Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

pedum+pm

  • 1 pedum

        pedum ī, n    [pes], a shepherd's crook, sheephook, V.
    * * *

    Latin-English dictionary > pedum

  • 2 pedum

    [st1]1 [-] pedum, i, n.: houlette. [st1]2 [-] Pedum, i, n.: Pédum (ville du Latium).
    * * *
    [st1]1 [-] pedum, i, n.: houlette. [st1]2 [-] Pedum, i, n.: Pédum (ville du Latium).
    * * *
        Pedum, huius pedi. Virgil. Une houlette.

    Dictionarium latinogallicum > pedum

  • 3 Pedum

    1.
    pĕdum, i, n. [id.], a shepherd's crook, a sheep-hook, Verg. E. 5, 88:

    pedum est baculum incurvum, quo pastores utuntur ad comprehendendas oves, aut capras a pedibus: cujus meminit etiam Vergilius in Bucolicis,

    Fest. p. 249 Müll.; cf. id. ib. p. 210 Müll.; cf. also: pedum virga incurvata, unde retinentur pecudum pedes, Serv Verg. l. l.
    2.
    Pĕdum, i, n., a town of remote antiquity in Latium, near Rome, prob. the mod. Gallicano, Liv. 2, 39; 8, 12; 13.— Hence,
    II.
    Pĕdānus, a, um, adj., of Pedum, Pedan:

    regio,

    Hor. Ep. 1, 4, 2.— Subst.: Pĕdānum, i, n. (sc. praedium), an estate near Pedum, Cic. Att. 9, 18, 3.— Pĕdāni, ōrum, m., the inhabitants of Pedum, the Pedans, Liv. 8, 14.

    Lewis & Short latin dictionary > Pedum

  • 4 pedum

    1.
    pĕdum, i, n. [id.], a shepherd's crook, a sheep-hook, Verg. E. 5, 88:

    pedum est baculum incurvum, quo pastores utuntur ad comprehendendas oves, aut capras a pedibus: cujus meminit etiam Vergilius in Bucolicis,

    Fest. p. 249 Müll.; cf. id. ib. p. 210 Müll.; cf. also: pedum virga incurvata, unde retinentur pecudum pedes, Serv Verg. l. l.
    2.
    Pĕdum, i, n., a town of remote antiquity in Latium, near Rome, prob. the mod. Gallicano, Liv. 2, 39; 8, 12; 13.— Hence,
    II.
    Pĕdānus, a, um, adj., of Pedum, Pedan:

    regio,

    Hor. Ep. 1, 4, 2.— Subst.: Pĕdānum, i, n. (sc. praedium), an estate near Pedum, Cic. Att. 9, 18, 3.— Pĕdāni, ōrum, m., the inhabitants of Pedum, the Pedans, Liv. 8, 14.

    Lewis & Short latin dictionary > pedum

  • 5 pedum

    I ī n. II pedum gen. pl. к pes III Pedum, ī n.
    Пед, древний город в Латии к вост. от Рима, на via Lavicana L

    Латинско-русский словарь > pedum

  • 6 Pedum [2]

    2. Pedum, ī, n., eine Stadt in Latium, südlich von Rom, an der Straße von Labikum nach Rom, vermutlich das heut. Gallicano, Liv. 2, 39, 4 sq. u.a. – Dav. Pedānus, a, um, pedanisch, regio, Hor. ep. 1, 4, 2. – subst., α) Pedānum, ī, n., ein Landgut im Pedanischen, das Pedanum, Cic. ad Att. 9, 18, 3. – β) Pedānī, ōrum, m., die Einwohner von Pedum, die Pedaner, Liv. u. Plin.

    lateinisch-deutsches > Pedum [2]

  • 7 Pedum

    2. Pedum, ī, n., eine Stadt in Latium, südlich von Rom, an der Straße von Labikum nach Rom, vermutlich das heut. Gallicano, Liv. 2, 39, 4 sq. u.a. – Dav. Pedānus, a, um, pedanisch, regio, Hor. ep. 1, 4, 2. – subst., α) Pedānum, ī, n., ein Landgut im Pedanischen, das Pedanum, Cic. ad Att. 9, 18, 3. – β) Pedānī, ōrum, m., die Einwohner von Pedum, die Pedaner, Liv. u. Plin.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > Pedum

  • 8 pedum [1]

    1. pedum, ī, n., der Hirtenstab, Verg. ecl. 5, 88.

    lateinisch-deutsches > pedum [1]

  • 9 pedum

    1. pedum, ī, n., der Hirtenstab, Verg. ecl. 5, 88.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > pedum

  • 10 Pedani

    1.
    pĕdum, i, n. [id.], a shepherd's crook, a sheep-hook, Verg. E. 5, 88:

    pedum est baculum incurvum, quo pastores utuntur ad comprehendendas oves, aut capras a pedibus: cujus meminit etiam Vergilius in Bucolicis,

    Fest. p. 249 Müll.; cf. id. ib. p. 210 Müll.; cf. also: pedum virga incurvata, unde retinentur pecudum pedes, Serv Verg. l. l.
    2.
    Pĕdum, i, n., a town of remote antiquity in Latium, near Rome, prob. the mod. Gallicano, Liv. 2, 39; 8, 12; 13.— Hence,
    II.
    Pĕdānus, a, um, adj., of Pedum, Pedan:

    regio,

    Hor. Ep. 1, 4, 2.— Subst.: Pĕdānum, i, n. (sc. praedium), an estate near Pedum, Cic. Att. 9, 18, 3.— Pĕdāni, ōrum, m., the inhabitants of Pedum, the Pedans, Liv. 8, 14.

    Lewis & Short latin dictionary > Pedani

  • 11 Pedanum

    1.
    pĕdum, i, n. [id.], a shepherd's crook, a sheep-hook, Verg. E. 5, 88:

    pedum est baculum incurvum, quo pastores utuntur ad comprehendendas oves, aut capras a pedibus: cujus meminit etiam Vergilius in Bucolicis,

    Fest. p. 249 Müll.; cf. id. ib. p. 210 Müll.; cf. also: pedum virga incurvata, unde retinentur pecudum pedes, Serv Verg. l. l.
    2.
    Pĕdum, i, n., a town of remote antiquity in Latium, near Rome, prob. the mod. Gallicano, Liv. 2, 39; 8, 12; 13.— Hence,
    II.
    Pĕdānus, a, um, adj., of Pedum, Pedan:

    regio,

    Hor. Ep. 1, 4, 2.— Subst.: Pĕdānum, i, n. (sc. praedium), an estate near Pedum, Cic. Att. 9, 18, 3.— Pĕdāni, ōrum, m., the inhabitants of Pedum, the Pedans, Liv. 8, 14.

    Lewis & Short latin dictionary > Pedanum

  • 12 pes

    palimbacchius (pes), m. pied de deux longues et d'une brève.
    * * *
    palimbacchius (pes), m. pied de deux longues et d'une brève.
    * * *
        Pes, pedis, m. g. Le pied.
    \
        Digiti pedum. Ouid. Les arteils des pieds.
    \
        Motu pedum melior. Virgil. Qui court plus viste.
    \
        Orba pedum portenta. Lucret. Qui n'ont point de pieds.
    \
        Celer pedibus. Virgil. Legier du pied.
    \
        Melior pedibus. Virgil. Plus legier des pieds, Mieulx courant.
    \
        A pedibus, vel Seruus a pedibus, Vide A vel AB praepositiones. Laquay.
    \
        Aurati. Ouid. Chaussez de chaussure doree.
    \
        Aureolus pes. Catul. Beau comme or, ou chaussé de chaussure doree.
    \
        Lacteus. Catul. Blanc comme laict.
    \
        Marmorei pedes. Ouidius. Blancs.
    \
        Dubius pes fortunae. Ouid. Incertain et instable.
    \
        Abiicere se ad pedes, Vide ABIICIO. Se jecter aux pieds d'aucun et se humilier.
    \
        Accidere ad pedes omnium. Cic. Se jecter aux pieds, Se prosterner, S'agenouiller devant.
    \
        Aduertere pedem ripae. Virgil. Aller vers le rivage.
    \
        Congredi pede. Virgil. Combatre à pied.
    \
        Consequi aliquem pedibus. Ouid. Le rataindre à la course.
    \
        Contendere pedibus cum aliquo. Ouid. Courir à luy à qui mieulx mieulx.
    \
        Ad pedes desilire, Vide AD praepositionem. Descendre d'un cheval à pied, Mettre pied à terre.
    \
        Discedere pedem ab aliquo. Cic. S'esloingner de luy la longueur d'un pied.
    \
        Dare pedem. Cic. Donner aide, Aider.
    \
        Dolet pes. Lucret. Le pied me fait mal, J'ay mal au pied.
    \
        Efferre pedem. Cic. Sortir hors.
    \
        Pedibus ire in sententiam alicuius, Vide EO, is. Se ranger à son opinion.
    \
        Ferre pedem. Virgil. Venir.
    \
        Incerto pede ferri. Horat. Chanceler comme un homme yvre.
    \
        Virtute pedum freti. Lucret. Se fiants en leurs jambes.
    \
        Molli pede fulta. Horat. Qui ha les pieds tendres et delicats.
    \
        Metiri suo se pede. Horat. Faire selon la jambe le coup, Faire sa despense selon sa richesse.
    \
        Mouere pedem a limine. Iuuenal. Sortir de sa maison.
    \
        Obteritur pedibus relligio. Lucret. Est foullee aux pieds.
    \
        Ponere pedem cum aliquo. Lucret. Cheminer quant et quant un autre, ne plus viste, ne plus lentement.
    \
        Pedem vbi ponat non habet. Cic. Il n'ha pas un pied de terre tant est povre.
    \
        Cursu pedum praeuertere ventos. Virgil. Aller plus viste que le vent.
    \
        Proferre pedem alicunde. Horat. Sortir de quelque lieu.
    \
        Proferre pedes. Quintil. Avancer les pieds.
    \
        Referre pedem. Quintil. Se retirer, Desmarcher, Se desmarcher, Se reculer, Se retirer en arriere.
    \
        Signa pedum sequi. Ouid. Suyvre la trace.
    \
        Signare littus pedibus. Ouid. Cheminer sur le rivage.
    \
        Subiicere pedibus. Virg. Mettre soubz le pied, N'en tenir compte.
    \
        Foelici pede tangere locum aliquem. Ouid. Venir ou arriver en quelque lieu à la bonne heure.
    \
        Humili sub pede colla tenet. Ouid. Elle te tient le pied sur la gorge.
    \
        Per me ista pedibus trahantur. Cic. Qu'on en face ce qu'on vouldra, je ne m'en soulcie point.
    \
        Pede presso. Liu. A pied coy.
    \
        Pedes, aliquando velut aduerbialiter ponitur. Curt. Qui va à pied.
    \
        Pedibus, Idem. Cicero, Pedibus es consecutus. A pied.
    \
        Per Siciliam pedibus profectus, freto in Italiam traiecit. Liu. Par terre.
    \
        Pedibus ire, vel reuerti, aut iter facere. Cic. Aller à pied.
    \
        Pedibus stipendia facere. Liu. Estre pieton de guerre.
    \
        Pedibus praeliari. Caes. Combatre à pied.
    \
        Pes vinaceorum. Columel. La queue des raisins.
    \
        Pes. Plin. La mesure d'un pied.
    \
        Pes. Plaut. Un poulx de teste.
    \
        E capite eorum crebro eligendi pedes. Varro. Il fault esplucher les poulx.
    \
        Pes milui, Herba. Columel. Aucuns dient estre l'herbe communeement appelee Corne de cerf.
    \
        Pes gallinaceus, vel pedes gallinacei, Herba. Plinius. Persil bastard.
    \
        Pes. Virgil. La corde de quoy on tend comme on veult le voile de la navire.

    Dictionarium latinogallicum > pes

  • 13 latus [2]

    2. lātus, a, um (altlat. stlātus, urspr. Partiz. zu Ϝstla, ausbreiten), breit (Ggstz. angustus, brevis, contractus), I) eig.: a) übh.: via, Cic.: frons (Stirn), Plin. ep.: umeri, Verg.: ratis, Liv.: clavus, s. clāvus: flumen latissimum, Caes. – m. folg. Angabe der Breite im Acc., fossa XV pedes lata, Caes.: od. im Genet., pedum denûm, Colum., od. im Abl., pede, Plin., pedibus octo, Veget. mil.: so auch non latior pedibus L, Caes. – latus ab umeris, breitschulterig, Suet.: u. so lati et lacertosi viri, Colum. – subst., lātum, ī, n., die Breite, in latum crescere, Ov. met. 1, 336: seni pedes in latum, Veget. mil. 4, 15: quadraginta duo pedes in latum et mille passus in longum, ibid.: in lato pedum centum, in longo pedum mille, Lampr. Alex. Sev. 26, 7: promunturium angustis cervicibus reliqua extendit in latius, Mela 1, 17, 3 (1. § 89). – b) sich weit und breit erstreckend, weit, von großem Umfange, moenia, fundus, fenestra, Verg.: fines, Caes.: locus, Cic.: regnum, Liv.: – c) prägn., v. Stolzen, sich breit machend, sich spreizend, hostis, Sil.: lati incesserunt, v. trag. Schauspielern, Sen.: latus (breitspurig) ut in circo spatiere, Hor. sat. 2, 3, 183. – II) übtr.: 1) im allg.: gloria, weit verbreiteter, Plin. ep. 4, 12, 7: latior interpretatio, nicht allzu strenge, mildere, billigere, ICt.: culpa (Ggstz. levis c.), grobe, belastende, ICt.: fuga, die weite Verweisung (so daß dem Verbannten alle Orte außer einem bestimmten verboten werden), ICt – 2) insbes.: a) der Aussprache nach breit, cuius tu illa lata (Breite, breite Aussprache) non numquam imitaris, Cic. de or. 3, 46. – b) dem Ausdrucke nach breit, weitläufig, ausführlich, reichhaltig, oratio, disputatio, Cic.: u. so lata oratio et magnifica et excelsa (Ggstz. amputata et abscisa), Plin. ep.: latior quaestio, Liv.: materia, quae modo latior est modo angusta, Sen.: latiore varioque tractatu, Quint.: v. Redner, nonne his latior et audentior et excelsior (Aeschines), Quint.

    lateinisch-deutsches > latus [2]

  • 14 longus

    longus, a, um (vgl. gotisch laggs, ahd. usw. lang), lang (Ggstz. brevis), I) eig.: 1) im allg.: a) v. Lebl.: spatium, Caes.: via, Verg.: epistula longa, Plin. ep., longior, Ov., longissima, Cic.: agmen longissimum, Caes.: navis, langes Schiff, Kriegsschiff, Liv.: longus versus = Hexameter, Enn. fr. – m. Acc. auf die Frage wie lang? cubitum longae litterae, ellenlange B., Plaut.: ratis longa pedes centum, Liv.: umbilicus septem pedes longus, Plin.: od. m. dem Genet. od. Abl., longus pedum sex, Colum.: longus sesquipede, Plin.: machina longa pedibus decem, Veget. mil.: mit in u. Akk., sulcus in quattuor pedes longus, Colum. – neutr. subst., quattuor pedes in longo, in der Länge, Plin.: sonus (lusciniae) nunc continuo spiritu trahitur in longum (wird in die Länge gedehnt, wird gedehnt), nunc etc., Plin.: quadraginta duos pedes in latum et mille passus in longum, Veget. mil.: basilicam Alexandrinam instituerat inter campum Martium et saepta Agrippina in lato (in der Breite) pedum centum, in longo (in der Länge) pedum mille, Lampr. – neutr. pl. subst., longa, das Lange (Ggstz. minuta), Calp. ecl. 5, 70. – übtr., an nescis longas regibus esse manus, lange (weitreichende, mächtige) Arme, Ov. her. 16 (17), 166; dagegen attulimus longas in freta vestra manus, unverstümmelte, unbeschädigte, Prop. 3, 7, 60. – b) v. Pers.: valens an imbecillus; longus an brevis, Cic.: homo Cappadox, longus, audaculus, Petron.: longus homo est, ein langer Kerl, eine Hopfenstange, Catull.: quā facie est homo? Sy. sesquipede est quam tu longior, Plaut.: longior Fido Annaeo, Sen.: qui mendacio staturam adiuvant longioresque quam sunt videri volunt, Sen. – 2) insbes.: a) (= longinquus) weit entfernt, weit, entlegen, orae, Sil.: longa a domo militia, Iustin. – b) poet., weit = sich weit u. breit erstreckend, pontus, Hor.: fluctus, Hor.: freta, Ov. – II) übtr., v. der Zeit: 1) im allg., lang, lange dauernd, langwierig, vita longa u. longior, Liv.: tam longa aetas, Cic.: mora, Cic.: tempus, Cic., Liv. u.a.; hora, Cic.: dies, Plin. (vgl. numquam dies tibi longi erunt, sed breves videbuntur, Hieron. epist. 130, 15): u. longa aetas od. longa dies, die Länge der Zeit, der Verlauf der Zeit, Hor. u. Tibull.: mensis uno die longior, Cic.: longo tempore, in, seit l. Zeit, Ov.: post longum tempus, Sen. rhet.: per longum tempus, Suet.: Solonem Atheniensem non longis temporibus ante, Cic.: morbus, chronische Krankheit (Ggstz. acutus), Liv. u. Cels.: caedes, Liv.: error, langjähriger, Liv.: societas, oratio, Liv.: longi anni, langes (hohes) Alter, Verg.: longius fuit certamen, Liv. – m. Acc., mensis intercalarius XLV dies longus, Cic. – neutr. subst., in longum, auf lange (für lange) Zeit, ducere amores, Verg.: parare, Tac.: sufficere, Tac. – per longum, lange Zeit hindurch, Sil. – post longum, Ov. – ex longo, seit langem, Verg. – poet., longum adv., lange, lange Zeit, Verg., Hor. u.a. Dichter; u. Plur., longa tueri, Stat. – non longius faciam, ich will es nicht länger aufhalten, Cic.: ne longum fiat, Cic.: od. ne longum faciam, um nicht weitläufig zu werden, um es kurz zu sagen, Hor. – nec mihi longius quicquam est quam videre hominum vultus, nichts ist mir langweiliger, als usw., Cic. Rab. Post. 35: dagegen non longius mihi est od. videtur, quam ut etc. od. quam dum etc., mir ist nichts langwieriger = ich kann es nicht erwarten, daß ich od. bis daß ich usw., Cic. ep. 11, 27, 1. Cic. Verr. 4, 39. Lucil. 156. – longum est (es würde zu lange dauern) illum me exspectare dum exeat, Ter. Andr. 977: quando mortem senis exspectare longum censent, es zu lange finden, Liv. 39, 51, 9. – longum est (es wäre zu weitläufig) persequi ceteros, Cic.: u. so quos persequi longum est, Quint.: quam improbe fecerit longum est dicere, Cic.: longum est ea dicere, sed hoc breve dicam, Cic.: longum est, si tibi narrem etc., Ter.: dicere longa mora est, ist zu langwierig, langweilig, Ov. – von Pers., nolo esse longus will nicht weitläufig sein, Cic.: u. so cum nimis longus esse nolim, Cic.: sed elatus studio vereor, ne longior fuerim, Cic.: m. in u. Abl., ne longum me in enumerando putetis, Cic. – 2) insbes.: a) v. der Silbenmessung, lang (Ggstz. brevis), syllaba, Cic.: subst., longa, eine Länge = eine lange Silbe (Ggstz. brevis), Cic. u. Quint. (vgl. brevis no. I, B, 2, b, α). – b) in die Länge hinausgeschoben, weit aussehend, spes, Hor.: spes auxiliorum, Sall. – poet. übtr., v. Pers., longus spe, der mit seinen Hoffnungen weit hinausgeht, noch lange zu leben hofft, Hor. de art. poët. 172.

    lateinisch-deutsches > longus

  • 15 pulsus

    [st1]1 [-] pulsus, a, um: part. passé de pello. [st1]2 [-] pulsŭs, ūs, m.: - [abcl][b]a - secousse, battement, choc, heurt, impulsion, ébranlement. - [abcl]b - action de faire vibrer (un instrument de musique). - [abcl]c - battement du pouls, pulsation. - [abcl]d - impression, sensation.[/b]    - pulsus remorum, Cic.: le battement des rames.    - pulsus pedum, Virg. En. 12: le martèlement des pas.    - pulsus terrae, Amm.: tremblement de terre.    - pulsus venarum, Tac.: le pouls.    - nulla species cogitari potest nisi pulsu imaginum, Cic. Div. 2: aucune représentation ne peut être pensée sans impulsion d'images.    - non minoribus quati adficique animum suum motibus pulsibusque dicebat, quam si ipse coram depugnantes eos spectaret, Gell. 9: il disait qu'il était ébranlé par les mêmes sentiments, les mêmes émotions que s'il les avait vus combattre devant lui.
    * * *
    [st1]1 [-] pulsus, a, um: part. passé de pello. [st1]2 [-] pulsŭs, ūs, m.: - [abcl][b]a - secousse, battement, choc, heurt, impulsion, ébranlement. - [abcl]b - action de faire vibrer (un instrument de musique). - [abcl]c - battement du pouls, pulsation. - [abcl]d - impression, sensation.[/b]    - pulsus remorum, Cic.: le battement des rames.    - pulsus pedum, Virg. En. 12: le martèlement des pas.    - pulsus terrae, Amm.: tremblement de terre.    - pulsus venarum, Tac.: le pouls.    - nulla species cogitari potest nisi pulsu imaginum, Cic. Div. 2: aucune représentation ne peut être pensée sans impulsion d'images.    - non minoribus quati adficique animum suum motibus pulsibusque dicebat, quam si ipse coram depugnantes eos spectaret, Gell. 9: il disait qu'il était ébranlé par les mêmes sentiments, les mêmes émotions que s'il les avait vus combattre devant lui.
    * * *
        Pulsus, Participium. Ouid. Bouté, Poulsé, Chassé.
    \
        Arbor pulsa ventis. Lucret. Agitee des vents, Batue, etc. Esbranlee, etc.
    \
        Taurus pulsus armentis. Lucan. Chassé hors du troupeau.
    \
        Pulsus, huius pulsus. Martial. Poulsement, Batement, Frappement.
    \
        Pedum pulsu tremit tellus. Virgil. Pettellement, Trepinement.
    \
        Pulsus arteriarum. Plin. Le pouls.

    Dictionarium latinogallicum > pulsus

  • 16 latus

    1. lātus, a, um, Partic. v. fero, w. s.
    ————————
    2. lātus, a, um (altlat. stlātus, urspr. Partiz. zu stla, ausbreiten), breit (Ggstz. angustus, brevis, contractus), I) eig.: a) übh.: via, Cic.: frons (Stirn), Plin. ep.: umeri, Verg.: ratis, Liv.: clavus, s. clavus: flumen latissimum, Caes. – m. folg. Angabe der Breite im Acc., fossa XV pedes lata, Caes.: od. im Genet., pedum denûm, Colum., od. im Abl., pede, Plin., pedibus octo, Veget. mil.: so auch non latior pedibus L, Caes. – latus ab umeris, breitschulterig, Suet.: u. so lati et lacertosi viri, Colum. – subst., lātum, ī, n., die Breite, in latum crescere, Ov. met. 1, 336: seni pedes in latum, Veget. mil. 4, 15: quadraginta duo pedes in latum et mille passus in longum, ibid.: in lato pedum centum, in longo pedum mille, Lampr. Alex. Sev. 26, 7: promunturium angustis cervicibus reliqua extendit in latius, Mela 1, 17, 3 (1. § 89). – b) sich weit und breit erstreckend, weit, von großem Umfange, moenia, fundus, fenestra, Verg.: fines, Caes.: locus, Cic.: regnum, Liv.: – c) prägn., v. Stolzen, sich breit machend, sich spreizend, hostis, Sil.: lati incesserunt, v. trag. Schauspielern, Sen.: latus (breitspurig) ut in circo spatiere, Hor. sat. 2, 3, 183. – II) übtr.: 1) im allg.: gloria, weit verbreiteter, Plin. ep. 4, 12, 7: latior interpretatio, nicht allzu strenge, mildere, billigere, ICt.: culpa (Ggstz. levis c.), grobe, belastende, ICt.: fuga, die weite Verweisung (so daß dem Ver-
    ————
    bannten alle Orte außer einem bestimmten verboten werden), ICt – 2) insbes.: a) der Aussprache nach breit, cuius tu illa lata (Breite, breite Aussprache) non numquam imitaris, Cic. de or. 3, 46. – b) dem Ausdrucke nach breit, weitläufig, ausführlich, reichhaltig, oratio, disputatio, Cic.: u. so lata oratio et magnifica et excelsa (Ggstz. amputata et abscisa), Plin. ep.: latior quaestio, Liv.: materia, quae modo latior est modo angusta, Sen.: latiore varioque tractatu, Quint.: v. Redner, nonne his latior et audentior et excelsior (Aeschines), Quint.
    ————————
    3. latus, eris, n. (viell. zu 2. lātus), die Seite, I) am menschlichen u. tierischen Körper (Ggstz. frons u. tergum), 1) im allg.: α) am Menschen, lateris dolor, Cic. u.a., od. laterum dolor, Hor. u. Cels., Seitenstechen: u. latus ei doluisse, Cic.: accommodare ensem lateri, Verg.: latus offendere vehementer, Cic.: vellere latus digitis, an der Seite zupfen, ziehen (als Erinnerung), Ov.: mutare latus, sich auf die andere Seite werfen, Verg.: lateri adhaerere gravem dominum, an ihrer Seite hafte (ihnen auf dem Nacken sitze) der drückende Gewaltherr, Liv.: u. so lateri alcis haerere od. iunctum esse, jmdm. nicht von der Seite gehen, Iustin.: offendit te circumfusa turba lateri meo, Liv.: iuxta se latere dextro alqm collocare, Suet.: imaginem alcis latere tantum altero ostendere, Quint. – bei den Gesten des Redners, virili laterum flexione, Cic.: lateris inflexione hāc forti ac virili, Cic.: in sinistrum latus... in alterum, Quint.: in dextrum ac laevum latus, Quint. – artifices lateris, Künstler in Seitenbewegungen, Ballettänzer, Ov. art. am. 3, 351. u. in der Fechterspr., latus dare, die S. (dem Gegner) bloßgeben, eine Blöße geben, Val. Flacc. 4, 304 (versch. undis dat latus, gibt die Seite den W. preis, Verg. Aen. 1, 104 sq.): u. so bildl., saepe dabis latus nudum, Tibull.; u. ne adulatoribus latus praebeas, Sen.: malo latus obdere apertum, Hor.: u. nudum
    ————
    latus imperii, Flor.: u. dagegen latus alcis od. alci tegere, Liv., Auct. b. Alex. u. Hor., od. latus alci claudere, Iuven., jmdm. die Seite decken, ihm begleitend zur (linken) Seite gehen (bes. v. Klienten): ähnlich alci latus dare, Sen. nat. qu. 7, 32, 3: u. alci latus cingere (v. zweien od. mehreren), Liv. u. Ov.: alcis latera cingere (v. zweien), Liv.: patriciis iuvenibus latera saepire, sich zur Seite gehen lassen, Liv.: tecto latere abscedere, sprichw. = mit heiler Haut davonkommen, Ter. heaut. 672. – ab alcis latere numquam discedere (weichen), Cic. – β) am Tiere, latera ac ventres equorum, Lucr.: cuius (equi aenei) in lateribus fores essent, Cic. – 2) insbes.: a) die Seite als Sitz der Kraft u. Stärke, wir: Hüften, Brust, beim Redner auch Lunge, Kraft, neque enim ex te umquam es nobilitatus, sed ex lateribus et lacertis, v. Athleten Milo, Cic.: vocis sonus, latera, vires, Cic.: laterum magna contentio, Cic.: cum legem Voconiam voce magnā et bonis lateribus suasissem, aus voller Brust (sehr laut), Cic. – b) meton. (poet.) = Leib, Körper, latus fessum longā militiā, Hor.: latus submittere in herba, Ov.: penna latus vestit, Ov.: brevi latere (kurzstämmig) et pede longo est, Hor. – c) übtr.: α) v. der nächsten Umgebung, den Vertrauten u. intimen Freunden jmds., insontes ab latere tyranni, Liv.: cum ad perniciem eius a latere ipsius pecuniā sollicitaret hostis, die Leute seiner Umgebung durch Geld zu
    ————
    bestechen suchte, Curt.: ille tuum dulce latus, der so warm an dir hing, Mart. – β) die Seite = Verwandtschaft, Plin. ep. 8, 10, 3: bes. Seitenverwandtschaft, Seitenlinie, latus omne divinae domus, Stat. silv. 5. praef. p. 94 ed. Queck: ex lateribus cognati, Seitenverwandte, Paul. dig. 38, 10, 10. § 8: ex latere uxorem ducere, Paul. dig. 23, 2, 68.
    II) v. der örtlichen Seite eines Gegenstandes, Seitenfläche, Flanke (Ggstz. frons, tergum, w. vgl.), 1) im allg.: latus unum castrorum, Caes.: ex utraque parte lateris, eines Hügels, Caes.: ab utroque viae latere, Liv.: insula, cuius unum latus est contra Galliam, Caes.: Macedoniae latus, quod ab Illyrico patet, Liv.: procul a latere castelli, Sall.: latus dextrum domus, Hor.: cum ex omni latere circumplexa (turris) igni foret, Gell.: ut incrementum aquarum quotiens navigia desidunt in lateribus maxime appareat, Sen.: u. so prora avertit et undis dat latus, Verg. – ab lateribus terrae, auf den Seiten, Sen.: u. so latere ex utroque, infraque superque, Lucr. – übtr., ex uno latere, auf, von einer Seite, ICt.: u. so ex utroque latere, ICt. – 2) insbes.: a) als milit. t. t. = die Seite, Flanke eines Heeres (Ggstz. frons), ad latus apertum hostium constitui, Caes.: naves ad latera disponit, Caes.: nostros latere aperto aggressi, Caes.: veritus, ne in frontem simul et latera suorum pugnaretur, Tac.: dah. a (ab) latere, a lateribus, von (auf) der Seite, von den
    ————
    Seiten (Ggstz. a fronte, a tergo), Caes., Cic. u.a.: u. so ex lateribus, Sall.: de latere, Lucr. – b) als mathem. t. t. = die Seite eines Dreiecks, Vierecks usw., in data linea triangulum aequis lateribus constituere, Quint.: in ea linea quattuor trigona paribus lateribus et intervallis scribere, Vitr.: striaturae paribus lateribus quadratum describere, Vitr.: triangula plus aequis lateribus, quam inaequalibus, Quint.; vgl. crystallus sexangulis nascitur lateribus, Plin.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > latus

  • 17 longus

    longus, a, um (vgl. gotisch laggs, ahd. usw. lang), lang (Ggstz. brevis), I) eig.: 1) im allg.: a) v. Lebl.: spatium, Caes.: via, Verg.: epistula longa, Plin. ep., longior, Ov., longissima, Cic.: agmen longissimum, Caes.: navis, langes Schiff, Kriegsschiff, Liv.: longus versus = Hexameter, Enn. fr. – m. Acc. auf die Frage wie lang? cubitum longae litterae, ellenlange B., Plaut.: ratis longa pedes centum, Liv.: umbilicus septem pedes longus, Plin.: od. m. dem Genet. od. Abl., longus pedum sex, Colum.: longus sesquipede, Plin.: machina longa pedibus decem, Veget. mil.: mit in u. Akk., sulcus in quattuor pedes longus, Colum. – neutr. subst., quattuor pedes in longo, in der Länge, Plin.: sonus (lusciniae) nunc continuo spiritu trahitur in longum (wird in die Länge gedehnt, wird gedehnt), nunc etc., Plin.: quadraginta duos pedes in latum et mille passus in longum, Veget. mil.: basilicam Alexandrinam instituerat inter campum Martium et saepta Agrippina in lato (in der Breite) pedum centum, in longo (in der Länge) pedum mille, Lampr. – neutr. pl. subst., longa, das Lange (Ggstz. minuta), Calp. ecl. 5, 70. – übtr., an nescis longas regibus esse manus, lange (weitreichende, mächtige) Arme, Ov. her. 16 (17), 166; dagegen attulimus longas in freta vestra manus, unverstümmelte, unbeschädigte, Prop. 3, 7, 60. – b) v. Pers.: valens an imbecillus; longus
    ————
    an brevis, Cic.: homo Cappadox, longus, audaculus, Petron.: longus homo est, ein langer Kerl, eine Hopfenstange, Catull.: quā facie est homo? Sy. sesquipede est quam tu longior, Plaut.: longior Fido Annaeo, Sen.: qui mendacio staturam adiuvant longioresque quam sunt videri volunt, Sen. – 2) insbes.: a) (= longinquus) weit entfernt, weit, entlegen, orae, Sil.: longa a domo militia, Iustin. – b) poet., weit = sich weit u. breit erstreckend, pontus, Hor.: fluctus, Hor.: freta, Ov. – II) übtr., v. der Zeit: 1) im allg., lang, lange dauernd, langwierig, vita longa u. longior, Liv.: tam longa aetas, Cic.: mora, Cic.: tempus, Cic., Liv. u.a.; hora, Cic.: dies, Plin. (vgl. numquam dies tibi longi erunt, sed breves videbuntur, Hieron. epist. 130, 15): u. longa aetas od. longa dies, die Länge der Zeit, der Verlauf der Zeit, Hor. u. Tibull.: mensis uno die longior, Cic.: longo tempore, in, seit l. Zeit, Ov.: post longum tempus, Sen. rhet.: per longum tempus, Suet.: Solonem Atheniensem non longis temporibus ante, Cic.: morbus, chronische Krankheit (Ggstz. acutus), Liv. u. Cels.: caedes, Liv.: error, langjähriger, Liv.: societas, oratio, Liv.: longi anni, langes (hohes) Alter, Verg.: longius fuit certamen, Liv. – m. Acc., mensis intercalarius XLV dies longus, Cic. – neutr. subst., in longum, auf lange (für lange) Zeit, ducere amores, Verg.: parare, Tac.: sufficere, Tac. – per longum, lange Zeit hindurch, Sil. – post longum,
    ————
    Ov. – ex longo, seit langem, Verg. – poet., longum adv., lange, lange Zeit, Verg., Hor. u.a. Dichter; u. Plur., longa tueri, Stat. – non longius faciam, ich will es nicht länger aufhalten, Cic.: ne longum fiat, Cic.: od. ne longum faciam, um nicht weitläufig zu werden, um es kurz zu sagen, Hor. – nec mihi longius quicquam est quam videre hominum vultus, nichts ist mir langweiliger, als usw., Cic. Rab. Post. 35: dagegen non longius mihi est od. videtur, quam ut etc. od. quam dum etc., mir ist nichts langwieriger = ich kann es nicht erwarten, daß ich od. bis daß ich usw., Cic. ep. 11, 27, 1. Cic. Verr. 4, 39. Lucil. 156. – longum est (es würde zu lange dauern) illum me exspectare dum exeat, Ter. Andr. 977: quando mortem senis exspectare longum censent, es zu lange finden, Liv. 39, 51, 9. – longum est (es wäre zu weitläufig) persequi ceteros, Cic.: u. so quos persequi longum est, Quint.: quam improbe fecerit longum est dicere, Cic.: longum est ea dicere, sed hoc breve dicam, Cic.: longum est, si tibi narrem etc., Ter.: dicere longa mora est, ist zu langwierig, langweilig, Ov. – von Pers., nolo esse longus will nicht weitläufig sein, Cic.: u. so cum nimis longus esse nolim, Cic.: sed elatus studio vereor, ne longior fuerim, Cic.: m. in u. Abl., ne longum me in enumerando putetis, Cic. – 2) insbes.: a) v. der Silbenmessung, lang (Ggstz. brevis), syllaba, Cic.: subst., longa, eine Länge = eine lange Silbe
    ————
    (Ggstz. brevis), Cic. u. Quint. (vgl. brevis no. I, B, 2, b, α). – b) in die Länge hinausgeschoben, weit aussehend, spes, Hor.: spes auxiliorum, Sall. – poet. übtr., v. Pers., longus spe, der mit seinen Hoffnungen weit hinausgeht, noch lange zu leben hofft, Hor. de art. poët. 172.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > longus

  • 18 Pedanus

    I Pedānus, a, um [Pedum\] II Pedānus, ī m.

    Латинско-русский словарь > Pedanus

  • 19 altitudo

    altitūdo, inis, f. (altus), I) die Höhe, 1) eig. u. meton.: a) eig.: aedium, Cic.: aedificiorum, Sen. rhet. u. Tac.: turris, Curt., turrium, Plin.: montium, Cic.: summi clivi, Vitr.: moenium, Sall. fr. u. Liv.: muri, Nep.: arborum, Curt.: ramorum, Solin.: Siciliae, Sall. fr.: linea est longitudo quaedam sine latitudine et altitudine, Varr. fr.: pedales in altitudinem (fußhohe = fußdicke) trabes, Caes.: in altitudinem pedum XV effectis operibus, Caes.: praeminent altitudine milium passuum duorum, Sall. fr.: Plur., Cic. de nat. deor. 1, 54. Gell. 1, 20, 3: impendentium montium altitudines, Cic. de nat. deor. 2, 98: expugnandorum montium altitudines, Gromat. vet. p. 93, 2. – b) meton., die Höhe, Anhöhe, Sing., Val. Max. 7, 6, 5: Plur. (mit u. ohne montium), Liv. 21, 30, 6; 27, 18, 9: altitudines moenium, Cic. har. resp. 49. – altitudo meridiana, die Mittagshöhe, ab oriente usque in meridianam altitudinem sol insurgit, Augustin. de genes. ad litt. 2, 14, 29. – 2) übtr., die Höhe, Erhabenheit, fortunae, gloriae, orationis, Cic.: sententiarum, Gell.: animi, hochherzige Gesinnung, Hochherzigkeit, Cic. part. or. 77; ep. 3, 10, 10; 4, 13, 4. Liv. 4, 6, 12 (verschieden von unten no. II, 2): humanitatis, erhabene Menschenfreundlichkeit, Val. Max. 5, 1. ext. 3. – II) die Tiefe, 1) eig.: fluminis, maris, Caes.: maris od. Nili profunda altitudo, Sen. u. Tac. (im Bilde, in vastiorem altitudinem et velut profundum invehi, Liv.): altitudo plagae (Wunde), Cels.: cavernae in altitudinem depressae, Curt.: vallis in altitudinem depressa, Hirt. b.G.: cum terra ad infinitam altitudinem desedisset, Cic.: fossa quattuor pedum altitudinis, Auct. b. Alex.: Plur., speluncarum concavae altitudines, Cic. de nat. deor. 2, 98 (Baiter mit Heindorf amplitudines). – 2) übtr., a) vom Zustande der Ruhe, altitudo dormitionis, Arnob. 5, 9. p. 182, 13 R. – b) altitudo animi, die Kunst (Gabe), seine Gefühle zu beherrschen und zu verbergen, die vornehme Ruhe, Verschlossenheit, verschlossene Haltung (griech. βαθύτης), Cic. de off. 1, 88; Tac. ann. 3, 44 (verschieden von oben no. I, 2): dass. alt. ingenii, Sall. Iug. 95, 3 (dazu Fabri); vgl. in altitudinem conditus, sich in sich selbst zurückziehend, Tac. hist. 4, 86.

    lateinisch-deutsches > altitudo

  • 20 ample

    amplē, Adv. m. Compar. u. Superl. (amplus), I) reichlich, ansehnlich, bedeutend, im vollen Maße, nutrire valetudinarios, Cels.: amplissime dare agrum, Cic.: quibus ille me rebus non ornatum esse voluit amplissime? Cic. – II) großartig, prächtig, glänzend, herrlich, exornare triclinium, Cic.: amplissime efferri, Cic. – u. in der Rede, elate et ample loqui, mit Erhabenheit u. Würde sich aussprechen, Cic.: sublate ampleque dicentes, erhaben u. prächtig (Ggstz. attenuate presseque dic.), Cic. – Insbes.: amplius, Adv. compar., I) (bes. in der Umgangsspr.) vom größern Umfange einer Handlung, fast gleich magis od. plus, umfassender, d.i. mehr, mehr noch, stärker, valere, Plaut.: accusare, Plaut.: invitare, dringender, Ter.: amplius aequo lamentari, Lucr. – II) übtr., von räumlichen Verhältnissen auf Umfang u. Ausdehnung in der Zeit u. Zahl, weit, mehr (also von extensiver Größe, wie magis von intensiver, plus von quantitativer), a) absol., von Zeit od. Dauer einer Handlung in der Zeit, α) übh., weiter, länger, ferner, mehr, urere ne possit calor ampl. aridus artus, Lucr.: non luctabor tecum ampl., Cic.: proelio ampl. non lacessit, Caes. – mit Negationen, nec iam ampl. ullae apparent terrae, Verg.: et iam nihil amplius dicturi sumus, Quint. – dah. als gerichtl. t.t., amplius pronuntiare, d.h. mit der vom Vorsitzenden ausgesprochenen Formel AMPLIUS, auf weiteres od. später, das Endurteil in einer allen od. den meisten Richtern noch nicht hinlänglich klaren Sache (die deshalb Non Liquet [auf den Stimmtäfelchen N.L.] erklärt hatten) auf einen beliebigen spätern Termin vertagen, etwa wie unser: auf weiteren Beweis erkennen (vgl. Ps. Ascon. in Cic. II. Verr. 1, 26. p. 164 Or.), Cic. Brut. 86 u.ö.: dah. übtr., ampl. deliberandum censeo, Ter. Phorm. 457. – β) bei Käufen, Zahlungen u. dgl., amplius non peti, die Kautel: daß später kein weiterer Anspruch gemacht werden dürfe, Cic. ep. 13, 28, 2; Rosc. com. 25 u.a. – u. so γ) amplius non agi, die Kautel: daß später kein Prozeß mehr angefangen werde, Ulp. dig. 9, 2, 27. § 14 u.s. – b) von bestimmten Zeit- u. dann übh. Zahlengrößen, weiter, mehr als usw., über; non amplius, nicht mehr als, nur, dem Zahlwort bald nach-, bald vorgesetzt u. konstruiert: α) als Apposition zu dem durch die sonstige Konstruktion erforderlichen Kasus, mit Nom., Acc., Abl., Genet. (nur nicht Dat.), amplius sunt sex menses, Cic.: triennium amplius, Cic.: amplius centum cives Romani, Cic. – septingentos iam amplius annos, Cic.: noctem non amplius unam, Verg.: in eo proelio non amplius ducentos milites desideravit, Caes. – solem amplius duodeviginti partibus maiorem esse quam lunam, Cic.: non amplius pedum milibus duobus ab castris castra distabant, Caes. – non ampl. pedum DC, Caes.: non ampl. duum milium intervallo, Sall. – β) mit quam, reiciundi ampl. quam trium iudicum potestas, Cic.: non ampl. quam terna milia aeris, Nep. – dafür γ) mit abhängigem Abl., triennio ampl., Cic.: non ampl. quinis aut senis milibus passuum interesse, Caes. – auch δ) absol. (fast = plures), binas aut ampl. domos (zwei oder mehr) continuare, Sall.: XVI non ampl. legiones, Liv.: duo haud ampl. milia peditum, Liv.: tres et ampl. felices, Hor. – u. ε) = saepius, wie mehr = öfter, ampl., quam semel, agi potest, ICt.: absol., ter, nec ampl., Suet. – c) von jedem Zuwachs, der als Fortsetzung einer Reihe von Gegenständen oder Handlungen einen weitern Umfang derselben herbeiführt (= praeterea, insuper), mehr, noch mehr = weiter, überdies, dazu noch, sonst noch, ferner, quid est, quod iam ampl. exspectes? Cic.: quid vis od. quid vultis ampl.? Cic.: quid quaeris ampl.? Cic.: et alia ampl., Sall.: ampl. nemo, Curt. – dah. die Formeln: α) non dico amplius u. nihil dico (od. dicam) amplius, ich sage nichts weiter, ich schweige lieber, wenn man seine Meinung zurückhält, namentlich um nicht zu beleidigen, Plaut. u. Cic. – β) hoc od. (bei Spät.) eo amplius, noch weiter, außerdem, überdies, noch dazu, Komik., Cic. u.a.: eo ampl., Suet. u. ICt.: u. his ampl., Quint. – dah. t.t. der im Senat Stimmenden, die ihren Beitritt zu einer andern Meinung mit einem Beisatz begleiten wollen, wie Servilio assentior; et hoc ampl. censeo, und überdies bin ich noch der Meinung, -ist das noch meine Meinung, Cic. Phil. 13, 50; vgl. Sen. de vit. beat. 3, 2; nat. qu. 3, 15, 2. – γ) nihil od. nec amplius quam, nichts weiter od. sonst als usw., nur, Cic. u.a. (so auch nihil amplius praeter m. Akk., Vell. 2, 58, 2): u. so ellipt., nihil amplius quam od. nec quicquam amplius (agit), quam etc., Suet. – δ) ellipt., nihil amplius, weiter od. mehr od. sonst nichts, nur das, nicht mehr, Ter. u. Cic.: ebenso si nihil amplius (sc. efficiam), Ov.

    lateinisch-deutsches > ample

См. также в других словарях:

  • pedum — pedum …   Dictionnaire des rimes

  • pédum — [ pedɔm ] n. m. • 1839; lat. pedum « houlette » 1 ♦ Antiq. Bâton en forme de crosse, attribut de plusieurs divinités champêtres. 2 ♦ Zool. Variété de mollusques lamellibranches des mers chaudes, appelée aussi houlette. ● pedum nom masculin (mot… …   Encyclopédie Universelle

  • Pedum —   [lateinisch, zu pes, pedis »Fuß«] das, s/...da, katholische Kirche: lateinische Bezeichnung für den Bischofsstab. * * * Pe|dum, das; s, Peda [lat. pedum, zu: pes (Gen.: pedis) = Fuß] (kath. Kirche): ↑Hirtenstab (2) …   Universal-Lexikon

  • Pedum [1] — Pedum, Stadt Latiums, nicht weit von Rom an der Straße von Labicum; verfiel in Folge der Verwüstungen in den Latinischen Kriegen; beim jetzigen Gallicana. In der Nähe die Villa des Tibullus …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Pedum [2] — Pedum, Gattung der Austern, s.d. 1) …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Pedum [3] — Pedum (lat.), der oben gekrümmte Hirtenstab; daher P. episcopāle, so v.w. Bischofsstab; P. rectum. der Hirtenstab des Papstes …   Pierer's Universal-Lexikon

  • PEDUM — I. PEDUM oppid. in Lation, olim a Camillo consule captum. Liv. l. 2. c. 39. Stephano Peda dicitur: Πέδα, πόλις Α᾿υσονική, τὸ ἐςθνικὸν Πεδανὸς. Ex antiquissimo aliquo haec habuit auctore, qui vetustissimô illô usus est vocabulô Ausoniae, pro… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Pedum — Der Begriff Pedum bezeichnet den bischöflichen Krummstab eine antike Stadt in Latium, siehe Pedum (Latium) Diese Seite ist eine Begriffsklärung zur Unterscheidung mehrerer mit demselben Wort bezeichneter Begriffe …   Deutsch Wikipedia

  • Pedum — Pe|dum das; s, Peda <aus lat. pedum »Hirtenstab« zu pes, vgl. 1↑pedo...> bischöflicher Krummstab; Pedum rectum [ rɛk...]: der gerade Hirtenstab als (nicht getragenes) kanonisches Abzeichen des Papstes …   Das große Fremdwörterbuch

  • PEDUM Exercitia — antiquissima fuêre. Namque agrestes prisci mulium erant in venationibus, itaque amabant pedum exercitia. Et sane ingressus communior motus, quam manuum est. Quippe manus uni homini data est a natura, pedes etiam aliis: quamquam manuum nobis usus …   Hofmann J. Lexicon universale

  • PEDUM Lotio — vide supra Lotio manuum …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»