Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

paedagogorum+q

  • 1 custodia

    custōdia, ae f. [ custos ]
    1) охрана, несение охраны (pastoris Col, canum C — gen. subj.; urbis L, portae Su — gen. obj.); сохранение, сбережение ( magni censūs J)
    aliquid alicui in custodiam tradere Cs или alicujus rei custodiam alicui committere QC — отдать что-л. кому-л. на хранение
    2) соблюдение (justitiae C; decoris Q)
    4) стража, караул, пост ( custodiae nocturnae Ap)
    5) убежище (urbs est mea c. C)
    6) застава, таможенный пункт C
    7) арест, заключение под стражу, содержание под стражей ( alicujus C)
    8) тюрьма (dare aliquem in custodiam C; aliquem ex custodia dimittere L)
    9) арестованный, заключённый, узник ( custodias asservare per milites PJ)

    Латинско-русский словарь > custodia

  • 2 sceptrum

    scēptrum, ī n. (греч. ; лат. scipio)
    1) жезл, скипетр (s. eburnus O и eburneus Su)
    2) царство, царская власть, царское достоинство (s. Asiae O)
    reponere aliquem in sceptra V — снова возвести кого-л. на престол
    3) шутл. дубинка ( paedagogorum M)
    4) Priap = membrum virile

    Латинско-русский словарь > sceptrum

  • 3 custodia

    cūstōdia, ae, f. (custos), die Wache, Hut, I) im allg., die Wache, Bewachung, Überwachung (Kontrolle), die Hut, Obhut, der Schirm, die Beschirmung, die Bewahrung, die Aufsicht, Beaufsichtigung, die achtsame Fürsorge, auch die Sicherheitsmaßregel ( hingegen tutela = der Schutz, die schützende Aufsicht) 1) eig.: a) übh., m. subj. Genet., hospitum privatorum, Liv.: pastoris, Col.: canum, Cic.: materni corporis, Cic.: templi, Liv.: tenebrarum ac parietum custodiae, Cic. – m. obj. Genet., mei capitis, Cic.: corporis, Cic. (vgl. unten no. d): ignis (Vestae), Cic.: regis, Beschirmung des Königs = Schonung des Lebens des Königs, Iustin. 2, 6, 18: rei publicae, Cic.: sui, Achtsamkeit auf sich selbst, Cels.: conservandi sui, Cic.: urbis, Obhut, Verwaltung der Stadt (zB. vom Präfektus Urbi), Vell. (vgl. unten no. d): c. diligens, Curt.: dura matrum, Hor.: fida canum, Cic.: fida iustitiae (subj. Genet.), Cic.: una c. fidelis memoriae rerum gestarum, die einzige zuverlässige Art der Aufbewahrung, Liv.: intentior, Liv.: frugum et pecudum c. sollers, Verg.: summa rei publicae, Cic. – alqm diligenti od. intentiore custodiā asservare, Liv. u. Curt.: sacra fideli custodiā asservare (v. einem Orte), Liv.: committere alci custodiam pecuniae, Curt.: continere tabulas privatā custodiā, Cic.: decipere custodiam pastoris (v. Tieren), Col.: dimittere (aufgeben) custodiam mei capitis, provinciae, Cic.: facere salutis custodiam, Scrib.: non sine tacita custodia haberi, heimlich überwacht (kontrolliert) werden, Frontin.: regis filium non sub hospitum modo privatorum custodia, sed publicae etiam curae ac velut tutelae esse velle, Liv.: eloquentiam orbam (gleichs. verwaiste Jungfrau) domi tenere saeptam liberali custodiā, Cic.: omnibus custodiis (jeder Art von Kontrolle) subiectus, Cic.: fratris liberos ne materni quidem corporis custodia tegere potuit, Cic. – b) die Aufsicht des Knabenführers, c. paedagogorum, Quint. 1, 2, 25. – c) die Aufsicht, Wache des Frauenwächters, tristis c., Prop. 2, 6, 39: tristis c. servi, Ov. art. am. 3, 601. – d) die Wache, Bewachung des Wächters (Nachtwächters, milit. Postens), das Wachehalten, Wachestehen, Schildwachestehen, verb. excubiae et custodiae, Cic. – m. subj. Genet., c. militum, Suet.: custodiae classium, Caes. – m. obj. Genet., c. arcis, Liv.: corporis, Cic.: portae, Suet.: portus, Liv.: urbis, Liv. – custodiae maritimae, Caes.: custodiae nocturnae praefectus, Nachtwachtmeister, Apul. – custodiae od. suae custodiae causā (als Leibwache), zB. Gallos equites suae custodiae causa circum se habere, Caes.: u. petere turmam equitum Romanorum, Sall. – agere urbis custodiam, Liv.: agitare hic custodiam, Plaut.: committere custodiam corporis feris barbaris, Cic.: credere alci custodiam illam od. custodiam alcis, Nep.: inde intentioris utrimque custodiae esse, Liv.: ponere navem ad custodiam, Caes.: ponere militem ad custodiam aditus, Liv.: polliceri excubias et custodias (Posten- u. Schildwachestehen), Cic.: praeesse custodiae portus, Liv.: remittere de custodiis maritimis, Caes.: saepire alqm custodiā militum, Suet.: neglegenter servare custodias, Liv.: tradere III cohortibus custodiam navium longarum, Caes. – haec a custodiis classium loca maxime vacabant, Caes.

    2) meton.: a) die Wache = die Wache stehenden Personen, der Wachtposten, die Schildwache, Leibwache, die Bedeckung, Besatzung, α) im Sing., in Prosa nur kollektiv, custodiam ex suis ac praesidium sex milia hominum unā reliquerunt, Caes. b. G. 2, 29, 4: pauci de custodia (Leibwache) Germani, Suet. Cal. 45, 1. – bei Dichtern v. einer Pers., cernis, custodia qualis vestibulo sedeat (v. der Tisiphone), Verg.: unicus anser erat, minimae custodia villae, Ov.: v. mehreren, abest custodia regis, Leibwache, Ov.: vigil Phrygios servat custodia muros, Ov. – β) im Plur. (oft verb. custodiae stationesque od. stationes custodiaeque, custodiae vigiliaeque od. ac vigiliae, praesidia custodiaeque), frequens custodiis locus, ein stark mit W. besetzter, Liv.: nocte dieque iuxta parata instructaque omnia custodiis ac vigiliis erant, Liv. – m. subj. Genet., custodiae hostium, Liv.: c. munitionum, Auct. b. Alex.: propter custodias Menapiorum (zB. clam transire non posse), Caes. – custodiae artae, Liv.: horribiles, Cic.: c. laxatae, Liv. – custodiis circumsaepire alqm, Lact.: vinclis custodiisque circummoenitum esse, Plaut.: circumdare horribiles custodias, Cic.: deducere custodias munitionum, Auct. b. Alex.: defendere sua tecta custodiis vigiliisque, Cic.: disponere custodias diligentius, Caes., paulo incautius in muro, Caes., u. verb. praesidia custodiasque ad ripas Ligeris, Caes.: custodias in portis, vigilias vicatim exigere (aufbieten), Liv.: alias custodias fallere, Liv.: eo (dadurch) custodias hostium fallere, Liv.: intentissimas custodias fallere (v. Sklaven), Sen.: inclusus nostris custodiis exercitus (feindl. Heer), Vell.: coloniam munire praesidiis, custodiis, vigiliis, Cic.: ponere custodias circa portas, Liv.: saepire domum custodiis, Nep.: saepire domum et vias acribus custodiis, Tac.: custodias tollere, die Zollwachtposten, Mautposten aufheben, Cic. de prov. cons. 10. – b) der Standort der Wache, der Wachtposten, Posten, haec mea sedes est, haec vigilia (Wache), haec custodia (Posten), hoc praesidium stativum (Standlager), Cic.: in hac custodia et tamquam specula (Warte) collocati sumus, Cic. – familias maximas in portubus atque custodiis habere (Zollwacht –, Mautposten), Cic. de imp. Pomp. 16.

    3) übtr., die Bewahrung, Beobachtung, decoris, Quint.: suae religionis (seines Eides), Quint.: summa pudoris, Sen.: diligentior ritus patrii, Vell.

    II) insbes., die Verwahrung, der Gewahrsam, die Haft, sowohl abstr. = Gefangenhaltung jmds., als auch konkret = das Gefängnis, bes. im Plur., 1) eig., m. subj. Genet., custodiae hominis privati, Cic.: custodiae amicorum propinquorumque, Cic. – c. artissima, Mela: publica, Cic.: regia, Cic.: nimis soluta, Liv.: tutissima, Cic. u. Liv. – bes. oft c. libera, im Zshg. auch bl. custodia, die freie Überwachung, Haft, der freie, weite Arrest (griech. φυλακώ ελευθέρα, indem einem Staatsgefangenen ein bestimmtes Gebiet als Aufenthalt angewiesen wird, das er nicht überschreiten darf), Liv. u.a., im Plur. v. mehreren, Sall. – attinere alqm publicā custodiā, Tac.: asservari privati hominis custodiis, Cic.: alqm huic optimae atque tutissimae custodiae non audere committere, Cic.: alqm in custodiam condere, conicere, Liv.: dare alqm in custodiam, Cic., alqm alci in custodiam, Suet.: dare se in custodiam (freie H.), Cic.: in libera custodia Albae decedere (sterben), Vell.: alqm ex custodia dimittere, Liv.: Romanos in custodiam civitatium dividere, Liv.: oppidanorum turbam per finitimos populos in custodiam dividere, Liv.: multitudo in custodias divisa, Liv.: alqm Albam in custodiam (freie H.) ducere, Liv.: alqm e custodia educere, Cic.: elabi (entrinnen) custodiae, Tac. u. Flor.: emittere alqm e custodia et levare vinculis, Cic.: eripere alqm e custodia, Cic.: esse in custodia publica od. regia, Cic.: esse apud alqm in lignea custodia, Plaut.: habere alqm in custodia, Tac., seorsus in custodia, Liv.: habere ipsos per municipia in custodiis, Sall.: haberi in liberis custodiis (v. mehreren), Sall.: habere alqm in custodia, Tac. hist. 1, 58 u. habere alqm prope in custodiam, wie in Haft Befindliche behandeln, Liv.: includere in praedonum hostiumque custodias tantum numerum civium Romanorum, Cic.; vgl. alqm velut custodiae causā balneis includere, Liv.: tali modo custodiā liberari, Nep. (vgl. im Bilde alqm istis corporis custodiis liberare, Cic.): mittere alqm alci in custodiam, Liv.: mittere alqm cum obsidibus in custodiam Carseolos (nach K.), Liv.: necari in custodia, Caes.: perire a morbo in alcis custodia, Nep., u. perire morbo in eadem custodia, Suet.: praeesse custodiae (zB. is, qui custodiae praeerat, der Kerkermeister), Val. Max.: servare alqm liberā custodiā haud procul a castris, Liv.: tenere alqm vinculis et artissimā custodiā, Mela: teneri eādem custodiā, Nep.: teneri in custodiis (v. mehreren), Sall.: tradere alqm in custodiam, Cic. (u. so tr. alqm in cust. Rheginis [den Rh. = bei den Rh.]), Liv., od. Ephesi, Cic.: traditi incustoditi in custodiam omnes sunt, seorsum cives sociique, Liv.: tradere alqm custodiae, Suet.

    2) meton., der Eingekerkerte, Verhaftete, der Arrestant, unus ex custodiarum agmine, Sen. ep. 77, 18: custodiarum series, Suet. – eadem catena et custodiam et militem copulat, Sen. ep. 5, 7. – custodias asservare per milites, Plin. ep.: seriem custodiarum od. custodias recognoscere, Suet.: quod ubique esset custodiae (alle Eingekerkerten, die sich irgendwo befanden), in Italiam deportari praeceperat, Suet. – / Alter Genet. custodias von den Gramm. (Charis. 107, 12. Serv. Verg. Aen. 11, 801) fälschlich angenommen bei Sall. hist. fr. 3, 35 (42), s. Dietsch u. Kritz z. St.

    lateinisch-deutsches > custodia

  • 4 officium

    offĭcĭum, ĭi, n. [st1]1 [-] fonction, charge, service, emploi, office, occupation, travail, métier.    - nulla vitae pars neque publicis neque privatis vacare officio potest, Cic. De Off. 1, 2: à aucun moment de la vie publique ou privée, il ne peut manquer d’y avoir un office à remplir.    - officia civilia, Cic.: affaires publiques.    - officiorum per officia processus, Sen.: emplois qui mènent à d'autres emplois.    - novum officium a voluptatibus, Suet. Tib. 42: nouvelle charge, celle d'intendant des plaisirs.    - officio praesse, Caes.: être préposé à un service.    - officium vatis peragere, Just.: remplir les fonctions de devin.    - officium corporis, Lucr. 1, 336: propriété que possède le corps.    - pes non satis suum officium facit, Ter. Eun. 4, 5, 3: le pied ne fonctionne pas bien.    - supellex quae pluribus officiis conteritur, Quint.: objets usés à force de servir.    - confecto legationis officio, Caes. BC. 3, 103: après avoir rempli leur mission.    - toti officio maritimo praesse: être placé à la tête de l’ensemble des affaires navales. [st1]2 [-] au plur. officiers (civils ou militaires), employés, fonctionnaires, familiers.    - officia admissiōnis, Suet.: huissiers chargés d'introduire.    - officia palatina, Treb. Poll. Gall. 17, 8: officiers de la cour impériale. [st1]3 [-] devoir, obligation morale, obligation.    - officio fungi: faire son devoir, remplir son devoir.    - ad officium pertinet... Cic.: c'est un devoir de...    - esse in officio: faire son devoir, remplir son devoir, être dans son devoir.    - ad officium redire: rentrer dans le devoir.    - ad officium reducere: faire rentrer dans le devoir.    - discedere ab officio, deserere officium: manquer à son devoir.    - in officio manere, Cic.: rester dans le devoir.    - de officiis praecepta, Cic.: règles du devoir.    - omnibus officiis amicitiae servatis, Cic. Fam. 5, 17, 3: ayant observé toutes les obligations de l'amitié.    - summo officio praeditus homo, Cic. Verr. 2: homme esclave des devoirs, homme extrêmement obligeant. [st1]4 [-] devoir d'obéissance, fidélité au devoir, soumission.    - continere in officio, Caes.: maintenir dans le devoir.    - officio assuefactus, Caes.: accoutumé à l'obéissance.    - Sallustius officio vincit omnes, Cic. Fam. 14: Sallustius l'emporte sur tout le monde par son dévouement. [st1]5 [-] service volontaire, bienfait, service rendu, bons offices.    - conscientia meorum officiorum, Cic.: la conscience des services que je rends.    - officium suum praestare alicui: rendre service à qqn ou assister qqn (dans un procès).    - litterae plenae officii, Cic.: lettre affectueuse. [st1]6 [-] devoir de déférence, serviabilité, politesse, obligeance, civilités, hommage, honneurs rendus, témoignages de respect.    - officia urbana, Nep.: devoirs de politesse.    - officium nuptiarum celebrare, Suet.: assister à une noce.    - officio togae virilis interesse, Plin. Ep. 1, 9, 2: assister à une prise de toge virile.    - specie officii, Suet.: sous prétexte de rendre ses devoirs.    - novorum consulum officium, Suet. Caes. 50: visites aux consuls nouveaux.    - officia legum, Tac.: respect des lois.    - officia suprema, Tac.: les derniers devoirs. [st1]7 [-] complaisance honteuse, service amoureux. [st1]8 [-] amis, appuis, courtisans, escorte, cortège, suite.    - cum officio angelorum, Tert.: avec le cortège des anges. [st1]9 [-] salle d'audience.    - praetoris officium, Plin. Ep. 1: le prétoire.
    * * *
    offĭcĭum, ĭi, n. [st1]1 [-] fonction, charge, service, emploi, office, occupation, travail, métier.    - nulla vitae pars neque publicis neque privatis vacare officio potest, Cic. De Off. 1, 2: à aucun moment de la vie publique ou privée, il ne peut manquer d’y avoir un office à remplir.    - officia civilia, Cic.: affaires publiques.    - officiorum per officia processus, Sen.: emplois qui mènent à d'autres emplois.    - novum officium a voluptatibus, Suet. Tib. 42: nouvelle charge, celle d'intendant des plaisirs.    - officio praesse, Caes.: être préposé à un service.    - officium vatis peragere, Just.: remplir les fonctions de devin.    - officium corporis, Lucr. 1, 336: propriété que possède le corps.    - pes non satis suum officium facit, Ter. Eun. 4, 5, 3: le pied ne fonctionne pas bien.    - supellex quae pluribus officiis conteritur, Quint.: objets usés à force de servir.    - confecto legationis officio, Caes. BC. 3, 103: après avoir rempli leur mission.    - toti officio maritimo praesse: être placé à la tête de l’ensemble des affaires navales. [st1]2 [-] au plur. officiers (civils ou militaires), employés, fonctionnaires, familiers.    - officia admissiōnis, Suet.: huissiers chargés d'introduire.    - officia palatina, Treb. Poll. Gall. 17, 8: officiers de la cour impériale. [st1]3 [-] devoir, obligation morale, obligation.    - officio fungi: faire son devoir, remplir son devoir.    - ad officium pertinet... Cic.: c'est un devoir de...    - esse in officio: faire son devoir, remplir son devoir, être dans son devoir.    - ad officium redire: rentrer dans le devoir.    - ad officium reducere: faire rentrer dans le devoir.    - discedere ab officio, deserere officium: manquer à son devoir.    - in officio manere, Cic.: rester dans le devoir.    - de officiis praecepta, Cic.: règles du devoir.    - omnibus officiis amicitiae servatis, Cic. Fam. 5, 17, 3: ayant observé toutes les obligations de l'amitié.    - summo officio praeditus homo, Cic. Verr. 2: homme esclave des devoirs, homme extrêmement obligeant. [st1]4 [-] devoir d'obéissance, fidélité au devoir, soumission.    - continere in officio, Caes.: maintenir dans le devoir.    - officio assuefactus, Caes.: accoutumé à l'obéissance.    - Sallustius officio vincit omnes, Cic. Fam. 14: Sallustius l'emporte sur tout le monde par son dévouement. [st1]5 [-] service volontaire, bienfait, service rendu, bons offices.    - conscientia meorum officiorum, Cic.: la conscience des services que je rends.    - officium suum praestare alicui: rendre service à qqn ou assister qqn (dans un procès).    - litterae plenae officii, Cic.: lettre affectueuse. [st1]6 [-] devoir de déférence, serviabilité, politesse, obligeance, civilités, hommage, honneurs rendus, témoignages de respect.    - officia urbana, Nep.: devoirs de politesse.    - officium nuptiarum celebrare, Suet.: assister à une noce.    - officio togae virilis interesse, Plin. Ep. 1, 9, 2: assister à une prise de toge virile.    - specie officii, Suet.: sous prétexte de rendre ses devoirs.    - novorum consulum officium, Suet. Caes. 50: visites aux consuls nouveaux.    - officia legum, Tac.: respect des lois.    - officia suprema, Tac.: les derniers devoirs. [st1]7 [-] complaisance honteuse, service amoureux. [st1]8 [-] amis, appuis, courtisans, escorte, cortège, suite.    - cum officio angelorum, Tert.: avec le cortège des anges. [st1]9 [-] salle d'audience.    - praetoris officium, Plin. Ep. 1: le prétoire.
    * * *
        Officium, officii, ab efficiendo. Cic. Ce que chascun doibt faire selon droict et raison, Le debvoir.
    \
        Officium et munus oculorum. Cic. L'office des yeulx.
    \
        Suprema officia. Tacit. Obseques et funerailles d'un trespassé.
    \
        Triste officium. Ouid. Funerailles.
    \
        Officii causa prosequi aliquem. Liu. Accompaigner aucun quand il va en quelque lieu, pour luy faire honneur.
    \
        Officia mutua. Cic. Plaisirs qu'on fait les uns aux autres.
    \
        Studia et officia. Cic. Faveurs et plaisirs.
    \
        Summo officio praeditus homo. Cicero. Qui fait du tout son debvoir, et qui ne se vouldroit en rien mesprendre.
    \
        Officia vrbana. Balbus Ciceroni. Plaisirs et services de ville.
    \
        Celebrare suprema officia. Curt. Faire les obseques et funerailles d'un trespassé.
    \
        Decedere officio, vel de officio, Faire son debvoir. Vide DECEDO.
    \
        Deesse officio. Cic. Ne faire point son debvoir.
    \
        Detrectare sua officia. Quintil. Refuser à faire son offre et son debvoir.
    \
        Discedere ab officio. Cic. Ne faire plus son debvoir.
    \
        Officii duxit. Suet. Il a estimé que c'estoit son office de faire, etc.
    \
        Fungi officio paedagogorum. Quintil. Faire l'office des, etc.
    \
        Fungi supremo in aliquem officio. Curt. Faire les obseques et funerailles d'un trespassé.
    \
        Hominis frugi et temperantis functus officium. Terent. Il a faict en homme de bien, Il a faict ce qu'un homme de bien debvoit faire.
    \
        Intermittere officium. Cic. Laisser à faire son debvoir.
    \
        Persoluere officium receptum alicui. Cic. Faire son debvoir envers aucun ainsi qu'on avoit promis de faire.
    \
        Retinere officia. Cic. Faire tousjours son debvoir.
    \
        Omnia officia amicitiae seruare. Cic. Faire tout debvoir envers son ami.
    \
        Officium tuum est. Terent. C'est ton office, C'est à faire à toy.
    \
        Quid officii mei esse putas? Sueton. Que doy je faire à ton advis pour mon honneur? B.
    \
        Neutiquam officium esse liberi puto, postulare id gratiae apponi sibi. Terent. Je ne pense point que ce soit faict d'un, etc.
    \
        In officio esse. Cic. Faire son debvoir, Faire ce qu'on doibt faire.
    \
        Officium aliquod vsurpare. Cic. Exercer voluntiers quelque acte de vertu.
    \
        Licet filicem sine iniuria vicini, etiam cum officio decidere. Colum. Mesme on luy fera plaisir et service de ce faire.

    Dictionarium latinogallicum > officium

  • 5 custodia

    cūstōdia, ae, f. (custos), die Wache, Hut, I) im allg., die Wache, Bewachung, Überwachung (Kontrolle), die Hut, Obhut, der Schirm, die Beschirmung, die Bewahrung, die Aufsicht, Beaufsichtigung, die achtsame Fürsorge, auch die Sicherheitsmaßregel ( hingegen tutela = der Schutz, die schützende Aufsicht) 1) eig.: a) übh., m. subj. Genet., hospitum privatorum, Liv.: pastoris, Col.: canum, Cic.: materni corporis, Cic.: templi, Liv.: tenebrarum ac parietum custodiae, Cic. – m. obj. Genet., mei capitis, Cic.: corporis, Cic. (vgl. unten no. d): ignis (Vestae), Cic.: regis, Beschirmung des Königs = Schonung des Lebens des Königs, Iustin. 2, 6, 18: rei publicae, Cic.: sui, Achtsamkeit auf sich selbst, Cels.: conservandi sui, Cic.: urbis, Obhut, Verwaltung der Stadt (zB. vom Präfektus Urbi), Vell. (vgl. unten no. d): c. diligens, Curt.: dura matrum, Hor.: fida canum, Cic.: fida iustitiae (subj. Genet.), Cic.: una c. fidelis memoriae rerum gestarum, die einzige zuverlässige Art der Aufbewahrung, Liv.: intentior, Liv.: frugum et pecudum c. sollers, Verg.: summa rei publicae, Cic. – alqm diligenti od. intentiore custodiā asservare, Liv. u. Curt.: sacra fideli custodiā asservare (v. einem Orte), Liv.: committere alci custodiam pecuniae, Curt.: continere tabulas privatā custodiā, Cic.: decipere custodiam pastoris (v. Tieren), Col.: dimittere (aufgeben) custo-
    ————
    diam mei capitis, provinciae, Cic.: facere salutis custodiam, Scrib.: non sine tacita custodia haberi, heimlich überwacht (kontrolliert) werden, Frontin.: regis filium non sub hospitum modo privatorum custodia, sed publicae etiam curae ac velut tutelae esse velle, Liv.: eloquentiam orbam (gleichs. verwaiste Jungfrau) domi tenere saeptam liberali custodiā, Cic.: omnibus custodiis (jeder Art von Kontrolle) subiectus, Cic.: fratris liberos ne materni quidem corporis custodia tegere potuit, Cic. – b) die Aufsicht des Knabenführers, c. paedagogorum, Quint. 1, 2, 25. – c) die Aufsicht, Wache des Frauenwächters, tristis c., Prop. 2, 6, 39: tristis c. servi, Ov. art. am. 3, 601. – d) die Wache, Bewachung des Wächters (Nachtwächters, milit. Postens), das Wachehalten, Wachestehen, Schildwachestehen, verb. excubiae et custodiae, Cic. – m. subj. Genet., c. militum, Suet.: custodiae classium, Caes. – m. obj. Genet., c. arcis, Liv.: corporis, Cic.: portae, Suet.: portus, Liv.: urbis, Liv. – custodiae maritimae, Caes.: custodiae nocturnae praefectus, Nachtwachtmeister, Apul. – custodiae od. suae custodiae causā (als Leibwache), zB. Gallos equites suae custodiae causa circum se habere, Caes.: u. petere turmam equitum Romanorum, Sall. – agere urbis custodiam, Liv.: agitare hic custodiam, Plaut.: committere custodiam corporis feris barbaris, Cic.: credere alci custodiam illam od. custodiam alcis,
    ————
    Nep.: inde intentioris utrimque custodiae esse, Liv.: ponere navem ad custodiam, Caes.: ponere militem ad custodiam aditus, Liv.: polliceri excubias et custodias (Posten- u. Schildwachestehen), Cic.: praeesse custodiae portus, Liv.: remittere de custodiis maritimis, Caes.: saepire alqm custodiā militum, Suet.: neglegenter servare custodias, Liv.: tradere III cohortibus custodiam navium longarum, Caes. – haec a custodiis classium loca maxime vacabant, Caes.
    2) meton.: a) die Wache = die Wache stehenden Personen, der Wachtposten, die Schildwache, Leibwache, die Bedeckung, Besatzung, α) im Sing., in Prosa nur kollektiv, custodiam ex suis ac praesidium sex milia hominum unā reliquerunt, Caes. b. G. 2, 29, 4: pauci de custodia (Leibwache) Germani, Suet. Cal. 45, 1. – bei Dichtern v. einer Pers., cernis, custodia qualis vestibulo sedeat (v. der Tisiphone), Verg.: unicus anser erat, minimae custodia villae, Ov.: v. mehreren, abest custodia regis, Leibwache, Ov.: vigil Phrygios servat custodia muros, Ov. – β) im Plur. (oft verb. custodiae stationesque od. stationes custodiaeque, custodiae vigiliaeque od. ac vigiliae, praesidia custodiaeque), frequens custodiis locus, ein stark mit W. besetzter, Liv.: nocte dieque iuxta parata instructaque omnia custodiis ac vigiliis erant, Liv. – m. subj. Genet., custodiae hostium, Liv.: c. munitionum, Auct. b. Alex.: propter custodias Menapiorum (zB. clam
    ————
    transire non posse), Caes. – custodiae artae, Liv.: horribiles, Cic.: c. laxatae, Liv. – custodiis circumsaepire alqm, Lact.: vinclis custodiisque circummoenitum esse, Plaut.: circumdare horribiles custodias, Cic.: deducere custodias munitionum, Auct. b. Alex.: defendere sua tecta custodiis vigiliisque, Cic.: disponere custodias diligentius, Caes., paulo incautius in muro, Caes., u. verb. praesidia custodiasque ad ripas Ligeris, Caes.: custodias in portis, vigilias vicatim exigere (aufbieten), Liv.: alias custodias fallere, Liv.: eo (dadurch) custodias hostium fallere, Liv.: intentissimas custodias fallere (v. Sklaven), Sen.: inclusus nostris custodiis exercitus (feindl. Heer), Vell.: coloniam munire praesidiis, custodiis, vigiliis, Cic.: ponere custodias circa portas, Liv.: saepire domum custodiis, Nep.: saepire domum et vias acribus custodiis, Tac.: custodias tollere, die Zollwachtposten, Mautposten aufheben, Cic. de prov. cons. 10. – b) der Standort der Wache, der Wachtposten, Posten, haec mea sedes est, haec vigilia (Wache), haec custodia (Posten), hoc praesidium stativum (Standlager), Cic.: in hac custodia et tamquam specula (Warte) collocati sumus, Cic. – familias maximas in portubus atque custodiis habere (Zollwacht –, Mautposten), Cic. de imp. Pomp. 16.
    3) übtr., die Bewahrung, Beobachtung, decoris, Quint.: suae religionis (seines Eides), Quint.: summa
    ————
    pudoris, Sen.: diligentior ritus patrii, Vell.
    II) insbes., die Verwahrung, der Gewahrsam, die Haft, sowohl abstr. = Gefangenhaltung jmds., als auch konkret = das Gefängnis, bes. im Plur., 1) eig., m. subj. Genet., custodiae hominis privati, Cic.: custodiae amicorum propinquorumque, Cic. – c. artissima, Mela: publica, Cic.: regia, Cic.: nimis soluta, Liv.: tutissima, Cic. u. Liv. – bes. oft c. libera, im Zshg. auch bl. custodia, die freie Überwachung, Haft, der freie, weite Arrest (griech. φυλακώ ελευθέρα, indem einem Staatsgefangenen ein bestimmtes Gebiet als Aufenthalt angewiesen wird, das er nicht überschreiten darf), Liv. u.a., im Plur. v. mehreren, Sall. – attinere alqm publicā custodiā, Tac.: asservari privati hominis custodiis, Cic.: alqm huic optimae atque tutissimae custodiae non audere committere, Cic.: alqm in custodiam condere, conicere, Liv.: dare alqm in custodiam, Cic., alqm alci in custodiam, Suet.: dare se in custodiam (freie H.), Cic.: in libera custodia Albae decedere (sterben), Vell.: alqm ex custodia dimittere, Liv.: Romanos in custodiam civitatium dividere, Liv.: oppidanorum turbam per finitimos populos in custodiam dividere, Liv.: multitudo in custodias divisa, Liv.: alqm Albam in custodiam (freie H.) ducere, Liv.: alqm e custodia educere, Cic.: elabi (entrinnen) custodiae, Tac. u. Flor.: emittere alqm e custodia et levare vinculis, Cic.: eripere alqm e custo-
    ————
    dia, Cic.: esse in custodia publica od. regia, Cic.: esse apud alqm in lignea custodia, Plaut.: habere alqm in custodia, Tac., seorsus in custodia, Liv.: habere ipsos per municipia in custodiis, Sall.: haberi in liberis custodiis (v. mehreren), Sall.: habere alqm in custodia, Tac. hist. 1, 58 u. habere alqm prope in custodiam, wie in Haft Befindliche behandeln, Liv.: includere in praedonum hostiumque custodias tantum numerum civium Romanorum, Cic.; vgl. alqm velut custodiae causā balneis includere, Liv.: tali modo custodiā liberari, Nep. (vgl. im Bilde alqm istis corporis custodiis liberare, Cic.): mittere alqm alci in custodiam, Liv.: mittere alqm cum obsidibus in custodiam Carseolos (nach K.), Liv.: necari in custodia, Caes.: perire a morbo in alcis custodia, Nep., u. perire morbo in eadem custodia, Suet.: praeesse custodiae (zB. is, qui custodiae praeerat, der Kerkermeister), Val. Max.: servare alqm liberā custodiā haud procul a castris, Liv.: tenere alqm vinculis et artissimā custodiā, Mela: teneri eādem custodiā, Nep.: teneri in custodiis (v. mehreren), Sall.: tradere alqm in custodiam, Cic. (u. so tr. alqm in cust. Rheginis [den Rh. = bei den Rh.]), Liv., od. Ephesi, Cic.: traditi incustoditi in custodiam omnes sunt, seorsum cives sociique, Liv.: tradere alqm custodiae, Suet.
    2) meton., der Eingekerkerte, Verhaftete, der Arrestant, unus ex custodiarum agmine, Sen. ep. 77, 18:
    ————
    custodiarum series, Suet. – eadem catena et custodiam et militem copulat, Sen. ep. 5, 7. – custodias asservare per milites, Plin. ep.: seriem custodiarum od. custodias recognoscere, Suet.: quod ubique esset custodiae (alle Eingekerkerten, die sich irgendwo befanden), in Italiam deportari praeceperat, Suet. – Alter Genet. custodias von den Gramm. (Charis. 107, 12. Serv. Verg. Aen. 11, 801) fälschlich angenommen bei Sall. hist. fr. 3, 35 (42), s. Dietsch u. Kritz z. St.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > custodia

  • 6 custodia

    custōdĭa, ae, f. [id.], a watching, watch, guard, care, protection (freq. and [p. 505] class.).
    I.
    In gen.
    A.
    Lit.:

    in tuam custodiam meque et meas spes trado,

    Plaut. Most. 2, 1, 59:

    agitare custodiam,

    to keep guard, id. Rud. 3, 6, 20:

    iis impedimentis custodiae ac praesidio VI. milia hominum unā reliquerunt,

    Caes. B. G. 2, 29:

    sub hospitum privatorum custodiā esse,

    Liv. 42, 19, 5:

    tam fida canum,

    Cic. N. D. 2, 63, 158:

    pastoris,

    Col. 8, 4, 3:

    paedagogorum,

    Quint. 1, 2, 25:

    dura matrum,

    care, oversight, Hor. Ep. 1, 1, 22 et saep.:

    navium longarum,

    Caes. B. C. 3, 39:

    ignis (Vestae),

    Cic. Leg. 2, 12, 29:

    urbis,

    Caes. B. C. 1, 17; 2, 36; Liv. 5, 10, 4; cf.:

    urbis, sui,

    Suet. Aug. 49:

    corporis,

    id. Galb. 12:

    illa (sc. pontis),

    Nep. Milt. 3, 2:

    portus, Auct. B. Alex. 17: cum in ejusdem anni custodiā te atque L. Murenam fortuna posuisset,

    Cic. Mur. 31, 64:

    aliquid privatā custodiā continere,

    id. Sull. 15, 42:

    circum familias conventus Campaniae custodiae causā distribuit,

    Caes. B. C. 1, 14 fin.:

    in muro custodiae causā conlocati,

    id. ib. 1, 28;

    Auct. B. Afr. 46: navis quae erat ad custodiam ab Acilio posita,

    Caes. B. C. 3, 40:

    tribunus adpositus custodiae (alicujus),

    Tac. A. 1, 6:

    ignaviam suam tenebrarum ac parietum custodiis tegere,

    Cic. Rab. Perd. 7, 21:

    a cujus audaciā fratris liberos ne materni quidem corporis custodiae tegere potuissent,

    id. Clu. 11, 31:

    fida justitiae,

    id. Fin. 2, 34, 113:

    una fidelis memoriae rerum gestarum (litterae),

    Liv. 6, 1, 2:

    libertatis,

    id. 4, 24, 4:

    suae religionis,

    Quint. 6, 1, 20:

    decoris,

    id. 11, 1, 57 et saep.—
    B.
    Meton.
    1.
    Usu. in plur. and in milit. lang., persons who serve as guards, a guard, watch, sentinel:

    colonia meis praesidiis, custodiis, vigiliis munita,

    Cic. Cat. 1, 3, 8; 2, 12, 26; id. Verr. 2, 3, 24, § 60:

    neque clam transire propter custodias Menapiorum possent,

    Caes. B. G. 4, 4; 7, 19; 7, 27 et saep.—In sing. (collect.), Cat. 62, 33:

    abest custodia regi,

    Ov. M. 14, 371:

    unicus anser erat, minimae custodia villae,

    id. ib. 8, 684:

    corporis,

    a body-guard, Curt. 5, 1, 42.—
    2.
    A place where guard is kept, a watch- or guard - house, watch - station:

    haec (urbs) mea sedes est, haec vigilia, haec custodia,

    Cic. Phil. 12, 10, 24:

    privata,

    id. Sull. 15, 42:

    in hac custodiā et tamquam speculā,

    id. Phil. 7, 7, 19:

    ceteri in custodiam conditi,

    Tac. H. 4, 2.—In plur., Cic. Imp. Pomp. 6, 16; id. Rab. Perd. 7, 21—
    II.
    With the access. idea of hindering free motion, a watching, guarding, custody, restraint, confinement.
    A.
    Lit.:

    nec cuiquam uni custodiam ejus (sc. Philopoemenis capti) satis credebant,

    Liv. 39, 50, 2: quive (servi) inve ludum custodiamve conjecti fuerint, Gai Inst. 1, 13:

    animal quod custodiam nostram evadit,

    id. ib. 2, 67:

    famulos vinclis atque custodiā... tueri,

    Cic. Tusc. 2, 21, 48. — Plur.:

    in praedonum hostiumque custodias tantum numerum civium Romanorum includere,

    Cic. Verr. 2, 5, 55, § 144:

    libera,

    private custody, confinement in one's house, Liv. 24, 45, 8; Vell. 1, 11 (cf.:

    libero conclavi,

    Liv. 39, 14, 9); and in plur.:

    in liberis custodiis,

    Sall. C. 47, 3; cf.

    trop.: domi teneamus eam (eloquentiam), saeptam liberali custodiā,

    Cic. Brut. 96, 330.—Perh. in a play upon the words libera custodia:

    ut sis apud me ligneā in custodiā,

    Plaut. Poen. 5, 6, 28. —
    B.
    Meton.
    1.
    A place of confinement, a prison, hold:

    Lentulus comprehenditur et in custodiā necatur,

    Caes. B. C. 3, 104 fin.; Cic. Verr. 2, 5, 27, §§ 68 and 69; id. Cat. 1, 8, 19; id. Q. Fr. 1, 2, 4, § 14; id. Div. 1, 25, 52; id. Tusc. 1, 29, 71 et saep. — Trop.:

    corporis custodiis se liberare,

    Cic. Rep. 6, 15, 15.—
    2.
    Persons in confinement, captives, prisoners (post-Aug.):

    in recognoscendis custodiis,

    Suet. Tib. 61; id. Dom. 14:

    unus ex custodiarum agmine,

    Sen. Ep. 77, 18.—Of a single person:

    eādem catenā et custodiam et militem copulat,

    Sen. Ep. 5, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > custodia

  • 7 scaeptrum

    scēptrum, i (less correctly scaep-trum), n., = skêptron, a royal staff, a sceptre.
    I.
    Lit.:

    (rex Ptolemaeus) sedens cum purpurā et sceptro et illis insignibus regiis,

    Cic. Sest. 26, 57; Quint. 9, 3, 57; 11, 3, 158; Suet. Aug. 94:

    Augusti,

    id. Galb. 1; Verg. A. 7, 247:

    dextrā sceptrum gerebat,

    id. ib. 12, 206; Ov. M. 7, 103; 1, 178; 2, 847;

    5, 422. Also borne by a king's daughter,

    Verg. A. 1, 653 Heyne:

    exitiale,

    Stat. Th. 1, 34;

    of a triumphant general,

    Liv. 5, 41; Juv. 10, 43.— Poet., in the plur., by way of amplification, of a single sceptre, Cic. poët. Div. 1, 12, 21; cf.:

    celsā sedet Aeolus arce Sceptra tenens,

    Verg. A. 1, 57;

    and of Juno,

    Ov. M. 3, 265; 1, 596; 11, 560; Verg. A. 7, 173; 7, 252 al.—
    B.
    Transf.
    * 1.
    A teacher ' s rod (humorously):

    ferulae tristes, sceptra paedagogorum,

    Mart. 10, 62, 10.—
    * 2.
    A name of the plant aspalathus, Plin. 12, 24, 52, § 110.—
    3.
    = membrum virile, Auct. Priap. 25.—
    II.
    Trop., as a symbol of authority, also used by the poets, in the plur., for kingdom, rule, dominion, authority: en impero Argis, sceptra mihi liquit Pelops, Poët. ap. Quint. 9, 4, 140:

    tu mihi quodcumque hoc regni, tu sceptra Jovemque Concilias,

    Verg. A. 1, 78:

    sic nos in sceptra reponis?

    id. ib. 1, 253; 7, 422;

    9, 9: pulsus solio sceptrisque paternis,

    id. ib. 10, 852:

    sceptra Asiae tenere,

    Ov. H. 16, 175:

    potiri perenni sceptro,

    id. M. 15, 585; id. F. 4, 198; id. M. 6, 677:

    Heliconiadum comites, quorum unus Homerus Sceptra potitus, etc.,

    Lucr. 3, 1038.

    Lewis & Short latin dictionary > scaeptrum

  • 8 sceptrum

    scēptrum, i (less correctly scaep-trum), n., = skêptron, a royal staff, a sceptre.
    I.
    Lit.:

    (rex Ptolemaeus) sedens cum purpurā et sceptro et illis insignibus regiis,

    Cic. Sest. 26, 57; Quint. 9, 3, 57; 11, 3, 158; Suet. Aug. 94:

    Augusti,

    id. Galb. 1; Verg. A. 7, 247:

    dextrā sceptrum gerebat,

    id. ib. 12, 206; Ov. M. 7, 103; 1, 178; 2, 847;

    5, 422. Also borne by a king's daughter,

    Verg. A. 1, 653 Heyne:

    exitiale,

    Stat. Th. 1, 34;

    of a triumphant general,

    Liv. 5, 41; Juv. 10, 43.— Poet., in the plur., by way of amplification, of a single sceptre, Cic. poët. Div. 1, 12, 21; cf.:

    celsā sedet Aeolus arce Sceptra tenens,

    Verg. A. 1, 57;

    and of Juno,

    Ov. M. 3, 265; 1, 596; 11, 560; Verg. A. 7, 173; 7, 252 al.—
    B.
    Transf.
    * 1.
    A teacher ' s rod (humorously):

    ferulae tristes, sceptra paedagogorum,

    Mart. 10, 62, 10.—
    * 2.
    A name of the plant aspalathus, Plin. 12, 24, 52, § 110.—
    3.
    = membrum virile, Auct. Priap. 25.—
    II.
    Trop., as a symbol of authority, also used by the poets, in the plur., for kingdom, rule, dominion, authority: en impero Argis, sceptra mihi liquit Pelops, Poët. ap. Quint. 9, 4, 140:

    tu mihi quodcumque hoc regni, tu sceptra Jovemque Concilias,

    Verg. A. 1, 78:

    sic nos in sceptra reponis?

    id. ib. 1, 253; 7, 422;

    9, 9: pulsus solio sceptrisque paternis,

    id. ib. 10, 852:

    sceptra Asiae tenere,

    Ov. H. 16, 175:

    potiri perenni sceptro,

    id. M. 15, 585; id. F. 4, 198; id. M. 6, 677:

    Heliconiadum comites, quorum unus Homerus Sceptra potitus, etc.,

    Lucr. 3, 1038.

    Lewis & Short latin dictionary > sceptrum

См. также в других словарях:

  • PAEDAGOGI — apud Romanos, dicit sunt puerorum et puellarum ductores doctoresque, e numero servorum honoratiorum. Plautus Bachhidib. Actu 3. sc. 3. v. 18. Nego tibi hoc annis viginti fuisse primis copiae Digitum longe Padagogo pedem ne efferres aedibus. Et, v …   Hofmann J. Lexicon universale

  • PAEDAGOGOS (Super) — Super PAEDAGOGOS apud Spartian. in Hadriano, c. 2. Fuit in amore Traiani, nec tamenei super paedagogos puerorum, Gallo favente, defuit: est praefectus Paedagogorum; quemadmodum super Velarios, est praepositus Velariorum in veter. Inscr. SUPRA.… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Narcissus —   Narcissus …   Wikipedia Español

  • FERULA — muneris insigne, quod ferebant non Abbates solum sed et ipsi aliquando Pontifices Rom. Camboca, pedum, baculus pastoralis. Hinc Benedictus P. exauctoratus, ad pedes Leonis P. et Imp. concidens, Pontificalem ferulam, quam manu gestabat, Leoni… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • MANNAE — apud Hesych., sunt fasces. Unde Mannae Magistrales, virgarum fasces, quas Paedagogi et Magistri literarii pueris intentant. Flav. Vopiscus in Tacito c. 6. Qui quid sit Res publ. nesciat, nutritorem timeat, respiciat ad nutricem, mannarum… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • SCEPTRUM — Regum insigne. Hoc initiô Hasta ruit, teste Iustino l. 43. c. 3. Ubi de Romulo loquens, ait: Per ea adhuc tempora Reges hastas pro diademata habebant, quas Graeci Sceptra dixêre. Nam et ab origine rerum, pro Diis immortalibus, Veteres hastas… …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»