-
1 make
meik
1. past tense, past participle - made; verb1) (to create, form or produce: God made the Earth; She makes all her own clothes; He made it out of paper; to make a muddle/mess of the job; to make lunch/coffee; We made an arrangement/agreement/deal/bargain.) hacer, construir, fabricar2) (to compel, force or cause (a person or thing to do something): They made her do it; He made me laugh.) hacer, obligar3) (to cause to be: I made it clear; You've made me very unhappy.) hacer, poner, volver4) (to gain or earn: He makes $100 a week; to make a profit.) ganar, hacer5) ((of numbers etc) to add up to; to amount to: 2 and 2 make(s) 4.) ser, equivaler6) (to become, turn into, or be: He'll make an excellent teacher.) ser, hacer7) (to estimate as: I make the total 483.) calcular8) (to appoint, or choose, as: He was made manager.) nombrar, elegir9) (used with many nouns to give a similar meaning to that of the verb from which the noun is formed: He made several attempts (= attempted several times); They made a left turn (= turned left); He made (= offered) a suggestion/proposal; Have you any comments to make?) hacer
2. noun(a (usually manufacturer's) brand: What make is your new car?) marca- maker- making
- make-believe
- make-over
- makeshift
- make-up
- have the makings of
- in the making
- make a/one's bed
- make believe
- make do
- make for
- make it
- make it up
- make something of something
- make of something
- make something of
- make of
- make out
- make over
- make up
- make up for
- make up one's mind
- make up to
make1 n marcawhat make is your watch? ¿de qué marca es tu reloj? / ¿cuál es la marca de tu reloj?make2 vb1. hacerhave you made your bed? ¿te has hecho la cama?2. fabricar / producir3. sertr[meɪk]1 (brand) marca■ what make of car did you buy? ¿de qué marca es el coche que compraste?1 (produce - gen) hacer; (construct) construir; (manufacture) fabricar; (create) crear; (prepare) preparar■ have you made a list? ¿has hecho una lista?■ she made some sandwiches hizo unos bocadillos, preparó unos bocadillos■ stop making all that noise! ¡dejad de hacer tanto ruido!■ these cakes have been made using the finest ingredients estos pastelitos han sido elaborados con ingredientes de primera calidad2 (carry out, perform) hacer■ may I make a suggestion? ¿puedo hacer una sugerencia?■ we've made arrangements for you to be met at the airport hemos dispuesto que alguien vaya a buscarte al aeropuerto3 (cause to be) hacer, poner, volver4 (force, compel) hacer, obligar; (cause to do) hacer■ what makes you say that? ¿por qué dices eso?5 (be, become) ser, hacer; (cause to be) hacer, convertir en■ she'll make a good singer será buena cantante, tiene madera de cantante6 (earn) ganar, hacer■ she made 1,000 pounds last week ganó 1.000 libras la semana pasada7 (achieve) conseguir, alcanzar; (arrive at, reach) alcanzar, llegar a; (manage to attend) poder (ir)■ we made it! ¡lo conseguimos!9 (calculate, estimate, reckon) calcular■ how much do you make it? ¿a ti cuánto te da?■ what time do you make it? ¿qué hora tienes?10 (total, equal) ser, equivaler a■ that makes the third time you've asked me! ¡es la tercera vez que me lo preguntas!11 (complete, finish off) dar el toque final a, completar; (assure success of) consagrar1 (to be about to) hacer como, hacer ademán de, simular\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLto be on the make (for profit) andar tras el dinero, andar intentando sacar tajada 2 (for power) barrer para dentro, barrer para casa 3 (for sex) estar de ligue, andar buscando aventurasto make a fresh start volver a empezarto make a go of something sacar algo adelanteto make a loss perder dineroto make a name for oneself hacerse un nombreto make a note of something apuntar algoto make a profit ganar dineroto make a will hacer su testamentoto make believe hacer ver, imaginarse■ the children made believe they were on a desert island los niños hacían ver que estaban en una isla desiertato make do (with something) arreglárselas (con algo)to make friends hacer amigosto make fun of burlarse deto make it a rule to do something tener como norma hacer algoto make good triunfarto make something good (pay for, replace) pagar 2 (carry out, fulfil) cumplir con 3 (repair) arreglarto make it (be successful) tener éxito, llegar hasta arribato make like hacer ver, fingirto make nothing of something (achieve easily) hacer algo sin ningún problema 2 (treat as trifling) quitar importancia a algoto make or break somebody/something significar la consagración o la ruina de alguien/algoto make sense tener sentidoto make somebody's day alegrarle el día a alguiento make something clear aclarar algo, dejar algo claroto make something known dar a conocer algoto make sure (of something) asegurarse (de algo)to make the best/most of something sacar partido de algoto make the bed hacer la cama1) create: hacerto make noise: hacer ruido2) fashion, manufacture: hacer, fabricarshe made a dress: hizo un vestido3) devise, form: desarrollar, elaborar, formar4) constitute: hacer, constituirmade of stone: hecho de piedra5) prepare: hacer, preparar6) render: hacer, ponerit makes him nervous: lo pone nerviosoto make someone happy: hacer feliz a alguienit made me sad: me dio pena7) perform: hacerto make a gesture: hacer un gesto8) compel: hacer, forzar, obligar9) earn: ganarto make a living: ganarse la vidamake vi1) head: ir, dirigirsewe made for home: nos fuimos a casa2)to make do : arreglárselas3)to make good repay: pagar4)to make good succeed: tener éxitomake nbrand: marca fn.• fabricación s.f.• hechura s.f.• marca s.f.• modelo s.m.expr.• hacer resaltar expr.expr.• hacer resaltar expr.v.(§ p.,p.p.: made) = confeccionar v.• constituir v.• crear v.• fabricar v.• formar v.• hacer v.(§pres: hago, haces...) pret: hic-pp: hechofut/c: har-•)
I
1. meɪk1) (past & past p made) transitive verb2) (create, produce) \<\<paint/cars\>\> hacer*, fabricar*; \<\<dress\>\> hacer*, confeccionar (frml); \<\<meal/cake/sandwich/coffee\>\> hacer*, preparar; \<\<film\>\> hacer*, rodar; \<\<record\>\> grabar; \<\<fire/nest/hole\>\> hacer*; \<\<list/will\>\> hacer*to make a noise — hacer* ruido
made in Spain/Mexico — hecho or fabricado en España/México
made in Argentina/Peru — industria or fabricación argentina/peruana
to make something into something: I'll make this material into a skirt con esta tela me haré una falda; to make something out of/from/of something: she made the dress out of an old sheet se hizo el vestido con/de una sábana vieja; we made another meal from the leftovers hicimos otra comida con las sobras; it's made of wood/plastic es de madera/plástico; don't make an enemy of her — no te la eches encima como enemiga; see also difference 1) b), fuss I, mess I 1), 2)
3)a) ( carry out) \<\<repairs/changes/payment\>\> hacer*, efectuar* (frml); \<\<preparations/arrangements\>\> hacer*; \<\<journey\>\> hacer*make a left (turn) here — (AmE) dobla or gira a la izquierda aquí
b) \<\<remark/announcement\>\> hacer*4) ( cause to be)I'll make you happy/rich — te haré feliz/rica
that made me sad — eso me entristeció or me apenó
the work made me thirsty/sleepy — el trabajo me dio sed/sueño
what makes me angry is... — lo que me da rabia es...
they've made him supervisor — lo han nombrado supervisor, lo han ascendido a supervisor
if nine o'clock is too early, make it later — si las nueve es muy temprano, podemos reunirnos (or encontrarnos etc) más tarde
two large pizzas..., no, make that three — dos pizzas grandes..., no, mire, mejor déme tres
5)a) ( cause to) hacer*whatever made you do it? — ¿por qué lo hiciste?, ¿qué te llevó a hacer eso?
b) ( compel) obligar* a, hacer*she was made to apologize — la obligaron a or la hicieron pedir perdón
c) (in phrases)to make believe: you can't just make believe it never happened no puedes pretender que no sucedió, no puedes hacer como si no hubiera sucedido; to make do (with something), to make something do — arreglárselas con algo
6)a) (constitute, be) ser*b) (equal, amount to) ser*five plus five makes ten — cinco y or más cinco son diez
7) ( calculate)what do you make the total? — ¿(a ti) cuánto te da?
what time do you make it, what do you make the time? — ¿qué hora tienes?
8) ( make fuss)I think you're making too much of what she said — creo que le estás dándo demasiada importancia a lo que dijo
9)a) ( understand)to make something of something: I could make nothing of the message no entendí el mensaje; make of that what you will — tú saca tus propias conclusiones
b) ( think)to make something of somebody/something: what did you make of him? ¿qué te pareció?; I don't know what to make of it — no sé qué pensar
10)a) (gain, earn) \<\<money\>\> hacer*they made a loss/profit — perdieron/ganaron dinero
they made a profit of $20,000 — ganaron or sacaron 20.000 dólares
how much did you make on the deal? — ¿cuánto sacaste or ganaste con el trato?
b) ( acquire) \<\<friends\>\> hacer*I made a few acquaintances there — conocí a or (frml) trabé conocimiento con algunas personas allí
to make a name for oneself — hacerse* un nombre
11) (colloq) (manage to attend, reach)to make it: he'll never make it as a doctor nunca será un buen médico; they made it through to the finals — llegaron a la final
12) ( assure success of)if you go to Harvard, you're made for life — si vas a Harvard, tienes el futuro asegurado
to make or break something/somebody — ser* el éxito o la ruina de algo/alguien
2.
vi1) ( make preliminary move)to make as if o as though to + inf — hacer* ademán de + inf
2) (move, proceed)they made toward the door — se dirigieron hacia la puerta; see also make for
•Phrasal Verbs:- make for- make off- make out- make up
II
1) ( brand) marca fwhat make is it? — ¿de qué marca es?
2)[meɪk] (pt, pp made) When make is part of a set combination, eg make an attempt, make a bow, make a case, make sure, look up the other word.to be on the make — (colloq) ( out for gain) estar* intentando sacar tajada (fam); ( looking for a date) estar* de ligue or (AmS) de levante or (Chi) de pinche (fam)
1. TRANSITIVE VERB1) (=create, prepare) [+ fire, bed, tea, will, remark, plan, suggestion] hacer; [+ dress] hacer, confeccionar; [+ shelter] construir; [+ meal] hacer, preparar; [+ record] grabar; [+ film] rodar; (=manufacture) [+ tool, machine] fabricar, hacer"made in Spain" — [+ tool, machine] "fabricado en España"; [+ dress] "confeccionado en España"; [+ nougat, chocolate] "elaborado en España"
•
they were made for each other — estaban hechos el uno para el otroshow 2., 4)•
it's made of gold — es de oro, está hecho de oro2) (=carry out) [+ journey, effort] hacer; [+ speech] pronunciar; [+ payment] efectuar; [+ error] cometer3) (=earn) ganarhow much do you make? — ¿cuánto ganas?
he makes £350 a week — gana 350 libras a la semana
the deal made him £500 — ganó 500 libras con el negocio, el negocio le reportó 500 libras
4) (=reach, achieve) [+ place] llegar awill we make Paris before lunch? — ¿llegaremos a París antes de la hora de comer?
Lara made a hundred — (Cricket) Lara hizo or se anotó 100 carreras
•
we made it just in time — llegamos justo a tiempocan you make it by 10? — ¿puedes llegar a las 10?
sorry, I can't make it — lo siento, no puedo or no me va bien
do you think he'll make (it to) university? — ¿crees que conseguirá ir a la universidad?
to make it with sb * — (sexually) hacérselo con algn *
•
to make land — (Naut) llegar a tierra•
to make port — (Naut) tomar puerto5) (=say, agree)another beer, please, no, make that two — otra cerveza por favor, no, que sean dos
6) (=cause to succeed)to make or break sth/sb —
sex can make or break a relationship — el sexo es determinante en una relación, el sexo puede afianzar una relación o hacer que fracase
7) (=constitute)he'll make somebody a good husband — va a ser or hará un buen marido para algn
it'll make a (nice) change not to have to cook every day — lo de no tener que cocinar cada día estará muy bien, ¡qué descanso, no tener que cocinar cada día!
•
he'll make a good footballer — será buen futbolista8) (=equal)this one makes 20 — con este son or hacen 20
how much does that make (altogether)? — ¿a cuánto sube (en total)?
8 pints make a gallon — 8 pintas hacen or son un galón
9) (=calculate) calcularwhat do you make the total? — ¿cuánto calculas que es el total?
how many do you make it? — ¿cuántos calculas que hay?
what time do you make it, what do you make the time? — ¿qué hora tienes?
10) (Cards) [+ trick] ganar, hacer; (Bridge) [+ contract] cumplirto make sb sth (=cause to be) to make sb/sth ({+ adjective/past participle}28})to make o.s. heard — hacerse oír
the noise made concentration difficult or made it difficult to concentrate — con ese ruido era difícil concentrarse
ill 1., 1), sick 1., 2), unhappy to make sth/sb into sth convertir algo/a algn en algo to make sb do sth (=cause to do sth) hacer a algn hacer algo; (=force to do sth) hacer a algn hacer algo, obligar a algn a hacer algowhy make things difficult for yourself? — ¿por qué te complicas la vida?
to make sb laugh/cry — hacer reír/llorar a algn
now look what you've made me do! — ¡mira lo que me has hecho hacer!
what made you say that? — ¿cómo se te ocurrió decir eso?, ¿por qué dijiste eso?
what makes you do it? — ¿qué es lo que te lleva a hacerlo?
it makes you think, doesn't it? — da que pensar ¿no?
to make o.s. do sth obligarse a hacer algohe made me apologize to the teacher — me hizo pedir perdón or me obligó a pedir perdón al profesor
to make sth do, make [do] with sth arreglárselas or apañárselas con algo to make good [+ promise] cumplir; [+ accusation] hacer bueno, probar; [+ claim] justificar; [+ loss] compensar; [+ damage] reparar; (=pay) pagar make 2. to make sth of sth (=understand)I have to make myself (do it) — tengo que obligarme (a hacerlo), tengo que hacer un esfuerzo (por hacerlo)
what do you make of Anna? — ¿qué piensas de Anna?, ¿qué te parece Anna?
what do you make of this? — ¿qué te parece esto?
(=give importance to)I can't make anything of this letter — no entiendo nada de lo que pone esta carta, no saco nada en claro de esta carta
issue 1., 1)I think you're making rather too much of what I said — creo que le estás dando demasiada importancia a lo que dije
2.INTRANSITIVE VERB (in set expressions)•
to make after sb — perseguir a algn, correr tras algnhe made as if to strike me — hizo como si me fuera a pegar, hizo ademán de pegarme
3.NOUN (=brand) marca fwhat make of car was it? — ¿qué marca de coche era?
- be on the make- make for- make off- make out- make up* * *
I
1. [meɪk]1) (past & past p made) transitive verb2) (create, produce) \<\<paint/cars\>\> hacer*, fabricar*; \<\<dress\>\> hacer*, confeccionar (frml); \<\<meal/cake/sandwich/coffee\>\> hacer*, preparar; \<\<film\>\> hacer*, rodar; \<\<record\>\> grabar; \<\<fire/nest/hole\>\> hacer*; \<\<list/will\>\> hacer*to make a noise — hacer* ruido
made in Spain/Mexico — hecho or fabricado en España/México
made in Argentina/Peru — industria or fabricación argentina/peruana
to make something into something: I'll make this material into a skirt con esta tela me haré una falda; to make something out of/from/of something: she made the dress out of an old sheet se hizo el vestido con/de una sábana vieja; we made another meal from the leftovers hicimos otra comida con las sobras; it's made of wood/plastic es de madera/plástico; don't make an enemy of her — no te la eches encima como enemiga; see also difference 1) b), fuss I, mess I 1), 2)
3)a) ( carry out) \<\<repairs/changes/payment\>\> hacer*, efectuar* (frml); \<\<preparations/arrangements\>\> hacer*; \<\<journey\>\> hacer*make a left (turn) here — (AmE) dobla or gira a la izquierda aquí
b) \<\<remark/announcement\>\> hacer*4) ( cause to be)I'll make you happy/rich — te haré feliz/rica
that made me sad — eso me entristeció or me apenó
the work made me thirsty/sleepy — el trabajo me dio sed/sueño
what makes me angry is... — lo que me da rabia es...
they've made him supervisor — lo han nombrado supervisor, lo han ascendido a supervisor
if nine o'clock is too early, make it later — si las nueve es muy temprano, podemos reunirnos (or encontrarnos etc) más tarde
two large pizzas..., no, make that three — dos pizzas grandes..., no, mire, mejor déme tres
5)a) ( cause to) hacer*whatever made you do it? — ¿por qué lo hiciste?, ¿qué te llevó a hacer eso?
b) ( compel) obligar* a, hacer*she was made to apologize — la obligaron a or la hicieron pedir perdón
c) (in phrases)to make believe: you can't just make believe it never happened no puedes pretender que no sucedió, no puedes hacer como si no hubiera sucedido; to make do (with something), to make something do — arreglárselas con algo
6)a) (constitute, be) ser*b) (equal, amount to) ser*five plus five makes ten — cinco y or más cinco son diez
7) ( calculate)what do you make the total? — ¿(a ti) cuánto te da?
what time do you make it, what do you make the time? — ¿qué hora tienes?
8) ( make fuss)I think you're making too much of what she said — creo que le estás dándo demasiada importancia a lo que dijo
9)a) ( understand)to make something of something: I could make nothing of the message no entendí el mensaje; make of that what you will — tú saca tus propias conclusiones
b) ( think)to make something of somebody/something: what did you make of him? ¿qué te pareció?; I don't know what to make of it — no sé qué pensar
10)a) (gain, earn) \<\<money\>\> hacer*they made a loss/profit — perdieron/ganaron dinero
they made a profit of $20,000 — ganaron or sacaron 20.000 dólares
how much did you make on the deal? — ¿cuánto sacaste or ganaste con el trato?
b) ( acquire) \<\<friends\>\> hacer*I made a few acquaintances there — conocí a or (frml) trabé conocimiento con algunas personas allí
to make a name for oneself — hacerse* un nombre
11) (colloq) (manage to attend, reach)to make it: he'll never make it as a doctor nunca será un buen médico; they made it through to the finals — llegaron a la final
12) ( assure success of)if you go to Harvard, you're made for life — si vas a Harvard, tienes el futuro asegurado
to make or break something/somebody — ser* el éxito o la ruina de algo/alguien
2.
vi1) ( make preliminary move)to make as if o as though to + inf — hacer* ademán de + inf
2) (move, proceed)they made toward the door — se dirigieron hacia la puerta; see also make for
•Phrasal Verbs:- make for- make off- make out- make up
II
1) ( brand) marca fwhat make is it? — ¿de qué marca es?
2)to be on the make — (colloq) ( out for gain) estar* intentando sacar tajada (fam); ( looking for a date) estar* de ligue or (AmS) de levante or (Chi) de pinche (fam)
-
2 atarabazar
Atarabazar es cuando las leches se cuajan, pero no precisamente la leche entera, quiero decir, la leche que no ha sido privada de sus natas o grasas, ya que cuando esto sucede, se denomina lleichi cuátcha (leche cuajada). Pero se llama tarabazá a la leche que con anterioridad ha sido mazá (batida), con el fin de extraerle la manteca. Para mazar el lleiche (sacarle la manteca a la leche), en los tiempos d'endenantes se hacía por medio de dos procedimientos en mis aldeas. Uno era usando las caramañolas ou camtimples (lecheras) y el otro el más ancestral, dentro de unos odres hechos con el pelleyu (pellejo) de corderos o cabritos, denominados butiétchus, donde se introducía la leche dentro de ellos, se hinchaban de aire y luego se movía el butiétchu siempre en la misma dirección hasta que se le arrancaba la manteca a la leche. Más tarde esa leche mazá escosá de manteiga cundu chegaba ‘l cuátchu yera cundu se nomaba chétche tarabazá. (Batida y limpia de manteca, cuando llegaba a cuajar se le llamaba leche tarabazá). Esta leche tarabazá al decir de las gentes más antiguas de mis aldeas, que todas tenían algo de médicos, por ser éstos tan escasos e inalcanzables, cuento que decían mis gentes que la leche tarabazá era la bebida más sana y refrescante, capaz de curar por sí sola, tous lus amolexíus del ventrún ya 'l estómadu. (Todos los males del vientre y el estómago). Esta palabra me da pie para contarles muy someramente lo que hizo un tío mío, hermano de mi madre, una mañana que apremiado por su esposa, mazaba sudorosamente un butiétchu de leche. Llamábase mi tío que ya en la paz del Hacedor descansa, Manuel el Indiano, y a pesar de ser del todo analfabeto, sabía más letra que el propio Cervantes, y era más agudo que el panzudo Sancho. Más de catorce años había estado en La Argentina, y al fin como todo buen asturiano retornó a su querida aldea, cuando yo aun todavía no había nacido. Pero según mi madre, hizo mi tío la entrada triunfal en la aldeina dándoselas de indiano rico, y al parecer según se descubrió más tarde, no traía en su poder nada más que una pequeña cantidad de dinero que le había dado otro tío mío también hermano de mi madre, que éste sí que había hecho una caudalosa fortuna, criando ganado en un extenso rancho, que al decir de mi tío Manuel, era más grande que todo nuestro concejo junto. Rondaba los cuarenta años cuando mi tío, portando dos enormes maletas, una sonrisa amplia y prometedora, que no la haría por el bien que le habían rodado sus asuntos, sino tal vez por enseñar a propios y extraños, su fuerte y hermosa dentadura, donde se enseñoreaban una docena de relucientes dientes de oro que unido a su enorme reloj y su gruesa cadena de oro, le avalaban como indiano bétchau de cuartus. (Rico de dineros). Muy posible mi tío, deduzco yo ahora, al comprender que en las américas no podía, o no sabía hacer la riqueza que había con tanto ahínco buscado, maduró en aquellas lejanas tierras la inteligente idea, de lograr conquistar en sus aldeas, alguna moza heredera de rica casería. Así pues, según mi madre, mi tío se paseaba y pavoneaba por toda la comarca, luciendo estupendos trajes de corte y moda muy americanos, a la par que hacía entrever con mucho disimulo, que poseía negocios en La Argentina, donde retornaría nada más que encontrase una linda muchacha que fuera de su agrado, para convertirla sin pérdida de tiempo en su esposa. Y como diñéiru chama 'l diñeiru (dinero llama al dinero) pronto mi tío lograba casarse con la moza más rica de la aldea, que era tal riqueza en aquellos tiempos, prados, tierras y ganados, cosas que hoy se encuentran en mis aldeas abandonados. Una vez casado el bueno de mi tío, volvía a inventarse otra historia, que era que la revolución que por aquella época se había formado en La Argentina, se apropiara de sus negocios y le habían dejado completamente sin nada. A partir de aquí poco a poco su esposa ayudaba abiertamente por su suegro que se veía en lenguas mofosas de las gentes y se consideraba que también había sido engañado, digo que entre hija y padre le fueron sometiendo y dominando, y aunque mi tío en principio intentó imponerse y hacer valer su papel de marido, de nada le sirvió, y tuvo que someterse a la tiranía continua a que le sometían su mujer y suegro, sino quería perder lo que tan hábilmente había cazado. Extenderme más en cosas de mi tío, seria fomentar una larga historia que no cuadra en este libro que ha nacido para diccionario, por eso retornaré a la mañana por mi presenciada, en que el bueno de mi tío mazaba la leche sudoroso y desesperado, atacado en todo instante por la continua riña de su esposa, que con la chingüa mexoriaba per él, lu mesmu que se fora un enllordiáu fatu. (Que con la lengua le hacía mucho daño al tratarle como si fuese un verdadero pingajo). Aquel día era lunes, y por lo tanto habla mercado como todas las semanas en la capital del concejo, a donde todas las aldeanas bajaban a vender los huevos, la manteca, los cuayaus (cuajados), etc., etc., y mercar a la vez los enreus (cosas) que se necesitaban para toda la semana. Ya era tarde y mi tía necesitaba aquella última manteca que mi tío con tanto trabajo estaba mazando, y como tardaba según mi tía más de la cuenta, empezó a insultarle de esta manera: —Entaina Manolu, ya deíxate de carpir, ya amazuca la lleiche con más priexa, perque paeme a mín que yes más ñatiu qu'un neniquín d'entamu. (Apúrate Manolo, déjate de protestar, de suspirar, de quejarte, y bate la leche con más prisa, porque me parece a mí, que eres más inútil que un niño de pecho). Nada le respondió mi tío, aunque seguía haciendo su trabajo maldiciendo y murmarando palabras que no entendía, pero otra vez volvió su esposa a la carga diciéndole: —Nun se xempre lu dixe you, que nun tenes llixa namái que pa xurniar trés el fuéu estingarraún nel escanu, ya p'encalducar mamplenáus de puches ya gavitus. (No si siempre lo he dicho yo, que no tienes fuerza, alma, etc., nada más que para estar dormitando detrás del fuego acostado en el escaño, y para hacer muchos razonamientos, protestas y cuentos sin ningún valor). Mi tío no le respondía a sus insultos y el pobre seguía mazando la leche sin detenerse, y de vez en cuando le daba pequeños golpecitos al butiétchu (odre) mirándole al trasluz, para comprobar si ya estaba la manteca hecha. Otra goxada (cesta grande) de ofensivos insultos le lanzó mi tía de esta forma en el parejo que se estaba atando el moño:—Non pos comu nun me faigas la mazaura lluéu, xúrutelu pe lu más xagráu qu'ista semana vas fumaretiar pel ráu del bracu, perque nun tenu treti 'l tabacu de la Villa axín nus esmuelguemus a tochazus. (No pues como no me hagas la manteca luego, te lo juro por lo más sagrado que toda esta semana vas a fumar por el rabo del cerdo, porque no he de traerte el tabaco de la Villa así nos degollemos a palos). —Quiero destacar, que si algún vicio desencaldaba (desarmaba) a mi tío, era precisamente el de ser un fumador empedernido, ya que yo le he visto en muchas ocasiones fumar hasta las hojas de los artos y de las patatas, pues él afirmaba, que tales hojas bien mauras y'enxuchinas (bien maduras y muy secas), tenían un ligero parecido con el tabaco. Por tal razón, cuando escuchó a su esposa amenazarle con que no le iba traer el tabaco para la semana, se sulfuró de tal modo y manera, que cesando de mazar, se levantó airado de encima del garbetu (tronco nudoso de madera donde se suele partir la leña) donde en la caleya 'l lláu de sou teixá taba xentáu mazuchandu (en la calleja al lado de su casa estaba sentado haciendo la manteca) y dirigiéndose endemoniadamente rabioso hacia su mujer con el butiétchu (odre) entre sus manos, que tendría dentro de él sobre unos diez litros de leche, digo, que levantando con enloquecida fuerza el odre con entrambas manos en el alto, se lo estrapachóu (reventó) en medio de la cabeza, poniéndola toda enllordá ya pingandu de lleiche (sucia y mojada de leche), en el parexu lleldar que che falaba. (En el parejo hacer que le decía): ¡El pior ya más rencuayu ñegociu que fexe 'n miou vida, fó 'l xunetame cuatigu nisti fedientu caxoriu que m'aconsexu 'l diañu, paraxona mútcher con chingua tan enllordiá comu la troya de gochu, fiona del útre tou pá, qu’el Llucifer tara nus enfernus amagostandoi lus prietus fégadus que teñía. Cámbiate de fatucus agora mesmu ya cola con la manteiga ya lus güevus pal merquéu, senún quiés que acuétcha la maniega con tous echus, ya faígate una tortítcha con tous xuntus en metá la mochera de choba que tenes, ya senún me trás el tabacu pa casa nun tomes, perque se lu fás ya nun me trás el tabacu, ten prexente que vas adepriender per primeira vez, quién ye Manuel el lndianu! (El peor y más ruin negocio que hice en toda mi vida, fue el haberme unido contigo en este hediondo casorio que me ha aconsejado el demonio, enredadora y mala mujer, con la lengua más sucia que la porquería del cerdo, hija del buitre de tu padre, que Lucifer estará en los infiernos quemándole los negros hígados que tenía. Múdate las ropas ahora mismo y márchate con la manteca y los huevos para el mercado, sino quieres que coja la cesta con todos ellos y te haga una tortilla estrapallándutelus d'enría la mótcheira de llobona que tenes. (Rompiéndotelos encima de la cabeza de loba que tienes). Y sino me traes el tabaco para casa no me tornes, porque si vienes sin él, ten presente que por primera vez vas a saber quién es Manuel el Indiano.Primer Diccionario Enciclopédicu de la Llingua Asturiana > atarabazar
-
3 ramu
Ramu ou corzu ou corciétchu, así se llama al rastro de acarrear le hierba desde los prados hasta los pajares de la aldea.————————Ramu, palma que ponen los ahijados a sus padrinos por el día de Ramos.————————Ramu, manojo de flores o de ramas, etc.————————Ramu, así se llama al conjunto de cinco piezas de pan de la flor de la harina de la mejor escanda, cuatro alargadas y artísticamente bien dibujadas por así decirlo, y la otra un roscón redondo que daba remate al conjunto, todas ellas iban colocadas encima de una pequeña anda circular que transportaba un rameru o mozo del lugar, este ramu sabiamente engalanado por regla general solía llevar cuatro largas cintas que sostenidas cada una de las cuales por una muchacha, le daban al ramu una majestuosidad casi divinizante. —Les xentes de mious aldines nus tempus d'endenantes yeren tóes eñamoráes ya fervientes creyentes non de llingua xinún de fechus ya xentimemtus, anxina yera que c'aldina ou parroquia teñía un Xantu ou Melgueira Xantiquina que tous lus anus l'encaldaben la mexor festa que pudieren atreinale, per aquechus tempus entavía les Xantiquines Melgueires de mious aldines teñíen un mayordomu per anxina chamálu que fora elexíu pel veicindariu, que teñía la mixón de curiar ya llindiar xin escudiu lus interexes de la Xantina paque lus cures nun lus arrapiegaren, comu comencipiarun faer despós de l'engarradiétcha que xemóu de cadarmus la Nuexa Embruxaora Asturies. Isti mayordomu teñía que rendir les cuntes non al cura xinún a la xunta veicinal de l'aldina, y'anxina ente tóus cheldaben tou lu que viexe que faer p'encalcar la mexor festa que c'anu faíen. Per aquechus tempus yera la Xantina n'aldina lu mesmu que un divinu ser vivienti 'l que toes les xentes le pedíen romedius ya conxexus, per toes istis couxes les xontes xempre taben fayénduye ufriendes, anxina yera qu'el díe de la sou festa lu mesmu la procexón trés la Melgueira Xantiquina diben una ucena de ramus de la mexor farina d'escanda qu'allumbraben lus sous erus. D'angunus ramus taben fechus de dulce, queru falar que taben cheldáus con manteiga, bonus güevus, mel ou azucare. Anxina yera que cundu se diben a xubastar, que tal couxa faíala 'l mayordomu, les xentes de tous lus conceyus veicinus ya oitres xentes que lu mesmu achegaben de l'Argentina que de Méxicu ou de cuallesquier oitre chugar de la Tierrina ou d'España falu que puyaben per aquel pan benditu con prodiguéz ya bon entuxasmu, ya conistus cuartus que s'atropaben, ya con les llimosnes que dexaben nus ceipinus de la Xantiquina, se faía la Rumería que lu mesmu s'allargaba dous ou tres díes, dou les urquestes de múxica, lus gaiteirus que tamborileirus que habíalus a fatáus, tocaben ya gaitaben fartus de chucu ya xidre ya oitres llicores lu mesmu que xin tuviexen enlloquecíus, faciendu que les xentes danciaren y cantaren ameruxáes de fellicidá ya ñoble ya sana allegría. Güéi toes istes ancestrales tradiciones forun cuaxi d'afechu escuatramindiades per lus mesmus cures, que 'l afoinar lus interexes de les Xantines encorexandu lus sous cuartus llimosniegus, esfixerun les festes ya rumeríes. You envidayu nagora, qu'aqueches costumes ya creyencies teñíen al Pueblu Astur hermenáu ya xuníu, lu mesmu les xentes de les drétches que les de les esquerdes, toes taben hermenáes ya daben en tou momentu la mesma vida per defiender la sou Melgueira Tierrina. Güéi nel díe tamus cuaxi tóus xebráus, escuatramindáus, lus drechistes per un cháu, lus esquerdistes per oitre, ya con istis couxes papalviegues ya fedientes tamus tóus amemplenándu la Nuexa Quería Asturies d'esgracies ya probezas, lu que teñemus que faer lus astures ya lluéu, ye rexuntanus denuéu oitra veiz con respeutu y'amore, dientru d'un partíu dou cueyan xin enoxase toes les xentes ñobles d'Asturies, ya namái que dista maneira faeremus del Nuexu Prinxipáu 'l mexor, mái ricu, llibre ya felliz pueblu del mundiu. TRADUCCIÓN.—Las gentes de mis aldeas en los tiempos pasados, eran todas enamoradas y fervientes creyentes, y no de palabra, sino de hechos y hermosos sentimientos, así era, que cada aldea o parroquia tenía su Santo o su Dulce Santina, que todos los años le hacían la mejor fiesta que pudieran prepararle. Por aquellos tiempos todavía las Dulces Santinas de mis queridas aldeinas tenían un mayordomo por así llamarlo que habla sido elegido por el vecindario, que tenía la misión de cuidar y administrar los intereses de la Santina para que los taimados sacerdotes no se los robaran, como comenzaron hacerlo después de la Guerra Civil, que sembró de muertos toda nuestra querida Tierrina. Este mayordomo tenía que rendirle las cuentas no al cura, sino a la Junta vecinal de la aldea o parroquia, y así de esta manera entre todos hacían todo cuanto fuese menester, para que cada año hubiese mejor romería. Por aquellos tiempos era la Santina de la aldea lo mismo que un divino ser viviente, al que todas las gentes le rogaban favores y consejos, por todas estas cosas las gentes siempre le estaban ofreciendo cosas, así era, que el día de su fiesta lo mismo tras la procesión de la Dulce Santina iban una docena de ramos hechos amorosamente con la mejor harina de escanda que alumbraban sus productivas tierras. Algunos ramos estaban hechos de dulce, quiero decir que estaban amasados con manteca, buenos huevos, miel y azúcar. Así era que cuando se iban a subastar, que tal cosa la llevaba a cabo el propio mayordomo, las nobles e hidalgas gentes y sentimientos, que lo mismo venían de la querida Argentina o del amado Méjico o de cualquier parte del mundo, de Asturias o de España, digo que pujaban por aquel pan bendito con prodiguez y santificante entusiasmo, y con los dineros que se sacaban con esta subasta, y las limosnas que dejaban en los cepillos de la Santina, se hacía la ruidosa romería que lo mismo se alargaba dos o tres días, donde las orquestas de música, los gaiteros y tamborileros, que todos tocaban a la tema (envidia) a ver quién mejor lo hacía, y que habla muchos y los mejores de Asturias, tocaban y gritaban hartos de cordero y sidra, así como de toda clase de licores y vinos, lo mismo que si estuviesen enloquecidos, haciendo que las gentes bailasen y cantasen plagadas de felicidad, de noble y sana alegría. —Hoy en día, todas estas ancestrales tradiciones fueron casi del todo exterminadas por los mismos curas que por la ley de la fuerza se apoderaron de todos los intereses de las Santinas, guardando avaramente los dineros sagrados de las limosnas que entregaba el sano y creyente pueblo, por esta tan simple razón se han deshecho muchas fiestas y romerías sonadas de nuestra Amada Asturias. —Yo humildemente pienso ahora, que aquellas sanas costumbres tradicionales, que aquellas recias y firmes creencias, tenían al Pueblo Astur hermanado, muy unido, lo mismo las gentes de las derechas que las de las izquierdas, todas estaban fraternalmente unidas, y daban en todo momento hasta sus propias vidas en la defensa de nuestra Embrujado y Dulce Tierrina. Hoy en día con tanto partido de “caga la perra”, estamos todos separados, enfadados unos con los otros, como si nos odiásemos rabiosamente, los derechistas por un lado sin poder hacer nada, los izquierdistas por el otro haciendo lo mismo, y con estos haceres envenenados y mal olientes, estamos todos llenando a nuestra querida Asturias de desgracias y pobrezas. Yo creo que para sufrir esta maldita lacra que por donde quiera nos rodea, lo que tenemos que hacer los astures y muy pronto, es reunirnos todos con sumo respeto y grande hermanado amor, dentro de un partido eminentemente regionalista donde quepan sin enojarse todas las nobles e hidalgas gentes de Asturias, tanto de las derechas como de las izquierdas, y así de esta manera haremos de nuestro Principado, al mejor, el más rico, libre y feliz pueblo, de nuestra querida Patria España y del mundo entero.Primer Diccionario Enciclopédicu de la Llingua Asturiana > ramu
-
4 bellá
Bellá ou bétcha. Dícese así de la vaca parida, o cualquier otro mamífero que haya parido. Estos animales son bétchaus mientras que la cría siga mamando, o de nuevo vuelvan estar preñadas. Pero esta palabra en la Llingua d'Asturies ten un faticáu de nomes, un mamplenáu de viraxes. (Esta palabra en la Lengua de Asturias tiene muchas aplicaciones, un montón de virajes). Exemplus: —Vienu de l'Argentina ‘l oitre die ‘l fiu de Maruxa, ya ‘l falar d'echa t’abétchadu de xoyes ya de cuartus. (Vino de la Argentina el otro día el hijo de Maruja, y al decir de ella, es muy rico en joyas y dineros). Así pues, para qué poner más ejemplos, pues «Bellar» ou Bétchar ou Abechadar, etc., significa riqueza sea en lo que sea.Primer Diccionario Enciclopédicu de la Llingua Asturiana > bellá
-
5 el
Multiple Entries: el él
el (pl◊ los), la (pl las) art the masculine article el is also used before feminine nouns which begin with accented a or ha, e.g. el agua pura, el hada madrina1 así es la vida that's life; (nosotros) los mexicanos we Mexicans; ¿ya vas a la escuela? do you go to school yet? las tuyas yours; el último the last one; el estúpido del marido that stupid husband of hers 2a) el + de:el de las nueve the nine o'clock one; el de mi hijo my son'sb) el + que:los que estén cansados; those who are tired, anyone who's tired; la que te guste whichever you like 3 ( en expresiones de tiempo): mi cumpleaños es el 28 de mayo my birthday's on May 28; el mes pasado last month; toda la mañana all morning; a las ocho at eight o'clock 4 ( cada):◊ $80 el metro/kilo $80 a meter/a kilo, $80 per kilo/meter5 (con fracciones, porcentajes, números):◊ la mitad/la cuarta parte del dinero half the money/a quarter of the money;el 20% de … 20% of … 6 (con partes del cuerpo, prendas de vestir, artículos personales, etc): ¡te cortaste el pelo! you've had your hair cut!; tiene los ojos azules he has blue eyes 7a) (con apellidos acompañados de título, adjetivos, etc):◊ el señor Ortiz/la doctora Vidal Mr Ortiz/Doctor Vidal;los Ortega the Ortegas ver África, Argentina, etc
él pron pers◊ ¿quién se lo va a decir? — él who's going to tell her? — he is;lo hizo él mismo he did it himself; fue él it was him ( refiriéndose a cosas) it;◊ llegué antes que él I arrived before him o before he did;con/para él with/for him; son de él they're his
el art def m
1 the
2 (no se traduce) (ante un tratamiento formal) el sr. Gómez, Mr Gomez (cuando el sustantivo es general) el hambre/tiempo, hunger/time
3 (se traduce por un posesivo) (con partes del cuerpo) se ha cortado el pelo, she's cut her hair (prendas) se lo metió en el bolsillo, he put it in his pocket (pertenencias) guarda el diario en el cajón, put your diary into the drawer
4 (con días de la semana) iré el miércoles, I'll go on Wednesday
5 (cuando el sustantivo está elidido) the one: prefiero el azul, I prefer the blue one
el de las diez, the ten o'clock one
el que está en la mesa, the one that's on the table
el que más nos guste, whichever one we like best (delante de un posesivo) el de María, Maria's
es el mío, it's mine
él pron pers
1 (sujeto) (persona) he (animal, cosa) it: fue él, it was him, fue él el que..., it was him that... o it was he who...
2 (complemento) (persona) him (animal, cosa) it
dáselo a él, give it to him, es para él, it's for him
3 (posesivo) de él, his
4 (oración comparativa) ella es mejor que él, she's better than him o she's better than he is 'él' also found in these entries: Spanish: A - abajo - abalanzarse - abaratarse - abarquillarse - abarrotar - abarrotada - abarrotado - abastecimiento - abatir - abatimiento - abdicar - abierta - abierto - abismo - abogada - abogado - abominar - abominable - abordar - aborigen - aborregarse - abortar - abotargada - abotargado - abrir - abreviar - abrirse - absoluta - absoluto - abstención - abundancia - acabar - acabarse - acabose - acallar - acanallar - accionariado - acero - achacosa - achacoso - achatamiento - achicharrarse - aclarar - aclarado - acomodarse - acompañar - acondicionar - acostumbrada - acostumbrado English: A - abandon - ABC - ability - about - above - abroad - abseil - absence - absent - absolute - absolve - absorb - abstract - academic - accelerate - accommodate - accomplice - account - accurately - accusation - accused - accustom - aching - act - act on - act up - actual - actually - acute - address - adequately - adjourn - admission - admit - advance - advanced - advantage - advantageous - advise - advocate - affair - afford - afloat - afraid - after - against - age - agenda - aggregateeln.• ferrocarril elevado s.m.elmass & count noun (AmE colloq) = elevated railroad[el]N ABBR (US) = elevated railroad* * *[el]mass & count noun (AmE colloq) = elevated railroad -
6 you
ju:1) ((used as the subject or object of a verb, or as the object of a preposition) the person(s) etc spoken or written to: You look well!; I asked you a question; Do you all understand?; Who came with you?) tú, vosotros, vosotras, usted, ustedes (sujeto); se, uno (sujeto impersonal); te, ti, os (complemento); la, le, lo, los, las (complemento directo); le, les (complemento indirecto); contigo (|with| you)2) (used with a noun when calling someone something, especially something unpleasant: You idiot!; You fools!) cacho, ¡pero serás (idiota)!you pron1. tú / ti / usted / vosotros / ustedeswhat would you like, sir? ¿qué quiere, señor?do you understand? ¿entendéis?can you help me? ¿me pueden ayudar?2. te / le / la / lo / os / les / las / loscan I help you? ¿puedo ayudarle?3.tr[jʊː]1 (subject, familiar, singular) túand what did you say? y tú, ¿qué dijiste?2 (subject, familiar, plural - men) vosotros; (- women) vosotrasyou two, where are you going? vosotros dos, ¿adónde vais?3 (subject, polite, singular) usted, Vd., Ud.4 (subject, polite, plural) ustedes, Vds., Uds.5 (subject, impersonal) se, unosometimes you just have to say no, don't you? a veces, uno tiene que decir que no, ¿verdad?I'm going with you, without you I'm lost voy contigo, sin ti estoy perdido7 (object, familiar, plural) os; (with preposition) vosotros,-asgood morning, sir, can I help you? buenos días, señor, ¿puedo ayudarlo?I'm sorry madam, I can't hear you perdone señora, no la oigogood morning, gentlemen, can I help you? buenos días, señores, ¿puedo ayudarlos?I'm sorry ladies, I don't understand you lo siento señoras, no las entiendogentlemen, this is for you señores, esto es para ustedes10 (indirect object, polite, singular) le11 (indirect object, polite, plural) les12 (object, impersonal)you ['ju:] pron1) (used as subject - familiar) : tú; vos in some Latin American countries; ustedes pl; vosotros, vosotras pl Spainhe told it to you: te lo contóI gave them to (all of, both of) you: se los di5) (used after a preposition - familiar) : ti; vos in some Latin American countries; ustedes pl; vosotros, vosotras pl Spainyou never know: nunca se sabeyou have to be aware: hay que ser conscienteyou mustn't do that: eso no se hace8)9)pron.• le pron.• te pron. (formal)pron.• usted pron. (formal, plural)pron.• vosotros pron.pl. (informal)pron.• tú pron.• ustedes pron.pron.• te pron.juː1) ( sing)a) ( as subject - familiar) tú, vos (AmC, RPl); (- formal) ustednow you try — ahora prueba tú/pruebe usted, ahora probá vos (AmC, RPl)
if I were you — yo que tú/que usted, yo en tu/en su lugar, yo que vos (AmC, RPl)
b) ( as direct object - familiar) te; (- formal, masculine) lo, le (Esp); (- formal, feminine) laI saw you, Pete — te vi, Pete
I saw you, Mr Russell — lo vi, señor Russell, le vi, señor Russell (Esp)
c) ( as indirect object - familiar) te; (- formal) le; (- with direct object pronoun present) seI told you — te dije/le dije
I gave it to you — te lo di/se lo di
d) ( after prep - familiar) ti, vos (AmC, RPl); (- formal) ustedfor you — para ti/usted, para vos (AmC, RPl)
with you — contigo/con usted
2) (pl)a) (as subject, after preposition - familiar) ustedes (AmL), vosotros, -tras (Esp); (- formal) ustedesbe quiet, you two — ustedes dos: cállense!, vosotros dos: callaos! (Esp)
come on, you guys! — vamos, chicos
b) ( as direct object - familiar) los, las (AmL), os (Esp); (- formal, masculine) los, les (Esp); (- formal, feminine) lasI heard you, gentlemen — los or (Esp tb) les oí, caballeros
I heard you, boys/girls — los/las oí, chicos/chicas (AmL), os oí, chicos/chicas (Esp)
c) ( as indirect object - familiar) les (AmL), os (Esp); (- formal) les; (- with direct object pronoun present) seI gave you the book — les or (Esp tb) os di el libro
I gave it to you — se or (Esp tb) os lo di
3) ( one)a) ( as subject) uno, unayou can't do that here — aquí uno no puede or no se puede or no puedes hacer eso
b) ( as direct object) tepeople stop you in the street and ask for money — la gente te para en la calle y te pide dinero, la gente lo para a uno en la calle y le pide dinero
c) ( as indirect object) tethey never tell you the truth — nunca te dicen la verdad, nunca le dicen la verdad a uno
[juː]PRON Note that subject pronouns are used less in Spanish than in English - mainly for emphasis or to avoid ambiguity.1) (sing)what do you think about it? — ¿y tú que piensas?
I told you to do it — te dije a ti que lo hicieras, es a ti a quien dije que lo hicieras
•
it's for you — es para ti•
she's taller than you — es más alta que tú•
can I come with you — ¿puedo ir contigo?b) frm (=as subject) usted, Ud, Vd; (as direct object) lo/la, le (Sp); (as indirect object) le; (after prep) usted, Ud, VdChange [le] to [se] before a direct object pronoun:I saw you, Mrs Jones — la vi, señora Jones
•
this is for you — esto es para usted•
they're taller than you — son más altos que usted2) (pl)a) (familiar) (=as subject) vosotros(-as) (Sp), ustedes (LAm); (as direct object) os (Sp), los/las (LAm); (as indirect object) os (Sp), les (LAm); (after prep) vosotros(-as) (Sp), ustedes (LAm)you're sisters, aren't you? — vosotras sois hermanas, ¿no?
you stay here, and I'll go and get the key — (vosotros) quedaos aquí, que yo iré a por la llave
•
I live upstairs from you — vivo justo encima de vosotros•
they've done it better than you — lo han hecho mejor que vosotros•
they'll go without you — irán sin vosotrosb) frm (=as subject) ustedes, Uds, Vds; (as direct object) los/las, les (Sp); (as indirect object) les; (after prep) ustedes, Uds, Vdsare you brothers? — ¿son (ustedes) hermanos?
Change [les] to [se] before a direct object pronoun:may I help you? — ¿puedo ayudarlos?
•
we arrived after you — llegamos después de ustedes3) (general)When you means "one" or "people" in general, the impersonal se is often used:you can't do that — no se puede hacer eso, eso no se hace, eso no se permite
you can't smoke here — no se puede fumar aquí, no se permite fumar aquí, se prohíbe fumar aquí
A further possibility is [uno]:you never know, you never can tell — nunca se sabe
Impersonal constructions are also used:you never know whether... — uno nunca sabe si...
you need to check it every day — hay que comprobarlo cada día, conviene comprobarlo cada día
you doctors! — ¡vosotros, los médicos!
•
between you and me — entre tú y yo•
you fool! — ¡no seas tonto!•
that's lawyers for you! — ¡para que te fíes de los abogados!there's a pretty girl for you! — ¡mira que chica más guapa!
•
if I were or was you — yo que tú, yo en tu lugar•
you there! — ¡oye, tú!YOU When translating you, even though you often need not use the pronoun itself, you will have to choose between using familiar tú/vosotros verb forms and the polite usted/ ustedes ones. ► In Spain, use tú and the plural vosotros/ vosotras with anyone you call by their first name, with children and younger adults. Use usted/ ustedes with people who are older than you, those in authority and in formal contexts. ► In Latin America usage varies depending on the country and in some places only the usted forms are used. Where the tú form does exist, only use it with people you know very well. In other areas vos, used with verb forms that are similar to the vosotros ones, often replaces tú. This is standard in Argentina and certain Central American countries while in other countries it is considered substandard. Use ustedes for all cases of you in the plural. For further uses and examples, see main entry•
that dress just isn't you — ese vestido no te sienta bien* * *[juː]1) ( sing)a) ( as subject - familiar) tú, vos (AmC, RPl); (- formal) ustednow you try — ahora prueba tú/pruebe usted, ahora probá vos (AmC, RPl)
if I were you — yo que tú/que usted, yo en tu/en su lugar, yo que vos (AmC, RPl)
b) ( as direct object - familiar) te; (- formal, masculine) lo, le (Esp); (- formal, feminine) laI saw you, Pete — te vi, Pete
I saw you, Mr Russell — lo vi, señor Russell, le vi, señor Russell (Esp)
c) ( as indirect object - familiar) te; (- formal) le; (- with direct object pronoun present) seI told you — te dije/le dije
I gave it to you — te lo di/se lo di
d) ( after prep - familiar) ti, vos (AmC, RPl); (- formal) ustedfor you — para ti/usted, para vos (AmC, RPl)
with you — contigo/con usted
2) (pl)a) (as subject, after preposition - familiar) ustedes (AmL), vosotros, -tras (Esp); (- formal) ustedesbe quiet, you two — ustedes dos: cállense!, vosotros dos: callaos! (Esp)
come on, you guys! — vamos, chicos
b) ( as direct object - familiar) los, las (AmL), os (Esp); (- formal, masculine) los, les (Esp); (- formal, feminine) lasI heard you, gentlemen — los or (Esp tb) les oí, caballeros
I heard you, boys/girls — los/las oí, chicos/chicas (AmL), os oí, chicos/chicas (Esp)
c) ( as indirect object - familiar) les (AmL), os (Esp); (- formal) les; (- with direct object pronoun present) seI gave you the book — les or (Esp tb) os di el libro
I gave it to you — se or (Esp tb) os lo di
3) ( one)a) ( as subject) uno, unayou can't do that here — aquí uno no puede or no se puede or no puedes hacer eso
b) ( as direct object) tepeople stop you in the street and ask for money — la gente te para en la calle y te pide dinero, la gente lo para a uno en la calle y le pide dinero
c) ( as indirect object) tethey never tell you the truth — nunca te dicen la verdad, nunca le dicen la verdad a uno
-
7 Qheswa Simi
s. Ling. Quechua. Idioma o lengua de los qheswas o quechuas, habitantes del mundo andino de Colombia, Ecuador, Perú, Bolivia y norte de Chile y Argentina y cuyo centro de desarrollo fue el Qosqo, capital del Imperio del Tawantinsuyu. || Hist. Los inkas después de colonizar el valle del Qosqo, divulgaron simultáneamente a la expansión territorial del Tawantinsuyu el idioma Runasimi o "Habla del Hombre", en forma obligatoria, en razón de la existencia de numerosos dialectos que cada pueblo tenía (por lo mismo que surgieron las actuales variaciones dialectales) y sobre todo buscando la integración de las naciones conquistadas. Muchos cronistas informan de la utilización de un idioma superior llamado Qhapaq Simi usado por la élite gobernante a fin de que el pueblo no tuviera acceso a los intereses estatales. El padre Domingo de Santo Tomás, autor del primer diccionario intitulado "Lexicón y Vocabulario de la Lengua General del Perú", denominó al Runasimi como Qhiswa, sin haber explicado a la Posteridad las razones de este cambio. Posiblemente tomó los términos lexicales del pueblo de Qhiswa Panpa, en las cercanías del río Pachachaka y Matará en el actual departamento de Apurírnac, Perú, donde vivió por varios años, publicando su primer libro en 1560, en Valladolid, España. El Qheswa Simi del Qosqo es el idioma matriz, razón por la cual en dicha ciudad está la sede de la Academia Mayor de la Lengua Quechua en América. -
8 Tukuman
s. Geog. (Topón. Que se acaba) Provincia y ciudad situada en la región N de la República de Argentina, limita con las provincias de Salta, Santiago del Estero y Katamarca. Hasta esta región se extendió por el S el gran Imperio Tawantinsuyano. -
9 ché
Ché, esta palabra suena mucho entre las gentes de las aldinas de las montañas y también muchas de la Riera (rivera),yo no puedo asegurar si ha sido llevada por los astures a la Argentina, o por todo lo contrario ha sido traída, por los indianus. De todas las maneras la palabra ché en la Chingua d’Asturies significa atención, llamada etc.Primer Diccionario Enciclopédicu de la Llingua Asturiana > ché
См. также в других словарях:
Argentina 0–5 Colombia — Saltar a navegación, búsqueda Estadio Monumental de Núñez, sede del partido. El Partido de Clasificación al Mundial de Estados Unidos 1994 jugado entre Argentina y Colombia … Wikipedia Español
Argentina en los Juegos Olímpicos de Atenas 2004 — Saltar a navegación, búsqueda Juegos Olímpicos de Atenas 2004 … Wikipedia Español
Argentina en los Juegos Olímpicos de Sídney 2000 — Saltar a navegación, búsqueda Juegos Olímpicos de Sídney 2000 … Wikipedia Español
Argentina en la Copa Mundial de Fútbol de 2006 — Saltar a navegación, búsqueda … Wikipedia Español
Argentina en los Juegos Olímpicos — Saltar a navegación, búsqueda Argentina en los Juegos Olímpicos … Wikipedia Español
Argentina en los Juegos Olímpicos de Helsinki 1952 — Saltar a navegación, búsqueda Juegos Olímpicos de Helsinki 1952 … Wikipedia Español
Está en vos — Saltar a navegación, búsqueda Está en vos es un programa de radio de Argentina que se emite de Lunes a Viernes de 18 a 19 hs. a través de la FM Red TL 105.5 mhz. de Rosario, Provincia de Santa Fe. Conducido y producido por Santiago Grandi, Lucas… … Wikipedia Español
Argentina en los Juegos Olímpicos de Tokio 1964 — Saltar a navegación, búsqueda Juegos Olímpicos de Tokio 1964 … Wikipedia Español
Argentina Sono Film — Saltar a navegación, búsqueda Argentina Sono Film era un estudio de cine argentino, fundado en 1933. Actualmente funciona como productora y distribuidora de cine. Contenido 1 Historia 1.1 Primera década, nacimiento y ascenso 2 … Wikipedia Español
Argentina en la Copa Mundial de Fútbol de 2002 — Saltar a navegación, búsqueda Argentina 18º lugar … Wikipedia Español
Argentina en los Juegos Olímpicos de Ámsterdam 1928 — Saltar a navegación, búsqueda Juegos Olímpicos de Ámsterdam 1928 … Wikipedia Español