Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

patrimonium

  • 1 patrimonium

    patrimōnium, iī, n. (pater), das vom Vater geerbte Gut, das väterliche Erbgut, Erbvermögen, Vermögen, patr. satis amplum, satis lautum, Cic.: artum (spärliches), Val. Max.: amplum et copiosum, Cic.: lautum et copiosum, Cic.: exiguum, Val. Max. u. Iustin.: luculentissimum, Cic.: ornatissimum (wohlbestellte, schönste), Cic.: publicum, Staatsvermögen, Cic.: patrimonii inops, Val. Max.: fundus in Veienti, caput (Hauptteil) patrimonii, Liv.: patrimonii possidendi communio, Gütergemeinschaft, Val. Max.: non amplissimae patrimonii copiae, Cic.: naufragium patrimonii luculentissimi, Cic.: patrimonii tertia pars, Plin. ep.: patr. populi Romani, Cic. – paterni iuris defensor et quasi patrimonii propugnator (Verfechter), Cic. – accipere duo lauta et copiosa patrimonia, Cic.: aequare patrimonia, Iustin.: quadrantes aggerere patrimonio, Phaedr.: acquirere magnum patrimonium, Hygin.: amittere patrimonium, Nep. u. Sall.: amplificare patrimonium, Colum.: augere patrimonium, Cic.: comedere patrimonium, Cic.: concedere alci patrimonii partes, Iustin.: conferre patrimonii tertiam partem in ea, quae solo continerentur, auf liegende Güter verwenden, Plin. ep.: patrimonium conficere (verbrauchen, vertun) cum alqo, Cic.: consequi amplissimum patrimonium, Val. Max.: ut frater meus existimet adiuncto isto fundo patrimonium fore suum per te constitutum (geregelt), Cic.: devorare patrimonium, Cic.: dimittitur patrimonium, wild verschleudert, Cic.: dissipare patrimonium Graecorum conviviis (in Schm. mit Gr.), Cic.: lege Semproniā patrimonium publicum dissipari, Cic.: distribuere liberis patrimonium, unter die K. verteilen, Val. Max.: ebenso dividere patrimonium omne suum amicis, Iustin.: non patrimoniis ditare Scythas (v. unfruchtbarem Boden), Iustin.: effundere (vergeuden) patrimonium suum, patrimonia, Cic.: eripere alci patrimonium, Cic.: expellere alqm e patrimonio tamquam e naufragio nudum, Cic.: obtinere (behaupten) alcis tam amplum et copiosum patrimonium, Cic.: partiri (inter se) exigua patrimonia, Iustin.: redigere patrimonium in nummos, zu Gelde machen, Lact.: relinquere (hinterlassen) patrimonium, Colum. (vgl. unten bildl.): retinere (zu behaupten suchen) patrimonium, Cic.: patrimonium alcis liberis incolume servare, Val. Max.: spoliari patrimonio ornatissimo, Cic.: patrimonium ne ad exsequiarum quidem impensam sufficit, Val. Max. – Bildl., filio meo satis amplum patrimonium relinquam memoriam nominis mei, Cic.: liberis nostris satis amplum patrimonium paterni nominis ac memoriae nostrae relinquemus, Cic.

    lateinisch-deutsches > patrimonium

  • 2 patrimonium

    patrimōnium, iī, n. (pater), das vom Vater geerbte Gut, das väterliche Erbgut, Erbvermögen, Vermögen, patr. satis amplum, satis lautum, Cic.: artum (spärliches), Val. Max.: amplum et copiosum, Cic.: lautum et copiosum, Cic.: exiguum, Val. Max. u. Iustin.: luculentissimum, Cic.: ornatissimum (wohlbestellte, schönste), Cic.: publicum, Staatsvermögen, Cic.: patrimonii inops, Val. Max.: fundus in Veienti, caput (Hauptteil) patrimonii, Liv.: patrimonii possidendi communio, Gütergemeinschaft, Val. Max.: non amplissimae patrimonii copiae, Cic.: naufragium patrimonii luculentissimi, Cic.: patrimonii tertia pars, Plin. ep.: patr. populi Romani, Cic. – paterni iuris defensor et quasi patrimonii propugnator (Verfechter), Cic. – accipere duo lauta et copiosa patrimonia, Cic.: aequare patrimonia, Iustin.: quadrantes aggerere patrimonio, Phaedr.: acquirere magnum patrimonium, Hygin.: amittere patrimonium, Nep. u. Sall.: amplificare patrimonium, Colum.: augere patrimonium, Cic.: comedere patrimonium, Cic.: concedere alci patrimonii partes, Iustin.: conferre patrimonii tertiam partem in ea, quae solo continerentur, auf liegende Güter verwenden, Plin. ep.: patrimonium conficere (verbrauchen, vertun) cum alqo, Cic.: consequi amplissimum patrimonium, Val. Max.: ut frater meus existimet adiuncto isto fundo patrimonium fore suum per te
    ————
    constitutum (geregelt), Cic.: devorare patrimonium, Cic.: dimittitur patrimonium, wild verschleudert, Cic.: dissipare patrimonium Graecorum conviviis (in Schm. mit Gr.), Cic.: lege Semproniā patrimonium publicum dissipari, Cic.: distribuere liberis patrimonium, unter die K. verteilen, Val. Max.: ebenso dividere patrimonium omne suum amicis, Iustin.: non patrimoniis ditare Scythas (v. unfruchtbarem Boden), Iustin.: effundere (vergeuden) patrimonium suum, patrimonia, Cic.: eripere alci patrimonium, Cic.: expellere alqm e patrimonio tamquam e naufragio nudum, Cic.: obtinere (behaupten) alcis tam amplum et copiosum patrimonium, Cic.: partiri (inter se) exigua patrimonia, Iustin.: redigere patrimonium in nummos, zu Gelde machen, Lact.: relinquere (hinterlassen) patrimonium, Colum. (vgl. unten bildl.): retinere (zu behaupten suchen) patrimonium, Cic.: patrimonium alcis liberis incolume servare, Val. Max.: spoliari patrimonio ornatissimo, Cic.: patrimonium ne ad exsequiarum quidem impensam sufficit, Val. Max. – Bildl., filio meo satis amplum patrimonium relinquam memoriam nominis mei, Cic.: liberis nostris satis amplum patrimonium paterni nominis ac memoriae nostrae relinquemus, Cic.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > patrimonium

  • 3 patrimonium

    patrimonĭum, ĭi, n. patrimoine, biens de famille, fortune.
    * * *
    patrimonĭum, ĭi, n. patrimoine, biens de famille, fortune.
    * * *
        Patrimonium, patrimonii. Cic. Le bien que le pere delaisse à ses enfants apres son trespas, Patrimoine.

    Dictionarium latinogallicum > patrimonium

  • 4 patrimonium

    patrimonium patrimonium, i n наследственное имение

    Латинско-русский словарь > patrimonium

  • 5 patrimonium

    patrimonium patrimonium, i n имущество, состояние

    Латинско-русский словарь > patrimonium

  • 6 patrimonium

    patrimōnium, ī n. [ pater ]
    1) наследственное имение, вотчина (filio suo p. relinquere Col, C); наследство, наследие (p. paterni nominis C)
    2) имущество, состояние (dissipare p. C)

    Латинско-русский словарь > patrimonium

  • 7 patrimōnium

        patrimōnium ī, n    [pater], an inheritance from a father, paternal estate, inheritance, patrimony: amisso patrimonio, S.: lauta et copiosa: luculentum: patrimonia effundere: summa patrimoni, H.—Fig., an inheritance, patrimony: populi R.: Mucius quasi patrimonii propugnator sui.
    * * *

    Latin-English dictionary > patrimōnium

  • 8 patrimonium

    pā̆trĭmōnĭum, ii, n. [pater], an estate inherited from a father, a paternal estate, inheritance, patrimony (syn. hereditas).
    I.
    Lit.:

    lauta et copiosa,

    Cic. Rab. Post. 14; id. Fl. 36, 89:

    amplum et copiosum,

    id. Rosc. Am. 2, 6:

    expellere aliquem e patrimonio,

    id. ib. 50, 147:

    patrimonio ornatissimo spoliari,

    id. Sull. 20, 58:

    naufragium patrimonii luculentissimi,

    id. Phil. 12, 8, 19:

    patrimonia effundere,

    id. Off. 2, 15, 54:

    devorare,

    id. Phil. 2, 27, 67:

    eripere patrimonium alicui,

    id. Sest. 52, 111:

    amplificare,

    Col. 1 prooem. § 7; Aug. Mon. Ancyr. et saep.; Juv. 14, 116; Gai. Inst. 2, 1; 3, 42. —
    II.
    Trop.:

    in populi Romani patrimonio,

    Cic. Phil. 2, 39, 101:

    ut plebem tribus suis patrimoniis deleniret,

    id. Mil. 35, 95:

    Mucius quasi patrimonii propugnator sui,

    inheritance, id. de Or. 1, 57, 244:

    paterni nominis,

    id. Dom. 58, 146.

    Lewis & Short latin dictionary > patrimonium

  • 9 patrimonium

    l) a) имущество, перешедшее no наследству от отца (1. 38 D. 10, 2. 1. 61 D. 12, 6); вооб. имущество, = bona, facultates, напр. bonorum possessio источники определяють как ius persequendi retinendique patrim. (1. 3 § 2 D. 37, 1);

    corpus patrimonii (см. corpus s. 4);

    patrimonii munera, onera, прот. personalia munera, corpori indicta obsequia (1. 1 pr. 1. 4 § 2. 1. 18 § 18 D. 50, 4);

    b) особ. собственность, напр. quae in patrimonio habet aliquis, прот. quae in nominibus sunt (1. 9 D. 46, 6. pr. I. 2, 1. 1. 4 D. 50, 16. 1. 8 § 1 D. 10, 2. 1. 10 eod. 1. 25 § 1 D. 5, 3. 1. 77 § 19 D. 31);

    in patrim. fisci, populi esse (1. 72 § 1 D. 18, 1. 1. 14 pr. D. 41, 1. 1. 2 § 4 D. 43, 8).

    2) собственное, частное имение императора (1. 39 § 10 D. 30);

    domus vel sacri patrim. vel. emphyteutici iuris (1. 1 C. 10, 17. 1. 15 C. 10, 47. 1. 5 C. 11, 74); отсюда patrimoniales fundi, agri, коронное, недвижимое имущество (1. 3 C. 11, 63. tit. C. 11, 61. 64); тк. patrimonialis iuris fundi, praedia (1. 19. 33 C. Th. 5, 13. 1. 17 C. Th. 11, 16);

    colonus patrimonialis, колон такого недвижимого имущества (см. colonus s. 2), с которым он оставался в неразрывной связи (1. 7 C. 3, 26. 1. 1. 2 C. 11, 63).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > patrimonium

  • 10 Honéstus rumor álterum (e)st patrímonium

    Добрая слава - то же наследство.
    Публилий Сир, "Сентенции", 315.
    Дай бог, чтобы зло и неправда человеческая бежали от тебя, как тьма бежит от лучей этого света! Honestus rumor alterum patrimonium est, говорит добрая латинская пословица, - то есть: хорошая репутация заменяет наследство. (Н. С. Лесков, Островитяне.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Honéstus rumor álterum (e)st patrímonium

  • 11 dilapido

    dī-lapido, āvī, ātum, āre (dis u. lapido), I) nach allen Seiten mit Steinen belegen, = auslegen, via dilapidata id est lapidibus strata, Gromat. vet. 370, 13. Vgl. delapido no. II. – II) übtr.: A) wie Steine hier- u. dahin werfen, zersplittern = verschleudern, verklopfen, verschwenden, vertun, nostras triginta minas, Ter. Phorm. 898: rem, Comic. inc. fr. 55 ( bei Charis. 285, 31): pecuniam publicam, Ps. Cic. ep. ad Octav. § 3 ed. Bait.: pecuniam, Ulp. dig. 4, 4, 11. § 6 (vgl. Ulp. dig. 5, 3, 25. § 11. Cod. Theod. 12, 6, 1): bona, Ulp. dig. 26, 4, 1 pr.: bona paterna et opes avorum sudoribus quaesitas ignominioso studio, Ps. Cypr. de aleat. 6: ludis circensibus patrimonium suum, Ambros. de off. 2, 21, 109: patrimonium miserā laceratione, Firm. math. 4, 6: patrimonium paternum variā profusione, Firm. math. 8, 29. p. 241, 23: facultates, Cod. Theod. 14, 3, 14: facultates paternae substantiae, Firm. math. 6, 10: censum omnem, Hieron. epist. 3, 14 (?). – B) wie mit Steinen u. dgl. zerschlagen = vernichten, grandine dilapidans hominum boumque labores, Col. poët. 10, 330.

    lateinisch-deutsches > dilapido

  • 12 effundo

    effundo (ecfundo), ĕre, fūdi, fūsum [ex + fundo] - tr. - [st2]1 [-] répandre, verser complètement, épancher. [st2]2 [-] faire sortir. [st2]3 [-] lâcher, relâcher. [st2]4 [-] donner carrière à. [st2]5 [-] employer en entier, épuiser, dépenser, dissiper, prodiguer. [st2]6 [-] produire en abondance. [st2]7 [-] faire entendre, exhaler, dire, révéler.    - saccos nummorum effundere, Hor. S. 2, 3, 149: vider des sacs d'argent.    - effundere crines, Luc.: faire flotter ses cheveux.    - portis effundi, Liv.: se précipiter hors des portes    - effundere se in agros, Caes.: se répandre dans la campagne (en parl. de la cavalerie).    - effundere se immenso ore in Oceanum, Tac.: se décharger dans l'Océan par une large embouchure.    - ibi omnis effusus (est) labor, Virg. G. 4, 491: et là tous ses efforts furent réduits à néant.    - effundi in cachinnos, Suet. Calig. 32:: rire à gorge déployée, rire aux éclats.    - effundere iram in aliquem, Liv. 39, 34: décharger sa colère contre qqn.    - effundere animam (vitam): rendre l'âme    - effundere corda sua (coram aliquo), Hier.: épancher son coeur.    - effundi in vinum: s'enivrer.    - in licentiam effundere: s’abandonner à la licence.    - patrimonium effundere: dissiper son patrimoine.
    * * *
    effundo (ecfundo), ĕre, fūdi, fūsum [ex + fundo] - tr. - [st2]1 [-] répandre, verser complètement, épancher. [st2]2 [-] faire sortir. [st2]3 [-] lâcher, relâcher. [st2]4 [-] donner carrière à. [st2]5 [-] employer en entier, épuiser, dépenser, dissiper, prodiguer. [st2]6 [-] produire en abondance. [st2]7 [-] faire entendre, exhaler, dire, révéler.    - saccos nummorum effundere, Hor. S. 2, 3, 149: vider des sacs d'argent.    - effundere crines, Luc.: faire flotter ses cheveux.    - portis effundi, Liv.: se précipiter hors des portes    - effundere se in agros, Caes.: se répandre dans la campagne (en parl. de la cavalerie).    - effundere se immenso ore in Oceanum, Tac.: se décharger dans l'Océan par une large embouchure.    - ibi omnis effusus (est) labor, Virg. G. 4, 491: et là tous ses efforts furent réduits à néant.    - effundi in cachinnos, Suet. Calig. 32:: rire à gorge déployée, rire aux éclats.    - effundere iram in aliquem, Liv. 39, 34: décharger sa colère contre qqn.    - effundere animam (vitam): rendre l'âme    - effundere corda sua (coram aliquo), Hier.: épancher son coeur.    - effundi in vinum: s'enivrer.    - in licentiam effundere: s’abandonner à la licence.    - patrimonium effundere: dissiper son patrimoine.
    * * *
        Effundo, effundis, effudi, effusum, penul. prod. effundere. Plaut. Verser, Espandre à grande abondance.
    \
        Redundare et effundi dicitur mare. Cic. Regorger, Se desborder et desriver, S'enfuir par dessus.
    \
        Effunditur amnis in Atlanticum oceanum. Pli. Chet, Tombe dedens.
    \
        Fletus effundere. Virgil. Plourer abondamment.
    \
        Lachrymas. Cic. Jecter larmes en grande abondance.
    \
        Sanguinem pro Republica. Cic. Respandre son sang pour, etc.
    \
        Effundere se dicitur ciuitas. Cic. Quand le peuple sort à grande foule.
    \
        Effudit omnes studium certaminis. Liuius. Les feit sortir et meist aux champs.
    \
        Effundi ad luxuriam. Liu. S'abbandonner à toute superfluité.
    \
        Effundere aerarium. Cic. Vuider le thresor.
    \
        Animam effundere. Virgil. Rendre l'ame, Mourir.
    \
        Crines effundere vertice. Lucan. Espandre.
    \
        Autumnus effundit fruges. Horat. Donne en abondance.
    \
        Herbas effundunt inimicissimas frugibus segetes foecundae et vberes. Cic. Produisent abondamment.
    \
        Honores effundere in mortuum. Cic. Luy faire grans honneurs.
    \
        Effundere primum impetum feruido ingenio et caeca ira. Liu. Jecter son premier feu.
    \
        Iram effundere in aliquem. Liu. Desgorger tout son courroux sur quelqu'un.
    \
        Minas effundere. Lucan. Menasser fort et ferme.
    \
        Odium. Cic. Desployer toute sa haine.
    \
        Patrimonium. Terent. Cic. Despendre prodigalement et dissiper son patrimoine.
    \
        Remedia Reipublicae. Cic. Destruire et abolir.
    \
        Extremum spiritum. Cic. Mourir, Jecter le dernier hoquet ou souspir.
    \
        Vires effundere in ventum. Virg. Jecter son coup en vain, sans frapper ce qu'on vouloit.
    \
        Vocem in turba effundere. Cic. Espandre sa voix.
    \
        Effundere quae tacueramus. Cic. Dire et desgorger tout ce que nous avions teu paravant.
    \
        Effunditur stomachus in vomitiones. Plin. Se vuide par vomissements, Ne fait que vomir.
    \
        Effundere ac profligare peditatum. Sallust. Rompre et desconfire les gens le pied.

    Dictionarium latinogallicum > effundo

  • 13 dilapido

    dī-lapido, āvī, ātum, āre (dis u. lapido), I) nach allen Seiten mit Steinen belegen, = auslegen, via dilapidata id est lapidibus strata, Gromat. vet. 370, 13. Vgl. delapido no. II. – II) übtr.: A) wie Steine hier- u. dahin werfen, zersplittern = verschleudern, verklopfen, verschwenden, vertun, nostras triginta minas, Ter. Phorm. 898: rem, Comic. inc. fr. 55 ( bei Charis. 285, 31): pecuniam publicam, Ps. Cic. ep. ad Octav. § 3 ed. Bait.: pecuniam, Ulp. dig. 4, 4, 11. § 6 (vgl. Ulp. dig. 5, 3, 25. § 11. Cod. Theod. 12, 6, 1): bona, Ulp. dig. 26, 4, 1 pr.: bona paterna et opes avorum sudoribus quaesitas ignominioso studio, Ps. Cypr. de aleat. 6: ludis circensibus patrimonium suum, Ambros. de off. 2, 21, 109: patrimonium miserā laceratione, Firm. math. 4, 6: patrimonium paternum variā profusione, Firm. math. 8, 29. p. 241, 23: facultates, Cod. Theod. 14, 3, 14: facultates paternae substantiae, Firm. math. 6, 10: censum omnem, Hieron. epist. 3, 14 (?). – B) wie mit Steinen u. dgl. zerschlagen = vernichten, grandine dilapidans hominum boumque labores, Col. poët. 10, 330.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > dilapido

  • 14 colloco

    colloco (conloco), locare, locavi, locatum - tr. - [st2]1 [-] mettre, placer, établir, poser. [st2]2 [-] établir, marier (une fille). [st2]3 [-] en parl. de l'argent: placer, faire valoir, employer, dépenser. [st2]4 [-] instituer, régler, arranger, mettre en ordre. [st2]5 [-] faire mention de.    - collocare castra: installer un camp.    - collocare pecuniam: placer de l’argent.    - adulescentiam in voluptatibus collocare: consacrer sa jeunesse aux plaisirs.    - bene apud aliquem collocare beneficium: bien placer sur qqn ses bienfaits.    - patrimonium in rei publicae salute collocare, Cic. Phil. 3, 2, 3: dépenser sa fortune pour sauver la république.    - collocare aliquam nuptum ou collocare aliquam in matrimonium: donner une (fille) en mariage.    - collocare sese palam in meretriciâ vitâ, Cic. Cael. 20: faire profession ouverte de femme débauchée.
    * * *
    colloco (conloco), locare, locavi, locatum - tr. - [st2]1 [-] mettre, placer, établir, poser. [st2]2 [-] établir, marier (une fille). [st2]3 [-] en parl. de l'argent: placer, faire valoir, employer, dépenser. [st2]4 [-] instituer, régler, arranger, mettre en ordre. [st2]5 [-] faire mention de.    - collocare castra: installer un camp.    - collocare pecuniam: placer de l’argent.    - adulescentiam in voluptatibus collocare: consacrer sa jeunesse aux plaisirs.    - bene apud aliquem collocare beneficium: bien placer sur qqn ses bienfaits.    - patrimonium in rei publicae salute collocare, Cic. Phil. 3, 2, 3: dépenser sa fortune pour sauver la république.    - collocare aliquam nuptum ou collocare aliquam in matrimonium: donner une (fille) en mariage.    - collocare sese palam in meretriciâ vitâ, Cic. Cael. 20: faire profession ouverte de femme débauchée.
    * * *
        Colloco, collocas, pen. corr. collocare. Cic. Colloquer, Poser, Mettre en un lieu.
    \
        Aliquem collocare apud hospitem. Cic. Le loger par fourrier, Luy marquer son logis en la maison de, etc.
    \
        In animis aliquid condi et collocari. Cic. Estre logé.
    \
        Collocare in collo. Catul. Mettre sur son col.
    \
        Collocare multa in pectore. Plaut. Penser à diverses choses.
    \
        Collocare aliquem in soporem. Plaut. L'endormir sans resveiller, Le tuer.
    \
        In tuto collocare. Cic. Mettre en sauf, en seureté.
    \
        Collocare beneficium. Cic. Faire plaisir.
    \
        Dotem in aliquo fundo collocare. Cic. Assigner à une femme son dot sur quelque heritage.
    \
        Male collocare horas. Martial. Mal employer le temps.
    \
        Collocare insidias. Caesar. Asseoir une embusche, et gens qui guettent un autre.
    \
        Collocare bene pecuniam. Cic. Asseurer bien son argent, Le mettre en main seure.
    \
        Pecuniam collocare vsuris leuioribus. Sueton. Bailler à petite usure.
    \
        Praesidium collocare. Caesar. Mettre, ou asseoir garnison.
    \
        Studium suum in doctrina collocare. Cic. Mettre, ou employer tout son estude à apprendre.
    \
        Collocare se palam in meretricia vita. Cic. S'abandonner et s'addonner publiquement à paillardise.
    \
        Collocare se totum in exquirendo vitae statu. Cic. Mettre toute sa peine.
    \
        Collocare se in otium. Plaut. Se mettre en repos.
    \
        Collocare filiam suam alicui. Cic. Bailler sa fille en mariage à aucun.
    \
        Collocare filiam nuptui in parte agri. Columel. Bailler la moitie de son champ à sa fille en mariage.
    \
        Collocare in matrimonium filiam. Cic. Marier.
    \
        Collocare familiam suam in possessione praediorum alicuius. Cic. Establir ses serviteurs et domestiques en la possession des heritages d'aucun.
    \
        Collocare in luce benefacta. Cic. Mettre à descouvert les biensfaicts, Ne les celer point.
    \
        Collocata in vsu quotidiano. Cic. Qu'on met tous les jours en usage, De quoy on use tous les jours.
    \
        Collocata bene est res nostra isthoc matrimonio. Plaut. Bien assise.
    \
        Collocare aliquem in aliquo gradu. Cic. L'eslever en quelque degré, en dignité d'honneur.
    \
        Aliquem in aedibus suis collocare. Cic. Le remettre et restablir en sa maison.
    \
        Collocare in deorum numero. Cic. Mettre au nombre des dieux.
    \
        Collocare sextantes in capita. Liu. Se tailler chascun d'un sextans, Bailler chascun un sextans par teste, Imposer par teste.
    \
        Coxa parum apte collocata. Plin. iunior. Mal remise.

    Dictionarium latinogallicum > colloco

  • 15 conficio

    confĭcĭo, ĕre, fēci, fectum - tr. - [st2]1 [-] faire ensemble, fabriquer, composer. [st2]2 [-] faire complètement, achever, effectuer, réaliser, terminer, accomplir, finir; qqf. traiter d'une affaire (intr.). [st2]3 [-] parvenir (à un terme), fournir (sa course). [st2]4 [-] rassembler, faire un tout, effectuer, causer, produire, obtenir (pour soi), procurer (à un autre). [st2]5 [-] conclure (t. de log.). [st2]6 [-] consommer, broyer (les aliments); consumer, ruiner, perdre, dissiper. [st2]7 [-] accabler, détruire, tuer, exterminer, vaincre.    - conficere libros: composer des livres.    - conficere + prop. inf.: conclure que.    - conficere aliquid alicui: procurer quelque chose à quelqu’un.    - nihil conficere cum aliquo: ne conclure aucun arrangement avec qqn.    - conficere centum annos: vivre cent ans.    - pecuniam ex re conficere, Cic.: tirer de l'argent de qqch.    - famam conficere, Cic.: acquérir de la réputation.    - centurias conficere, Cic. Pet. Cons. 5, 18: se ménager les suffrages des centuries.    - me dolor conficit: la douleur me mine.    - conficere provinciam, Cic.: soumettre une province.    - confici angore, curis: être accablé par l'angoisse, par les soucis.    - confici plagis, vulneribus: être épuisé par les coups, par les blessures.    - confectus cibus, Cic.: viande digérée.    - confecta res, Cic.: affaire conclue ou affaire désespérée.    - confectus senectute, Cic: accablée par la vieillesse.    - confectus vino, Cic.: abruti par le vin.    - confectum sidus, Plin.: astre dont l'influence a cessé.
    * * *
    confĭcĭo, ĕre, fēci, fectum - tr. - [st2]1 [-] faire ensemble, fabriquer, composer. [st2]2 [-] faire complètement, achever, effectuer, réaliser, terminer, accomplir, finir; qqf. traiter d'une affaire (intr.). [st2]3 [-] parvenir (à un terme), fournir (sa course). [st2]4 [-] rassembler, faire un tout, effectuer, causer, produire, obtenir (pour soi), procurer (à un autre). [st2]5 [-] conclure (t. de log.). [st2]6 [-] consommer, broyer (les aliments); consumer, ruiner, perdre, dissiper. [st2]7 [-] accabler, détruire, tuer, exterminer, vaincre.    - conficere libros: composer des livres.    - conficere + prop. inf.: conclure que.    - conficere aliquid alicui: procurer quelque chose à quelqu’un.    - nihil conficere cum aliquo: ne conclure aucun arrangement avec qqn.    - conficere centum annos: vivre cent ans.    - pecuniam ex re conficere, Cic.: tirer de l'argent de qqch.    - famam conficere, Cic.: acquérir de la réputation.    - centurias conficere, Cic. Pet. Cons. 5, 18: se ménager les suffrages des centuries.    - me dolor conficit: la douleur me mine.    - conficere provinciam, Cic.: soumettre une province.    - confici angore, curis: être accablé par l'angoisse, par les soucis.    - confici plagis, vulneribus: être épuisé par les coups, par les blessures.    - confectus cibus, Cic.: viande digérée.    - confecta res, Cic.: affaire conclue ou affaire désespérée.    - confectus senectute, Cic: accablée par la vieillesse.    - confectus vino, Cic.: abruti par le vin.    - confectum sidus, Plin.: astre dont l'influence a cessé.
    * * *
        Conficio, conficis, pen. corr. confeci, pen. prod. confectum, conficere, Ex Con et Facio, idem significat quod facere vel perficere. Cic. Achever et parfaire.
    \
        Conficere nucem. Plin. Rompre, Casser, Mascher.
    \
        Conficere hominem. Cic. Meurdrir, Assommer, Tuer.
    \
        Duodecim propugnatores totidem sagittarum confecit. ictibus. Sueton. Il a tué.
    \
        Ignes conficiunt syluas. Lucret. Bruslent et consument.
    \
        Conficere, per translationem. Plin. iunior, Infirmitas, moeror me conficit. Me met au bas, Me tue.
    \
        Conficere aliquam virginem. Terent. Abbatre de parolles et gaigner.
    \
        Angore confici. Cic. Estre gasté et perdu d'angoisse et de chagrin, Estre usé et consumé, ou miné.
    \
        Incendi et confici desyderio alicuius. Cic. Brusler et mourir de desir.
    \
        Se conficere. Plancus Ciceroni. Se gaster, et se tuer de travail et peine qu'on prend.
    \
        Me conficit solicitudo. Cic. Le soulci me tue.
    \
        Conficere ambulationem pomeridianam in aliquo loco. Cic. Se y pourmener.
    \
        Absolutionem conficere. Cic. Expedier, Absouldre quelqu'un de ce dont il estoit accusé.
    \
        Prope centum confecit annos. Cic. Il a vescu presque cent ans.
    \
        Annulum, pallium, soccos conficere. Cic. Faire.
    \
        Argentum alicuius conficere. Terent. Despendre et manger.
    \
        Bellum. Plin. Faire guerre, Batailler.
    \
        Conficere bellum. Cic. Venir à bout de la guerre.
    \
        Bibliothecam. Cic. Dresser une librairie.
    \
        Cibos. Plin. Digerer la viande.
    \
        Conficere cibos. Liu. Mascher la viande, Comminuer et briser bien menu.
    \
        Cursum. Cic. Achever le cours, ou la course.
    \
        Cum aliquo conficere. Cic. Chevir avec aucun, Composer avec luy.
    \
        Longo sermone vtimur, diem conficimus. Plaut. Le propos dure longuement, Le jour se passe.
    \
        Diem extremum morte conficere. Cic. Mourir.
    \
        Escas conficere dicuntur dentes intimi. Cic. Mascher et comminuer ou rompre bien menu.
    \
        Exercitum. Cic. Faire amas de gensdarmes, Lever une armee, Dresser sus.
    \
        Facinus. Cic. Commettre quelque cas meschant.
    \
        Famam. Cic. Bailler bruit.
    \
        Flagitium. Terent. Faire quelque meschanceté.
    \
        Funera iusta. Caes. Faire et parfaire les obseques d'un trespassé.
    \
        Iter. Caesar. Parfaire son chemin.
    \
        Iurisdictionem. Cic. Parachever, Quand le magistrat qui estoit en la Province avoit tenu les assises ordinaires par tous les lieux où il estoit de coustume.
    \
        Ligna et fornacem. Cato. Fendre, Apprester.
    \
        Malum alicui. Terent. Luy bastir quelque fascherie.
    \
        Mandata. Cic. Accomplir, Mettre en effect.
    \
        Munus susceptum. Cic. Achever.
    \
        Negotium. Plaut. Faire, ou Parfaire.
    \
        Nuptias. Terent. Faire nopces.
    \
        Confectae pactiones publicanorum. Cic. Les baux à ferme des choses appartenantes à la Republique estoyent faicts et achevez.
    \
        Pacem. Cic. Tranquiller et pacifier une contree.
    \
        Facillime patris pacem in leges conficiet suas. Terent. Il appaisera son pere, et l'induira et fera condescendre à faire ce qu'il vouldra.
    \
        Patrimonium. Cic. Despendre, Consumer.
    \
        Peculium grande. Plaut. Amasser, Acquerir grans biens pour soy.
    \
        Pecuniam ex re aliqua. Cic. Faire argent et amasser.
    \
        Permagna pecunia ex ea re confici potest. Cic. Il y a bien à gaigner. Bud.
    \
        Pensum. Plaut. Achever sa fusee.
    \
        Pensum meum quod datum est, confeci. Plaut. J'ay parfaict et achevé ce qu'on m'avoit donné à faire.
    \
        Porticum mille passuum conficere. Cic. En laquelle il y ait pour se pourmener mille pas d'enceincte, ou de tour.
    \
        Prandium. Plaut. Achever le disner.
    \
        Rationes. Cic. Clorre comptes et arrester.
    \
        Reditum alicui. Cic. Luy impetrer son retour et rappel.
    \
        Rem. Caesar. Venir à chef de sa besongne et entreprinse.
    \
        Rem conficere, Id est patrimonium. Cic. Despendre tout son bien.
    \
        Sacra. Cic. Faire le service divin.
    \
        Sermonem. Caesar. Achever.
    \
        Solicitudines alicui. Terent. Le mettre en soulci.
    \
        Sex illa a Dypilo stadia confecimus. Cic. Nous cheminasmes ces six stades.
    \
        Tabulas. Cic. Faire registre de ce qu'on a faict et prins.
    \
        Tempus annuum. Cic. Employer un an.
    \
        Vestem aut tunicas hybernas. Plaut. Faire.
    \
        Longam viam. Cic. Cheminer long chemin.
    \
        Quae vetustas est, quae vim diuinam conficere possit? Cic. Annichiler, Mettre à neant.
    \
        Ex quo conficitur, vt si leges duae, aut si plures, etc. Cic. Dont il s'ensuit que si, etc.
    \
        Confectum est. Cic. C'est faict.

    Dictionarium latinogallicum > conficio

  • 16 constitutus

    constitutus, a, um part. passé de constituo.
    * * *
    constitutus, a, um part. passé de constituo.
    * * *
        Constitutus, pen. prod. Participium: vt Constituta in mensem Ianuarium auctio. Cic. Assignee, Ordonnee.
    \
        Constitutus locus a iudicibus. Cic. Quand les juges ont baillé audience à aucun en son tour et ordre.
    \
        Constituta praeclarissime Resp. dilabitur. Cic. Ordonnee.
    \
        Constitutus ad caedem. Cic. Qui tibi persaepe ad caedem constituti fuerunt. Lesquels tu as ordonné souvent, guetté et marqué pour tuer.
    \
        Publice constitutum esse ad rem aliquam. Cic. Ordonné.
    \
        Constituta pax. Cic. Asseuree.
    \
        Constituta diuinitus res militaris. Cic. Ordonnee.
    \
        Constitutum patrimonium. Cic. Existimat patrimonium fore suum per te constitutum. Il pense que vous estes cause de tout son bien, Il tient de vous tout son bien, Il croit fermement que en ce faisant vous luy aurez dressé tout son patrimoine.
    \
        Constitutum bene corpus. Cic. Bien complexionné.
    \
        Constitutus bene de rebus domesticis. Cic. Homme aisé, et qui ha bien de quoy.

    Dictionarium latinogallicum > constitutus

  • 17 irrumpo

    irrumpo (inrumpo), ĕre, rūpi, ruptum    - intr. et tr. - [st1]1 [-] entrer violemment, se précipiter sur, se précipiter dans, envahir.    - avec dat. - irrumpere templo, Sil. 2: se précipiter dans le temple.    - irrumpere thalamo, Virg.: faire irruption dans la chambre.    - irrumpere convivium, Tac.: se ruer dans la salle de festin.    - mare in terras irrumpit, Plin.: la mer fait irruption sur les terres, la mer envahit les terres.    - calamites ad quas ego irrupi, Sen.: malheurs au-devant desquels je me suis moi-même précipité.    - irrumpere se, Varr.: se précipiter. [st1]2 [-] t. de guerre - fondre sur, se jeter, foncer, tomber sur, charger, faire irruption, envahir.    - irrumpere in castra, Cic. Div. 1: forcer le camp, faire irrumption dans le camp.    - in proxima Octavii castra irruperunt, Caes.: ils se précipitèrent sur le camp d’Octavius le plus proche.    - irrumpere in hostes, Caes.: fondre sur l'ennemi, charger l'ennemi.    - irrumpere portam, Sall.: forcer une porte.    - absol. - irrumpere: faire une irruption. [st1]3 [-] au fig. - entrer, s'introduire dans, pénétrer dans, envahir, usurper; briser, interrompre.    - mentem irrumpere: pénétrer l’esprit, inspirer l'esprit.    - deos irrumpere, Stat. Achill. 1: pénétrer les secrets des dieux.    - irrumpet adulatio, Tac. H. 1: l'adulation se fera jour.    - urbem irrumpere: envahir une ville.    - irrumpere in alicujus patrimonium, Cic. de Or. 3: usurper le patrimoine de qqn.    - in nostrum fletum irrumpes? Cic.: tu feras violence à nos larmes? tu étoufferas nos larmes?    - quietem irrumpere, Tac.: troubler le sommeil. [st1]4 - tr. - enfreindre, violer.    - legem irrumpere: enfreindre la loi.
    * * *
    irrumpo (inrumpo), ĕre, rūpi, ruptum    - intr. et tr. - [st1]1 [-] entrer violemment, se précipiter sur, se précipiter dans, envahir.    - avec dat. - irrumpere templo, Sil. 2: se précipiter dans le temple.    - irrumpere thalamo, Virg.: faire irruption dans la chambre.    - irrumpere convivium, Tac.: se ruer dans la salle de festin.    - mare in terras irrumpit, Plin.: la mer fait irruption sur les terres, la mer envahit les terres.    - calamites ad quas ego irrupi, Sen.: malheurs au-devant desquels je me suis moi-même précipité.    - irrumpere se, Varr.: se précipiter. [st1]2 [-] t. de guerre - fondre sur, se jeter, foncer, tomber sur, charger, faire irruption, envahir.    - irrumpere in castra, Cic. Div. 1: forcer le camp, faire irrumption dans le camp.    - in proxima Octavii castra irruperunt, Caes.: ils se précipitèrent sur le camp d’Octavius le plus proche.    - irrumpere in hostes, Caes.: fondre sur l'ennemi, charger l'ennemi.    - irrumpere portam, Sall.: forcer une porte.    - absol. - irrumpere: faire une irruption. [st1]3 [-] au fig. - entrer, s'introduire dans, pénétrer dans, envahir, usurper; briser, interrompre.    - mentem irrumpere: pénétrer l’esprit, inspirer l'esprit.    - deos irrumpere, Stat. Achill. 1: pénétrer les secrets des dieux.    - irrumpet adulatio, Tac. H. 1: l'adulation se fera jour.    - urbem irrumpere: envahir une ville.    - irrumpere in alicujus patrimonium, Cic. de Or. 3: usurper le patrimoine de qqn.    - in nostrum fletum irrumpes? Cic.: tu feras violence à nos larmes? tu étoufferas nos larmes?    - quietem irrumpere, Tac.: troubler le sommeil. [st1]4 - tr. - enfreindre, violer.    - legem irrumpere: enfreindre la loi.
    * * *
        Irrumpo, irrumpis, irrupi, pen. prod. irruptum, irrumpere. Terent. Entrer par force.
    \
        In castra irruperunt. Caes. Ils sont entrez de force dedens le fort des ennemis.
    \
        Irrupit in aulam. Valer. Max. Il est entré en Cour par importunité. B.

    Dictionarium latinogallicum > irrumpo

  • 18 effundere

    1) изливать, высыпать а) в узком смысле: Praetor ait de his, qui deiecerint vel effuderint etc. (см. deicere s. 1);

    eff. aquam, vinum, oleum (1. 19 pr. D. 8, 2. 1. 27 § 15 D. 9, 2. 1. 9 pr. D. 10, 4. 1. 18 § 3 D. 13, 6. 1. 1 § 3 D. 18, 6), milium frumentum (1. 27 § 19 D. 9, 2);

    b) в пер. см. eff. iniurias in aliq. (1. 10 C. 8, 56);

    eff. omne patrimonium suum in aliq. (1. 2 C. 3, 29);

    corrumpere atque effundere patrimonium, расточать (1. 13 § 20. 9, 51);

    eff. pecunias (1. 25 D. 22. 3): eff. voluntatem, изъявить желание (1. 21 0. 6, 37);

    multum etf. tractatum, подробно толковать (1. 3 C. 4, 27).

    2) effund. oculum, вышибить (1. 13 § 4 D. 19,2).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > effundere

  • 19 peculium

    1) имущество = patrimonium (pusillum), pecunia (1. o§ 3 D. 15, 1. 1. l6 pr. D. 36, 1. 1. 7 § 1 C. 12, 58). 2) в тесн. смыс. отдельное, самостоятельное имущество, напр. деньги, сбереженные на непредвидимый случай, на случай нужды (praesidii causa) (1. 79 § 1 D. 32); тк. имущество жены, не назначенное в приданое (para pherna) (1. 9 § 3 D. 23, 3. 1. 31 § 1 D. 39, 5); особ. о боз. pec. самостоятельное имущество сына или раба, предоставленное им отцом или господином, с правом распоряжаться и пользоваться этим имением (1. 5 § 4 D. 15, 1. cf. 1. 4 pr. eod. 1. 39 eod. 1. 37 § 1 D. 41, 4. 1. 182 D. 50, 16); прот. patrimonium liberi hominis, patrim. eius, cuius in potestate fuerit filius (1. 2 pr. D. 14, 5. 1. 47 § 6 D. 15, 1. § 5 eod. 1. 30 pr. D. 19, 1. 1. 24 D. 41, 2. 1. 34 pr. D. 46, 2. 1. 48 pr. D. 15, 1. 1. 7 pr. D. 39, 5. cf. 1. 28 § 2 D. 2, 14);

    pec. legatum (tit. D. 33, 8. Gai II. 106. IV. 73. 74. 74a);

    actio de peculio s. in peculium, иск, на основании которого домовладелец (отец или господин) отвечал по обязательствам, заключенным сыном или рабом по отношению к т. н. peculium, но только в объеме этого последнего (§ 10 I. 4, 6. § 4 I. 4, 7. 1. 30 § 1 D. 2, 14. 1. 1 pr. § 4. 1. 3. 10. 11 § 8. 1. 41 D. 15, 1. 1. 1 seq. D. 15, 2. 1. 43 pr. D. 47, 2. 1. 23 § 4. 1. 57 pr. § 1 D. 21, 1. 1. 3 § 1. 2. 5. 6. 1. 5 pr. § 1. 1. 19 § 1. 1. 30 § 1 D. 15, 1); под peculium разумеется тк. во время императоров имущество, наз. pec. paganum, pec. castrense, quasi castr. (см.).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > peculium

  • 20 ecfundo

    ef-fundo (or ecf-), fūdi, fūsum, 3, v. a., to pour out, pour forth, shed, spread abroad (class.; esp. freq. in the transf. and trop. signif.).
    I.
    Lit.:

    vinum in barathrum (i. e. ventrem),

    Plaut. Curc. 1, 2, 28; cf. Cic. Pis. 10:

    aquam oblatam in galea,

    Front. Strat. 1, 7, 7:

    humorem,

    Cels. 7, 15:

    lacrimas,

    Lucr. 1, 126; Cic. Planc. 42, 101:

    imbrem (procella),

    Curt. 8, 13:

    se in oceanum (Ganges),

    Plin. 2, 108, 112, § 243:

    Sangarius flumen in Propontidem se effundit,

    Liv. 38, 18, 18; cf. pass. in mid. force:

    mare neque redundat umquam neque effunditur,

    Cic. N. D. 2, 45, 116; v. also under P. a.—
    B.
    Transf., of non-liquid bodies.
    1.
    In gen., to pour out, pour forth, drive out, cast out, send out (mostly poet. and in postAug. prose;

    a favorite word of Vergil): saccos nummorum,

    Hor. S. 2, 3, 149:

    frumentum in flumen,

    Dig. 9, 2, 27, § 19:

    ei oculus effunditur,

    is knocked out, put out, ib. 19, 2, 13, § 4:

    tela,

    i. e. to shoot in great numbers, Verg. A. 9, 509; Liv. 27, 18:

    auxilium castris apertis,

    to send forth, Verg. A. 7, 522:

    equus consulem lapsum super caput effudit,

    threw, Liv. 22, 3, 11; so id. 10, 11; 27, 32; Plin. 8, 42, 65, § 160; Curt. 8, 14, 34; Verg. A. 10, 574; 893; cf. Val. Fl. 8, 358:

    (quae via) Excutiat Teucros vallo atque effundat in aequum,

    Verg. A. 9, 68:

    sub altis portis,

    id. ib. 11, 485; cf.:

    aliquem solo,

    id. ib. 12, 532:

    caput in gremium,

    Cels. 7, 7, 4. — Poet.:

    carmina molli numero fluere, ut per leve severos Effundat junctura ungues,

    i. e. lets it slip over smoothly, Pers. 1, 65.—
    2.
    In partic.
    a.
    With se, or mid. of persons, to pour out in a multitude, to rush out, spread abroad (a favorite expression with the historians):

    omnis sese multitudo ad cognoscendum effudit (sc. ex urbe),

    Caes. B. C. 2, 7, 3; so,

    se,

    id. ib. 2, 7, 3; Liv. 26, 19; 34, 8; 33, 12, 10; 35, 39, 5; Val. Max. 7, 6, 6; Vell. 2, 112, 4; Suet. Calig. 4 fin.; id. Caes. 44 et saep. (but not in Caes. B. G. 5, 19, 2, where the better reading is:

    se ejecerat, v. Schneider ad h. l.): omnibus portis effunduntur,

    Liv. 38, 6;

    so mid.,

    Tac. A. 1, 23; Liv. 40, 40, 10; and esp. freq. in the part. effusus, Sall. J. 55, 4; 69, 2; Liv. 1, 14; 9, 31; Tac. A. 4, 25 fin.; 12, 31; 15, 23; Verg. A. 6, 305 et saep.— Ellips. of se: ubi se arctat (mare) Hellespontus vocatur; Propontis, ubi expandit; ubi iterum pressit, Thracius Bosporus;

    ubi iterum effundit, Pontus Euxinus,

    spreads out, widens, Mel. 1, 1, 5.—
    b.
    With the accessory notion of producing, to bring forth, produce abundantly:

    non solum fruges verum herbas etiam effundunt,

    Cic. Or. 15, 48; cf.: fruges (auctumnus), Hor. C. 4, 7, 11:

    copiam,

    Cic. Brut. 9, 36.—
    c.
    Of property, to pour out, i. e. to lavish, squander, waste, run through:

    patrimonium per luxuriam effundere atque consumere,

    Cic. Rosc. Am. 2, 6; so,

    patrimonium,

    id. Phil. 3, 2:

    aerarium,

    id. Agr. 1, 5, 15; id. Tusc. 3, 20, 48:

    sumptus,

    id. Rosc. Am. 24, 68:

    opes,

    Plin. 7, 25, 26, § 94:

    omnes fortunas,

    Tac. A. 14, 31:

    reditus publicos non in classem exercitusque, sed in dies festos,

    Just. 6, 9, 3; and absol.:

    effundite, emite, etc.,

    Ter. Ad. 5, 9, 34.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen.:

    effudi vobis omnia, quae sentiebam,

    i. e. have freely imparted, Cic. de Or. 1, 34 fin.; cf. id. Att. 16, 7, 5; id. Fl. 17, 41; Quint. 2, 2, 10; 10, 3, 17; Val. Fl. 7, 434:

    procellam eloquentiae,

    Quint. 11, 3, 158:

    totos affectus,

    id. 4, 1, 28:

    tales voces,

    Verg. A. 5, 723:

    questus,

    id. ib. 5, 780:

    carmina,

    Ov. H. 12, 139 al.:

    vox in coronam turbamque effunditur,

    Cic. Fl. 28 fin.; cf.:

    questus in aëra,

    Ov. M. 9, 370:

    omnem suum vinulentum furorem in me,

    Cic. Fam. 12, 25, 4:

    iram in aliquem,

    Liv. 39, 34:

    omne odium in auxilii praesentis spem,

    id. 31, 44, 2:

    indignationem,

    Vulg. Ezech. 20, 8 et saep.—
    B.
    In partic. (acc. to I. B. 2. a. and c.).
    1.
    With se, or mid., to give one's self up to, to give loose to, yield to, indulge in:

    qui se in aliqua libidine effuderit,

    Cic. Par. 3, 1, 21:

    se in omnes libidines,

    Tac. A. 14, 13:

    (Pompeius) in nos suavissime hercule effusus,

    has treated me with the most flattering confidence, Cic. Att. 4, 9;

    more freq., mid.: in tantam licentiam socordiamque,

    Liv. 25, 20, 6:

    in venerem,

    id. 29, 23, 4:

    in amorem,

    Tac. A. 1, 54; Curt. 8, 4, 25:

    in laetitiam,

    Just. 12, 3, 7; Curt. 5, 1, 37:

    in jocos,

    Suet. Aug. 98:

    in cachinnos,

    id. Calig. 32:

    in questus, lacrimas, vota,

    Tac. A. 1, 11:

    in lacrimas,

    id. ib. 3, 23; 4, 8; id. H. 2, 45;

    for which, lacrimis,

    Verg. A. 2, 651; cf.:

    ad preces lacrimasque,

    Liv. 44, 31 fin.:

    ad luxuriam,

    id. 34, 6:

    terra effunditur in herbas,

    Plin. 17, 8, 4, § 48; cf.:

    quorum stomachus in vomitiones effunditur,

    id. 23, 1, 23, § 43.—
    2.
    To cast away, give up, let go, dismiss, resign:

    collectam gratiam florentissimi hominis,

    Cic. Fam. 2, 16, 1:

    odium,

    id. ib. 1, 9, 20:

    vires,

    Liv. 10, 28; Ov. M. 12, 107:

    curam sui,

    Sen. Ira, 2, 35:

    verecundiam,

    id. Ep. 11:

    animam,

    Verg. A. 1, 98; cf.

    vitam,

    Ov. H. 7, 181; Macr. Somn. Scip. 1, 1, 9; cf. id. ib. 1, 11, 25:

    spiritum,

    Tac. A. 2, 70.—
    3.
    To relax, loosen, slacken, let go:

    manibus omnis effundit habenas,

    Verg. A. 5, 818:

    sive gradum seu frena effunderet,

    Stat. Th. 9, 182:

    irarum effundit habenas,

    Verg. A. 12, 499.—Hence, effūsus, a, um, P. a.
    I.
    (Effundo, I. B. 1.) Poured out, cast out; hence, plur. as subst.: effusa, ōrum, n., the urine:

    reliquias et effusa intueri,

    Sen. Const. Sap. 13, 1.—
    II.
    (Effundo, I. B. 2.) Spread out, extensive, vast, broad, wide (not freq. till after the Aug. per.).— Lit.
    1.
    In gen.:

    effusumque corpus,

    Lucr. 3, 113; cf.:

    late mare,

    Hor. Ep. 1, 11, 26:

    loca,

    Tac. G. 30:

    effusissimus Hadriatici maris sinus,

    Vell. 2, 43:

    incendium,

    Liv. 30, 5; cf.

    caedes,

    id. 42, 65:

    cursus,

    id. 2, 50; Plin. 9, 33, 52, § 102:

    membra,

    i. e. full, plump, Stat. Th. 6, 841.—
    2.
    Esp., relaxed, slackened, loosened, dishevelled:

    habenis,

    Front. Strat. 2, 5, 31; cf.:

    quam posset effusissimis habenis,

    Liv. 37, 20:

    comae,

    Ov. H. 7, 70; id. Am. 1, 9, 38 et saep.; cf.

    also transf.: (nymphae) caesariem effusae nitidam per candida colla,

    Verg. G. 4, 337.—
    3.
    Of soldiers or a throng of people, etc., straggling, disorderly, scattered, dispersed:

    effusum agmen ducit,

    Liv. 21, 25, 8:

    aciem,

    Luc. 4, 743:

    huc omnis turba effusa ruebat,

    Verg. A. 6, 305:

    sine armis effusi in armatos incidere hostis,

    Liv. 30, 5, 8.—
    III.
    Trop.
    1.
    Profuse, prodigal, lavish:

    quis in largitione effusior?

    Cic. Cael. 6, 13:

    munificentiae effusissimus,

    Vell. 2, 41.—
    2.
    Extravagant, immoderate:

    licentia,

    Liv. 44, 1; cf.

    laetitia,

    id. 35, 43 fin.:

    cursus,

    Plin. Ep. 6, 20, 11 et saep.— Comp.:

    cultus in verbis,

    Quint. 3, 8, 58.— Sup.:

    laudationes,

    Petr. 48, 7:

    studium,

    Suet. Ner. 40.— Adv.: effūse.
    1.
    (Acc. to I.) Far spread, far and wide, widely.
    a.
    In gen.:

    ire,

    Sall. J. 105, 3; cf.

    fugere,

    Liv. 3, 22; 40, 48:

    persequi,

    id. 43, 23; Curt. 9, 8:

    vastare,

    Liv. 1, 10; 44, 30; cf.:

    effusius praedari,

    id. 34, 16 et saep.: spatium annale effuse interpretari. in a wide sense, Cod. Just. 7, 40, 1. —
    b.
    Esp., profusely, lavishly:

    large effuseque donare,

    Cic. Rosc. Am. 8 fin.; cf.

    vivere,

    id. Cael. 16 fin.: liberalem esse, Aug. ap. Suet. Aug. 71:

    affluant opes,

    Liv. 3, 26. —In the comp., Tac. A. 4, 62.—
    2.
    (Acc. to II.) Extravagantly, immoderately:

    cum inaniter et effuse animus exsultat,

    Cic. Tusc. 4, 6, 13:

    amare,

    Plin. Ep. 6, 26, 2.— Comp.:

    dicere,

    Plin. Ep. 1, 20, 20:

    fovere,

    id. ib. 7, 24, 4:

    excipere,

    Suet. Ner. 22:

    favere,

    Tac. H. 1, 19.— Sup.:

    diligere,

    Plin. Ep. 7, 30, 1; id. Pan. 84, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > ecfundo

См. также в других словарях:

  • PATRIMONIUM — proprie quod nobis a Parentibus relictum est et a Maioribus obtingit, Cicer. l. 2. Ep. Famil. ad Caelium: adeoque res ipsas nobis relictas. sicut Hereditas ius a Patre relictum, denotat, Idem de Offic. l. 1. Varie sumitur apud ICtos, ut vulgarem… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Patrimonĭum — (lat.), 1) Erbgut, Erbvermögen, bes. väterliches; P. ecclesiae, Kirchenvermögen; P. reipublicae publicum, so v.w. Staatsvermögen; 2) die männlichen Geschlechtstheile …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Patrimonĭum — (lat.), das vom Vater Ererbte; Eigentum, Erbteil; daher Patrimonialgüter, soviel wie Erbgüter. Als »P. der Enterbten« oder Erbteil der Besitzlosen hat man deren Arbeitskraft bezeichnet …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Patrimonium — Patrimonĭum (lat.), das Vermögen einer rechtlich selbständigen Person; dann das väterliche Erbteil; P. Petri, das Erbteil des Petrus, der älteste Teil des Kirchenstaates …   Kleines Konversations-Lexikon

  • Patrimonium — Patrimonium, lat., das vom Vater ererbte, dann überhaupt Vermögen; insbesondere das kaiserl. Privatvermögen. P. Petri, s. Kirchenstaat, Bd. III., S. 602. Patrimonial, vom Vater ererbt, angestammt; Patrimonialgüter, Erbgüter …   Herders Conversations-Lexikon

  • patrimonium — index birthright, heritage Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • Patrimonium — Der Ausdruck Patrimonium (von lateinisch pater: „Vater“; die substantivierende Endung monium geht auf den indogermanischen Stamm *men/mon mit der Bedeutung „Erinnerung/Ermahnung“ zurück) erfuhr eine Bedeutungsverengung im Laufe seiner Geschichte …   Deutsch Wikipedia

  • Patrimonium — ◆ Pa|tri|mo|ni|um 〈n.; s, ni|en〉 1. 〈röm. Recht〉 väterl. Erbteil 2. Patrimonium Petri 2.1 der alte Grundbesitz der röm. Kirche 2.2 〈später〉 Kirchenstaat [lat.; zu pater, Gen. patris „Vater“] ◆ Die Buchstabenfolge pa|tr... kann in Fremdwörtern… …   Universal-Lexikon

  • Patrimonium — ◆ Pa|tri|mo|ni|um 〈n.; Gen.: s, Pl.: ni|en〉 1. 〈röm. Recht〉 väterl. Erbteil 2. Patrimonium Petri a) der alte Grundbesitz der röm. Kirche b) 〈danach〉 Kirchenstaat [Etym.: lat.; zu pater, Gen. patris »Vater«]   ◆ Die Buchstabenfolge pa|tr… kann… …   Lexikalische Deutsches Wörterbuch

  • Patrimonium — Pa|tri|mo|ni|um das; s, ...ien [...i̯ən] <aus gleichbed. lat. patrimonium>: a) (im röm. Recht) Privatvermögen des Herrschers im Gegensatz zum Staatsvermögen; b) väterliches Erbgut …   Das große Fremdwörterbuch

  • patrimonium — /paetramown(i)yam/ In civil law, that which is capable of being inherited. The private and exclusive ownership or dominion of an individual. Things capable of being possessed by a single person to the exclusion of all others (or which are… …   Black's law dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»