Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

claritas

  • 1 claritas

    clārĭtas, ātis, f. [clarus], clearness, brightness, splendor (in good prose, most freq. in the post-Aug. per.).
    I.
    Prop.
    A.
    Of objects affecting the sight (so for the most part only in Pliny the elder):

    sidus Veneris claritatis tantae (est), ut, etc.,

    Plin. 2, 8, 6, § 37; cf. id. 2, 8, 6, § 30; 23, 4, 41, § 84: matutina, id. 9, 35, 54, § 107:

    visus,

    id. 31, 10, 46, § 116; cf.

    oculorum,

    id. 18, 11, 29, § 114; 20, 10, 42, § 108: AD CLARITATEM (sc. oculorum), for clearness of sight (label of an ointment box), Inscr. Orell. 4234.—
    B.
    Of objects affecting the hearing, distinctness, clearness:

    claritas in voce,

    Cic. Ac. 1, 5, 19:

    sonituum chordarum,

    Vitr. 5, 3, 8:

    vocis,

    Quint. 6, prooem. §

    11: vocalium,

    id. 9, 4, 131; 11, 3, 41.—
    II.
    Trop.
    A.
    Intellectually, clearness, distinctness, perspicuity (rare):

    pulchritudinem rerum claritas orationis illuminat,

    Quint. 2, 16, 10; so id. 8, 3, 70; Cod. Th. 1, 1, 6, § 1.—
    B.
    Morally, celebrity, renown, reputation, splendor, high estimation (so most freq.; several times in Cicero, who never uses claritudo, while in Sallust only claritudo is found, q. v.; cf.

    also amplitudo, splendor, nobilitas, gloria): num te fortunae tuae, num amplitudinis, num claritatis, num gloriae poenitebat?

    Cic. Phil. 1, 13, 38, id. Div. 2, 31, 66:

    quae ex multis pro tuā claritate audiam,

    id. Fam. 13, 68, 1, cf. Quint. 3, 7, 11:

    viri claritate praestantes,

    Nep. Eum. 3, 3:

    nominis, Auct. B. Afr. 22: generis,

    Quint. 8, 6, 7; cf. id. 5, 11, 5; 3, 7, 11:

    natalium,

    Tac. H. 1, 49:

    personarum,

    Plin. Ep. 2, 14, 1:

    Herculis,

    Tac. G. 34 fin.:

    vino Maroneo antiquissima claritas,

    Plin. 14, 4, 6, § 53:

    litterarum,

    id. 14, 4, 5, § 44:

    herbarum (i.e. nobiliores herbae),

    id. 24, 19, 120, § 188.—In plur.:

    claritates operum,

    Plin. 35, 8, 34, § 53:

    ingeniorum,

    id. 37, 13, 77, § 201.

    Lewis & Short latin dictionary > claritas

  • 2 clāritās

        clāritās ātis, f    [clarus].—Prop., brightness, splendor; hence, of sound, clearness: in voce.— Of reputation, celebrity, renown, fame, splendor: num te claritatis paenitebat? pro tuā claritate: claritate praestantes, N.: Herculis, Ta.
    * * *
    clarity/vividness; brightness; distinctness; loudness; celebrity, renown, fame

    Latin-English dictionary > clāritās

  • 3 Claritas Julia

    Clārĭtas Jūlia, f., the name given to the town Attuli, in Hispania Baetica, Plin. 3, 1, 3, § 12.

    Lewis & Short latin dictionary > Claritas Julia

  • 4 claritudo

    clārĭtūdo, ĭnis, f. [clarus], clearness, brightness (access. form of claritas; in lit. signif. very rare; trop. in Sall. a few times, in Tac. very freq., but not in Cic., Cæs., Quint., or Suet.).
    I.
    Lit.
    A.
    Of objects affecting the sight:

    fulgor et claritudo deae (sc. lunae),

    Tac. A. 1, 28; cf. Lact. 2, 9, 12.—
    * B.
    Of objects affecting the hearing:

    vocis,

    Gell. 6, 5, 1 Hertz.—
    II.
    Trop. (cf. claritas, II. B.), renown, celebrity, splendor, fame, reputation: inclitissima, Cato ap. Gell. 3, 7, 19; Sisenn. ap. Non. p. 82, 7:

    artes animi, quibus summa claritudo paratur,

    Sall. J 2, 4:

    in tantam claritudinem pervenire,

    id. ib. 7, 4:

    eminere claritudine,

    Vell. 2, 130, 1:

    Caesarum,

    Tac. A. 12, 2: principis, id ib. 16, 24:

    materni generis,

    id. ib. 2, 43; cf. id. ib. 14, 47:

    familiae,

    id. ib. 15, 35:

    militiae,

    id. ib. 4, 6:

    studiorum,

    id. ib. 12, 8:

    virtutum,

    id. ib. 15, 65:

    nominis,

    id. ib. 15, 71 al.

    Lewis & Short latin dictionary > claritudo

  • 5 explano

    ex-plāno, āvi, ātum, 1, v. a.
    * I.
    Lit., to flatten or spread out:

    suberi cortex in denos pedes undique explanatus,

    Plin. 16, 8, 13, § 34.—
    II.
    Trop., of speech, to make plain or clear, to explain (class.:

    syn.: explico, expono, interpretor): qualis differentia sit honesti et decori, facilius intelligi quam explanari potest,

    Cic. Off. 1, 27, 94; cf. Quint. 5, 10, 4:

    rem latentem explicare definiendo, obscuram explanare interpretando, etc.,

    Cic. Brut. 42, 152:

    explanare apertiusque dicere aliquid,

    id. Fin. 2, 19, 60:

    docere et explanare,

    id. Off. 1, 28, 101:

    aliquid conjecturā,

    id. de Or. 2, 69, 280:

    rem,

    id. Or. 24, 80:

    quem amicum tuum ais fuisse istum, explana mihi,

    Ter. Ph. 2, 3, 33:

    de cujus hominis moribus pauca prius explananda sunt, quam initium narrandi faciam,

    Sall. C. 4, 5.— Pass. impers.:

    juxta quod flumen, aut ubi fuerit, non satis explanatur,

    Plin. 6, 23, 26, § 97.—
    2.
    To utter distinctly:

    et ille juravit, expressit, explanavitque verba, quibus, etc.,

    Plin. Pan. 64, 3.—Hence, explānātus, a, um, P. a. (acc. to II.), plain, distinct (rare):

    claritas in voce, in lingua etiam explanata vocum impressio,

    i. e. an articulate pronunciation, Cic. Ac. 1, 5, 19: parum explanatis vocibus sermo praeruptus, Sen. de Ira, 1, 1, 4.— Adv. ex-plānāte, plainly, clearly, distinctly:

    scriptum,

    Gell. 16, 8, 3.— Comp.:

    ut definire rem cum explanatius, tum etiam uberius (opp. presse et anguste),

    Cic. Or. 33, 117.

    Lewis & Short latin dictionary > explano

  • 6 iblumino

    illūmĭno ( inl-), āvi, ātum, 1, v. a. [in-lumino], to light up, make light, illuminate (class.; cf. illustro).
    I.
    A.. Lit.:

    luna illuminata a sole,

    Cic. N. D. 2, 46, 119:

    puteum (sole),

    Plin. 2, 73, 75, § 183:

    tabulata gallinarum parvis fenestellis,

    Col. 8, 3, 3:

    vias igni,

    Stat. Th. 12, 575.—
    B.
    Transf., to embellish or adorn with any thing bright:

    corona aurea fulgentibus gemmis illuminata,

    Auct. Her. 4, 47, 60; Lampr. Comm. 17:

    purpura omnem vestem illuminat,

    Plin. 9, 36, 60, § 127.—
    II.
    Trop., to set in a clear light, to set off, make conspicuous (esp. freq. in rhetor. lang. of brilliant oratory):

    translatum, quod maxime tamquam stellis quibusdam notat et illuminat orationem,

    Cic. de Or. 3, 43, 170; cf. id. Or. 25, 83:

    orationem sententiis,

    id. de Or. 3, 54, 208:

    orationem translatorum nitore,

    Quint. 12, 10, 36:

    pulchritudinem rerum (claritas orationis),

    id. 2, 16, 10; 8, 3, 73:

    horum fidem Mitylenaeorum perfidia illuminavit,

    Vell. 2, 18, 3:

    nisi Thebas unum os Pindari illuminaret,

    made illustrious, id. 1, 18, 3:

    illuminata sapientia,

    Cic. Brut. 58, 213.—Hence, * illūmĭnātē ( inl-), adv., clearly, luminously:

    dicere,

    Cic. de Or. 3, 14, 53.

    Lewis & Short latin dictionary > iblumino

  • 7 illumino

    illūmĭno ( inl-), āvi, ātum, 1, v. a. [in-lumino], to light up, make light, illuminate (class.; cf. illustro).
    I.
    A.. Lit.:

    luna illuminata a sole,

    Cic. N. D. 2, 46, 119:

    puteum (sole),

    Plin. 2, 73, 75, § 183:

    tabulata gallinarum parvis fenestellis,

    Col. 8, 3, 3:

    vias igni,

    Stat. Th. 12, 575.—
    B.
    Transf., to embellish or adorn with any thing bright:

    corona aurea fulgentibus gemmis illuminata,

    Auct. Her. 4, 47, 60; Lampr. Comm. 17:

    purpura omnem vestem illuminat,

    Plin. 9, 36, 60, § 127.—
    II.
    Trop., to set in a clear light, to set off, make conspicuous (esp. freq. in rhetor. lang. of brilliant oratory):

    translatum, quod maxime tamquam stellis quibusdam notat et illuminat orationem,

    Cic. de Or. 3, 43, 170; cf. id. Or. 25, 83:

    orationem sententiis,

    id. de Or. 3, 54, 208:

    orationem translatorum nitore,

    Quint. 12, 10, 36:

    pulchritudinem rerum (claritas orationis),

    id. 2, 16, 10; 8, 3, 73:

    horum fidem Mitylenaeorum perfidia illuminavit,

    Vell. 2, 18, 3:

    nisi Thebas unum os Pindari illuminaret,

    made illustrious, id. 1, 18, 3:

    illuminata sapientia,

    Cic. Brut. 58, 213.—Hence, * illūmĭnātē ( inl-), adv., clearly, luminously:

    dicere,

    Cic. de Or. 3, 14, 53.

    Lewis & Short latin dictionary > illumino

  • 8 incontemplabilis

    incontemplābĭlis, e, adj. [2. in-contemplor], that cannot be looked upon or contemplated (eccl. Lat.):

    claritas,

    Tert. Res. Carn. 55:

    facies,

    id. adv. Marc. 5, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > incontemplabilis

  • 9 inluminate

    illūmĭno ( inl-), āvi, ātum, 1, v. a. [in-lumino], to light up, make light, illuminate (class.; cf. illustro).
    I.
    A.. Lit.:

    luna illuminata a sole,

    Cic. N. D. 2, 46, 119:

    puteum (sole),

    Plin. 2, 73, 75, § 183:

    tabulata gallinarum parvis fenestellis,

    Col. 8, 3, 3:

    vias igni,

    Stat. Th. 12, 575.—
    B.
    Transf., to embellish or adorn with any thing bright:

    corona aurea fulgentibus gemmis illuminata,

    Auct. Her. 4, 47, 60; Lampr. Comm. 17:

    purpura omnem vestem illuminat,

    Plin. 9, 36, 60, § 127.—
    II.
    Trop., to set in a clear light, to set off, make conspicuous (esp. freq. in rhetor. lang. of brilliant oratory):

    translatum, quod maxime tamquam stellis quibusdam notat et illuminat orationem,

    Cic. de Or. 3, 43, 170; cf. id. Or. 25, 83:

    orationem sententiis,

    id. de Or. 3, 54, 208:

    orationem translatorum nitore,

    Quint. 12, 10, 36:

    pulchritudinem rerum (claritas orationis),

    id. 2, 16, 10; 8, 3, 73:

    horum fidem Mitylenaeorum perfidia illuminavit,

    Vell. 2, 18, 3:

    nisi Thebas unum os Pindari illuminaret,

    made illustrious, id. 1, 18, 3:

    illuminata sapientia,

    Cic. Brut. 58, 213.—Hence, * illūmĭnātē ( inl-), adv., clearly, luminously:

    dicere,

    Cic. de Or. 3, 14, 53.

    Lewis & Short latin dictionary > inluminate

  • 10 natale

    1.
    nātālis, e, adj. [natus, nascor], of or belonging to one's birth, birth-, natal:

    hunc emortualem facere ex natali die,

    Plaut. Ps. 4, 7, 139:

    nunc huic lenonist hodie natalis dies,

    id. ib. 3, 1, 9:

    natali die tuo scripsisti epistulam ad me,

    Cic. Att. 9, 5, 1; cf.:

    quem ego diem vere natalem hujus urbis aut certe salutarem appellare possum,

    Cic. Fl. 40, 102:

    natalis dies reditūs mei,

    id. Att. 3, 20, 1:

    scit genius natale comes qui, temperat astrum,

    Hor. Ep. 2, 2, 187:

    tempus,

    Ov. F. 6, 797:

    lux,

    id. Ib. 219:

    hora,

    Hor. C. 2, 17, 19: humus. Ov. P. 2, 9, 78:

    domus,

    Val. Fl. 3, 321:

    sterilitas,

    native, Col. 3, 7: so,

    natale decus,

    Val. Fl. 6, 61.—
    II.
    Subst.: nātālis, is (abl. natali;

    rarely natale,

    Luc. 7, 391; Inscr. Orell. 775; 2534; al. cf. Neue, Formenl. 1, p. 228 sq.), m. (sc. dies).
    A.
    Lit., a birthday:

    ad urbem (veni) tertio Non. natali meo,

    Cic. Att. 7, 5, 3:

    natales grate numeras?

    Hor. Ep. 2, 2, 210:

    meus est natalis,

    Verg. E. 3, 76:

    sex mihi natales ierant,

    Ov. H. 15, 61:

    Brutorum et Cassi natalibus,

    Juv. 5, 37:

    debemus mehercule natales tuos perinde ac nostros celebrare,

    Plin. Ep. 6, 30, 1. On this day it was customary to make offerings, the men to their Genius, and the women to Juno, and to make presents to each other, Ov. Tr. 3, 13, 2; 5, 5, 1; Mart. 8, 64, 14.—
    2.
    Transf., any anniversary, a commemorative festival.—Of the day of the foundation of Rome:

    natali Urbis DCXXXII.,

    Plin. 14, 4, 6, § 55.—(In eccl. Lat.) Of a martyr's death: dies in quo, lege functi carneā, in superna regna nascuntur Dei. Paul. Nol. Carm. 21, 171 sq. So of other anniversaries, Paul. Nol. Ep. 20, 3; Aug Serm. 15 de Sanct. init.; id. Serm. 310 in lemm. — Poet.:

    natalem alicui eripere,

    to prevent one's being born, Luc. 7, 390.—
    B.
    In plur.: nātāles, ĭum, m., birth, origin, lineage, extraction, descent, family (postAug.):

    natalium periti,

    the casters of nativities, Sen. Q. N. 2, 32, 7:

    Cornelius Fuscus claris natalibus,

    of distinguished birth, Tac. H. 2, 86; cf.:

    natalium claritas,

    id. ib. 1, 49:

    mulier natalibus clara,

    Plin. Ep. 8, 18, 8:

    quid, Catilina, tuis natalibus atque Cethegi Inveniet quisquam sublimius?

    Juv. 8, 231:

    dedecus natalium velare,

    Tac. A. 11, 21: natalibus suis restitui or reddi, to be restored to one's birthright, i. e. to be [p. 1189] freed from slavery (because all men were regarded as originally free), Dig. 40, 11, 2:

    libertus natalibus redditus,

    ib. 38, 2, 3:

    de restituendis natalibus,

    Plin. Ep. 10, 73 (78). —
    2.
    Transf., of things, birth, origin:

    adamanti pallor argenti, et in auro non nisi excellentissimo natales,

    i. e. is produced only in gold-mines, Plin. 37, 4, 15, § 56:

    arborum,

    the seed, id. 17, 10, 14, § 73:

    natales impatientiae,

    Tert. Pat. 5:

    a Pentateucho natales agnitionis supputabuntur,

    id. adv. Marc. 1, 10.—
    C.
    nātāle, is, n.:

    et Musis natale in nemore Heliconis adsignant,

    the place of birth, Plin. 4, 7, 12, § 25.
    2.
    Nātālis, is, m., a Roman surname, e. g. Antonius Natalis, Tac. A. 15, 50, 54 sq.; 71.

    Lewis & Short latin dictionary > natale

  • 11 natales

    1.
    nātālis, e, adj. [natus, nascor], of or belonging to one's birth, birth-, natal:

    hunc emortualem facere ex natali die,

    Plaut. Ps. 4, 7, 139:

    nunc huic lenonist hodie natalis dies,

    id. ib. 3, 1, 9:

    natali die tuo scripsisti epistulam ad me,

    Cic. Att. 9, 5, 1; cf.:

    quem ego diem vere natalem hujus urbis aut certe salutarem appellare possum,

    Cic. Fl. 40, 102:

    natalis dies reditūs mei,

    id. Att. 3, 20, 1:

    scit genius natale comes qui, temperat astrum,

    Hor. Ep. 2, 2, 187:

    tempus,

    Ov. F. 6, 797:

    lux,

    id. Ib. 219:

    hora,

    Hor. C. 2, 17, 19: humus. Ov. P. 2, 9, 78:

    domus,

    Val. Fl. 3, 321:

    sterilitas,

    native, Col. 3, 7: so,

    natale decus,

    Val. Fl. 6, 61.—
    II.
    Subst.: nātālis, is (abl. natali;

    rarely natale,

    Luc. 7, 391; Inscr. Orell. 775; 2534; al. cf. Neue, Formenl. 1, p. 228 sq.), m. (sc. dies).
    A.
    Lit., a birthday:

    ad urbem (veni) tertio Non. natali meo,

    Cic. Att. 7, 5, 3:

    natales grate numeras?

    Hor. Ep. 2, 2, 210:

    meus est natalis,

    Verg. E. 3, 76:

    sex mihi natales ierant,

    Ov. H. 15, 61:

    Brutorum et Cassi natalibus,

    Juv. 5, 37:

    debemus mehercule natales tuos perinde ac nostros celebrare,

    Plin. Ep. 6, 30, 1. On this day it was customary to make offerings, the men to their Genius, and the women to Juno, and to make presents to each other, Ov. Tr. 3, 13, 2; 5, 5, 1; Mart. 8, 64, 14.—
    2.
    Transf., any anniversary, a commemorative festival.—Of the day of the foundation of Rome:

    natali Urbis DCXXXII.,

    Plin. 14, 4, 6, § 55.—(In eccl. Lat.) Of a martyr's death: dies in quo, lege functi carneā, in superna regna nascuntur Dei. Paul. Nol. Carm. 21, 171 sq. So of other anniversaries, Paul. Nol. Ep. 20, 3; Aug Serm. 15 de Sanct. init.; id. Serm. 310 in lemm. — Poet.:

    natalem alicui eripere,

    to prevent one's being born, Luc. 7, 390.—
    B.
    In plur.: nātāles, ĭum, m., birth, origin, lineage, extraction, descent, family (postAug.):

    natalium periti,

    the casters of nativities, Sen. Q. N. 2, 32, 7:

    Cornelius Fuscus claris natalibus,

    of distinguished birth, Tac. H. 2, 86; cf.:

    natalium claritas,

    id. ib. 1, 49:

    mulier natalibus clara,

    Plin. Ep. 8, 18, 8:

    quid, Catilina, tuis natalibus atque Cethegi Inveniet quisquam sublimius?

    Juv. 8, 231:

    dedecus natalium velare,

    Tac. A. 11, 21: natalibus suis restitui or reddi, to be restored to one's birthright, i. e. to be [p. 1189] freed from slavery (because all men were regarded as originally free), Dig. 40, 11, 2:

    libertus natalibus redditus,

    ib. 38, 2, 3:

    de restituendis natalibus,

    Plin. Ep. 10, 73 (78). —
    2.
    Transf., of things, birth, origin:

    adamanti pallor argenti, et in auro non nisi excellentissimo natales,

    i. e. is produced only in gold-mines, Plin. 37, 4, 15, § 56:

    arborum,

    the seed, id. 17, 10, 14, § 73:

    natales impatientiae,

    Tert. Pat. 5:

    a Pentateucho natales agnitionis supputabuntur,

    id. adv. Marc. 1, 10.—
    C.
    nātāle, is, n.:

    et Musis natale in nemore Heliconis adsignant,

    the place of birth, Plin. 4, 7, 12, § 25.
    2.
    Nātālis, is, m., a Roman surname, e. g. Antonius Natalis, Tac. A. 15, 50, 54 sq.; 71.

    Lewis & Short latin dictionary > natales

  • 12 Natalis

    1.
    nātālis, e, adj. [natus, nascor], of or belonging to one's birth, birth-, natal:

    hunc emortualem facere ex natali die,

    Plaut. Ps. 4, 7, 139:

    nunc huic lenonist hodie natalis dies,

    id. ib. 3, 1, 9:

    natali die tuo scripsisti epistulam ad me,

    Cic. Att. 9, 5, 1; cf.:

    quem ego diem vere natalem hujus urbis aut certe salutarem appellare possum,

    Cic. Fl. 40, 102:

    natalis dies reditūs mei,

    id. Att. 3, 20, 1:

    scit genius natale comes qui, temperat astrum,

    Hor. Ep. 2, 2, 187:

    tempus,

    Ov. F. 6, 797:

    lux,

    id. Ib. 219:

    hora,

    Hor. C. 2, 17, 19: humus. Ov. P. 2, 9, 78:

    domus,

    Val. Fl. 3, 321:

    sterilitas,

    native, Col. 3, 7: so,

    natale decus,

    Val. Fl. 6, 61.—
    II.
    Subst.: nātālis, is (abl. natali;

    rarely natale,

    Luc. 7, 391; Inscr. Orell. 775; 2534; al. cf. Neue, Formenl. 1, p. 228 sq.), m. (sc. dies).
    A.
    Lit., a birthday:

    ad urbem (veni) tertio Non. natali meo,

    Cic. Att. 7, 5, 3:

    natales grate numeras?

    Hor. Ep. 2, 2, 210:

    meus est natalis,

    Verg. E. 3, 76:

    sex mihi natales ierant,

    Ov. H. 15, 61:

    Brutorum et Cassi natalibus,

    Juv. 5, 37:

    debemus mehercule natales tuos perinde ac nostros celebrare,

    Plin. Ep. 6, 30, 1. On this day it was customary to make offerings, the men to their Genius, and the women to Juno, and to make presents to each other, Ov. Tr. 3, 13, 2; 5, 5, 1; Mart. 8, 64, 14.—
    2.
    Transf., any anniversary, a commemorative festival.—Of the day of the foundation of Rome:

    natali Urbis DCXXXII.,

    Plin. 14, 4, 6, § 55.—(In eccl. Lat.) Of a martyr's death: dies in quo, lege functi carneā, in superna regna nascuntur Dei. Paul. Nol. Carm. 21, 171 sq. So of other anniversaries, Paul. Nol. Ep. 20, 3; Aug Serm. 15 de Sanct. init.; id. Serm. 310 in lemm. — Poet.:

    natalem alicui eripere,

    to prevent one's being born, Luc. 7, 390.—
    B.
    In plur.: nātāles, ĭum, m., birth, origin, lineage, extraction, descent, family (postAug.):

    natalium periti,

    the casters of nativities, Sen. Q. N. 2, 32, 7:

    Cornelius Fuscus claris natalibus,

    of distinguished birth, Tac. H. 2, 86; cf.:

    natalium claritas,

    id. ib. 1, 49:

    mulier natalibus clara,

    Plin. Ep. 8, 18, 8:

    quid, Catilina, tuis natalibus atque Cethegi Inveniet quisquam sublimius?

    Juv. 8, 231:

    dedecus natalium velare,

    Tac. A. 11, 21: natalibus suis restitui or reddi, to be restored to one's birthright, i. e. to be [p. 1189] freed from slavery (because all men were regarded as originally free), Dig. 40, 11, 2:

    libertus natalibus redditus,

    ib. 38, 2, 3:

    de restituendis natalibus,

    Plin. Ep. 10, 73 (78). —
    2.
    Transf., of things, birth, origin:

    adamanti pallor argenti, et in auro non nisi excellentissimo natales,

    i. e. is produced only in gold-mines, Plin. 37, 4, 15, § 56:

    arborum,

    the seed, id. 17, 10, 14, § 73:

    natales impatientiae,

    Tert. Pat. 5:

    a Pentateucho natales agnitionis supputabuntur,

    id. adv. Marc. 1, 10.—
    C.
    nātāle, is, n.:

    et Musis natale in nemore Heliconis adsignant,

    the place of birth, Plin. 4, 7, 12, § 25.
    2.
    Nātālis, is, m., a Roman surname, e. g. Antonius Natalis, Tac. A. 15, 50, 54 sq.; 71.

    Lewis & Short latin dictionary > Natalis

  • 13 natalis

    1.
    nātālis, e, adj. [natus, nascor], of or belonging to one's birth, birth-, natal:

    hunc emortualem facere ex natali die,

    Plaut. Ps. 4, 7, 139:

    nunc huic lenonist hodie natalis dies,

    id. ib. 3, 1, 9:

    natali die tuo scripsisti epistulam ad me,

    Cic. Att. 9, 5, 1; cf.:

    quem ego diem vere natalem hujus urbis aut certe salutarem appellare possum,

    Cic. Fl. 40, 102:

    natalis dies reditūs mei,

    id. Att. 3, 20, 1:

    scit genius natale comes qui, temperat astrum,

    Hor. Ep. 2, 2, 187:

    tempus,

    Ov. F. 6, 797:

    lux,

    id. Ib. 219:

    hora,

    Hor. C. 2, 17, 19: humus. Ov. P. 2, 9, 78:

    domus,

    Val. Fl. 3, 321:

    sterilitas,

    native, Col. 3, 7: so,

    natale decus,

    Val. Fl. 6, 61.—
    II.
    Subst.: nātālis, is (abl. natali;

    rarely natale,

    Luc. 7, 391; Inscr. Orell. 775; 2534; al. cf. Neue, Formenl. 1, p. 228 sq.), m. (sc. dies).
    A.
    Lit., a birthday:

    ad urbem (veni) tertio Non. natali meo,

    Cic. Att. 7, 5, 3:

    natales grate numeras?

    Hor. Ep. 2, 2, 210:

    meus est natalis,

    Verg. E. 3, 76:

    sex mihi natales ierant,

    Ov. H. 15, 61:

    Brutorum et Cassi natalibus,

    Juv. 5, 37:

    debemus mehercule natales tuos perinde ac nostros celebrare,

    Plin. Ep. 6, 30, 1. On this day it was customary to make offerings, the men to their Genius, and the women to Juno, and to make presents to each other, Ov. Tr. 3, 13, 2; 5, 5, 1; Mart. 8, 64, 14.—
    2.
    Transf., any anniversary, a commemorative festival.—Of the day of the foundation of Rome:

    natali Urbis DCXXXII.,

    Plin. 14, 4, 6, § 55.—(In eccl. Lat.) Of a martyr's death: dies in quo, lege functi carneā, in superna regna nascuntur Dei. Paul. Nol. Carm. 21, 171 sq. So of other anniversaries, Paul. Nol. Ep. 20, 3; Aug Serm. 15 de Sanct. init.; id. Serm. 310 in lemm. — Poet.:

    natalem alicui eripere,

    to prevent one's being born, Luc. 7, 390.—
    B.
    In plur.: nātāles, ĭum, m., birth, origin, lineage, extraction, descent, family (postAug.):

    natalium periti,

    the casters of nativities, Sen. Q. N. 2, 32, 7:

    Cornelius Fuscus claris natalibus,

    of distinguished birth, Tac. H. 2, 86; cf.:

    natalium claritas,

    id. ib. 1, 49:

    mulier natalibus clara,

    Plin. Ep. 8, 18, 8:

    quid, Catilina, tuis natalibus atque Cethegi Inveniet quisquam sublimius?

    Juv. 8, 231:

    dedecus natalium velare,

    Tac. A. 11, 21: natalibus suis restitui or reddi, to be restored to one's birthright, i. e. to be [p. 1189] freed from slavery (because all men were regarded as originally free), Dig. 40, 11, 2:

    libertus natalibus redditus,

    ib. 38, 2, 3:

    de restituendis natalibus,

    Plin. Ep. 10, 73 (78). —
    2.
    Transf., of things, birth, origin:

    adamanti pallor argenti, et in auro non nisi excellentissimo natales,

    i. e. is produced only in gold-mines, Plin. 37, 4, 15, § 56:

    arborum,

    the seed, id. 17, 10, 14, § 73:

    natales impatientiae,

    Tert. Pat. 5:

    a Pentateucho natales agnitionis supputabuntur,

    id. adv. Marc. 1, 10.—
    C.
    nātāle, is, n.:

    et Musis natale in nemore Heliconis adsignant,

    the place of birth, Plin. 4, 7, 12, § 25.
    2.
    Nātālis, is, m., a Roman surname, e. g. Antonius Natalis, Tac. A. 15, 50, 54 sq.; 71.

    Lewis & Short latin dictionary > natalis

  • 14 ocularius

    ŏcŭlārĭus, a, um, adj. [id.], of or belonging to the eyes, eye-:

    CHIRVRGVS,

    Inscr. Grut. 400, 7:

    claritas,

    of the eyes, Sol. 24, 9:

    aegritudo,

    a disease of the eyes, id. 4, 6:

    ocularius medicus,

    an oculist, Cels. 6, 6, 8.—As subst.: ŏcŭlārĭus, i, m., an oculist, Scrib. Comp. 37.

    Lewis & Short latin dictionary > ocularius

  • 15 offendo

    1.
    offendo, di, sum, 3, v. a. and n. [obfendo]. to hit, thrust, strike, or dash against something (syn.: illido, impingo; class.).
    I.
    Lit.:

    offendere caput ad fornicem,

    Quint. 6, 3, 67:

    latus vehementer,

    Cic. Clu. 62, 175:

    coxam,

    to hurt himself in the haunch, Col. 5, 9, 1: pedem, Auct. B. Hisp. 23; Ov. F. 2, 720:

    solido,

    against something solid, Hor. S. 2, 1, 78:

    in scopulis offendit puppis,

    strikes on, Ov. P. 4, 14, 22:

    in redeundo offenderunt,

    ran aground, Caes. B. C. 3, 8:

    in cornua,

    Sol. 40:

    ne quem in cursu capite, aut cubito, aut pectore offendam, aut genu,

    Plaut. Curc. 2, 3, 2:

    visco,

    id. Poen. 2, 37.—
    B.
    Transf., to hit upon, light upon a person or thing, i. e. to come upon, meet with, find (syn.: deprehendo, invenio): si te hic offendero, moriere, Enn. ap. Cic. Rab. Post. 11, 29 (Trag. v. 301 Vahl.); cf. Cic. Att. 7, 26, 1:

    haec, cum ego a foro revortar, facite ut offendam parata,

    Plaut. Ps. 1, 2, 30:

    paululum si cessassem, Domi non offendissem,

    Ter. Eun. 4, 4, 5:

    si te in plateā offendero hac post umquam, periisti,

    id. ib. 5, 8, 34; id. Phorm. 5, 1, 31:

    imparatum te offendam,

    will come upon you unawares, will surprise you, Cic. Fam. 2, 3:

    eundem bonorum sensum,

    id. ib. 1, 9, 17:

    nondum perfectum templum offendere,

    id. Verr. 2, 4, 28, § 64:

    omnia aliter ac jusserat offendit,

    id. Rep. 1, 38, 59.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to suffer damage, receive an injury:

    quis est tam Lynceus, qui in tantis tenebris nihil offendat, nusquam incurrat?

    Cic. Fam. 9, 2, 2:

    in causis,

    id. de Or. 2, 74, 301:

    ad fortunam,

    Phaedr. 4, 14, 6.—
    B.
    In partic., to stumble, blunder, make a mistake, commit a fault; to commit an offence, to be offensive (syn.:

    pecco, delinquo): in quo ipsi offendissent, alios reprehendissent,

    Cic. Clu. 36, 98:

    sin quid offenderit, sibi totum, tibi nihil offenderit,

    id. Fam. 2, 18, 3:

    offendebant illi quidem apud gravīs et honestos homines, sed populi judiciis florebant,

    gave offence to, id. Sest. 49, 105:

    se apud plebem offendisse de aerario,

    id. Att. 10, 4, 8:

    neque in eo solum offenderat, quod,

    Nep. Phoc. 2, 2: legi, to offend against or violate the law, Dig. 22, 1, 1.—Hence (eccl. Lat.), to offend, commit a sin:

    in multis enim offendimus omnes,

    Vulg. Jac. 3, 2.— Of things, to be offensive:

    cum nihil aliud offenderit,

    Liv. 2, 2, 2; cf. id. 4, 42, 2.—
    C.
    To find fault with, be displeased with, take offence at any thing:

    at credo, in Caesarem probatis, in me offenditis,

    Caes. B. C. 2, 32:

    si in me aliquid offendistis,

    have taken any offence at me, Cic. Mil. 36, 99.—
    D.
    To fail in any thing, i. e. to have a misfortune, to be unfortunate, meet with ill success:

    apud judices offendere, opp. causam iis probare,

    Cic. Clu. 23, 63:

    cum multi viri fortes offenderint,

    id. Verr. 2, 5, 50, § 131:

    tamquam M. Atilius primo accessu ad Africam offenderit,

    i. e. met with a calamity, Liv. 28, 43, 17; cf. I. A. supra.— Impers. pass.:

    sin aliquid esset offensum,

    Cic. Fam. 1, 7:

    quoties culpā ducis esset offensum,

    might have met with a defeat, Caes. B. C. 3, 72; cf.:

    nullum ejusmodi casum exspectans, quo... in milibus passuum tribus offendi posset,

    id. B. G. 6, 36 Kraner ad loc.:

    at si valetudo ejus offendissit,

    failed, Gell. 4, 2, 10.—
    E.
    To shock, offend, mortify, vex, displease one:

    me exquisisse aliquid, in quo te offenderem,

    Cic. Fam. 3, 8, 4:

    tuam existimationem,

    id. ib. 3, 8, 7:

    neminem umquam non re, non verbo, non vultu denique offendit,

    id. Balb. 26, 59:

    offensus nemo contumeliā,

    id. Att. 6, 3, 3:

    ne offendam patrem,

    id. ib. 6, 3, 9:

    ut eos splendor offendat,

    id. Fam. 1, 7, 7:

    extinctum lumen recens offendit nares,

    Lucr. 6, 791:

    offendere tot caligas, tot Milia clavorum,

    provoke, Juv. 16, 24:

    polypodion offendit stomachum,

    disagrees with, Plin. 26, 8, 37, § 58:

    ne colorum claritas aciem oculorum offenderet,

    id. 35, 10, 36, § 97.— Pass., to be displeased, feel hurt:

    multis rebus meus offendebatur animus,

    Cic. Fam. 1, 9, 10.— With inf.:

    ut non offendar subripi (ista munera),

    so that I am not offended at their being taken from me, Phaedr. 4, 11, 6: componi aliquid de se, offendebatur, he took it ill, if, etc., Suet. Aug. 8, 9 fin. —Hence, of-fensus, a, um, P. a.
    A.
    Offensive, odious (cf.:

    invisus, odiosus, infensus): miserum atque invidiosum offensumque ordinem senatorium!

    Cic. Verr. 2, 3, 62, § 145:

    offensum et invisum esse alicui,

    id. Sest. 58, 125.—As subst.: offensum, i, n., the offence:

    offensum est quod eorum, qui audiunt, voluntatem laedit,

    Cic. Inv. 1, 49, 92.—
    B.
    Offended, displeased, vexed, incensed, imbittered:

    offensus et alienatus animus,

    Cic. Att. 1, 17, 7:

    aliena et offensa populi voluntas,

    id. Tusc. 5, 37, 106: offensos merere [p. 1259] deos, Ov. H. 21, 48: offensi animi regum, Auct. B. Alex. 32.— Comp.:

    quem cum esse offensiorem arbitrarer,

    Cic. Att. 1, 5, 2:

    quem sibi offensiorem sciebat esse,

    id. Clu. 62, 172; id. Att. 1, 5, 5.
    2.
    offendo, ĭnis, f. [1. offendo], an offence, Afran. ap. Non. 146, 32 (offendo, offensio, Non.).

    Lewis & Short latin dictionary > offendo

  • 16 offensum

    1.
    offendo, di, sum, 3, v. a. and n. [obfendo]. to hit, thrust, strike, or dash against something (syn.: illido, impingo; class.).
    I.
    Lit.:

    offendere caput ad fornicem,

    Quint. 6, 3, 67:

    latus vehementer,

    Cic. Clu. 62, 175:

    coxam,

    to hurt himself in the haunch, Col. 5, 9, 1: pedem, Auct. B. Hisp. 23; Ov. F. 2, 720:

    solido,

    against something solid, Hor. S. 2, 1, 78:

    in scopulis offendit puppis,

    strikes on, Ov. P. 4, 14, 22:

    in redeundo offenderunt,

    ran aground, Caes. B. C. 3, 8:

    in cornua,

    Sol. 40:

    ne quem in cursu capite, aut cubito, aut pectore offendam, aut genu,

    Plaut. Curc. 2, 3, 2:

    visco,

    id. Poen. 2, 37.—
    B.
    Transf., to hit upon, light upon a person or thing, i. e. to come upon, meet with, find (syn.: deprehendo, invenio): si te hic offendero, moriere, Enn. ap. Cic. Rab. Post. 11, 29 (Trag. v. 301 Vahl.); cf. Cic. Att. 7, 26, 1:

    haec, cum ego a foro revortar, facite ut offendam parata,

    Plaut. Ps. 1, 2, 30:

    paululum si cessassem, Domi non offendissem,

    Ter. Eun. 4, 4, 5:

    si te in plateā offendero hac post umquam, periisti,

    id. ib. 5, 8, 34; id. Phorm. 5, 1, 31:

    imparatum te offendam,

    will come upon you unawares, will surprise you, Cic. Fam. 2, 3:

    eundem bonorum sensum,

    id. ib. 1, 9, 17:

    nondum perfectum templum offendere,

    id. Verr. 2, 4, 28, § 64:

    omnia aliter ac jusserat offendit,

    id. Rep. 1, 38, 59.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to suffer damage, receive an injury:

    quis est tam Lynceus, qui in tantis tenebris nihil offendat, nusquam incurrat?

    Cic. Fam. 9, 2, 2:

    in causis,

    id. de Or. 2, 74, 301:

    ad fortunam,

    Phaedr. 4, 14, 6.—
    B.
    In partic., to stumble, blunder, make a mistake, commit a fault; to commit an offence, to be offensive (syn.:

    pecco, delinquo): in quo ipsi offendissent, alios reprehendissent,

    Cic. Clu. 36, 98:

    sin quid offenderit, sibi totum, tibi nihil offenderit,

    id. Fam. 2, 18, 3:

    offendebant illi quidem apud gravīs et honestos homines, sed populi judiciis florebant,

    gave offence to, id. Sest. 49, 105:

    se apud plebem offendisse de aerario,

    id. Att. 10, 4, 8:

    neque in eo solum offenderat, quod,

    Nep. Phoc. 2, 2: legi, to offend against or violate the law, Dig. 22, 1, 1.—Hence (eccl. Lat.), to offend, commit a sin:

    in multis enim offendimus omnes,

    Vulg. Jac. 3, 2.— Of things, to be offensive:

    cum nihil aliud offenderit,

    Liv. 2, 2, 2; cf. id. 4, 42, 2.—
    C.
    To find fault with, be displeased with, take offence at any thing:

    at credo, in Caesarem probatis, in me offenditis,

    Caes. B. C. 2, 32:

    si in me aliquid offendistis,

    have taken any offence at me, Cic. Mil. 36, 99.—
    D.
    To fail in any thing, i. e. to have a misfortune, to be unfortunate, meet with ill success:

    apud judices offendere, opp. causam iis probare,

    Cic. Clu. 23, 63:

    cum multi viri fortes offenderint,

    id. Verr. 2, 5, 50, § 131:

    tamquam M. Atilius primo accessu ad Africam offenderit,

    i. e. met with a calamity, Liv. 28, 43, 17; cf. I. A. supra.— Impers. pass.:

    sin aliquid esset offensum,

    Cic. Fam. 1, 7:

    quoties culpā ducis esset offensum,

    might have met with a defeat, Caes. B. C. 3, 72; cf.:

    nullum ejusmodi casum exspectans, quo... in milibus passuum tribus offendi posset,

    id. B. G. 6, 36 Kraner ad loc.:

    at si valetudo ejus offendissit,

    failed, Gell. 4, 2, 10.—
    E.
    To shock, offend, mortify, vex, displease one:

    me exquisisse aliquid, in quo te offenderem,

    Cic. Fam. 3, 8, 4:

    tuam existimationem,

    id. ib. 3, 8, 7:

    neminem umquam non re, non verbo, non vultu denique offendit,

    id. Balb. 26, 59:

    offensus nemo contumeliā,

    id. Att. 6, 3, 3:

    ne offendam patrem,

    id. ib. 6, 3, 9:

    ut eos splendor offendat,

    id. Fam. 1, 7, 7:

    extinctum lumen recens offendit nares,

    Lucr. 6, 791:

    offendere tot caligas, tot Milia clavorum,

    provoke, Juv. 16, 24:

    polypodion offendit stomachum,

    disagrees with, Plin. 26, 8, 37, § 58:

    ne colorum claritas aciem oculorum offenderet,

    id. 35, 10, 36, § 97.— Pass., to be displeased, feel hurt:

    multis rebus meus offendebatur animus,

    Cic. Fam. 1, 9, 10.— With inf.:

    ut non offendar subripi (ista munera),

    so that I am not offended at their being taken from me, Phaedr. 4, 11, 6: componi aliquid de se, offendebatur, he took it ill, if, etc., Suet. Aug. 8, 9 fin. —Hence, of-fensus, a, um, P. a.
    A.
    Offensive, odious (cf.:

    invisus, odiosus, infensus): miserum atque invidiosum offensumque ordinem senatorium!

    Cic. Verr. 2, 3, 62, § 145:

    offensum et invisum esse alicui,

    id. Sest. 58, 125.—As subst.: offensum, i, n., the offence:

    offensum est quod eorum, qui audiunt, voluntatem laedit,

    Cic. Inv. 1, 49, 92.—
    B.
    Offended, displeased, vexed, incensed, imbittered:

    offensus et alienatus animus,

    Cic. Att. 1, 17, 7:

    aliena et offensa populi voluntas,

    id. Tusc. 5, 37, 106: offensos merere [p. 1259] deos, Ov. H. 21, 48: offensi animi regum, Auct. B. Alex. 32.— Comp.:

    quem cum esse offensiorem arbitrarer,

    Cic. Att. 1, 5, 2:

    quem sibi offensiorem sciebat esse,

    id. Clu. 62, 172; id. Att. 1, 5, 5.
    2.
    offendo, ĭnis, f. [1. offendo], an offence, Afran. ap. Non. 146, 32 (offendo, offensio, Non.).

    Lewis & Short latin dictionary > offensum

  • 17 superfluo

    1.
    sŭper-flŭo, ĕre, v. n. and a.
    I.
    Neutr., to run over, overflow (mostly postAug.; only once in Cic.; syn. redundo).
    A.
    Lit.:

    in aeneo vase leniter coquuntur, ne superfluant,

    Cels. 6, 18, 2:

    fons superfluit,

    Plin. 31, 4, 28, § 51:

    superfluentis Nili receptacula,

    Tac. A. 2, 61:

    si (Nilus) immodicus superfluxit,

    Sen. Ben. 6, 7, 3. —
    B.
    Trop.
    1.
    To be superabundant, to superabound:

    pecunia non superfluens,

    Sen. Ben. 1, 11, 5:

    virgines,

    id. Contr. 1, 3, 4:

    populus,

    id. ad Helv. 6, 11:

    claritas,

    Plin. 4, 7, 11, § 24.—
    b.
    Transf., to be superfluous:

    nihil neque desit, neque superfluat,

    Quint. 8, 2, 22; so (opp. deesse) id. 12, 10, 16; cf. id. 10, 7, 13; Plin. 36, 15, 24, § 115.—
    2.
    To have a superabundance of a thing:

    cum Venetis Aquileia superfluit armis,

    Sil. 8, 606:

    redundantes nos et superfluentes juvenili quādam dicendi impunitate et licentiā, etc.,

    Cic. Brut. 91, 316; cf.:

    orator non satis pressus sed supra modum exsultans et superfluens,

    extravagant, Tac. Or. 18.— Absol.:

    superbus et superfluens (sc. divitiis),

    Cat. 29, 7.—
    * II.
    Act., to flow by or past:

    nec quae dicentur, superfluent aures,

    Quint. 2, 5, 13 Spald.
    2.
    sŭperflŭō, adv., v. superfluus fin.

    Lewis & Short latin dictionary > superfluo

См. также в других словарях:

  • CLARITAS — apud Solin. c. 52. ubi de Lychnite gemma, Duplex ei facies: aut enim purpureâ emicat claritate, aut meracius suffunditur cocci rubore; purpurae velut propria tribuitur, cocco adem pta, quod mirum. Claritas enim in omnibus coloribus splendor est… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Claritas Fossae — as seen by HiRISE. Note the steep scarp. Coordinates …   Wikipedia

  • Claritas Rupes — Claritas Rupes, as seen by HiRISE. Click on image to see layers. Scale bar is 1000 meters long. Coordinates …   Wikipedia

  • Claritas Prizm — Nielsen PRIZM is a set of geo demographic segments for the United States, developed by Claritas Inc., which was then acquired by The Nielsen Company. It was a widely used customer segmentation system for marketing in the United States in the… …   Wikipedia

  • cantarlas claritas — decir la verdad; hablarle dura y honestamente a otro; increpar; reprender; cf. llamar la atención, leer la cartilla, llamar a terreno, no tener pelos en la lengua, poner las cartas sobre la mesa, poner los puntos sobre las íes, cantar; se las… …   Diccionario de chileno actual

  • clarté — [ klarte ] n. f. • claritéXe; lat. claritas, de clarus « clair » A ♦ Concret 1 ♦ Lumière qui rend les objets visibles d une façon nette et distincte. REM. Par rapport à lumière, clarté est plus souvent caractérisé affectivement, esthétiquement.… …   Encyclopédie Universelle

  • Geodemography — includes the application or study of geodemographic classifications for business, social research and public policy but has a shorter history in academic research seeking to understand the processes by which settlements (notably, cities) evolve… …   Wikipedia

  • claritate — CLARITÁTE s.f. 1. Însuşirea unor obiecte de a fi clare (1); limpezime, puritate. 2. Calitate a sunetelor sau a vocii de a răsuna distinct, precis. 3. Calitate a gândirii, a exprimării, a stilului de a fi clare, desluşite, lămurite. ♢ loc. adv. Cu …   Dicționar Român

  • Times Roman — Category Serif Classification Transitional Designer(s) Victor Lardent Comm …   Wikipedia

  • Schriftprinzip — Der Ausdruck sola scriptura (lat. „Allein (durch) die Schrift“) ist ein theologischer Grundsatz der Reformation. Gemäß dem sola scriptura ist die Bibel die hinreichende Vermittlerin des Heils und benötigt keine Ergänzung durch kirchliche… …   Deutsch Wikipedia

  • Sola scriptura — Der Ausdruck sola scriptura (lat. „Allein (durch) die Schrift“) ist ein theologischer Grundsatz der Reformation. Gemäß dem sola scriptura ist die Bibel die hinreichende Vermittlerin des Heils und benötigt keine Ergänzung durch kirchliche… …   Deutsch Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»