longius+aut

rĕ-linquo, līqui, lictum, 3, v. a.

(With the idea of the re predominating.) To leave behind (cf. desero, omitto).

In gen., to leave behind by removing one's self; to leave, move away from; to leave, abandon (a person or thing).

Lit.:

puerum apud matrem domi,

Plaut. Men. prol. 28:

ipse abiit foras, me reliquit pro atriensi in sedibus,

id. Poen. 5, 5, 4:

me filiis Relinquont quasi magistrum,

Ter. Phorm. 1, 2, 22:

dicerent non me plane de provinciā decessisse, quoniam alterum me reliquissem,

Cic. Fam. 2, 15, 4:

C. Fabium legatum cum legionibus II. castris praesidio relinquit,

Caes. B. G. 7, 40:

cum me servum in servitute pro te hic reliqueris,

Plaut. Capt. 2, 3, 75; cf. id. ib. 5, 1, 18:

fratrem, sc. in provinciā,

Cic. Fam. 2, 15, 4:

post tergum hostem relinquere,

Caes. B. G. 4, 22; cf. id. ib. 7, 11:

ille omnibus precibus petere contendit, ut in Galliā relinqueretur,

might be left behind, id. ib. 5, 6:

greges pecorum... sub opacā valle reliquit,

Ov. M. 11, 277 et saep.:

ea causa miles hic reliquit symbolum,

Plaut. Ps. 1, 1, 53:

hic exemplum reliquit ejus,

id. ib. 2, 2, 56:

(Hecuba) Hectoris in tumulo canum de vertice crinem... relinquit,

leaves behind, Ov. M. 13, 428:

(cacumina silvae) limum tenent in fronde relictum,

left behind, remaining, id. ib. 1, 347.— To leave behind one's self by moving away:

longius delatus aestu, sub sinistrā Britanniam relictam conspexit,

Caes. B. G. 5, 8:

jamque hos, jamque illos, populo mirante, relinquit,

Sil. 16, 503; cf. in pass., to remain or be left behind, Lucr. 5, 626.—

Trop.: hanc eram ipsam excusationem relicturus ad Caesarem, was about to leave behind me just this excuse (for my departure), Cic. Att. 9, 6, 1:

aculeos in animis,

id. Brut. 9, 38:

quod coeptum est dici, relinquitur in cogitatione audientium,

Auct. Her. 4, 30, 41:

aetate relictā,

Ov. M. 7, 170:

repetat relicta,

Hor. Ep. 1, 7, 97.—

Of rank or merit: (Homerus) omnes sine dubio et in omni genere eloquentiae procul a se reliquit,

Quint. 10, 1, 51.—

In partic.

To leave behind one by death; to leave, bequeath, etc.

Lit.:

ea mortua est: reliquit filiam adulescentulam,

Ter. Heaut. 3, 3, 41:

cum pauper cum duobus fratribus relictus essem,

Varr. R. R. 3, 16, 2; cf.:

pauper jam a majoribus relictus,

Nep. Epam. 2, 1:

agri reliquit ei non magnum modum,

Plaut. Aul. prol. 13:

heredem testamento reliquit hunc P. Quintium,

Cic. Quint. 4, 15:

cum ei testamento sestertiūm milies relinquatur,

id. Off. 3, 24, 93:

non, si qui argentum omne legavit, videri potest signatam quoque pecuniam reliquisse,

Quint. 5, 11, 33:

qui mihi reliquit haec quae habeo omnia,

Ter. Eun. 1, 2, 40:

cedo, quid reliquit Phania,

id. Hec. 3, 5, 8 and 13:

fundos decem et tres reliquit,

Cic. Rosc. Am. 7, 20:

aliquantum aeris alieni,

id. Quint. 4, 15:

servus aut donatus aut testamento relictus,

Quint. 5, 10, 67:

alicui arva, greges, armenta,

Ov. M. 3, 585:

se testamento liberum relictum,

Dig. 21, 1, 17, § 16.—

Trop., to leave, leave behind one:

consiliorum ac virtutum nostrarum effigiem,

Cic. Arch. 12, 30:

qui sic sunt, haud multum heredem juvant, Sibi vero hanc laudem relinquont: vixit, dum vixit, bene,

Ter. Hec. 3, 5, 11:

rem publicam nobis,

Cic. Rep. 1, 46, 70; cf.:

statum civitatis,

id. ib. 1, 21, 34; id. Par. 1, 2, 10:

opus alicui,

id. Rep. 1, 22, 35: memoriam [p. 1558] aut brevem aut nullam, id. Off. 2, 16, 55:

monumentum audaciae suae aeternum,

id. Verr. 2, 1, 49, § 129:

quae scripta nobis summi ex Graeciā sapientissimique homines reliquerunt,

id. Rep. 1, 22, 35:

scriptum in Originibus,

id. Brut. 19, 75:

scripta posteris,

Quint. 1, praef. 1:

in scriptis relictum,

Cic. de Or. 2, 46, 194:

orationes reliquit et annales,

id. Brut. 27, 106:

duo tantum volumina,

Suet. Gram. 7:

librum de suis rebus imperfectum,

id. ib. 12; cf.:

si non omnia vates Ficta reliquerunt,

Ov. M. 13, 734:

pater, o relictum Filiae nomen,

Hor. C. 3, 27, 34.—

To leave a thing behind; to leave remaining; to allow or permit to remain, to let remain, leave; pass., to be left, to remain.

Lit.:

nihil relinquo in aedibus, Nec vas, nec vestimentum,

Ter. Heaut. 1, 1, 88:

multis autem non modo granum nullum, sed ne paleae quidem ex omni fructu atque ex annuo labore relinquerentur,

Cic. Verr. 2, 3, 48, § 114:

nihil de tanto patrimonio,

id. Rosc. Am. 3, 10:

equitatus partem illi adtribuit, partem sibi reliquit,

Caes. B. G. 7, 34:

angustioribus portis relictis,

id. ib. 7, 70;

41: unam (filiam) minimamque relinque,

leave to me, Ov. M. 6, 299:

jam pauca aratro jugera regiae Moles relinquent,

Hor. C. 2, 15, 2:

dapis meliora relinquens,

id. S. 2, 6, 89:

magis apta tibi tua dona relinquam,

id. Ep. 1, 7, 43:

haec porcis hodie comedenda relinquis,

id. ib. 1, 7, 19; cf.:

habitanda fana Apris reliquit,

id. Epod. 16, 20:

relinquebatur una per Sequanos via,

remained, Caes. B. G. 1, 9; cf.:

unā ex parte leniter acclivis aditus relinquebatur,

id. ib. 2, 29:

se cum paucis relictum videt,

Sall. C. 60, 7:

nec aliud dicionis Atheniensium praeter ipsam urbem reliquit,

Just. 5, 7, 3.—

Trop.:

quasi corpori reliqueris Tuo potestatem coloris ulli capiendi mala,

Plaut. Truc. 2, 2, 37:

quam igitur relinquis populari rei publicae laudem?

Cic. Rep. 3, 35, 48:

ut vobis non modo dignitatis retinendae, sed ne libertatis quidem recuperandae spes relinquatur,

id. Agr. 1, 6, 17:

ceterorum sententiis semotis, relinquitur non mihi cum Torquato, sed virtuti cum voluptate certatio,

id. Fin. 2, 14, 44; cf.:

ne qua spes in fugā relinqueretur,

Caes. B. G. 1, 51:

nullā provocatione ad populum contra necem et verbera relicta,

Cic. Rep. 2, 37, 62; Hor. S. 1, 10, 51:

quis igitur relictus est objurgandi locus?

Ter. And. 1, 1, 127; cf.:

nihil est preci loci relictum,

id. ib. 3, 4, 22; id. Phorm. 3, 3, 14;

and, in another sense: plane nec precibus nostris nec admonitionibus relinquit locum,

i. e. he leaves no occasion for them, renders them superfluous, Cic. Fam. 1, 1, 2:

ne cui iniquo relinqueremus vituperandi locum,

id. Q. Fr. 2, 4, 1:

Aedui nullum sibi ad cognoscendum spatium relinquunt,

Caes. B. G. 7, 42:

spatium deliberandi,

Nep. Eun, 12, 3:

vita turpis ne morti quidem honestae locum relinquit,

Cic. Quint. 15, 49; Plaut. Cas. 2, 3, 33; cf. Cic. Brut. 72, 253 (v. Bernhardy ad loc.):

vita relicta est tantum modo,

Ov. P. 4, 16, 49:

quod munitioni castrorum tempus relinqui volebat,

Caes. B. G. 5, 9 fin.:

mihi consilium et virtutis vestrae regimen relinquite,

Tac. H. 1, 84:

suspicionem alicui relinquere,

Suet. Caes. 86:

aliquem veniae vel saevitiae alicujus,

Tac. H. 1, 68 fin.:

aliquem poenae,

Plin. Ep. 2, 11, 20:

aliquem poenae,

Ov. M. 7, 41: leto, poenaeque, id. id. 14, 217; cf.:

urbem direptioni et incendiis,

to give up, surrender, abandon, Cic. Fam. 4, 1, 2:

neu relinquas hominem innocentem ad alicujus tui dissimilis quaestum,

do not leave, id. ib. 13, 64:

aliquid in alicujus spe,

id. Div. in Caecil. 8, 26; cf. id. ib. 4, 16. — Poet., with obj.-clause:

(metus) Omnia suffundens mortis nigrore, neque ullam Esse voluptatem liquidam puramque relinquit,

Lucr. 3, 40; 1, 703; Ov. M. 14, 100:

dum ex parvo nobis tantundem haurire relinquas,

Hor. S. 1, 1, 52; Sil. 3, 708: nihil relinquitur nisi fuga, there is nothing left, nothing remains, but, etc., Att. ap. Cic. Att. 9, 10, 6:

relinquitur illud, quod vociferari non destitit, non debuisse, etc.,

Cic. Fl. 34, 85; cf.:

mihi nihil relicti quicquam aliud jam esse intellego,

Plaut. Merc. 3, 4, 81.— Impers. relinquitur, with ut (Zumpt, Gram. §

621): relinquitur, ut, si vincimur in Hispaniā, quiescamus,

it remains, that, Cic. Att. 10, 8, 2; cf.: relinquebatur, ut neque longius ab agmine legionum discedi Caesar pateretur, Caes. B. G. 5, 19 fin. — In a logical conclusion: relinquitur ergo, ut omnia tria genera sint causarum, hence it follows that, etc., Cic. Inv. 1, 9, 12; id. Div. 2, 5, 14.—

With double predicate, to leave a thing behind in a certain state; to leave, let remain, suffer to be, etc.:

eum Plautus locum Reliquit integrum,

has left untouched, Ter. Ad. prol. 10:

praesertim cum integram rem et causam reliquerim,

have left unaltered, Cic. Att. 5, 21, 13; cf.:

Scaptius me rogat, ut rem sic relinquam,

id. ib. 5, 21, 13, §

12: Morini, quos Caesar in Britanniam proficiscens pacatos reliquerat,

Caes. B. G. 4, 37; cf.:

amici, quos incorruptos Jugurtha reliquerat,

Sall. J. 103, 2:

reliquit (eam) Incertam et tristi turbatam volnere mentis,

Verg. A. 12, 160:

(naves) in litore deligatas ad ancoram relinquebat,

Caes. B. G. 5, 9:

erat aeger in praesidio relictus,

id. ib. 6, 38:

in mediis lacerā nave relinquor aquis,

Ov. P. 2, 3, 28:

quod insepultos reliquissent eos, quos, etc.,

Cic. Rep. 4, 8, 26; 2, 11, 21:

aliquid incohatum,

id. ib. 1, 35, 55; cf.:

inceptam oppugnationem,

to give up, abandon, quit, Caes. B. G. 7, 17:

incoepta fila,

Ov. M. 6, 34:

infecta sacra,

id. ib. 6, 202:

opus incoeptum,

id. A. A. 2, 78:

verba imperfecta,

id. H. 13, 13:

pro effectis relinquunt, vixdum incohata,

Quint. 5, 13, 34:

aliquid injudicatum,

id. 10, 1, 67:

aliquid neglectum,

id. 1, 1, 29:

incertum,

id. 2, 10, 14:

tantas copias sine imperio,

Caes. B. G. 7, 20 init.; cf.:

sine ture aras,

Ov. M. 8, 277:

verbum in ambiguo,

Lucr. 4, 1137:

mulierem nullam nominabo: tantum in medio relinquam,

Cic. Cael. 20, 48; cf.:

correptio in dubio relicta,

Quint. 7, 9, 13.

(With the idea of the verb predominant.) To leave behind one, to leave, go away from; to forsake, abandon, desert a person or thing.

In gen.

Lit.:

ubi illaec obsecrost quae me hic reliquit,

Plaut. Truc. 2, 6, 32: relinquamus nebulonem hunc, Scip. Afr. ap. Gell. 4, 18, 3; cf.:

non ego te hic lubens relinquo neque abeo abs te,

Plaut. Am. 1, 3, 33:

domum propinquosque reliquisse,

Caes. B. G. 1, 44; cf. id. ib. 1, 30:

relictis locis superioribus,

Hirt. B. G. 8, 36:

loci relinquendi facultas,

Caes. B. G. 3, 4 fin.:

Ilio relicto,

Hor. C. 1, 10, 14:

urbes,

id. ib. 2, 20, 5:

moenia,

id. Epod. 17, 13:

litus relictum Respicit,

Ov. M. 2, 873:

Roma relinquenda est,

id. Tr. 1, 3, 62:

colles clamore relinqui (sc.: a bubus),

were left behind, Verg. A. 8, 216 Wagn.:

limen,

id. ib. 5, 316:

mensas,

id. ib. 3, 213:

dominos,

Cat. 61, 51:

volucres Ova relinquebant,

Lucr. 5, 802 et saep.—

Trop.: me somnu' reliquit, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 52 Vahl.); cf.:

quem vita reliquit,

Lucr. 5, 63: reliquit aliquem vita, for to die, Ov. M. 11, 327:

ubi vita tuos reliquerit artus,

id. Ib. 339;

for which, also, reversely: animam relinquam potius, quam illas deseram,

Ter. Ad. 3, 4, 52; so,

vitam,

Verg. G. 3, 547; cf. Tac. A. 4, 34:

lucem,

Verg. A. 4, 452:

lumen vitale,

Ov. M. 14, 175:

consitus sum senectute, vires Reliquere,

Plaut. Men. 5, 2, 6:

aliquem animus,

id. Mil. 4, 8, 37; Caes. B. G. 6, 38:

animus reliquit euntem,

Ov. M. 10, 459:

aliquem anima,

Nep. Eum. 4, 2:

ab omni honestate relictus,

abandoned, destitute of, Cic. Rab. Perd. 8, 23:

ab alterā (quartanā) relictum esse,

id. Att. 8, 6, 3; cf. Hor. S. 2, 3, 290.—

In partic., pregn., to leave in the lurch; to forsake, abandon, desert, etc. (v. desero, destituo, prodo).

Lit.:

qui... Reliquit deseruitque me,

has forsaken me, has given me the slip, Plaut. Most. 1, 3, 45; cf.:

reliquit me homo atque abiit,

Ter. And. 4, 4, 5:

succurrere relictae,

Verg. A. 9, 290.—

Of the forsaking of a lover by his mistress,

Plaut. Truc. 2, 4, 64; Tib. 3, 6, 40; Prop. 1, 6, 8; Ov. H. 10, 80; id. M. 8, 108:

paucos, qui ex fugā evaserant, reliquerunt,

i. e. let them escape, Caes. B. G. 3, 19. — Of things, to leave, give up, abandon, etc.:

argentum si relinquo ac non peto, etc.,

Plaut. Aul. 1, 2, 31:

auctores signa relinquendi et deserendi castra,

Liv. 5, 6; cf.:

relictā non bene parmulā,

Hor. C. 2, 7, 10.—

Trop., to leave, let alone, give up, resign, neglect, forsake, abandon, relinquish:

rem et causam et utilitatem communem non relinquere solum, sed etiam prodere,

Cic. Caecin. 18, 50 (for which:

derelinquo jam communem causam,

id. ib. 35, 103):

jus suum dissolute,

id. ib. 36, 103:

affectum, cum ad summum perduxerimus,

Quint. 6, 1, 29:

(puella) Quod cupide petiit, mature plena reliquit,

Hor. Ep. 2, 1, 100: eum rogato, ut relinquat alias res et huc veniat, to leave or lay aside every thing else, Plaut. Rud. 4, 6, 8; cf.:

omnibus relictis rebus,

id. Cist. 1, 1, 6; so,

relictis rebus (omnibus),

id. Ep. 4, 2, 35; id. Truc. 2, 1, 25; Ter. And. 2, 5, 1; id. Eun. 1, 2, 86; id. Heaut. 4, 7, 12; Lucr. 3, 1071; Cic. de Or. 3, 14, 51; Caes. B. C. 3, 102; cf.

also: res omnes relictas habeo prae quod tu velis,

Plaut. Stich. 2, 2, 38:

omnia relinques, si me amabis, cum, etc.,

Cic. Fam. 2, 14:

et agrorum et armorum cultum,

to give up, abandon, neglect, id. Rep. 2, 4, 7:

si tu ea relinquis et deseris,

id. Verr. 2, 4, 36, § 80:

studium exquirendi,

id. Ac. 1, 3, 7:

agrum alternis annis,

to suffer to lie fallow, Varr. R. R. 1, 44, 3:

loca relicta,

uncultivated, wild lands, Front. Limit. p. 42 Goes.; so,

relictae possessiones,

Cic. Agr. 1, 1, 3:

milites bellum illud, quod erat in manibus, reliquisse,

abandoned, relinquished, id. Rep. 2, 37, 63; cf. possessionem, Pollio ap. Cic. Fam. 10, 33, 4:

obsidionem,

to raise the siege, Liv. 5, 48:

caedes relinquo, libidines praetereo,

leave unmentioned, Cic. Prov. Cons. 3, 6:

consulto relinquere (locum), opp. praetermittere,

id. Off. 3, 2, 9; cf.:

hoc certe neque praetermittendum neque relinquendum est,

id. Cat. 3, 8, 18; and:

audistis haec, judices, quae nunc ego omnia praetereo et relinquo,

id. Verr. 2, 3, 44, § 106;

in this sense also,

id. Brut. 45, 165; cf. id. ib. 19, 76; Hor. A. P. 150:

cur injurias tuas conjunctas cum publicis reliquisti?

left unnoticed, uncensured, Cic. Verr. 2, 1, 33, § 84; cf.:

vim et causam efficiendi reliquerunt,

id. Fin. 1, 6, 18:

vos legatum omni supplicio interfectum relinquetis?

id. Imp. Pomp. 5, 11:

quis est, qui vim hominibus armatis factam relinqui putet oportere,

id. Caecin. 3, 9.— Poet., with obj.clause:

quod si plane contueare, mirari multa relinquas,

leave off, cease, Lucr. 6, 654.

căpĭo, cepi, captum (old fut. perf. capso, Plaut. Bacch. 4, 4, 61: capsit, Enn. ap. Non. p. 66, 27, or Ann. v. 324 Vahl.; Plaut. Ps. 4, 3, 6; Att. ap. Non. p. 483, 12, or Trag. Rel. v. 454 Rib.; Paul. ex. Fest. p. 57 Mull.:

capsimus,

Plaut. Rud. 2, 1, 15: capsis, acc. to Cic. Or. 45, 154, = cape si vis, but this is an error; cf. Quint. 1, 5, 66; old perf. cepet, Col. Rostr. 5; v. Wordsworth, Fragm. and Spec. p. 170), 3, v. a. [cf. kôpê, handle; Lat. capulum; Engl. haft; Germ. Heft; Sanscr. root hri-, take; cf. Gr. cheir, Engl. and Germ. hand, and Goth. hinthan, seize].

Lit.

In gen., to take in hand, take hold of, lay hold of, take, seize, grasp (cf.:

sumo, prehendo): si hodie hercule fustem cepero aut stimulum in manum,

Plaut. Aul. 1, 1, 9:

cape hoc flabellum,

Ter. Eun. 3, 5, 47:

cepit manibus tympanum,

Cat. 6, 3, 8:

tu, genitor, cape sacra manu patriosque Penatis,

Verg. A. 2, 717:

cape saxa manu, cape robora, pastor,

id. G. 3, 420:

flammeum,

Cat. 61, 8:

acria pocula,

Hor. S. 2, 6, 69:

lora,

Prop. 3 (4), 9, 57:

baculum,

Ov. M. 2, 789:

colum cum calathis,

id. ib. 12, 475:

florem ternis digitis,

Plin. 24, 10, 48, § 81:

pignera,

Liv. 3, 38, 12; Dig. 48, 13, 9, § 6; Gai Inst. 4, 29:

ut is in cavea pignus capiatur togae,

Plaut. Am. prol. 68: rem manu, Gai Inst. 1, 121:

rem pignori,

Dig. 42, 1, 15, § 7; cf. ib. 42, 1, 15, § 4:

scutum laeva,

Plin. 33, 1, 4, § 13:

capias tu illius vestem,

Ter. Eun. 2, 3, 79: cape vorsoriam, seize the sheet, i. e. take a tack, turn about, Plaut. Trin. 4, 3, 19.—Very freq. of arms (cf. sumo); so in gen.: arma, to take up arms, i. e. engage in war or battle, Cic. Rab. Perd. 7, 20 sq.; 9, 27; 11, 31; id. Planc. 36, 88; id. Phil. 4, 3, 7; Caes. B.G. 5, 26; 7, 4; Sall. C. 27, 4; 30, 1; 33, 2; 52, 27; id. J. 38, 5; 102, 12; Ov. M. 3, 115 sq.; 12, 91; 13, 221;

and of particular weapons: ensem,

Ov. M. 13, 435:

tela,

id. ib. 3, 307; 5, 366 et saep.—Of food, to take, partake of:

quicum una cibum Capere soleo,

Plaut. Trin. 4, 2, 61; Ter. Eun. 2, 3, 77; Sall. J. 91, 2:

lauti cibum capiunt,

Tac. G. 22.—

In partic.

Of living objects.

To take into possession, take captive, seize, make prisoner.

Of persons:

oppidum expugnavimus, et legiones Teleboarum vi pugnando cepimus,

Plaut. Am. 1, 1, 258: summus ibi capitur meddix, occiditur alter, Enn. ap. Paul. ex Fest. p. 123 Mull. (Ann. v. 296 Vahl.):

quoniam belli nefarios duces captos jam et comprehensos tenetis,

Cic. Cat. 3, 7, 16:

ibi Orgetorigis filia atque unus e filiis captus est,

Caes. B. G. 1, 26:

reges capiuntur,

Lucr. 4, 1013; Tac. A. 4, 33:

capta eo proelio tria milia peditum dicuntur,

Liv. 22, 49, 18:

quos Byzantii ceperat,

Nep. Paus. 2, 3; id. Alcib. 9, 2; id. Dat. 2, 5; Quint. 6, 3, 61:

captos ostendere civibus hostes,

Hor. Ep. 1, 17, 33:

captus Tarento Livius,

Cic. Brut. 18, 72:

servus ex hoste captus,

Quint. 5, 10, 67.—Hence, P. a. as subst.: captus, i, m., = captivus, a prisoner, captive:

in captos clementia uti,

Nep. Alcib. 5, 7:

inludere capto,

Verg. A. 2, 64:

quae sit fiducia capto,

id. ib. 2, 75:

ex captorum numero,

Liv. 28, 39, 10; Tac. A. 6, 1; 12, 37; 15, 1.—Also, capta, ae, f., a female captive:

dicam hanc esse captam ex Caria, Ditem ac nobilem,

Ter. Heaut. 3, 3, 47.—

Of animals, birds, fish, etc., to catch, hunt down, take: quid hic venatu non cepit? Varr. ap. Non. p. 253, 31:

si ab avibus capiundis auceps dicatur, debuisse ajunt ex piscibus capiundis, ut aucupem, sic piscicupem dici,

id. L. L. 8, § 61 Mull.:

hic jaculo pisces, illa capiuntur ab hamis,

Ov. A. A. 1, 763:

neque quicquam captum'st piscium,

Plaut. Rud. 2, 1, 12; cf.:

nisi quid concharum capsimus,

id. ib. v. 18; Cic. Off. 3, 14, 58; Plin. 33, 1, 6, § 27: acipenserem, Cic. ap. Macr. S. 2, 12:

cervum,

Phaedr. 1, 5, 5; cf.:

hic (Nereus) tibi prius vinclis capiendus,

Verg. G. 4, 396.—

To win, captivate, charm, allure, enchain, enslave, fascinate; mostly with abl. of means: Ph. Amore ardeo. Pa. Quid agas? nisi ut te redimas captum quam queas Minumo, Ter. Eun. 1, 1, 29:

quod insit in iis aliquid probi, quod capiat ignaros,

Cic. Off. 3, 3, 15: [p. 284] animum adulescentis... pellexit eis omnibus rebus, quibus illa aetas capi ac deleniri potest, id. Clu. 5, 13:

quamvis voluptate capiatur,

id. Off. 1, 30, 105; Quint. 5, 11, 19:

quem quidem adeo sua cepit humanitate,

Nep. Alcib. 9, 3:

secum habuit Pomponium, captus adulescentis et humanitate et doctrina,

id. Att. 4, 1:

nec bene promeritis capitur (deus), nec tangitur ira,

Lucr. 2, 651: ut pictura poesis;

erit quae si propius stes Te capiat magis, et quaedam si longius abstes,

Hor. A. P. 362:

hunc capit argenti splendor,

id. S. 1, 4, 28:

te conjux aliena capit,

id. ib. 2, 7, 46:

Cynthia prima suis miserum me cepit ocellis,

Prop. 1, 1, 1:

carmine formosae, pretio capiuntur avarae,

Tib. 3, 1, 7:

munditiis capimur,

Ov. A. A. 3, 133; id. M. 4, 170; 6, 465; 7, 802; 8, 124; 8, 435; 9, 511; 10, 529;

14, 373: amore captivae victor captus,

Liv. 30, 12, 18:

dulcedine vocis,

Ov. M. 1, 709; 11, 170:

voce nova,

id. ib. 1, 678:

temperie aquarum,

id. ib. 4, 344:

(bos) herba captus viridi,

Verg. E. 6, 59:

amoenitate loci,

Tac. A. 18, 52:

auro,

Hor. C. 2, 18, 36:

neque honoris neque pecuniae dulcedine sum captus,

Cic. Fam. 11, 28, 2:

splendore hominis,

id. Fin. 1, 13, 42: ne oculis quidem captis in hanc fraudem decidisti;

nam id concupisti quod numquam videras,

id. Verr. 2, 4, 45, § 102.—

To cheat, seduce, deceive, mislead, betray, delude, catch:

sapientis hanc vim esse maximam, cavere ne capiatur, ne fallatur videre,

Cic. Ac. 2, 20, 66:

injurium autem'st ulcisci advorsarios? Aut qua via te captent eadem ipsos capi?

Ter. Hec. 1, 1, 16: uti ne propter te fidemque tuam captus fraudatusque sim, form. ap. Cic. Off. 3, 17, 70:

eodem captus errore quo nos,

involved in the same error, Cic. Phil. 12, 2, 6; id. ap. Non. p. 253, 25; cf.:

ne quo errore milites caperentur,

Liv. 8, 6, 16:

capere ante dolis Reginam,

Verg. A. 1, 673:

captique dolis lacrimisque coactis (Sinonis),

id. ib. 2, 196:

ubi me eisdem dolis non quit capere,

Sall. J. 14, 11:

adulescentium animi molles et aetate fluxi dolis haud difficulter capiebantur,

id. C. 14, 5:

capi alicujus dolo,

Nep. Dat. 10, 1:

dolum ad capiendos eos conparant,

Liv. 23, 35, 2:

quas callida Colchis (i.e. Medea) amicitiae mendacis imagine cepit,

Ov. M. 7, 301.—

To defeat, convict, overcome in a suit or dispute (rare):

tu si me impudicitiae captas, non potes capere,

Plaut. Am. 2, 2, 189:

tu caves ne tui consultores, ille ne urbes aut castra capiantur (cf. B. 2. b. infra),

Cic. Mur. 9, 22:

callidus et in capiendo adversario versutus (orator),

id. Brut. 48, 178.—

To deprive one of his powers or faculties, to harm.

Of the physical powers, to lame, mutilate, maim, impair or weaken in the limbs, senses, etc. (only pass. capi, and esp. in part. perf. captus):

mancus et membris omnibus captus ac debilis,

Cic. Rab. Perd. 7, 21:

ipse Hannibal... altero oculo capitur,

loses an eye, Liv. 22, 2, 11:

captus omnibus membris,

id. 2, 36, 8:

capti auribus et oculis metu omnes torpere,

id. 21, 58, 5:

oculis membrisque captus,

Plin. 33, 4, 24, § 83:

congerantur in unum omnia, ut idem oculis et auribus captus sit,

Cic. Tusc. 5, 40, 117:

si captus oculis sit, ut Tiresias fuit,

id. Div. 2, 3, 9; Verg. G. 1, 183:

habuit filium captum altero oculo,

Suet. Vit. 6:

censorem Appium deum ira post aliquot annos luminibus captum,

Liv. 9, 29, 11; Val. Max. 1, 1, 17:

lumine,

Ov. F. 6, 204:

princeps pedibus captus,

Liv. 43, 7, 5; cf.:

captum leto posuit caput,

Verg. A. 11, 830;

and of the mole: aut oculis capti fodere cubilia talpae,

id. G. 1, 183.—

Of the mental powers, to deprive of sense or intellect; only in part. perf. captus, usu. agreeing with pers. subj., and with abl. mente, silly, insane, crazy, crazed, lunatic, mad:

labi, decipi tam dedecet quam delirare et mente esse captum,

Cic. Off. 1, 27, 94:

vino aut somno oppressi aut mente capti,

id. Ac. 2, 17, 53; Quint. 8, 3, 4;

rarely mentibu' capti,

Lucr. 4, 1022; so,

animo,

Sen. Herc. Fur. 107; very rarely with gen.:

captus animi,

Tac. H. 3, 73.— Absol.:

virgines captae furore,

Liv. 24, 26, 12.—Less freq. agreeing with mens or animus:

viros velut mente capta cum jactatione fanatica corporis vaticinari,

Liv. 39, 13, 12:

captis magis mentibus, quam consceleratis similis visa,

id. 8, 18, 11; cf.:

capti et stupentes animi,

id. 6, 36, 8.—

To choose, select, elect, take, pick out, adopt, accept a person for a particular purpose or to sustain a particular office or relation:

de istac sum judex captus,

Plaut. Merc. 4, 3, 33:

Aricini atque Ardeates de ambiguo agro... judicem populum Romanum cepere,

Liv. 3, 71, 2:

me cepere arbitrum,

Ter. Heaut. 3, 1, 91:

te mihi patronam capio, Thais,

id. Eun. 5, 2, 48:

quom illum generum cepimus,

id. Hec. 4, 1, 22; cf.:

non, si capiundos mihi sciam esse inimicos omnis homines,

make them enemies thereby, id. And. 4, 2, 12:

si quis magistrum cepit ad eam rem inprobum,

id. ib. 1, 2, 21.—So the formula of the Pontifex Maximus, in the consecration of a vestal virgin: sacerdotem Vestalem, quae sacra faciat... ita te, Amata, capio, Fab. Pict. ap. Gell. 1, 12, 14; cf.:

plerique autem capi virginem solam debere dici putant, sed flamines quoque Diales, item pontifices et augures capi dicebantur,

Gell. 1, 12, 15:

jam ne ea causa pontifex capiar?... ecquis me augurem capiat? Cat. ib. § 17: Amata inter capiendum a pontifice maximo appellatur, quoniam, quae prima capta est, hoc fuisse nomen traditum est, Gell. ib. § 19: rettulit Caesar capiendam virginem in locum Occiae,

Tac. A. 2, 86; 4, 16; 15, 22:

religio, quae in annos singulos Jovis sacerdotem sortito capi jubeat,

Cic. Verr. 2, 2, 51, § 127:

C. Flaccus flamen captus a P. Licinio pontifice maximo erat,

Liv. 27, 8, 5 Weissenb. ad loc.—

Of places.

To occupy, choose, select, take possession of, enter into; mostly milit. t. t., to take up a position, select a place for a camp, etc.:

loca capere, castra munire,

Caes. B. G. 3, 23:

castris locum capere,

Liv. 9, 17, 15; Suet. Aug. 94 fin.:

locum capere castris,

Quint. 12, 2, 5:

ut non fugiendi hostis, sed capiendi loci causa cessisse videar,

Cic. de Or. 2, 72, 294:

ad Thebanos transfugere velle, et locum extra urbem editum capere,

Nep. Ages. 6, 2:

nocte media profectus, ut locum quem vellet, priusquam hostes sentirent, caperet,

Liv. 34, 14, 1:

neminem elegantius loca cepisse, praesidia disposuisse,

id. 35, 14, 9:

erat autem Philopoemen praecipuae in ducendo agmine locisque capiendis solertiae atque usus,

id. 35, 28, 1:

locum cepere paulo quam alii editiorem,

Sall. J. 58, 3:

duces, ut quisque locum ceperat, cedere singulos,

Dict. Cret. 2, 46; so,

of position on the battle-field: quod mons suberat, eo se recipere coeperunt. Capto monte, etc.,

Caes. B. G. 1, 25:

tenuit non solum ales captam semelsedem, sed, etc.,

Liv. 7, 26, 5:

quem quis in pugnando ceperat locum, eum amissa anima corpore tegebat,

Flor. 4, 1; Sall. C. 61, 2; rarely with dat. of pers.:

tumulum suis cepit,

Liv. 31, 41, 9, for a tomb: LOCVM SIBI MONVMENTO CEPIT. Inscr. Grut. 346, 6;

for taking the auspices' se (Gracchum) cum legeret libros, recordatum esse, vitio sibi tabernaculum captum fuisse,

Cic. N. D. 2, 4, 11; cf.:

Palatium Romulus, Remus Aventinum ad inaugurandum templa capiunt,

Liv. 1, 6, 4;

for refuge: omnes Samnitium copiae montes proximos fuga capiunt,

id. 9, 43, 20:

Anchises natum Conventus trahit in medios... Et tumulum capit,

Verg. A. 6, 753; 12, 562:

ante locum capies oculis ( = eliges),

Verg. G. 2, 230 Serv. ad loc.: nunc terras ordine longo Aut capere aut captas jam despectare videntur (cycni), to select places on which to light, or to be just settling down on places already selected, id. A. 1, 396 Forbig. ad loc.—

To take by force, capture, storm, reduce, conquer, seize:

invadam extemplo in oppidum antiquom: Si id capso, etc.,

Plaut. Bacch. 4, 4, 61: oppidum vi, Cat. ap. Charis. 2, p. 191 P.:

MACELLAM OPPVGNANDO,

Col. Rostr. Inscr. Orell. 549:

CORSICAM,

Inscr. Orell. 551: oppida, Enn. ap. Prisc. 9, p. 868 P. (Ann. v. 487 Vahl.):

ad alia oppida pergit, pauca repugnantibus Numidis capit,

Sall. J. 92, 3; Prop. 3, 4 (4, 3), 16:

Troja capta,

Liv. 1, 1, 1; Hor. S. 2, 3, 191: Coriolos. Liv. 3, 71, 7:

urbem opulentissimam,

id. 5, 20, 1:

ante oppidum Nolam fortissuma Samnitium castra cepit,

Cic. Div. 1, 33, 72:

castra hostium,

Nep. Dat. 6, 7:

concursu oppidanorum facto scalis vacua defensoribus moenia capi possent,

Liv. 42, 63, 6:

plurimas hostium vestrorum in Hispania urbes,

id. 28, 39, 10:

sedem belli,

Vell. 2, 74, 3; cf. Cic. Mur. 9, 22 (B. 1. d. supra).— Trop.:

oppressa captaque re publica,

Cic. Dom. 10, 26: qui, bello averso ab hostibus, patriam suam cepissent, Liv. 3, 50, 15.—

To reach, attain, arrive at, betake one ' s self to (mostly by ships, etc.):

insulam capere non potuerant,

Caes. B. G. 4, 26 fin.:

onerariae duae eosdem quos reliqui portus capere non potuerunt,

id. ib. 4, 36:

accidit uti, ex iis (navibus) perpaucae locum caperent,

id. ib. 5, 23:

nostrae naves, cum ignorarent, quem locum reliquae cepissent,

id. B. C. 3, 28: praemiis magnis propositis, qui primus insulam cepisset, Auct. B. Alex. 17.— Trop.:

qui... tenere cursum possint et capere otii illum portum et dignitatis,

Cic. Sest. 46, 99.—

Of things of value, property, money, etc.

In gen., to take, seize, wrest, receive, obtain, acquire, get, etc.:

AVRVM, ARGENTVM,

Col. Rostr. Inscr. Orell. 549:

de praedonibus praedam capere,

Plaut. Truc. 1, 2, 14:

agros de hostibus,

Cic. Dom. 49, 128:

ut ager ex hostibus captus viritim divideretur,

Liv. 4, 48, 2:

quinqueremem una cum defensoribus remigibusque, Auct. B. Alex. 16, 7: naves,

Nep. Con. 4, 4:

classem,

id. Cim. 2, 2:

magnas praedas,

id. Dat. 10, 2:

ex hostibus pecuniam,

Liv. 5, 20, 5; cf.:

e nostris spolia cepit laudibus, Cic. poet. Tusc. 2, 9, 22: signum ex Macedonia,

id. Verr. 2, 4, 58, § 149:

signum pulcherrimum Carthagine captum,

id. ib. 2, 4, 38, §

82: sed eccam ipsa egreditur, nostri fundi calamitas: nam quod nos capere oportet, haec intercipit,

Ter. Eun. 1, 1, 35:

cape cedo,

id. Phorm. 5, 8, 57:

ut reliqui fures, earum rerum quas ceperunt, signa commutant,

Cic. Fin. 5, 25, 74:

majores nostri non solum id, quod de Campanis (agri) ceperant, non imminuerunt, etc.,

id. Agr. 2, 29, 81:

te duce ut insigni capiam cum laude coronam,

Lucr. 6, 95.—With abstr. objects:

paupertatem adeo facile perpessus est, ut de republica nihil praeter gloriam ceperit,

Nep. Epam. 3, 4:

ut ceteri, qui per eum aut honores aut divitias ceperant,

id. Att. 7, 2:

quoniam formam hujus cepi in me et statum,

assumed, Plaut. Am. 1, 1, 110:

quare non committeret, ut is locus ex calamitate populi Romani nomen caperet,

Caes. B. G. 1, 13:

regnum Tiberinus ab illis Cepit,

succeeded to, Ov. M. 14, 615.—

In particular connections.

With pecuniam (freq. joined with concilio; v. infra), to take illegally, exact, extort, accept a bribe. take blackmail, etc., esp. of magistrates who were accused de pecuniis repetundis:

his ego judicibus non probabo C. Verrem contra leges pecuniam cepisse?

Cic. Verr. 2, 1, 4, § 10:

HS. quadringentiens cepisse te arguo contra leges,

id. ib. 2, 2, 10, § 26; cf.:

quicquid ab horum quopiam captum est,

id. ib. §

27: tamen hae pecuniae per vim atque injuriam tuam captae et conciliatae tibi fraudi et damnationi esse deberent,

id. ib. 2, 3, 40, §

91: utrum (potestis), cum judices sitis de pecunia capta conciliata, tantam pecuniam captam neglegere?

id. ib. 2, 3, 94, §

218: quid est aliud capere conciliare pecunias. si hoc non est vi atque imperio cogere invitos lucrum dare alteri?

id. ib. 2, 3, 30, §

71: sequitur de captis pecuniis et de ambitu,

id. Leg. 3, 20, 46:

ita aperte cepit pecunias ob rem judicandam, ut, etc.,

id. Fin. 2, 16, 54:

quos censores furti et captarum pecuniarum nomine notaverunt,

id. Clu. 42, 120:

nondum commemoro rapinas, non exactas pecunias, non captas, non imperatas,

id. Pis. 16, 38:

si quis ob rem judicandam pecuniam cepisset... neque solum hoc genus pecuniae capiendae turpe, sed etiam nefarium esse arbitrabantur,

id. Rab. Post. 7, 16; id. N. D. 3, 30, 70; Sall. J. 32, 1:

ab regibus Illyriorum,

Liv. 42, 45, 8:

saevitiae captarumque pecuniarum teneri reum,

Tac. A. 3, 67; 4, 31.—

Of inheritance and bequest, to take, inherit, obtain, acquire, get, accept:

si ex hereditate nihil ceperit,

Cic. Off, 3, 24, 93:

qui morte testamentove ejus tantundem capiat quantum omnes heredes,

id. Leg. 2, 19, 48:

abdicatus ne quid de bonis patris capiat,

Quint. 3, 6, 96:

aut non justum testamentum est, aut capere non potes,

id. 5, 14, 16:

si capiendi Jus nullum uxori,

Juv. 1, 55:

qui testamentum faciebat, ei, qui usque ad certum modum capere potuerat, legavit, etc.,

Dig. 22, 3, 27: quod ille plus capere non poterat, ib. fin.:

qui ex bonis testatoris solidum capere non possit,

ib. 28, 6, 6; 39, 6, 30.—

Of regular income, revenue, etc., rents, tolls, profits, etc., to collect, receive, obtain: nam ex [p. 285] eis praediis talenta argenti bina Capiebat statim, Ter. Phorm. 5, 3, 7:

capit ille ex suis praediis sexcenta sestertia, ego centena ex meis,

Cic. Par. 6, 3, 49:

stipendium jure belli,

Caes. B. G. 1, 28:

quinquagena talenta vectigalis ex castro,

Nep. Alcib. 9, 4:

vectigal ex agro eorum capimus,

Liv. 28, 39, 13:

quadragena annua ex schola,

Suet. Gram. 23:

si recte habitaveris... fundus melior erit... fructus plus capies,

Cato, R. R. 4, 2.—

Trop.

Of profit, benefit, advantage, to take, seize, obtain, get, enjoy, reap (mostly in phrase fructum capere):

metuit semper, quem ipsa nunc capit Fructum, nequando iratus tu alio conferas,

Ter. Eun. 3, 1, 59:

honeste acta superior aetas fructus capit auctoritatis extremos,

Cic. Sen. 18, 62:

ex iis etiam fructum capio laboris mei,

id. Div. 2, 5:

ex quibus (litteris) cepi fructum duplicem,

id. Fam. 10, 5, 1:

multo majorem fructum ex populi existimatione illo damnato cepimus, quam ex ipsius, si absolutus esset, gratia cepissemus,

id. Att. 1, 4, 2:

fructum immortalem vestri in me et amoris et judicii,

id. Pis. 14, 31:

aliquem fructum dulcedinis almae,

Lucr. 2, 971; 5, 1410; Luc. 7, 32.—In other connections:

quid ex ea re tandem ut caperes commodi?

Ter. Eun. 3, 5, 25:

utilitates ex amicitia maximas,

Cic. Lael. 9, 32:

usuram alicujus corporis,

Plaut. Am. prol. 108.—

Of external characteristics, form, figure, appearance, etc., to take, assume, acquire, put on:

gestum atque voltum novom,

Ter. Phorm. 5, 6, 50 ' faciem aliquam cepere morando, Ov. M. 1, 421; 13, 605:

figuras Datque capitque novas,

id. ib. 15, 309:

formam capit quam lilia,

id. ib. 10, 212; cf.:

duritiam ab aere,

id. ib. 4, 751.— Transf., of plants, etc.:

radicem capere,

to take root, Cato, R. R. 51:

cum pali defixi radices cepissent,

Plin. 17, 17, 27, § 123:

siliculam capere,

Varr. R. R. 1, 23, 3:

maturitatem capere,

Col. 4, 23, 1:

radix libere capit viris,

Plin. 17, 21, 35, § 161:

vires cepisse nocendi,

Ov. M. 7, 417:

(telinum) rursus refrigeratum odorem suum capit,

Plin. 13, 1, 2, § 13.—

Of mental characteristics, habits, etc., to take, assume, adopt, cultivate, cherish, possess:

cape sis virtutem animo et corde expelle desidiam tuo,

Plaut. Trin. 3, 2, 24:

qua re si Glabrionis patris vim et acrimoniam ceperis ad resistendum hominibus audacissimis, si avi prudentiam ad prospiciendas insidias, etc.,

Cic. Verr. 1, 17, 52:

aliquando, patres conscripti, patrium animum virtutemque capiamus,

id. Phil. 3, 11, 29:

consuetudinem exercitationemque,

id. Off. 1, 18, 59:

misericordiam,

id. Quint. 31, 97:

quam (adsuetudinem) tu dum capias, taedia nulla fuge,

Ov. A. A. 2, 346:

disciplinam principum,

Plin. Pan. 46. —With dat.:

quorum animis avidis... neque lex neque tutor capere est qui possit modum,

Plaut. Aul. 3, 5, 14 Wagn. ad loc.—

Of offices, employments, duties, etc., = suscipio, to undertake, assume, enter upon, accept, take upon one ' s self, etc.:

nam olim populi prius honorem capiebat suffragio, Quam magistro desinebat esse dicto oboediens,

Plaut. Bacch. 3, 3, 34:

o Geta, provinciam Cepisti duram,

Ter. Phorm. 1, 2, 23:

in te cepi Capuam, non quo munus illud defugerem,

took command at Capua, Cic. Att. 8. 3, 4:

consulatum,

id. Pis. 2, 3; Sall. J. 63, 2:

honores,

Nep. Att. 7, 2; Suet. Aug. 26:

imperium,

id. Claud. 10:

magistratum,

Cic. Imp. Pomp. 21, 62; Liv. 2, 33, 1; Suet. Aug. 2:

magistratus,

Sall. H. 1, 41, 21 Dietsch; Nep. Phoc. 1, 1; Suet. Caes. 75:

capiatque aliquis moderamina (navis),

Ov. M. 3, 644:

rerum moderamen,

id. ib. 6, 677:

pontificatum maximum,

Suet. Vit. 11:

rem publicam,

Sall. C. 5, 6:

neve cui patrum capere eum magistratum liceret,

Liv. 2, 33, 1:

ut ceperat haud tumultuose magistratum majore gaudio plebis, etc.,

id. 5, 13, 2.—Rarely with dat. of pers., to obtain for, secure for:

patres praeturam Sp. Furio Camillo gratia campestri ceperunt,

Liv. 7, 1, 2.—

In gen., of any occupation, work, or undertaking, to begin, enter upon, take, undertake, etc.:

augurium ex arce,

Liv. 10, 7, 10:

augurium capienti duodecim se vultures ostenderunt,

Suet. Aug. 95; id. Vesp. 11:

omen,

Cic. Div. 1, 46, 104:

in castris Romanis cum frustra multi conatus ad erumpendum capti essent,

Liv. 9, 4, 1:

rursus impetu capto enituntur,

id. 2, 65, 5; Quint. 6, 1, 28; Suet. Aug. 42; id. Calig. 43: cursum, id. Oth. 6:

a quibus temporibus scribendi capiatur exordium,

Cic. Leg. 1, 3, 8:

experimentum eorum inversa manu capitur,

Plin. 13, 2, 3, § 19 ( poet.):

nec vestra capit discordia finem,

Verg. A. 10, 106:

fugam,

to take to flight, flee, Caes. B. G. 7, 26; so, capere impetum, to take a start, gather momentum:

ad impetum capiundum modicum erat spatium,

Liv. 10, 5, 6; cf.:

expeditionis Germanicae impetum cepit,

suddenly resolved to make, Suet. Calig. 43: capere initium, to begin:

ea pars artis, ex qua capere initium solent,

Quint. 2, 11, 1.— Transf., of place:

eorum (finium) una pars, quam Gallos optinere dictum est, initium capit a flumine Rhodano,

Caes. B. G. 1, 1:

a dis inmortalibus sunt nobis agendi capienda primordia,

Cic. Leg. 2, 3, 7.—

Of an opportunity or occasion, to seize, embrace, take:

si occassionem capsit,

Plaut. Ps. 4, 3, 6:

si lubitum fuerit, causam ceperit,

Ter. And. 1, 3, 8:

quod tempus conveniundi patris me capere suadeat,

Ter. Phorm. 5, 4, 9:

si satis commode tempus ad te cepit adeundi,

Cic. Fam. 11, 16, 1.—

Of operations of the mind, resolutions, purposes, plans, thoughts, etc., to form, conceive, entertain, come to, reach:

quantum ex ipsa re conjecturam cepimus,

Ter. Heaut. 2, 3, 25 MSS. (Fleck. al. ex conj. fecimus); Varr. R. R. 3, 16, 32:

cum jam ex diei tempore conjecturam ceperat,

Caes. B. G. 7, 35:

hujusce rei conjecturam de tuo ipsius studio, Servi, facillime ceperis,

Cic. Mur. 4, 9.— Absol.:

conjecturam capere,

Cic. Div. 1, 57, 130:

nec quid corde nunc consili capere possim, Scio,

Plaut. Merc. 2, 3, 12:

capti consili memorem mones,

id. Stich 4, 1, 72:

quo pacto porro possim Potiri consilium volo capere una tecum,

Ter. Eun. 3, 5, 66; 5, 2, 28:

temerarium consilium,

Liv. 25, 34, 7:

tale capit consilium,

Nep. Eum. 9, 3.— With inf.:

confitendum... eadem te hora consilium cepisse hominis propinqui fortunas funditus evertere,

Cic. Quint. 16, 53; Caes. B. G. 7, 71 init. —With ut:

subito consilium cepi, ut exirem,

Cic. Att. 7, 10 init. —With gen. gerund. (freq.):

legionis opprimendae consilium capere,

Caes. B. G. 3, 2:

obprimundae reipublicae consilium cepit,

Sall. C. 16, 4.—With sibi:

si id non fecisset, sibi consilium facturos,

Caes. B. C. 2, 20:

ut ego rationem oculis capio,

Plaut. Ps. 2, 2, 2:

cepi rationem ut, etc.,

Ter. Heaut. 5, 2, 11.—

Of examples, instances, proofs, etc., to take, derive, draw, obtain:

ex quo documentum nos capere fortuna voluit quid esset victis extimescendum,

Cic. Phil. 11, 2, 5:

quid istuc tam mirum'st, de te si exemplum capit? Ter And. 4, 1, 26: exemplum ex aliqua re,

Cic. Lael. 10, 33:

praesagia a sole,

Plin. 18, 35, 78, § 341:

illud num dubitas quin specimen naturae capi debeat ex optima quaque natura?

Cic. Tusc. 1, 14, 32.—

Of impressions, feelings, etc., to take, entertain, conceive, receive, be subjected to, suffer, experience, etc.:

tantum laborem capere ob talem filium?

Ter. And. 5, 2, 29:

omnes mihi labores fuere quos cepi leves,

id. Heaut. 2, 4, 19:

laborem inanem ipsus capit,

id. Hec. 3, 2, 9:

ex eo nunc misera quem capit Laborem!

id. And. 4, 3, 4: miseriam omnem ego capio;

hic potitur gaudia,

id. Ad. 5, 4, 22:

satietatem dum capiet pater Illius quam amat,

Plaut. Am. 1, 2, 10:

plus aegri ex abitu viri quam ex adventu voluptatis cepi,

id. ib. 2, 2, 9:

cum illa quacum volt voluptatem capit,

id. ib. prol. 114:

angor iste, qui pro amico saepe capiendus est,

Cic. Lael. 13, 48:

quae (benevolentia) quidem capitur beneficiis maxime,

id. Off. 2, 9, 32:

laetitiam quam capiebam memoria rationum inventorumque nostrorum,

id. Fin. 2, 30, 96:

lenire desiderium quod capiebat e filio,

id. Sen. 15, 54:

opinione omnium majorem animo cepi dolorem,

id. Brut. 1, 1:

itaque cepi voluptatem, tam ornatum virum fuisse in re publica,

id. ib. 40, 147:

ex civibus victis gaudium meritum capiam,

Liv. 27, 40, 9:

ne quam... invidiam apud patres ex prodiga largitione caperet,

id. 5, 20, 2:

ad summam laetitiam meam, quam ex tuo reditu capio, magnus illius adventu cumulus accedet,

id. Att. 4, 19, 2 (4, 18, 3):

laetitia, quam oculis cepi justo interitu tyranni,

id. ib. 14, 14, 4:

ex praealto tecto lapsus matris et adfinium cepit oblivionem,

lost his memory, Plin. 7, 24, 24, § 90: virtutis opinionem, Auct. B. G. 8, 8: somnum, Cic. Tusc. 4, 19, 44: taedium vitae, Nep. ap. Gell. 6 (7), 18, 11:

maria aspera juro Non ullum pro me tantum (me) cepisse timorem, Quam, etc.,

Verg. A. 6, 352 Forbig. ad loc.:

et in futurum etiam metum ceperunt,

Liv. 33, 27, 10:

voluptatem animi,

Cic. Planc. 1, 1:

malis alienis voluptatem capere laetitiae (cum sit),

id. Tusc. 4, 31, 66:

quaeque mihi sola capitur nunc mente voluptas,

Ov. P. 4, 9, 37.—

Transf., with the feelings, experience, etc., as subj., to seize, overcome, possess, occupy, affect, take possession of, move, etc. (cf. lambanô, in this sense and like 9. supra): nutrix: Cupido cepit miseram nunc me, proloqui Caelo atque terrae Medeai miserias, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 26, 63 (Trag. Rel. v. 291 Vahl.):

edepol te desiderium Athenarum arbitror cepisse saepe,

Ter. Hec. 1, 2, 14:

numquam commerui merito ut caperet odium illam mei,

id. ib. 4, 2, 4:

sicubi eum satietas Hominum aut negoti odium ceperat,

id. Eun. 3, 1, 14:

nos post reges exactos servitutis oblivio ceperat,

Cic. Phil. 3, 4, 9:

te cepisse odium regni videbatur,

id. ib. 2, 36, 91:

Romulum Remumque cupido cepit urbis condendae,

Liv. 1, 6, 3:

cupido eum ceperat in verticem montis ascendendi,

id. 40, 21, 2:

etiam victores sanguinis caedisque ceperat satietas,

id. 27, 49, 8; Mel. 3, 5, 2:

qui pavor hic, qui terror, quae repente oblivio animos cepit?

Liv. 27, 13, 2:

oblivio deorum capiat pectora vestra,

id. 38, 46, 12:

tantane te cepere oblivia nostri?

Ov. Tr. 1, 8, 11:

ut animum ejus cura sacrorum cepit,

Liv. 27, 8, 6:

hostis primum admiratio cepit, quidnam, etc.,

id. 44, 12, 1:

tanta meae si te ceperunt taedia laudis,

Verg. G. 4, 332; cf. Anthol. Lat. I. p. 178;

I. p. 196 Burm.: ignarosque loci passim et formidine captos Sternimus,

Verg. A. 2, 384:

infelix, quae tanta animum dementia cepit!

id. ib. 5, 465; id. E. 6, 47:

cum subita incautum dementia cepit amantem,

id. G. 4, 488; cf. Anthol. Lat. I. p. 170, 15;

I. p. 168, 14 Burm.: Tarquinium mala libido Lucretiae stuprandae cepit,

Liv. 1, 57, 10:

ingens quidem et luctus et pavor civitatem cepit,

id. 25, 22, 1:

tantus repente maeror pavorque senatum eorum cepit,

id. 23, 20, 7:

senatum metus cepit,

id. 23, 14, 8: si me... misericordia capsit. Att. ap. Non. p. 483, 11 (Trag. Rel. v. 454 Rib.): nec tuendi capere satietas potest, Pac. ap. Cic. Div. 1, 14, 24 (Trag. Rel. v. 410 ib.):

quantus timor socios populi Romani cepisset,

Liv. 43, 11, 9.—

Of injury, damage, loss, etc., to suffer, take, be subjected to:

calamitatem,

Cic. Div. 1, 16, 29:

detrimenti aliquid in aliqua re,

Col. 1, 8, 2.—Esp., in the legal formula, by which dictatorial powers were conferred by the senate upon the consuls or the entire magistracy in times of extreme danger to the state;

videant ne quid res publica detrimenti capiat: decrevit quondam senatus, ut L. Opimius consul videret ne quid res publica detrimenti caperet,

Cic. Cat. 1, 2, 4:

Hernici tantum terrorem incussere patribus, ut, quae forma senatus consulti ultimae semper necessitatis habita est, Postumio, alteri consulum, negotium daretur, videret, ne, etc.,

Liv. 3, 4, 9; cf. id. 6, 19, 2 sqq.:

quod plerumque in atroci negotio solet, senatus decrevit, darent operam consules, ne quid, etc.... Ea potestas per senatum more Romano magistratui maxuma permittitur, exercitum parare, bellum gerere, coercere omnibus modis socios atque civis, domi militiaeque inperium atque judicium summum habere,

Sall. C. 29, 2 sq.

To take in, receive, hold, contain, be large enough for.

Lit.

In gen.: Ph. Sitit haec anus. Pa. Quantillum sitit? Ph. Modica'st, capit quadrantal, Plaut. Curc. 1, 2, 8:

parte quod ex una spatium vacat et capit in se (ferrum),

Lucr. 6, 1030:

jam mare litus habet, plenos capit alveus amnes,

Ov. M. 1, 344; cf.:

terra feras cepit, volucres agitabilis aer,

id. ib. 1, 75:

dum tenues capiat suus alveus undas,

id. ib. 8, 558:

cunctosque (deos) dedisse Terga fugae, donec fessos Aegyptia tellus Ceperit,

id. ib. 5, 324.—

Esp., with negatives, not to hold, to be too small for, etc.; cf.:

di boni, quid turba est! Aedes nostrae vix capient, scio,

Ter. Heaut. 2, 3, 13:

qui cum una domo jam capi non possunt, in alias domos exeunt,

Cic. Off. 1, 17, 54: nec jam se capit [p. 286] unda;

volat vapor ater ad auras,

Verg. A. 7, 466:

non tuus hoc capiet venter plus ac meus,

Hor. S. 1, 1, 46:

non capit se mare,

Sen. Agam. 487:

neque enim capiebant funera portae,

Ov. M. 7, 607:

officium populi vix capiente domo,

id. P. 4, 4, 42:

si di habitum corporis tui aviditati animi parem esse voluissent, orbis te non caperet,

Curt. 7, 8, 12:

ut non immerito proditum sit... Graeciam omnem vix capere exercitum ejus (Xerxis) potuisse,

Just. 2, 10, 19.—

Trop.

To swallow up, ingulf, take in (rare):

tot domus locupletissimas istius domus una capiet?

Cic. Verr. 2, 2, 4, § 7.—

To contain, hold, be large or strong enough for, bear.

Affirmatively (rare):

quidquid mortalitas capere poterat, implevimus,

Curt. 9, 3, 7:

si puer omni cura et summo, quantum illa aetas capit, labore, scripserit,

Quint. 2, 4, 17:

dummodo ejus aetatis sit, ut dolum capiat,

Dig. 40, 12, 15.—

With negatives:

non capiunt angustiae pectoris tui (tantam personam),

Cic. Pis. 11, 24:

leones, qui... nec capere irarum fluctus in pectore possunt,

Lucr. 3, 298:

nec capiunt inclusas pectora flammas,

Ov. M. 6, 466:

vix spes ipse suas animo capit,

id. ib. 11, 118:

ardet et iram Non capit ipsa suam Progne,

id. ib. 6, 610; cf.:

sic quoque concupiscis quae non capis,

Curt. 7, 8, 13:

majora quam capit spirat,

id. 6, 9, 11:

ad ultimum magnitudinem ejus (fortunae) non capit,

id. 3, 12, 20:

infirma aetas majora non capiet,

Quint. 1, 11, 13.—

Transf., of things, to admit of, be capable of, undergo (post-Aug. and rare):

rimam fissuramque non capit sponte cedrus,

Plin. 16, 40, 78, § 212:

molluscum... si magnitudinem mensarum caperet,

id. 16, 16, 27, § 68:

res non capit restitutionem, cum statum mutat,

Dig. 4, 4, 19.—

With inf., to be susceptible of, to be of a nature to, etc., = endechetai (late Lat.):

nec capit humanis angoribus excruciari (Deus),

Prud. Apoth. 154:

crimina, quae non capiunt indulgeri,

Tert. Pud. 1 fin.; id. Apol. 17; id. adv. Haer. 44 fin.; Paul. Nol. Carm. 9, 22.—

Of the mind, to take, receive into the mind, comprehend, grasp, embrace (cf. intellego, to penetrate mentally, have insight into):

sitque nonnumquam summittenda et contrahenda oratio, ne judex eam vel intellegere vel capere non possit,

Quint. 11, 1, 45:

nullam esse gratiam tantam, quam non vel capere animus meus in accipiendo... posset,

id. 2, 6, 2:

quae quidem ego nisi tam magna esse fatear, ut ea vix cujusquam mens aut cogitatio capere possit,

Cic. Marcell. 2, 6; id. N. D. 1, 19, 49:

senatus ille, quem qui ex regibus constare dixit, unus veram speciem Romani senatus cepit,

Liv. 9, 17, 14:

somnium laetius, quam quod mentes eorum capere possent,

id. 9, 9, 14.—P. a. as subst.: Capta, ae, f., a surname of Minerva, as worshipped on the Coelian Mount, but for what reason is not known, Ov. F. 3, 837 sq.

căpĭo, ōnis, f. [1. capio]; in the Lat. of the jurists,

A taking:

dominii,

Dig. 39, 2, 18; Gell. 6 (7), 10, 3.—

= usu capio or usucapio, the right of property acquired by prescription, Dig. 41, 1, 48, § 1; 41, 3, 21; 41, 5, 4; v. 1. usucapio.

căpĭo, cepi, captum (old fut. perf. capso, Plaut. Bacch. 4, 4, 61: capsit, Enn. ap. Non. p. 66, 27, or Ann. v. 324 Vahl.; Plaut. Ps. 4, 3, 6; Att. ap. Non. p. 483, 12, or Trag. Rel. v. 454 Rib.; Paul. ex. Fest. p. 57 Mull.:

capsimus,

Plaut. Rud. 2, 1, 15: capsis, acc. to Cic. Or. 45, 154, = cape si vis, but this is an error; cf. Quint. 1, 5, 66; old perf. cepet, Col. Rostr. 5; v. Wordsworth, Fragm. and Spec. p. 170), 3, v. a. [cf. kôpê, handle; Lat. capulum; Engl. haft; Germ. Heft; Sanscr. root hri-, take; cf. Gr. cheir, Engl. and Germ. hand, and Goth. hinthan, seize].

Lit.

In gen., to take in hand, take hold of, lay hold of, take, seize, grasp (cf.:

sumo, prehendo): si hodie hercule fustem cepero aut stimulum in manum,

Plaut. Aul. 1, 1, 9:

cape hoc flabellum,

Ter. Eun. 3, 5, 47:

cepit manibus tympanum,

Cat. 6, 3, 8:

tu, genitor, cape sacra manu patriosque Penatis,

Verg. A. 2, 717:

cape saxa manu, cape robora, pastor,

id. G. 3, 420:

flammeum,

Cat. 61, 8:

acria pocula,

Hor. S. 2, 6, 69:

lora,

Prop. 3 (4), 9, 57:

baculum,

Ov. M. 2, 789:

colum cum calathis,

id. ib. 12, 475:

florem ternis digitis,

Plin. 24, 10, 48, § 81:

pignera,

Liv. 3, 38, 12; Dig. 48, 13, 9, § 6; Gai Inst. 4, 29:

ut is in cavea pignus capiatur togae,

Plaut. Am. prol. 68: rem manu, Gai Inst. 1, 121:

rem pignori,

Dig. 42, 1, 15, § 7; cf. ib. 42, 1, 15, § 4:

scutum laeva,

Plin. 33, 1, 4, § 13:

capias tu illius vestem,

Ter. Eun. 2, 3, 79: cape vorsoriam, seize the sheet, i. e. take a tack, turn about, Plaut. Trin. 4, 3, 19.—Very freq. of arms (cf. sumo); so in gen.: arma, to take up arms, i. e. engage in war or battle, Cic. Rab. Perd. 7, 20 sq.; 9, 27; 11, 31; id. Planc. 36, 88; id. Phil. 4, 3, 7; Caes. B.G. 5, 26; 7, 4; Sall. C. 27, 4; 30, 1; 33, 2; 52, 27; id. J. 38, 5; 102, 12; Ov. M. 3, 115 sq.; 12, 91; 13, 221;

and of particular weapons: ensem,

Ov. M. 13, 435:

tela,

id. ib. 3, 307; 5, 366 et saep.—Of food, to take, partake of:

quicum una cibum Capere soleo,

Plaut. Trin. 4, 2, 61; Ter. Eun. 2, 3, 77; Sall. J. 91, 2:

lauti cibum capiunt,

Tac. G. 22.—

In partic.

Of living objects.

To take into possession, take captive, seize, make prisoner.

Of persons:

oppidum expugnavimus, et legiones Teleboarum vi pugnando cepimus,

Plaut. Am. 1, 1, 258: summus ibi capitur meddix, occiditur alter, Enn. ap. Paul. ex Fest. p. 123 Mull. (Ann. v. 296 Vahl.):

quoniam belli nefarios duces captos jam et comprehensos tenetis,

Cic. Cat. 3, 7, 16:

ibi Orgetorigis filia atque unus e filiis captus est,

Caes. B. G. 1, 26:

reges capiuntur,

Lucr. 4, 1013; Tac. A. 4, 33:

capta eo proelio tria milia peditum dicuntur,

Liv. 22, 49, 18:

quos Byzantii ceperat,

Nep. Paus. 2, 3; id. Alcib. 9, 2; id. Dat. 2, 5; Quint. 6, 3, 61:

captos ostendere civibus hostes,

Hor. Ep. 1, 17, 33:

captus Tarento Livius,

Cic. Brut. 18, 72:

servus ex hoste captus,

Quint. 5, 10, 67.—Hence, P. a. as subst.: captus, i, m., = captivus, a prisoner, captive:

in captos clementia uti,

Nep. Alcib. 5, 7:

inludere capto,

Verg. A. 2, 64:

quae sit fiducia capto,

id. ib. 2, 75:

ex captorum numero,

Liv. 28, 39, 10; Tac. A. 6, 1; 12, 37; 15, 1.—Also, capta, ae, f., a female captive:

dicam hanc esse captam ex Caria, Ditem ac nobilem,

Ter. Heaut. 3, 3, 47.—

Of animals, birds, fish, etc., to catch, hunt down, take: quid hic venatu non cepit? Varr. ap. Non. p. 253, 31:

si ab avibus capiundis auceps dicatur, debuisse ajunt ex piscibus capiundis, ut aucupem, sic piscicupem dici,

id. L. L. 8, § 61 Mull.:

hic jaculo pisces, illa capiuntur ab hamis,

Ov. A. A. 1, 763:

neque quicquam captum'st piscium,

Plaut. Rud. 2, 1, 12; cf.:

nisi quid concharum capsimus,

id. ib. v. 18; Cic. Off. 3, 14, 58; Plin. 33, 1, 6, § 27: acipenserem, Cic. ap. Macr. S. 2, 12:

cervum,

Phaedr. 1, 5, 5; cf.:

hic (Nereus) tibi prius vinclis capiendus,

Verg. G. 4, 396.—

To win, captivate, charm, allure, enchain, enslave, fascinate; mostly with abl. of means: Ph. Amore ardeo. Pa. Quid agas? nisi ut te redimas captum quam queas Minumo, Ter. Eun. 1, 1, 29:

quod insit in iis aliquid probi, quod capiat ignaros,

Cic. Off. 3, 3, 15: [p. 284] animum adulescentis... pellexit eis omnibus rebus, quibus illa aetas capi ac deleniri potest, id. Clu. 5, 13:

quamvis voluptate capiatur,

id. Off. 1, 30, 105; Quint. 5, 11, 19:

quem quidem adeo sua cepit humanitate,

Nep. Alcib. 9, 3:

secum habuit Pomponium, captus adulescentis et humanitate et doctrina,

id. Att. 4, 1:

nec bene promeritis capitur (deus), nec tangitur ira,

Lucr. 2, 651: ut pictura poesis;

erit quae si propius stes Te capiat magis, et quaedam si longius abstes,

Hor. A. P. 362:

hunc capit argenti splendor,

id. S. 1, 4, 28:

te conjux aliena capit,

id. ib. 2, 7, 46:

Cynthia prima suis miserum me cepit ocellis,

Prop. 1, 1, 1:

carmine formosae, pretio capiuntur avarae,

Tib. 3, 1, 7:

munditiis capimur,

Ov. A. A. 3, 133; id. M. 4, 170; 6, 465; 7, 802; 8, 124; 8, 435; 9, 511; 10, 529;

14, 373: amore captivae victor captus,

Liv. 30, 12, 18:

dulcedine vocis,

Ov. M. 1, 709; 11, 170:

voce nova,

id. ib. 1, 678:

temperie aquarum,

id. ib. 4, 344:

(bos) herba captus viridi,

Verg. E. 6, 59:

amoenitate loci,

Tac. A. 18, 52:

auro,

Hor. C. 2, 18, 36:

neque honoris neque pecuniae dulcedine sum captus,

Cic. Fam. 11, 28, 2:

splendore hominis,

id. Fin. 1, 13, 42: ne oculis quidem captis in hanc fraudem decidisti;

nam id concupisti quod numquam videras,

id. Verr. 2, 4, 45, § 102.—

To cheat, seduce, deceive, mislead, betray, delude, catch:

sapientis hanc vim esse maximam, cavere ne capiatur, ne fallatur videre,

Cic. Ac. 2, 20, 66:

injurium autem'st ulcisci advorsarios? Aut qua via te captent eadem ipsos capi?

Ter. Hec. 1, 1, 16: uti ne propter te fidemque tuam captus fraudatusque sim, form. ap. Cic. Off. 3, 17, 70:

eodem captus errore quo nos,

involved in the same error, Cic. Phil. 12, 2, 6; id. ap. Non. p. 253, 25; cf.:

ne quo errore milites caperentur,

Liv. 8, 6, 16:

capere ante dolis Reginam,

Verg. A. 1, 673:

captique dolis lacrimisque coactis (Sinonis),

id. ib. 2, 196:

ubi me eisdem dolis non quit capere,

Sall. J. 14, 11:

adulescentium animi molles et aetate fluxi dolis haud difficulter capiebantur,

id. C. 14, 5:

capi alicujus dolo,

Nep. Dat. 10, 1:

dolum ad capiendos eos conparant,

Liv. 23, 35, 2:

quas callida Colchis (i.e. Medea) amicitiae mendacis imagine cepit,

Ov. M. 7, 301.—

To defeat, convict, overcome in a suit or dispute (rare):

tu si me impudicitiae captas, non potes capere,

Plaut. Am. 2, 2, 189:

tu caves ne tui consultores, ille ne urbes aut castra capiantur (cf. B. 2. b. infra),

Cic. Mur. 9, 22:

callidus et in capiendo adversario versutus (orator),

id. Brut. 48, 178.—

To deprive one of his powers or faculties, to harm.

Of the physical powers, to lame, mutilate, maim, impair or weaken in the limbs, senses, etc. (only pass. capi, and esp. in part. perf. captus):

mancus et membris omnibus captus ac debilis,

Cic. Rab. Perd. 7, 21:

ipse Hannibal... altero oculo capitur,

loses an eye, Liv. 22, 2, 11:

captus omnibus membris,

id. 2, 36, 8:

capti auribus et oculis metu omnes torpere,

id. 21, 58, 5:

oculis membrisque captus,

Plin. 33, 4, 24, § 83:

congerantur in unum omnia, ut idem oculis et auribus captus sit,

Cic. Tusc. 5, 40, 117:

si captus oculis sit, ut Tiresias fuit,

id. Div. 2, 3, 9; Verg. G. 1, 183:

habuit filium captum altero oculo,

Suet. Vit. 6:

censorem Appium deum ira post aliquot annos luminibus captum,

Liv. 9, 29, 11; Val. Max. 1, 1, 17:

lumine,

Ov. F. 6, 204:

princeps pedibus captus,

Liv. 43, 7, 5; cf.:

captum leto posuit caput,

Verg. A. 11, 830;

and of the mole: aut oculis capti fodere cubilia talpae,

id. G. 1, 183.—

Of the mental powers, to deprive of sense or intellect; only in part. perf. captus, usu. agreeing with pers. subj., and with abl. mente, silly, insane, crazy, crazed, lunatic, mad:

labi, decipi tam dedecet quam delirare et mente esse captum,

Cic. Off. 1, 27, 94:

vino aut somno oppressi aut mente capti,

id. Ac. 2, 17, 53; Quint. 8, 3, 4;

rarely mentibu' capti,

Lucr. 4, 1022; so,

animo,

Sen. Herc. Fur. 107; very rarely with gen.:

captus animi,

Tac. H. 3, 73.— Absol.:

virgines captae furore,

Liv. 24, 26, 12.—Less freq. agreeing with mens or animus:

viros velut mente capta cum jactatione fanatica corporis vaticinari,

Liv. 39, 13, 12:

captis magis mentibus, quam consceleratis similis visa,

id. 8, 18, 11; cf.:

capti et stupentes animi,

id. 6, 36, 8.—

To choose, select, elect, take, pick out, adopt, accept a person for a particular purpose or to sustain a particular office or relation:

de istac sum judex captus,

Plaut. Merc. 4, 3, 33:

Aricini atque Ardeates de ambiguo agro... judicem populum Romanum cepere,

Liv. 3, 71, 2:

me cepere arbitrum,

Ter. Heaut. 3, 1, 91:

te mihi patronam capio, Thais,

id. Eun. 5, 2, 48:

quom illum generum cepimus,

id. Hec. 4, 1, 22; cf.:

non, si capiundos mihi sciam esse inimicos omnis homines,

make them enemies thereby, id. And. 4, 2, 12:

si quis magistrum cepit ad eam rem inprobum,

id. ib. 1, 2, 21.—So the formula of the Pontifex Maximus, in the consecration of a vestal virgin: sacerdotem Vestalem, quae sacra faciat... ita te, Amata, capio, Fab. Pict. ap. Gell. 1, 12, 14; cf.:

plerique autem capi virginem solam debere dici putant, sed flamines quoque Diales, item pontifices et augures capi dicebantur,

Gell. 1, 12, 15:

jam ne ea causa pontifex capiar?... ecquis me augurem capiat? Cat. ib. § 17: Amata inter capiendum a pontifice maximo appellatur, quoniam, quae prima capta est, hoc fuisse nomen traditum est, Gell. ib. § 19: rettulit Caesar capiendam virginem in locum Occiae,

Tac. A. 2, 86; 4, 16; 15, 22:

religio, quae in annos singulos Jovis sacerdotem sortito capi jubeat,

Cic. Verr. 2, 2, 51, § 127:

C. Flaccus flamen captus a P. Licinio pontifice maximo erat,

Liv. 27, 8, 5 Weissenb. ad loc.—

Of places.

To occupy, choose, select, take possession of, enter into; mostly milit. t. t., to take up a position, select a place for a camp, etc.:

loca capere, castra munire,

Caes. B. G. 3, 23:

castris locum capere,

Liv. 9, 17, 15; Suet. Aug. 94 fin.:

locum capere castris,

Quint. 12, 2, 5:

ut non fugiendi hostis, sed capiendi loci causa cessisse videar,

Cic. de Or. 2, 72, 294:

ad Thebanos transfugere velle, et locum extra urbem editum capere,

Nep. Ages. 6, 2:

nocte media profectus, ut locum quem vellet, priusquam hostes sentirent, caperet,

Liv. 34, 14, 1:

neminem elegantius loca cepisse, praesidia disposuisse,

id. 35, 14, 9:

erat autem Philopoemen praecipuae in ducendo agmine locisque capiendis solertiae atque usus,

id. 35, 28, 1:

locum cepere paulo quam alii editiorem,

Sall. J. 58, 3:

duces, ut quisque locum ceperat, cedere singulos,

Dict. Cret. 2, 46; so,

of position on the battle-field: quod mons suberat, eo se recipere coeperunt. Capto monte, etc.,

Caes. B. G. 1, 25:

tenuit non solum ales captam semelsedem, sed, etc.,

Liv. 7, 26, 5:

quem quis in pugnando ceperat locum, eum amissa anima corpore tegebat,

Flor. 4, 1; Sall. C. 61, 2; rarely with dat. of pers.:

tumulum suis cepit,

Liv. 31, 41, 9, for a tomb: LOCVM SIBI MONVMENTO CEPIT. Inscr. Grut. 346, 6;

for taking the auspices' se (Gracchum) cum legeret libros, recordatum esse, vitio sibi tabernaculum captum fuisse,

Cic. N. D. 2, 4, 11; cf.:

Palatium Romulus, Remus Aventinum ad inaugurandum templa capiunt,

Liv. 1, 6, 4;

for refuge: omnes Samnitium copiae montes proximos fuga capiunt,

id. 9, 43, 20:

Anchises natum Conventus trahit in medios... Et tumulum capit,

Verg. A. 6, 753; 12, 562:

ante locum capies oculis ( = eliges),

Verg. G. 2, 230 Serv. ad loc.: nunc terras ordine longo Aut capere aut captas jam despectare videntur (cycni), to select places on which to light, or to be just settling down on places already selected, id. A. 1, 396 Forbig. ad loc.—

To take by force, capture, storm, reduce, conquer, seize:

invadam extemplo in oppidum antiquom: Si id capso, etc.,

Plaut. Bacch. 4, 4, 61: oppidum vi, Cat. ap. Charis. 2, p. 191 P.:

MACELLAM OPPVGNANDO,

Col. Rostr. Inscr. Orell. 549:

CORSICAM,

Inscr. Orell. 551: oppida, Enn. ap. Prisc. 9, p. 868 P. (Ann. v. 487 Vahl.):

ad alia oppida pergit, pauca repugnantibus Numidis capit,

Sall. J. 92, 3; Prop. 3, 4 (4, 3), 16:

Troja capta,

Liv. 1, 1, 1; Hor. S. 2, 3, 191: Coriolos. Liv. 3, 71, 7:

urbem opulentissimam,

id. 5, 20, 1:

ante oppidum Nolam fortissuma Samnitium castra cepit,

Cic. Div. 1, 33, 72:

castra hostium,

Nep. Dat. 6, 7:

concursu oppidanorum facto scalis vacua defensoribus moenia capi possent,

Liv. 42, 63, 6:

plurimas hostium vestrorum in Hispania urbes,

id. 28, 39, 10:

sedem belli,

Vell. 2, 74, 3; cf. Cic. Mur. 9, 22 (B. 1. d. supra).— Trop.:

oppressa captaque re publica,

Cic. Dom. 10, 26: qui, bello averso ab hostibus, patriam suam cepissent, Liv. 3, 50, 15.—

To reach, attain, arrive at, betake one ' s self to (mostly by ships, etc.):

insulam capere non potuerant,

Caes. B. G. 4, 26 fin.:

onerariae duae eosdem quos reliqui portus capere non potuerunt,

id. ib. 4, 36:

accidit uti, ex iis (navibus) perpaucae locum caperent,

id. ib. 5, 23:

nostrae naves, cum ignorarent, quem locum reliquae cepissent,

id. B. C. 3, 28: praemiis magnis propositis, qui primus insulam cepisset, Auct. B. Alex. 17.— Trop.:

qui... tenere cursum possint et capere otii illum portum et dignitatis,

Cic. Sest. 46, 99.—

Of things of value, property, money, etc.

In gen., to take, seize, wrest, receive, obtain, acquire, get, etc.:

AVRVM, ARGENTVM,

Col. Rostr. Inscr. Orell. 549:

de praedonibus praedam capere,

Plaut. Truc. 1, 2, 14:

agros de hostibus,

Cic. Dom. 49, 128:

ut ager ex hostibus captus viritim divideretur,

Liv. 4, 48, 2:

quinqueremem una cum defensoribus remigibusque, Auct. B. Alex. 16, 7: naves,

Nep. Con. 4, 4:

classem,

id. Cim. 2, 2:

magnas praedas,

id. Dat. 10, 2:

ex hostibus pecuniam,

Liv. 5, 20, 5; cf.:

e nostris spolia cepit laudibus, Cic. poet. Tusc. 2, 9, 22: signum ex Macedonia,

id. Verr. 2, 4, 58, § 149:

signum pulcherrimum Carthagine captum,

id. ib. 2, 4, 38, §

82: sed eccam ipsa egreditur, nostri fundi calamitas: nam quod nos capere oportet, haec intercipit,

Ter. Eun. 1, 1, 35:

cape cedo,

id. Phorm. 5, 8, 57:

ut reliqui fures, earum rerum quas ceperunt, signa commutant,

Cic. Fin. 5, 25, 74:

majores nostri non solum id, quod de Campanis (agri) ceperant, non imminuerunt, etc.,

id. Agr. 2, 29, 81:

te duce ut insigni capiam cum laude coronam,

Lucr. 6, 95.—With abstr. objects:

paupertatem adeo facile perpessus est, ut de republica nihil praeter gloriam ceperit,

Nep. Epam. 3, 4:

ut ceteri, qui per eum aut honores aut divitias ceperant,

id. Att. 7, 2:

quoniam formam hujus cepi in me et statum,

assumed, Plaut. Am. 1, 1, 110:

quare non committeret, ut is locus ex calamitate populi Romani nomen caperet,

Caes. B. G. 1, 13:

regnum Tiberinus ab illis Cepit,

succeeded to, Ov. M. 14, 615.—

In particular connections.

With pecuniam (freq. joined with concilio; v. infra), to take illegally, exact, extort, accept a bribe. take blackmail, etc., esp. of magistrates who were accused de pecuniis repetundis:

his ego judicibus non probabo C. Verrem contra leges pecuniam cepisse?

Cic. Verr. 2, 1, 4, § 10:

HS. quadringentiens cepisse te arguo contra leges,

id. ib. 2, 2, 10, § 26; cf.:

quicquid ab horum quopiam captum est,

id. ib. §

27: tamen hae pecuniae per vim atque injuriam tuam captae et conciliatae tibi fraudi et damnationi esse deberent,

id. ib. 2, 3, 40, §

91: utrum (potestis), cum judices sitis de pecunia capta conciliata, tantam pecuniam captam neglegere?

id. ib. 2, 3, 94, §

218: quid est aliud capere conciliare pecunias. si hoc non est vi atque imperio cogere invitos lucrum dare alteri?

id. ib. 2, 3, 30, §

71: sequitur de captis pecuniis et de ambitu,

id. Leg. 3, 20, 46:

ita aperte cepit pecunias ob rem judicandam, ut, etc.,

id. Fin. 2, 16, 54:

quos censores furti et captarum pecuniarum nomine notaverunt,

id. Clu. 42, 120:

nondum commemoro rapinas, non exactas pecunias, non captas, non imperatas,

id. Pis. 16, 38:

si quis ob rem judicandam pecuniam cepisset... neque solum hoc genus pecuniae capiendae turpe, sed etiam nefarium esse arbitrabantur,

id. Rab. Post. 7, 16; id. N. D. 3, 30, 70; Sall. J. 32, 1:

ab regibus Illyriorum,

Liv. 42, 45, 8:

saevitiae captarumque pecuniarum teneri reum,

Tac. A. 3, 67; 4, 31.—

Of inheritance and bequest, to take, inherit, obtain, acquire, get, accept:

si ex hereditate nihil ceperit,

Cic. Off, 3, 24, 93:

qui morte testamentove ejus tantundem capiat quantum omnes heredes,

id. Leg. 2, 19, 48:

abdicatus ne quid de bonis patris capiat,

Quint. 3, 6, 96:

aut non justum testamentum est, aut capere non potes,

id. 5, 14, 16:

si capiendi Jus nullum uxori,

Juv. 1, 55:

qui testamentum faciebat, ei, qui usque ad certum modum capere potuerat, legavit, etc.,

Dig. 22, 3, 27: quod ille plus capere non poterat, ib. fin.:

qui ex bonis testatoris solidum capere non possit,

ib. 28, 6, 6; 39, 6, 30.—

Of regular income, revenue, etc., rents, tolls, profits, etc., to collect, receive, obtain: nam ex [p. 285] eis praediis talenta argenti bina Capiebat statim, Ter. Phorm. 5, 3, 7:

capit ille ex suis praediis sexcenta sestertia, ego centena ex meis,

Cic. Par. 6, 3, 49:

stipendium jure belli,

Caes. B. G. 1, 28:

quinquagena talenta vectigalis ex castro,

Nep. Alcib. 9, 4:

vectigal ex agro eorum capimus,

Liv. 28, 39, 13:

quadragena annua ex schola,

Suet. Gram. 23:

si recte habitaveris... fundus melior erit... fructus plus capies,

Cato, R. R. 4, 2.—

Trop.

Of profit, benefit, advantage, to take, seize, obtain, get, enjoy, reap (mostly in phrase fructum capere):

metuit semper, quem ipsa nunc capit Fructum, nequando iratus tu alio conferas,

Ter. Eun. 3, 1, 59:

honeste acta superior aetas fructus capit auctoritatis extremos,

Cic. Sen. 18, 62:

ex iis etiam fructum capio laboris mei,

id. Div. 2, 5:

ex quibus (litteris) cepi fructum duplicem,

id. Fam. 10, 5, 1:

multo majorem fructum ex populi existimatione illo damnato cepimus, quam ex ipsius, si absolutus esset, gratia cepissemus,

id. Att. 1, 4, 2:

fructum immortalem vestri in me et amoris et judicii,

id. Pis. 14, 31:

aliquem fructum dulcedinis almae,

Lucr. 2, 971; 5, 1410; Luc. 7, 32.—In other connections:

quid ex ea re tandem ut caperes commodi?

Ter. Eun. 3, 5, 25:

utilitates ex amicitia maximas,

Cic. Lael. 9, 32:

usuram alicujus corporis,

Plaut. Am. prol. 108.—

Of external characteristics, form, figure, appearance, etc., to take, assume, acquire, put on:

gestum atque voltum novom,

Ter. Phorm. 5, 6, 50 ' faciem aliquam cepere morando, Ov. M. 1, 421; 13, 605:

figuras Datque capitque novas,

id. ib. 15, 309:

formam capit quam lilia,

id. ib. 10, 212; cf.:

duritiam ab aere,

id. ib. 4, 751.— Transf., of plants, etc.:

radicem capere,

to take root, Cato, R. R. 51:

cum pali defixi radices cepissent,

Plin. 17, 17, 27, § 123:

siliculam capere,

Varr. R. R. 1, 23, 3:

maturitatem capere,

Col. 4, 23, 1:

radix libere capit viris,

Plin. 17, 21, 35, § 161:

vires cepisse nocendi,

Ov. M. 7, 417:

(telinum) rursus refrigeratum odorem suum capit,

Plin. 13, 1, 2, § 13.—

Of mental characteristics, habits, etc., to take, assume, adopt, cultivate, cherish, possess:

cape sis virtutem animo et corde expelle desidiam tuo,

Plaut. Trin. 3, 2, 24:

qua re si Glabrionis patris vim et acrimoniam ceperis ad resistendum hominibus audacissimis, si avi prudentiam ad prospiciendas insidias, etc.,

Cic. Verr. 1, 17, 52:

aliquando, patres conscripti, patrium animum virtutemque capiamus,

id. Phil. 3, 11, 29:

consuetudinem exercitationemque,

id. Off. 1, 18, 59:

misericordiam,

id. Quint. 31, 97:

quam (adsuetudinem) tu dum capias, taedia nulla fuge,

Ov. A. A. 2, 346:

disciplinam principum,

Plin. Pan. 46. —With dat.:

quorum animis avidis... neque lex neque tutor capere est qui possit modum,

Plaut. Aul. 3, 5, 14 Wagn. ad loc.—

Of offices, employments, duties, etc., = suscipio, to undertake, assume, enter upon, accept, take upon one ' s self, etc.:

nam olim populi prius honorem capiebat suffragio, Quam magistro desinebat esse dicto oboediens,

Plaut. Bacch. 3, 3, 34:

o Geta, provinciam Cepisti duram,

Ter. Phorm. 1, 2, 23:

in te cepi Capuam, non quo munus illud defugerem,

took command at Capua, Cic. Att. 8. 3, 4:

consulatum,

id. Pis. 2, 3; Sall. J. 63, 2:

honores,

Nep. Att. 7, 2; Suet. Aug. 26:

imperium,

id. Claud. 10:

magistratum,

Cic. Imp. Pomp. 21, 62; Liv. 2, 33, 1; Suet. Aug. 2:

magistratus,

Sall. H. 1, 41, 21 Dietsch; Nep. Phoc. 1, 1; Suet. Caes. 75:

capiatque aliquis moderamina (navis),

Ov. M. 3, 644:

rerum moderamen,

id. ib. 6, 677:

pontificatum maximum,

Suet. Vit. 11:

rem publicam,

Sall. C. 5, 6:

neve cui patrum capere eum magistratum liceret,

Liv. 2, 33, 1:

ut ceperat haud tumultuose magistratum majore gaudio plebis, etc.,

id. 5, 13, 2.—Rarely with dat. of pers., to obtain for, secure for:

patres praeturam Sp. Furio Camillo gratia campestri ceperunt,

Liv. 7, 1, 2.—

In gen., of any occupation, work, or undertaking, to begin, enter upon, take, undertake, etc.:

augurium ex arce,

Liv. 10, 7, 10:

augurium capienti duodecim se vultures ostenderunt,

Suet. Aug. 95; id. Vesp. 11:

omen,

Cic. Div. 1, 46, 104:

in castris Romanis cum frustra multi conatus ad erumpendum capti essent,

Liv. 9, 4, 1:

rursus impetu capto enituntur,

id. 2, 65, 5; Quint. 6, 1, 28; Suet. Aug. 42; id. Calig. 43: cursum, id. Oth. 6:

a quibus temporibus scribendi capiatur exordium,

Cic. Leg. 1, 3, 8:

experimentum eorum inversa manu capitur,

Plin. 13, 2, 3, § 19 ( poet.):

nec vestra capit discordia finem,

Verg. A. 10, 106:

fugam,

to take to flight, flee, Caes. B. G. 7, 26; so, capere impetum, to take a start, gather momentum:

ad impetum capiundum modicum erat spatium,

Liv. 10, 5, 6; cf.:

expeditionis Germanicae impetum cepit,

suddenly resolved to make, Suet. Calig. 43: capere initium, to begin:

ea pars artis, ex qua capere initium solent,

Quint. 2, 11, 1.— Transf., of place:

eorum (finium) una pars, quam Gallos optinere dictum est, initium capit a flumine Rhodano,

Caes. B. G. 1, 1:

a dis inmortalibus sunt nobis agendi capienda primordia,

Cic. Leg. 2, 3, 7.—

Of an opportunity or occasion, to seize, embrace, take:

si occassionem capsit,

Plaut. Ps. 4, 3, 6:

si lubitum fuerit, causam ceperit,

Ter. And. 1, 3, 8:

quod tempus conveniundi patris me capere suadeat,

Ter. Phorm. 5, 4, 9:

si satis commode tempus ad te cepit adeundi,

Cic. Fam. 11, 16, 1.—

Of operations of the mind, resolutions, purposes, plans, thoughts, etc., to form, conceive, entertain, come to, reach:

quantum ex ipsa re conjecturam cepimus,

Ter. Heaut. 2, 3, 25 MSS. (Fleck. al. ex conj. fecimus); Varr. R. R. 3, 16, 32:

cum jam ex diei tempore conjecturam ceperat,

Caes. B. G. 7, 35:

hujusce rei conjecturam de tuo ipsius studio, Servi, facillime ceperis,

Cic. Mur. 4, 9.— Absol.:

conjecturam capere,

Cic. Div. 1, 57, 130:

nec quid corde nunc consili capere possim, Scio,

Plaut. Merc. 2, 3, 12:

capti consili memorem mones,

id. Stich 4, 1, 72:

quo pacto porro possim Potiri consilium volo capere una tecum,

Ter. Eun. 3, 5, 66; 5, 2, 28:

temerarium consilium,

Liv. 25, 34, 7:

tale capit consilium,

Nep. Eum. 9, 3.— With inf.:

confitendum... eadem te hora consilium cepisse hominis propinqui fortunas funditus evertere,

Cic. Quint. 16, 53; Caes. B. G. 7, 71 init. —With ut:

subito consilium cepi, ut exirem,

Cic. Att. 7, 10 init. —With gen. gerund. (freq.):

legionis opprimendae consilium capere,

Caes. B. G. 3, 2:

obprimundae reipublicae consilium cepit,

Sall. C. 16, 4.—With sibi:

si id non fecisset, sibi consilium facturos,

Caes. B. C. 2, 20:

ut ego rationem oculis capio,

Plaut. Ps. 2, 2, 2:

cepi rationem ut, etc.,

Ter. Heaut. 5, 2, 11.—

Of examples, instances, proofs, etc., to take, derive, draw, obtain:

ex quo documentum nos capere fortuna voluit quid esset victis extimescendum,

Cic. Phil. 11, 2, 5:

quid istuc tam mirum'st, de te si exemplum capit? Ter And. 4, 1, 26: exemplum ex aliqua re,

Cic. Lael. 10, 33:

praesagia a sole,

Plin. 18, 35, 78, § 341:

illud num dubitas quin specimen naturae capi debeat ex optima quaque natura?

Cic. Tusc. 1, 14, 32.—

Of impressions, feelings, etc., to take, entertain, conceive, receive, be subjected to, suffer, experience, etc.:

tantum laborem capere ob talem filium?

Ter. And. 5, 2, 29:

omnes mihi labores fuere quos cepi leves,

id. Heaut. 2, 4, 19:

laborem inanem ipsus capit,

id. Hec. 3, 2, 9:

ex eo nunc misera quem capit Laborem!

id. And. 4, 3, 4: miseriam omnem ego capio;

hic potitur gaudia,

id. Ad. 5, 4, 22:

satietatem dum capiet pater Illius quam amat,

Plaut. Am. 1, 2, 10:

plus aegri ex abitu viri quam ex adventu voluptatis cepi,

id. ib. 2, 2, 9:

cum illa quacum volt voluptatem capit,

id. ib. prol. 114:

angor iste, qui pro amico saepe capiendus est,

Cic. Lael. 13, 48:

quae (benevolentia) quidem capitur beneficiis maxime,

id. Off. 2, 9, 32:

laetitiam quam capiebam memoria rationum inventorumque nostrorum,

id. Fin. 2, 30, 96:

lenire desiderium quod capiebat e filio,

id. Sen. 15, 54:

opinione omnium majorem animo cepi dolorem,

id. Brut. 1, 1:

itaque cepi voluptatem, tam ornatum virum fuisse in re publica,

id. ib. 40, 147:

ex civibus victis gaudium meritum capiam,

Liv. 27, 40, 9:

ne quam... invidiam apud patres ex prodiga largitione caperet,

id. 5, 20, 2:

ad summam laetitiam meam, quam ex tuo reditu capio, magnus illius adventu cumulus accedet,

id. Att. 4, 19, 2 (4, 18, 3):

laetitia, quam oculis cepi justo interitu tyranni,

id. ib. 14, 14, 4:

ex praealto tecto lapsus matris et adfinium cepit oblivionem,

lost his memory, Plin. 7, 24, 24, § 90: virtutis opinionem, Auct. B. G. 8, 8: somnum, Cic. Tusc. 4, 19, 44: taedium vitae, Nep. ap. Gell. 6 (7), 18, 11:

maria aspera juro Non ullum pro me tantum (me) cepisse timorem, Quam, etc.,

Verg. A. 6, 352 Forbig. ad loc.:

et in futurum etiam metum ceperunt,

Liv. 33, 27, 10:

voluptatem animi,

Cic. Planc. 1, 1:

malis alienis voluptatem capere laetitiae (cum sit),

id. Tusc. 4, 31, 66:

quaeque mihi sola capitur nunc mente voluptas,

Ov. P. 4, 9, 37.—

Transf., with the feelings, experience, etc., as subj., to seize, overcome, possess, occupy, affect, take possession of, move, etc. (cf. lambanô, in this sense and like 9. supra): nutrix: Cupido cepit miseram nunc me, proloqui Caelo atque terrae Medeai miserias, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 26, 63 (Trag. Rel. v. 291 Vahl.):

edepol te desiderium Athenarum arbitror cepisse saepe,

Ter. Hec. 1, 2, 14:

numquam commerui merito ut caperet odium illam mei,

id. ib. 4, 2, 4:

sicubi eum satietas Hominum aut negoti odium ceperat,

id. Eun. 3, 1, 14:

nos post reges exactos servitutis oblivio ceperat,

Cic. Phil. 3, 4, 9:

te cepisse odium regni videbatur,

id. ib. 2, 36, 91:

Romulum Remumque cupido cepit urbis condendae,

Liv. 1, 6, 3:

cupido eum ceperat in verticem montis ascendendi,

id. 40, 21, 2:

etiam victores sanguinis caedisque ceperat satietas,

id. 27, 49, 8; Mel. 3, 5, 2:

qui pavor hic, qui terror, quae repente oblivio animos cepit?

Liv. 27, 13, 2:

oblivio deorum capiat pectora vestra,

id. 38, 46, 12:

tantane te cepere oblivia nostri?

Ov. Tr. 1, 8, 11:

ut animum ejus cura sacrorum cepit,

Liv. 27, 8, 6:

hostis primum admiratio cepit, quidnam, etc.,

id. 44, 12, 1:

tanta meae si te ceperunt taedia laudis,

Verg. G. 4, 332; cf. Anthol. Lat. I. p. 178;

I. p. 196 Burm.: ignarosque loci passim et formidine captos Sternimus,

Verg. A. 2, 384:

infelix, quae tanta animum dementia cepit!

id. ib. 5, 465; id. E. 6, 47:

cum subita incautum dementia cepit amantem,

id. G. 4, 488; cf. Anthol. Lat. I. p. 170, 15;

I. p. 168, 14 Burm.: Tarquinium mala libido Lucretiae stuprandae cepit,

Liv. 1, 57, 10:

ingens quidem et luctus et pavor civitatem cepit,

id. 25, 22, 1:

tantus repente maeror pavorque senatum eorum cepit,

id. 23, 20, 7:

senatum metus cepit,

id. 23, 14, 8: si me... misericordia capsit. Att. ap. Non. p. 483, 11 (Trag. Rel. v. 454 Rib.): nec tuendi capere satietas potest, Pac. ap. Cic. Div. 1, 14, 24 (Trag. Rel. v. 410 ib.):

quantus timor socios populi Romani cepisset,

Liv. 43, 11, 9.—

Of injury, damage, loss, etc., to suffer, take, be subjected to:

calamitatem,

Cic. Div. 1, 16, 29:

detrimenti aliquid in aliqua re,

Col. 1, 8, 2.—Esp., in the legal formula, by which dictatorial powers were conferred by the senate upon the consuls or the entire magistracy in times of extreme danger to the state;

videant ne quid res publica detrimenti capiat: decrevit quondam senatus, ut L. Opimius consul videret ne quid res publica detrimenti caperet,

Cic. Cat. 1, 2, 4:

Hernici tantum terrorem incussere patribus, ut, quae forma senatus consulti ultimae semper necessitatis habita est, Postumio, alteri consulum, negotium daretur, videret, ne, etc.,

Liv. 3, 4, 9; cf. id. 6, 19, 2 sqq.:

quod plerumque in atroci negotio solet, senatus decrevit, darent operam consules, ne quid, etc.... Ea potestas per senatum more Romano magistratui maxuma permittitur, exercitum parare, bellum gerere, coercere omnibus modis socios atque civis, domi militiaeque inperium atque judicium summum habere,

Sall. C. 29, 2 sq.

To take in, receive, hold, contain, be large enough for.

Lit.

In gen.: Ph. Sitit haec anus. Pa. Quantillum sitit? Ph. Modica'st, capit quadrantal, Plaut. Curc. 1, 2, 8:

parte quod ex una spatium vacat et capit in se (ferrum),

Lucr. 6, 1030:

jam mare litus habet, plenos capit alveus amnes,

Ov. M. 1, 344; cf.:

terra feras cepit, volucres agitabilis aer,

id. ib. 1, 75:

dum tenues capiat suus alveus undas,

id. ib. 8, 558:

cunctosque (deos) dedisse Terga fugae, donec fessos Aegyptia tellus Ceperit,

id. ib. 5, 324.—

Esp., with negatives, not to hold, to be too small for, etc.; cf.:

di boni, quid turba est! Aedes nostrae vix capient, scio,

Ter. Heaut. 2, 3, 13:

qui cum una domo jam capi non possunt, in alias domos exeunt,

Cic. Off. 1, 17, 54: nec jam se capit [p. 286] unda;

volat vapor ater ad auras,

Verg. A. 7, 466:

non tuus hoc capiet venter plus ac meus,

Hor. S. 1, 1, 46:

non capit se mare,

Sen. Agam. 487:

neque enim capiebant funera portae,

Ov. M. 7, 607:

officium populi vix capiente domo,

id. P. 4, 4, 42:

si di habitum corporis tui aviditati animi parem esse voluissent, orbis te non caperet,

Curt. 7, 8, 12:

ut non immerito proditum sit... Graeciam omnem vix capere exercitum ejus (Xerxis) potuisse,

Just. 2, 10, 19.—

Trop.

To swallow up, ingulf, take in (rare):

tot domus locupletissimas istius domus una capiet?

Cic. Verr. 2, 2, 4, § 7.—

To contain, hold, be large or strong enough for, bear.

Affirmatively (rare):

quidquid mortalitas capere poterat, implevimus,

Curt. 9, 3, 7:

si puer omni cura et summo, quantum illa aetas capit, labore, scripserit,

Quint. 2, 4, 17:

dummodo ejus aetatis sit, ut dolum capiat,

Dig. 40, 12, 15.—

With negatives:

non capiunt angustiae pectoris tui (tantam personam),

Cic. Pis. 11, 24:

leones, qui... nec capere irarum fluctus in pectore possunt,

Lucr. 3, 298:

nec capiunt inclusas pectora flammas,

Ov. M. 6, 466:

vix spes ipse suas animo capit,

id. ib. 11, 118:

ardet et iram Non capit ipsa suam Progne,

id. ib. 6, 610; cf.:

sic quoque concupiscis quae non capis,

Curt. 7, 8, 13:

majora quam capit spirat,

id. 6, 9, 11:

ad ultimum magnitudinem ejus (fortunae) non capit,

id. 3, 12, 20:

infirma aetas majora non capiet,

Quint. 1, 11, 13.—

Transf., of things, to admit of, be capable of, undergo (post-Aug. and rare):

rimam fissuramque non capit sponte cedrus,

Plin. 16, 40, 78, § 212:

molluscum... si magnitudinem mensarum caperet,

id. 16, 16, 27, § 68:

res non capit restitutionem, cum statum mutat,

Dig. 4, 4, 19.—

With inf., to be susceptible of, to be of a nature to, etc., = endechetai (late Lat.):

nec capit humanis angoribus excruciari (Deus),

Prud. Apoth. 154:

crimina, quae non capiunt indulgeri,

Tert. Pud. 1 fin.; id. Apol. 17; id. adv. Haer. 44 fin.; Paul. Nol. Carm. 9, 22.—

Of the mind, to take, receive into the mind, comprehend, grasp, embrace (cf. intellego, to penetrate mentally, have insight into):

sitque nonnumquam summittenda et contrahenda oratio, ne judex eam vel intellegere vel capere non possit,

Quint. 11, 1, 45:

nullam esse gratiam tantam, quam non vel capere animus meus in accipiendo... posset,

id. 2, 6, 2:

quae quidem ego nisi tam magna esse fatear, ut ea vix cujusquam mens aut cogitatio capere possit,

Cic. Marcell. 2, 6; id. N. D. 1, 19, 49:

senatus ille, quem qui ex regibus constare dixit, unus veram speciem Romani senatus cepit,

Liv. 9, 17, 14:

somnium laetius, quam quod mentes eorum capere possent,

id. 9, 9, 14.—P. a. as subst.: Capta, ae, f., a surname of Minerva, as worshipped on the Coelian Mount, but for what reason is not known, Ov. F. 3, 837 sq.

căpĭo, ōnis, f. [1. capio]; in the Lat. of the jurists,

A taking:

dominii,

Dig. 39, 2, 18; Gell. 6 (7), 10, 3.—

= usu capio or usucapio, the right of property acquired by prescription, Dig. 41, 1, 48, § 1; 41, 3, 21; 41, 5, 4; v. 1. usucapio.

dūco, xi, ctum, 3 ( imp. duc;

but duce,

Plaut. Ep. 3, 3, 18; id. Most. 1, 4, 11; id. Poen. 5, 4, 59; id. Rud. 2, 3, 55; id. Trin. 2, 2, 103; id. Truc. 2, 5, 26.— Perf. sync.: duxti, Varr. ap. Non. 283, 32; Cat. 91, 9; Prop. 1, 3, 27), v. a. [cf. Goth. tiuh-an; O. H. Germ. zieh-an, to draw; Germ. -zog, in Herzog, commander, duke], to lead, conduct, draw, bring forward, in all senses; very freq. passing over into the signif. of the compounds abducere, deducere, adducere, producere, etc., and of the synonyms agere, trahere, movere, etc. (very freq.).

Lit.

In gen.:

quo sequar? quo ducis nunc me?

Plaut. Bacch. 3, 3, 2: duc hos intro, id. Am. 2, 2, 224; id. Aul. 2, 6, 13:

duc ac demonstra mihi,

id. Cist. 2, 3, 36:

suas secum mulierculas sunt in castra ducturi,

Cic. Cat. 2, 10 fin.; cf. Caes. B. G. 5, 5 fin. et saep.:

(difficile iter) vix qua singuli carri ducerentur,

id. ib. 1, 6, 1; cf.

plaustra,

Ov. Tr. 3, 10, 34: aquam ducere, Cato ap. Charis. p. 192 P.; so,

aquam per fundum ejus,

Cic. Q. Fr. 3, 1, 2, § 4:

spiritum naribus,

Varr. R. R. 2, 3, 5: so,

spiritum per siccas fauces,

Sen. Ben. 3, 8; cf.:

aërem spiritu,

Cic. N. D. 2, 6 fin.:

animam spiritu,

id. ib. 2, 54, 136; and in gen.: spiritum, for to live, id. Fam. 10, 1; cf.:

vitam et spiritum,

id. de Imp. Pomp. 12, 33:

tura naribus,

to inhale, Hor. C. 4, 1, 22:

sucos nectaris,

to drink in full draughts, to quaff, id. ib. 3, 3, 34; cf.

pocula,

id. ib. 1, 17, 22; and:

Liberum,

id. ib. 4, 12, 14.— Poet.:

jucunda oblivia vitae (referring to the waters of Lethe),

Hor. S. 2, 6, 62 (cf. Verg. A. 6, 714 sq.) et saep.:

mucronem,

to draw from the scabbard, Verg. A. 12, 378; cf.:

ferrum vaginā,

Ov. F. 4, 929:

ensem vagina,

Sil. 8, 342;

but: ensem duxerat faber,

had beaten out, forged, Tib. 1, 3, 48:

sortem,

Cic. Div. 2, 33; Verg. A. 6, 22;

hence, also transf. of that which is drawn by lot,

Cic. Div. 1, 18, 34; id. Rep. 1, 34; Suet. Caes. 12; Tac. A. 1, 54; 3, 28 al.:

pondus aratri,

to draw, Ov. M. 7, 119:

remos,

to row, id. ib. 1, 294; cf. id. ib. 4, 353:

numerosa brachia,

in dancing, id. Am. 2, 4, 29:

lanas,

to spin, id. ib. 4, 34; cf.

stamina,

id. ib. 4, 221:

ubera,

to milk, id. ib. 9, 358:

frena manu,

to guide, govern, id. ib. 15, 518: vela, to haul (= navigare), Prop. 1, 6, 2:

manus, of swimming,

id. 3, 20, 2:

ilia,

to draw the flanks together, become broken-winded, Hor. Ep. 1, 1, 9:

os,

to draw awry, to make wry faces, Cic. Or. 25 fin.; Quint. 9, 3, 101; cf.

vultum,

Ov. M. 2, 774; id. P. 4, 8, 13; Mart. 1, 41 et saep.:

non equus impiger Curru ducet Achaico Victorem,

to draw along, Hor. C. 4, 3, 5; cf. id. Ep. 1, 1, 93.— Absol.:

sibi quisque ducere, trahere, rapere,

to take to one's self, appropriate, Sall. J. 41, 5.—

Esp.

To lead, conduct, as a way or road:

via ducit (te), in urbem?

Verg. E. 9, 1; cf. Plin. Ep. 7, 5; Verg. A. 1, 401; Ov. F. 2, 679:

Brundisium Minuci melius via ducat an Appi,

Hor. Ep. 1, 18, 20:

via ad undas,

Ov. M. 3, 602:

via ad infernas sedes,

id. ib. 4, 433; cf.:

iter ad urbem,

id. ib. 437; Curt. 3, 28, 19; Sen. Prov. 6, 7; id. Vit. Beat. 1; Plin. 18, 11, 29, § 111; Quint. 5, 9, 14; Liv. 5, 40, 8 al.—

Se, in colloq. lang., to betake one's self, go:

jam me ad regem recta ducam,

Plaut. Am. 4, 3, 8; id. Aul. 4, 8, 8; id. Bacch. 4, 2, 11; Ter. Hec. 4, 1, 7: Balbus duxit se a Gadibus, Asin. ap. Cic. Fam. 10, 32, 1.—

A legal t. t., to take, lead away, drag, carry off a person before court, to prison, to punishment, etc.: POST. DEINDE. MANVS. INIECTIO. ESTO. IN. IVS. DVCITO, XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 45; so,

in jus,

Liv. 2, 27:

illos duci in carcerem jubent,

Cic. Verr. 2, 5, 30:

aliquem in carcerem,

Suet. Caes. 20:

in vincula,

id. ib. 79:

ad mortem,

Cic. Cat. 1, 1, 1; Nep. Phoc. 4, 3; and absol.:

ducite, ubi capiat, etc.,

Plaut. Capt. 3, 5, 65; Sen. de Ira, 1, 16, 14; Suet. Calig. 27; Plin. Ep. 10, 97, 3 al.: NI. IVDICATVM. FACIT. AVT. QVIS. ENDO. EM. IVRE. VINDICIT. SECVM. DVCITO. VINCITO, etc., XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 45:

decreta ejus modi: SI PETIT DUCAS. C. Fuficium duci jussit petitorem,

to be imprisoned, Cic. Verr. 2, 2, 12, § 31; so of a debtor (addictus) who is led off as a slave, Novat. ap. Cic. de Or. 2, 63, 255; Plaut. Bacch. 5, 2, 87; Cic. Fl. 20 fin.; Liv. 6, 14 sq.; cf. id. 2, 23 med.; cf.

prov.: stultitiast venatum ducere invitas canes,

Plaut. Stich. 1, 2, 83. —

Uxorem, to lead a wife home, i. e. to marry:

bona uxor si ea deducta est, etc.... Verum egon eam ducam domum, Quae, etc.?

Plaut. Mil. 3, 1, 91:

uxorem domum,

id. Aul. 2, 1, 40; Ter. Ph. 2, 1, 68:

filiam Orgetorigis in matrimonium,

Caes. B. G. 1, 9, 3; cf. Liv. 4, 4:

eum uxorem ducturum esse aliam,

Plaut. Cist. 1, 1, 105:

uxorem (or aliquam, filiam alicujus, etc.),

id. Aul. 2, 1, 48; id. Cas. prol. 69 et saep.; Ter. And. 1, 1, 128; 2, 1, 21 et saep.; Cic. Sest. 3; Caes. B. G. 1, 53, 4; id. B. C. 3, 110, 2; Verg. E. 8, 29; Vulg. Marc. 10, 11 et saep.— Absol.:

si tu negaris ducere,

Ter. And. 2, 3, 5; 2, 3, 9; id. Phorm. 2, 3, 76; Liv. 4, 4 al.: jugum ducere cum infidelibus, i. e. to be yoked in marriage, Vulg. 2 Cor. 6, 14.—Rarely for nubere: si ignorans statum Erotis ut liberum duxisti, isque postea servus est judicatus, etc., Imp. Antonin. ap. Cod. Just. 5, 18, 3.—In the comic poets, of taking home prostitutes, Plaut. Most. 1, 1, 35; 4, 2, 44; id. Men. 1, 2, 15; id. Stich. 5, 4, 48; id. Truc. 3, 2, 10 et saep.—

In milit. lang.

Said of a commander, to lead, to cause to move, to march his army in any direction:

locis apertis exercitum ducere,

Caes. B. G. 1, 41, 4; cf. id. B. C. 1, 64 fin.; 1, 68, 1:

exercitum ab Allobrogibus in Segusianos,

id. B. G. 1, 10 fin.:

exercitum in fines Suessionum,

id. ib. 2, 12, 1; cf. id. ib. 4, 38, 3;

5, 18, 1: exercitum (legiones, etc.) in Bellovacos,

id. ib. 2, 13, 1; 5, 24, 2 et saep.; cf. Tac. A. 2, 57:

cohortes ad eam partem munitionum, quae, etc.,

Caes. B. C. 3, 62, 2:

exercitum Uticam,

id. ib. 2, 26, 1:

reliquas copias contra Labienum,

id. B. G. 7, 61 fin. et saep.—In pass., of the soldiers, to march, move:

quam in partem aut quo consilio ducerentur,

Caes. B. G. 1, 40, 2.—And in act., absol., of the general himself, to march, move (a favorite expression of Liv.;

not in Caes. or Sall.): (Mettus) ducit, quam proxime ad hostem potest,

Liv. 1, 23; 1, 27; 9, 35; 22, 18 et saep.—Hence,

In gen., to lead, command an army or (more freq.) a division:

qua in legatione duxit exercitum,

Cic. Mur. 9, 20; so,

exercitum,

Nep. Eum. 13, 1; id. Epam. 7, 3:

qui superiore anno primum pilum duxerat,

Caes. B. G. 5, 35, 6; 6, 38, 1; id. B. C. 3, 91, 1:

ordinem,

id. ib. 1, 13, 4; 3, 104, 3; Suet. Vesp. 1:

partem exercitūs,

Sall. J. 55, 4 et saep.—Rarely, to lead a division in front, in advance:

consuetudine sua Caesar sex legiones expeditas ducebat: post eas... inde, etc.,

Caes. B. G. 2, 19, 2; hence also, to march in front, take the lead, said of the division that forms the van:

pars equitum et auxiliariae cohortes ducebant, mox prima legio, etc.,

Tac. A. 1, 51; cf. id. ib. 1, 64 fin. —

Transf. beyond the milit. sphere, to lead, to be leader, head, chief, first in any thing:

accedit etiam, quod familiam ducit,

Cic. Fam. 7, 5 fin. Manut.; so,

familiam,

id. Phil. 5, 11, 30; id. Fin. 4, 16, 45:

ordines,

id. Phil. 1, 8, 20:

classem (discipulorum),

Quint. 1, 2, 24 Spald.:

funus,

Hor. Epod. 8, 12:

toros,

Ov. F. 6, 668 et saep.—

To conduct as prisoners in a triumph:

per triumphum,

Cic. Verr. 2, 5, 26, § 67:

in triumpho,

Plin. 7, 43, 45, § 139, v. triumphus.—

With the accessory idea of creation, formation, to produce, form, construct, make, fashion, shape, dispose (cf.:

struo, pono, condo, fundo): parietem per vestibulum alicujus,

to erect, Cic. Mil. 27 fin.; cf.

muros,

Hor. C. 4, 6, 23:

vallum ex castris ad aquam,

Caes. B. C. 1, 73, 2:

fossam,

id. B. G. 7, 72, 1; 7, 73, 2:

arcum,

Ov. M. 3, 160:

lateres de terra,

Vitr. 2, 3:

vivos vultus de marmore (with excudere spirantia aera),

Verg. A. 6, 849; cf. id. ib. 7, 634; Hor. Ep. 2, 1, 240; Varr. ap. Non. 283, 32; Plin. 7, 37, 38, § 125; Quint. 10, 3, 18 Spald.; Juv. 7, 237; hence, poet. also:

epos,

Hor. S. 1, 10, 44:

carmen,

Ov. Tr. 1, 11, 18; 3, 14, 32:

versus,

id. ib. 5, 12, 63 et saep.:

liniam ex colore,

Plin. 35, 10, 36, § 81; Quint. 2, 6, 2; cf.

orbem,

id. 11, 3, 118:

alvum,

to bring forth by clysters, Cels. 2, 12; 4, 4 et saep.: alapam alicui, qs. to fetch one a box on the ear, Phaedr. 5, 3, 2; cf.

colaphum,

Quint. 6, 3, 83 Spald.:

pugnum,

Dig. 47, 10, 4 et saep.;

so esp. of processions, dances, etc.: funus,

Cic. Quint. 15 fin.; Ov. M. 14, 746; Verg. G. 4, 256; cf.

exsequias,

Plin. 8, 42, 64, § 154:

pompam,

Ov. H. 12, 152; id. F. 6, 405; id. M. 13, 699:

choros,

Tib. 2, 1, 56; Hor. C. 1, 4, 5; 4, 7, 6 et saep.; cf.

choreas,

Ov. M. 8, 582; 14, 520.—

To receive, admit, take any thing (not ante-Aug.):

cicatricem,

Ov. Tr. 3, 11, 66; Liv. 29, 32, 12:

rimam,

Ov. M. 4, 65:

situm,

to grow rusty, Quint. 1, 2, 18:

formam,

Ov. M. 1, 402:

colorem,

id. ib. 3, 485; cf.

pallorem,

to grow pale, id. ib. 8, 760:

nomina,

Hor. C. 3, 27, 76:

notam,

id. ib. 4, 2, 59 et saep.

Trop.

In gen., to lead, guide, draw, conduct:

progredimur quo ducit quemque voluntas,

Lucr. 2, 258; cf. Hor. Ep. 1, 3, 27; 1, 6, 57:

ad strepitum citharae cessatum ducere curam,

id. ib. 1, 2, 31:

Liber vota bonos ducit ad exitus,

id. C. 4, 8, 34; cf. Quint. 12, 1, 26:

per quaedam parva sane ducant (futurum oratorem),

id. 1, 10, 5; cf. id. 1, 1, 27; 1, 5, 58.—Prov.:

ducunt volentem fata, nolentem trahunt,

Sen. Ep. 107.—

In partic.

To draw, deduce, [p. 616] derive its origin or beginning from, any thing:

ab aliqua re totius vitae ducere exordium,

Cic. Fin. 5, 7, 18; cf.:

exordium a nostra persona,

Quint. 3, 8, 8; 4, 1, 7:

principium disputationis a principe investigandae veritatis,

Cic. N. D. 2, 21 fin.:

belli initium a fame,

id. Att. 9, 9, 2; cf. Quint. 1, 1, 21:

initia causasque omnium ex quatuor temporum mutationibus,

Cic. N. D. 2, 19, 49:

originem ab Isocrate,

Quint. 2, 15, 4; 1, 6, 38; Hor. C. 3, 17, 5 al.:

ingressionem non ex oratoriis disputationibus, sed, etc.,

Cic. Or. 3, 11:

honestum ab iis rebus,

id. Off. 1, 18, 60; id. Or. 39, 135:

nomen ex quo,

id. Ac. 11, 41; cf.:

nomen a Graeco,

Quint. 1, 6, 3; 3, 7, 1; Hor. S. 2, 1, 66 et saep.; cf.

also: utrumque (sc. amor et amicitia) ductum (al. dictum) est ab amando,

Cic. Lael. 27; id. Fin. 2, 24, 78.—

To lead a person, as regards his will or opinions, in any direction; to move, incite, induce, allure, in a good or bad sense (most freq. in the pass.):

ita me ad credendum tua ducit oratio,

Cic. Tusc. 2, 18:

nos ducit scholarum consuetudo,

Quint. 4, 2, 28; 5, 11, 19; cf. id. 9, 1, 21:

ducit te species,

Hor. S. 2, 2, 35 et saep.:

declamatores quosdam perversa ducit ambitio, ut, etc.,

Quint. 10, 7, 21.—In the pass.:

si quis statuarum honore aut gloria ducitur,

Cic. Verr. 2, 2, 58 fin.:

eloquentiae laude,

id. Or. 32, 115:

quaestu et lucro,

id. Tusc. 5, 3, 9:

hoc errore ut, etc.,

id. Off. 1, 41; cf.:

litteris eorum et urbanitate, ut, etc.,

id. Rosc. Am. 41, 120:

omnes trahimur et ducimur ad cognitionis et scientiae cupiditatem,

id. Off. 1, 6 et saep.—

In a bad sense, to cheat, deceive, Plaut. Most. 3, 2, 26; id. Capt. 4, 2, 7; Ter. And. 4, 1, 20; id. Ph. 3, 2, 15; Prop. 2, 17, 1 (3, 8, 1 M.); Ov. H. 19, 13; id. M. 3, 587 (with decipere).—

With regard to time, to draw out, extend, protract, prolong:

bellum,

Caes. B. G. 1, 38, 4; id. B. C. 2, 18, 6; 2, 37, 5 sq.; Cic. Fam. 7, 3, 2; Liv. 22, 25 et saep.; cf.:

bellum longius,

Caes. B. C. 1, 64, 2; 3, 42, 3:

bellum in hiemem,

id. ib. 1, 61, 3:

eam rem longius,

id. B. G. 7, 11, 4; cf.:

rem prope in noctem,

id. B. C. 3, 51, 7:

rem leniter,

Liv. 3, 41 et saep. Also transf., of time itself:

tempus,

Cic. Verr. 2, 1, 11; Nep. Them. 7:

diem ex die,

Caes. B. G. 1, 16, 4; and of persons who are put off, delayed:

ubi se diutius duci intellexit,

id. ib. 1, 16, 5.—Less freq. (mostly poet.),

In gen., of time, to pass, spend, enjoy:

aetatem in litteris,

Cic. Fin. 5, 19, 50; so,

aetatem,

Hor. Ep. 2, 2, 202:

vitam,

id. Epod. 17, 63; Sen. Ep. 45, 10; cf. Verg. A. 2, 641 (where, shortly before, vitam producere):

noctes,

Prop. 1, 11, 5; Plin. Ep. 6, 31, 13:

somnos,

Verg. A. 4, 560.—

In mercant. lang., to calculate, compute, reckon: age nunc summam sumptus duc, Lucil. ap. Non. 283, 30:

minimum ut sequamur, quoniam XC. medimnūm milia duximus, accedant eo, etc.,

Cic. Verr. 2, 3, 49; id. Att. 6, 1, 5 and 16; 6, 2, 7; Varr. R. R. 3, 16, 11; Gell. 1, 20, 5.—

Transf. beyond the mercant. sphere.

Rationem alicujus, to consider, calculate, care for one's advantage or interest (a favorite expression of Cicero):

duxi meam rationem, quam tibi facile me probaturum arbitrabar,

Cic. Att. 8, 11 D, § 7; so,

suam quoque rationem,

to have respect to one's own advantage, id. Verr. 2, 1, 48; and:

non minorem aratorum quam populi rationem,

Suet. Aug. 42 fin.:

salutis meae rationem,

Cic. Fam. 7, 3:

rationem officii, non commodi,

id. Sest. 10, 23; cf. id. Rosc. Am. 44, 128:

unius cujusque temporis ducta ratio est,

id. Div. in Caecil. 4, 16:

rationem officii atque existimationis,

id. Quint. 16, 53.—

In gen., to reckon, consider, hold, account, esteem as any thing (cf. aestimo and existimo;

very freq. in prose and poetry): parvi id ducebat,

Cic. Fin. 2, 8, 24:

pro nihilo aliquid,

Plaut. Pers. 4, 4, 85; Cic. Verr. 2, 2, 16 fin.; id. Tusc. 5, 32, 90; cf. Auct. Her. 4, 20, 28:

ea pro falsis ducit,

Sall. C. 3, 2; cf.:

innocentiam pro malevolentia,

id. ib. 12, 1:

vos eritis judices, Laudin' an vitio duci id factum oportuit,

Ter. Ad. prol. 5; so,

aliquid honori,

Sall. J. 11, 3:

aliquid laudi, Nep. praef. § 4: aliquem despicatui,

Cic. Fl. 27, 65: nihil praeter virtutem in bonis ducere (for which, shortly after, in bonis habere = numerare), Cic. Fin. 3, 3;

aliquem in numero hostium,

id. Verr. 2, 5, 25 fin.; Caes. B. G. 6, 32, 1; cf. ib. 6, 23, 8; without in, ib. 6, 21, 2; cf.:

aliquem loco affinium,

Sall. J. 14, 1 Kritz. N. cr.: aliquid testimonii loco, Quint. 5, 9, 10:

tutelae nostrae duximus, cum Africo bello urgerentur,

Liv. 21, 41; cf.:

officii duxit exorare filiae patrem, etc.,

Suet. Tib. 11:

faceret, quod e republica fideque sua duceret,

id. ib. 25, 7 et saep.:

malum cum amici tuum ducis malum,

Plaut. Capt. 1, 2, 48; cf.:

Archytas iracundiam seditionem quandam animi vere ducebat,

Cic. Rep. 1, 38:

eorum, quos idoneos ducebat, consilium habet,

Sall. J. 62, 4:

nil rectum nisi quod placuit sibi ducunt,

Hor. Ep. 2, 1, 83.— With acc. and inf.:

sic equidem ducebam animo rebarque futurum,

Verg. A. 6, 690:

ut omnia tua in te posita esse ducas humanosque casus virtute inferiores putes,

Cic. Lael. 2, 7, 19 fin.; id. Rep. 1, 2; 1, 17; 1, 38; 3, 9 (three times); Sall. J. 93, 5; Liv. 22, 14, 6; 22, 59, 5; Caes. B. G. 1, 3, 2; 4, 30, 2; 6, 18 et saep.—Here too probably belongs the much disputed passage: ludos et inania honoris medio rationis atque abundantiae duxit (= ludos publicos cum aliis rebus quae ad inania honoris pertinent, duxit, i. e. existimavit habendos et ponendos in medio rationis atque abundantiae, ut inter rationem, quae plane spernit inania, et abundantiam, quae eadem ostentat, media via incederet), he thought right to manage them in a middle course between reason and profusion, Tac. Agr. 6 fin., v. Dübner and Orell. ad h. l.

quō, adv. [prop. dat. or abl. of qui].

Where (rare but class.):

respondit, se nescire, quo loci esset,

Cic. Att. 8, 10:

quo loci illa nasceretur,

id. Div. 2, 66, 135:

mitte sectari rosa quo locorum Sera moretur,

Hor. C. 1, 38, 3.—

Trop.

For which reason, wherefore, whence:

miscella (uva) multo ante coquitur: quo prior legenda,

Varr. R. R. 1, 54:

anseres voraces sunt naturā: quo temperandum iis,

id. ib. 3, 10, 5:

quo aequior sum Pamphilo, Si, etc.,

Ter. And. 2, 5, 18; Cic. de Or. 2, 6, 25:

quo magis hoc philosopho faciendum est,

id. Fin. 3, 2, 4; id. Lael. 23, 86:

quo factum est, ut, etc.,

Nep. Milt. 7, 4; id. Them. 3, 4.—

For the reason that, because:

non edepol quo te impudicam crederem,

Plaut. Am. 3, 2, 32:

quod scribis, non quo ipse audieris, sed te ipsum putare, me,

Cic. Att. 10, 1, 3:

non quo libenter male audiam, sed quia, etc.,

id. de Or. 2, 75, 305:

non eo dico, quo mihi veniat in dubium,

id. Quint. 2, 5:

neque eo nunc dico, quo quidquam illum senserim,

Ter. Heaut. 3, 2, 43:

non pol, quo quemquam plus amem, Eo feci, sed,

id. Eun. 1, 2, 16.—

To or in which place, whither, where ( rel. and interrog):

dolia, quo vinaceos condat,

Cato, R. R. 10, 2:

quo, quo, scelesti, ruitis?

Hor. Epod. 7, 1:

locus, quo exercitui aditus non erat,

Caes. B. G. 2, 16:

non longius hostes aberant, quam quo telum adici potest,

id. ib. 2, 21; Cic. Fam. 3, 5, 3.— Of persons, to whom:

dabo parasitum inanem, quo recondas reliquias,

Plaut. Stich. 1, 3, 79:

quo illae nubent?

id. Aul. 3, 5, 13:

quo lubeat, nubant,

id. ib.: hominem beatum, quo illae pervenibunt divitiae! Pompon. ap. Non. 508, 6:

homo apud eos, quo se contulit, gratiosus,

Cic. Verr. 2, 4, 18, § 38.—With gen.:

quo gentium,

where in the world, Plaut. Bacch. 4, 7, 33; id. Rud. 3, 5, 44:

quo terrarum,

Liv. 39, 54, 8; cf.:

ne hodie quidem scire videmini, quo amentiae progressi sitis,

how far, to what pitch, id. 28, 27.—

Trop., to what end, for what purpose, wherefore, why:

quid hoc homine facias? aut quo civem importunum, aut quo potius hostem tam sceleratum reserves?

Cic. Sest. 13, 29:

quo tantam pecuniam?

id. Verr. 2, 2, 55, § 137:

dixit profecto, quo vellet aurum,

id. Cael. 21, 53:

nescis, quo valeat nummus? quem praebeat usum?

what money is good for, Hor. S. 1, 1, 73:

quo mihi fortunam, si non conceditur uti?

id. Ep. 1, 5, 12; Cic. Fam 7, 23, 2; Ov. Am. 3, 4, 41.—

Transf., to the end that, in order that, so that, that:

quo deteriores anteponantur bonis,

Plaut. Poen. prol. 38; Ter. And. 3, 1, 14:

id adjuta me, quo id flat facilius,

id. Eun. 1, 2, 70:

quo mare finiat iram,

Ov. H. 18, 203:

fraus mea quid petiit, nisi quo tibi jungerer uni?

id. ib. 20, 23:

hi omnes Athenas se contulerunt, non quo sequerentur otium,

Nep. Pelop. 2, 1:

quo ne, = ut ne: sed eo vidisti multum, quod praefinisti, quo ne pluris emerem,

Cic. Fam. 7, 2, 1:

cautum erat, quo ne plus auri et argenti facti, quo ne plus signati argenti et aeris domi haberemus,

Liv. 34, 9.—

Indef., with si, etc., to any place, anywhither:

si quo tu me ire vis,

Plaut. Aul. 2, 4, 5:

si quando Romam aliove quo mitterent legatos,

Liv. 38, 30:

si quo erat longius prodeundum,

Caes. B. G. 2, 48; Cic. Att. 8, 3, 7.

magnus, a, um (archaic gen. magnai for magnae:

magnai reipublicai gratia,

Plaut. Mil. 2, 1, 23), adj.; comp. mājor, us; sup. maxĭmus ( maxŭm-), a, um [root magh-; Sanscr. mahat, maba, great; Gr. megas; cf. meizôn for megiôn; cf. mêchos, majestas; also cf. root mak-; Gr. makros, and perh. makar], great, large.

Lit., of physical size or quantity, great, large; of things, vast, extensive, spacious, etc.: nequam et magnus homo, a great, tall fellow, Lucil. ap. Varr. L. L. 7, § 32 Mull.; cf.

the double meaning: tu, bis denis grandia libris Qui scribis Priami proelia, magnus homo es,

a great man, Mart. 9, 51, 4: magna ossa lacertique Apparent homini, Lucil. ap. Macr. S. 6, 1:

magna ossa lacertosque Exuit,

Verg. A. 5, 422: (scarus) magnusque bonusque, Enn. ap. App. Mag. p. 299 (Heduph. v. 9 Vahl.): indu mari magno, id. ap. Macr. 6, 2 (Ann. v. 425 Vahl.); so, in mari magno, id. ap. Fest. p. 356 Mull.; cf. Lucr. 2, 554:

magnus fluens Nilus,

Verg. G. 3, 28; Sen. Q. N. 4, 2, 2:

magna et pulcra domus,

spacious, Cic. N. D. 2, 6, 17:

montes,

Cat. 64. 280; cf. Olympum, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 20 Mull. (Ann. v. 1 Vahl.):

templa caelitum,

vast, id. ib. 7, § 6 (Trag. v. 227 Vahl.): magnae quercus, great oaks, lofty oaks, id. ap. Macr. S. 6, 2 (Ann. v. 194 Vahl.):

aquae,

great floods, inundations, Liv. 24, 9: saxa maxima, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 16, 37:

oppidum maximum,

Caes. B. G. 1, 23.—

Esp.

Of measure, weight, quantity, great, much, abundant, considerable, etc.:

maximum pondus auri, magnum numerum frumenti, vim mellis maximam exportasse,

Cic. Verr. 2, 2, 72, § 176:

magna pecunia mutua,

id. Att. 11, 3, 3:

copia pabuli,

Caes. B. G. 1, 16:

multitudo peditatus,

id. ib. 4, 34:

divitiae,

Nep. Dion. 1, 2:

populus,

Verg. A. 1, 148.—

Rarely of time, for longus, multus:

interea magnum sol circumvolvitur annum,

Verg. A. 3, 284:

magnum vocans solis (annum) comparatione lunaris,

Macr. S. 2, 11:

magno post tempore,

Just. 11, 10, 14; 32, 3, 10.—

Of the voice, loud, powerful, strong, mighty:

magna voce confiteri,

Cic. Caecin. 32, 92: major pars, the majority:

tribunorum,

Liv. 9, 46, 7.

Trop.

In gen., great, grand, mighty, noble, lofty, important, of great weight or importance, momentous: cum magnis dis, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 207 Vahl.); cf.: Saturnia magna dearum, id. ap. Prisc. p. 1103 P. (Ann. v. 482 Vahl.):

vir magnus in primis,

Cic. N. D. 1, 43, 120:

nemo igitur vir magnus sine aliquo adflatu divino umquam fuit,

id. ib. 2, 66, 167:

magnus hoc bello Themistocles fuit, nec minor in pace,

Nep. Them. 6, 1:

Cato clarus atque magnus habetur,

Sall. C. 53, 1:

amicus,

great, wealthy, Juv. 6, 312: res magnas parvasque Eloqui, Enn. ap. Gell. 12, 4 (Ann. v. 244 Vahl.):

virtus,

Caes. B. G. 2, 15:

infamia,

Cic. Fam. 1, 1:

eloquentia, gravitas, studium, contentio,

id. ib.:

multo major alacritas, studiumque pugnandi majus,

Caes. B. G. 1, 46:

causa,

great, important, weighty, Cic. Dom. 1, 1:

opus et arduum,

id. Or. 10, 33.— Absol. in neutr, sing. and plur.:

quamquam id magnum, et arduum est,

something great, Cic. Fam. 6, 7, 6: magna Di curant ( great things, important matters), parva neglegunt, id. N. D. 2, 66, 167:

magna loqui,

to say great things, speak boastfully, Tib. 2, 6, 11:

magnum est efficere, ut quis intellegat, quid sit illud, etc.,

it is a great, difficult, important thing, Cic. Ac. 1, 2, 7:

probitatem vel in eis, quos numquam vidimus, vel, quod majus est, in hoste etiam diligimus,

what is far greater, id. Lael. 9, 29: annus magnus, the great year, at the end of which the sun, moon, and planets were supposed to return to the same relative positions, the Piatonic year or cycle, consisting of 15000 years:

quarum (stellarum) ex disparibus motionibus, magnum annum mathematici nominaverunt, etc.,

Cic. N. D. 2, 20, 52; id. Fragm. ap. Tac. Or. 16.— Posit. in comparison: Alexander orbi magnus est, Alex. andro orbis angustus, great in comparison with, i. e. too great for, Sen. Suas. 1, 3.—

In partic.

Of age, with natu, advanced in years, of great age, aged:

jam magno natu,

Nep. Paus. 5; Liv. 3, 71, 3:

homo magnus natu,

id. 10, 38, 6.—Usually in the comp. and sup., with or without natu or annis, older, the elder, the oldest or eldest:

qui (Livius) fuit major natu quam Plautus et Naevius,

older than, earlier, Cic. Tusc. 1, 1, 3:

audivi ex majoribus natu,

id. Off. 1, 30, 109:

hic una e multis, quae maxima natu, Pyrgo,

Verg. A. 5, 644:

annos natus major quadraginta,

more than, Cic. Rosc. Am. 14, 39:

civis major annis viginti,

Suet. Caes. 42:

cum liberis, majoribus quam quindecim annos natis,

Liv. 45, 32.— Absol.: senis nostri frater major, the elder of two, Ter. Phorm. 1, 2, 13:

ex duobus filiis major, Caes B. C. 3, 108, 3: Fabii Ambusti filiae duae nuptae, Ser. Sulpicio major minor Licinio Stoloni erat,

Liv. 6, 34:

Gelo maximus stirpis,

id. 23, 30:

ut nubere vellet mulier viro, major juniori,

App. Mag. 27, p. 291, 28; cf.

in gen.: Cyrus major,

Lact. 4, 5, 7:

quaerere uter major aetate fuerit, Homerus an Hesiodus, cum minor Hecuba fuerit quam Helena,

Sen. Ep. 88, 5.—In legal lang., major (opp. minor), one who has attained his twenty-fifth year, who is of age:

si minor negotiis majoris intervenerit,

Dig. 4, 4, 24.—In plur. subst.: mājō-res, um, m., adults (opp. pueri), Varr. L. L. 9, 10, § 16 Mull.—But usually majores, ancestors, forefathers:

Itan tandem hanc majores famam tradiderunt tibi tui, Ut, etc.,

Plaut. Trin. 3, 2, 16:

ibi mei sunt majores siti, pater, avos, proavos, abavos,

id. Mil. 2, 4, 20:

L. Philippus, vir patre, avo, majoribus suis dignissimus,

Cic. Phil. 3, 10, 25:

patres majoresque nostri,

id. Div. in Caecil. 21, 69:

more majorum,

id. Att. 1, 1, 1:

spes tamen una est, aliquando populum Romanum majorum similem fore,

id. Fam. 12, 22, 2:

majores natu,

Nep. Iphicr. 1, 1:

maxima virgo,

the eldest of the Vestal virgins, Ov. F. 4, 639: major erus, the old master, the master of the house, the old man (opp.: minor erus, the young master): Le. Ubinam est erus? Li. Major apud forum'st, minor hic est intus, Plaut. As. 2, 2, 63: majores natu, of the Senate:

de istis rebus in patria majores natu consulemus,

Liv. 1, 32, 10.—In designating relationship, magnus denotes kindred of the fourth, major of the fifth, and maximus of the sixth degree; so, avunculus magnus, a great-uncle; amita magna, a greataunt; avunculus or amita major; avunculus maximus, amita maxima, etc.; v. h. vv., and cf. Dig. 38, 10, 10.—

In specifications of value, in the neutr. absol., magni or magno, high, dear, of great value, at a high price, etc.; cf.: pretii majoris or maximi, higher, highest, very high:

magni esse,

to be highly esteemed, Cic. Fam. 13, 72, 2:

magni aestimare,

id. Tusc. 5, 7, 20:

magni existimans interesse ad decus,

to be of great consequence, id. N. D. 1, 4, 7:

emere agros poterunt quam volent magno,

id. Agr. 2, 13, 34:

magno vendere,

id. Verr. 2, 3, 30, § 71:

conducere aliquid nimium magno,

too high, too dear, id. Att. 1, 17, 9:

magno illi ea cunctatio stetit,

cost him dear, Liv. 2, 36.— Comp.:

ornatus muliebris majoris pretii,

Cic. Inv 1, 31, 51, rarely without pretii:

multo majoris alapae mecum veneunt,

dearer, higher, Phaedr. 2, 5, 25.— Sup.: te haec solum semper fecit maxumi, most highly prized, Ter And. 1, 5, 58:

senatus auctoritatem sibi maximi videri,

Cic. Att. 1, 14, 2: in majus, too greatly, too highly, greater than it is:

extollere aliquid in majus,

more highly than it deserves, Tac. A. 15, 30:

celebrare,

id. ib. 13, 8:

nuntiare,

id. H. 3, 38:

credere,

to believe a thing to be worse than it is, id. ib. 1, 18:

accipere,

to take a thing to be greater than it is, id. ib. 3, 8 init.: innotescere, in an exaggerated manner, id. ib 4, 50.—Also with abl., in majus vero ferri, Liv. 21, 32, 7.—

Magnum and maximum, adverbially, greatly, loudly (ante- and post-class.):

magnum clamat,

greatly, with a loud voice, aloud, Plaut. Mil. 3, 2, 10:

inclamare,

Gell. 5, 9 fin.:

exclamat derepente maximum,

Plaut. Most. 2, 2, 57.—Hence, măgis, adv., only in comp. in this anomalous form (i. e. mag-ius, like pris-cus for [p. 1100] prius-cus, and pris-tinus for prius-tinus); and in sup.: maxĭmē ( maxŭmē).

Comp.: magĭs (apocop. form, măgĕ, Plaut. As. 1, 1, 51; 2, 3, 14; id. Mon. 2, 3, 35; id. Poen. 1, 2, 64; 1, 2, 14; id. Trin. 4, 3, 46; id. Truc. 1, 2, 75; 3, 1, 17; 4, 4, 34; Lucr. 4, 81; 756; 5, 1203; Prop. 1, 11, 9; 3 (4), 14, 2; 4 (5), 8, 16; Verg. A. 10, 481; Sol. 22 fin.; but in Enn. ap. Cic. Fam. 7, 13, 2, magis or magi'. Acc. to Serv. Verg. A. 10, 481, Cicero in the Frumentaria wrote: mage condemnatum hominum in judicium adducere non posse), in a higher degree, more completely, more (for the difference between magis, plus, potius, and amplius, v. amplius).—

In gen.

With no qualifying words.

With the addition of the second term of the comparison.

With verbs:

quae (facinora) istaec aetas fugere magis quam sectari solet,

Plaut. Mil. 3, 1, 28:

saliendo sese exercebant magis, quam scorto aut saviis,

id. Bacch. 3, 3, 25; id. Pers. 4, 4, 108; 86:

magis honorem tribuere quam salutem accipere,

Caes. B. G. 7, 20, 7:

nisi forte magis erit parricida, si qui consularem patrem, quam si quis humilem necarit,

Cic. Mil. 7, 17:

magis ut consuetudinem servem, quam quod, etc.,

id. Clu. 32, 89.—Repeated:

quam magis exhausto spumaverit ubere mulctra, Laeta magis pressis manabunt flumina mammis, i. e. quo magis,... eo magis,

Verg. G. 3, 309 sq.; cf.:

tam magis illa fremens... quam magis effuso crudescunt sanguine pugnae,

id. ib. 7, 787 sq.; v. Hand, Turs. III. p. 566.—Magis est, quod or ut, there is greater reason, there is more cause that, etc.:

quamobrem etsi magis est, quod gratuler tibi, quam quod te rogem: tamen etiam rogo, etc.,

Cic. Att. 16, 5, 2:

magis est, ut ipse moleste ferat, errasse se, quam ut, etc.,

id. Cael. 6, 14.—

With substt., usu. with quam: tu me amoris magis quam honoris servavisti gratia, Poet. ap. Cic. Tusc. 4, 32, 69: bellipotentes sunt magi' quam sapientipotentes, Enn. ap. Cic. Div. 2, 56, 116 (Ann. v. 188 Vahl.):

umbra es amantum magis quam amator,

Plaut. Mil. 3, 1, 31:

magis adeo id facilitate quam alia ulla culpa mea contigit,

Cic. de Or. 2, 4, 15:

aditus ad consulatum non magis nobilitati quam virtuti pateret,

id. Mur. 8, 17:

magis ratione et consilio quam virtute vicisse,

Caes. B. G. 1, 40, 8; cf.:

ut magis virtute quam dolo contenderent,

id. ib. 1, 13, 6:

se magis consuetudine sua quam merito eorum civitatem conservaturum,

id. ib. 2, 32, 1:

timori magis quam religioni consulere,

id. B. C. 1, 67, 3:

jus bonumque apud eos non legibus magis quam natura valebat,

Sall. C. 9, 1:

non duces magis quam milites callent (obsistere, etc.),

Curt. 3, 2, 14.—And after negatives: non magis quam, as little as:

in dicendo irasci, dolere... non sunt figurae, non magis quam suadere,

Quint. 9, 1, 23:

Romanos nec magis jam dolo capi quam armis vinci posse,

Liv. 10, 4, 10:

pro certo habens non magis Antonio eripi se quam Caesari Brutum posse,

Sen. Suas. 6, 17:

non magis Alexandri saevitiam quam Bessi parricidium ferre potuisse,

Curt. 7, 6, 15; cf.:

nec magis post proelium quam in proelio caedibus temperatum est,

Liv. 2, 16, 9. —Followed by atque instead of quam (rare):

non Apollinis magis verum atque hoc responsum est,

Ter. And. 4, 2, 15.— With the comp. abl. (rare):

quid philosophia magis colendum?

Cic. Fin. 3, 22, 76:

quanto magis Aliensi die Aliam ipsam reformidaturos?

Liv. 6, 28, 6 Weissenb. ad loc.:

quam Juno fertur terris magis omnibus unam... coluisse,

Verg. A. 1, 15 (cf. B. 3. infra):

Albanum sive Falernum Te magis appositis delectat,

Hor. S. 2, 8, 17.—

With pronn.:

quid habetis, qui mage immortales vos credam esse quam ego siem?

Plaut. Poen. 1, 2, 64:

quis homo sit magis meus quam tu es?

id. Mil. 3, 1, 20:

quam mage amo quam matrem meam,

id. Truc. 3, 1, 17; cf.:

quem ego ecastor mage amo quam me,

id. ib. 4, 4, 34.—With utrum, followed by an:

jam scibo, utrum haec me mage amet, an marsupium,

Plaut. Men. 2, 3, 35.—With the abl. instead of quam:

nec magis hac infra quicquam est in corpore nostro,

Lucr. 3, 274; Verg. A. 1, 15.—

With adjj. and advv., and esp. with those which do not admit the comparative termination (most freq. without adding the second term of the comparison; v. under b. d): numquam potuisti mihi Magis opportunus advenire quam advenis, Plaut. Most. 3, 1, 47:

neque lac lacti magis est simile, quam ille ego similis est mei,

id. Am. 2, 1, 54:

ars magis magna atque uber, quam difficilis et obscura,

Cic. de Or. 1, 42, 190:

corpora magna magis quam firma,

Liv. 5, 44, 4:

vultu pulchro magis quam venusto,

Suet. Ner. 51.—With the abl., Plaut. As. 3, 3, 114:

neque ego hoc homine quemquam vidi magis malum,

id. Ps. 4, 1, 27:

ab secundis rebus magis etiam solito incauti,

Liv. 5, 44, 6.—With compp. (adding to their force):

ita fustibus sum mollior miser magis quam ullus cinaedus,

Plaut. Aul. 3, 2, 8. —

Without the addition of the second term.

With verbs: ergo plusque magisque viri nunc gloria claret, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 315 Vahl.):

sapiunt magis,

Plaut. Bacch. 3, 3, 4:

magis curae est, magisque afformido, ne, etc.,

id. ib. 4, 10, 3:

magis metuant,

id. Mil. 5, 44:

tum magis id diceres, Fanni, si, etc.,

Cic. Lael. 7 fin.; cf. id. Rep. 1, 40, 62:

cum Pompeius ita contendisset, ut nihil umquam magis,

id. Fam. 1, 9, 20:

magis velle, for malle: quod magis vellem evenire,

Ter. Eun. 5, 7, 1; Val. Fl. 3, 270.—

With substt.: non ex jure manum consertum sed magi' ferro, Enn. ap. Gell. 20, 10 (Ann. v. 276 Vahl.):

magis aedilis fieri non potuisset,

better, finer, Cic. Planc. 24, 60.—

With pronn.:

ecastor neminem hodie mage Amat corde atque animo suo,

Plaut. Truc. 1, 2, 75.—

With adjj. and advv. (so most freq.).—With adjj.:

ut quadam magis necessaria ratione recte sit vivendum,

Cic. Verr. 2, 3, 1, § 2:

magis anxius,

Ov. M. 1, 182:

hic magis tranquillu'st,

Plaut. Bacch. 5, 2, 55:

nihil videtur mundius, nec magis compositum quicquam, nec magis elegans,

Ter. Eun. 5, 4, 12:

nemo fuit magis severus nec magis continens,

id. ib. 2, 1, 21:

quod est magis verisimile,

Caes. B. G. 3, 13, 6:

magis admirabilis oratio,

Quint. 8, 3, 24:

magis communia verba,

id. 8, 2, 24 et saep.; rare: magis quam in aliis = praeter ceteros;

nescio quo pacto magis quam in aliis suum cuique pulchrum est,

Cic. Tusc. 5, 22, 63.— With advv.:

magis aperte,

Ter. Ad. 4, 5, 30:

magis impense,

id. ib. 5, 9, 36.—With compp. adding to their force:

magis est dulcius,

Plaut. Stich. 5, 4, 22:

magis majores nugae,

id. Men. prol. 55:

magis modum in majorem,

id. Am. 1, 1, 145:

contentiores mage erunt,

id. Poen. 2, 15.—

Strengthened.

By etiam, multo, tanto, eo, hoc, quo, tam, quam; and negatively, nihilo:

qualis in dicendo Hierocles Alabandeus, magis etiam Menecles, frater ejus, fuit,

Cic. Brut. 95, 325; id. Off. 1, 21, 72:

illud ad me, ac multo etiam magis ad vos,

id. de Or. 2, 32, 139:

tanto magis Dic, quis est?

Plaut. Bacch. 3, 6, 28:

ut quidque magis contemplor, tanto magis placet,

id. Most. 3, 2, 146:

vicina cacumina caelo, quam sint magis, tanto magis fument,

Lucr. 6, 460:

quanto ille plura miscebat, tanto hic magis in dies convalescebat,

Cic. Mil. 9, 25:

sed eo magis cauto est Opus, ne huc exeat, qui, etc.,

Plaut. Most. 4, 2, 22:

atque eo magis, si, etc.,

Cic. Verr. 2, 3, 1, § 1:

eoque magis quod, etc.,

id. Lael. 2, 7; Caes. B. G. 1, 23; 1, 47; 3, 14;

5, 1: immo vero etiam hoc magis, quam illi veteres, quod, etc.,

Cic. Agr. 2, 35, 97:

hoc vero magis properare Varro, ut, etc.,

Caes. B. C. 2, 20:

quo magis cogito ego cum meo animo,

Plaut. Most. 3, 2, 13; Nep. Thras. 2:

magis quam id reputo, tam magis uror,

Plaut. Bacch. 5, 1, 5:

tam magis illa fremens... Quam magis, etc.,

Verg. A. 7, 787:

quanto mage... tam magis,

Lucr. 4, 81 sq.:

quam magis in pectore meo foveo, quas meus filius turbas turbet... magis curae est magisque afformido, ne, etc.,

Plaut. Bacch. 4, 10, 1; 4, 4, 27; id. Men. 1, 1, 19:

quam magis te in altum capessis, tam aestus te in portum refert,

id. As. 1, 3, 6:

densior hinc suboles Quam magis, etc.,

Verg. G. 3, 309:

cum Vercingetorix nihilo magis in aequum locum descenderet,

Caes. B. G. 6, 53.—

By reduplication: magis magisque, magis et magis, magis ac magis; and poet. also, magis magis, more and more: ex desiderio magis magisque maceror, Afran. ap. Charis. p. 182 P.:

cum cotidie magis magisque perditi homines tectis ac templis urbis minarentur,

Cic. Phil. 1, 2, 5; id. Fam. 2, 18, 2; 16, 21, 2; Sall. C. 5, 7; cf. Cic. Fil. Fam. 16, 21, 2:

de Graecia cotidie magis et magis cogito,

Cic. Att. 14, 18, 4; 16, 3, 1; id. Brut. 90, 308; Liv. 7, 32, 6; Sall. J. 8, 6:

magis deinde ac magis,

Suet. Vit. 10:

post hoc magis ac magis,

id. Gram. 3;

for which also: magisque ac magis deinceps,

id. Tit. 3; Tac. A. 14, 8; Sen. de Ira, 3, 1, 4; id. Ep. 114, 25; id. Ben. 2, 14, 4; Plin. Ep. 1, 12, 10; 7, 3, 4; 10, 28, 3.— Poet. also:

magis atque magis,

Verg. A. 12, 239; Cat. 68, 48:

post, vento crescente, magis magis increbescunt,

id. 64, 275; cf. Verg. G. 4, 311.—

Pleon.

With potius (anteclass.):

magis decorum'st Libertum potius quam patronum onus in via portare,

Plaut. As. 3, 3, 99:

mihi magis lubet cum probis potius quam cum improbis vivere,

id. Trin. 2, 1, 38.—

With malle: quam cum lego, nihil malo quam has res relinquere;

his vero auditis multo magis,

Cic. Tusc. 1, 31, 76:

finge enim malle eum magis suum consequi quam, etc.,

Dig. 17, 2, 52, § 10. —

In partic.: non (neque) magis quam.

To signify perfect equality between two enunciations, no more... than; just as much... as; or neg., no more... than; just as little... as:

domus erat non domino magis ornamento quam civitati,

i. e. just as much to the city as to its owner, Cic. Verr. 2, 4, 3, § 5; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 4, 2:

non Hannibale magis victo a se quam Q. Fabio,

Liv. 22, 27, 2:

conficior enim maerore, mea Terentia, nec me meae miseriae magis excruciant quam tuae vestraeque,

Cic. Fam. 13, 3, 1; Liv. 9, 22.— Neg.: qui est enim animus in aliquo morbo... non magis est sanus, quam id corpus, quod in morbo est, i. e. is just as far from being sound as a body, etc., Cic. Tusc. 3, 5, 10:

si aliqua in re Verris similis fuero, non magis mihi deerit inimicus quam Verri defuit,

id. Verr. 2, 3, 69, § 162; id. Fam. 5, 12, 3; id. de Or. 2, 8, 31:

non nascitur itaque ex malo bonum, non magis quam ficus ex olea,

Sen. Ep. 87, 25;

Quint. prooem. § 26: non magis Gaium imperaturum, quam per Baianum sinum equis discursurum,

Suet. Calig. 19. —Ellipt.:

nec eo magis lege liberi sunto,

just as little from that as from the rest, Cic. Leg. 3, 4, 11.—

For restricting the idea expressed in the clause with non magis, so that not more, according to a common figure of speech, = less; in Engl. not so much... as; less... than:

deinde credas mihi affirmanti velim, me hoc non pro Lysone magis quam pro omnibus scribere,

Cic. Fam. 13, 24; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 17:

miserebat non poenae magis homines, quam sceleris, quo poenam meriti essent,

Liv. 2, 5; 1, 28.—

Magis minusve, magis aut minus, or magis ac minus; post-Aug. for the usual plus minusve, more or less:

sed istud magis minusve vitiosum est pro personis dicentium,

Quint. 11, 1, 27; Plin. 17, 24, 37, § 220:

minora vero plerumque sunt talia, ut pro persona, tempore, loco, causa magis ac minus vel excusata debeant videri vel reprehendenda,

Quint. 11, 1, 14; Plin. 37, 5, 18, § 67:

quaedam tamen et nationibus puto magis aut minus convenire,

Sen. Ep. 40, 11; cf.:

quosdam minus aut magis osos veritatem,

id. Suas. 1, 5:

aut minus, aut magis,

id. Ep. 82, 14.—

With alius... alio, etc.: ceterae philosophorum disciplinae, omnino alia magis alia, sed tamen omnes, one more than another, i. e. in different degrees, Cic. Fin. 3, 3, 11 Madvig. ad loc. (al.:

alia magis, alia minus, v. Hand, Turs. III. p. 560): mihi videntur omnes quidem illi errasse... sed alius alio magis,

Cic. Fin. 4, 16, 43:

sunt omnino omnes fere similes, sed declarant communis notiones, alia magis alia,

id. Tusc. 4, 24, 53:

alii aliis magis recusare,

Liv. 29, 15, 11.— Sup.: maxĭmē( maxŭmē), in the highest degree, most of all, most particularly, especially, exceedingly, very, etc.

Lit.

Alone.

With a verb:

haec una res in omni libero populo maximeque in pacatis tranquillisque civitatibus praecipue semper floruit,

Cic. de Or. 1, 8, 30:

quid commemorem primum aut laudem maxime?

Ter. Eun. 5, 9, 14; 3, 1, 79:

nos coluit maxime,

id. Ad. 3, 2, 54:

quem convenire maxime cupiebam,

Plaut. Pers. 2, 4, 30; id. As. 3, 3, 133:

de te audiebamus ea, quae maxime vellemus,

Cic. Fam. 12, 25, a, 7; cf. id. Att. 13, 1:

extra quos (fines) egredi non possim, si maxime velim,

id. Quint. 10, 35:

in re publica maxime conservanda sunt jura belli,

most especially, id. Off. 1, 11, 33: huic legioni Caesar propter virtutem confidebat maxime, [p. 1101] Caes. B. G. 1, 40:

quem Homero crederet maxime accedere,

came nearest to, Quint. 10, 1, 86; cf.

pugnare,

most violently, Plaut. Am. 1, 1, 271; 1, 1, 44:

jubere,

most positively, id. Bacch. 4, 9, 80:

id enim est profecto, quod constituta religione rem publicam contineat maxime,

Cic. Leg. 2, 27, 69; cf. maxime fin.:

ab eo exordiri volui maxime,

id. Off. 1, 2, 4:

cernere naturae vim maxime,

id. Tusc. 1, 15, 35.—

With an adj.:

res maxime necessaria,

Cic. Lael. 23, 86:

loca maxime frumentaria,

Caes. B. G. 1, 10:

loci ad hoc maxime idonei,

Quint. 1, 11, 13:

maxime naturali carent amicitia,

Cic. Lael. 21, 80:

maxime feri,

Caes. B. G. 2, 4:

qui eo tempore maxime plebi acceptus erat,

id. ib. 1, 3:

idem ad augendam eloquentiam maxime accommodati erunt,

Quint. 1, 11, 13:

elegans maxime auctor,

id. 10, 1, 93:

maxime vero commune est quaerere, an sit honesta? etc.,

id. 2, 4, 37:

noto enim maxime utar exemplo,

id. 7, 3, 3.—So with supp.:

quae maxime liberalissima,

Cic. Att. 12, 38, 3:

maxime gravissimam omniumque (rerum),

Liv. 41, 23, 4 MS. (dub.: maxumam gravissimamque, Weissenb.). —

With numerals, at most:

puer ad annos maxime natus octo,

Gell. 17, 8, 4.—

With an adv.:

ut dicatis quam maxime ad veritatem accommodate,

Cic. de Or. 1, 33, 149 (v. infra 2).—

Strengthened by unus, unus omnium, omnium, multo, vel, tam, quam, etc. (supply potest):

qui proelium unus maxime accenderat,

Curt. 5, 2, 5:

cum sua modestia unus omnium maxime floreret,

Nep. Milt. 1, 1:

quae maxime omnium belli avida,

Liv. 23, 49; 4, 59; cf. Drak. ad Liv. 36, 19, 4:

atque ea res multo maxime disjunxit illum ab illa,

Ter. Hec. 1, 2, 85:

imperium populi Romani multo maxime miserabile visum est,

Sall. C. 36, 4:

illud mihi videtur vel maxime confirmare, etc.,

Cic. N. D. 2, 65, 162:

hoc enim uno praestamus vel maxime feris,

id. de Or. 1, 8, 32:

quae quidem vel maxime suspicionem movent,

id. Part. Or. 33, 114:

quam potes, tam verba confer maxime ad compendium,

as much as possible, Plaut. Mil. 3, 1, 186:

ego jubeo quam maxime unam facere nos hanc familiam,

Ter. Ad. 5, 8, 2:

ut quam maxime permaneant diuturna corpora,

Cic. Tusc. 1, 45, 108; id. de Or. 1, 34, 154:

quo mihi rectius videtur, memoriam nostri quam maxime longam efficere,

Sall. C. 1, 3:

ceterum illum juvenem incipere a quam maxime facili ac favorabili causa velim,

Quint. 12, 6, 6.—

With the relative qui in the phrases, quam qui maxime and ut qui maxime:

tam enim sum amicus rei publicae, quam qui maxime,

as any one whatever, Cic. Fam. 5, 2, 6:

grata ea res, ut quae maxime senatui umquam fuit,

Liv. 5, 25; 7, 33.—

With ut quisque... ita (maxime, potissimum or minime), the more... the more (or less):

hoc maxime officii est, ut quisque maxime opis indigeat, ita ei potissimum opitulari,

Cic. Off. 1, 15, 49:

ut quisque magnitudine animae maxime excellit, ita maxime, etc.,

id. ib. 1, 19, 64; cf.

, in the contrary order: colendum autem esse ita quemque maxime, ut quisque maxime virtutibus his lenioribus erit ornatus,

id. ib. 1, 15, 47:

ut enim quisque maxime ad suum commodum refert, quaecumque agit, ita minime est vir bonus,

id. Leg. 1, 18, 49.—

In gradations, to denote the first and most desirable, first of all, in the first place:

hujus industriam maxime quidem vellem, ut imitarentur ii, quos oportebat: secundo autem loco, ne alterius labori inviderent,

Cic. Phil. 8, 10, 31; cf. id. Caecin. 9, 23:

si per eum reductus insidiose redissem, me scilicet maxime sed proxime illum quoque fefellissem,

id. Rab. Post. 12, 33:

in quo genere sunt maxime oves, deinde caprae,

Varr. R. R. 2, 9, 1:

maxime... dein,

Plin. 9, 16, 23, § 56:

sed vitem maxime populus videtur alere, deinde ulmus, post etiam fraxinus,

Col. 5, 6, 4:

maxime... deinde... postea... minume,

Plin. 37, 12, 75, § 196:

maxime... postea... ultimae,

Col. 6, 3, 6:

post Chium maxime laudatur Creticum, mox Aegyptium,

Plin. 18, 7, 17, § 77.—

Transf.

Like potissimum, to give prominence to an idea, especially, particularly, principally:

quae ratio poetas, maximeque Homerum impulit, ut, etc.,

Cic. N. D. 2, 6, 6; Varr. R. R. 1, 51, 1:

scribe aliquid, et maxime, si Pompeius Italia cedit,

Cic. Att. 7, 12, 4: de Cocceio et Libone quae scribis, approbo:

maxime quod de judicatu meo,

id. ib. 12, 19, 2; id. Fin. 5, 1, 1:

cognoscat etiam rerum gestarum et memoriae veteris ordinem, maxime scilicet nostrae civitatis,

id. Or. 34, 120; id. Att. 13, 1, 2.—So in the connection, cum... tum maxime; tum... tum maxime; ut... tum maxime, but more especially:

scio et perspexi saepe: cum antehac, tum hodie maxime,

Plaut. Mil. 4, 8, 56:

plena exemplorum est nostra res publica, cum saepe, tum maxime bello Punico secundo,

Cic. Off. 3, 11, 47; id. Att. 11, 6, 1; id. Fl. 38, 94:

tum exercitationibus crebris atque magnis, tum scribendo maxime persequatur,

id. de Or. 2, 23, 96:

longius autem procedens, ut in ceteris eloquentiae partibus, tum maxime, etc.,

id. Brut. 93, 320.— With nunc, nuper, tum, cum, just, precisely, exactly: Me. Quid? vostrum patri Filii quot eratis? M. Su. Ut nunc maxime memini, duo, just now, Plaut. Men. 5, 9, 58:

cum iis, quos nuper maxime liberaverat,

Caes. B. C. 3, 9:

ipse tum maxime admoto igne refovebat artus,

Curt. 8, 4, 25; 6, 6, 10; 5, 7, 2; Liv. 27, 4, 2 Drak.:

haec cum maxime loqueretur, sex lictores eum circumsistunt valentissimi,

Cic. Verr. 2, 5, 54, § 142; cf. id. ib. 2, 2, 76, § 187;

2, 4, 38, § 72: totius autem injustitiae nulla capitalior, quam eorum, qui cum maxime fallunt, id agunt, ut viri boni esse videantur,

id. Off. 1, 13, 41; Liv. 4, 3; 30, 33:

tum cum maxime,

at that precise time, at that moment, Liv. 40, 13, 4; 40, 32, 1; 33, 9, 3; 43, 7, 8; so,

tunc cum maxime,

Curt. 3, 2, 17:

nunc cum maxime,

Cic. Clu. 5, 12; id. Sen. 11, 38; Liv. 29, 17, 7; v. 2. cum.—

In colloquial lang., to denote emphatic assent, certainly, by all means, very well, yes; and with immo, to express emphatic dissent, certainly not, by no means: Ar. Jace, pater, talos, ut porro nos jaciamus. De. Maxime, Plaut. As. 5, 2, 54; id. Curc. 2, 3, 36: Th. Nisi quid magis Es occupatus, operam mihi da. Si. Maxime, id. Most. 4, 3, 17; Ter. And. 4, 5, 23: Ca. Numquid peccatum est, Simo? Si. Immo maxime, Plaut. Ps. 1, 5, 80; Ter. Hec. 2, 1, 31:

scilicet res ipsa aspera est, sed vos non timetis eam. Immo vero maxime,

Sall. C. 52, 28 (v. immo); v. Hand, Turs. III. p. 552-607.

Magnus, i, m., a Roman surname, e. g. Cn. Pompeius Magnus; v. Pompeius.

magnus, a, um (archaic gen. magnai for magnae:

magnai reipublicai gratia,

Plaut. Mil. 2, 1, 23), adj.; comp. mājor, us; sup. maxĭmus ( maxŭm-), a, um [root magh-; Sanscr. mahat, maba, great; Gr. megas; cf. meizôn for megiôn; cf. mêchos, majestas; also cf. root mak-; Gr. makros, and perh. makar], great, large.

Lit., of physical size or quantity, great, large; of things, vast, extensive, spacious, etc.: nequam et magnus homo, a great, tall fellow, Lucil. ap. Varr. L. L. 7, § 32 Mull.; cf.

the double meaning: tu, bis denis grandia libris Qui scribis Priami proelia, magnus homo es,

a great man, Mart. 9, 51, 4: magna ossa lacertique Apparent homini, Lucil. ap. Macr. S. 6, 1:

magna ossa lacertosque Exuit,

Verg. A. 5, 422: (scarus) magnusque bonusque, Enn. ap. App. Mag. p. 299 (Heduph. v. 9 Vahl.): indu mari magno, id. ap. Macr. 6, 2 (Ann. v. 425 Vahl.); so, in mari magno, id. ap. Fest. p. 356 Mull.; cf. Lucr. 2, 554:

magnus fluens Nilus,

Verg. G. 3, 28; Sen. Q. N. 4, 2, 2:

magna et pulcra domus,

spacious, Cic. N. D. 2, 6, 17:

montes,

Cat. 64. 280; cf. Olympum, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 20 Mull. (Ann. v. 1 Vahl.):

templa caelitum,

vast, id. ib. 7, § 6 (Trag. v. 227 Vahl.): magnae quercus, great oaks, lofty oaks, id. ap. Macr. S. 6, 2 (Ann. v. 194 Vahl.):

aquae,

great floods, inundations, Liv. 24, 9: saxa maxima, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 16, 37:

oppidum maximum,

Caes. B. G. 1, 23.—

Esp.

Of measure, weight, quantity, great, much, abundant, considerable, etc.:

maximum pondus auri, magnum numerum frumenti, vim mellis maximam exportasse,

Cic. Verr. 2, 2, 72, § 176:

magna pecunia mutua,

id. Att. 11, 3, 3:

copia pabuli,

Caes. B. G. 1, 16:

multitudo peditatus,

id. ib. 4, 34:

divitiae,

Nep. Dion. 1, 2:

populus,

Verg. A. 1, 148.—

Rarely of time, for longus, multus:

interea magnum sol circumvolvitur annum,

Verg. A. 3, 284:

magnum vocans solis (annum) comparatione lunaris,

Macr. S. 2, 11:

magno post tempore,

Just. 11, 10, 14; 32, 3, 10.—

Of the voice, loud, powerful, strong, mighty:

magna voce confiteri,

Cic. Caecin. 32, 92: major pars, the majority:

tribunorum,

Liv. 9, 46, 7.

Trop.

In gen., great, grand, mighty, noble, lofty, important, of great weight or importance, momentous: cum magnis dis, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 207 Vahl.); cf.: Saturnia magna dearum, id. ap. Prisc. p. 1103 P. (Ann. v. 482 Vahl.):

vir magnus in primis,

Cic. N. D. 1, 43, 120:

nemo igitur vir magnus sine aliquo adflatu divino umquam fuit,

id. ib. 2, 66, 167:

magnus hoc bello Themistocles fuit, nec minor in pace,

Nep. Them. 6, 1:

Cato clarus atque magnus habetur,

Sall. C. 53, 1:

amicus,

great, wealthy, Juv. 6, 312: res magnas parvasque Eloqui, Enn. ap. Gell. 12, 4 (Ann. v. 244 Vahl.):

virtus,

Caes. B. G. 2, 15:

infamia,

Cic. Fam. 1, 1:

eloquentia, gravitas, studium, contentio,

id. ib.:

multo major alacritas, studiumque pugnandi majus,

Caes. B. G. 1, 46:

causa,

great, important, weighty, Cic. Dom. 1, 1:

opus et arduum,

id. Or. 10, 33.— Absol. in neutr, sing. and plur.:

quamquam id magnum, et arduum est,

something great, Cic. Fam. 6, 7, 6: magna Di curant ( great things, important matters), parva neglegunt, id. N. D. 2, 66, 167:

magna loqui,

to say great things, speak boastfully, Tib. 2, 6, 11:

magnum est efficere, ut quis intellegat, quid sit illud, etc.,

it is a great, difficult, important thing, Cic. Ac. 1, 2, 7:

probitatem vel in eis, quos numquam vidimus, vel, quod majus est, in hoste etiam diligimus,

what is far greater, id. Lael. 9, 29: annus magnus, the great year, at the end of which the sun, moon, and planets were supposed to return to the same relative positions, the Piatonic year or cycle, consisting of 15000 years:

quarum (stellarum) ex disparibus motionibus, magnum annum mathematici nominaverunt, etc.,

Cic. N. D. 2, 20, 52; id. Fragm. ap. Tac. Or. 16.— Posit. in comparison: Alexander orbi magnus est, Alex. andro orbis angustus, great in comparison with, i. e. too great for, Sen. Suas. 1, 3.—

In partic.

Of age, with natu, advanced in years, of great age, aged:

jam magno natu,

Nep. Paus. 5; Liv. 3, 71, 3:

homo magnus natu,

id. 10, 38, 6.—Usually in the comp. and sup., with or without natu or annis, older, the elder, the oldest or eldest:

qui (Livius) fuit major natu quam Plautus et Naevius,

older than, earlier, Cic. Tusc. 1, 1, 3:

audivi ex majoribus natu,

id. Off. 1, 30, 109:

hic una e multis, quae maxima natu, Pyrgo,

Verg. A. 5, 644:

annos natus major quadraginta,

more than, Cic. Rosc. Am. 14, 39:

civis major annis viginti,

Suet. Caes. 42:

cum liberis, majoribus quam quindecim annos natis,

Liv. 45, 32.— Absol.: senis nostri frater major, the elder of two, Ter. Phorm. 1, 2, 13:

ex duobus filiis major, Caes B. C. 3, 108, 3: Fabii Ambusti filiae duae nuptae, Ser. Sulpicio major minor Licinio Stoloni erat,

Liv. 6, 34:

Gelo maximus stirpis,

id. 23, 30:

ut nubere vellet mulier viro, major juniori,

App. Mag. 27, p. 291, 28; cf.

in gen.: Cyrus major,

Lact. 4, 5, 7:

quaerere uter major aetate fuerit, Homerus an Hesiodus, cum minor Hecuba fuerit quam Helena,

Sen. Ep. 88, 5.—In legal lang., major (opp. minor), one who has attained his twenty-fifth year, who is of age:

si minor negotiis majoris intervenerit,

Dig. 4, 4, 24.—In plur. subst.: mājō-res, um, m., adults (opp. pueri), Varr. L. L. 9, 10, § 16 Mull.—But usually majores, ancestors, forefathers:

Itan tandem hanc majores famam tradiderunt tibi tui, Ut, etc.,

Plaut. Trin. 3, 2, 16:

ibi mei sunt majores siti, pater, avos, proavos, abavos,

id. Mil. 2, 4, 20:

L. Philippus, vir patre, avo, majoribus suis dignissimus,

Cic. Phil. 3, 10, 25:

patres majoresque nostri,

id. Div. in Caecil. 21, 69:

more majorum,

id. Att. 1, 1, 1:

spes tamen una est, aliquando populum Romanum majorum similem fore,

id. Fam. 12, 22, 2:

majores natu,

Nep. Iphicr. 1, 1:

maxima virgo,

the eldest of the Vestal virgins, Ov. F. 4, 639: major erus, the old master, the master of the house, the old man (opp.: minor erus, the young master): Le. Ubinam est erus? Li. Major apud forum'st, minor hic est intus, Plaut. As. 2, 2, 63: majores natu, of the Senate:

de istis rebus in patria majores natu consulemus,

Liv. 1, 32, 10.—In designating relationship, magnus denotes kindred of the fourth, major of the fifth, and maximus of the sixth degree; so, avunculus magnus, a great-uncle; amita magna, a greataunt; avunculus or amita major; avunculus maximus, amita maxima, etc.; v. h. vv., and cf. Dig. 38, 10, 10.—

In specifications of value, in the neutr. absol., magni or magno, high, dear, of great value, at a high price, etc.; cf.: pretii majoris or maximi, higher, highest, very high:

magni esse,

to be highly esteemed, Cic. Fam. 13, 72, 2:

magni aestimare,

id. Tusc. 5, 7, 20:

magni existimans interesse ad decus,

to be of great consequence, id. N. D. 1, 4, 7:

emere agros poterunt quam volent magno,

id. Agr. 2, 13, 34:

magno vendere,

id. Verr. 2, 3, 30, § 71:

conducere aliquid nimium magno,

too high, too dear, id. Att. 1, 17, 9:

magno illi ea cunctatio stetit,

cost him dear, Liv. 2, 36.— Comp.:

ornatus muliebris majoris pretii,

Cic. Inv 1, 31, 51, rarely without pretii:

multo majoris alapae mecum veneunt,

dearer, higher, Phaedr. 2, 5, 25.— Sup.: te haec solum semper fecit maxumi, most highly prized, Ter And. 1, 5, 58:

senatus auctoritatem sibi maximi videri,

Cic. Att. 1, 14, 2: in majus, too greatly, too highly, greater than it is:

extollere aliquid in majus,

more highly than it deserves, Tac. A. 15, 30:

celebrare,

id. ib. 13, 8:

nuntiare,

id. H. 3, 38:

credere,

to believe a thing to be worse than it is, id. ib. 1, 18:

accipere,

to take a thing to be greater than it is, id. ib. 3, 8 init.: innotescere, in an exaggerated manner, id. ib 4, 50.—Also with abl., in majus vero ferri, Liv. 21, 32, 7.—

Magnum and maximum, adverbially, greatly, loudly (ante- and post-class.):

magnum clamat,

greatly, with a loud voice, aloud, Plaut. Mil. 3, 2, 10:

inclamare,

Gell. 5, 9 fin.:

exclamat derepente maximum,

Plaut. Most. 2, 2, 57.—Hence, măgis, adv., only in comp. in this anomalous form (i. e. mag-ius, like pris-cus for [p. 1100] prius-cus, and pris-tinus for prius-tinus); and in sup.: maxĭmē ( maxŭmē).

Comp.: magĭs (apocop. form, măgĕ, Plaut. As. 1, 1, 51; 2, 3, 14; id. Mon. 2, 3, 35; id. Poen. 1, 2, 64; 1, 2, 14; id. Trin. 4, 3, 46; id. Truc. 1, 2, 75; 3, 1, 17; 4, 4, 34; Lucr. 4, 81; 756; 5, 1203; Prop. 1, 11, 9; 3 (4), 14, 2; 4 (5), 8, 16; Verg. A. 10, 481; Sol. 22 fin.; but in Enn. ap. Cic. Fam. 7, 13, 2, magis or magi'. Acc. to Serv. Verg. A. 10, 481, Cicero in the Frumentaria wrote: mage condemnatum hominum in judicium adducere non posse), in a higher degree, more completely, more (for the difference between magis, plus, potius, and amplius, v. amplius).—

In gen.

With no qualifying words.

With the addition of the second term of the comparison.

With verbs:

quae (facinora) istaec aetas fugere magis quam sectari solet,

Plaut. Mil. 3, 1, 28:

saliendo sese exercebant magis, quam scorto aut saviis,

id. Bacch. 3, 3, 25; id. Pers. 4, 4, 108; 86:

magis honorem tribuere quam salutem accipere,

Caes. B. G. 7, 20, 7:

nisi forte magis erit parricida, si qui consularem patrem, quam si quis humilem necarit,

Cic. Mil. 7, 17:

magis ut consuetudinem servem, quam quod, etc.,

id. Clu. 32, 89.—Repeated:

quam magis exhausto spumaverit ubere mulctra, Laeta magis pressis manabunt flumina mammis, i. e. quo magis,... eo magis,

Verg. G. 3, 309 sq.; cf.:

tam magis illa fremens... quam magis effuso crudescunt sanguine pugnae,

id. ib. 7, 787 sq.; v. Hand, Turs. III. p. 566.—Magis est, quod or ut, there is greater reason, there is more cause that, etc.:

quamobrem etsi magis est, quod gratuler tibi, quam quod te rogem: tamen etiam rogo, etc.,

Cic. Att. 16, 5, 2:

magis est, ut ipse moleste ferat, errasse se, quam ut, etc.,

id. Cael. 6, 14.—

With substt., usu. with quam: tu me amoris magis quam honoris servavisti gratia, Poet. ap. Cic. Tusc. 4, 32, 69: bellipotentes sunt magi' quam sapientipotentes, Enn. ap. Cic. Div. 2, 56, 116 (Ann. v. 188 Vahl.):

umbra es amantum magis quam amator,

Plaut. Mil. 3, 1, 31:

magis adeo id facilitate quam alia ulla culpa mea contigit,

Cic. de Or. 2, 4, 15:

aditus ad consulatum non magis nobilitati quam virtuti pateret,

id. Mur. 8, 17:

magis ratione et consilio quam virtute vicisse,

Caes. B. G. 1, 40, 8; cf.:

ut magis virtute quam dolo contenderent,

id. ib. 1, 13, 6:

se magis consuetudine sua quam merito eorum civitatem conservaturum,

id. ib. 2, 32, 1:

timori magis quam religioni consulere,

id. B. C. 1, 67, 3:

jus bonumque apud eos non legibus magis quam natura valebat,

Sall. C. 9, 1:

non duces magis quam milites callent (obsistere, etc.),

Curt. 3, 2, 14.—And after negatives: non magis quam, as little as:

in dicendo irasci, dolere... non sunt figurae, non magis quam suadere,

Quint. 9, 1, 23:

Romanos nec magis jam dolo capi quam armis vinci posse,

Liv. 10, 4, 10:

pro certo habens non magis Antonio eripi se quam Caesari Brutum posse,

Sen. Suas. 6, 17:

non magis Alexandri saevitiam quam Bessi parricidium ferre potuisse,

Curt. 7, 6, 15; cf.:

nec magis post proelium quam in proelio caedibus temperatum est,

Liv. 2, 16, 9. —Followed by atque instead of quam (rare):

non Apollinis magis verum atque hoc responsum est,

Ter. And. 4, 2, 15.— With the comp. abl. (rare):

quid philosophia magis colendum?

Cic. Fin. 3, 22, 76:

quanto magis Aliensi die Aliam ipsam reformidaturos?

Liv. 6, 28, 6 Weissenb. ad loc.:

quam Juno fertur terris magis omnibus unam... coluisse,

Verg. A. 1, 15 (cf. B. 3. infra):

Albanum sive Falernum Te magis appositis delectat,

Hor. S. 2, 8, 17.—

With pronn.:

quid habetis, qui mage immortales vos credam esse quam ego siem?

Plaut. Poen. 1, 2, 64:

quis homo sit magis meus quam tu es?

id. Mil. 3, 1, 20:

quam mage amo quam matrem meam,

id. Truc. 3, 1, 17; cf.:

quem ego ecastor mage amo quam me,

id. ib. 4, 4, 34.—With utrum, followed by an:

jam scibo, utrum haec me mage amet, an marsupium,

Plaut. Men. 2, 3, 35.—With the abl. instead of quam:

nec magis hac infra quicquam est in corpore nostro,

Lucr. 3, 274; Verg. A. 1, 15.—

With adjj. and advv., and esp. with those which do not admit the comparative termination (most freq. without adding the second term of the comparison; v. under b. d): numquam potuisti mihi Magis opportunus advenire quam advenis, Plaut. Most. 3, 1, 47:

neque lac lacti magis est simile, quam ille ego similis est mei,

id. Am. 2, 1, 54:

ars magis magna atque uber, quam difficilis et obscura,

Cic. de Or. 1, 42, 190:

corpora magna magis quam firma,

Liv. 5, 44, 4:

vultu pulchro magis quam venusto,

Suet. Ner. 51.—With the abl., Plaut. As. 3, 3, 114:

neque ego hoc homine quemquam vidi magis malum,

id. Ps. 4, 1, 27:

ab secundis rebus magis etiam solito incauti,

Liv. 5, 44, 6.—With compp. (adding to their force):

ita fustibus sum mollior miser magis quam ullus cinaedus,

Plaut. Aul. 3, 2, 8. —