est+apud+platonem

ăpŭd ( apud down to the time of Caesar, Corp. Inscr. I. 30; I. 196; and after 45 B. C. both apud, Inscr. Orell. 206; 818, and aput, ib. 206; 15; 34; another form of apud was apor, Paul. ex Fest. p. 26 Mull. apud, Ritschl, Rib. in Trag. et Com. Rel., Mull. in Lucil., and Dietsch in Sall.; aput, Lachm., Fleck. in Plaut.; both apud and aput, Mull. in Cat. and Rib. in Verg.) [Corssen once regarded apud as connected with apisci, as juxta with jungo, Ausspr. I. p. 335, 1st ed., but afterwards, ib. 2d ed. I. p. 197, he adopted Pott's view, that it was comp. of Sanscr. api, = to, toward, near (Gr. epi), and ad, old form ar, which view the form apor favors, and thus its strict meaning would be on to, unto; v. infra, IV.]; prep. gov. acc., with, at, by, near (regularly with words denoting rest, and primarily of persons, while ad properly designates only direction, motion, extension, etc., and is chiefly used of places; the diff. between apud and penes is given in Paul. ex Fest. p. 22 Mull.: apud et penes in hoc differunt, quod alterum personam cum loco significat, alterum personam et dominium ac potestatem; v. penes, and cf. Nep. Them. 7, 2: ad ephoros Lacedaemoniorum accessit, penes quos summum imperium erat, atque apud eos (v. infra, I. B. 2. a.) contendit, etc.; and for the difference between ad and apud, cf. Lucil. 9, 58 sq. Mull.: apud se longe alid est, neque idem valet ad se: Intro nos vocat ad sese, tenet intus apud se; syn.: ad, prope, coram, inter, in with abl.; rare in early Lat.; very freq. in Plaut., less freq. in Ter., seven times in Verg., five times in Juv., three times in Catull., twice in Ov, and once in Hor. and Prop.; never in Tib. or Pers.; very freq. in Cic., the historians, and the Vulg.).

A.. In designating nearness in respect of persons, with, near: apud ipsum adstas, Att. ap. Non. p. 522, 25:

adsum apud te, genitor,

id. ib. p. 522, 32:

alteram (partem) apud me adponito,

Plaut. Trin. 4, 3, 60:

nunc hic apud te servio,

id. Capt. 2, 2, 62:

scriptorum non magnast copia apud me,

Cat. 68, 33 Mull.:

mane apud me,

Vulg. Gen. 29, 19:

Advocatum habemus apud Patrem,

ib. 1 Joan. 2, 1:

cum in lecto Crassus esset et apud eum Sulpicius sederet,

Cic. de Or. 2, 3, 12; so id. Pis. 26, and id. Rep. 3, 28.—

Esp.

a.. With a pron. or subst., apud me, te, se, aliquem, etc., with me, in my house, etc., in one's house, at the house of a person; Fr. chez moi, chez vous, chez soi, etc.:

Quis heri apud te? Naev., Com. Rel. p. 9 Rib.: dico eum esse apud me,

Plaut. Capt. 3, 2, 15; 4, 2, 73:

hic apud me hortum confodere jussi,

id. Aul. 2, 2, 66:

si commodumst, apud me, sis, volo,

Ter. Heaut. 1, 1, 110:

condixerant cenam apud me, Turp., Com. Rel. p. 108 Rib.: quid nunc virgo? Nempe apud test?

Plaut. Trin. 1, 2, 159:

Quid sibi volunt homines isti apud te?

Vulg. Num. 22, 9; ib. Matt. 26, 18:

cenabis bene apud me,

Cat. 13, 1:

apud me habitavit,

Cic. Clu. 33; id. Verr. 4, 111; 5, 77:

apud te cenavit,

id. Div. in Caecil. 58; id. Verr. 4, 49; id. Cael. 26; id. Deiot. 32:

in curia posita potius quam rure apud te, Titin., Com. Rel. p. 142 Rib.: mane apud me etiam hodie,

Vulg. Jud. 19, 9:

tenet intus apud se,

Lucil. 9, 59 Mull.:

Pompeius petiit, ut secum et apud se essem cotidie,

Cic. Att. 5, 6:

apud se fecit manere,

Vulg. Jud. 19, 7; ib. Luc. 11, 37:

de gladiis, quae apud ipsum erant deprehensa,

Cic. Cat. 3, 10:

Cum postridie apud eundem ventum exspectans manerem,

id. Phil. 1, 8:

mansit apud eum quattuor mensibus,

Vulg. Jud. 19, 2; ib. Act. 28, 14:

apud quem deversatus es,

Cic. Verr. 4, 37: apud nympham Calypsonem, Liv. And. ap. Prisc. p. 685 (cf. Hom. Od. 4, 557: Numphês en megaroisi Kalupsous):

habitasti apud Heium Messanae,

Cic. Verr. 4, 18; id. Cael. 51:

Fuisti apud Laecam illa nocte,

id. Cat. 1, 4, 9; id. de Or. 1, 22, 104; id. Att. 1, 8:

apud Ostorium Scapulam epulatur,

Tac. A. 14, 48:

apud Cornelium Primum juxta Velabrum delituit,

id. H. 3, 74; 1, 14:

Factum est, ut moraretur apud Simonem quendam,

Vulg. Act. 9, 43:

invenient hominem apud sororem tuam occultantem se,

Cic. Dom. 83:

qui apud te esset eductus,

id. Quinct. 69:

apud quem erat educatus,

id. Lael. 20, 75:

cum alter ejus filius apud matrem educaretur,

id. Clu. 27:

disciplina C. Cassii, apud quem educatus erat,

Tac. A. 15, 52:

se apud Q. Mucium jus civile didicisse,

id. Or. 30:

apud eosdem magistratus institutus,

Suet. Calig. 24:

servorum manus tamquam apud senem festinantes,

Tac. H. 1, 7:

in convivio apud regem,

id. A. 2, 57: Bene vale;

apud Orcum te videbo,

in the abode of Orcus, Plaut. As. 3, 3, 16:

sacrificasse apud deos, i. e. in templis deorum,

Tac. A. 11, 27:

frater apud Othonem militans,

in the army of Otho, id. H. 2, 26; so,

nec solum apud Caecinam (cognoscebatur id damnum composuisse),

id. ib. 2, 27:

quorum sint legati apud se,

in his camp, Caes. B. G. 4, 8; cf.:

Quos cum apud se in castris Ariovistus conspexisset,

id. ib. 1, 47:

dici hoc potest, Apud portitores eas (litteras) resignatas sibi,

at the custom-house, Plaut. Trin. 3, 3, 64; 3, 3, 80:

Quantillum argenti mihi apud trapezitam siet,

at the banker's, id. Capt. 1, 2, 90:

duo genera materiarum apud rhetoras tractantur, i. e. in scholis rhetorum, as he says just before,

Tac. Or. 35.—Apud me etc. is sometimes added to domi or in aedibus, or interchanges with domi: Me. Ubi namst, quaeso? Ch. Apud me domi, Ter. Heaut. 3, 1, 21:

a me insidias apud me domi positas esse dixerunt,

Cic. Sest. 41:

domi esse apud sese archipiratas dixit duos,

id. Verr. 5, 73; so Vulg. Gen. 27, 15:

quae (signa) cognovi apud istum in aedibus,

Cic. Verr. 1, 50:

esse illa signa domi suae, non esse apud Verrem,

id. ib. 4, 16:

nihil apud hanc lautum, pistor domi nullus,

id. Pis. 67; id. Clu. 165.—Hence,

Trop.: apud se esse, to be at home, i. e. to be in one's senses, be one's self, be sane (only in conversational lang.; most freq. in Ter.; cf. Gr. en heautôi einai, Ar. Vesp. 642; opp. vecors, amens esse, to be out of one's wits, beside one's self; so Gr. phrenôn exestanai, Eur. Or. 1021):

Sumne ego apud me?

Plaut. Mil. 4, 8, 36:

Non sum apud me,

Ter. Phorm. 1, 4, 26, and Afran., Com. Rel, p. 170 Rib.:

Prae iracundia, Menedeme, non sum apud me,

Ter. Heaut. 5, 1, 48:

Vix sum apud me: ita animus commotust metu, spe, gaudio,

id. And. 5, 4, 34:

Num tibi videtur esse apud sese?

id. Hec. 4, 4, 85 (quasi ob amorem meretricis insanus, Don.):

proin tu fac, apud te ut sies,

id. And. 2, 4, 5 (= ut praeparatus sis, Don.); Petr. 129.—

In respect of persons, in whose presence or before whom any thing is done or takes place, esp. of discussions or debates in which the persons have the right of decision (Web. Uebungsch. p. 33), before, in the presence of, = coram, ad.

Of civil or military affairs, before:

cum res agatur apud praetorem populi Romani et apud severissimos judices,

Cic. Arch. 3:

apud eosdem judices reus est factus,

id. Clu. 22, 59:

vis de his judicari apud me?

Vulg. Act. 25, 9:

accusavit fratres suos apud patrem,

ib. Gen. 37, 2; ib. 1 Macc. 7, 6; ib. Joan. 5, 45:

hoc, quod nunc apud pontifices agis,

Cic. Dom. 51; 117:

istud ne apud eum quidem dictatorem quisquam egit isto modo,

id. Lig. 12:

qui hanc causam aliquotiens apud te egit,

id. Quinct. 30; so id. Verr. 2, 100; 3, 114; id. Caecin. 69; id. Sest. 120:

(populus Romanus) mihi potestatem apud se agendi dedit,

id. Verr. 5, 173: Repulsior secunda collatione dixit Cato in ea, quae est contra Cornelium apud populum, Paul. ex Fest. p. 286 Mull.:

tutoresne defendent apud istius modi praetorem?

Cic. Verr. 1, 153; id. Clu. 126: apud te cum sim defensurus me, Vulg. Act. [p. 146] 26, 2:

omnia apud praetores gererentur,

Tac. Or. 38:

causam nescio quam apud judicem defendebat,

Cic. Clu. 74; so Tac. A. 3, 12; id. Or. 19:

apud te defendit alium in ea voluntate non fuisse, in qua te,

Cic. Lig. 6:

apud judicem causam dicere,

id. Quinct. 43; id. Verr. 1, 26; id. Sex. Rosc. 85:

apud aliquem dicere,

id. Lig. 6; id. Deiot. 4:

verba apud senatum fecit,

id. Verr. 2, 2, 20:

habita apud senatum oratione,

Tac. A. 12, 25; 6, 8:

haec apud patres disseruit,

id. ib. 2, 43; 4, 2;

4, 6: modeste apud vos socius populi Romani questus est,

Cic. Verr. 4, 18:

Quae est ergo apud Caesarem querella?

id. Lig. 25:

isne apud vos obtinebit causam, qui etc.,

id. Caecin. 38:

petita multa est apud eum praetorem,

id. Verr. 1, 155:

causam contra aliquem apud centumviros dicere,

id. de Or. 2, 23, 98; Tac. Or. 38:

numerus oratorum quot annis apud magistratus publice subscribitur,

Cic. Verr. 3, 120:

apud eorum quem qui manumitteretur,

Liv. 41, 9: apud proconsules aliquem manumittere, Marcian. ap. Dig. 1, 162.—

In extra judicial cases, before:

apud hunc confessus es et genus etc.,

Plaut. Capt. 2, 3, 52:

nullam causam dico, quin mihi Et parentum et libertatis apud te deliquio siet,

id. ib. 3, 4, 93:

apud erum qui (servos) vera loquitur,

id. Am. 2, 1, 43:

apud novercam querere,

id. Ps. 1, 3, 80:

ego apud parentem loquor,

Cic. Lig. 30:

plura fateri apud amicos,

Tac. A. 14, 62:

aliquid apud aliquem laudare,

Cic. Att. 2, 25; Tac. A. 13, 46; so Vulg. Gen. 12, 15:

aliquem apud aliquos vituperare,

Cic. Phil. 2, 11:

apud quem tu etiam nos criminari soles,

id. Vatin. 29.—

Of one's feelings, views, judgment, with, in the view or sight of, before.

With verbs:

apud Tenedios sanctissimus deus habetur,

Cic. Fl. 61; id. Verr. 1, 49:

quod apud illos amplissimum sacerdotium putatur,

id. ib. 2, 126;

1, 69: si tutoris auctoritas apud te ponderis nihil habebat,

id. ib. 2, 55; id. Planc. 4:

apud judicem grave et sanctum esse ducetur,

id. Q. Rosc. 6:

Quae omnia apud nos partim infamia... ponuntur, Nep. praef. 5: justificatur apud Deum,

Vulg. Gal. 3, 11:

haec apud illos barbatos ridicula videbantur,

Cic. Mur. 26; id. Dom. 101:

unus dies apud Dominum (est) sicut mille anni, et mille anni sicut dies unus,

Vulg. 2 Pet. 3, 8.—

With adjj.:

fuisti apud pontifices superior,

Cic. Dom. 4:

qui honos est apud Syracusanos amplissimus,

id. Verr. 4, 137; id. Font. 36:

quam clara (expugnatio) apud omnes,

id. Verr. 1, 50; 2, 50:

Satis clarus est apud timentem quisquis timetur,

Tac. H. 2, 76; id. Or. 7:

hoc est apud Graecos prope gloriosius quam Romae triumphasse,

Cic. Fl. 31; Tac. H. 5, 17:

quod aeque apud bonos miserum est,

id. ib. 1, 29:

quae justa sunt apud nos,

Vulg. 1 Macc. 11, 33; ib. Rom. 2, 13:

tunc eritis inculpabiles apud Dominum,

ib. Num. 32, 22:

si is pretio apud istum idoneus esset,

Cic. Verr. 2, 121.—

With substt.:

est tanta apud eos ejus fani religio atque antiquitas, ut etc.,

Cic. Verr. 1, 46:

tanta nominis Romani dignitas est apud omnes nationes, ut etc.,

id. ib. 5, 150:

qua (hic) apud omnes Siculos dignitate atque existimatione sit,

id. ib. 2, 111:

Dymnus modicae apud regem auctoritatis et gratiae,

Curt. 6, 72:

abominatio est uterque apud Deum,

Vulg. Prov. 17, 15.—Apud animum, apud animum meum, etc. sometimes stand for mihi, mecum, etc., or simply animo: Ea tute tibi subice et apud animum propone, before your mind, before you, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5:

ipsi primum statuerint apud animos, quid vellent,

Liv. 6, 39, 11:

Sic apud animum meum statuo,

Sall. de Ord. Rep. 2:

sic statuere apud animum meum possum,

Liv. 34, 2, 4.—So with pers. pron. in Vulg. after the Greek: haec apud se (pros heauton) oravit, within himself, to himself, Luc. 18, 11: Sciens apud semet ipsum (en heautôi), in himself, Joan. 6, 62: statui hoc ipsum apud me (emautôi), ne etc., with myself, 2 Cor. 2, 1; so, hoc cogitet apud se (eph heautou), ib. 10, 7.—

And simply before, in the presence of:

id apud vos proloquar,

Plaut. Capt. prol. 6:

nemo est meorum amicorum, apud quem expromere omnia mea occulta audeam,

Ter. Heaut. 3, 3, 14:

se jactant apud eos, quos inviti vident,

Cic. Fl. 61:

licet mihi, Marce fili, apud te gloriari, ad quem etc.,

id. Off. 1, 22, 78: de vobis glorior apud Macedones, Vulg. 2 Cor. 9, 2:

plus quam apud vos commemorari velitis,

Cic. Caecin. 77:

non apud indoctos loquor,

id. Pis. 68:

ostendit, quae quisque de eo apud se dixerit,

Caes. B. G. 1, 19:

quid apud magnum loquerentur Achillem,

Ov. M. 12, 163:

neque raro neque apud paucos talia jaciebat,

Tac. A. 4, 7:

loqui de se apud aliquem,

Cic. Att. 1, 3:

mentiri apud aliquem,

Plaut. Poen. 1, 1, 24:

apud aliquem profiteri,

Curt. 7, 7, 24:

Non est nobis haec oratio habenda apud imperitam multitudinem,

Cic. Mur. 61:

Caesar apud milites contionatur,

Caes. B. C. 1, 7:

gratias agere alicui apud aliquem,

Cic. Sest. 4; so Tac. A. 15, 22:

si quid (in me) auctoritatis est, apud eos utar, qui etc.,

Cic. Imp. Pomp. 2; so id. Lig. 16, and id. Red. in Sen. 24:

Quae fundebat apud Samson lacrimas,

Vulg. Jud. 14, 16.—

Of a person with whom, in whose case something is, exists, is done, with, in the case of, often = in with abl.:

quom apud te parum stet fides,

Plaut. Ps. 1, 5, 62:

Et bene apud memores veteris stat gratia facti,

Verg. A. 4, 539:

At fides mihi apud hunc est,

Ter. Heaut. 3, 3, 10: De. Quid est? Ch. Itan parvam mihi fidem esse apud te? id. Phorm. 5, 3, 27:

ut apud me praemium esse positum pietati scias,

id. Hec. 4, 2, 8:

alioqui mercedem non habebitis apud Patrem vestrum,

Vulg. Matt. 6, 1:

illa res quantam declarat ejusdem hominis apud hostes populi Romani auctoritatem,

Cic. Imp. Pomp. 46:

(eum) Aeduorum auctoritatem apud omnes Belgas amplificaturum,

Caes. B. G. 2, 14:

si M. Petrei non summa auctoritas apud milites exstitisset,

Cic. Sest. 12:

Pompei auctoritas apud omnes tanta est. quanta etc.,

id. Fl. 14; id. Phil. 13, 7:

ecquid auctoritatis apud vos socii populi Romani habere debeant,

id. Div. in Caecil. 17; so id. Verr. 2, 14; id. Mur 38:

(servi) apud eum sunt in honore et pretio,

id. Sex. Rosc. 77; id. Verr. 5, 157; id. Cat. 3, 2:

videmus quanta sit in invidia quantoque in odio apud quosdam virtus et industria,

id. Verr. 5, 181:

quo majore apud vos odio esse debet quam etc.,

id. ib. 1, 42:

domi splendor, apud exteras nationes nomen et gratia,

id. Clu. 154; id. Mur. 38:

Dumnorigem, magna apud plebem gratia,

Caes. B. G. 1, 18:

tanti ejus apud se gratiam esse ostendit, uti etc.,

id. ib. 1, 20:

certe apud te et hos, qui tibi adsunt, veritas valebit,

Cic. Quinct. 5; id. Div. in Caecil. 17; id. Lig. 30; id. Marcell. 14; id. Mil. 34:

utrum apud eos pudor atque officium aut timor valeret,

Caes. B. G. 1, 40:

apud quem ut multum gratia valeret,

Nep. Con. 2, 1:

video apud te causas valere plus quam preces,

Cic. Lig. 31; so id. Lael. 4, 13, and Tac. H. 3, 36:

quod apud vos plurimum debebit valere,

Cic. Div. in Caecil. 11; so Caes. B. G. 1, 17, and Tac. H. 4, 73:

qui tantum auctoritate apud suos cives potuit, ut etc.,

Cic. Verr. 2, 113:

speravit sese apud tales viros aliquid posse ad etc.,

id. Sex. Rosc. 141:

(eum) apud finitimas civitates largiter posse,

Caes. B. G. 1, 18:

quae (pecunia) apud me contra fidem meam nihil potuisset,

Cic. Verr. 1, 19:

quae (memoria) plus apud eum possit quam salus civitatis,

id. Phil. 5, 51; id. Verr. 3, 131:

qui apud eum plurimum poterat,

id. ib. 3, 130:

qui apud me et amicitia et beneficiis et dignitate plurimum possunt,

id. Sex. Rosc. 4; so Caes. B. G. 1, 9.—So very rarely with adjj.:

faciles sunt preces apud eos, qui etc.,

Cic. Har. Resp. 63:

nihil me turpius apud homines fuisset,

id. Att. 2, 19:

apud quos miserum auxilium tolerabile miserius malum fecit,

Cels. 3, 23.—

Of persons, of inhabitants of cities or countries, among whom one is, or something is, is done or happens, among = inter:

CONSOL. QVEI. FVIT. APVD. VOS., Epit. Scip. ap. Grotef. Gr. II. p. 296: homines apud nos noti, inter suos nobiles,

Cic. Fl. 52:

Ut vos hic, itidem ille apud vos meus servatur filius,

Plaut. Capt. 2, 2, 11; 2, 2, 62:

qui (colonus) perigrinatur apud vos,

Vulg. Exod. 12, 49:

qui regnabat apud vos,

ib. 1 Macc. 12, 7; ib. Matt. 13, 56; ib. Luc. 9, 41:

si iste apud eos quaestor non fuisset,

Cic. Div. in Caecil. 4; 65:

Apud eos fuisse regem Divitiacum,

Caes. B. G. 2, 4; 2, 2:

qui (praetores) apud illos a populo creantur,

Cic. Fl. 44:

apud quos consul fuerat,

id. Div. in Caecil. 66; id. Verr. 2, 5; 4, 108:

apud inferos illi antiqui supplicia impiis constituta esse voluerunt,

id. Cat. 4, 8; id. Tusc. 1, 5, 10; so Vulg. Eccli. 14, 17: Sunt apud infernos tot milia formosarum, Prop. 3, 2, 63:

fateri quae quis apud superos distulit in seram commissa piacula mortem,

Verg. A. 6, 568;

Vel. 2, 48, 2: studiis militaribus apud juventutem obsoletis,

Cic. Font. 42:

qui apud socios nominis Latini censi essent,

Liv. 41, 9:

qui apud gentes solus praestat, Naev., Com. Rel. p. 25 Rib.: quae sacra apud omnes gentes nationesque fiunt,

Cic. Verr. 4, 109:

id (simulacrum) apud Segestanos positum fuisse,

id. ib. 4, 80:

si apud Athenienses non deerant qui rem publicam defenderent,

id. Sest. 141, and Nep. Milt. 6, 2:

ille est magistratus apud Siculos, qui etc.,

Cic. Verr. 2, 131:

si tu apud Persas deprehensus etc.,

id. ib. 5, 166:

Apud Helvetios longe nobilissimus fuit Orgetorix,

Caes. B. G. 1, 2:

apud omnes Graecos hic mos est, ut etc.,

Cic. Verr. 2, 158, and id. Fragm. B. 7, 18 B. and K.:

quod apud Germanos ea consuetudo esset, ut etc.,

Caes. B. G. 1, 50:

aliis Germanorum populis usurpatum raro apud Chattos in consensum vertit,

Tac. G. 31:

Cui (mihi) neque apud Danaos usquam locus (est),

Verg. A. 2, 71:

apud Nahanarvalos antiquae religionis lucus ostenditur,

Tac. G. 43; 32; 38; 44; id. H. 4, 56; 4, 61; id. A. 2, 1; 2, 45: apud Graecos magis quam in ceteris nationibus exculta est medicina, Cels. praef. 3, 9.—So of an army, in, with, where in with abl. is commonly used:

qui apud exercitum cum Lucio Lucullo est,

in the army under L. Lucullus, Cic. Verr. 4, 49; so id. Arch. 11:

apud exercitum mihi fueris tot annos,

id. Mur. 45:

quod Hannibalem etiam nunc cum imperio apud exercitum haberent,

in the army with a command, Nep. Hann. 7, 3:

simul manere apud exercitus Titum utile videbatur,

Tac. H. 5, 10:

quod XII. pondo argenti habuisset apud exercitum,

with his troops, Plin. 33, 4, 50, § 143.—

In designating the author of a work or of an assertion, apud aliquem, in, by, in the writings of, any one (the work itself being designated by in with abl.; as, de qua in Catone majore satis multa diximus, Cic. Off. 1, 42, 151:

Socraiem illum, qui est in Phaedro Platonis,

id. de Or. 1, 7, 28:

quo in libro,

id. ib. 1, 11, 47):

ut scriptum apud eundem Caelium est,

Cic. Div. 1, 26, 55:

apud Xenophontem autem moriens Cyrus major haec dicit,

id. Sen. 22, 79:

quod apud Platonem est in philosophos dictum, quod etc.,

id. Off. 1, 9, 28:

apud Agathoclem scriptum in historia est,

id. Div. 1, 24, 50:

ut est apud poetam nescio quem,

id. Phil. 2, 65:

Quod enim est apud Ennium, etc.,

id. Off. 1, 8, 26:

de qua (ambitione) praeclare apud eundem est Platonem, simile etc.,

id. ib. 1, 25, 87:

Apud Varronem ita est, etc.,

Plin. 18, 35, 79, § 348:

ut video scriptum apud Graecos,

Cic. Scaur. 4:

invenio apud quosdam auctores,

Tac. H. 2, 37; so id. A. 1, 81; 3, 3:

reperio apud scriptores,

id. ib. 2, 88:

apud Solonem,

i. e. in his laws, Cic. Leg. 2, 26, 64:

cui bono est, si apud te Agamemnon diserte loquitur, i. e. in tragoediis tuis,

Tac. Or. 9. —Also of speakers:

apud quosdam acerbior in conviciis narrabatur,

Tac. Agr. 22.—

a.. Est aliquid apud aliquem = est alicui aliquid, apud aliquem being equivalent to dat. of possessor:

quae (scientia auguralis) mihi videtur apud majores fuisse dupliciter, ut etc.,

Cic. Leg. 2, 13, 33:

juris civilis magnum usum apud multos fuisse,

id. Brut. 41, 152:

cum apud eum summum esset imperium populi,

Nep. Phoc. 2, 4:

omnis gratia, potentia, honos, divitiae apud illos sunt,

Sall. C. 20, 8:

par gloria apud Hannibalem hostesque Poenos erat,

Liv. 22, 30, 8:

apud quos nulla loricarum galearumve tegmina (erant),

Tac. A. 12, 35:

pecuniam ac dona majora apud Romanos (esse),

id. H. 4, 76:

minorem esse apud victos animum,

id. ib. 3, 1;

2, 75: quando quidem est apud te virtuti honos,

Liv. 2, 1, 15: Phoebo sua semper apud me Munera sunt, Phoebus has his gifts with me, i. e. I have his gifts for Phoebus, Verg. E. 3, 62; so Hor. C. 3, 29, 5:

apud te est fons vitae,

Vulg. Psa. 35, 10:

apud Dominum (est) misericordia,

ib. ib. 129, 7.—

Est aliquid apud aliquem also simply denotes that something is in one's hands, in his power, at his disposal:

erat ei apud me pauxillulum Nummorum,

Ter. Phorm. 1, 1, 3:

negasse habere se (phaleras): apud alium quoque eas habuisse depositas,

Cic. Verr. 4, 29:

multa (signa) deposita apud amicos,

id. ib. 4, 36:

apud quem inventus est scyphus,

Vulg. Gen. 44, 16; ib. [p. 147] Exod. 22, 4; ib. Deut. 24, 12.—So also of persons:

te pix atra agitet apud carnuficem,

in the hands of, Plaut. Capt. 3, 4, 65:

qui (obsides) apud eum sint,

Caes. B. G. 1, 31; 1, 33.—

Apud aliquem = alicui, the dat. of indir. obj.:

remanet gloria apud me, Att., Trag. Rel. p. 194 Rib.: nihil apud Siculum, nihil apud civem Romanum tota in Sicilia reliquisse,

Cic. Verr. 4, 2:

si (cura rei publicae) apud Othonem relinqueretur,

Tac. H. 1, 13; 1, 20:

qui judicia manere apud ordinem Senatorium volunt,

Cic. Div. in Caecil. 8:

neque praemia caedis apud interfectorem mansura,

Tac. H. 2, 70; id. A. 15, 7:

fidens apud aliquem obligare,

Dig. 16, 1, 27.—So rarely with adjj.:

Essetne apud te is servos acceptissimus?

Plaut. Capt. 3, 5, 56:

non dicam amicum tuum, quod apud homines carissimum est,

Cic. Verr. 2, 110:

apud publicanos gratiosus fuisti,

id. ib. 2, 169; 4, 38; id. Fl. 76; id. Lig. 31: Apud homines hoc impossibile est;

apud Deum autem omnia possibilia sunt,

Vulg. Matt. 19, 26; ib. Marc. 10, 27.

Transf. In designations of place,

At, near, about, around, before (esp. freq. in the post-Aug. histt.) = ad, prope, circum, ante: tibi servi multi apud mensam adstant, Naev. ap. Prisc. p. 893 P. (Com. Rel. p. 10 Rib.):

verecundari neminem apud mensam decet,

Plaut. Trin. 2, 4, 77:

Quid apud hasce aedis negotii est tibi?

id. Am. 1, 1, 194:

Quid illisce homines quaerunt apud aedis meas?

id. Most. 4, 2, 26; id. Trin. 4, 2, 25: apud ignem adsidere, Turp. ap. Non. p. 522, 26 (Com. Rel. p. 100 Rib.); Sisenn. ap. Non. p. 86, 16:

navem is fregit apud Andrum insulam,

Ter. And. 1, 3, 17:

apud Tenedum pugna illa navalis,

Cic. Arch. 21:

ut apud Salamina classem suam constituerent,

Nep. Them. 3, 4:

apud oppidum morati,

Caes. B. G. 2, 7:

agri in Hispania apud Karthaginem Novam,

Cic. Agr. 1, 5:

bellatum apud Actium,

Tac. H. 1, 1; 1, 72; 3, 76:

Pugnabant alii tardis apud Ilion armis,

Ov. R. Am. 163:

morabatur in castris apud Galgalam,

Vulg. Jos. 10, 6:

quidquid apud durae cessatum est moenia Trojae,

Verg. A. 11, 288:

apud vetustam turrem, Att., Trag. Rel. p. 189 Rib.: apud castellum consedisse,

Tac. A. 4, 25:

Vitellianos, sua quemque apud signa, componunt,

id. H. 3, 35:

apud vexillum tendentes,

id. A. 1, 17:

trepidatur apud naves,

id. H. 2, 15:

hostis est non apud Anienem, sed in urbe,

Cic. Mur. 84; id. Fam. 2, 10, 5:

quam detraxerat apud rapidum Simoenta sub Ilio alto,

Verg. A. 5, 261:

apud abunaantem amnem et rapidas undas Inachi, Att., Trag. Rel. p. 175 Rib.: apud gelidi flumina Hebri,

Verg. A. 12, 331:

octo apud Rhenum legiones,

Tac. A. 1, 3:

apud ripam Rheni,

id. ib. 2, 83:

probavi te apud Aquam Contradictionis,

Vulg. Psa. 80, 8:

repertus apud fretum Siciliae,

Tac. A. 6, 14:

propitiata Juno apud proximum mare,

id. ib. 15, 44:

apud promunturium Miseni consedit in villa,

id. ib. 6, 50:

Ut aput nivem et ferarum gelida stabula forem, for in nive etc.,

Cat. 63, 53 Mull.:

apud altaria deum pepigere,

before, Tac. A. 11, 9:

decernuntur supplicationes apud omnia pulvinaria,

id. ib. 14, 12 (cf.:

unum diem circa omnia pulvinaria supplicatio fuit,

Liv. 41, 9):

apud Caesaris effigiem procubuit,

Tac. A. 12, 17; 13, 23:

quartum apud lapidem substiterat,

id. ib. 15, 60:

laudavit ipse apud rostra (for pro rostris),

Tac. A. 16, 6; so, apud forum (cf.: ad forum under ad, I. A. 3., and in Gr. Sophocl. Trach. 371, pros mesêi agorai;

on the other hand,

id. ib. 423, en mesêi agorai; id. ib. 524, têlaugei par ochthôi): Quidam apud forum mihi vendidit, Pomp., Com. Rel. p. 250 Rib.: Ch. Qui scis? By. Apud forum modo e Davo audivi, Ter. And. 2, 1, 2; 1, 5, 18:

Capuae multa apud forum aedificia de caelo tacta,

Liv. 41, 9 (Weissenb., in foro):

quod (templum) apud forum holitorium C. Duilius struxerat,

Tac. A. 2, 49.—

At, in = in with abl. or gen. or abl. of place: CONSVLES SENATVM CONSOLVERVNT N. OCTOB. APVD AEDEM DVELONAI, S. C. de Bacch. I.; so,

ejus statuam majores apud aedem matris deum consecravisse,

Tac. A. 4, 64:

apud villam est,

Ter. Ad. 4, 1, 1; so Cic. Verr. 4, 22, 48:

Eum argentum sumpsisse apud Thebas ab danista fenore,

Plaut. Ep. 2, 2, 67:

deponere apud Solos in delubro pecuniam,

Cic. Leg. 2, 16, 40:

ut rationes apud duas civitates possim relinquere,

id. Att. 6, 7, 2: qui mense Aprili apud Baias essent, id. Fragm. B. 13, 4, 1 B. and K.;

13, 4, 4 iid.: seditio militum coepta apud Sucronem,

Liv. 28, 29:

donum apud Antium statuitur,

Tac. A. 3, 71:

bellis civilibus Maecenatem equestris ordinis cunctis apud Romam atque Italiam praeposuit,

id. ib. 6, 11:

Titus in consecrando apud Memphim bove Apide diadema gestavit,

Suet. Tit. 5:

quod Judaeam praeterveniens apud Hierosolymam non supplicasset,

id. Aug. 93:

apud Mediolanum,

Lact. Mort. Persec. 48:

eum pugionem apud Capitolium consecravit,

Tac. A. 15, 74:

Equitum Romanorum locos sedilibus plebis anteposuit apud Circum,

id. ib. 15, 32:

quae (effigies) apud theatrum Pompei locaretur,

id. ib. 3, 72:

qui (rei) apud aerarium pependissent,

Suet. Dom. 9 Roth:

cujus (scientiae) apiscendae otium apud Rhodum magistrum Thrasullum habuit,

Tac. A. 6, 20; 4, 14; so Suet. Aug. 92; Eutr. 7, 13:

ut civitati Cibyraticae apud Asiam subveniretur,

Tac. A. 4, 13; 4, 18; 16, 15:

apud Pharsaliam,

Liv. Epit. 111:

apud Palaestinam,

Eutr. 7, 13:

qui erant apud Helladam,

Vulg. 1 Macc. 8, 9. —

Of time.

With words denoting time or occasion, in, at (rare):

apud saeclum prius,

Ter. Eun. 2, 2, 15:

aliquem apud judicium persequi,

at the trial, Cic. Verr. 4, 104.—

With words designating persons, with, among, in the time of:

hostis apud majores nostros is dicebatur, quem nunc etc.,

Cic. Off. 1, 12, 36:

fecerunt hoc multi apud majores nostros,

id. Verr. 2, 118; 5, 148:

Fuit eodem ex studio vir eruditus apud patres nostros,

id. Mur. 36; id. Off. 2, 24, 85; id. Lael. 2, 6:

Apud antiquos fuit Petron quidam, Cels. praef. 3, 9: aliam apud Fabricios, aliam apud Scipiones pecuniam (fuisse),

Tac. A. 2, 33.—

For ad with words implying motion (very rare):

APVT EVM PERVENIRE,

Inscr. Grut. 786, 5:

atque apud hunc eo vicinum,

Plaut. Mil. 2, 5, 70:

Bito apud aurificem,

Lucil. 30, 66 Mull.: apud legiones venit, Sall. Fragm. ap. Pomp. Commod. Don. p. 395 Lind.:

(naves) apud insulas longius sitas ejectae,

Tac. A. 2, 24:

qui apud Romanos de societate functus est legatione,

Vulg. 2 Macc. 4, 11.

(cf. ad, I. fin. b.)

It is sometimes placed after its subst.:

quae fiunt apud fabros, fictores, item alios apud,

Varr. L. L. 6, 78, p. 104 Mull.:

Is locus est Cumas aput,

Lucr. 6, 747 Lachm.:

montem apud Erycum,

Tac. A. 4, 43:

ripam apud Euphratis,

id. ib. 6, 31:

Misenum apud et Ravennam,

id. ib. 4, 5 (in Suet. Dom. 9 the editt. vary between aerarium apud and apud aerarium; the latter seems preferable, and is adopted by Oudend., Bremi, Baumg.-Crus., and Roth).—

It is sometimes placed between the subst. and adj.:

barbaras apud gentes,

Tac. A. 2, 88, 3, 26; 15, 60:

non modo Graecis in urbibus, sed Romana apud templa,

id. ib. 14, 14.—

Twice in Verg. it stands before the secondary adjunct of its subst.:

apud durae moenia Trojae, A. 11, 288: apud gelidi flumina Hebri,

ib. 12, 331. Apud is never found in compound words. V. more on this word in Hand, Turs. I. pp. 405-416.

făcĭo, feci, factum, 3, v. a. and n.; in pass.: fio, factus, fieri ( imper. usually fac, but the arch form face is freq., esp. in Plaut. and Ter., as Plaut. As. prol. 4; 1, 1, 77; id. Aul. 2, 1, 30; id. Cist. 2, 1, 28; id. Ep. 1, 1, 37; 2, 2, 117; id. Most. 3, 2, 167 et saep.; Ter. And. 4, 1, 57; 4, 2, 29; 5, 1, 2; 14; id. Eun. 1, 2, 10 al.; Cato, R. R. 23, 1; 26; 32 al.; Cat. 63, 78; 79; 82; Ov. Med. fac. 60; Val. Fl. 7, 179 al.; futur. facie for faciam, Cato ap. Quint. 1, 7, 23; cf. dico, init., and the letter e:

faxo,

Plaut. Am. 1, 1, 199; 2, 1, 42; 3, 3, 17; 3, 4, 14; 5, 1, 55 et saep.; Ter. And. 5, 2, 13; id. Eun. 2, 2, 54; 4, 3, 21 al.; Verg. A. 9, 154; 12, 316; Ov. M. 3, 271; 12, 594: faxim, Enn. ap. Non. 507, 23; Plaut. Am. 1, 3, 13; id. Aul. 3, 2, 6; 3, 5, 20 al.; Ter. And. 4, 4, 14; id. Heaut. 1, 2, 13:

faxis,

Hor. S. 2, 3, 38; Sil. 15, 362: faxit, Lex Numae in Paul. ex Fest. s. v. ALIVTA, p. 6 Mull.; Fragm. XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 12; Plaut. Capt. 3, 4, 90; 3, 5, 54; id. Cas. 3, 5, 6 al.; Ter. Heaut. 1, 2, 24; id. Phorm. 3, 3, 21:

faximus,

Plaut. Truc. 1, 1, 40: faxitis, an old form in Liv. 23, 11, 2; 25, 12, 10; 29, 27, 3:

faxint,

Plaut. Am. 2, 1, 85; id. Aul. 2, 1, 27; 2, 2, 79 al.; Ter. Heaut. 1, 1, 109; id. Hec. 1, 2, 27; 3, 2, 19; Cic. Verr. 2, 3, 35, § 81; id. Fam. 14, 3, 3.—In pass. imper.:

fi,

Plaut. Curc. 1, 1, 87; Hor. S. 2, 5, 38; Pers. 1, 1, 39:

fite,

Plaut. Curc. 1, 1, 89 al. — Indic.: facitur, Nigid. ap. Non. 507, 15: fitur, Cato ap. Prisc. p. 789:

fiebantur,

id. ib.: fitum est, Liv. Andron. ap. Non. 475, 16.— Subj.: faciatur, Titin. ib.— Inf.: fiere, Enn. ap. Charis. p. 75 P.; Ann. v. 15, ed. Vahl.; Laev. ap. Gell. 19, 7, 10.—On the long i of fit, v. Ritschl, prol. p. 184, and cf. Plaut. Capt. prol. 25: ut fit in bello) [prob. root bha-; Sanscr. bhasas, light; Gr. pha-, in phainô, phêmi; cf. fax, facetiae, facilis, Corss. Ausspr. 1, 423.—But Curt. refers facio to root the- (strengthened THEK), Griech. Etym. p. 64], to make in all senses, to do, perform, accomplish, prepare, produce, bring to pass, cause, effect, create, commit, perpetrate, form, fashion, etc. (cf. in gen.:

ago, factito, reddo, operor, tracto): verbum facere omnem omnino faciendi causam complectitur, donandi, solvendi, judicandi, ambulandi, numerandi,

Dig. 50, 16, 218.

In gen.

With acc.: ut faber, cum quid aedificaturus est, non ipse facit materiam, sed ea utitur, quae sit parata, etc.... Quod si non est a deo materia facta, ne terra quidem et aqua et aer et ignis a deo factus est, Cic. N. D. Fragm. ap. Lact. 2, 8 (Cic. ed. Bait. 7, p. 121):

sphaera ab Archimede facta,

Cic. Rep. 1, 14:

fecitque idem et sepsit de manubiis comitium et curiam,

id. ib. 2, 17:

aedem,

id. ib. 2, 20:

pontem in Arari faciundum curat,

Caes. B. G. 1, 13, 1:

castra,

id. ib. 1, 48, 2; Cic. Fam. 15, 4, 4:

faber vasculum fecit,

Quint. 7, 10, 9:

classem,

Caes. B. G. 4, 21, 4:

cenas et facere et obire,

Cic. Att. 9, 13, 6:

ignem lignis viridibus,

id. Verr. 2, 1, 17, § 45:

poema,

to compose, id. Pis. 29, 70:

carmina,

Juv. 7, 28:

versus,

id. 7, 38:

sermonem,

Cic. Fam. 9, 8, 1; cf.

litteram,

id. Ac. 2, 2, 6: ludos, to celebrate, exhibit = edere, id. Rep. 2, 20; id. Att. 15, 10;

also i. q. ludificari,

Plaut. Capt. 3, 4, 47:

sementes,

i. e. to sow, Caes. B. G. 1, 3, 1:

messem,

Col. 2, 10, 28:

pecuniam,

to make, acquire, Cic. Verr. 2, 2, 6, § 17:

manum (with parare copias),

to collect, prepare, id. Caecin. 12, 33; so,

cohortes,

Caes. B. C. 3, 87, 4:

exercitum,

Vell. 2, 109, 2; and:

auxilia mercede,

Tac. A. 6, 33:

iter,

Cic. Att. 3, 1; id. Planc. 26, 65; id. Div. 1, 33, 73 et saep.; cf.

also the phrases: aditum sibi ad aures,

Quint. 4, 1, 46:

admirationem alicujus rei alicui,

to excite, Liv. 25, 11, 18; Sen. Ep. 115:

aes alienum,

Cic. Att. 13, 46, 4; Liv. 2, 23, 5; Sen. Ep. 119, 1:

alienationem disjunctionemque,

Cic. Lael. 21, 76:

animum alicui,

Liv. 25, 11, 10:

arbitrium de aliquo,

to decide, Hor. C. 4, 7, 21;

opp. arbitrium alicui in aliqua re,

i. e. to leave the decision to one, Liv. 43, 15, 5:

audaciam hosti,

id. 29, 34, 10:

audientiam orationi,

Cic. Div. in Caecil. 13, 42:

auspicium alicui,

Liv. 1, 34, 9; Hor. Ep. 1, 1, 86:

auctoritatem,

Cic. de Imp. Pomp. 15, 43:

bellum,

Cic. Off. 1, 11, 35; Caes. B. G. 3, 29, 2:

multa bona alicui,

Plaut. Poen. 5, 4, 46:

castra,

to pitch, Tac. H. 5, 1:

caulem,

to form, Col. Arb. 54:

clamores,

to make, raise, Cic. Brut. 95, 326:

cognomen alicui,

to give, Liv. 1, 3, 9:

commercium sermonis,

id. 5, 15, 5:

concitationes,

Caes. B. C. 3, 106 fin.:

conjurationes,

to form, id. B. G. 4, 30 fin.:

consuetudinem alicui cum altero,

Cic. Fam. 13, 23, 1:

consilia alicui,

Liv. 35, 42, 8:

contentionem cum aliquo,

Cic. Off. 1, 38, 137:

controversiam,

to occasion, id. Or. 34, 121:

convicium magnum alicui,

id. Fam. 10, 16, 1:

copiam pugnandi militibus,

Liv. 7, 13, 10:

corpus,

to grow fat, corpulent, Cels. 7, 3 fin.; Phaedr. 3, 7, 5:

curam,

Tac. A. 3, 52:

damnum,

to suffer, Cic. Brut. 33, 125:

detrimentum,

id. Verr. 2, 4, 9, § 20:

desiderium alicujus, rei alicui,

Liv. 3, 34, 7; 7, 24, 10:

dicta,

Ov. F. 2, 375; 3, 515:

difficultatem,

Quint. 10, 3, 10 and 16:

discordiam,

to cause, Tac. H. 3, 48:

discrimen,

Quint. 7, 2, 14; 11, 1, 43:

disjunctionem (with alienationem),

Cic. Lael. 21, 76:

dolorem alicui,

id. Att. 11, 8, 2:

dulcedinem,

Sen. Ep. 111:

eloquentiam alicui (ira),

Quint. 6, 2, 26:

epigramma,

to write, Cic. Arch. 10, 25:

errorem,

Sen. Ep. 67:

eruptiones ex oppido,

Caes. B. C. 2, 2, 5:

exemplum,

Quint. 5, 2, 2: exempla = edere or statuere, Plaut. Most. 5, 1, 66. exercitum, to raise, muster, Tac. A. 6, 33:

exspectationem,

Quint. 9, 2, 23:

facinus,

Plaut. Bacch. 4, 9, 1; Cic. Fin. 2, 29, 95; Tac. A. 12, 31:

facultatem recte judicandi alicui,

Cic. Verr. 2, 2, 73, § 179:

fallaciam,

Ter. And. 1, 8, 7:

famam ingenii,

Quint. 11, 2, 46:

fastidium,

Liv. 3, 1, 7:

favorem alicui,

id. 42, 14, 10; Quint. 4, 1, 33:

fidem alicui,

Cic. Cat. 3, 2, 4; id. Att. 7, 8, 1; Quint. 6, 2, 18:

finem,

Cic. Att. 16, 16, 16; id. Rep. 2, 44:

formidinem,

to excite, Tac. H. 3, 10:

fortunam magnam (with parare),

Liv. 24, 22, 9:

fraudem,

Plaut. Mil. 2, 2, 9; Cic. Att. 4, 12:

fugam fecerunt, stronger than fugerunt,

Liv. 8, 9, 12 Weissenb.; Sall. J. 53, 3;

but: cum fugam in regia fecisset (sc. ceterorum),

Liv. 1, 56, 4; so,

fugam facere = fugare,

id. 21, 5, 16; 21, 52, 10:

fugam hostium facere,

id. 22, 24, 8; 26, 4, 8 al.:

gestum vultu,

Quint. 11, 3, 71:

gradum,

Cic. de Or. 2, 61, 249; id. Verr. 2, 2, 1, § 3; Quint. 3, 6, 8:

gratiam alicujus rei,

Liv. 3, 56, 4; 8, 34, 3:

gratulationem alicui,

Cic. Fam. 11, 18, 3; Sen. Ep. 6:

gratum alicui,

Ter. Eun. 4, 4, 56; Cic. Rep. 1, 21; cf.:

gratissimum alicui,

id. Fam. 7, 21 fin.:

histrioniam,

Plaut. Am. prol. 152:

homicidium,

to commit, Quint. 5, 9, 9:

hospitium cum aliquo,

Cic. Balb. 18, 42:

imperata,

Caes. B. G. 2, 3, 3:

impetum in hostem,

Cic. Fin. 1, 10, 34; Liv. 25, 11, 2:

incursionem,

Liv. 3, 38, 3:

indicium,

Cic. Verr. 2, 1, 57, § 150:

inducias,

id. Phil. 8, 7, 20:

initium,

to begin, id. Agr. 2, 29, 79; cf.:

initia ab aliquo,

id. Rep. 1, 19:

injuriam,

id. ib. 3, 14 (opp. accipere); Caes. B. G. 1, 36, 4; Quint. 3, 6, 49; 10, 1, 115:

insidias alicui,

Cic. Mil. 9, 23:

iram,

Quint. 6, 1, 14:

jacturam,

Cic. Off. 3, 23, 89; id. Fin. 2, 24, 79; Caes. B. G. 7, 77, 7:

judicium,

Cic. Att. 7, 23, 2:

judicatum,

to execute, id. Fl. 20, 48:

jus alicui,

Liv. 32, 13, 6:

jussa,

Ov. F. 1, 379:

laetitiam,

Cic. Fin. 1, 7, 25:

largitiones,

id. Tusc. 3, 20, 48:

locum poetarum mendacio,

Curt. 3, 1, 4:

locum alicui rei,

Cels. 2, 14 fin.; 7, 4, 3; Curt. 4, 11, 8; Sen. Ep. 91, 13 et saep.:

longius,

Cic. Leg. 1, 7, 22 al.:

valde magnum,

id. Q. Fr. 1, 2, 2, § 7:

medicinam alicui,

to administer, id. Fam. 14, 7:

memoriam,

Quint. 11, 2, 4:

mentionem,

Cic. Q. Fr. 2, 11, 2:

metum,

to excite, Tac. A. 6, 36:

turbida lux metum insidiarum faciebat,

suggested, Liv. 10, 33, 5:

metum alicui,

id. 9, 41, 11:

missum aliquem,

Cic. Verr. 2, 3, 58, § 134:

modum irae,

Liv. 4, 50, 4:

moram,

Cic. Att. 16, 2, 1; Plaut. Most. 1, 1, 72:

morem alicujus rei sibi,

Liv. 35, 35, 13:

motus,

id. 28, 46, 8: multam alicui, Cato ap. Gell. 11, 1, 6:

munditias,

id. R. R. 2, 4:

mutationem,

Cic. Sest. 12, 27; id. Off. 1, 33, 120:

multa alicui,

id. Q. Fr. 3, 1, 5, § 16:

naufragium,

to suffer, id. Fam. 16, 9, 1:

negotium alicui,

to give to do, make trouble for, Quint. 5, 12, 13; Just. 21, 4, 4:

nomen alicui,

Liv. 8, 15, 8; cf.

nomina,

to incur debts, Cic. Off. 3, 14, 59:

odium vitae,

Plin. 20, 18, 76, § 199:

officium suum,

Ter. Phorm. 4, 5, 12:

omnia amici causa,

Cic. Lael. 10, 35; id. Fam. 5, 11, 2:

opinionem alicui,

id. Div. in Caecil. 14, 45:

orationem,

id. de Or. 1, 14, 63; id. Brut. 8, 30; id. Or. 51, 172:

otia alicui,

to grant, Verg. E. 1, 6:

pacem,

to conclude, Cic. Off. 3, 30, 109:

pecuniam ex aliqua re,

id. Verr. 2, 2, 6, § 17:

periculum,

Ter. Eun. 3, 2, 23; id. Heaut. 2, 1, 9; Tac. A. 13, 33; 16, 19; Sall. C. 33, 1: perniciem alicui, to cause, = parare, Tac. H. 2, 70:

planum,

Cic. Rosc. Am. 19, 54:

potestatem,

id. Cat. 3, 5, 11; id. Rep. 2, 28:

praedam,

Caes. B. G. 4, 34, 5; Cic. Verr. 2, 1, 60, § 156; Plaut. Poen. 3, 6, 8:

praedas ab aliquo,

Nep. Chabr. 2, 2:

proelium,

to join, Caes. B. G. 1, 13; Cic. Deiot. 5, 13; Liv. 25, 1, 5; Tac. H. 4, 79; id. A. 12, 40:

promissum,

Cic. Off. 3, 25, 95:

pudorem,

Liv. 3, 31, 3:

ratum,

id. 28, 39, 16:

rem,

Ter. Ad. 2, 2, 12:

reum,

to accuse, Cic. Verr. 2, 2, 38: risum, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 9, 1; Quint. 6, 1, 40; 48:

scelus,

to commit, Tac. H. 1, 40:

securitatem alicui,

Liv. 36, 41, 1:

sermonem,

Cic. Verr. 2, 1, 26, § 66:

significationem ignibus,

Caes. B. G. 2, 33, 3:

silentium,

Liv. 24, 7, 12:

somnum,

to induce, Juv. 3, 282:

spem,

Cic. Att. 3, 16; Liv. 30, 3, 7:

spiritus,

id. 30, 11, 3:

stercus,

Col. 2, 15:

stipendia,

Sall. J. 63, 3; Liv. 3, 27, 1; 5, 7, 5:

stomachum alicui,

Cic. Att. 5, 11, 2; id. Fam. 1, 9, 10:

suavium alicui,

Plaut. As. 4, 1, 53:

suspicionem,

Cic. Fl. 33, 83:

taedium alicujus rei,

Liv. 4, 57, 11:

terrorem iis,

to inflict, id. 10, 25, 8:

timorem,

to excite, id. 6, 28, 8:

mihi timorem,

Cic. Fam. 10, 18, 2:

totum,

Dig. 28, 5, 35:

transitum alicui,

Liv. 26, 25, 3:

turbam,

Ter. Eun. 4, 1, 2:

urinam,

Col. 6, 19:

usum,

Quint. 10, 3, 28:

vadimonium,

Cic. Quint. 18, 57:

verbum, verba,

to speak, talk, id. Verr. 2, 4, 65, § 147:

verbum,

to invent, id. Fin. 3, 15, 51:

versus,

id. Q. Fr. 3, 5:

vestigium,

id. Rab. Post. 17, 47: viam [p. 717] sibi, Liv. 3, 5, 6:

vim alicui or in aliquem,

id. 38, 24, 4; 3, 5, 5:

vires,

to get, acquire, Quint. 10, 3, 3:

vitium,

Cic. Top. 3, 15 al. —

With ut, ne, quin, or the simple subj.:

faciam, ut ejus diei locique meique semper meminerit,

Plaut. Capt. 4, 2, 20:

facere ut remigret domum,

id. Pers. 4, 6, 3; id. Capt. 3, 4, 78; 4, 2, 77:

ea, quantum potui, feci, ut essent nota nostris,

Cic. Ac. 1, 2, 8:

facito, ut sciam,

id. Att. 2, 4, 4:

non potuisti ullo modo facere, ut mihi illam epistolam non mitteres,

id. ib. 11, 21, 1:

si facis ut patriae sit idoneus,

Juv. 14, 71:

ut nihil ad te dem litterarum facere non possum,

Cic. Ac. 8, 14, 1; for which, with quin:

facere non possum, quin ad te mittam,

I cannot forbear sending, id. ib. 12, 27, 2:

fecisti, ut ne cui maeror tuus calamitatem afferret,

id. Clu. 60, 168:

fac, ne quid aliud cures,

id. Fam. 16, 11, 1:

domi assitis, facite,

Ter. Eun. 3, 2, 53:

fac fidele sis fidelis,

Plaut. Capt. 2, 3, 79:

fac cupidus mei videndi sis,

Cic. Fam. 5, 21, 5:

fac cogites,

id. ib. 11, 3, 4.—In pass.:

fieri potest, ut recte quis sentiat, etc.,

Cic. Tusc. 1, 3, 6: potest fieri, ut iratus dixerit, etc., Crass. ap. Cic. de Or. 2, 70, 285:

nec fieri possit, ut non statim alienatio facienda sit,

id. Lael. 21, 76; so with ut non, id. Verr. 2, 2, 77, § 190 (Zumpt, Gram. § 539).—

With inf. = efficere, curare, to cause (rare):

nulla res magis talis oratores videri facit,

Cic. Brut. 38, 142; Pall. 6, 12:

aspectus arborum macrescere facit volucres inclusas,

Varr. R. R. 3, 5, 3; Sall. Fragm. ap. Sen. Ep. 114:

qui nati coram me cernere letum Fecisti,

Verg. A. 2, 539; Ov. H. 17, 174:

mel ter infervere facito,

Col. 12, 38, 5 (perh. also in Ov. H. 6, 100, instead of favet, v. Loers. ad h. l.; cf. infra, B. 4.).—

Absol.:

ego plus, quam feci, facere non possum,

Cic. Fam. 11, 14, 3:

faciam, ut potero, Laeli,

id. de Sen. 3, 7; cf. id. Rep. 1, 24:

noli putare, pigritia me facere, quod non mea manu scribam,

id. Att. 16, 15, 1; so,

facere = hoc or id facere,

Lucr. 4, 1112 (cf. Munro ad loc.); 1153: vereor ne a te rursus dissentiam. M. Non facies, Quinte, Cic. Leg. 3, 15, 33;

so after scribam,

id. Att. 16, 16, 15:

nominaverunt,

id. Rep. 2, 28, 50;

after disserere: tu mihi videris utrumque facturus,

id. ib. 2, 11, 22;

after fingere: ut facit apud Platonem Socrates,

id. ib.:

necesse erit uti epilogis, ut in Verrem Cicero fecit,

Quint. 6, 1, 54:

qui dicere ac facere doceat,

id. 2, 3, 11:

faciant equites,

Juv. 7, 14; Liv. 42, 37, 6:

petis ut libellos meos recognoscendos curem. Faciam,

Plin. Ep. 4, 26, 1; 5, 1, 4 et saep. (cf. the use of facio, as neutr., to resume or recall the meaning of another verb, v. II. E. infra; between that use and this no line can be drawn).

In partic.

With a double object, to make a thing into something, to render it something:

senatum bene firmum firmiorem vestra auctoritate fecistis,

Cic. Phil. 6, 7, 18:

te disertum,

id. ib. 2, 39 fin.:

iratum adversario judicem,

id. de Or. 1, 51, 220:

heredem filiam,

to appoint, constitute, id. Verr. 2, 1, 43, § 111:

aliquem regem,

Just. 9, 6:

aliquem ludos,

Plaut. Aul. 2, 2, 75:

aliquem absentem rei capitalis reum,

Cic. Verr. 2, 2, 38, § 93:

animum dubium,

id. de Imp. Pomp. 10, 27:

injurias irritas,

id. Verr. 2, 2, 26, § 63:

vectigalia sibi deteriora,

Caes. B. G. 1, 36, 4:

hi consules facti sunt,

Cic. de Sen. 5, 14:

disciplina doctior facta civitas,

id. Rep. 2, 19:

di ex hominibus facti,

id. ib. 2, 10; cf.:

tua virtute nobis Romanos ex amicis amicissimos fecisti,

Sall. J. 10, 2.—In pass.:

quo tibi sumere depositum clavum fierique tribuno?

to become a tribune, Hor. S. 1, 6, 25.—

to value, esteem, regard a person or thing in any manner (like the Engl. make, in the phrase to make much of).—Esp. with gen. pretii:

in quo perspicere posses, quanti te, quanti Pompeium, quem unum ex omnibus facio, ut debeo, plurimi, quanti Brutum facerem,

Cic. Fam. 3, 10, 2:

te quotidie pluris feci,

id. ib. 3, 4, 2:

voluptatem virtus minimi facit,

id. Fin. 2, 13, 42:

dolorem nihili facere,

to care nothing for, to despise, id. ib. 27, 88:

nihili facio scire,

Plaut. Pers. 2, 2, 42:

negat se magni facere, utrum, etc.,

Quint. 11, 1, 38:

parum id facio,

Sall. J. 85, 31: si illi aliter nos faciant quam aequum sit. Plaut. Stich. 1, 1, 43.—

With gen., to make a thing the property of a person, subject it to him: omnia, quae mulieris fuerunt, viri fiunt, Cic. Top. 4, 23.—Esp.: facere aliquid dicionis alicujus, to reduce to subjection under a person or power:

omnem oram Romanae dicionis fecit,

Liv. 21, 60, 3:

dicionis alienae facti,

id. 1, 25, 13; 5, 27, 14; cf.: ut munus imperii beneficii sui faceret, to make it ( seem) his own bounty, Just. 13, 4, 9:

ne delecto imperatore alio sui muneris rempublicam faceret,

Tac. A. 15, 52.—

To represent a thing in any manner, to feign, assert, say. —Constr. with acc. and adj. or part., or with acc. and inf.

Acc. and part.:

in eo libro, ubi se exeuntem e senatu et cum Pansa colloquentem facit,

id. Brut. 60, 218:

Xenophon facit... Socratem disputantem,

id. N. D. 1, 12, 31; cf.:

ejus (Socratis) oratio, qua facit eum Plato usum apud judices,

id. Tusc. 1, 40 fin. al.—

Acc. and inf.:

qui nuper fecit servo currenti in via decesse populum,

Ter. Heaut. prol. 31:

fecerat et fetam procubuisse lupam,

Verg. A. 8, 630; cf. Ov. M. 6, 109, v. Bach ad h. l.:

poetae impendere apud inferos saxum Tantalo faciunt,

Cic. Tusc. 4, 16, 35:

quem (Herculem) Homerus apud inferos conveniri facit ab Ulixe,

id. N. D. 3, 16, 41:

Plato construi a deo mundum facit,

id. ib. 1, 8, 19:

Plato Isocratem laudari fecit a Socrate,

id. Opt. Gen. 6, 17; id. Brut. 38, 142:

M. Cicero dicere facit C. Laelium,

Gell. 17, 5, 1:

caput esse faciunt ea, quae perspicua dicunt,

Cic. Fia. 4, 4, 8, v. Madv. ad h. l.—

In double construction:

Polyphemum Homerus cum ariete colloquentem facit ejusque laudare fortunas,

Cic. Tusc. 5, 39 fin. —

To make believe, to pretend:

facio me alias res agere,

Cic. Fam. 15, 18:

cum verbis se locupletem faceret,

id. Fl. 20:

me unum ex iis feci, qui, etc.,

id. Planc. 27, 65.—

Hypothetically in the imper. fac, suppose, assume:

fac, quaeso, qui ego sum, esse te,

Cic. Fam. 7, 23, 1; cf.:

fac potuisse,

id. Phil. 2, 3, 5:

fac animos non remanere post mortem,

id. Tusc. 1, 34, 82; 1, 29, 70:

fac velit,

Stat. Ach. 2, 241:

fac velle,

Verg. A. 4, 540.—

In mercant. lang., to practise, exercise, follow any trade or profession:

cum mercaturas facerent,

Cic. Verr. 2, 5, 28, § 72:

naviculariam,

id. ib. 2, 5, 18, §

46: argentariam,

id. ib. 2, 5, 49, § 155; id. Caecin. 4, 10:

topiariam,

id. Q. Fr. 3, 1, 2, § 5:

haruspicinam,

id. Fam. 6, 18, 1:

praeconium,

id. ib.; so,

piraticam,

id. Post. Red. in Sen. 5, 11:

medicinam,

Phaedr. 1, 14, 2.—

In relig. lang., like the Gr. rhezein, to perform or celebrate a religious rite; to offer sacrifice, make an offering, to sacrifice:

res illum divinas apud eos deos in suo sacrario quotidie facere vidisti,

Cic. Verr. 2, 4, 8, § 18:

sacra pro civibus,

id. Balb. 24, 55:

sacrificium publicum,

id. Brut. 14, 56.— Absol.:

a sacris patriis Junonis Sospitae, cui omnes consules facere necesse est, consulem avellere,

Cic. Mur. 41, 90.—With abl.:

cum faciam vitula pro frugibus,

Verg. E. 3, 77:

catulo,

Col. 2, 22, 4.— Pass. impers.:

cum pro populo fieret,

Cic. Att. 1, 13, 3:

quibus diis decemviri ex libris ut fieret, ediderunt,

Liv. 37, 3, 5.—

In gram., to make, form in inflecting:

cur aper apri et pater patris faciat?

Quint. 1, 6, 13; so id. 14; 15; 27; cf.:

sic genitivus Achilli et Ulixi fecit,

id. 1, 5, 63; 1, 6, 26:

eadem (littera) fecit ex duello bellum,

id. 1, 4, 15.—

In late Lat., (se) facere aliquo, to betake one's self to any place:

intra limen sese facit,

App. 5, p. 159, 25;

without se: homo meus coepit ad stelas facere,

Petr. 62:

ad illum ex Libya Hammon facit,

Tert. Pall. 3.—

Peculiar phrases.

Quid faciam (facias, fiet, etc.), with abl., dat., or (rare) with de, what is to be done with a person or thing? quid hoc homine facias? Cic. Sest. 13, 29; id. Verr. 2, 2, 16, § 40:

nescit quid faciat auro,

Plaut. Bacch. 2, 3, 100:

quid tu huic homini facias?

Cic. Caecin. 11, 30; cf.:

quid enim tibi faciam,

id. Att. 7, 3, 2: quid faceret huic conclusioni, i. e. how should he refute, etc., id. Ac. 2, 30, 96:

quid facias illi?

Hor. S. 1, 1, 63:

miserunt Delphos consultum quidnam facerent de rebus suis,

Nep. Them. 2: quid fecisti scipione? what have you done with the stick? or, what has become of it? Plaut. Cas. 5, 4, 6; cf. id. ib. 5, 4, 9.—In pass.:

quid Tulliola mea fiet?

Cic. Fam. 14, 4, 3:

quid illo fiet? quid me?

id. Att. 6, 1, 14:

quid fiet artibus?

id. Ac. 2, 33, 107:

quid mihi fiet?

Ov. A. A. 1, 536:

quid de illa fiet fidicina igitur?

Plaut. Ep. 1, 2, 48: de fratre quid fiet? Ter. Ad. 5, 9, 39.— Absol.:

quid faciat Philomela? fugam custodia claudit?

Ov. M. 6, 572:

quid facerem? neque servitio me exire licebat, etc.,

Verg. E. 1, 41 al. —

Fit, factum est aliquo or aliqua re, it happens to, becomes of a person or thing:

volo Erogitare, meo minore quid sit factum filio,

Plaut. Capt. 5, 1, 32:

nec quid deinde iis (elephantis) factum sit, auctores explicant,

Plin. 8, 6, 6, § 17:

quid eo est argento factum?

Plaut. Most. 3, 1, 106.—Hence,

Esp., si quid factum sit aliquo, if any thing should happen to one (i. q. si quid acciderit humanitus), euphemistically for if one should die:

si quid eo factum esset, in quo spem essetis habituri?

Cic. de Imp. Pomp. 20, 59; cf.:

eum fecisse aiunt, sibi quod faciendum fuit,

Plaut. Poen. 5, 1, 23. —

Ut fit, as it usually happens, as is commonly the case:

praesertim cum, ut fit, fortuito saepe aliquid concluse apteque dicerent,

Cic. Or. 53, 177:

queri, ut fit, incipiunt,

id. Verr. 2, 2, 23, § 56:

dum se uxor, ut fit, comparat,

id. Mil. 10, 28:

fecit statim, ut fit, fastidium copia,

Liv. 3, 1, 7.—

Fiat, an expression of assent, so be it! very good! fiat, geratur mos tibi, Plaut. Ps. 1, 5, 146; id. As. 1, 1, 27; id. Am. 2, 2, 138; id. Most. 4, 3, 44 al.—

Dictum ac factum, no sooner said than done, without delay, at once; v. dictum under dico, A. d.—

In certain phrases the ellipsis of facere is common, e. g. finem facere:

Quae cum dixisset, Cotta finem,

Cic. N. D. 3, 40, 94; id. Fin. 4, 1 init. —With nihil aliud quam, quid alium quam, nihil praeterquam, which often = an emphatic Engl. only (but not in Cic.):

Tissaphernes nihil aliud quam bellum comparavit,

Nep. Ages. 2:

per biduum nihil aliud quam steterunt parati,

Liv. 34, 46; Suet. Caes. 20; id. Aug. 83; Liv. 2, 63; 4, 3; 3, 26.—So with nihil amplius quam, nihil prius quam, nihil minus quam, Liv. 26, 20; 35, 11; Suet. Dom. 3.

With adverbs, to do, deal, or act in any manner:

recta et vera loquere, sed neque vere neque recte adhuc Fecisti umquam,

Plaut. Capt. 5, 2, 7;

v. recte under rego: bene fecit Silius, qui transegerit,

Cic. Att. 12, 24, 1:

seu recte seu perperam,

to do right or wrong, id. Quint. 8, 31:

Dalmatis di male faciant,

id. Fam. 5, 11 fin.:

facis amice,

in a friendly manner, id. Lael. 2, 9; cf.:

per malitiam,

maliciously, id. Rosc. Com. 7, 21:

humaniter,

id. Q. Fr. 2, 1, 1:

imperite,

id. Leg. 1, 1, 4:

tutius,

Quint. 5, 10, 68:

voluit facere contra huic aegre,

Ter. Eun. 4, 1, 10: bene facere, to profit, benefit (opp. male facere, to hurt, injure), Ter. Ad. 5, 8, 25; 5, 7, 19; Plaut. Most. 3, 2, 22; id. Capt. 5, 2, 23; v. also under benefacio and benefactum.—

Facere cum or ab aliquo, to take part with one, to side with one; and opp. contra (or adversus) aliquem, to take part against one:

si respondisset, idem sentire et secum facere Sullam,

Cic. Sull. 13, 36; cf.:

cum illo consulem facere,

id. Att. 6, 8, 2; and:

secum consules facere,

id. Planc. 35, 86:

auctoritatem sapientissimorum hominum facere nobiscum,

id. Caecin. 36, 104; cf.:

rem et sententiam interdicti mecum facere fatebatur,

id. ib. 28, 79:

cum veritas cum hoc faciat,

is on his side, id. Quint. 30, 91:

commune est, quod nihilo magis ab adversariis quam a nobis facit,

id. Inv. 1, 48, 90:

omnes damnatos, omnes ignominia affectos illac (a or cum Caesare) facere,

id. Att. 7, 3, 5:

quae res in civitate duae plurimum possunt, eae contra nos ambae faciunt in hoc tempore,

id. Quint. 1, 1:

neque minus eos cum quibus steterint quam adversus quos fecerint,

Nep. Eum. 8, 2:

cum aliquo non male facere,

to be on good terms with, Ov. Am. 3, 762.—

In late Lat. facere cum aliqua = vivere cum aliqua, to live in matrimony, to be married, Inscr. Orell. 4646. —

Ad aliquid, alicui, or absol., to be good or of use for any thing; to be useful, of service:

chamaeleon facit ad difficultatem urinae,

Plin. 22, 18, 21, § 46; Scrib. Comp. 122:

ad talem formam non facit iste locus,

Ov. H. 16, 190; cf. id. ib. 6, 128; id. Am. 1, 2, 16 al.:

radix coronopi coeliacis praeclare facit,

Plin. 22, 19, 22, § 48; so with dat., Plin. Val. 2, 1; Prop. 3 (4), 1, 20:

facit autem commode ea compositio, quam, etc.,

Col. 7, 5, 7; 8, 17, 13:

nec caelum, nec aquae faciunt, nec terra, nec aurae,

do not benefit me, Ov. Tr. 3, 8, 23:

mire facit in peroratione confessio,

Quint. 11, 3, 173; 171; cf. with a subject-clause: plurimum facit, totas diligenter [p. 718] nosse causas, id. 6, 4, 8: ad aliquid or alicui signifies also to suit, fit:

non faciet capiti dura corona meo,

Prop. 3, 1, 19; cf. Ov. H. 16, 189.—

Like the Gr. poiein or dran, and the Engl. to do, instead of another verb (also for esse and pati):

factum cupio (sc. id esse),

Plaut. Truc. 4, 4, 24:

factum volo,

id. Bacch. 3, 3, 91; id. Most. 3, 2, 104:

an Scythes Anacharsis potuit pro nihilo pecuniam ducere, nostrates philosophi facere non potuerunt?

Cic. Tusc. 5, 32, 90:

nihil his in locis nisi saxa et montes cogitabam: idque ut facerem, orationibus inducebar tuis,

id. Leg. 2, 1, 2; cf.:

Demosthenem, si illa pronuntiare voluisset, ornate splendideque facere potuisse,

id. Off. 1, 1 fin.; and:

cur Cassandra furens futura prospiciat, Priamus sapiens hoc idem facere nequeat?

id. Div. 1, 39, 85; so id. Ac. 2, 33, 107; id. Att. 1, 16, 13; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 18, 2; Nep. Chabr. 3, 4; 4, 3 al.:

vadem te ad mortem tyranno dabis pro amico, ut Pythagoreus ille Siculo fecit tyranno (here also with the case of the preceding verb),

Cic. Fin. 2, 24 fin. (v. Madv. ad h. l. p. 278):

jubeas (eum) miserum esse, libenter quatenus id facit (i. e. miser est),

what he is doing, Hor. S. 1, 1, 64:

in hominibus solum existunt: nam bestiae simile quiddam faciunt (i. q. patiuntur or habent),

Cic. Tusc. 4, 14; so,

ne facias quod Ummidius quidam (= ne idem experiaris, ne idem tibi eveniat),

Hor. S. 1, 1, 94. —

Facere omitted, especially in short sentences expressing a judgment upon conduct, etc.:

at stulte, qui non modo non censuerit, etc.,

Cic. Off. 3, 27, 101.—Hence,

factus, a, um, P. a.

As adjective ante-class. and very rare:

factius nihilo facit, sc. id, i. e. nihilo magis effectum reddit,

is no nearer bringing it about, Plaut. Trin. 2, 3, 6; cf. Lorenz ad loc.—Far more freq.,

In the neutr. as subst.: factum, i ( gen. plur. factum, Enn. ap. Cic. Div. 1, 31, 66 Trag. 81), that which is done, a deed, act, exploit, achievement (syn.: res gestae, facinus).

In gen.:

depingere,

Ter. Phorm. 1, 5, 38:

facere factum,

Plaut. Truc. 2, 7, 5; id. Mil. 3, 1, 139:

dicta et facta,

Ter. Eun. 5, 4, 19; id. Heaut. 4, 5, 12:

opus facto est,

id. Phorm. 4, 5, 4:

ecquod hujus factum aut commissum non dicam audacius, sed, etc.,

Cic. Sull. 26, 72: meum factum probari abs te triumpho gaudio, Caes. ap. Cic. Att. 9, 16, A. 1;

14, 9, 2: quod umquam eorum in re publica forte factum exstitit?

id. ib. 8, 14, 2:

praeclarum atque divinum,

id. Phil. 2, 44, 114:

egregium,

id. Fam. 10, 16, 2; id. Cael. 10, 23:

factum per se improbabile,

Quint. 7, 4, 7; 6, 1, 22:

illustre,

Nep. Arist. 2, 2; cf.:

illustria et gloriosa,

Cic. Fin. 1, 11, 37:

forte,

id. Att. 8, 14, 2:

dira,

Ov. M. 6, 533:

nefanda,

id. H. 14, 16 al.; but also with the adv.:

recte ac turpiter factum,

Caes. B. G. 7, 80, 5; cf.:

multa huius (Timothei) sunt praeclare facta sed haec maxime illustria,

Nep. Timoth. 1, 2;

v. Zumpt, Gram. § 722, 2: dimidium facti, qui coepit, habet,

Hor. Ep. 1, 2, 40:

quo facto aut dicto adest opus,

Plaut. Am. 1, 1, 15 et saep.:

famam extendere factis,

Verg. A. 10, 468: non hominum video. non ego facta boum, doings, i. e. works, Ov. H. 10, 60.—

In partic., bonum factum, like the Gr. agathê tuchê, a good deed, i. e. well done, fortunate (ante-class. and post-Aug.):

bonum factum'st, edicta ut servetis mea,

Plaut. Poen. prol. 16; cf. id. ib. 44; cf.:

hoc factum est optimum, ut, etc.,

id. Ps. 1, 2, 52:

majorum bona facta,

Tac. A. 3, 40; cf. id. ib. 3, 65. —At the commencement of edicts, Suet. Caesar, 80; id. Vit. 14; Aur. Vict. Vir. Ill. 49, 17; Tert. Pudic. 1.—(But in the class. per. factum in this sense is a participle, and is construed with an adv.:

bene facta,

Sall. C. 8, 5; id. J. 85, 5; Cic. Tusc. 2, 26, 64:

recte, male facta,

id. Off. 2, 18, 62:

male facto exigua laus proponitur,

id. Leg. Agr. 2, 2, 5; id. Brut. 43, 322; Quint. 3, 7, 13; cf. Krebs, Antibarb. p. 460).—

facteon, a word jestingly formed by Cicero, after the analogy of the Greek, for faciendum: quare, ut opinor, philosophêteon, id quod tu facis, et istos consulatus non flocci facteon, Cic. Att. 1, 16, 13 Orell. N. cr. (for facteon, Ernesti has eateon).

in (old forms endŏ and indŭ, freq. in ante-class. poets; cf. Enn. ap. Gell. 12, 4; id. ap. Macr. S. 6, 2; Lucil. ap. Lact. 5, 9, 20; Lucr. 2, 1096; 5, 102; 6, 890 et saep.), prep. with abl. and acc. [kindr. with Sanscr. an; Greek en, en-tha, en-then, eis, i. e. en-s, ana; Goth. ana; Germ. in], denotes either rest or motion within or into a place or thing; opp. to ex; in, within, on, upon, among, at; into, to, towards.

With abl.

In space.

Lit., in (with abl. of the place or thing in which):

aliorum fructus in terra est, aliorum et extra,

Plin. 19, 4, 22, § 61:

alii in corde, alii in cerebro dixerunt animi esse sedem et locum,

Cic. Tusc. 1, 9, 19:

eo in rostris sedente suasit Serviliam legem Crassus,

id. Brut. 43, 161:

qui sunt cives in eadem re publica,

id. Rep. 1, 32 fin.:

facillimam in ea re publica esse concordiam, in qua idem conducat omnibus,

id. ib.:

T. Labienus ex loco superiore, quae res in nostris castris gererentur, conspicatus,

Caes. B. G. 2, 26, 4:

quod si in scaena, id est in contione verum valet, etc.,

Cic. Lael. 26, 97:

in foro palam Syracusis,

id. Verr. 2, 2, 33, § 81:

plures in eo loco sine vulnere quam in proelio aut fuga intereunt,

Caes. B. C. 2, 35:

tulit de caede, quae in Appia via facta esset,

Cic. Mil. 6, 15:

in via fornicata,

Liv. 22, 36:

vigebat in illa domo mos patrius et disciplina,

Cic. de Sen. 11, 37:

in domo furtum factum ab eo qui domi fuit,

Quint. 5, 10, 16:

nupta in domo,

Liv. 6, 34, 9:

copias in castris continent,

in, within, Caes. B. C. 1, 66:

cum in angusto quodam pulpito stans diceret,

Quint. 11, 3, 130:

se ac suos in vehiculo conspici,

Liv. 5, 40, 10:

malo in illa tua sedecula sedere, quam in istorum sella curuli,

Cic. Att. 4, 10:

sedere in solio,

id. Fin. 2, 21, 66:

Albae constiterant, in urbe opportuna,

id. Phil. 4, 2, 6. —

Sometimes, also, with names of places: omnes se ultro sectari in Epheso memorat mulieres,

Plaut. Mil. 3, 1, 182:

heri aliquot adolescentuli coiimus in Piraeo,

Ter. Eun. 3, 4, 1:

navis et in Cajeta est parata nobis et Brundisii,

Cic. Att. 8, 3, 6:

complures (naves) in Hispali faciendas curavit,

Caes. B. C. 2, 18:

caesos in Marathone ac Salamine,

Quint. 12, 10, 24:

in Berenice urbe Troglodytarum,

Plin. 2, 73, 75, § 183.—

In indicating a multitude or number, of, in, or among which a person or thing is, in, among (= gen. part.):

in his poeta hic nomen profitetur suum,

Ter. Eun. prol. 3:

Thales, qui sapientissimus in septem fuit,

Cic. Leg. 2, 11, 26:

peto ut eum complectare, diligas, in tuis habeas,

id. Fam. 13, 78, 2; cf.:

in perditis et desperatis,

id. ib. 13, 56, 1:

omnia quae secundum naturam fiunt, sunt habenda in bonis,

id. de Sen. 19, 71:

dolor in maximis malis ducitur,

id. Leg. 1, 11, 31:

justissimus unus in Teucris,

Verg. A. 2, 426:

cecidere in pugna ad duo milia... in his quatuor Romani centuriones,

Liv. 27, 12, 16:

in diis et feminae sunt,

Lact. 1, 16, 17.—

Of analogous relations of place or position:

sedere in equo,

on horseback, id. Verr. 2, 5, 10:

quid legati in equis,

id. Pis. 25, 60:

sedere in leone,

Plin. 35, 10, 36, § 109:

in eo flumine pons erat,

on, over, Caes. B. G. 2, 5:

in herboso Apidano,

on the banks of, Prop. 1, 3, 6:

in digitis,

on tiptoe, Val. Fl. 4, 267:

castra in limite locat,

on the rampart, Tac. A. 1, 50:

ipse coronam habebat unam in capite, alteram in collo,

on, Cic. Verr. 2, 5, 11, § 27:

oleae in arbore,

Cels. 2, 24:

Caesaris in barbaris erat nomen obscurius,

among, Caes. B. C. 1, 61:

in ceteris nationibus, Cels. praef. 1: qui in Brutiis praeerat,

Liv. 25, 16, 7:

in juvenibus,

Quint. 11, 1, 32:

nutus in mutis pro sermone est,

id. 11, 3, 66.—Of dress, like cum, q. v.:

in veste candida,

Liv. 45, 20, 5; 34, 7, 3:

in calceis,

id. 24, 38, 2:

in insignibus,

id. 5, 41, 2:

in tunicis albis,

Plin. Ep. 7, 27, 13:

in Persico et vulgari habitu,

Curt. 3, 3, 4:

in lugubri veste,

id. 10, 5, 17:

in Tyriis,

Ov. A. A. 2, 297:

in Cois,

id. ib. v. 298; cf.:

homines in catenis Romam mittere,

Liv. 29, 21, 12; 32, 1, 8: quis multa te in rosa urget, etc., Hor C. 1, 5, 1; so, in viola aut in rosa, Cic. Tusc. [p. 912] 5, 26, 73.—So of arms:

duas legiones in armis,

Caes. B. G. 7, 11, 6; cf. Verg. A. 3, 395:

in armis hostis,

under arms, Ov. M. 12,65:

quae in ore atque in oculis provinciae gesta sunt (= coram),

Cic. Verr. 2, 2, 33, § 81; so,

in oculis provinciae,

id. Q. Fr. 1, 1, 2:

in oculis omnium,

id. ib. 1, 3, 7:

divitiae, decus, gloria in oculis sita sunt,

Sall. C. 20, 14; Curt. 4, 13, 1; Liv. 22, 12, 6:

Julianus in ore ejus (Vitellii) jugulatur,

Tac. H. 3, 77; Sen. Ben. 7, 19, 7.—Of a passage in any writing (but when the author is named, by meton., for his works, apud is used, Krebs, Antibarb. p. 561):

in populorum institutis aut legibus,

Cic. Leg. 1, 15, 42:

in illis libris qui sunt de natura deorum,

id. Fat. 1, 1:

in Timaeo dicit,

id. N. D. 1, 12, 30:

epistula, in qua omnia perscripta erant,

Nep. Pelop. 3, 2:

perscribit in litteris, hostes ab se discessisse,

Caes. B. G. 5, 49; but in is also used with an author's name when, not a place in his book, but a feature of his style, etc., is referred to:

in Thucydide orbem modo orationis desidero,

Cic. Or. 71, 234:

in Herodoto omnia leniter fluunt,

Quint. 9, 4, 18.—Of books:

libri oratorii diu in manibus fuerunt,

Cic. Att. 4, 13, 2; id. Lael. 25, 96; but more freq. trop.: in manibus habere, tenere, etc., to be engaged, occupied with, to have under control or within reach:

philosophi quamcunque rem habent in manibus,

id. Tusc. 5, 7, 18:

quam spem nunc habeat in manibus, exponam,

id. Verr. 1, 6, 16:

rem habere in manibus,

id. Att. 6, 3, 1; cf.:

neque mihi in manu fuit Jugurtha qualis foret,

in my power, Sall. J. 14, 4:

postquam nihil esse in manu sua respondebatur,

Liv. 32, 24, 2:

quod ipsorum in manu sit,... bellum an pacem malint,

Tac. A. 2, 46; but, cum tantum belli in manibus esset, was in hand, busied (cf.:

inter manus),

Liv. 4, 57, 1; so,

quorum epistulas in manu teneo,

Cic. Phil. 12, 4, 9; cf. id. Att. 2, 2, 2:

in manu poculum tenens,

id. Tusc. 1, 29, 71:

coronati et lauream in manu tenentes,

Liv. 40, 37, 3; Suet. Claud. 15 fin. —Of that which is thought of as existing in the mind, memory, character, etc.:

in animo esse,

Cic. Fam. 14, 11:

in animo habere,

id. Rosc. Am. 18, 52:

lex est ratio insita in natura,

id. Leg. 1, 6, 18:

in memoria sedere,

id. de Or. 2, 28, 122; cf.:

tacito mutos volvunt in pectore questus,

Luc. 1, 247:

quanta auctoritas fuit in C. Metello!

Cic. de Sen. 17, 61. —So freq. of a person's qualities of mind or character:

erat in eo summa eloquentia, summa fides,

Cic. Mur. 28, 58; cf.:

in omni animante est summum aliquid atque optimum, ut in equis,

id. Fin. 4, 41, 37:

si quid artis in medicis est,

Curt. 3, 5, 13; cf.:

nibil esse in morte timendum,

Lucr. 3, 866.— Esp., in eo loco, in that state or condition:

in eo enim loco res sunt nostrae, ut, etc.,

Liv. 7, 35, 7: si vos in eo loco essetis, quid aliud fecissetis? Cat. ap. Quint. 9, 2, 21; so,

quo in loco, etc.: cum ex equitum et calonum fuga, quo in loco res essent, cognovissent,

Caes. B. G. 2, 26:

videtis, quo in loco res haec siet, Ter Phorm. 2, 4, 6: quod ipse, si in eodem loco esset, facturus fuerit,

Liv. 37, 14, 5.—Hence, without loco, in eo esse ut, etc., to be in such a condition, etc.:

non in eo esse Carthaginiensium res, ut Galliam armis obtineant,

Liv. 30, 19, 3:

cum res non in eo esset, ut Cyprum tentaret,

id. 33, 41, 9; 8, 27, 3; 2, 17, 5; Nep. Mil. 7, 3; id. Paus. 5, 1 (cf. I. C. 1. infra).—

In time, indicating its duration, in, during, in the course of:

feci ego istaec itidem in adulescentia,

in my youth, when I was young, Plaut. Bacch. 3, 3, 6:

in tempore hoc,

Ter. And. 4, 5, 24:

in hoc tempore,

Tac. A. 13, 47:

in tali tempore,

Sall. C. 48, 5; Liv. 22, 35; 24, 28 al.:

in diebus paucis,

Ter. And. 1, 1, 77:

in brevi spatio,

id. Heaut. 5, 2, 2; Suet. Vesp. 4:

in qua aetate,

Cic. Brut. 43 fin.:

in ea aetate,

Liv. 1, 57:

in omni aetate,

Cic. de Sen. 3, 9:

in aetate, qua jam Alexander orbem terrarum subegisset,

Suet. Caes. 7:

qua (sc. Iphigenia) nihil erat in eo quidem anno natum pulchrius,

in the course of, during the year, Cic. Off. 3, 25, 95 (al. eo quidem anno):

nihil in vita se simile fecisse,

id. Verr. 2, 3, 91: nihil in vita vidit calamitatis A. Cluentius. id. Clu. 6, 18:

in tota vita inconstans,

id. Tusc. 4, 13, 29.—

In tempore, at the right or proper time, in time (Cic. uses only tempore; v. tempus): eccum ipsum video in tempore huc se recipere, Ter. Phorm. 2, 4, 24:

ni pedites equitesque in tempore subvenissent,

Liv. 33, 5:

spreta in tempore gloria interdum cumulatior redit,

id. 2, 47:

rebellaturi,

Tac. A. 12, 50:

atque adeo in ipso tempore eccum ipsum obviam,

Ter. And. 3, 2, 52: in tempore, opportune. Nos sine praepositione dicimus tempore et tempori, Don. ad Ter. And. 4, 4, 19.—

In praesentia and in praesenti, at present, now, at this moment, under these circumstances:

sic enim mihi in praesentia occurrit,

Cic. Tusc. 1, 8, 14:

vestrae quidem cenae non solum in praesentia, sed etiam postero die jucundae sunt,

id. ib. 5, 35, 100:

id quod unum maxime in praesentia desiderabatur,

Liv. 21, 37:

haec ad te in praesenti scripsi, ut, etc.,

for the present, Cic. Fam. 2, 10, 4.—

With gerunds and fut. pass. participles, to indicate duration of time, in:

fit, ut distrahatur in deliberando animus,

Cic. Off. 1, 3, 9; id. Fam. 2, 6, 2:

vitiosum esse in dividendo partem in genere numerare,

id. Fin. 2, 9, 26:

quod in litteris dandis praeter consuetudinem proxima nocte vigilarat,

id. Cat. 3, 3, 6:

ne in quaerendis suis pugnandi tempus dimitteret,

Caes. B. G. 2, 21:

in agris vastandis incendiisque faciendis hostibus,

in laying waste, id. ib. 5, 19:

in excidenda Numantia,

Cic. Off. 1, 22, 76:

cum in immolanda Iphigenia tristis Calchas esset,

id. Or. 21, 74.—

In other relations, where a person or thing is thought of as in a certain condition, situation, or relation, in:

qui magno in aere alieno majores etiam possessiones habent,

Cic. Cat. 2, 8, 18:

se in insperatis repentinisque pecuniis jactare,

id. Cat. 2, 9, 20:

Larinum in summo timore omnium cum armatis advolavit,

id. Clu. 8, 25.—

So freq., of qualities or states of mind: summa in sollicitudine ac timore Parthici belli,

Caes. B. C. 3, 31:

torpescentne dextrae in amentia illa?

Liv. 23, 9, 7:

hunc diem perpetuum in laetitia degere,

Ter. Ad. 4, 1, 5; Cic. Cat. 4, 1, 2:

in metu,

Tac. A. 14, 43:

in voluptate,

Cic. Fin. 1, 19, 62:

alicui in amore esse,

beloved, id. Verr. 2, 4, 1, § 3:

alicui in amoribus esse,

id. Att. 6, 1, 12:

res in invidia erat,

Sall. J. 25, 5; Liv. 29, 37, 17: sum in expectatione omnium rerum, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 4, 10:

num... Diogenem Stoicum coegit in suis studiis obmutescere senectus?

in his studies, Cic. de Sen. 7, 21:

mirificam cepi voluptatem ex tua diligentia: quod in summis tuis occupationibus mihi tamen rei publicae statum per te notum esse voluisti,

even in, notwithstanding your great occupations, id. Fam. 3, 11, 4.—

So freq., of business, employment, occupations, etc.: in aliqua re versari,

Cic. Verr. 2, 4, 47, § 105:

similia iis, quae in consilio dixerat,

Curt. 5, 5, 23:

in certamine armorum atque in omni palaestra quid satis recte cavetur,

Quint. 9, 4, 8:

agi in judiciis,

id. 11, 1, 78:

tum vos mihi essetis in consilio,

Cic. Rep. 3, 18, 28:

in actione... dicere,

Quint. 8, 2, 2.—Of an office, magistracy:

in quo tum magistratu forte Brutus erat,

Liv. 1, 59, 7; 4, 17, 1:

in eo magistratu pari diligentia se praebuit,

Nep. Han. 7, 5 (cf. B. 1. supra):

in ea ipsa causa fuit eloquentissimus,

Cic. Brut, 43, 160:

qui non defendit nec obsistit, si potest, injuriae, tam est in vitio, quam, etc.,

is in the wrong, acts wrongly, id. Off. 1, 7, 23:

etsi hoc quidem est in vitio, dissolutionem naturae tam valde perhorrescere,

is wrong, id. Fin. 5, 11, 31:

non sunt in eo genere tantae commoditates corporis,

id. ib. 4, 12, 29; cf.:

an omnino nulla sit in eo genere distinctio,

id. Or. 61, 205:

Drusus erat de praevaricatione absolutus in summa quatuor sententiis,

on the whole, Cic. Q. Fr. 2, 16; cf.:

et in omni summa, ut mones, valde me ad otium pacemque converto,

id. ib. 3, 5, 5;

but, in summa, sic maxime judex credit, etc.,

in a word, in fine, Quint. 9, 2, 72; Auct. B. Alex. 71; Just. 37, 1, 8:

horum (juvenum) inductio in parte simulacrum decurrentis exercitus erat: ex parte elegantioris exercitii quam militaris artis,

in part, Liv. 44, 9, 5; cf.:

quod mihi in parte verum videtur,

Quint. 2, 8, 6:

patronorum in parte expeditior, in parte difficilior interrogatio est,

id. 5, 7, 22:

hoc facere in eo homine consueverunt,

in the case of, Caes. B. G. 7, 21:

in furibus aerarii,

Sall. C. 52, 12:

Achilles talis in hoste fuit,

Verg. A. 2, 540:

in hoc homine saepe a me quaeris, etc.,

in the case of, Cic. Verr. 2, 3, 3, § 6: in nominibus impiis, Sall. C. 51, 15:

suspectus et in morte matris fuit,

Suet. Vit. 14:

qui praesentes metuunt, in absentia hostes erunt, = absentes,

Curt. 6, 3, 8 (cf. I. B. c. supra).—Of the meaning of words, etc.:

non solum in eodem sensu, sed etiam in diverso, eadem verba contra,

Quint. 9, 3, 36:

aliter voces aut eaedem in diversa significatione ponuntur,

id. 9, 3, 69:

Sallustius in significatione ista non superesse sed superare dicit,

Gell. 1, 22, 15:

stips non dicitur in significatione trunci,

Charis. 1, 18, 39:

semper in significatione ea hortus,

Plin. 19, 4, 19, § 50. —

In with abl. of adjj. is used with the verbs esse and habere to express quality:

cum exitus haud in facili essent, i. e. haud faciles,

Liv. 3, 8, 9:

adeo moderatio tuendae libertatis in difficili est,

id. 3, 8, 11; 3, 65, 11; but mostly with adjj. of the first and second declension:

in obscuro esse, Liv. praef. § 3: in dubio esse,

id. 2, 3, 1; 3, 19, 8; Ov. H. 19, 174:

dum in dubiost animus,

Ter. And. 1, 5, 31; 2, 2, 10:

in integro esse,

Cic. Fam. 15, 16, 3; id. Att. 11, 15, 4:

in incerto esse,

Liv. 5, 28, 5:

in obvio esse,

id. 37, 23, 1:

in tuto esse,

id. 38, 4, 10; cf.:

videre te in tuto,

Cat. 30, 6:

in aequo esse,

Liv. 39, 37, 14; Tac. A. 2, 44:

in expedito esse,

Curt. 4, 2, 22:

in proximo esse,

Quint. 1, 3, 4:

in aperto esse,

Sall. C. 5, 3:

in promisco esse,

Liv. 7, 17, 7:

in augusto esse,

Cels. 5, 27, 2:

in incerto haberi,

Sall. J. 46, 8; Tac. A. 15, 17:

in levi habitum,

id. H. 2, 21; cf.:

in incerto relinquere,

Liv. 5, 28, 5; Tac. H. 2, 83.

With acc.

In space, with verbs of motion, into or to a place or thing (rarely with names of towns and small islands;

v. Zumpt, Gram. § 398): influxit non tenuis quidam e Graecia rivulus in hanc urbem,

Cic. Rep. 2, 19:

in Ephesum advenit,

Plaut. Mil. 2, 1, 35:

in Epirum venire,

Cic. Att. 13, 25, 3:

ibo in Piraeeum, visamque, ecquae advenerit in portum ex Epheso navis mercatoria,

Plaut. Bacch. 2, 3, 2: venio ad Piraeea, in quo magis reprehendendus sum, quod... Piraeea scripserim, non Piraeeum, quam in quod addiderim;

non enim hoc ut oppido praeposui, sed ut loco,

Cic. Att. 7, 3, 10:

se contulisse Tarquinios, in urbem Etruriae florentissimam,

id. Rep. 2, 19:

remigrare in domum veterem e nova,

id. Ac. 1, 4, 13:

cum in sua rura venerunt,

id. Tusc. 5, 35, 102:

a te ipso missi in ultimas gentes,

id. Fam. 15, 9:

in Ubios legatos mittere,

Caes. B. G. 4, 11:

dein Thalam pervenit, in oppidum magnum et opulentum,

Sall. J. 75, 1:

Regillum antiquam in patriam se contulerat,

Liv. 3, 58, 1:

abire in exercitum,

Plaut. Am. prol. 102.— With nuntio:

cum id Zmyrnam in contionem nuntiatum est,

Tac. A. 4, 56:

nuntiatur in castra,

Lact. Most. Pers. 46; cf.:

allatis in castra nuntiis,

Tac. H. 4, 32: in manus sumere, tradere, etc., into one's hands:

iste unumquodque vas in manus sumere,

Cic. Verr. 2, 4, 27, § 63:

Falerios se in manus Romanis tradidisse,

Liv. 5, 27, 3.—Rarely with the verbs ponere, collocare, etc. (pregn., i. e. to bring into... and place there):

in crimen populo ponere,

Plaut. Trin. 3, 3, 10:

ut liberos, uxores suaque omnia in silvas deponerent,

Caes. B. G. 4, 19:

duplam pecuniam in thesauros reponi,

Liv. 29, 19, 7:

prius me collocavi in arborem,

Plaut. Aul. 4, 8, 6:

sororem et propinquas suas nuptum in alias civitates collocasse,

Caes. B. G. 1, 18.— Motion in any direction, up to, to, into, down to:

in caelum ascendere,

Cic. Lael. 23 fin.:

filium ipse paene in umeros suos extulisset,

id. de Or. 1, 53, 228:

tamquam in aram confugitis ad deum,

up to the altar, id. Tusc. 3, 10, 25:

Saturno tenebrosa in Tartara misso,

Ov. M. 1, 113:

in flumen deicere,

Cic. Rosc. Am. 25, 70; Nep. Chab. 4, 3.—

Denoting mere direction towards a place or thing, and hence sometimes joined with versus, towards:

quid nunc supina sursum in caelum conspicis,

Plaut. Cist. 2, 3, 78:

si in latus aut dextrum aut sinistrum, ut ipsi in usu est, cubat,

Cels. 2, 3:

Belgae spectant in septentriones et orientem solem,

Caes. B. G. 1, 1:

in orientem Germaniae, in occidentem Hispaniae obtenditur, Gallis in meridiem etiam inspicitur,

Tac. Agr. 10:

in laevum prona nixus sedet Inachus urna,

Stat. Th. 2, 218.—With versus:

castra ex Biturigibus movet in Arvernos versus,

towards, Caes. B. G. 7, 8 fin.:

in Galliam versus movere,

Sall. C. 56, 4: in [p. 913] ltaliam versus, Front. Strat. 1, 4, 11:

si in urbem versus venturi erant,

Plin. Ep. 10, 82. —

So of that which is thought of as entering into the mind, memory, etc. (cf. I. A. 2. fin.):

in memoriam reducere,

Cic. Inv 1, 52, 98:

in animum inducere,

Liv. 27, 9:

in mentem venire,

Cic. Fam. 7, 3:

frequens imitatio transit in mores,

Quint. 1, 11, 3. —

Or into a writing or speech: in illam Metellinam orationem addidi quaedam,

Cic. Att. 1, 13, 5.—

In time, into, till, for:

dormiet in lucem,

into the daylight, till broad day, Hor. Ep. 1, 18, 34:

statim e somno, quem plerumque in diem extrahunt, lavantur,

Tac. G. 22: sermonem in multam noctem produximus, deep into the night, Cic. Rep. Fragm. ap. Arus. Mess. p. 239 Lindem.:

in multam noctem luxit,

Suet. Tib. 74:

si febris in noctem augetur,

Cels. 7, 27:

dixit in noctem atque etiam nocte illatis lucernis,

Plin. Ep. 4, 9, 14:

indutias in triginta annos impetraverunt,

for thirty years, Liv. 9, 37, 12; 7, 20, 8:

nisi id verbum in omne tempus perdidissem,

forever, Cic. Fam. 5, 15, 1:

ad cenam hominem in hortos invitavit in posterum diem,

for the following day, id. Off. 3, 14, 58:

audistis auctionem constitutam in mensem Januarium,

id. Agr. 1, 2, 4:

subito reliquit annum suum seque in annum proximum transtulit,

id. Mil. 9, 24:

solis defectiones itemque lunae praedicuntur in multos annos,

for many years, id. Div. 2, 6, 17:

postero die Romani ab sole orto in multum diei stetere in acie,

Liv. 27, 2:

qui ab matutino tempore duraverunt in occasum,

Plin. 2, 31, 31, § 99:

seritur (semen lini) a Kalendis Octobribus in ortum aquilae,

Col. 2, 10, 17.—With usque:

neque illi didicerunt haec usque in senectutem,

Quint. 12, 11, 20:

in illum usque diem servati,

id. 8, 3, 68:

in serum usque patente cubiculo,

Suet. Oth. 11:

regnum trahat usque in tempora fati,

Sil. 11, 392: in posterum (posteritatem) or in futurum, in future, for the future: in praesens, for the present: in perpetuum or in aeternum, forever:

sancit in posterum, ne quis, etc.,

Cic. Cat. 4, 5, 10:

res dilata est in posterum,

id. Fam. 10, 12, 3:

video quanta tempestas invidiae nobis, si minus in praesens, at in posteritatem impendeat,

id. Cat. 1, 9, 22:

id aegre et in praesentia hi passi et in futurum etiam metum ceperunt,

Liv. 34, 27, 10; cf.:

ingenti omnium et in praesens laetitia et in futurum spe,

id. 30, 17, 1:

effugis in futurum,

Tac. H. 1, 71:

quod eum tibi quaestoris in loco constitueras, idcirco tibi amicum in perpetuum fore putasti?

Cic. Verr. 2, 1, 30; cf.:

oppidum omni periculo in perpetuum liberavit,

id. Fam. 13, 4, 2:

quae (leges) non in tempus aliquod, sed perpetuae utilitatis causa in aeternum latae sunt,

Liv. 34, 6, 4: in tempus, for a while, for a short time, for the occasion (postAug.):

sensit miles in tempus conficta,

Tac. A. 1, 37:

ne urbs sine imperio esset, in tempus deligebatur, qui jus redderet,

id. ib. 6, 11:

scaena in tempus structa,

id. ib. 14, 20. —So in diem, for the day, to meet the day's want:

nihil ex raptis in diem commeatibus superabat,

Liv. 22, 40, 8:

rapto in diem frumento,

id. 4, 10, 1;

but, cum illa fundum emisset in diem,

i. e. a fixed day of payment, Nep. Att. 9, 5: in singulos dies, or simply in dies, with comparatives and verbs denoting increase, from day to day, daily:

vitium in dies crescit,

Vell. 2, 5, 2:

in dies singulos breviores litteras ad te mitto,

Cic. Att. 5, 7:

qui senescat in dies,

Liv. 22, 39, 15: in diem, daily:

nos in diem vivimus,

Cic. Tusc. 5, 11, 33:

in diem et horam,

Hor. S. 2, 6, 47;

and in horas,

hourly, id. C. 2, 13, 14; id. S. 2, 7, 10.—

In other relations, in which an aiming at, an inclining or striving towards a thing, is conceivable, on, about, respecting; towards, against; for, as; in, to; into:

id, quod apud Platonem est in philosophos dictum,

about the philosophers, Cic. Off. 1, 9, 28:

Callimachi epigramma in Ambraciotam Cleombrotum est,

id. Tusc. 1, 34, 84; cf.:

cum cenaret Simonides apud Scopam cecinissetque id car men, quod in eum scripsisset, etc.,

id. de Or. 2, 86, 352:

quo amore tandem inflammati esse debemus in ejus modi patriam,

towards, id. ib. 1, 44, 196:

in liberos nostros indulgentia,

id. ib. 2, 40, 168:

de suis meritis in rem publicam aggressus est dicere,

id. Or. 38, 133: ita ad impietatem in deos, in homines adjunxit injuriam, against, id. N. D. 3, 34 fin.:

in dominum quaeri,

to be examined as a witness against, id. Mil. 22, 60:

in eos impetum facere,

id. Att. 2, 22, 1:

invehi in Thebanos,

Nep. Epam. 6, 1; id. Tim. 5, 3:

quaecumque est hominis definitio, una in omnes valet,

id. Leg. 1, 10, 29:

num etiam in deos immortales inauspicatam legem valuisse?

Liv. 7, 6, 11:

vereor coram in os te laudare amplius,

to your face, Ter. Ad. 2, 4, 5:

si in me exerciturus (pugnos), quaeso, in parietem ut primum domes,

Plaut. Am. 1, 1, 168:

in puppim rediere rates,

Luc. 3, 545 Burm. (cf.:

sic equi dicuntur in frena redire, pulsi in terga recedere, Sulp. ad loc.): Cumis eam vidi: venerat enim in funus: cui funeri ego quoque operam dedi,

to the funeral, to take charge of the funeral, Cic. Att. 15, 1, B:

se quisque eum optabat, quem fortuna in id certamen legeret,

Liv. 21, 42, 2:

quodsi in nullius mercedem negotia eant, pauciora fore,

Tac. A. 11, 6:

haec civitas mulieri redimiculum praebeat, haec in collum, haec in crines,

Cic. Verr. 2, 3, 33:

Rhegium quondam in praesidium missa legio,

Liv. 28, 28; so,

datae in praesidium cohortes,

Tac. H. 4, 35: hoc idem significat Graecus ille in eam sententiam versus, to this effect or purport, Cic. Div. 2, 10, 25; cf. id. Fam. 9, 15, 4:

haec et in eam sententiam cum multa dixisset,

id. Att. 2, 22:

qui omnia sic exaequaverunt, ut in utramque partem ita paria redderent, uti nulla selectione uterentur,

id. Fin. 3, 4, 12:

in utramque partem disputat,

on both sides, for and against, id. Off. 3, 23, 89: te rogo, me tibi in omnes partes defendendum putes, Vatin. ap. Cic. Fam. 5, 10 fin.:

facillime et in optimam partem cognoscuntur adulescentes, qui se ad claros et sapientes viros contulerunt,

id. Off. 2, 13, 46:

cives Romani servilem in modum cruciati et necati,

in the manner of slaves, Cic. Verr. 1, 5, 13; cf.:

miserandum in modum milites populi Romani capti, necati sunt,

id. Prov. Cons. 3, 5:

senior quidam Veiens vaticinantis in modum cecinit,

Liv. 5, 15, 4;

also: domus et villae in urbium modum aedificatae,

Sall. C. 12, 3:

perinde ac si in hanc formulam omnia judicia legitima sint,

Cic. Rosc. Com. 5, 15:

judicium quin acciperet in ea ipsa verba quae Naevius edebat, non recusasse,

id. Quint. 20, 63; cf.:

senatusconsultum in haec verba factum,

Liv. 30, 43, 9:

pax data Philippo in has leges est,

id. 33, 30:

Gallia omnis divisa est in partes tres,

Caes. B. G. 1, 1; cf.:

quae quidem in confirmationem et reprehensionem dividuntur,

Cic. Part. Or. 9, 33: describebat censores binos in singulas civitates, i. e. for or over each state, id. Verr. 2, 2, 53; cf. id. ib. 2, 4, 26:

itaque Titurium Tolosae quaternos denarios in singulas vini amphoras portorii nomine exegisse,

id. Font. 5, 9:

extulit eum plebs sextantibus collatis in capita,

a head, for each person, Liv. 2, 33 fin.:

Macedonibus treceni nummi in capita statutum est pretium,

id. 32, 17, 2; cf.:

Thracia in Rhoemetalcen filium... inque liberos Cotyis dividitur (i. e. inter),

Tac. A. 2, 67.—

Of the object or end in view, regarded also as the motive of action or effect:

non te in me illiberalem, sed me in se neglegentem putabit,

Cic. Fam. 13, 1, 16:

neglegentior in patrem,

Just. 32, 3, 1:

in quem omnes intenderat curas,

Curt. 3, 1, 21:

quos ardere in proelia vidi,

Verg. A. 2, 347:

in bellum ardentes,

Manil. 4, 220:

nutante in fugam exercitu,

Flor. 3, 10, 4:

in hanc tam opimam mercedem agite ( = ut eam vobis paretis, Weissenb. ad loc.),

Liv. 21, 43, 7:

certa praemia, in quorum spem pugnarent,

id. 21, 45, 4:

in id sors dejecta,

id. 21, 42, 2:

in id fide accepta,

id. 28, 17, 9:

in spem pacis solutis animis,

id. 6, 11, 5 et saep.:

ingrata misero vita ducenda est in hoc, ut, etc.,

Hor. Epod. 17, 63:

nec in hoc adhibetur, ut, etc.,

Sen. Ep. 16, 3:

alius non in hoc, ut offenderet, facit, id. de Ira, 2, 26, 3: in quod tum missi?

Just. 38, 3, 4.—So, like ad, with words expressing affections or inclination of the mind:

in obsequium plus aequo pronus,

Hor. Ep. 1, 18, 10:

paratus in res novas,

Tac. H. 4, 32:

in utrumque paratus,

Verg. A. 2, 61.—

Of the result of an act or effort:

denique in familiae luctum atque in privignorum funus nupsit,

Cic. Clu. 66, 188:

paratusque miles, ut ordo agminis in aciem adsisteret,

Tac. A. 2, 16: excisum Euboicae latus ingens rupis in antrum, Verg. A. 6, 42:

portus ab Euroo fluctu curvatus in arcum,

id. ib. 3, 533:

populum in obsequia principum formavit,

Just. 3, 2, 9:

omnium partium decus in mercedem conruptum erat,

Sall. H. 1, 13 Dietsch:

commutari ex veris in falsa,

Cic. Fat. 9, 17; 9, 18:

in sollicitudinem versa fiducia est,

Curt. 3, 8, 20.—

Esp. in the phrase: in gratiam or in honorem, alicujus, in kindness, to show favor, out of good feeling, to show honor, etc., to any one (first in Liv.; cf. Weissenb. ad Liv. 28, 21, 4;

Krebs, Antibarb. p. 562): in gratiam levium sociorum injuriam facere,

Liv. 39, 26, 12:

pugnaturi in gratiam ducis,

id. 28, 21, 4:

quorum in gratiam Saguntum deleverat Hannibal,

id. 28, 39, 13; cf. id. 35, 2, 6; 26, 6, 16:

oratio habita in sexus honorem,

Quint. 1, 1, 6:

convivium in honorem victoriae,

id. 11, 2, 12:

in honorem Quadratillae,

Plin. Ep. 7, 24, 7:

in honorem tuum,

Sen. Ep. 20, 7; 79, 2; 92, 1; Vell. 2, 41 al.—

In the phrase, in rem esse, to be useful, to avail (cf.: e re esse;

opp.: contra rem esse): ut aequom est, quod in rem esse utrique arbitremur,

Plaut. Aul. 2, 1, 10:

si in rem est Bacchidis,

Ter. Hec. 1, 2, 27; 2, 2, 7:

hortatur, imperat, quae in rem sunt,

Liv. 26, 44, 7:

cetera, quae cognosse in rem erat,

id. 22, 3, 2; 44, 19, 3:

in rem fore credens universos adpellare,

Sall. C. 20, 1; cf.:

in duas res magnas id usui fore,

Liv. 37, 15, 7:

in hos usus,

Verg. A. 4, 647.—

To form adverbial expressions:

non nominatim, qui Capuae, sed in universum qui usquam coissent, etc.,

in general, Liv. 9, 26, 8; cf.:

terra etsi aliquanto specie differt, in universum tamen aut silvis horrida aut paludibus foeda,

Tac. G. 5:

in universum aestimanti, etc.,

id. ib. 6:

aestate in totum, si fieri potest, abstinendum est (Venere),

wholly, entirely, Cels. 1, 3 fin.; cf. Col. 2, 1, 2:

in plenum dici potest, etc.,

fully, Plin. 16, 40, 79, § 217:

Marii virtutem in majus celebrare,

beyond due bounds, Sall. J. 73, 5:

aliter se corpus habere atque consuevit, neque in pejus tantum, sed etiam in melius,

for the worse, for the better, Cels. 2, 2:

in deterius,

Tac. A. 14, 43:

in mollius,

id. ib. 14, 39:

quid enim est iracundia in supervacuum tumultuante frigidius? Sen. de Ira, 2, 11: civitas saepta muris neque in barbarum corrupta (v. barbarus),

Tac. A. 6, 42; cf.:

aucto in barbarum cognomento,

id. H. 5, 2:

priusquam id sors cerneret, in incertum, ne quid gratia momenti faceret, in utramque provinciam decerni,

while the matter was uncertain, Liv. 43, 12, 2:

nec puer Iliaca quisquam de gente Latinos In tantum spe tollet avos,

so much, Verg. A. 6, 876:

in tantum suam felicitatem virtutemque enituisse,

Liv. 22, 27, 4; cf.:

quaedam (aquae) fervent in tantum, ut non possint esse usui,

Sen. Q. N. 3, 24:

viri in tantum boni, in quantum humana simplicitas intellegi potest,

Vell. 2, 43, 4:

quippe pedum digitos, in quantum quaeque secuta est, Traxit,

Ov. M. 11, 71:

meliore in omnia ingenio animoque quam fortuna usus,

in all respects, Vell. 2, 13:

ut simul in omnia paremur,

Quint. 11, 3, 25:

in antecessum dare,

beforehand, Sen. Ep. 118.—

Sometimes with esse, habere, etc., in is followed by the acc. (constr. pregn.), to indicate a direction, aim, purpose, etc. (but v. Madvig. Gram. § 230, obs. 2, note, who regards these accusatives as originating in errors of pronunciation); so, esse in potestatem alicujus, to come into and remain in one ' s power: esse in mentem alicui, to come into and be in one ' s mind: esse in conspectum, to appear to and be in sight: esse in usum, to come into use, be used, etc.:

quod, qui illam partem urbis tenerent, in eorum potestatem portum futurum intellegebant,

Cic. Verr. 2, 5, 38:

ut portus in potestatem Locrensium esset,

Liv. 24, 1, 13; 2, 14, 4:

eam optimam rem publicam esse duco, quae sit in potestatem optimorum,

Cic. Leg. 3, 17:

neque enim sunt motus in nostram potestatem,

Quint. 6, 2, 29:

numero mihi in mentem fuit,

Plaut. Am. 1, 1, 25; cf.:

ecquid in mentem est tibi?

id. Bacch. 1, 2, 53:

nec prius surrexisse ac militibus in conspectum fuisse, quam, etc.,

Suet. Aug. 16:

quod satis in usum fuit, sublato, ceterum omne incensum est,

Liv. 22, 20, 6: ab hospitibus clientibusque suis, ab exteris nationibus, quae in amicitiam populi Romani dicionemque essent, injurias propulsare, Cic. Div. ap. Caecil. 20, 66: adesse in senatum [p. 914] jussit a. d. XIII. Kal. Octobr., id. Phil. 5, 7, 19.—Less freq. with habere: facito in memoriam habeas tuam majorem filiam mihi te despondisse, call or bring to mind, Plaut. Poen. 5, 4, 108:

M. Minucium magistrum equitum, ne quid rei bellicae gereret, prope in custodiam habitum,

put in prison, kept in prison, Liv. 22, 25, 6:

reliquos in custodiam habitos,

Tac. H. 1, 87.—So rarely with other verbs:

pollicetur se provinciam Galliam retenturum in senatus populique Romani potestatem,

Cic. Phil. 3, 4, 8. —

In composition, n regularly becomes assimilated to a foll. l, m, or r, and is changed before the labials into m: illabor, immitto, irrumpo, imbibo, impello.—As to its meaning, according as it is connected with a verb of rest or motion, it conveys the idea of existence in a place or thing, or of motion, direction, or inclination into or to a place or thing: inesse; inhibere, inferre, impellere, etc. See Hand, Turs. III. pp. 243- 356.

in (before b and p, im; before l, m, and r, the n assimilates itself to these consonants), an inseparable particle [kindred with Sanscr. a-, an-; Gr. a-, an; Goth. and Germ. un-], which negatives the meaning of the noun or participle with which it is connected; Engl. un-, in-, not: impar, unequal: intolerabilis, unbearable, intolerable: immitis, not mild, rude, etc.

dĭco, āvi, ātum, 1 (dixe for dixisse, Val. Ant. ap. Arn. 5, 1; DICASSIT dixerit, Paul. ex Fest. p. 75, 15; rather = dicaverit), v. a. [orig. the same word with 2. dīco; cf. the meaning of abdĭco and abdīco, of indĭco and indīco, dedĭco, no. II. A. al., Corss. Ausspr. 1, 380].

To proclaim, make known. So perh. only in the foll. passage: pugnam, Lucil. ap. Non. 287, 30.—Far more freq.,

Relig. t. t., to dedicate, consecrate, devote any thing to a deity or to a deified person (for syn. cf.: dedico, consecro, inauguro).

Prop.: et me dicabo atque animam devotabo hostibus, Att. ap. Non. 98, 12:

donum tibi (sc. Jovi) dicatum atque promissum,

Cic. Verr. 2, 5, 72; cf.:

ara condita atque dicata,

Liv. 1, 7 (for which aram condidit dedicavitque, id. 28, 46 fin.); so,

aram,

id. 1, 7; 1, 20:

capitolium, templum Jovis O. M.,

id. 22, 38 fin.:

templa,

Ov. F. 1, 610:

delubrum ex manubiis,

Plin. 7, 26, 27, § 97:

lychnuchum Apollini,

id. 34, 3, 8, § 14:

statuas Olympiae,

id. 34, 4, 9, § 16:

vehiculum,

Tac. G. 40:

carmen Veneri,

Plin. 37, 10, 66, § 178; cf. Suet. Ner. 10 fin. et saep.:

cygni Apollini dicati,

Cic. Tusc. 1, 30, 73.—

With a personal object, to consecrate, to deify (cf. dedico, no. II. A. b.):

Janus geminus a Numa dicatus,

Plin. 34, 7, 16, § 34:

inter numina dicatus Augustus,

Tac. A. 1, 59.—

Transf., beyond the relig. sphere.

To give up, set apart, appropriate a thing to any one: recita;

aurium operam tibi dico,

Plaut. Bacch. 4, 9, 72; so,

operam,

id. Ps. 1, 5, 147; Ter. Ph. 1, 2, 12:

hunc totum diem tibi,

Cic. Leg. 2, 3, 7:

tuum studium meae laudi,

id. Fam. 2, 6, 4:

genus (orationis) epidicticum gymnasiis et palaestrae,

id. Or. 13, 42:

librum Maecenati,

Plin. 19, 10, 57, § 177; cf.:

librum laudibus ptisanae,

id. 18, 7, 15, § 75 al.:

(Deïopeam) conubio jungam stabili propriamque dicabo,

Verg. A. 1, 73; cf. the same verse, ib. 4, 126:

se Crasso,

Cic. de Or. 3, 3, 11; cf.: se Remis in clientelam, * Caes. B. G. 6, 12, 7:

se alii civitati,

to become a free denizen of it, Cic. Balb. 11, 28;

for which: se in aliam civitatem,

id. ib. 12 fin. —

(I. q. dedico, no. II. A.) To consecrate a thing by using it for the first time:

nova signa novamque aquilam,

Tac. H. 5, 16.— Hence, dĭcātus, a, um, P. a. (acc. to no. II.), devoted, consecrated, dedicated:

loca Christo dedicatissima, August. Civ. Dei, 3, 31: CONSTANTINO AETERNO AVGVSTO ARRIVS DIOTIMVS... N. M. Q. (i. e. numini majestatique) EIVS DICATISSIMVS,

Inscr. Orell. 1083.

dīco, xi, ctum, 3 ( praes. DEICO, Inscr. Orell. 4848; imp. usu. dic; cf. duc, fac, fer, from duco, etc., DEICVNTO, and perf. DEIXSERINT, P. C. de Therm. ib. 3673; imp. dice, Naev. ap. Fest. p. 298, 29 Müll.; Plaut. Capt. 2, 2, 109; id. Bac. 4, 4, 65; id. Merc. 1, 2, 47 al.; cf. Quint. 1, 6, 21; fut. dicem = dicam, Cato ap. Quint. 1, 7, 23; cf. Paul. ex Fest. p. 72, 6 Müll.—Another form of the future is dicebo, Novius ap. Non. 507 (Com. v. 8 Rib.). — Perf. sync.:

dixti,

Plaut. As. 4, 2, 14; id. Trin. 2, 4, 155; id. Mil. 2, 4, 12 et saep.; Ter. And. 3, 1, 1; 3, 2, 38; id. Heaut. 2, 3, 100 et saep.; Cic. Fin. 2, 3, 10; id. N. D. 3, 9, 23; id. Caecin. 29, 82; acc. to Quint. 9, 3, 22.— Perf. subj.:

dixis,

Plaut. Capt. 1, 2, 46; Caecil. ap. Gell. 7, 17 fin.:

dixem = dixissem,

Plaut. Pseud. 1, 5, 84; inf. dixe = dix isse, Plaut. Fragm. ap. Non. 105, 23; Varr. ib. 451, 16; Arn. init.; Aus. Sept. Sap. de Cleob. 8; inf. praes. pass. dicier, Ter. Eun. 4, 4, 32; Vatin. in Cic. Fam. 5, 9 al.), v. a. [root DIC = DEIK in deiknumi; lit., to show; cf. dikê, and Lat. dicis, ju-dex, dicio], to say, tell, mention, relate, affirm, declare, state; to mean, intend (for syn. cf.: for, loquor, verba facio, dicto, dictito, oro, inquam, aio, fabulor, concionor, pronuntio, praedico, recito, declamo, affirmo, assevero, contendo; also, nomino, voco, alloquor, designo, nuncupo; also, decerno, jubeo, statuo, etc.; cf. also, nego.—The person addressed is usually put in dat., v. the foll.: dicere ad aliquem, in eccl. Lat., stands for the Gr. eipein pros tina, Vulg. Luc. 2, 34 al.; cf. infra I. B. 2. g).

Lit.

In gen.:

Amphitruonis socium nae me esse volui dicere,

Plaut. Am. 1, 1, 228:

advenisse familiarem dicito,

id. ib. 1, 1, 197:

haec uti sunt facta ero dicam,

id. ib. 1, 1, 304; cf. ib. 2, 1, 23:

signi dic quid est?

id. ib. 1, 1, 265:

si dixero mendacium,

id. ib. 1, 1, 43; cf.

opp. vera dico,

id. ib. 1, 1, 238 al.:

quo facto aut dicto adest opus,

id. ib. 1, 1, 15; cf.:

dictu opus est,

Ter. Heaut. 5, 1, 68:

nihil est dictu facilius,

id. Phorm. 2, 1, 70:

turpe dictu,

id. Ad. 2, 4, 11:

indignis si male dicitur, bene dictum id esse dico,

Plaut. Curc. 4, 2, 27:

ille, quem dixi,

whom I have mentioned, named, Cic. de Or. 3, 12, 45 et saep.: vel dicam = vel potius, or rather:

stuporem hominis vel dicam pecudis attendite,

Cic. Phil. 2, 12, 30; cf.:

mihi placebat Pomponius maxime vel dicam minime displicebat,

id. Brut. 57, 207; so id. ib. 70, 246; id. Fam. 4, 7, 3 al.—

Dicitur, dicebatur, dictum est, impers. with acc. and inf., it is said, related, maintained, etc.; or, they say, affirm, etc.: de hoc (sc. Diodoro) Verri dicitur, habere eum, etc., it is reported to Verres that, etc., Cic. Verr. 2, 4, 18:

non sine causa dicitur, ad ea referri omnes nostras cogitationes,

id. Fin. 3, 18, 60; so,

dicitur,

Nep. Paus. 5, 3; Quint. 5, 7, 33; 7, 2, 44; Ov. F. 4, 508:

Titum multo apud patrem sermone orasse dicebatur, ne, etc.,

Tac. H. 4, 52; so,

dicebatur,

id. A. 1, 10:

in hac habitasse platea dictum'st Chrysidem,

Ter. And. 4, 5, 1:

dictum est,

Caes. B. G. 1, 1, 5; Liv. 38, 56; Quint. 6, 1, 27:

ut pulsis hostibus dici posset, eos, etc.,

Caes. B. G. 1, 46, 3. Cf. also: hoc, illud dicitur, with acc. and inf., Cic. Fin. 5, 24, 72; id. de Or. 1, 33, 150; Quint. 4, 2, 91; 11, 3, 177 al. —Esp. in histt. in reference to what has been previously related:

ut supra dictum est,

Sall. J. 96, 1:

sicut ante dictum est,

Nep. Dion. 9, 5; cf. Curt. 3, 7, 7; 5, 1, 11; 8, 6, 2 et saep.—

(See Zumpt, Gram. § 607.) Dicor, diceris, dicitur, with nom. and inf., it is said that I, thou, he, etc.; or, they say that I, thou, etc.:

ut nos dicamur duo omnium dignissimi esse,

Plaut. As. 2, 2, 47: cf. Quint. 4, 4, 6:

dicar Princeps Aeolium carmen ad Italos Deduxisse modos,

Hor. Od. 3, 30, 10 al.:

illi socius esse diceris,

Plaut. Rud. 1, 2, 72: aedes Demaenetus ubi [p. 571] dicitur habitare, id. As. 2, 3, 2:

qui (Pisistratus) primus Homeri libros confusos antea sic disposuisse dicitur, ut nunc habemus,

Cic. de Or. 3, 34, 137 et saep.:

quot annos nata dicitur?

Plaut. Cist. 4, 2, 89:

is nunc dicitur venturus peregre,

id. Truc. 1, 1, 66 et saep. In a double construction, with nom. and inf., and acc. and inf. (acc. to no. b. and c.): petisse dicitur major Titius... idque ab eis facile (sc. eum) impetrasse, Auct. B. Afr. 28 fin.; so Suet. Oth. 7.—

Dictum ac factum or dictum factum (Gr. hama epos hama ergon), in colloq. lang., no sooner said than done, without delay, Ter. And. 2, 3, 7:

dictum ac factum reddidi,

it was "said and done" with me, id. Heaut. 4, 5, 12; 5, 1, 31; cf.:

dicto citius,

Verg. A. 1, 142; Hor. S. 2, 2, 80; and:

dicto prope citius,

Liv. 23, 47, 6.—

In partic.

Pregn.

To assert, affirm a thing as certain (opp. nego):

quem esse negas, eundem esse dicis,

Cic. Tusc. 1, 6, 12; cf.:

dicebant, ego negabam,

id. Fam. 3, 8, 5; and:

quibus creditum non sit negantibus, iisdem credatur dicentibus?

id. Rab. Post. 12, 35.—

For dico with a negative, nego is used, q. v.; cf. Zumpt, Gram. § 799;

but: dicere nihil esse pulchrius, etc.,

Liv. 30, 12, 6; 21, 9, 3 Fabri; so,

freq. in Liv. when the negation precedes,

id. 30, 22, 5; 23, 10, 13 al.; cf. Krebs, Antibar. p. 355.—

dico is often inserted parenthetically, to give emphasis to an apposition:

utinam C. Caesari, patri, dico adulescenti contigisset, etc.,

Cic. Phil. 5, 18, 49; id. Tusc. 5, 36, 105; id. Planc. 12, 30; Quint. 9, 2, 83; cf. Cic. Or. 58, 197; id. Tusc. 4, 16, 36; Sen. Ep. 14, 6; id. Vit. Beat. 15, 6; Quint. 1, 6, 24:

ille mihi praesidium dederat, cum dico mihi, senatui dico populoque Romano,

Cic. Phil. 11, 8, 20; Sen. Ep. 83, 12; Plin. Ep. 2, 20, 2; 3, 2, 2.—

In rhetor. and jurid. lang., to pronounce, deliver, rehearse, speak any thing.

With acc.:

oratio dicta de scripto,

Cic. Planc. 30 fin.; cf.:

sententiam de scripto,

id. Att. 4, 3, 3:

controversias,

Quint. 3, 8, 51; 9, 2, 77:

prooemium ac narrationem et argumenta,

id. 2, 20, 10:

exordia,

id. 11, 3, 161:

theses et communes locos,

id. 2, 1, 9:

materias,

id. 2, 4, 41:

versus,

Cic. Or. 56, 189; Quint. 6, 3, 86:

causam, of the defendant or his attorney,

to make a defensive speech, to plead in defence, Cic. Rosc. Am. 5; id. Quint. 8; id. Sest. 8; Quint. 5, 11, 39; 7, 4, 3; 8, 2, 24 al.; cf.

causas (said of the attorney),

Cic. de Or. 1, 2, 5; 2, 8, 32 al.:

jus,

to pronounce judgment, id. Fl. 3; id. Fam. 13, 14; hence the praetor's formula: DO, DICO, ADDICO; v. do, etc.—

With ad and acc. pers., to plead before a person or tribunal:

ad unum judicem,

Cic. Opt. Gen. 4, 10:

ad quos? ad me, si idoneus videor qui judicem, etc.,

id. Verr. 2, 2, 29, § 72; Liv. 3, 41.—

With ad and acc. of thing, to speak in reference to, in reply to:

non audeo ad ista dicere,

Cic. Tusc. 3, 32, 78; id. Rep. 1, 18, 30.—

Absol.:

nec idem loqui, quod dicere,

Cic. Or. 32:

est oratoris proprium, apte, distincte, ornate dicere,

id. Off. 1, 1, 2; so,

de aliqua re pro aliquo, contra aliquem, etc., innumerable times in Cic. and Quint.: dixi, the t. t. at the end of a speech,

I have done, Cic. Verr. 1 fin. Ascon. and Zumpt, a. h. 1.;

thus, dixerunt, the t. t. by which the praeco pronounced the speeches of the parties to be finished,

Quint. 1, 5, 43; cf. Spald. ad Quint. 6, 4, 7.— Transf. beyond the judicial sphere:

causam nullam or causam haud dico,

I have no objection, Plaut. Mil. 5, 34; id. Capt. 3, 4, 92; Ter. Ph. 2, 1, 42.—

To describe, relate, sing, celebrate in writing (mostly poet.):

tibi dicere laudes,

Tib. 1, 3, 31; so,

laudes Phoebi et Dianae,

Hor. C. S. 76:

Dianam, Cynthium, Latonam,

id. C. 1, 21, 1:

Alciden puerosque Ledae,

id. ib. 1, 12, 25:

caelestes, pugilemve equumve,

id. ib. 4, 2, 19:

Pelidae stomachum,

id. ib. 1, 6, 5:

bella,

id. Ep. 1, 16, 26; Liv. 7, 29:

carmen,

Hor. C. 1, 32, 3; id. C. S. 8; Tib. 2, 1, 54:

modos,

Hor. C. 3, 11, 7:

silvestrium naturas,

Plin. 15, 30, 40, § 138 et saep.:

temporibus Augusti dicendis non defuere decora ingenia,

Tac. A. 1, 1; id. H. 1, 1:

vir neque silendus neque dicendus sine cura,

Vell. 2, 13.—

Of prophecies, to predict, foretell:

bellicosis fata Quiritibus Hac lege dico, ne, etc.,

Hor. C. 3, 3, 58:

sortes per carmina,

id. A. P. 403:

quicquid,

id. S. 2, 5, 59:

hoc (Delphi),

Ov. Tr. 4, 8, 43 et saep.—

To pronounce, articulate a letter, syllable, word: Demosthenem scribit Phalereus, cum Rho dicere nequiret, etc., Cic. Div. 2, 46, 96; id. de Or. 1, 61, 260; Quint. 1, 4, 8; 1, 7, 21 al.—

To call, to name: habitum quendam vitalem corporis esse, harmoniam Graii quam dicunt, Lucr. 3, 106; cf.: Latine dicimus elocutionem, quam Graeci phrasin vocant, Quint. 8, 1, 1:

Chaoniamque omnem Trojano a Chaone dixit,

Verg. A. 3, 335:

hic ames dici pater atque princeps,

Hor. Od. 1, 2, 50:

uxor quondam tua dicta,

Verg. A. 2, 678 et saep. —Prov.:

dici beatus ante obitum nemo debet,

Ov. M. 3, 135.—

To name, appoint one to an office:

ut consules roget praetor vel dictatorem dicat,

Cic. Att. 9, 15, 2: so,

dictatorem,

Liv. 5, 9; 7, 26; 8, 29:

consulem,

id. 10, 15; 24, 9; 26, 22 (thrice):

magistrum equitum,

id. 6, 39:

aedilem,

id. 9, 46:

arbitrum bibendi,

Hor. Od. 2, 7, 26 et saep.—

To appoint, set apart. fix upon, settle:

nam mea bona meis cognatis dicam, inter eos partiam,

Plaut. Mil. 3, 1, 113; cf. Pompon. ap. Non. 280, 19:

dotis paululum vicino suo,

Afran. ib. 26:

pecuniam omnem suam doti,

Cic. Fl. 35: quoniam inter nos nuptiae sunt dictae, Afran. ap. Non. 280, 24; cf.:

diem nuptiis,

Ter. And. 1, 1, 75:

diem operi,

Cic. Verr. 2, 1, 57:

diem juris,

Plaut. Men. 4, 2, 16:

diem exercitui ad conveniendum Pharas,

Liv. 36, 8; cf. id. 42, 28, and v. dies:

locum consiliis,

id. 25, 16:

leges pacis,

id. 33, 12; cf.:

leges victis,

id. 34, 57:

legem tibi,

Hor. Ep. 2, 2, 18; Ov. M. 6, 137; cf.:

legem sibi,

to give sentence upon one's self, id. ib. 13, 72:

pretium muneri,

Hor. C. 4, 8, 12 et saep.—With inf.: prius data est, quam tibi dari dicta, Pac. ap. Non. 280, 28. — Pass. impers.:

eodem Numida inermis, ut dictum erat, accedit,

Sall. J. 113, 6.—

To utter, express, esp. in phrases:

non dici potest, dici vix potest, etc.: non dici potest quam flagrem desiderio urbis,

Cic. Att. 5, 11, 1; 5, 17, 5:

dici vix potest quanta sit vis, etc.,

id. Leg. 2, 15, 38; id. Verr. 2, 4, 57, § 127; id. Or. 17, 55; id. Red. ad Quir. 1, 4; cf. Quint. 2, 2, 8; 11, 3, 85.—

(Mostly in colloq. lang.) Alicui, like our vulg. to tell one so and so, for to admonish, warn, threaten him:

dicebam, pater, tibi, ne matri consuleres male,

Plaut. As. 5, 2, 88; cf. Nep. Datam. 5; Ov. Am. 1, 14, 1.—Esp. freq.:

tibi (ego) dico,

I tell you, Plaut. Curc. 4, 2, 30; id. Bacch. 4, 9, 76; id. Men. 2, 3, 27; id. Mil. 2, 2, 62 et saep.; Ter. And. 1, 2, 33 Ruhnk.; id. ib. 4, 4, 23; id. Eun. 2, 3, 46; 87; Phaedr. 4, 19, 18; cf.:

tibi dicimus,

Ov. H. 20, 153; id. M. 9, 122; so, dixi, I have said it, i. e. you may depend upon it, it shall be done, Ter. Phorm. 2, 3, 90; 92.—

Dicere sacramentum or sacramento, to take an oath, to swear; v. sacramentum.

Transf., i. q. intellego, Gr. phêmi, to mean so and so; it may sometimes be rendered in English by namely, to wit:

nec quemquam vidi, qui magis ea, quae timenda esse negaret, timeret, mortem dico et deos,

Cic. N. D. 1, 31, 86; id. de Or. 3, 44, 174: M. Sequar ut institui divinum illum virum, quem saepius fortasse laudo quam necesse est. At. Platonem videlicet dicis, id. Leg. 3, 1:

uxoris dico, non tuam,

Plaut. As. 1, 1, 30 et saep.—Hence, dictum, i, n., something said, i. e. a saying, a word.

In gen.: haut doctis dictis certantes sed male dictis, Enn. ap. Gell. 20, 10 (Ann. v. 274 Vahl.; acc. to Hertz.: nec maledictis); so,

istaec dicta dicere,

Plaut. Trin. 1, 2, 40:

docta,

id. ib. 2, 2, 99; id. Men. 2, 1, 24; Lucr. 5, 113; cf.

condocta,

Plaut. Poen. 3, 2, 3:

meum,

id. As. 2, 4, 1:

ridiculum,

id. Capt. 3, 1, 22:

minimum,

Cic. Fam. 1, 9:

ferocibus dictis rem nobilitare,

Liv. 23, 47, 4 al.:

ob admissum foede dictumve superbe,

Lucr. 5, 1224; cf.

facete,

Plaut. Capt. 1, 2, 73; id. Poen. 3, 3, 24; Ter. Eun. 2, 2, 57; Cic. Off. 1, 29, 104 al.:

lepide,

Plaut. Most. 1, 3, 103:

absurde,

id. Capt. 1, 1, 3:

vere,

Nep. Alc. 8, 4:

ambigue,

Hor. A. P. 449 et saep.—Pleon.:

feci ego istaec dicta quae vos dicitis (sc. me fecisse),

Plaut. Casin. 5, 4, 17.—

In partic.

A saying, maxim, proverb:

aurea dicta,

Lucr. 3, 12; cf.

veridica,

id. 6, 24: Catonis est dictum. Pedibus compensari pecuniam, Cic. Fl. 29 fin. Hence, the title of a work by Caesar: Dicta collectanea (his Apophthegmata, mentioned in Cic. Fam. 9, 16), Suet. Caes. 56.—Esp. freq.,

For facete dictum, a witty saying, bon-mot, Enn. ap. Cic. de Or. 2, 54 fin. (cf. Cic. ap. Macr. S. 2, 1 fin.); Cic. Phil. 2, 17; Quint. 6, 3, 2; 16; 36; Liv. 7, 33, 3; Hor. A. P. 273 et saep.; cf. also, dicterium.—

Poetry, verse (abstr. and concr.): dicti studiosus, Enn. ap. Cic. Brut. 18, 71:

rerum naturam expandere dictis,

Lucr. 1, 126; 5, 56:

Ennius hirsuta cingat sua dicta corona,

Prop. 4 (5), 1, 61.—

A prediction, prophecy, Lucr. 1, 103; Verg. A. 2, 115; Val. Fl. 2, 326 al.; cf. dictio.—

An order, command:

dicto paruit consul,

Liv. 9, 41; cf. Verg. A. 3, 189; Ov. M. 8, 815:

haec dicta dedit,

Liv. 3, 61; cf. id. 7, 33; 8, 34; 22, 25 al.: dicto audientem esse and dicto audire alicui, v. audio.—

A promise, assurance:

illi dixerant sese dedituros... Cares, tamen, non dicto capti, etc.,

Nep. Milt. 2, 5; Fur. ap. Macr. S. 6, 1, 34.

fingo, finxi, fictum, 3, v. a. [Sanscr. dih-, dēhmi, smear; Gr. thig, thinganô, touch; whence figulus, figura, etc.; prop., to handle].

Lit.

To touch, handle, stroke, touch gently (rare):

mulcere alternos, et corpora fingere lingua,

Verg. A. 8, 634:

saepe manus aegras manibus fingebat amicis,

Ov. F. 5, 409.—

Esp., to form, shape, fashion, frame, make (class.), whence also figulus:

esse aliquam vim, quae finxerit, vel, ut tuo verbo utar, quae fabricata sit hominem,

Cic. Ac. 2, 27, 87; cf.:

ab aliquo deo ficti esse videantur,

id. de Or. 1, 25, 115:

fingere et construere nidos,

build, id. ib. 2, 6, 23:

favos,

id. Off. 1, 44, 157:

ut illa bestia fetum ederet informem, lambendo postgea fingeret, etc.,

Gell. 17, 10, 3.—

In partic.

Of the plastic art, to form or fashion by art (in wax, clay, stone, etc.), to mould or model, as a statuary:

quorum alterum fingere opinor e cera solitum esse, alterum esse pictorem,

Cic. Verr. 2, 4, 13, § 30; cf.:

in ceris aut fictilibus figuris,

id. N. D. 1, 26, 71:

similitudines ex argilla,

Plin. 35, 12, 43, § 151; cf.

, sarcastically: hic homullus, ex argilla et luto fictus Epicurus,

Cic. Pis. 25, 59:

pocula de humo,

Ov. Tr. 2, 489:

Alexander ab Apelle potissimum pingi et a Lysippo fingi volebat... qui neque pictam neque fictam imaginem suam passus est esse, etc.,

Cic. Fam. 5, 12, 7; cf.:

fingendi ars,

of making statues, statuary, id. de Or. 3, 7, 26:

corpora fingendo pingendove efficere,

Quint. 5, 12, 21.—

With the access. notion of arranging, adorning, etc., to set to rights, arrange; to adorn, dress, trim ( poet. syn.:

componere, excolere, ornare): Bene cum lauta est (mulier), tersa, ornata, ficta est: infecta est tamen,

Plaut. Stich. 5, 5, 4:

cum se non finxerit ulli,

Ov. R. Am. 341:

isti ficti, compositi, crispi cincinni,

Plaut. Truc. 2, 2, 32; cf.:

canas fingere comas,

Tib. 1, 2, 92:

comas presso pollice,

Prop. 3, 10 (4, 9), 14; Ov. A. A. 1, 306; Mart. 6, 57; cf.:

comas auro,

Stat. Th. 5, 228:

crinem,

Verg. A. 4, 148; cf. also Phaedr. 2, 2, 9:

vitem putando,

Verg. G. 2, 407 Forbig.—

With the access. notion of untruth, to alter, change, for the purpose of dissembling:

hi neque vultum fingere, neque interdum lacrimas tenere poterant,

Caes. B. G. 1, 39, 4; cf.:

vultus quoque hominum fingit scelus,

i. e. makes men change countenance, Ter. Heaut. 5, 1, 14.

Trop.

In gen., to form, fashion, make: Ly. multa eveniunt homini quae [p. 751] volt, quae nevolt. Ph. Mentire, gnate, nam sapiens quidem pol ipsus fingit fortunam sibi, Plaut. Trin. 2, 2, 84; cf.

the vv. foll.: natura fingit homines et creat imitatores et narratores facetos,

Cic. de Or. 2, 54, 219:

animos fingere, formare,

id. Brut. 38, 142: cf.:

moderari et fingere mentem ac voluntates,

id. Leg. 3, 18, 40:

ea quae nobis non possumus fingere, vultus, facies, sonus,

id. de Or. 1, 28, 127: formam totius rei publicae velim mittas, ex qua me fingere possim, regulate myself, i. e. proceed, act, id. Att. 6, 3, 4; cf.:

ad eorum (qui audiunt) arbitrium et nutum totos se fingunt et accommodant,

id. Or. 8, 24:

ea (verba) nos sicut mollissimam ceram ad nostrum arbitrium formamus et fingimus,

id. de Or. 3, 45, 177; cf.

also: arbitrio fingere,

id. Brut. 79, 274:

fortuna humana fingit artatque ut lubet,

Plaut. Capt. 2, 2, 54; cf.:

vitam subito flecti fingique posse,

shaped, directed, Cic. Sull. 28, 79; cf. id. ib. 25, 69:

jure erat semper idem voltus, cum mentis, a qua is fingitur, nulla fieret mutatio,

id. Tusc. 3, 15, 31; cf.:

circumspexit amictus et finxit vultum,

composed, Ov. M. 4, 318:

lingua vocem immoderate profusam fingit et terminat,

forms, Cic. N. D. 2, 59, 149; cf.:

Peripateticorum institutis commodius fingeretur oratio,

id. Brut. 31, 119: ego apis Matinae more modoque operosa parvus carmina fingo (like the Gr. plattô), make, compose, Hor. C. 4, 2, 32:

carmina,

id. Ep. 2, 1, 227; id. A. P. 331; 240:

versus,

id. ib. 382:

poëmata,

Suet. Tit. 3:

opprobria in quemvis,

Hor. Ep. 1, 15, 30.—

In partic.

With a double predicate, to form, make into something or in a certain manner:

finxit te ipsa natura ad honestatem, gravitatem... ad omnes denique virtutes magnum hominem et excelsum,

Cic. Mur. 29, 60:

nec, si miserum fortuna Sinonem Finxit, vanum etiam mendacemque improba finget,

Verg. A. 2, 79:

(illum) spissae nemorum comae Fingent Aeolio carmine nobilem,

Hor. C. 4, 3, 12:

di bene fecerunt, inopis me quodque pusilli Finxerunt animi,

id. S. 1, 4, 18: timui, mea me finxisse minora putarer Dissimulator opis propriae, to have lessened, i. e. purposely disparaged it, id. Ep. 1, 9, 8.—

To form by instruction, to instruct, teach, train:

idem mire finxit filium,

i. e. caused him to play his part, Ter. Heaut. 5, 1, 25; cf.:

voce paterna Fingeris ad rectum,

Hor. A. P. 367:

fingitur artibus,

id. C. 3, 6, 22:

fingit equum tenera docilem cervice magister Ire viam, qua monstret eques,

id. Ep. 1, 2, 64.—

To form mentally or in speech, to represent in thought, to imagine, conceive, think, suppose; to sketch out:

fingite animis... fingite cogitatione imaginem hujus condicionis meae, etc.,

Cic. Mil. 29, 79; cf.:

omnia quae cogitatione nobismet ipsi possumus fingere,

id. N. D. 3, 18, 47:

fingere animo,

id. de Sen. 12, 41: cf.

also: animo et cogitatione,

id. Tusc. 5, 24, 68:

ex sua natura ceteros,

to conceive of, id. Rosc. Am. 9, 26:

quid magis exercitum dici aut fingi potest?

id. Mil. 2, 5:

maleficium,

id. Rosc. Am. 40, 116:

tu, stulta, deos, tu fingis inania vera,

Prop. 3, 20 (4, 19), 5:

qui utilitatum causa fingunt amicitias,

suppose, Cic. Lael. 14, 51:

principatum sibi ipse opinionis errore finxerat,

had imagined to himself, id. Off. 1, 8, 26:

in summo oratore fingendo,

in representing, sketching out, id. Or. 2, 7:

finge tamen te improbulum,

Juv. 5, 72.—

With double acc.:

quod si qui me astutiorem fingit,

Cic. Fam. 3, 8, 6:

Tiresiam sapientem fingunt poetae... at vero Polyphemum Homerus immanem finxit,

id. Tusc. 5, 39, 115.—

With an object-clause, and in pass., with a subject-clause:

finge, aliquem nunc fierisapientem, nondum esse,

suppose, Cic. Ac. 2, 36, 117:

finge solum natum nothum,

Quint. 3, 6, 100.—Ellipt.: interfecti aliqui sunt;

finge a nobis,

assume, grant, Liv. 39, 37, 11:

fingamus Alexandrum dari nobis,

Quint. 1, 1, 24:

non omnia corpora fingunt in medium niti,

Lucr. 1, 1083; cf. id. 2, 175:

qui naufragus fingitur se suspendisse,

Quint. 8, 5, 22:

qui suos artus morsu lacerasset, fingitur in scholis supra se cubasse,

id. 8, 2, 20.—

Pregn., with the access. notion of creating by thinking, to contrive, devise, invent, feign something (esp. untrue):

argento comparando fingere fallaciam,

Plaut. As. 2, 1, 2; 4:

fallacias,

Ter. Heaut. 3, 2, 22:

fallaciam,

id. And. 1, 3, 15; cf.: nonne ad senem aliquam fabricam fingit? id. Heaut. 3, 2, 34:

fingit causas, ne det, sedulo,

id. Eun. 1, 2, 58:

falsas causas ad discordiam,

id. Hec. 4, 4, 71:

si mihi aliquam (rem publicam), ut apud Platonem Socrates, ipse finxero,

Cic. Rep. 2, 1 fin.; cf. id. ib. 2, 11:

ex eventis fingere,

id. Fam. 6, 6, 4:

(crimina) in istum fingere,

id. Verr. 1, 5, 15:

ea quae sunt in usu vitaque communi, non ea, quae finguntur aut optantur,

id. Lael. 5, 18:

in faciem moresque meos nova crimina fingis,

Ov. H. 12, 177:

fingere qui non visa potest, commissa tacere Qui nequit,

Hor. S. 1, 4, 84:

quaelibet in quemvis opprobria fingere,

id. Ep. 1, 15, 30:

finguntur et testamenta,

Quint. 7, 4, 39:

nemo dolorem fingit in hoc casu,

Juv. 13, 132: qui sub obtentu monituum deorum scientes eos fingunt, Mos. et Rom. Leg. Coll. 15, 2, 6. —With double acc.:

bonois se ac liberales,

Sen. Ben. 4, 17, 3.—With inf.:

ignorare fingit,

Claud. in Eutrop. 2, 306.—Hence, fic-tus, a, um, P. a., feigned, fictitious, false:

in amicitia nihil fictum est, nihil simulatum,

Cic. Lael. 8, 26; cf. id. ib. 18, 65:

ficto officio et simulata sedultiate conjunctus,

id. Caecin. 5, 14:

in re ficta (opp. in vera),

id. Lael. 7, 24:

falsum est id totum neque solum fictum, sed etiam imperite absurdeque fictum,

id. Rep. 2, 15:

commenticii et ficti dii,

id. N. D. 2, 28, 70:

fabula,

id. Off. 3, 9, 39:

in rebus fictis et adumbratis,

id. Lael. 26, 97:

amor,

Lucr. 4, 1192:

gemitus,

Ov. M. 6, 565:

cunctatio,

Tac. A. 1, 46:

ficto pectore fatur,

Verg. A. 2, 107.— Poet. and in post-Aug. prose also, of persons:

pro bene sano Ac non incauto fictum astutumque vocamus,

dissembling, false, Hor. S. 1, 3, 62:

alii fictum (eum), ingratum, immemorem loquuntur,

Plin. Ep. 8, 18, 3;

but: ficta pellice plorat,

imaginary, Juv. 6, 272.— Poet., subst.: fictum, i, n., deception, fiction:

ficti pravique tenax,

Verg. A. 4, 188:

jam consumpserat omnem Materiam ficti,

Ov. M. 9, 767.—Adverb.:

fictumque in colla minatus, Crura subit,

Stat. Th. 6, 876.— Adv.: ficte, feignedly, fictitiously:

ficte et simulate quaestus causa insusurrare,

Cic. Q. Fr. 1, 1, 4, § 13:

ficte reconciliata gratia,

id. Fam. 3, 12, 4.

fingo, finxi, fictum, 3, v. a. [Sanscr. dih-, dēhmi, smear; Gr. thig, thinganô, touch; whence figulus, figura, etc.; prop., to handle].

Lit.

To touch, handle, stroke, touch gently (rare):

mulcere alternos, et corpora fingere lingua,

Verg. A. 8, 634:

saepe manus aegras manibus fingebat amicis,

Ov. F. 5, 409.—

Esp., to form, shape, fashion, frame, make (class.), whence also figulus:

esse aliquam vim, quae finxerit, vel, ut tuo verbo utar, quae fabricata sit hominem,

Cic. Ac. 2, 27, 87; cf.:

ab aliquo deo ficti esse videantur,

id. de Or. 1, 25, 115:

fingere et construere nidos,

build, id. ib. 2, 6, 23:

favos,

id. Off. 1, 44, 157:

ut illa bestia fetum ederet informem, lambendo postgea fingeret, etc.,

Gell. 17, 10, 3.—

In partic.

Of the plastic art, to form or fashion by art (in wax, clay, stone, etc.), to mould or model, as a statuary:

quorum alterum fingere opinor e cera solitum esse, alterum esse pictorem,

Cic. Verr. 2, 4, 13, § 30; cf.:

in ceris aut fictilibus figuris,

id. N. D. 1, 26, 71:

similitudines ex argilla,

Plin. 35, 12, 43, § 151; cf.

, sarcastically: hic homullus, ex argilla et luto fictus Epicurus,

Cic. Pis. 25, 59:

pocula de humo,

Ov. Tr. 2, 489:

Alexander ab Apelle potissimum pingi et a Lysippo fingi volebat... qui neque pictam neque fictam imaginem suam passus est esse, etc.,

Cic. Fam. 5, 12, 7; cf.:

fingendi ars,

of making statues, statuary, id. de Or. 3, 7, 26:

corpora fingendo pingendove efficere,

Quint. 5, 12, 21.—

With the access. notion of arranging, adorning, etc., to set to rights, arrange; to adorn, dress, trim ( poet. syn.:

componere, excolere, ornare): Bene cum lauta est (mulier), tersa, ornata, ficta est: infecta est tamen,

Plaut. Stich. 5, 5, 4:

cum se non finxerit ulli,

Ov. R. Am. 341:

isti ficti, compositi, crispi cincinni,

Plaut. Truc. 2, 2, 32; cf.:

canas fingere comas,

Tib. 1, 2, 92:

comas presso pollice,

Prop. 3, 10 (4, 9), 14; Ov. A. A. 1, 306; Mart. 6, 57; cf.:

comas auro,

Stat. Th. 5, 228:

crinem,

Verg. A. 4, 148; cf. also Phaedr. 2, 2, 9:

vitem putando,

Verg. G. 2, 407 Forbig.—

With the access. notion of untruth, to alter, change, for the purpose of dissembling:

hi neque vultum fingere, neque interdum lacrimas tenere poterant,

Caes. B. G. 1, 39, 4; cf.:

vultus quoque hominum fingit scelus,

i. e. makes men change countenance, Ter. Heaut. 5, 1, 14.

Trop.

In gen., to form, fashion, make: Ly. multa eveniunt homini quae [p. 751] volt, quae nevolt. Ph. Mentire, gnate, nam sapiens quidem pol ipsus fingit fortunam sibi, Plaut. Trin. 2, 2, 84; cf.

the vv. foll.: natura fingit homines et creat imitatores et narratores facetos,

Cic. de Or. 2, 54, 219:

animos fingere, formare,

id. Brut. 38, 142: cf.:

moderari et fingere mentem ac voluntates,

id. Leg. 3, 18, 40:

ea quae nobis non possumus fingere, vultus, facies, sonus,

id. de Or. 1, 28, 127: formam totius rei publicae velim mittas, ex qua me fingere possim, regulate myself, i. e. proceed, act, id. Att. 6, 3, 4; cf.:

ad eorum (qui audiunt) arbitrium et nutum totos se fingunt et accommodant,

id. Or. 8, 24:

ea (verba) nos sicut mollissimam ceram ad nostrum arbitrium formamus et fingimus,

id. de Or. 3, 45, 177; cf.

also: arbitrio fingere,

id. Brut. 79, 274:

fortuna humana fingit artatque ut lubet,

Plaut. Capt. 2, 2, 54; cf.:

vitam subito flecti fingique posse,

shaped, directed, Cic. Sull. 28, 79; cf. id. ib. 25, 69:

jure erat semper idem voltus, cum mentis, a qua is fingitur, nulla fieret mutatio,

id. Tusc. 3, 15, 31; cf.:

circumspexit amictus et finxit vultum,

composed, Ov. M. 4, 318:

lingua vocem immoderate profusam fingit et terminat,

forms, Cic. N. D. 2, 59, 149; cf.:

Peripateticorum institutis commodius fingeretur oratio,

id. Brut. 31, 119: ego apis Matinae more modoque operosa parvus carmina fingo (like the Gr. plattô), make, compose, Hor. C. 4, 2, 32:

carmina,

id. Ep. 2, 1, 227; id. A. P. 331; 240:

versus,

id. ib. 382:

poëmata,

Suet. Tit. 3:

opprobria in quemvis,

Hor. Ep. 1, 15, 30.—

In partic.

With a double predicate, to form, make into something or in a certain manner:

finxit te ipsa natura ad honestatem, gravitatem... ad omnes denique virtutes magnum hominem et excelsum,

Cic. Mur. 29, 60:

nec, si miserum fortuna Sinonem Finxit, vanum etiam mendacemque improba finget,

Verg. A. 2, 79:

(illum) spissae nemorum comae Fingent Aeolio carmine nobilem,

Hor. C. 4, 3, 12:

di bene fecerunt, inopis me quodque pusilli Finxerunt animi,

id. S. 1, 4, 18: timui, mea me finxisse minora putarer Dissimulator opis propriae, to have lessened, i. e. purposely disparaged it, id. Ep. 1, 9, 8.—

To form by instruction, to instruct, teach, train:

idem mire finxit filium,

i. e. caused him to play his part, Ter. Heaut. 5, 1, 25; cf.:

voce paterna Fingeris ad rectum,

Hor. A. P. 367:

fingitur artibus,

id. C. 3, 6, 22:

fingit equum tenera docilem cervice magister Ire viam, qua monstret eques,

id. Ep. 1, 2, 64.—

To form mentally or in speech, to represent in thought, to imagine, conceive, think, suppose; to sketch out:

fingite animis... fingite cogitatione imaginem hujus condicionis meae, etc.,

Cic. Mil. 29, 79; cf.:

omnia quae cogitatione nobismet ipsi possumus fingere,

id. N. D. 3, 18, 47:

fingere animo,

id. de Sen. 12, 41: cf.

also: animo et cogitatione,

id. Tusc. 5, 24, 68:

ex sua natura ceteros,

to conceive of, id. Rosc. Am. 9, 26:

quid magis exercitum dici aut fingi potest?

id. Mil. 2, 5:

maleficium,

id. Rosc. Am. 40, 116:

tu, stulta, deos, tu fingis inania vera,

Prop. 3, 20 (4, 19), 5:

qui utilitatum causa fingunt amicitias,

suppose, Cic. Lael. 14, 51:

principatum sibi ipse opinionis errore finxerat,

had imagined to himself, id. Off. 1, 8, 26:

in summo oratore fingendo,

in representing, sketching out, id. Or. 2, 7:

finge tamen te improbulum,

Juv. 5, 72.—

With double acc.:

quod si qui me astutiorem fingit,

Cic. Fam. 3, 8, 6:

Tiresiam sapientem fingunt poetae... at vero Polyphemum Homerus immanem finxit,

id. Tusc. 5, 39, 115.—

With an object-clause, and in pass., with a subject-clause:

finge, aliquem nunc fierisapientem, nondum esse,

suppose, Cic. Ac. 2, 36, 117:

finge solum natum nothum,

Quint. 3, 6, 100.—Ellipt.: interfecti aliqui sunt;

finge a nobis,

assume, grant, Liv. 39, 37, 11:

fingamus Alexandrum dari nobis,

Quint. 1, 1, 24:

non omnia corpora fingunt in medium niti,

Lucr. 1, 1083; cf. id. 2, 175:

qui naufragus fingitur se suspendisse,

Quint. 8, 5, 22:

qui suos artus morsu lacerasset, fingitur in scholis supra se cubasse,

id. 8, 2, 20.—

Pregn., with the access. notion of creating by thinking, to contrive, devise, invent, feign something (esp. untrue):

argento comparando fingere fallaciam,

Plaut. As. 2, 1, 2; 4:

fallacias,

Ter. Heaut. 3, 2, 22:

fallaciam,

id. And. 1, 3, 15; cf.: nonne ad senem aliquam fabricam fingit? id. Heaut. 3, 2, 34:

fingit causas, ne det, sedulo,

id. Eun. 1, 2, 58:

falsas causas ad discordiam,

id. Hec. 4, 4, 71:

si mihi aliquam (rem publicam), ut apud Platonem Socrates, ipse finxero,

Cic. Rep. 2, 1 fin.; cf. id. ib. 2, 11:

ex eventis fingere,

id. Fam. 6, 6, 4:

(crimina) in istum fingere,

id. Verr. 1, 5, 15:

ea quae sunt in usu vitaque communi, non ea, quae finguntur aut optantur,

id. Lael. 5, 18:

in faciem moresque meos nova crimina fingis,

Ov. H. 12, 177:

fingere qui non visa potest, commissa tacere Qui nequit,

Hor. S. 1, 4, 84:

quaelibet in quemvis opprobria fingere,

id. Ep. 1, 15, 30:

finguntur et testamenta,

Quint. 7, 4, 39:

nemo dolorem fingit in hoc casu,

Juv. 13, 132: qui sub obtentu monituum deorum scientes eos fingunt, Mos. et Rom. Leg. Coll. 15, 2, 6. —With double acc.:

bonois se ac liberales,

Sen. Ben. 4, 17, 3.—With inf.:

ignorare fingit,

Claud. in Eutrop. 2, 306.—Hence, fic-tus, a, um, P. a., feigned, fictitious, false:

in amicitia nihil fictum est, nihil simulatum,

Cic. Lael. 8, 26; cf. id. ib. 18, 65:

ficto officio et simulata sedultiate conjunctus,

id. Caecin. 5, 14:

in re ficta (opp. in vera),

id. Lael. 7, 24:

falsum est id totum neque solum fictum, sed etiam imperite absurdeque fictum,

id. Rep. 2, 15:

commenticii et ficti dii,

id. N. D. 2, 28, 70:

fabula,

id. Off. 3, 9, 39:

in rebus fictis et adumbratis,

id. Lael. 26, 97:

amor,

Lucr. 4, 1192:

gemitus,

Ov. M. 6, 565:

cunctatio,

Tac. A. 1, 46:

ficto pectore fatur,

Verg. A. 2, 107.— Poet. and in post-Aug. prose also, of persons:

pro bene sano Ac non incauto fictum astutumque vocamus,

dissembling, false, Hor. S. 1, 3, 62:

alii fictum (eum), ingratum, immemorem loquuntur,

Plin. Ep. 8, 18, 3;

but: ficta pellice plorat,

imaginary, Juv. 6, 272.— Poet., subst.: fictum, i, n., deception, fiction:

ficti pravique tenax,

Verg. A. 4, 188:

jam consumpserat omnem Materiam ficti,

Ov. M. 9, 767.—Adverb.:

fictumque in colla minatus, Crura subit,

Stat. Th. 6, 876.— Adv.: ficte, feignedly, fictitiously:

ficte et simulate quaestus causa insusurrare,

Cic. Q. Fr. 1, 1, 4, § 13:

ficte reconciliata gratia,

id. Fam. 3, 12, 4.

hŏnōro, āvi, ātum, 1, v. a. ( depon.:

Dionysius Platonem in litore occurrens honoratus est,

Sol. 1, § 123; 2, § 26; Ampel. 2, 5) [honor], to clothe or adorn with honor; to honor, respect; to adorn, ornament, embellish, decorate (class.; cf.

honeste): mortem ejus (Ser. Sulpicii) non monumento sed luctu publico esse honorandam putarem,

Cic. Phil. 9, 3, 5:

ornandi honorandique potestas,

id. ib. 5, 17, 45 Orell. N. cr.:

honorandus sum, quia tyrannum occidi (opp. puniendus),

Quint. 3, 6, 74; cf. id. 7, 4, 41:

Amphiaraüm sic honoravit fama Graeciae,

Cic. Div. 1, 40, 88:

virtutem,

id. Phil. 9, 2, 4:

aliquos sellis curulibus, toga praetexta, corona triumphali laureaque honorare,

Liv. 10, 7, 9: populum congiariis, to honor, i. e. present, Vell. 2, 129, 3;

cf: nisi in arena passi sunt se honorari,

Dig. 3, 1, 1; 48, 10, 15:

honoratus equestri statua,

Vell. 2, 61, 3:

Apollo lyram modo nato flore honorabat,

adorned, Petr. 83:

lato clavo vel equo publico similive honore honorari,

Ulp. Fragm. 7, 1.—Hence, hŏnō-rātus, a, um, P. a., honored, respected; honorable, respectable, distinguished.

In gen. [class.):

qui honorem sententiis, qui suffragiis adeptus est, is mihi et honestus et honoratus videtur, etc.,

Cic. Brut. 81, 281:

satis honestam honoratamque imaginem fore,

Liv. 36, 40, 9: beati, qui honorati sunt, videntur;

miseri autem, qui sunt inglorii,

Cic. Leg. 1, 11, 32:

clari et honorati viri,

id. de Sen. 7, 22:

homo et princeps,

id. Off. 1, 39, 138:

honoratus et nobilis Thucydides,

id. Or. 9, 32:

Achilles,

Hor. A. P. 120:

cani,

Ov. M. 8, 9:

praefectura,

Cic. Planc. 8, 19:

amici,

i. e. courtiers, Liv. 40, 54, 6:

rus,

granted as a mark of honor, Ov. M. 15, 617; cf.

sedes,

Tac. A. 2, 63.— Comp.:

Dionysius apud me honoratior fuit, quam apud Scipionem Panaetius,

Cic. Att. 9, 12, 2:

spes honoratioris militiae,

Liv. 32, 23, 9.— Sup.:

genus pollens atque honoratissimum,

Plaut. Capt. 2, 2, 28:

honoratissimo loco lectus,

Vell. 2, 76, 1:

honoratissimae imaginis vir,

Liv. 3, 58, 2:

genus assensus,

Tac. G. 11.—

In partic., honored by a public office, filling a post of honor, honorable, respectable (perh. not anteAug.):

praetor,

Ov. F. 1, 52:

consul honoratus vir,

id. P. 4, 5, 1:

honoratior,

Vell. 2, 54 fin.:

familia honorata magis quam nobilis,

Eutr. 7, 18: si quis forte honoratorum, decurionum, possessorum, etc., Cod. Th. 9, 27, 6; Lampr. Alex. Sev. 40; Inscr. Orell. 3540; 3971 al.; cf.:

HONORATVS AD CVRAM KALENDARII,

Inscr. Grut. 444, 5:

honoratae comae,

i. e. of a high magistrate, Ov. P. 2, 2, 92.—

Act., conferring honor, = honorificus (very rare):

senatus quam poterat honoratissimo decreto adlocutus eos mandat consulibus,

Liv. 27, 10, 6.—Hence, adv.: hŏnōrātē, with honor, honorably:

quam illum et honorate nec secure continet?

Vell. 2, 129, 4:

quod filium honorate custodierant,

Tac. H. 4, 63.— Comp.:

utrum contumeliosius expulerint, an revocaverint honoratius,

Just. 5, 4, 13; Val. Max. 5, 1, 11. — Sup.:

aliquem honoratissime excipere,

Val. Max. 2, 10, 2.

dĕus, i ( voc. sing. deus, Vulg. Psa. 22, 3 al.;

but, dee,

Tert. adv. Marc. 1, 29; Prud. Hamart. 931; cf. Prob. Inst. Art. 532, p. 340. The nom. plur. is di and dei; dii is freq. in MSS., but prob. indicates only the length of the ī. Di alone is found in Verg. and Hor.; di and dei indifferently in post-Aug. poets.— Gen.: deōrum and deum. — Poet. also, divum or divom, Enn. ap. Varr. L. L. 5, 10, 65; Cic. N. D. 2, 2, 4; Ter. Ad. 4, 7, 28; Verg. A. 1, 46 et saep.; Hor. Od. 1, 2, 25 al.— Dat.: dis or diis, usually monosyl.; and, deis, mostly postAug.; also,

DIBVS,

Inscr. Orell. 1307; 1676; 3091; 3413;

and DIIBVS,

ib. 2118; 4608.—As monosyllable, deus, Plaut. Am. prol. 53: deorum, dissyl. id. ib. 45;

but dĭī,

Luc. 4, 493:

dĕī,

id. 4, 519:

dĕīs,

Val. Fl. 7, 29), m. [root in Sanscr.: dī, div- (dyu-), to gleam: dyāus (Gr. zeus), heaven: dévas, God; cf. Gr. dios, eudia; but not theos, Curt. Gr. etym. 503 sqq.]. a god, a deity (for syn. cf.: divus, numen).

Prop., Cic. N. D. 1, 22 sq.; id. Tusc. 1, 26, 65 sq.; Plin. 2, 7, 5, § 14: qualem te patriae custodem di genuerunt, etc., Enn. ap. Cic. Rep. 1, 41 (Ann. v. 116 sq. ed Vahl.): ab Jove ceterisque dis deabusque immortalibus... deorum immortalium numen, Cic. Rab. perd. 2, 5 et innum. al.—

Special combinations.

Forms of ejaculation:

di,

Ter. And. 1, 4, 5; id. Phorm. 5, 1, 13:

di boni,

id. And. 2, 2, 1; id. Eun. 2, 1, 19; Cic. Att. 6, 6 fin. al.:

di immortales,

Plaut. Am. 1, 1, 299; id. Ep. 5, 1, 21; Ter. Eun. 2, 2, 1; Cic. Fin. 2, 28 fin. et saep.; cf.:

pro di immortales,

Plaut. Am. 2, 2, 190; Ter. Ad. 3, 4, 1:

di magni,

Ov. F. 6, 187:

di deaeque, Plin. H. N. prooem. § 24: di vostram fidem,

Plaut. Poen. 4, 2, 78; id. Trin. 2, 4, 190; Ter. And. 4, 3, 1; 4, 4, 5 al. (for which in full:

di, obsecro vostram fidem,

Plaut. Am. 5, 1, 78); cf.:

pro deum atque hominum fidem,

Ter. And. 1, 5, 2; id. Hec. 2, 1, 1 al.;

and ellipt.: pro deum immortalium,

Ter. Ph. 2, 3, 4.—

Forms of wishing (well or ill), greeting, asseveration, etc.:

di bene vortant,

Plaut. Trin. 2, 4, 101; Ter. Ad. 4, 7, 10;

and in the order: di vortant bene,

Ter. Eun. 2, 3, 98; id. Hec. 1, 2, 121:

utinam di faxint ut, ne, etc.,

Plaut. Am. 2, 1, 85; Ter. Heaut. 1, 1, 109; cf.:

ita di deaeque faxint,

id. Hec. 1, 2, 27:

di faciant, ut, ne, etc.,

Cic. Verr. 2, 3, 35; 2, 5, 13:

di prohibeant,

Ter. And. 3, 3, 36; cf.: di averruncent, Att. ap. Cic. Att. 9, 2 A, 1; and:

quod di omen avertant,

the gods forbid, Cic. Phil. 3, 14, 35:

di melius faciant,

Plaut. Ps. 1, 3, 81; cf.:

di melius duint,

Ter. Ph. 5, 8, 16:

di meliora ferant,

Tib. 3, 4, 1:

di meliora velint,

Ov. M. 7, 37;

also ellipt.: di meliora,

God forbid! Cic. Phil. 8, 3, 9; id. de Sen. 14, 47; Liv; 39, 10 et saep.;

and di melius,

Ov. H. 3, 125; Sen. Ep. 98 med.:

dent tibi di multa bona,

Plaut. Poen. 1, 1, 80; cf. id. ib. 3, 3, 54; id. Trin. 5, 2, 28; Ter. Ad. 5, 9, 21:

di te servassint,

Plaut. As. 3, 3, 64; id. Trin. 2, 2, 103 et saep.:

di me servatum volunt,

Plaut. Men. 5, 9, 61; id. Trin. 4, 3, 69 [p. 565] et saep.:

di te perduint (perdant),

Plaut. As. 2, 4, 61; id. Ps. 4, 7, 129; Ter. Eun. 2, 3, 10 al.; cf.:

di te eradicent,

Ter. And. 4, 4, 22; id. Heaut. 3, 3, 28; and:

di tibi male faciant,

id. Phorm. 2, 3, 47; Cic. Fam. 11, 21 al.:

di te ament (amabunt), as a form of greeting,

God bless you! Plaut. Most. 1, 4, 27; 3, 2, 28; id. Men. 2, 2, 6 al.:

ita me di ament (amabunt),

so help me the gods! Plaut. Poen. 1, 3, 30; Ter. And. 5, 4, 44 et saep.; cf.:

ita me di bene ament,

id. Eun. 4, 1, 1; id. Phorm. 1, 3, 13:

per deos immortales,

by the immortal gods! Cic. Phil. 3, 14:

per deos,

id. Off. 2, 2 al.:

cum dis volentibus,

by the gods' help, Enn. in Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 207 ed. Vahl.); Plaut. Mil. 4, 8, 41; id. Pers. 3, 1, 4; cf.:

dis volentibus,

God willing, Sall. 3, 14, 19:

si dis placet,

if it please the gods, Plaut. Capt. 2, 3, 94;

for which: si di volent,

id. Poen. 4, 2, 88;

more freq.: si dis placet, ironically or contemptuously,

an't please the gods; if you please; forsooth, Ter. Eun. 5, 3, 10; Cic. Pis. 16 fin.; Liv. 6, 40; 34, 32; Quint. 8, 3, 44; Flor. 3, 4, 1 al.:

di hominesque,

i. e. all the world, every body, Cic. Fam. 1, 9, 19; Sall. C. 15, 4; Liv. 3, 17; 3, 19 al.:

dis hominibusque invitis,

in spite of every body, Cic. Vatin. 16, 38; id. Q. Fr. 3, 2, 1.—

Esp.

In poets sometimes a goddess; cf. Gr. theos:

ducente deo (sc. Venere),

Verg. A. 2, 632:

audentes deus ipse juvat (sc. Fortuna),

Ov. M. 10, 586; Macr. Sat. 3, 8; cf. of Aurora, Cat. ap. Cic. N. D. 1, 28 fin.;

of Alecto,

Verg. A. 7, 498 (but in all these passages, some regard deus as absol., = to theion, the divinity, Heyne ad Verg. A. 2, 632).—

Of Bacchus, Verg. A. 9, 337; 1, 636.—

In eccl. Lat., esp. the God of the Hebrews and Christians, God:

Deus summus,

Lact. 1, 1:

omnipotens,

Vulg. Gen. 17, 1 et passim. Also of the Son of God, God the Son, Christ:

Deus pater et Deus filius,

Lact. 4, 29, 1; Vulg. Johan. 1, 1 al.

Transf., of highly distinguished or fortunate persons:

te in dicendo semper putavi deum,

Cic. Or. 1, 23, 106; cf. id. ib. 2, 42, 179:

facio te apud illum deum,

Ter. Ad. 4, 1, 19:

audiamus Platonem quasi quendam deum philosophorum,

Cic. N. D. 2, 12; cf.:

deus ille noster Plato,

id. Att. 4, 16, 3:

ubi nunc nobis deus ille magister, Eryx,

Verg. A. 5, 392:

deos quoniam propius contingis (i. e. Augustus and Maecenas),

Hor. S. 2, 6, 52:

deus sum, si hoc ita est,

Ter. Hec. 5, 4, 3; cf.:

sum deus,

Plaut. Curc. 1, 3, 11; esp. of great patrons or protectors, a guardian god:

Lentulus consul, parens deus, salus nostrae vitae,

Cic. post Red. ad Quir. 5, 11:

Lentulus, cujus pater deus ac parens nominis mei,

id. Sest. 69, 144.—Hence freq. in inscriptions and on coins of the period of the empire, as an epithet of the emperors:

DEO AUG.,

Inscr. Orell. 609 et saep.; cf. Nem. Venat. 71; Calp. Ecl. 7.

praecĭpŭus, a, um, adj. [praecipio], that is taken before other things (cf. princeps): excipuum quod excipitur, ut praecipuum, quod ante capitur, Paul. ex Fest. p. 80 Müll.—Hence,

Particular, peculiar, especial (class.;

opp. communis),

Cic. Sull. 3, 9; cf. id. ib. 4, 12; id. Fam. 4, 15, 2; cf. also id. Prov. Cons. 1, 2:

non praecipuam, sed parem cum ceteris fortunae conditionem subire,

id. Rep. 1, 4, 7.—

In partic., in jurid. lang., that is received beforehand (esp. as an inheritance), special:

praecipua dos,

Dig. 33, 4, 2 fin.:

peculium,

ib. 40, 5, 23; Ter. Ad. 2, 3, 5; Plaut. Rud. 1, 3, 6.— Subst.: praecĭpŭum, ĭi, n., that which is received from an inheritance before the general distribution of the property:

sestertium quingenties cum praecipuum inter legatarios habuisset,

Suet. Galb. 5.—

Transf., like eximius, special, chief, principal, excellent, distinguished, extraordinary:

hic homo'st hominum omnium praecipuos,

Plaut. Trin. 5, 1, 1: opera praecipua, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 9, 2:

jus,

Cic. Imp. Pomp. 19, 58: quos praecipuo semper honore Caesar habuit, Caes. B. G. 5, 52:

natura ingenerat praecipuum quendam amorem in eos, qui procreati sunt,

Cic. Off. 1, 4, 12:

Cicero praecipuus in eloquentiā vir,

Quint. 6, 3, 3; cf.:

praecipuus scientiā rei militaris,

Tac. A. 12, 40:

vir praecipuus corpore viribusque,

Plin. 7, 48, 49, § 154: mox praecipuus cui secreta imperatorum inniterentur ( the first), Tac. A. 3, 30.— Absol.:

ex quibus praecipuos attingemus,

Quint. 8, 3, 89:

ponendus inter praecipuos,

id. 10, 1, 116.—With gen.:

philosophorum Platonem esse praecipuum,

Quint. 10, 1, 81:

praecipui amicorum,

Tac. A. 15, 56 fin.:

remedia calculo humano,

Plin. 11, 49, 109, § 261:

herba dentibus,

id. 25, 13, 107, § 170; cf.:

herba ad serpentium ictus,

id. 8, 27, 41, § 97.— Subst.: praecĭpŭum, i, n., excellence, superiority:

homini praecipui a naturā nihil datum esse,

Cic. Fin. 2, 33, 110.— Plur.: praecĭpŭa, ōrum, n.

In gen., matters of special importance:

duo statim praecipua ex imperatoriā mente monstravit,

Vop. Aur. 23, 1:

principum diversam esse sortem, quibus praecipua rerum ad famam dirigenda,

Tac. A. 4, 40. —

Points of superiority, of excellence:

aurigarum equorumque praecipua vel delicta,

Amm. 14, 6, 25.—

Esp., in the philos. lang. of the Stoics, principal or considerable things, things that come next to absolute good, the Gr. proêgmena, Cic. Fin. 3, 16, 52 (v. the passage in connection).— Hence, adv.: praecĭpŭē, chiefly, principally, eminently (class.; cf.:

inprimis, maxime, potissimum, praesertim),

Plaut. Most. 1, 3, 31:

praecipue de consularibus disputare,

Cic. Sull. 29, 82:

praecipue florere,

id. de Or. 1, 8, 30:

semper Aeduorum civitati praecipue indulserat,

Caes. B. G. 7, 40; id. B. C. 3, 68:

rationem praestat praecipue analogia,

Quint. 1, 6, 1:

praecipue quidem apud Ciceronem,

id. 1, 8, 11:

fortasse ubique, in narratione tamen praecipue,

id. 10, 1, 51:

inferioribus praecipueque adulescentulis parcere decet,

id. 11, 1, 68:

praecipue sanus,

Hor. Ep. 1, 1, 108:

quos praecipue fugiam,

Juv. 3, 59:

vivendum recte est cum propter plurima, tum his praecipue causis,

id. 9, 119.—

Transf., = praesertim, especially, particularly ( poet. and postAug.):

sed perlectus liber utique ex integro resumendus, praecipueque oratio,

Quint. 10, 1, 20:

ostendunt admirabilem praecipue in aetate illā recti generis voluntatem,

id. 10, 1, 89:

pantheres, leones non attingunt perunctos eo, praecipue si et alium fuerit incoctum,

Plin. 29, 4, 25, § 78; 29, 4, 34, § 107.—So with cum:

sedulitas stulte urget, Praecipue cum se numeris commendat,

Hor. Ep. 2, 1, 261; Quint. 9, 2, 85; Plin. Ep. 3, 10, 4.

praecĭpŭus, a, um, adj. [praecipio], that is taken before other things (cf. princeps): excipuum quod excipitur, ut praecipuum, quod ante capitur, Paul. ex Fest. p. 80 Müll.—Hence,

Particular, peculiar, especial (class.;

opp. communis),

Cic. Sull. 3, 9; cf. id. ib. 4, 12; id. Fam. 4, 15, 2; cf. also id. Prov. Cons. 1, 2:

non praecipuam, sed parem cum ceteris fortunae conditionem subire,

id. Rep. 1, 4, 7.—

In partic., in jurid. lang., that is received beforehand (esp. as an inheritance), special:

praecipua dos,

Dig. 33, 4, 2 fin.:

peculium,

ib. 40, 5, 23; Ter. Ad. 2, 3, 5; Plaut. Rud. 1, 3, 6.— Subst.: praecĭpŭum, ĭi, n., that which is received from an inheritance before the general distribution of the property:

sestertium quingenties cum praecipuum inter legatarios habuisset,

Suet. Galb. 5.—

Transf., like eximius, special, chief, principal, excellent, distinguished, extraordinary:

hic homo'st hominum omnium praecipuos,

Plaut. Trin. 5, 1, 1: opera praecipua, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 9, 2:

jus,

Cic. Imp. Pomp. 19, 58: quos praecipuo semper honore Caesar habuit, Caes. B. G. 5, 52:

natura ingenerat praecipuum quendam amorem in eos, qui procreati sunt,

Cic. Off. 1, 4, 12:

Cicero praecipuus in eloquentiā vir,

Quint. 6, 3, 3; cf.:

praecipuus scientiā rei militaris,

Tac. A. 12, 40:

vir praecipuus corpore viribusque,

Plin. 7, 48, 49, § 154: mox praecipuus cui secreta imperatorum inniterentur ( the first), Tac. A. 3, 30.— Absol.:

ex quibus praecipuos attingemus,

Quint. 8, 3, 89:

ponendus inter praecipuos,

id. 10, 1, 116.—With gen.:

philosophorum Platonem esse praecipuum,

Quint. 10, 1, 81:

praecipui amicorum,

Tac. A. 15, 56 fin.:

remedia calculo humano,

Plin. 11, 49, 109, § 261:

herba dentibus,

id. 25, 13, 107, § 170; cf.:

herba ad serpentium ictus,

id. 8, 27, 41, § 97.— Subst.: praecĭpŭum, i, n., excellence, superiority:

homini praecipui a naturā nihil datum esse,

Cic. Fin. 2, 33, 110.— Plur.: praecĭpŭa, ōrum, n.