der+hat

vi (s) çıxıb-getmək; geh mir weg damit məndən əl çək!, zəhləmi aparma!; \weggehenhaben vt 1. almaq, əldə etmək; 2. qavramaq, başa düşmək; eine Ohrfeige \weggehen şillə yemək; 3. rədd etmək, kənar etmək; ◊ er hat es weg məc. o öz işini bilir; der hat aber einen weg! 1) ay içib ha! (sərxoş mənasında); 2) onun ağlı başında deyil; \weggehenhauen vt yarmaq (ağac və s.); \weggehenholen vt götürüb özü ilə aparmaq; oğurlamaq; \weggehenkommen vi (s) 1. çıxıb-gəlmək; 2. itmək (şey); er ist gut dabei weggekommen o asanlıqla yaxasını qurtardı; \weggehenlaufen vi (s) qaçıb-getmək; \weggehenlegen vt kənara qoymaq; \weggehenleugnen vt danmaq, inkar etmək; \weggehenmüssen vi çıxıb getməyə məcbur olmaq

m (1, 1*) şillə, şapalaq; der hat wohl’nen \Klaps məc. o deyəsən dəli olub

f (3) 1. əl; die äußere \Hand əlin üstü; die flache / innere / platte \Hand əlinin içi; die geballte / geschlossene \Hand yumruq; die hohle \Hand ovuc; eine glückliche \Hand düşərli (yüngül) əl; eine glückliche \Hand haben düşərli (yüngül) əli olmaq; er hat keine glückliche \Hand onun əli ağırdır; eine freie \Hand haben bir əli bir başı olmaq, sərbəst hərəkət imkanına malik olmaq; eine offene / milde \Hand haben əliaçıq olmaq; j-m freie \Hand lassen kiminsə əl-qolunu açmaq; linker \Hand sola, sol tərəfə; rechter \Hand sağa, sağ tərəfə; saubere Hände haben əldən təmiz olmaq; von\Handzu\Hand əldən-ələ; an der \Hand əlindən; an der \Hand eines Lehrers məc. müəllimin rəhbərliyi altında; \Handin\Hand 1) əl-ələ, birgə; 2) məc. dostcasına; etw. bei der \Hand haben əlinin altında olmaq; er ist mit der Antwort gleich bei der \Hand məc. o, söz üçün məəttəl qalan deyil, söz üçün cibə girmir; unter der \Hand 3) lap yaxında, əlinin altında; 2. əl altınca, xəlvəti; zu Händen şəxsən əlinə (özünə), die \Hand anlegen (an A) məc. başlamaq, girişmək (nəyəsə); əli olmaq (nədəsə); (die) letzte \Hand an etw. legen nəyisə qurtarmaq, başa çatdırmaq; die \Hand an sich legen özünü öldürmək; die \Hand geben* auf etw. bir şeyə zamin olmaq; 3. məc. xətt; das ist nicht meine \Hand bu mənim xəttim deyil; ◊ j-m die Hände binden kiminsə əl-qolunu bağlamaq;\Hand aufs Herz! ürəyini buz kimi saxla!; meine \Hand darau! Söz verirəm! And içirəm!; kurzer \Hand 1) müxtəsəri, sözün qısası; 2) rəsmiyyətsiz; 3) mərasimsiz; freie \Hand haben sərbəst hərəkət etmək, sərbəst olmaq; seine \Hand von j-m abziehen / zurückziehen əlini kiminsə üstündən götürmək; j-m an die \Hand gehen* kiməsə kömək etmək; es liegt auf der (flachen, platten) \Hand bu aydındır; j-m auf die Hände sehen* kiməsə göz yetirmək; das läßt sich mit Händen greifen* tam aydındır; auf eigene \Hand özbaşına, öz məsuliyyəti altında; die Arbeit geht leicht von der \Hand iş yaxşı gedir; die \Hand im Spiele haben bir işdə əli olmaq, bir işlə əlaqəsi olmaq; das hat \Hand und Fuß bu, yaxşı əsaslandırılmışdır (realdır); das hat weder \Hand noch Fuß bu, yaxşı əsaslandırılmamışdır/real/ağlabatan deyil; alle Hände voll (zu tun*) haben işi çox olmaq; işi başından aşmaq; die Hände von etw. lassen* nədənsə əl çəkmək; weder \Hand noch Fuß rühren əlini ağdan-qaraya vurmamaq; nicht die \Hand vor den Augen sehen* göz-gözü görməmək, çox qaranlıq olmaq; aus freier \Hand verkaufen istənilən qiymətə satmaq; von der \Hand in den Mund leben güc-bəla ilə dolanmaq, özünü çətinliklə dolandırmaq; die Beine in die Hände nehmen* dan. qaçmaq, əkilmək; das Herz in die Hände nehmen* cürətlənmək, ürəklənmək; von langer \Hand (her) çoxdan bəri; von der \Hand weisen* rədd etmək, qəbul etməmək; von der \Hand hələlik, əvvəlcədən; zur \Hand sein işə yaramaq, yararlı olmaq

I prp üst; 1. “harada” sualına cavab verdikdə (D) halını tələb edir və “üstündə; da/də” kimi tərcümə olunur; die Lampe steht \auf dem Tisch çıraq masanın üstündədir; \auf der Reise yolda; \auf diesem Weg bu yolla, beləliklə; \auf der Universität universitetdə; ◊ \auf der Stelle dərhal, yerindəcə; 2. haraya sualına cavab verdikdə (A) tələb edir; ich lege die Lampe \auf den Tisch çırağı masanın üstünə qoyuram; 3. “səmt, istiqamət” bildirir; \auf … zu doğru; er lief \auf das Haus zu o, evə doğru qaçdı; \auf die Post gehen poçta getmək; 4. çeşidli münasibətlər bildirir; \auf die Bitte … (G) kiminsə xahişinə görə; \auf den ersten Blick ilk baxışdan; \auf azerbaidshanicsch azərbaycanca; \auf diese Weise bu üsulla, bu cür; \auf jeden Fall hər halda; \auf Wunsch arzuya, xahişə görə; sich \auf etw. verstehen bir şeydən başı çıxmaq; sich \auf etw. freuen qabaqcadan sevinmək; \auf ein Jahr bir ilə; \aufs beste olduqca yaxşı; bis \auf dich səndən başqa; ein Viertel \auf eins birə onbeş dəqiqə işləmiş; \auf Wiedersehen xudahafiz!, sağ olun!; \auf ihr Wohl! sizin sağlığınıza!; das liegt \auf der Hand bu aydındır; das hat nichts \auf sich eybi yoxdur; \aufs neue yenidən; \auf einmal birdən; II adv yuxarıya, oraya; von … \auf dan / dən; von klein \auf uşaqlıqdan; \auf und ab dala-qabağa, irəligeri, yuxarı-aşağı; \auf sein 1. ayaq üstdə olmaq; 2. açıq olmaq; ich fand ihn \auf mən gələndə o, ayaq üstdə idi (yerindən durmuşdu); die Tür ist \auf qapı açıqdır; III cj \auf daß… ötrü; IV int: \auf! qalx!

I a 1. boş, bərkidilmiş; açılmış; der Knopf ist \los düymə açılıb/qopub; der Hund ist von der Kette \los it zəncirdən açılıb; 2. azad, sərbəst; aller Bande \los / \los vonallen Banden bütün bağlardan azad; hər cür asılılıqdan uzaq; 3. dan. es ist etwas \los burda nəsə baş verib; was ist \los? nə olub?; nəsə baş verib?; etw., j-n \los sein nədənsə, kimdənsə yaxa qurtarmaq; ◊ das hat er \los o bunu bilir; mit ihm ist nicht viel \los dan. o çox uzaqgörən adam deyil; ondan xeyir gözləmək olmaz; der Teufel ist \los kim bilir nələr baş verir; bei ihm ist eine Schraube \los məc. onun vintinin biri çatmır; o, ağıldan kəmdir; II adv. dan. \los! tərpən! irəli! başla!

f (11) 1. xirtdək, qırtlaq; eine helle \Kehle təmiz/gur səs; j-m die \Kehle zuschnüren kimisə boğmaq; j-m die \Kehle abschneiden* / j-m an die \Kehle gehen* kiminsə boğazına çökmək; etw. in die unrechte \Kehle bekommen çeçəmək; mir ist die \Kehle wie zugeschnürt qorxudan boğazım quruyub; sich (D) die \Kehle ausschreien* qışqırmaqdan boğazı tutulmaq; sich (D) die \Kehle putzen / schmieren boğazını yaşlamaq; etw. in der \Kehle haben səsi tutulmaq; xırıldamaq; das Messer an der \Kehle haben ağır vəziyyətdə olmaq; j-n das Messer an die \Kehle setzen bıçağı kiminsə boğazına dirəmək; aus voller \Kehle lachen ucadan gülmək; aus aller \Kehle schreien* var gücü ilə qışqırmaq; sein Vermögen / Geld durch die \Kehle jagen varyoxunu içkiyə xərcləmək; er hat Gold in der \Kehle onun boğazı qızıldır (gözəl səsi var) 2. oyuq, nov, navalça

m (1*) leylək, hacıleylək; ◊ der \Storch hat sie ins Bett gebissen / hat sie angerufen onun boyuna uşaq düşüb; da, nun brat mir einer ’nen \Storch! əcəb işdir!

(qüvvətli və zəif təsriflə) I vt 1. fırlandırmaq; döndərmək; 2. çevirtdirmək (paltarı); məc. cəlb etmək; bitte \wenden! (b. w.) o biri üzünü çevirin!; mit \wenden der Post qayıdan poçtla (təxirə salmayaraq); II sich \wenden çevrilmək, dönmək; (an A) müraciət etmək; die Lage hat sich zum Guten gewendet məc. vəziyyət yaxşılaşdı; ◊ das Blatt / Blättchen hat sich gewendet iş başqa şəkil aldı

I prp. üzərində, yanında, yaxınlığında, haqqında; harada? sualına cavab olaraq (D); haraya? sualına cavab olaraq (A) tələb edir; Jewlach liegt am Kür Yevlax Kür üstündə yerləşir (harada?); ich fahre an das Meer mən dəniz kənarına (haraya?) gedirəm; \an der Hand führen əlindən tutub aparmaq; \an etw. denken bir şey haqqında düşünmək; II adv 1.: von jetzt \an indidən; von morgen \an sabahdan etibarən; 2. yaxın, təxminən; die Schule hat \an 1000 Schüler məktəbin 1000-ə yaxın şagirdi var; es ist \an mir növbə mənimdir; die Schuld liegt \an Ihnen günah sizdədir; \an die Gewehre! hərb. silah başına!; \an der Stimme erkennen səsindən tanımaq; teilnehmen \an etw. nədəsə iştirak etmək; das Ding \an sich fəls. “şey özündə”; er ist Lehrer \an einer Schule o, məktəbdə müəllimdir. ◊ \an und für sich öz-özündən

vt gətirmək; çatdırmaq; die Zeitung bringt heute viel Neues qəzetdə bu gün çoxlu yeni xəbərlər var; Schaden \bringen zərər vurmaq; es dahin \bringen, daß … işi o dərəcəyə çatdırmaq ki…; j-n dahin \bringen, daß… kimisə elə inandırmaq ki…; in Ordnung \bringen sahmana salmaq; in Sicherheit \bringen xilas etmək; nach einem Orte \bringen bir yerə aparmaq; j-n um etw. (A) \bringen kimisə nədənsə məhrum etmək; zu Bett \bringen yatırtmaq; zur Welt \bringen doğmaq, dünyaya gətirmək; an den Mann \bringen satmaq, başdan eləmək (malı); etw. an sich \bringen nəyisə mənimsəmək; auf den Gedanken \bringen yada salmaq; es auf 80 Jahre \bringen 80 il yaşamaq; j-n aus der Fassung \bringen kimisə haldan/hövsələdən çıxarmaq; (es) mit sich \bringen, daß… bir şeyin səbəbi olmaq; es über sich, es über sich \bringen, es übers Herz \bringen qərara gəlmək; von der Stelle \bringen yerindən tərpətmək, yerindən eləmək; j-n zu etw. \bringen kimisə məcbur etmək; zu Papier \bringen yazılı surətdə ifadə etmək; er hat es zu nichts gebracht ondan bir şey çıxmadı

m (1*) 1. baş; den \Kopf oben behalten* 1) başını dik tutmaq; 2) məc. ruhdan düşməmək; den \Kopf hängen lassen* məc. ruhdan düşmək; er weiß nicht, wo ihm der \Kopf steht o, başını itirib; ◊ das will ihm nicht in den \Kopf məc. bu onun başına girmir; er ist nicht auf den \Kopf gefallen məc. o, axmaq deyil; der \Kopf steht ihm nicht recht məc. o özündə deyil; j-m den \Kopf warm machen məc. kimisə qızışdırmaq; j-m den \Kopf waschen* kimisə danlaqdan keçirmək; j-m etw. auf den \Kopf zusagen məc. kimisə təqsirləndirmək; j-m über den \Kopf wachsen* məc. kimisə ötüb keçmək (birlikdə); j-m den \Kopf zurechtrücken məc. kiminsə başına ağıl qoymaq; die Köpfe zusammenstecken məc. pıçıldaşmaq; alles auf den \Kopf stellen hər şeyi alt-üst etmək; sich (D) die Augen aus dem \Kopfe sehen məc. gözlərini xarab etmək (çox işləməkdən); mit bloßem \Kopfe açıq başla, başıaçıq; Hals über \Kopf çox iti, çox cəld; die Hände über dem \Kopfe zusammenschlagen* əllərini başı üstündə çarpazlamaq; 2. ağıl, zehin, dərrakə, idrak; ein klarer \Kopf ağıllı baş, aydın fikirləşən; im \Kopf(e) fikrində, ağlında; die führenden / leitenden Köpfe einer Idee hansısa ideyanın baniləri; er hat einen offenen \Kopf o, aydın fikirləşən adamdır; den \Kopf verlieren* məc. başını itirmək; çaşmaq; aus dem \Kopfe əzbər, əzbərdən; etw. im \Kopfe behalten* nəyisə yadda saxlamaq; er ist nicht richtig im \Kopfe onun ağılı özündə deyil; etw. geht mir durch den \Kopf ağlıma bir şey gəldi, yadıma bir şey düşdü; 3. baş, həyat; seinen \Kopf aufs Spiel setzen həyatı ilə risk etmək; \Kopf und Kragen kosten məc. baha başa gəlmək, baha oturmaq; es gilt den \Kopf, es geht an \Kopf und Kragen burada başınla (həyatınla) risk edirsən; den \Kopf hergeben müssen* cəfasını çəkmək; başını qurban vermək; 4. bot. papaq (göbələkdə); baş (kələm); 5.: \Kopf einer Zeituug məc. başlıq (qəzetdə); ◊ j-m eine Beleidigung an den \Kopf werfen* kimisə təhqir etmək, ; etw. auf seinen eigenen \Kopf tun* nəyisə özbaşına etmək; auf seinem \Kopf(e) bestehen* / beharren / verbleiben* dediyindən dönməmək, inad etmək; sich (D) etw. in den \Kopf setzen məc. beyninə yerləşdirmək (özünün); bei meinem \Kopf! başıma and olsun!, başım haqqı!; j-n vor den \Kopf stoßen* kiminsə xətrinə dəymək; kimisə bərk həyəcanlandırmaq; kimisə itələmək; ein Brett vor dem \Kopfe haben dan. dardüşüncəli (axmaq) olmaq

vi (h, bəzən s) 1. oturmaq, yerləşmək; über einer Arbeit \sitzen bir iş üzərində işləmək; fest im Sattel \sitzen yəhərdə möhkəm oturmaq (həmç. məc.); zu Tisch \sitzen nahar üçün masaya əyləşmək, süfrəyə əyləşmək; (wie) auf glühenden Kohlen \sitzen məc. iynə üstündə oturmaq; in der Patsche \sitzen məc. işi baş tutmamaq, əngələ düşmək; 2. iclas etmək; das Kollegium sitzt heute nicht bu gün kollegiyanın iclası yoxdur; 3. həbsdə oturmaq; er sitzt schon lange o çoxdan tutulub; 4. olmaq; 5. yaraşmaq, bədəninə uyğun gəlmək (D); der Hieb sitzt zərbə yerinə düşdü!; das hat gesessen! dan. lap yerinə düşdü!; auf dem Trockenen \sitzen qəpik-quruşsuz qalmaq; çətin vəziyyətdə olmaq

f (10) 1. vaxt, zaman; 2. müddət; 3. zəmanə, dövr, dövran; zur \Zeit 1) vaxtında; 2) indi, hazırda; mit der \Zeit vaxtilə, vaxtı gələndə; von \Zeit zu \Zeit hərdənbir, vaxtdanvaxta, vaxtaşırı; ich habe keine \Zeit (für A, zu D) vaxtım yoxdur (nəyəsə); auf \Zeit müəyyən müddətə; zu unserer \Zeit bizim zəmanəmizdə; zu nachtschlafender \Zeit gecə yarıdan keçmiş; gecə vaxtı; zur rechten \Zeit (öz) vaxtında; vor kurzer \Zeit bir az bundan qabaq, bu yaxınlarda; vor \Zeiten keçmiş zamanlarda; sich \Zeit lassen* tələsməmək; es ist an der \Zeit vaxtdır, vaxt çatmışdır; es ist höchste \Zeit artıq vaxtdır; wir haben keine \Zeit zu verlieren* tələsməliyik, vaxtı itirən halımız deyil; die \Zeit drängt tələsmək lazımdır; vaxt gözləmir; das hat \Zeit vaxt qaçmır; einige \Zeit lang bir müddət; seit unvordenklicher \Zeit çox qədim zamanlardan

I vt 1. sındırmaq, qoparmaq (budağı); 2. dayandırmaq; sie brachen das Spiel / im Spiel ab onlar oyunu dayandırdılar; 3. sökmək (binanı); 4. götürmək, yığışdırmaq; ◊ das Lager \abbrechen hərb. çəkilmək; er hat seine Zelte abgebrochen o başqa yerə köçüb; II vi (s) sınmaq; er brach plötzlich in der Rede ab o, birdən öz nitqini kəsdi

f (10) 1. (über A) nöqteyi-nəzər; baxış, fikir, rəy (nə haqdasa); meine \Ansicht über die Erziehungsfrage tərbiyə məsələsində fikrim; ich bin der \Ansicht daß … mən bu fikirdəyəm ki, …; meiner \Ansicht nach fikrimcə; er hat verkehrte Ansichten onun yanlış fikirləri var; 2. görünüş, mənzərə; 3. baxma, baxılma, gözdən keçirmə

m 1. olduğu yer; 2. dayanma; duruş; ohne \Aufenthalt dayanmadan, gecikmədən; \Aufenthalt haben yolda dayanmaq (ləngimək); wieviel \Aufenthalt hat der Zug hier? qatar burada nə qədər dayanır?

vt ifadə vermək (məhkəmədə); danışmaq; der Zeuge hat gegen den Angeklagten ausgesagt şahid müttəhimin əleyhinə ifadə verdi

I vt 1.vurmaq, çalmaq, mıxlamaq; Fenster \einschlagen şüşəni sındırmaq; 2.: in Papier \einschlagen kağıza bükmək (sarımaq) 3.: den Weg \einschlagen məc. yol seçmək; II vi 1. çaxmaq, vurmaq (ildırım və s.), der Blitz hat eingeschlagen ildırım çaxdı; 2. məc. bir şeyə razılıq vermək; schlag ein! vur gəlsin!, çək gəlsin!, razılaşdıq!

1. vt tutmaq; Feuer \fangen 1) alışıbyanmaq, od tutmaq; 2) məc. sevmək; vurulmaq; Grillen \fangen məc. ürəyi sıxılmaq, darıxmaq, xiffət etmək; 2. sich \fangen: ◊ eine Maus hat sich in der Falle gefangen siçan tələyə düşüb; sich in seinen eigenen Worten \fangen dolaşmaq (öz dediyi sözlərdən)

f (11) 1. ərməğan, bəxşiş, peşkəş; 2. bacarıq, qabiliyyət, ilahi vergi; er hat die \Gabe der Rede onun danışıq qabiliyyəti var; 3. tib. bir içim, bir udum (dərman); doza