) poet. opra5) law. azione, causa, inserto6) econ. caso, fatto, mano, pratica (подборка документов), lavoro, mestiere7) fin. occupazione, processo -
124 загубить
сов. разг. (несов. губить)1) В rovinare vt, perdere vtим удалось его загуби́ть — loro lo hanno perso
загуби́ть чью-л. жизнь — rovinare la vita a qd
2) ( зря истратить) sprecare vt, sciupare vt* * *vgener. sciupare l'ingegno -
125 конец
1) (предел, граница) fine ж., termine м.••в конце концов — alla fine, in fin dei conti
этому не видно ни конца ни краю — non se ne vede la fine, così non si finisce mai
2) (путь, расстояние) strada ж., distanza ж., tratto м.••3) ( смерть) fine ж., morte ж.4) ( предмета) estremità ж., capo м.на противоположном конце — al capo opposto, dalla parte opposta
••сводить концы с концами — sbarcare il lunario, tirare a campare
5) ( причальная верёвка) amarra ж., ormeggio м.••отдать концы ( умереть) — mettere le scarpe al sole
6) ( случай) caso м.* * *м.1) ( окончание) fine, termineпод коне́ц — alla fine, verso la fine
коне́ц недели — fine settimana
в конце недели — alla fine della settimana; in coda alla settimana
в конце концов — alla (fin) fine, in fin dei conti
довести до конца — portare a termine, concludere vt
2) ( край) limite, capo, estremità fиз конца в коне́ц — per ogni dove
3) ( срок) fine f, termineконе́ц месяца — la fine del mese
4) ( предмета) fine f, termine, estremità f; punta f (острого, длинного предмета)5) (завершение чего-л., смерть)бесславный коне́ц — una fine ingloriosa
ему пришёл коне́ц — oramai è spacciato
6) мор. ( канат) amarra f, ormeggio7) мн. спец.•••ни конца, ни краю не видно / не видать / нет — non se ne vede la fine; non si riesce a venirne a capo; non finisce mai
сводить концы с концами — sbarcare il lunario; tenersi a galla
прятать / хоронить концы — far perdere / sparire le tracce
на худой коне́ц — alla peggio; nel peggiore dei casì
... и концы в воду —... e buona notte, (suonatori)!; e chi si e visto si e visto
коне́ц венчает дело; коне́ц - делу венец — la fine corona l'opera
* * *n1) gener. coda, culaccino, fondo, punta, scorcio (дня, недели и т.п.), ultimo, estremita, fine, apice, capo, corsa, e (bell'e) finita, esito, estremo, finale, stremo, testa2) sl. pirla3) obs. co4) liter. polo5) eng. terminale6) econ. termine7) mus. sbarra -
126 случай
1) ( происшествие) caso м., avvenimento м., fatto м., incidente м.2) (явление, факт) caso м., circostanza ж., occasione ж.3) ( положение дел) caso м., situazione ж.••на первый случай — per i primi tempi, per l'inizio
4) ( благоприятное стечение обстоятельств) occasione ж.воспользоваться случаем — approfittare dell'occasione, cogliere l'occasione
5) ( случайность) caso м., casualità ж., fortuna ж.6) ( возможность) eventualità ж., caso м., ipotesi ж.* * *м.1) ( происшествие) avvenimento, caso, incidenteнесчастный слу́чай — disgrazia f, accidente; infortunio (травма и т.п.); incidente
необыкновенный слу́чай — caso straordinario
смертный слу́чай — decesso; incidente mortale ( при катастрофе)
2) ( явление) caso fenomenoнепредвиденный слу́чай — ( caso) imprevisto m
слу́чаи заболевания — casi di malattia
в редких слу́чаях — in rari casi, rare volte; occasionalmente
3) ( возможность) occasione f, caso; eventualità fудобный слу́чай — buona occasione; occasione favorevole
упустить слу́чай — <perdere / lasciarsi sfuggire> una buona occasione
пользоваться слу́чаем — cogliere l'occasione
купить по слу́чаю — comprare per caso
в подобном слу́чае — in caso simile; se è così
4) ( случайность) caso, casualità f, eventualità f, fortuna fэто дело слу́чая! — dipende ( dalla fortuna)!
на слу́чай, если... — casomai; nel caso se..., in caso di
игра слу́чая — questione di fortuna
от слу́чая к слу́чаю — di tanto in tanto
по слу́чаю чего-л. — in occasione di
по слу́чаю годовщины — in occasione dell'anniversario
во всяком слу́чае — in ogni caso
в любом слу́чае — in ogni caso; comunque
в крайнем слу́чае — in caso di estremo bisogno; caso mai
на всякий слу́чай — per ogni eventualità; caso mai
на всякий пожарный слу́чай — non si sa mai; in caso di estrema urgenza / necessità; per ogni evenienza
на первый слу́чай — per cominciare
ни в коем слу́чае — in nessun caso; mai, <per nessuna ragione / e poi mai>
счастливый слу́чай — colpo di fortuna
в лучшем / худшем слу́чае — nel migliore / peggiore dei casi; nella migliore / peggiore delle ipotesi
в слу́чае чего — casomai; dovesse succedere qc
в таком слу́чае — sé è così; in questo caso; stando così le cose; sé è questo il problema
•* * *n1) gener. accidente, circostanza, combinazione, emergenza, fortuna, incidente, sorte, ventura, caso, accadimento, accaduto, avvenimento, contingenza, evenienza, evento, incontro, istoria, mo', modo, occasione, presa, storia2) econ. occorrenza, alea, fatto3) fin. opportunita -
127 mos
mōs, mōris, m. (vgl. μῶμαι, μῶσθαι), der Wille eines Menschen, I) der Eigenwille, Eigensinn, alieno more od. ex more alīus vivere, Ter.: oboediens fuit mori patris, Plaut.: dominae pervincere mores, den Eigensinn, Prop. – morem alcī gerere, den Willen tun, zu Willen sein, willfahren, Cic. u.a.: morem gerere voluntati alcis, Cic. u. Nep.: morem gerere animo, sein Mütchen kühlen, Ter.: sine me in hac re mihi gerere morem, laß mich gewähren, Ter.: adulescentulo morem gestum oportuit, Ter.II) der für die Handlungsweise zur Regel gewordene Wille, A) eig., die Sitte, d.i. 1) die Sitte, das Herkommen, die Gewohnheit, der Gebrauch, die Mode, a) übh.: mos antiquus, Cic. u.a.: omnis divinus humanusque mos, Liv.: mos improbus, Plaut.: mores mali, Plaut.: peregrini, Liv. u. Iuven.: mos pravus, Tac., perversus, Cic.: mores prisci, Liv.: mores maiorum, Liv.: mos solitus, Sen.: sollemnis, Liv.: traditus a maioribus mos, Liv.: traditus ab antiquis mos, Hor. u. Liv.: mos vetus, Tac., vetustus, Tac.: mos Romanorum, Macr.: mores vetusti Carthaginiensium, Nep.: mores legesque Lacedaemoniorum, Gell.: mos ritusque sacrorum, Verg.: mos militiae, Dienstvorschrift, Tac.: lavandi mos, das Baden (als Sitte), Augustin. epist. 54, 10. – accommodare suos mores ad ea, Liv.: adumbrare (kopieren) Macedonum morem,————Curt.: qui mos cui potius quam consuli magis usurpandus colendusque est (beobachtet und heilig gehalten werden), Plin. pan.: qui gentis mores condiderunt (begründeten), Curt.: constituere (fest ordnen) regni mores, Liv.: pleraque in iure non legibus sed moribus constant, Quint.: corruptis civitatis moribus, Nep.: de more suo decedere, Cic.: deduci ad parentium (Eltern) consuetudinem moremque, Cic.: proxime morem Romanum ordinati, ganz nach röm. Muster, Liv.: eum ultra Romanorum ac mortalium etiam morem curabant, Sall. hist. fr.: esse in more maiorum (v. Gesetzen, Gebräuchen), Cic.: quod in patriis est moribus, nach der Väter Weise, Cic.: quod moris est, Sen.: ut mos est amicorum, Cic.: ut mos fuit Bithyniae regibus, Cic.: ut moris est, Tac.: ut Domitiano moris erat, Tac.: sicuti Pompeio moris erat, Vell. – mos est m. folg. Genet. Gerund., quia mos est ita rogandi, roga, Cic.: u. alci mos est m. folg. Genet. Gerund., quibus peractis morem sibi discedendi fuisse, seien sie allemal auseinander gegangen, Plin. ep. – mos est od. alcis mos est m. folg. Infin., fabam utique ex frugibus referre mos est auspicii causā, Plin.: magorum mos est non humare corpora suorum, Cic.: hic mos erat patrius Academiae, adversari semper omnibus in disputando, Cic.: mos erat civitatis velut publico latrocinio partam praedam dividere, Liv.: quae mos erat praestare defunctis, Sen.: u. alci mos est m.————Infin., quibus inter acerrimam saepe pugnam in recentem equum ex fesso transultare mos erat, Liv.: quibus omnia honesta atque inhonesta vendere mos erat, Sall.: virginibus Tyriis mos est gestare pharetram, Verg. – moris est u. alci moris est m. folg. Infin., quod (pomoerium) numquam proferre moris apud antiquos fuit, Sen. de brev. vit. 13, 8: moris quippe tum erat quamquam praesentem (Caesarem) scripto adire, Tac. ann. 4, 39, 1: fuit moris antiqui eos... aut honoribus auf pecuniā ornare, Plin. ep. 3, 21, 3: sciant, quibus moris est inlicita mirari, Tac. Agr. 42: illis moris erat leges, quas ut contrarias prioribus legibus arguebant, aliarum collatione convincere, Plin. ep. 2, 19, 8 (vgl. übh. die Beispielsammlung bei Schwarz Plin. pan. 13, 3 u. 82, 5. Kritz Tac. Germ. 13, 1 u. Tac. Agr. 33, 1 u. 39, 1. Clav. Suet. in v. mos). – mos est m. folg. Acc. u. Infin. Act. od. Pass., mos erat lustrationis sacro peracto decurrere exercitum, Liv. 40, 6, 5: quā (populari oratione) mos est Athenis laudari in contione eos qui sint in proeliis interfecti, Cic. or. 151: in ipso discrimine, quo templa deis immortalibus voveri mos erat, Liv. 10, 42, 7 (u. so Liv. 3, 55, 12; 30, 17, 13; 37, 24, 4): vota, quae in proximum lustrum suscipi mos est, Suet. Aug. 97, 1. – moris est mit Acc. u. Infin. Act. u. Pass., quem semper illi astare moris fuit, *Vell. 2, 40, 3 H.: intra illud tempus, quo elugere virum moris est, Edict. praet. bei Iulian.————dig. 3, 2, 1 u. Frgm. Vat. § 320: moris est advocationibus quoque praesides interdicere, Ulp. dig. 48, 19, 9 pr.: moris est ab imperatore ducturo triumphum consules invitari ad cenam, Val. Max. 2, 8, 6. – mos est od. moris est m. folg. ut u. Konj., mos est hominum, ut nolint eundem pluribus rebus excellere, Cic.: negavit moris esse Graecorum, ut in convivio virorum accumberent mulieres, Cic. – moris est m. folg. ne u. Konj., moris erat apud antiquos, ne quis adederet possessiones suas, Schol. Iuven. 1, 95. – fecerat sibi morem (er hatte die S. angenommen) cum tyranno inter paucos ordines circumeundi, Liv.: habebat hoc moris (er hatte es so an der Gewohnheit), quotiens intrasset fidelior amicus, Plin. ep. 1, 12, 7: inducere hoc in mores nostros, Cic.: inducere hunc morem novorum iudiciorum in rem publicam, Cic.: primus hunc morem audiendi induxit Largus Licinius, Plin. ep.: imitari devictarum gentium mores, Curt.: inferre peregrinos mores, Iuven.: quarum (civitatum) mores lapsi ad mollitias pariter sunt immutati cum cantibus, Cic.: hunc morem labefactare conatus, Liv.: si rationum referendarum ius vetus et mos antiquus maneret, Cic.: mutare veterem et quasi avitum gentibus morem novā imperii cupiditate, Iustin.: legi moribusque parendum est, Cic.: alcis aedilitas maxime prosternit mores, Plin.: pervertere vetustos mores Carthaginiensium, Nep.: percrebruerat eā tempestate pravissimus mos,————Tac.: quod in morem vetustas vulgi approbatione perduxit, Cic.: mos non placebat m. folg. Acc. u. Infin., Liv. 2, 53, 5: quae in mores recepta sunt, Quint.: disciplinam militarem ad priscos redigere mores, Liv.: reducere intermissum tam diu morem in publicum consulendi, Plin. ep.: post longam intercapedinem reducere morem transvectionis, Suet.: referre antiquum morem, ut etc., Suet.: hunc morem cursus primus Ascanius rettulit, Verg.: et relatus inconditae olim vitae mos, ut omne ius in viribus esset, Sall. fr.: regi neque moribus neque lege aut imperio cuiusquam, Sall.: retinere eum morem, Cic.: in ea epistula non esse solitum morem secutum, Sen.: servare traditum ab antiquis morem, Hor.: morem eum diu servasse, Mela: non inutilem servare morem, Quint.: in quo (iudicio) non mos consuetudoque servata, Cic.: hunc antiquitus morem servare, ut etc., Liv.: solvere traditum a maioribus morem de omnibus senatum consulendi, Liv.: eum morem tenere (festhalten, beobachten), Cic.: hunc morem sacrorum tenere, Verg.: morem suum adhuc tenere (v. Massilia), Mela.: morem traditum (esse) a maioribus, ut etc., Liv.: veterem illam excellentemque prudentiam Graecorum ad nostrum usum moremque transferre, für uns benutzen u. unserer Weise anpassen, Cic.: in Romanos mores transire (Ggstz. intra peregrina exempla manere), Sen.: iam dolor in morem venit meus, schon zur G.————ward mein Schm., Ov.: quod iam in morem venerat, ut sine publica auctoritate fieret, Liv. 42, 21, 7: quod tum in morem verterat (als Parenthese), wie das damals schon gewöhnlich war, Tac. – im Abl. od. m. Praepp. zu adverbialen Wendungen, omnium Latine loquentium more, Cic.: more maiorum, Plaut., Cic. u.a.: more institutoque maiorum, Cic.: more hominum, wie gewöhnlich in der Welt, Plaut. u. Ter. (s. Spengel Ter. Andr. 967): more pecorum, Sall. hist. fr.: more pecudum, Curt.: meo, tuo, suo more, Cic.: miro more, Ov.: solito more, Sen. u.a.: usitato more, Cic.: vetusto more, Tac.: vetere apud Germanos more, Tac.: ex od. e more, Verg., Plin. ep., Suet. u.a.: vetere ex more, Tac.: prisco e more, Ov.: ex more Persarum, Nep.: ex aliorum more, Sall.: de more, Verg., Plin. pan. u. Suet.: solito de more, Verg. u. Arnob.: de more rituque priscae religionis, Suet.: contra morem maiorum, Cic. u. Sall.: praeter morem, Ter.: supra morem, Verg.: facinus sine more! Stat. – b) insbes.: α) die Unsitte, das Unwesen, mos partium popularium et factionum, Sall. Iug. 41, 1: omittendus mos hic, quem agitis, Sall. hist. fr. 3, 61, 14 (3, 82, 14): qui mos est in publicum procurrendi et obsidendi vias et viros alienos appellandi? Liv. 34, 2, 9. – β) die (bes. die verderbte) Sitte der Menschen, der Zeit, die (bes. die verderbten) Sitten der Menschen, der Zeit, der (herrschende) Zeitgeist, die Mode, teils m.————Genet. saeculi, temporum, wie huius saeculi more, Sen.: saeculi mores, Flor.: mores temporum, Plin. ep. – teils bl. mos, mores, zB. ambitio iam more sancta est, Plaut.: petere honorem pro flagitio more fit, Plaut.: si demutant mores ingenium tuum, Plaut.: mores leges perduxerunt iam in potestatem suam, Plaut.: praesertim cum hi mores tantum iam ad nimiam levitatem et ad ambitionem incubuerint, Cic.: quoniam ita se mores habent, Sall.: ita se habent mores, ut etc., Vell.: novis moribus favere (huldigen), Plin.2) die Sitte = das Betragen, Benehmen, die Lebensart, Aufführung, a) übh.: qui istic mos est? Ter. heaut. 562. – gew. Plur. mores, die Sitten, das Wesen, Benehmen, der Wandel (Lebenswandel), das Temperament, der Charakter, praefectus morum, Sittenrichter (zu Karthago), Nep.: praefectura morum, Sittenrichteramt (in Rom), Suet.: morum perversitas alcis, Suet.: imitatio morum alienorum, quae ηθοποιΐα dicitur, Quint. – mores commodi, Cic.: dissoluti, Phaedr. u. Eutr.: mores feri immanisque natura, Cic.: alcis mores integri, iusti, religiosi, timidi, perferentes iniuriarum, Cic.: mores nocentissimi, ganz ruchlose, Quint.: mores perditi, Cic.: mores pessimi, Tac.: mores pudici, severi, Plin.: suavissimi, Cic.: varii, ungleicher Wandel, Tac.: sordidum me et incultis moribus aiunt, ungeschlacht, Sall.: o rem minime————aptam meis moribus! Cic.: vir probus et morum veterum, Eutr. – abire in avi mores atque instituta, Liv.: astringere disciplinae severitate alcis mores, Quint.: colligere ex vultibus hominum mores, Petron.: compescere mores rabidos, Ov.: pars una philosophiae, quā mores conformari putantur, Cic.: congruere cum alcis moribus et natura, Cic.: hoc vitā et moribus comprobare, Cic.: conveniunt mores, ihr Wesen (Charakter) stimmt überein, Ter.: describere hominum sermones moresque, Cic.: diutius durant exempla quam mores, Strafexempel als der Wandel eines Menschen, Tac.: repente exuere antiquos mores, Liv.: formare novos collegas in suos mores, Liv.: sui cuique mores fingunt fortunam hominibus, Poët. vet. bei Nep.: suis ea (fortuna) cuique fingitur moribus, Poët. vet. bei Cic.: imitari avi mores disciplinamque, Cic.: induere severos, non modo pudicos mores, Plin.: quae res tam repente mutavit mores tuos? Ter.: pellucent mores ex voce atque actione, Quint.: perdere liberorum suorum mores, Quint.: referre alienos mores ad suos, Nep. – v. Temperament, Character der Tiere, mores (equorum) autem laudantur, qui sunt ex placido concitati et ex concitato mollissimi, Colum.: mores huius pecudis (der Stiere) probabiles habentur, qui sunt propiores placidis quam concitatis, sed non inertes, Colum. – b) bes.: α) gute Sitten, gute Aufführung (guter Lebenswandel), gutes Betragen (vgl.————Korte Lucan. 1, 161. Hildebr. Apul. apol. 75. p. 592), mores et vitia, Manil.: periere mores, Sen.: quis (= quibus) neque mos neque cultus erat, ohne (durch Gesetz geregelte) Sitte u. Zucht, Verg.: postquam res eorum civibus moribus (Gesittung) agris aucta, Sall. Cat. 6, 3. – euphem., mores meretricis, gefälliges Betragen = Gefälligkeiten, Gunstbezeigungen, Plaut. most. 286. – β) schlechte Sitten, schlechte Aufführung (schlechter Lebenswandel), schlechtes Betragen, si per mores nostros liceret, Tac. hist. 3, 72.B) übtr.: 1) die Art und Weise, Natur, Beschaffenheit, a) übh.: caeli, Verg.: siderum, Verg.: more, ad morem od. in morem, nach Art, wie, mit folg. Genet., Cic., Verg. u. Quint. – b) Die Art, ein Kleid zu tragen, die Tracht, Mode, eodem ornatu et populum vestiri iubet: quem morem vestis exinde gens universa tenet, Iustin. 1, 2, 3.2) das Gesetz, die Vorschrift, Regel, mores viris ponere, Verg.: regere populos pacisque imponere morem, Verg. – übtr., v. Lebl., more palaestrae, Hor.: ferrum patitur mores, nimmt Gesetze an, gehorcht, Plin.: sine more furit tempestas, regellos, ohne sich an Gesetze zu binden, unerhört, entsetzlich, Verg.: in morem, regelmäßig, gehörig, Verg. -
128 suadeo
suādeo, suāsi, suāsum, ēre (zu suavis, also jmdm. etw. angenehm machen), I) intr. raten, Rat geben, zureden, an C. Trebonio persuasi, cui ne suadere quidem ausus essem, Cic.: nemo est qui tibi sapientius suadere possit te ipso, Cic.: sed haec, quae supra scripta sunt, eo spectant, ut et horter et suadeam, soll bloß eine Aufforderung u. ein guter Rat für dich sein, Cic.: in suadendo et dissuadendo, Cic. – v. lebl. Subjj., suadet enim vesana fames, Verg.: suadentibus annis, Plin. ep. – II) tr.: A) etwas raten, anraten, zu etwas raten, zureden, a) mit Acc.: pacem, Cic.: legem, Cic.: parsimoniam omnibus, Iustin.: quod ipse tibi suaseris, Cic.: m. Acc. pers.: sermone, inquis, me suasisti, medicamine sapientissimo, Tert. de pall. 6. – von lebl. Subjj., tantum religio potuit suadere malorum, Lucr.: suadent (laden ein zu) cadentia sidera somnos, Verg. – Partiz. subst., suāsum, ī, n., ein überredendes Wort, Tert. ad uxor. 2, 1: Plur. suasa, Ps. Cypr. de genes. 103. – b) mit Infin.: mori, Cic.: alci in gestu discendo histrionum more elaborare, Cic.: succurrere fratri, Verg.: Arimazi petram tradere, Curt.: Tiridati precibus Caesarem aggredi, Tac. – v. lebl. Subjj., hinc tibi saepes saepe levi somnum suadebit (einladen) inire susurro, Verg.: assiduus timor omnia experiri suadet, Sen.: cum ratio suadet finire (vitam), Sen. – c) m. Acc. u. Infin.: nullam esse ratio-————nem amittere eiusmodi occasionem, Cic.: Iuturnam occurrere fratri suasi, Cic.: multorum praeceptis multisque litteris sibi ab adulescentia suasisse (sich den Grundsatz beigebracht haben) nihil esse in vita magno opere expetendum nisi laudem, Cic. Arch. 14: onerandas (esse) tributo provincias, Suet.: quando maritandum principem cuncti suaderent, Tac. – v. lebl. Subjj., nunc me pietas matris potius commodum suadet sequi, Ter.: tua me virtus quemvis sufferre laborem suadet, Lucr. – d) mit folg. ut od. ne u. Konj.: ut istas remittat sibi, Plaut.: postea me, ut sibi essem legatus, non solum suasit verum etiam rogavit, Cic.: suadet Lacedaemoniis, ut regiā potestate dissolutā ex omnibus dux deligatur, Nep.: suasit, ne se moveret, Nep.: ne praecipitetur editio, Quint.: ne supra principem scanderet, Tac. – v. lebl. Subjj., ingenium, cui nulla malum sententia suadet ut faceret facinus, Enn. ann. 243 sq. – e) m. folg. bl. Conjunctiv: proinde istud facias ipse, quod faciamus nobis suades, Plaut.: se suadere, Pharnabazo id negotium daret, Nep.: suaserunt commilitonibus, stringerent gladios, Frontin.: suadeo cenemus, Petron. – f) mit de u. Abl.: suasuri de pace, bello, copiis etc., Quint. 3, 8, 14. – B) einem raten, zureden, ihm die und die Überzeugung beibringen, ihn überreden, uxorem eius tacite suasi ac denique persuasi, Apul. met. 9, 25: tu es, quae eum suasisti, Tert. de habit. mul. 1: m. folg. Infin., haec————me fortunae larga indulgentia suasit vitae abitum petere, Auson. edyll. 2, 53. p. 34 Schenkl: ut te suadeant meos explorare vultus, Apul. met. 5, 11. – im Passiv, immortalitatem habere confiditis paucorum asseverationibus suasi, Arnob. 1, 64: nec potest aliquid suaderi perdere, Arnob. 2, 26: Megadorus a sorore suasus ducere uxorem, Plaut. aul. argum. 1. v. 6: sororum pernicioso consilio suasa, Apul. met. 5, 6: versch. probe suasus et confirmatus animi amator, ein wohlempfohlener, Apul. met. 9, 22. – ⇒ sŭādent, dreisilb., Lucr. 4, 1149 (1157).
См. также в других словарях:
perdere — / pɛrdere/ [lat. perdĕre, der. di dare dare , col pref. per 1 indicante deviazione] (pass. rem. pèrsi o perdètti [meno com. perdéi ], perdésti, pèrse o perdètte [meno com. perdé ], perdémmo, perdéste, pèrsero o perdéttero [meno com. perdérono ];… … Enciclopedia Italiana
perdere — pèr·de·re v.tr. e intr. (io pèrdo) FO 1a. v.tr., cessare di possedere, smarrire: perdere l ombrello, il portafoglio, gli occhiali Sinonimi: dimenticare, lasciare, smarrire. Contrari: reperire, rintracciare, 1trovare, recuperare, ritrovare. 1b.… … Dizionario italiano
perdere — {{hw}}{{perdere}}{{/hw}}A v. tr. (pass. rem. io persi o perdei o perdetti , tu perdesti ; part. pass. perso o perduto ) 1 Cessare di avere, di possedere qlco. che prima si aveva: durante la guerra ha perso tutta la famiglia | Perdere la vita … Enciclopedia di italiano
vita — vi/ta (1) s. f. 1. esistenza, realtà □ essere, anima, fiato, spirito CONTR. morte 2. pelle, ghirba (gerg.), buccia (fam.), incolumità 3. (fig.) … Sinonimi e Contrari. Terza edizione
vita (1) — {{hw}}{{vita (1)}{{/hw}}s. f. 1 (biol.) Complesso delle proprietà quali la nutrizione, la respirazione e la riproduzione, che caratterizzano la materia vivente: vita animale, vegetale; vita vegetativa, sensitiva | (gener.) Condizione, stato di… … Enciclopedia di italiano
testa — / tɛsta/ s.f. [dal lat. tardo testa cranio, testa , in origine guscio, vaso ]. 1. [parte del corpo animale e umano in cui si apre la bocca e che contiene il cervello e gli organi di senso specifico: t. piccola, grossa ; sollevare, girare, voltare … Enciclopedia Italiana
venire — [lat. vĕnire ] (pres. indic. vèngo, vièni, viène, veniamo, venite, vèngono ; pres. cong. vènga, veniamo, veniate, vèngano ; imperat. vièni, venite ; fut. verrò, ecc.; condiz. verrèi, ecc.; pass. rem. vénni, venisti... vénnero ; part. pres.… … Enciclopedia Italiana
morire — mo·rì·re v.intr., v.tr. (io muòio) FO I. v.intr. (essere) I 1a. cessare di vivere, decedere, perire: morire giovane, morire nel proprio letto, morire di colpo; morire come un cane, solo o senza conforto religioso; non vuol morire, di chi resiste… … Dizionario italiano
cadere — /ka dere/ v. intr. [lat. cadĕre, con mutamento di coniug.] (pass. rem. caddi, cadésti, ecc.; fut. cadrò, ecc.; condiz. cadrèi, ecc.; nell uso ant. e lett., si ha in alcune forme il tema cagg ;pres. cong. càggia, ger. caggèndo ; aus. essere ). 1.… … Enciclopedia Italiana
uccidere — /u tʃ:idere/ [lat. occīdĕre ] (pass. rem. uccisi, uccidésti, ecc.; part. pass. ucciso ). ■ v. tr. 1. a. [privare della vita in modo violento: u. qualcuno con una fucilata ] ▶◀ (fam.) accoppare, ammazzare, assassinare, eliminare, (fam.) fare fuori … Enciclopedia Italiana
uccidere — A v. tr. 1. ammazzare, assassinare, freddare, stendere (est.), accoppare, sopprimere, eliminare, liquidare, spacciare, abbattere, fulminare (est.), finire (est.), sterminare, trucidare, massacrare, far fuori (pop.), dare la morte, togliere la… … Sinonimi e Contrari. Terza edizione