Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

cibus+just

  • 1 solidum

    sŏlĭdus, a, um (contr. collat. form sol-dus, a, um, Hor. S. 1, 2, 113; 2, 5, 65), adj. [Sanscr. sarvas, all; Gr. holos, whole; old Lat. sollus; cf. sollistimus], firm, dense, compact, not hollow, solid (class.).
    I.
    Lit.: individua et solida corpora (sc. atomoi), Cic. Fin. 1, 6, 18; cf. id. Div. 2, 67, 98:

    terra solida et globosa,

    id. N. D. 2, 39, 137:

    columna aurea (opp. extrinsecus inaurata),

    id. Div. 1, 24, 48; cf.

    cornua (opp. cava),

    Plin. 11, 37, 45, § 127:

    lapides,

    Sen. Q. N. 3, 25, 6:

    corpus,

    Ter. Eun. 2, 3, 27:

    paries vel solidus vel fornicatus,

    Cic. Top. 4, 22:

    sphaera solida atque plena,

    id. Rep. 1, 14, 22; cf.:

    crateres auro solidi,

    Verg. A. 2, 765:

    ex solido elephanto,

    id. G. 3, 26; id. A. 6, 69; 6, 552:

    aera,

    id. ib. 9, 809:

    telum solidum nodis,

    id. ib. 11, 553:

    vasa auro solida,

    Tac. A. 2, 33; 13, 10:

    solidum ex auro signum,

    Just. 39, 2, 5:

    nunc solida est tellus, quae lacus ante fuit,

    Ov. F. 6, 404; so,

    ripa,

    id. ib. 14, 49:

    sedes (opp. aër),

    id. ib. 2, 147:

    navis ad ferendum incursum maris solida,

    Sen. Ep. 76, 13:

    sit solidum quodcumque subest,

    Aus. Ed. 16, 12: solidus cibus, solid food, as opposed to fluid, Vulg. Heb. 5, 12. — Comp.:

    solidior caseus factus,

    Col. 7, 8, 4. — Sup.:

    solidissima materiaï corpora (opp. mollia),

    Lucr. 1, 565; 1, 951:

    tellus,

    Ov. M. 15, 262.— Subst.: sŏlĭdum, i, n., a solid substance, solidity:

    cum duae formae praestantes sint, ex solidis globus, ex planis autem circulus aut orbis,

    Cic. N. D. 2, 18, 47:

    nihil tangi potest, quod careat solido,

    id. Univ 4, 11; cf.:

    quae (species deorum) nihil concreti habeat, nihil solidi, nihil expressi,

    id. N. D. 1, 27, 75:

    inane abscindere soldo,

    Hor. S. 1, 2, 113; cf. id. ib. 2, 1, 78:

    fossa fit ad solidum,

    to the solid ground, to the bottom, Ov. F. 4, 821:

    finditur in solidum cuneis via,

    into the hard wood, Verg. G. 2, 79; 2, 231:

    neque fundamenta (amphitheatri) per solidum subdidit,

    Tac. A. 4, 62:

    solido procedebat elephas in pontem,

    on solid ground, Liv. 44, 5.—
    B.
    Transf. (opp. to that which is divided, scattered, or in parts), whole, complete, entire (= integer, totus):

    usurā, nec eā solidā, contentus est,

    Cic. Att. 6, 1, 3:

    militia semestri solidum stipendium accipere,

    Liv. 5, 4:

    solida taurorum viscera,

    Verg. A. 6, 253:

    ut solidos hauriant (serpentes) cervos taurosque,

    Plin. 8, 14, 14, § 36:

    quibus solida ungula,

    id. 10, 63, 83, § 173:

    motus terrae quasdam (civitates) solidas absorbuit,

    Just. 30, 4, 3:

    ut decies solidum exsorberet,

    i. e. at once, in one draught, Hor. S. 2, 3, 240: decem annos solidos errasse, Varr. ap. Non. 405, 21; cf.:

    partem solido demere de die,

    Hor. C. 1, 1, 20:

    annus,

    Liv. 1, 19:

    hora,

    Juv. 11, 205:

    parum solidum consulatum explere,

    incomplete, Liv. 4, 8 fin.:

    vos, quibus...solidae suo stant robore vires,

    Verg. A. 2, 639.—As substt.
    1.
    In gen.: sŏlĭdum, i, n., the whole sum:

    ita bona veneant, ut solidum suum cuique solvatur,

    Cic. Rab. Post. 17, 46; Hor. S. 2, 5, 65; Quint. 5, 10, 105; Tac. A. 6, 17; Dig. 45, 2, 2 sq.—
    2.
    In partic.: sŏlĭdus, i, m. (sc. nummus), in the time of the emperors a gold coin, at first called aureus, and worth about twenty-five denarii, afterwards reduced nearly one half in value, Dig. 9, 3, 5; 11, 4, 1; 21, 1, 42; Cod. Just. 10, 70, 5; App. M. 10, p. 242, 34; Lampr. Alex. Sev. 39; Vulg. 1 Par. 29, 7; id. 1 Esd. 2, 69; id. Ecclus. 29, 7.—
    II.
    Trop., sound, solid, substantial, genuine, true, real (in this sense a favorite word with Cic.; syn.: firmus, constans, stabilis;

    opp. inanis, levis, vanus, mobilis, etc.): solida et perpetua fides,

    Plaut. Merc. 2, 3, 44; so,

    fides,

    Tac. H. 2, 7:

    solida et robusta et assidua frequentia,

    Cic. Planc. 8, 21:

    solida atque robusta eloquentia,

    Quint. 10, 1, 2:

    solida ac virilis ingenii vis,

    id. 2, 5, 23:

    est enim gloria solida quaedam res et expressa, non adumbrata,

    Cic. Tusc. 3, 2, 3:

    judicia solida et expressa,

    id. Planc. 12, 29:

    justitiae effigies,

    id. Off. 3, 17, 69:

    quod appellant honestum, non tam solido quam splendido nomine,

    id. Fin. 1, 18, 61:

    suavitas austera et solida,

    id. de Or. 3, 26, 103:

    solida veraque laus,

    id. Sest. 43, 93; cf.:

    solida laus ac vera dignitas,

    id. Vatin. 3, 8:

    gloria (with vera),

    id. Phil. 5, 18, 50: nostra gloria, cum sit ex solido, Curt. 9, 2, 14:

    nulla utilitas (with puerilis delectatio),

    Cic. Fin. 1, 21, 72:

    salus,

    Plaut. Bacch. 2, 2, 10:

    gratia,

    id. Curc. 3, 35; Ov. M. 12, 576:

    beneficium,

    Ter. Eun. 5, 2, 32:

    gaudium,

    id. And. 4, 1, 24:

    libertas,

    Liv. 2, 2, 6; Tac. Or. 9:

    fides,

    id. H. 2, 79:

    mens,

    firm, determined, Hor. C. 3, 3, 4:

    solidum opus doctrinae,

    Val. Max. 4, 1, ext. 1:

    in solidiore aliquo scripti genere,

    Sen. Contr. 1, 8, 16:

    gravior solidiorque sententia,

    Gell. 11, 13, 8:

    virtus,

    Val. Max. 2, 8, 5; 5, 4, ext. 5:

    vinum,

    Pall. 11, 14 fin.— Neutr. absol.:

    quibus ex rebus nihil est, quod solidum tenere possis,

    Cic. Pis. 25, 60:

    multos in solido rursus Fortuna locavit,

    in safety, Verg. A. 11, 427; cf.:

    praesentia bona nondum tota in solido sunt,

    Sen. Ben. 3, 4, 2:

    nostra gloria, cum sit ex solido,

    Curt. 9, 2, 14:

    ut salus ejus locetur in solido,

    Amm. 17, 5, 11.—Hence, adv., in two forms.
    A.
    sŏlĭdum (very rare), soundly, thoroughly:

    dinoscere cautus Quid solidum crepet,

    Pers. 5, 25:

    Venus irata solidum,

    App. M. 5, p. 171, 24.—
    B.
    sŏlĭdē (not in Cic.).
    1.
    (Acc. to I.) Densely, closely, solidly:

    solide et crassis viminibus contexta cista,

    Col. 12, 56, 2:

    solide natus est,

    i. e. without a hollow place, without wind in one's inside, Petr. 47, 4.— Comp.:

    concreta aqua,

    Gell. 19, 5, 5.—
    2.
    (Acc. to II.) Surely, wholly, fully, truly:

    neque, natus necne is fuerit, id solide scio,

    Plaut. Trin. 4, 2, 8; 4, 2, 47; Ter And. 5, 5, 8; App. M. 3, p. 135, 41; Spart. Ael. Ver. 8.

    Lewis & Short latin dictionary > solidum

  • 2 solidus

    sŏlĭdus, a, um (contr. collat. form sol-dus, a, um, Hor. S. 1, 2, 113; 2, 5, 65), adj. [Sanscr. sarvas, all; Gr. holos, whole; old Lat. sollus; cf. sollistimus], firm, dense, compact, not hollow, solid (class.).
    I.
    Lit.: individua et solida corpora (sc. atomoi), Cic. Fin. 1, 6, 18; cf. id. Div. 2, 67, 98:

    terra solida et globosa,

    id. N. D. 2, 39, 137:

    columna aurea (opp. extrinsecus inaurata),

    id. Div. 1, 24, 48; cf.

    cornua (opp. cava),

    Plin. 11, 37, 45, § 127:

    lapides,

    Sen. Q. N. 3, 25, 6:

    corpus,

    Ter. Eun. 2, 3, 27:

    paries vel solidus vel fornicatus,

    Cic. Top. 4, 22:

    sphaera solida atque plena,

    id. Rep. 1, 14, 22; cf.:

    crateres auro solidi,

    Verg. A. 2, 765:

    ex solido elephanto,

    id. G. 3, 26; id. A. 6, 69; 6, 552:

    aera,

    id. ib. 9, 809:

    telum solidum nodis,

    id. ib. 11, 553:

    vasa auro solida,

    Tac. A. 2, 33; 13, 10:

    solidum ex auro signum,

    Just. 39, 2, 5:

    nunc solida est tellus, quae lacus ante fuit,

    Ov. F. 6, 404; so,

    ripa,

    id. ib. 14, 49:

    sedes (opp. aër),

    id. ib. 2, 147:

    navis ad ferendum incursum maris solida,

    Sen. Ep. 76, 13:

    sit solidum quodcumque subest,

    Aus. Ed. 16, 12: solidus cibus, solid food, as opposed to fluid, Vulg. Heb. 5, 12. — Comp.:

    solidior caseus factus,

    Col. 7, 8, 4. — Sup.:

    solidissima materiaï corpora (opp. mollia),

    Lucr. 1, 565; 1, 951:

    tellus,

    Ov. M. 15, 262.— Subst.: sŏlĭdum, i, n., a solid substance, solidity:

    cum duae formae praestantes sint, ex solidis globus, ex planis autem circulus aut orbis,

    Cic. N. D. 2, 18, 47:

    nihil tangi potest, quod careat solido,

    id. Univ 4, 11; cf.:

    quae (species deorum) nihil concreti habeat, nihil solidi, nihil expressi,

    id. N. D. 1, 27, 75:

    inane abscindere soldo,

    Hor. S. 1, 2, 113; cf. id. ib. 2, 1, 78:

    fossa fit ad solidum,

    to the solid ground, to the bottom, Ov. F. 4, 821:

    finditur in solidum cuneis via,

    into the hard wood, Verg. G. 2, 79; 2, 231:

    neque fundamenta (amphitheatri) per solidum subdidit,

    Tac. A. 4, 62:

    solido procedebat elephas in pontem,

    on solid ground, Liv. 44, 5.—
    B.
    Transf. (opp. to that which is divided, scattered, or in parts), whole, complete, entire (= integer, totus):

    usurā, nec eā solidā, contentus est,

    Cic. Att. 6, 1, 3:

    militia semestri solidum stipendium accipere,

    Liv. 5, 4:

    solida taurorum viscera,

    Verg. A. 6, 253:

    ut solidos hauriant (serpentes) cervos taurosque,

    Plin. 8, 14, 14, § 36:

    quibus solida ungula,

    id. 10, 63, 83, § 173:

    motus terrae quasdam (civitates) solidas absorbuit,

    Just. 30, 4, 3:

    ut decies solidum exsorberet,

    i. e. at once, in one draught, Hor. S. 2, 3, 240: decem annos solidos errasse, Varr. ap. Non. 405, 21; cf.:

    partem solido demere de die,

    Hor. C. 1, 1, 20:

    annus,

    Liv. 1, 19:

    hora,

    Juv. 11, 205:

    parum solidum consulatum explere,

    incomplete, Liv. 4, 8 fin.:

    vos, quibus...solidae suo stant robore vires,

    Verg. A. 2, 639.—As substt.
    1.
    In gen.: sŏlĭdum, i, n., the whole sum:

    ita bona veneant, ut solidum suum cuique solvatur,

    Cic. Rab. Post. 17, 46; Hor. S. 2, 5, 65; Quint. 5, 10, 105; Tac. A. 6, 17; Dig. 45, 2, 2 sq.—
    2.
    In partic.: sŏlĭdus, i, m. (sc. nummus), in the time of the emperors a gold coin, at first called aureus, and worth about twenty-five denarii, afterwards reduced nearly one half in value, Dig. 9, 3, 5; 11, 4, 1; 21, 1, 42; Cod. Just. 10, 70, 5; App. M. 10, p. 242, 34; Lampr. Alex. Sev. 39; Vulg. 1 Par. 29, 7; id. 1 Esd. 2, 69; id. Ecclus. 29, 7.—
    II.
    Trop., sound, solid, substantial, genuine, true, real (in this sense a favorite word with Cic.; syn.: firmus, constans, stabilis;

    opp. inanis, levis, vanus, mobilis, etc.): solida et perpetua fides,

    Plaut. Merc. 2, 3, 44; so,

    fides,

    Tac. H. 2, 7:

    solida et robusta et assidua frequentia,

    Cic. Planc. 8, 21:

    solida atque robusta eloquentia,

    Quint. 10, 1, 2:

    solida ac virilis ingenii vis,

    id. 2, 5, 23:

    est enim gloria solida quaedam res et expressa, non adumbrata,

    Cic. Tusc. 3, 2, 3:

    judicia solida et expressa,

    id. Planc. 12, 29:

    justitiae effigies,

    id. Off. 3, 17, 69:

    quod appellant honestum, non tam solido quam splendido nomine,

    id. Fin. 1, 18, 61:

    suavitas austera et solida,

    id. de Or. 3, 26, 103:

    solida veraque laus,

    id. Sest. 43, 93; cf.:

    solida laus ac vera dignitas,

    id. Vatin. 3, 8:

    gloria (with vera),

    id. Phil. 5, 18, 50: nostra gloria, cum sit ex solido, Curt. 9, 2, 14:

    nulla utilitas (with puerilis delectatio),

    Cic. Fin. 1, 21, 72:

    salus,

    Plaut. Bacch. 2, 2, 10:

    gratia,

    id. Curc. 3, 35; Ov. M. 12, 576:

    beneficium,

    Ter. Eun. 5, 2, 32:

    gaudium,

    id. And. 4, 1, 24:

    libertas,

    Liv. 2, 2, 6; Tac. Or. 9:

    fides,

    id. H. 2, 79:

    mens,

    firm, determined, Hor. C. 3, 3, 4:

    solidum opus doctrinae,

    Val. Max. 4, 1, ext. 1:

    in solidiore aliquo scripti genere,

    Sen. Contr. 1, 8, 16:

    gravior solidiorque sententia,

    Gell. 11, 13, 8:

    virtus,

    Val. Max. 2, 8, 5; 5, 4, ext. 5:

    vinum,

    Pall. 11, 14 fin.— Neutr. absol.:

    quibus ex rebus nihil est, quod solidum tenere possis,

    Cic. Pis. 25, 60:

    multos in solido rursus Fortuna locavit,

    in safety, Verg. A. 11, 427; cf.:

    praesentia bona nondum tota in solido sunt,

    Sen. Ben. 3, 4, 2:

    nostra gloria, cum sit ex solido,

    Curt. 9, 2, 14:

    ut salus ejus locetur in solido,

    Amm. 17, 5, 11.—Hence, adv., in two forms.
    A.
    sŏlĭdum (very rare), soundly, thoroughly:

    dinoscere cautus Quid solidum crepet,

    Pers. 5, 25:

    Venus irata solidum,

    App. M. 5, p. 171, 24.—
    B.
    sŏlĭdē (not in Cic.).
    1.
    (Acc. to I.) Densely, closely, solidly:

    solide et crassis viminibus contexta cista,

    Col. 12, 56, 2:

    solide natus est,

    i. e. without a hollow place, without wind in one's inside, Petr. 47, 4.— Comp.:

    concreta aqua,

    Gell. 19, 5, 5.—
    2.
    (Acc. to II.) Surely, wholly, fully, truly:

    neque, natus necne is fuerit, id solide scio,

    Plaut. Trin. 4, 2, 8; 4, 2, 47; Ter And. 5, 5, 8; App. M. 3, p. 135, 41; Spart. Ael. Ver. 8.

    Lewis & Short latin dictionary > solidus

  • 3 subficio

    suf-fĭcĭo ( subf-), fēci, fectum, 3, v. a. and n. [facio].
    I.
    Act.
    A.
    To put under or among.
    1.
    Of a building, to lay the foundation for: opus. Curt. 5, 1, 29 Zumpt. —
    2.
    Esp., to put into, dip in, dye, impregnate, imbue, tinge, lanam medicamentis, to impregnate, imbue, tinge, Cic. ap. Non. 386, 10, and 521, 19:

    (angues) ardentes oculos suffecti sanguine et igni,

    suffused, colored, Verg. A. 2, 210:

    maculis suffecta genas,

    Val. Fl. 2, 105:

    suffecta leto lumina,

    id. 1, 822; cf.:

    nubes sole suffecta,

    i. e. shone through, irradiated, Sen. Q. N. 1, 5, 11.—
    3.
    To give, affard, furnish, supply = suppeditare, hupechein (mostly poet.):

    (nebulae) sufficiunt nubes,

    Lucr. 6, 480:

    ut cibus aliam naturam sufficit ex se,

    id. 3, 704:

    haec aëra rarum Sufficiunt nobis,

    id. 2, 108:

    tellus Sufficit umorem,

    Verg. G. 2, 424:

    aut illae (salices) pecori frondem aut pastoribus umbras Sufficiunt saepemque satis et pabula melli,

    id. ib. 2, 435:

    ut (Hispania) Italiae cunctarum rerum abundantiam sufficiat,

    Just. 44, 1, 4:

    dux agmina sufficit unus turbanti terras,

    Sil. 1, 36; cf.:

    Horatius eos excursionibus sufficiendo adsuefacerat sibi fidere,

    by permitting to take part in, Liv. 3, 61, 12 Weissenb. ad loc.; Petr. 27.— Trop.:

    ipse pater Danais animos viresque secundas Sufficit,

    gives courage and strength, Verg. A. 2, 618; 9, 803.—
    4.
    To occupy with, employ in: Horatius eos (milites) excursionibus (dat.) sufficiendo proeliisque levibus experiundo assuefecerat sibi fidere, by employing them in sallies, etc., Liv. 3, 61.—
    B.
    To put in the place of, to substitute for another; and esp., to choose or elect in the place of any one (class.; esp. freq. of magistrates, e. g. of consuls;

    syn. subrogo): suffectus in Lucretii locum M. Horatius Pulvillus,

    Liv. 2, 8, 4: in Appii locum suffectus, Vatin. ap. Cic. Fam. 5, 10, 2:

    consul in sufficiendo collegā occupatus,

    Cic. Mur. 39, 85; cf.:

    ne consul sufficiatur,

    id. ib. 38, 82:

    censorem in demortui locum,

    Liv. 5, 31, 7:

    suffectis in loca eorum novis regibus,

    Just. 11, 10, 7:

    ipsae (apes) regem parvosque Quirites Sufficiunt,

    Verg. G. 4, 202:

    seu tribunos modo seu tribunis suffectos consules quoque habuit,

    Liv. 4, 8, 1:

    quia collegam suffici censori religio erat,

    id. 6, 27, 4; 6, 38, 10:

    quibus vitio creatis suffecti,

    id. 9, 7, 14; 10, 47, 1:

    filius patri suffectus,

    Tac. A. 4, 16:

    Conon Alcibiadi suffectus,

    Just. 5, 6, 1:

    sperante heredem suffici se proximum,

    Phaedr. 3, 10, 12.—Esp. in the phrase suffectus consul, a consul elected after the regular time, a vice-consul:

    quando duo ordinarii consules ejus anni alter morbo, alter ferro periisset, suffectum consulem negabant recte comitia habere posse,

    Liv. 41, 18, 16 Weissenb. ad loc.; Lampr. Alex. Sev. 43, 2; Tac. A. 3, 37 fin.; cf.:

    consulatus suffectus,

    Aus. Grat. Act. 14, 2, § 32.—
    2.
    Transf., to cause to take the place of, to supply instead of, to furnish as a substitute ( poet. and in post-Aug. prose):

    atque aliam ex aliā generando suffice prolem,

    Verg. G. 3, 65:

    septimo eosdem (dentes) decidere anno, aliosque suffici,

    Plin. 7, 16, 15, § 68:

    quattuor caeli partes in ternas dividunt et singulis ventos binos suffectos dant,

    Sen. Q. N. 5, 16, 2.—
    II.
    Neutr., to be sufficient, to suffice, avail for, meet the need of, satisfy (freq. and class.; syn. suppeto); constr. absol., with dat., ad, adversus, in, with inf., ut or ne; rarely with si.
    (α).
    Absol.:

    quamquam nec scribae sufficere nec tabulae nomina illorum capere potuerunt,

    Cic. Phil. 2, 7, 16:

    nec jam sufficiunt,

    Verg. A. 9, 515:

    idque (ferrum) diu Suffecit,

    id. ib. 12, 739:

    Romani quoad sufficere remiges potuerunt, satis pertinaciter secuti sunt,

    Liv. 36, 45, 2:

    non sufficiebant oppidani,

    id. 21, 8, 4:

    haec exempli gratiā sufficient,

    Quint. 9, 2, 56:

    non videntur tempora suffectura,

    id. 2, 5, 3:

    pro magistratibus, qui non sufficerent,

    Suet. Aug. 43:

    quīs non sufficientibus,

    Curt. 9, 4, 33.—With subject-clause:

    sufficit dicere, E portu navigavi,

    Quint. 4, 2, 41:

    non, quia sufficiat, non esse sacrilegium, sed quia, etc.,

    id. 7, 3, 9:

    suffecerit haec retulisse,

    Suet. Ner. 31; Mart. 9, 1, 8.—
    (β).
    With dat.: nec jam vires sufficere cuiquam, * Caes. B. G. 7, 20; cf.:

    vires concipit suffecturas oneri,

    Plin. 17, 22, 35, § 173:

    nec iis sufficiat imaginem virtutis effingere,

    Quint. 10, 2, 15:

    ac mihi quidem sufficeret hoc genus,

    id. 5, 10, 90:

    paucorum cupiditati cum obsistere non poterant, tamen sufficere aliquo modo poterant,

    Cic. Verr. 2, 5, 48, § 127:

    mons, hominum lacte et carne vescentium abunde sufficiebat alimentis,

    Liv. 29, 31, 9:

    hae manus suffecere desiderio meo,

    Curt. 4, 1, 25; 3, 6, 19:

    vires quae sufficiant labori certaminum,

    Quint. 10, 3, 3; cf.:

    summis operibus suffecturi vires,

    id. 2, 4, 33:

    pronuntiatio vel scenis suffectura,

    id. 10, 1, 119:

    quod opus cuicumque discendo sufficiet,

    id. 1, 9, 3:

    dominis sufficit tantum soli, ut relevare caput possint,

    Plin. Ep. 1, 24, 4.— Poet.:

    nec sufficit umbo Ictibus,

    Verg. A. 9, 810.—
    (γ).
    With ad: terra ingenito umore egens vix ad [p. 1792] perennes suffecit amnes, Liv. 4, 30:

    inopi aerario nec plebe ad tributum sufficiente,

    id. 29, 16:

    annus vix ad solacium unius anni,

    id. 10, 47:

    oppidani ad omnia tuenda non sufficiebant,

    id. 21, 8, 4:

    quomodo nos ad patiendum sufficiamus,

    id. 29, 17, 17; 21, 8, 4; 33, 10:

    ad quod si vires non suffecerint,

    Quint. 12, 1, 32.—
    (δ).
    With adversus:

    non suffecturum ducem unum et exercitum unum adversus quattuor populos,

    Liv. 10, 25.—
    (ε).
    With in:

    nec locus in tumulos nec sufficit arbor in ignes,

    Ov. M. 7, 613:

    ergo ego sufficiam reus in nova crimina semper?

    id. Am. 2, 7, 1.—
    (ζ).
    With inf.:

    nec nos obniti contra nec tendere tantum Sufficimus,

    Verg. A. 5, 22.—
    (η).
    With ut or ne:

    interim sufficit, ut exorari te sinas,

    Plin. Ep. 9, 21, 3:

    sufficit, ne ea, quae sunt vera, minuantur,

    id. ib. 9, 33, 11.—
    (θ).
    With si:

    sufficere tibi debet, si, etc.,

    Plin. Ep. 5, 1, 9:

    sufficere his credis, si probi existimentur,

    id. Pan. 88, 2.—Hence, P. a.: suffĭcĭens, entis, sufficient, adequate:

    aetas vix tantis matura rebus, sed abunde sufficiens,

    Curt. 3, 6, 19:

    testes,

    Dig. 29, 7, 8.— Sup.:

    unica et sufficientissima definitio,

    Tert. adv. Marc. 5, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > subficio

  • 4 sufficio

    suf-fĭcĭo ( subf-), fēci, fectum, 3, v. a. and n. [facio].
    I.
    Act.
    A.
    To put under or among.
    1.
    Of a building, to lay the foundation for: opus. Curt. 5, 1, 29 Zumpt. —
    2.
    Esp., to put into, dip in, dye, impregnate, imbue, tinge, lanam medicamentis, to impregnate, imbue, tinge, Cic. ap. Non. 386, 10, and 521, 19:

    (angues) ardentes oculos suffecti sanguine et igni,

    suffused, colored, Verg. A. 2, 210:

    maculis suffecta genas,

    Val. Fl. 2, 105:

    suffecta leto lumina,

    id. 1, 822; cf.:

    nubes sole suffecta,

    i. e. shone through, irradiated, Sen. Q. N. 1, 5, 11.—
    3.
    To give, affard, furnish, supply = suppeditare, hupechein (mostly poet.):

    (nebulae) sufficiunt nubes,

    Lucr. 6, 480:

    ut cibus aliam naturam sufficit ex se,

    id. 3, 704:

    haec aëra rarum Sufficiunt nobis,

    id. 2, 108:

    tellus Sufficit umorem,

    Verg. G. 2, 424:

    aut illae (salices) pecori frondem aut pastoribus umbras Sufficiunt saepemque satis et pabula melli,

    id. ib. 2, 435:

    ut (Hispania) Italiae cunctarum rerum abundantiam sufficiat,

    Just. 44, 1, 4:

    dux agmina sufficit unus turbanti terras,

    Sil. 1, 36; cf.:

    Horatius eos excursionibus sufficiendo adsuefacerat sibi fidere,

    by permitting to take part in, Liv. 3, 61, 12 Weissenb. ad loc.; Petr. 27.— Trop.:

    ipse pater Danais animos viresque secundas Sufficit,

    gives courage and strength, Verg. A. 2, 618; 9, 803.—
    4.
    To occupy with, employ in: Horatius eos (milites) excursionibus (dat.) sufficiendo proeliisque levibus experiundo assuefecerat sibi fidere, by employing them in sallies, etc., Liv. 3, 61.—
    B.
    To put in the place of, to substitute for another; and esp., to choose or elect in the place of any one (class.; esp. freq. of magistrates, e. g. of consuls;

    syn. subrogo): suffectus in Lucretii locum M. Horatius Pulvillus,

    Liv. 2, 8, 4: in Appii locum suffectus, Vatin. ap. Cic. Fam. 5, 10, 2:

    consul in sufficiendo collegā occupatus,

    Cic. Mur. 39, 85; cf.:

    ne consul sufficiatur,

    id. ib. 38, 82:

    censorem in demortui locum,

    Liv. 5, 31, 7:

    suffectis in loca eorum novis regibus,

    Just. 11, 10, 7:

    ipsae (apes) regem parvosque Quirites Sufficiunt,

    Verg. G. 4, 202:

    seu tribunos modo seu tribunis suffectos consules quoque habuit,

    Liv. 4, 8, 1:

    quia collegam suffici censori religio erat,

    id. 6, 27, 4; 6, 38, 10:

    quibus vitio creatis suffecti,

    id. 9, 7, 14; 10, 47, 1:

    filius patri suffectus,

    Tac. A. 4, 16:

    Conon Alcibiadi suffectus,

    Just. 5, 6, 1:

    sperante heredem suffici se proximum,

    Phaedr. 3, 10, 12.—Esp. in the phrase suffectus consul, a consul elected after the regular time, a vice-consul:

    quando duo ordinarii consules ejus anni alter morbo, alter ferro periisset, suffectum consulem negabant recte comitia habere posse,

    Liv. 41, 18, 16 Weissenb. ad loc.; Lampr. Alex. Sev. 43, 2; Tac. A. 3, 37 fin.; cf.:

    consulatus suffectus,

    Aus. Grat. Act. 14, 2, § 32.—
    2.
    Transf., to cause to take the place of, to supply instead of, to furnish as a substitute ( poet. and in post-Aug. prose):

    atque aliam ex aliā generando suffice prolem,

    Verg. G. 3, 65:

    septimo eosdem (dentes) decidere anno, aliosque suffici,

    Plin. 7, 16, 15, § 68:

    quattuor caeli partes in ternas dividunt et singulis ventos binos suffectos dant,

    Sen. Q. N. 5, 16, 2.—
    II.
    Neutr., to be sufficient, to suffice, avail for, meet the need of, satisfy (freq. and class.; syn. suppeto); constr. absol., with dat., ad, adversus, in, with inf., ut or ne; rarely with si.
    (α).
    Absol.:

    quamquam nec scribae sufficere nec tabulae nomina illorum capere potuerunt,

    Cic. Phil. 2, 7, 16:

    nec jam sufficiunt,

    Verg. A. 9, 515:

    idque (ferrum) diu Suffecit,

    id. ib. 12, 739:

    Romani quoad sufficere remiges potuerunt, satis pertinaciter secuti sunt,

    Liv. 36, 45, 2:

    non sufficiebant oppidani,

    id. 21, 8, 4:

    haec exempli gratiā sufficient,

    Quint. 9, 2, 56:

    non videntur tempora suffectura,

    id. 2, 5, 3:

    pro magistratibus, qui non sufficerent,

    Suet. Aug. 43:

    quīs non sufficientibus,

    Curt. 9, 4, 33.—With subject-clause:

    sufficit dicere, E portu navigavi,

    Quint. 4, 2, 41:

    non, quia sufficiat, non esse sacrilegium, sed quia, etc.,

    id. 7, 3, 9:

    suffecerit haec retulisse,

    Suet. Ner. 31; Mart. 9, 1, 8.—
    (β).
    With dat.: nec jam vires sufficere cuiquam, * Caes. B. G. 7, 20; cf.:

    vires concipit suffecturas oneri,

    Plin. 17, 22, 35, § 173:

    nec iis sufficiat imaginem virtutis effingere,

    Quint. 10, 2, 15:

    ac mihi quidem sufficeret hoc genus,

    id. 5, 10, 90:

    paucorum cupiditati cum obsistere non poterant, tamen sufficere aliquo modo poterant,

    Cic. Verr. 2, 5, 48, § 127:

    mons, hominum lacte et carne vescentium abunde sufficiebat alimentis,

    Liv. 29, 31, 9:

    hae manus suffecere desiderio meo,

    Curt. 4, 1, 25; 3, 6, 19:

    vires quae sufficiant labori certaminum,

    Quint. 10, 3, 3; cf.:

    summis operibus suffecturi vires,

    id. 2, 4, 33:

    pronuntiatio vel scenis suffectura,

    id. 10, 1, 119:

    quod opus cuicumque discendo sufficiet,

    id. 1, 9, 3:

    dominis sufficit tantum soli, ut relevare caput possint,

    Plin. Ep. 1, 24, 4.— Poet.:

    nec sufficit umbo Ictibus,

    Verg. A. 9, 810.—
    (γ).
    With ad: terra ingenito umore egens vix ad [p. 1792] perennes suffecit amnes, Liv. 4, 30:

    inopi aerario nec plebe ad tributum sufficiente,

    id. 29, 16:

    annus vix ad solacium unius anni,

    id. 10, 47:

    oppidani ad omnia tuenda non sufficiebant,

    id. 21, 8, 4:

    quomodo nos ad patiendum sufficiamus,

    id. 29, 17, 17; 21, 8, 4; 33, 10:

    ad quod si vires non suffecerint,

    Quint. 12, 1, 32.—
    (δ).
    With adversus:

    non suffecturum ducem unum et exercitum unum adversus quattuor populos,

    Liv. 10, 25.—
    (ε).
    With in:

    nec locus in tumulos nec sufficit arbor in ignes,

    Ov. M. 7, 613:

    ergo ego sufficiam reus in nova crimina semper?

    id. Am. 2, 7, 1.—
    (ζ).
    With inf.:

    nec nos obniti contra nec tendere tantum Sufficimus,

    Verg. A. 5, 22.—
    (η).
    With ut or ne:

    interim sufficit, ut exorari te sinas,

    Plin. Ep. 9, 21, 3:

    sufficit, ne ea, quae sunt vera, minuantur,

    id. ib. 9, 33, 11.—
    (θ).
    With si:

    sufficere tibi debet, si, etc.,

    Plin. Ep. 5, 1, 9:

    sufficere his credis, si probi existimentur,

    id. Pan. 88, 2.—Hence, P. a.: suffĭcĭens, entis, sufficient, adequate:

    aetas vix tantis matura rebus, sed abunde sufficiens,

    Curt. 3, 6, 19:

    testes,

    Dig. 29, 7, 8.— Sup.:

    unica et sufficientissima definitio,

    Tert. adv. Marc. 5, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > sufficio

  • 5 voco

    vŏco, āvi, ātum ( inf. vocarier, Plaut. Capt. 5, 4, 27), 1, v. a. and n. [Sanscr. vak-, to say; Gr. root Wep:, in epos, word; eipon, said], to call; to call upon, summon, invoke; to call together, convoke, etc. (cf.: appello, compello).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.: (patrem) blandā voce vocabam, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 51 Vahl.):

    quis vocat? quis nominat me?

    Plaut. Curc. 2, 3, 25: He. Vin' vocem huc ad te (patrem)? Ly. Voca, id. Capt. 2, 2, 110:

    Trebonius magnam jumentorum atque hominum multitudinem ex omni provinciā vocat,

    Caes. B. C. 2, 1:

    Dumnorigem ad se vocat,

    id. B. G. 1, 20:

    populum Romanum ad arma,

    id. B. C. 1, 7:

    milites ad concilium classico ad tribunos,

    Liv. 5, 47, 7:

    aliquem in contionem,

    Cic. Ac. 2, 47, 144;

    for which, contionem,

    Tac. A. 1, 29:

    concilium,

    Verg. A. 10, 2; 6, 433; Ov. M. 1, 167:

    patribus vocatis,

    Verg. A. 5, 758:

    ipse vocat pugnas,

    id. ib. 7, 614:

    fertur haec moriens pueris dixisse vocatis,

    Hor. S. 2, 3, 170.— With dat. (post-Aug. and rare):

    populumque ac senatum auxilio vocare,

    Tac. A. 4, 67 fin.; 12, 45.— Absol.:

    in senatum vocare (sc. patres),

    Liv. 23, 32, 3; 36, 21, 7.— Impers.:

    in contionem vocari placuit,

    Liv. 24, 28, 1:

    cum in senatum vocari jussissent,

    id. 2, 55, 10.— Poet.:

    tum cornix plenā pluviam vocat improba voce,

    i. e. announces, Verg. G. 1, 388; so,

    ventos aurasque,

    Lucr. 5, 1086:

    voce vocans Hecaten caeloque Ereboque potentem,

    invoking, Verg. A. 6, 247:

    patrios Voce deos,

    id. A. 4, 680; 12, 638; Tib. 2, 1, 83; Just. 38, 7, 8:

    ventis vocatis,

    Verg. A. 3, 253:

    numina magna,

    id. ib. 3, 264;

    12, 181: auxilio deos,

    id. ib. 5, 686:

    divos in vota,

    id. ib. 5, 234;

    7, 471: vos (deos) in verba,

    as witnesses, Ov. F. 5, 527:

    quem vocet divum populus,

    Hor. C. 1, 2, 25; cf. id. ib. 1, 14, 10; 1, 30, 2; 3, 22, 3; id. Epod. 5, 5:

    votis imbrem,

    to call down, Verg. G. 1, 157.— Poet. with inf.:

    hic (Charon) levare functum Pauperem laboribus Vocatus atque non vocatus audit,

    Hor. C. 2, 18, 40.—
    B.
    In partic.
    1.
    To cite, summon into court, before a magistrate (syn. cito):

    in jus vocas: sequitur,

    Cic. Quint. 19, 61: tribuni etiam consulem in rostra vocari jusserunt, Varr. ap. Gell. 13, 12, 6.—
    2.
    To bid, invite one as a guest, to dinner, etc. (syn. invito): Pa. Solus cenabo domi? Ge. Non enim solus:

    me vocato,

    Plaut. Stich. 4, 2, 20:

    si quis esum me vocat,

    id. ib. 1, 3, 28:

    aliquem ad cenam,

    Ter. And. 2, 6, 22; Cic. Att. 6, 3, 9:

    vulgo ad prandium,

    id. Mur. 34, 72:

    domum suam istum non fere quisquam vocabat,

    id. Rosc. Am. 18, 52:

    nos parasiti, quos numquam quisquam neque vocat neque invocat,

    Plaut. Capt. 1, 1, 7:

    convivam,

    id. As. 4, 1, 23:

    spatium apparandis nuptiis, vocandi, sacrificandi dabitur paululum,

    Ter. Phorm. 4, 4, 21: Ge. Cenabis apud me. Ep. Vocata est opera nunc quidem, i. e. I have been already invited, I have an engagement, Plaut. Stich. 3, 2, 18; so,

    too, bene vocas! verum vocata res est,

    id. Curc. 4, 4, 7: bene vocas;

    tum gratia'st,

    id. Men. 2, 3, 36 Brix ad loc.—
    3.
    In gen., to call, invite, exhort, summon, urge, stimulate, etc.:

    quod me ad vitam vocas,

    Cic. Att. 3, 7, 2:

    haec nisi vides expediri, quam in spem me vocas?

    id. ib. 3, 15, 6: quarum rerum spe ad laudem me vocasti, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 7, 2.—
    b.
    Of inanimate or abstract subjects, to invite, call, summon, incite, arouse: quo cujusque cibus vocat atque invitat aventes, Lucr. 5, 524:

    lenis crepitans vocat Auster in altum,

    Verg. A. 3, 70; cf.:

    quāque vo. cant fluctus,

    Ov. R. Am. 532:

    Carthaginienses fessos nox imberque ad necessariam quietem vocabat,

    Liv. 28, 15, 12:

    me ad studium (feriae),

    Phaedr. 3, prol. 9:

    quocumque vocasset defectionis ab Romanis spes,

    Liv. 24, 36, 9; cf.: arrogantiā offensas vo care, to provoke or excite hostility, Tac. H. 4, 80.— Pass.:

    cum ipso anni tempore ad gerendum bellum vocaretur,

    Caes. B. G. 7, 32. — Poet., with inf.:

    sedare sitim fluvii fontesque vocabant,

    Lucr. 5, 945.—
    4.
    To challenge:

    centuriones... nutu vocibusque hostes, si introire vellent, vocare coeperunt,

    Caes. B. G. 5, 43:

    cum hinc Aetoli, haud dubie hostes, vocarent ad bellum,

    Liv. 34, 43, 5:

    vocare hostem et vulnera mereri,

    Tac. G. 14; Verg. G. 3, 194; 4, 76; id. A. 11, 375; 11, 442; Sil. 14, 199; Stat. Th. 6, 747; cf. Verg. A. 6, 172; 4, 223 Heyne ad loc.—
    5.
    To call by name, to name, denominate (freq. and class.; syn. nomino): certabant urbem Romam Remoramne vocarent, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48. 107 (Ann. v. 85 Vahl.): quem Graeci vocant Aërem, id. ap. Varr. L. L. 5, § 65 Müll. (Epicharm. v. 8 Vahl.):

    cum penes unum est omnium summa rerum, regen illum unum vocamus,

    Cic. Rep. 1, 26, 42: comprehensio, quam katalêpsin illi vocant, id. Ac. 2, 6, 17:

    urbem ex Antiochi patris nomine Antiochiam vocavit,

    Just. 15, 4, 8:

    ad Spelaeum, quod vocant, biduum moratus,

    Liv. 45, 33, 8:

    me miserum vocares,

    Hor. Ep. 1, 7, 92:

    non possidentem multa vocaveris Recte beatum,

    id. C. 4, 9, 45.— With de, to call after, to name after:

    lapis, quem Magneta vocant patrio de nomine Graeci,

    Lucr. 6, 908:

    patrioque vocant de nomine mensem,

    Ov. F. 3, 77.— Pass.:

    ego vocor Lyconides,

    Plaut. Aul. 4, 10, 49: De. Quī vocare? Ge. Geta, Ter. Ad. 5, 6, 3:

    jam lepidus vocor,

    id. ib. 5, 7, 13; id. Eun. 2, 2, 33:

    a se visum esse in eo colle Romulum, qui nunc Quirinalis vocatur... se deum esse et Quirinum vocari,

    Cic. Rep. 2, 10, 20:

    syllaba longa brevi subjecta vocatur iambus,

    Hor. A. P. 251:

    patiens vocari Caesaris ultor,

    id. C. 1, 2, 43:

    sive tu Lucina probas vocari,

    id. C. S. 15.—With de, to be named for, etc.:

    Taurini vocantur de fluvio qui propter fuit,

    Cat. Orig. 3, fr. 1:

    ludi, qui de nomine Augusti fastis additi, Augustales vocarentur,

    Tac. A. 1, 15.—
    6.
    In eccl. Lat., to call to a knowledge of the gospel, Vulg. 1 Cor. 1, 2; id. Gal. 1, 6; id. 1 Thess. 2, 12.—
    II.
    Transf., to call, i. e. to bring, draw, put, set, place in some position or condition:

    ne me apud milites in invidiam voces,

    Cic. Phil. 2, 24, 59:

    aliquem in odium aut invidiam,

    id. Off. 1, 25, 86:

    cujusdam familia in suspitionem est vocata conjurationis,

    id. Verr. 2, 5, 4, § 10:

    aliquem in luctum,

    id. Att. 3, 7, 2:

    in partem (hereditatis) mulieres vocatae sunt,

    succeeded to a share, id. Caecin. 4, 12; so,

    aliquem in partem curarum,

    Tac. A. 1, 11:

    in portionem muneris,

    Just. 5, 2, 9:

    me ad Democritum vocas,

    to refer, Cic. Ac. 2, 18, 56.—With inanimate or abstract objects:

    ex eā die ad hanc diem quae fecisti, in judicium voco,

    I call to account, Cic. Verr. 2, 1, 12, § 34; so,

    aliquid in judicium,

    id. de Or. 1, 57, 241; id. Balb. 28, 64 al.:

    singula verba sub judicium,

    Ov. P. 1, 5, 20:

    ad calculos vocare amicitiam,

    Cic. Lael. 16, 58; Liv. 5, 4, 7; Plin. Pan. 38, 3:

    nulla fere potest res in dicendi disceptationem aut controversium vocari, quae, etc.,

    Cic. de Or. 2, 72, 291:

    aliquid in dubium,

    id. Inv. 2, 28, 84:

    templa deorum immortalium, tecta urbis, vitam omnium civium, Italiam denique totam ad exitium et vastitatem vocas,

    bring to destruction, reduce to ruin, destroy, id. Cat. 1, 5, 12.

    Lewis & Short latin dictionary > voco

  • 6 confundo

    con-fundo, fūdi, fūsum, 3, v. a.
    I.
    To pour, mingle, or mix together (class. in prose and poetry).
    A.
    Prop.:

    unā multa jura (cocos),

    Plaut. Most. 1, 3, 120; cf.:

    jus confusum sectis herbis,

    Hor. S. 2, 4, 67:

    (venenum) in poculo, cum ita confusum esset ut secerni nullo modo posset,

    Cic. Clu. 62, 173; Dig. 6, 1, 3, § 2:

    cum ignis oculorum cum eo igne, qui est ob os offusus, se confudit et contulit,

    Cic. Univ. 14:

    cumque tuis lacrimis lacrimas confundere nostras,

    Ov. H. 2, 95:

    confundere crebroque permiscere mel, acetum, oleum,

    Plin. 29, 3, 11, § 50:

    omnia arenti ramo (Medea),

    Ov. M. 7, 278:

    (Alpheus) Siculis confunditur undis,

    mingles, Verg. A. 3, 696:

    mixtum flumini subibat mare,

    Curt. 9, 9, 7:

    (cornua cervi contrita) pulvereae confusa farinae,

    Ov. Med. Fac. 61:

    aes auro,

    Plin. 34, 2, 3, § 5.—
    B.
    Meton.
    1.
    In gen., to mingle, unite, join, combine (rare):

    (decorum) totum illud quidem est cum virtute confusum, sed mente cogitatione distinguitur,

    Cic. Off. 1, 27, 95; so,

    vera cum falsis,

    id. Ac. 2, 19, 61:

    est id quidem in totam orationem confundendum,

    id. de Or. 2, 79, 322:

    vis quaedam sentiens quae est toto confusa mundo,

    id. Div. 1, 52, 118:

    sermones in unum,

    Liv. 7, 12, 14; cf. id. 40, 46, 13:

    duo populi in unum confusi,

    id. 1, 23, 2: diversum confusa genus panthera camelo ( = camelopardalis, the giraffe), Hor. Ep. 2, 1, 195:

    rusticus urbano confusus,

    id. A. P. 213; cf.:

    quinque continuos dactylos,

    Quint. 9, 4, 49:

    subjecta sibi vocalis in unum sonum coalescere et confundi nequiret,

    id. 1, 7, 26.—Of bringing together in speech:

    cuperem equidem utrumque (una dijudicare), sed est difficile confundere,

    Cic. Tusc. 1, 11, 23; cf. id. Brut. 26, 100.— Poet.:

    proelia cum aliquo,

    Hor. C. 1, 17, 23 al. —More freq.,
    2.
    Esp., with the idea of confounding, disarranging, to confound, confuse, jumble together, bring into disorder:

    an tu haec ita confundis et perturbas, ut quicumque velit, quod velit, quo modo velit possit dedicare?

    Cic. Dom. 49, 127:

    omnis corporis atque animi sensus,

    Lucr. 2, 946; cf. id. 2, 439:

    aëra per multum confundi verba necesse'st Et conturbari vocem,

    id. 4, 558: confusa venit vox inque pedita, id. 4, 562 sq.:

    censeo omnis in oratione esse quasi permixtos et confusos pedes,

    Cic. Or. 57, 195:

    particulae primum confusae postea in ordinem adductae a mente divinā,

    id. Ac. 2, 37, 118:

    signa et ordines peditum atque equitum,

    Liv. 9, 27, 10:

    jura gentium,

    id. 4, 1, 2:

    priora,

    Quint. 10, 5, 23:

    ordinem disciplinae,

    Tac. H. 1, 60; cf.:

    ordinem militiae,

    id. ib. 2, 93:

    lusum,

    Suet. Claud. 33:

    annum (together with conturbare),

    id. Aug. 31 et saep.: foedus, to violate (suncheein, Hom. Il. 4, 269), Verg. A. 5, 496; 12, 290:

    summa imis,

    Curt. 8, 8, 8:

    imperium, promissa, preces confundit in unum,

    mingles together, Ov. M. 4, 472:

    jura et nomina,

    id. ib. 10, 346:

    fasque nefasque,

    id. ib. 6, 585:

    in chaos,

    id. ib. 2, 299:

    mare caelo,

    Juv. 6, 283 (cf.:

    caelum terris miscere,

    id. 2, 25):

    ora fractis in ossibus,

    i. e. to disfigure the features, make them undistinguishable, Ov. M. 5, 58; Sen. Troad. 1117; cf.:

    omnia corporis lineamenta,

    Petr. 105, 10; Just. 3, 5, 11;

    and vultus,

    Luc. 2, 191; 3, 758; Stat. Th. 2, 232:

    oris notas,

    Curt. 8, 3, 13:

    si irruptione fluminis fines agri confudit inundatio,

    Dig. 19, 2, 31:

    ossa Non agnoscendo confusa reliquit in ore,

    Ov. M. 12, 251:

    vultum Lunae,

    to cloud, obscure, id. ib. 14, 367.—Of disordered health:

    neque apparet, quod corpus confuderit,

    Cels. 3, 5, 3.—
    b.
    Trop., of intellectual confusion, to disturb, disconcert, confound, perplex (freq. after the Aug. per.;

    perh. not in Cic.): audientium animos, etc.,

    Liv. 45, 42, 1; 34, 50, 1:

    cum confusa memoria esset,

    id. 5, 50, 6:

    nos (fulmina),

    Quint. 8, 3, 5; Plin. Ep. 3, 10, 2:

    me gravi dolore (nuntius),

    id. ib. 5, 5, 1; Quint. 1, 12, 1:

    intellectum,

    Plin. 21, 18, 70, § 117:

    inmitem animum imagine tristi,

    Tac. H. 1, 44:

    Alexander pudore confusus,

    Curt. 7, 7, 23:

    illum ingens confundit honos inopinaque turbat gloria,

    Stat. Th. 8, 283; Juv. 7, 68:

    diligentiam monitoris confundit multitudo,

    Col. 1, 9, 7.—
    II.
    To diffuse, suffuse, spread over (rare).
    A.
    Prop.:

    cibus in eam venam, quae cava appellatur, confunditur,

    diffuses itself, Cic. N. D. 2, 55, 137:

    vinum in ea (vasa),

    Col. 12, 28 fin.:

    cruorem in fossam,

    Hor. S. 1, 8, 28.—
    2.
    Poet., to throw in great numbers:

    tela per foramina muri,

    Sil. 14, 333.—
    B.
    Trop.:

    aliquid in totam orationem,

    Cic. de Or. 2, 79, 322:

    vim quandam sentientem atque divinam, quae toto confusa mundo sit,

    id. Div. 2, 15, 35: rosa ingenuo confusa rubore, suffused with, etc., Col. poët. 10, 260.—Hence, confūsus, a, um, P. a. (acc. to I. B. 2.), brought into disorder, confused, perplexed, disorderly (class. in prose and poetry):

    ruina mundi,

    Lucr. 6, 607; cf.

    natura,

    id. 6, 600:

    vox,

    id. 4, 562; 4, 613; cf.:

    oratio confusa, perturbata,

    Cic. de Or. 3, 13, 50:

    stilus,

    Quint. 1, 1, 28:

    verba,

    Ov. M. 2, 666; 12, 55; 15, 606:

    suffragium,

    Liv. 26, 18, 9 Drak. ad loc. (cf.:

    confusio suffragiorum,

    Cic. Mur. 23, 47):

    confusissimus mos,

    Suet. Aug. 44:

    clamor,

    Liv. 30, 6, 2.—With abl.:

    ipse confusus animo,

    Liv. 6, 6, 7; cf. id. 35, 35, 18:

    maerore,

    id. 35, 15, 9:

    eodem metu,

    Quint. 1, 10, 48:

    somnio,

    Suet. Caes. 7:

    irā, pudore,

    Curt. 7, 7, 23; cf. Ov. H. 21, 111; id. Tr. 3, 1, 81:

    fletu,

    Petr. 134, 6:

    turbā querelarum,

    Just. 32, 2, 3 al.:

    ex recenti morsu animi,

    Liv. 6, 34, 8.— Absol.:

    Masinissa ex praetorio in tabernaculum suum confusus concessit,

    Liv. 30, 15, 2:

    nunc onusti cibo et vino perturbata et confusa cernimus,

    Cic. Div. 1, 29, 60; Petr. 74, 10; 91, 1 al.:

    confusus atque incertus animi,

    Liv. 1, 7, 6:

    rediit confuso voltu,

    id. 41, 15, 1; Ov. Tr. 3, 5, 11:

    ore confuso,

    Curt. 6, 7, 18; cf.:

    confusior facies,

    Tac. A. 4, 63:

    pavor confusior,

    Plin. 7, prooem. 1, § 5.— Hence, confūsē, adv., confusedly, without order, disorderly (several times in Cic.; elsewh. rare;

    not in Quint.): confuse et permiste dispergere aliquid,

    Cic. Inv. 1, 30, 49:

    loqui,

    id. Fin. 2, 9, 27; cf.:

    confuse varieque sententias dicere,

    Gell. 14, 2, 17:

    agere,

    Cic. N. D. 3, 8, 19:

    utraque res conjuncte et confuse comparata est, Auct. her. 4, 47, 60: universis mancipiis constitutum pretium,

    in the lump, Dig. 21, 1, 36.—
    * Comp.:

    confusius acta res est,

    Cic. Phil. 8, 1, 1.— Sup. not in use.

    Lewis & Short latin dictionary > confundo

  • 7 alo

    ălo, ălŭi, altum, and ălĭtum, 3, v. a. (the ante-class. and class. form of the part. perf. from Plautus until after Livy is altus (in Cic. four times); alitus seems to have been first used in the post-Aug. per. to distinguish it from altus, the adj. Altus is found in Plaut. Rud. 3, 4, 36; Varr. ap. Non. 237, 15; Cic. Planc. 33, 81; id. Brut. 10, 39; id. N. D. 2, 46, 118; id. Fam. 6, 1; Sall. J. 63, 3;

    on the contrary, alitus,

    Liv. 30, 28; Curt. 8, 10, 8; Val. Max. 3, 4, 4; 5, 4, 7; 7, 4, 1; 9, 3, 8; Sen. Contr. 3, praef. 10; Just. 44, 4, 12; Dig. 27, 3, 1; cf. Prisc. 897; Diom. 371; Charis. 220 P.; Wund. ad Cic. Planc. p. 201) [cf.: an-altos = insatiable, alsos = growth (of wood), 1. ad-oleo, ad-olesco, elementum; Goth. alan = to bring up; Germ. alt = old; Engl. old, eld, elder, and alderman], to feed, to nourish, support, sustain, maintain (in gen. without designating the means, while nutrire denotes sustenance by animal food; cf. Herz. ad Caes. B. G. 1, 18; 7, 32; Doed. Syn. II. p. 99).
    I.
    Lit.:

    quem ego nefrendem alui, Liv. And. ap. Fest. s. v. nefrendes, p. 163 Müll. (Trag. Rel. p. 5 Rib.): Athenis natus altusque,

    Plaut. Rud. 3, 4, 36:

    alebat eos,

    Vulg. Gen. 47, 12:

    esurientes alebat,

    ib. Tob. 1, 20.—With natus, educatus, or a similar word, several times: Alui, educavi, Att. ap. Non. 422, 14 (Trag. Rel. p. 150 Rib.):

    cum Hannibale alto atque educato inter arma,

    Liv. 30, 28 (cf. II. infra):

    aut equos Alere aut canes ad venandum,

    Ter. And. 1, 1, 30; id. Hec. 4, 4, 49:

    alere nolunt hominem edacem,

    id. Phorm. 2, 2, 21:

    quoniam cibus auget corpus alitque,

    Lucr. 1, 859; 5, 221 al.:

    quae etiam aleret adulescentes,

    Cic. Cael. 38:

    milites,

    id. Verr. 5, 80:

    nautas,

    id. ib. 5, 87:

    exercitum,

    id. Deiot. 24:

    magnum numerum equitatus,

    Caes. B. G. 1, 18:

    cum agellus eum non satis aleret,

    Cic. N. D. 1, 26, 72; so Nep. Phoc. 1, 4:

    locus ille, ubi altus aut doctus est,

    Cic. Planc. 33, 81:

    quibus animantes aluntur,

    id. N. D. 2, 19:

    (animus) aletur et sustentabitur isdem rebus, quibus astra sustentantur et aluntur,

    id. Tusc. 1, 19, 43 al.:

    latrociniis se suosque alebat,

    Caes. B. G. 8, 47; 1, 18:

    quos manus aut lingua perjurio aut sanguine civili alebat,

    Sall. C. 14, 3; cf. Kritz ad Sall. C. 37, 3; Nep. Arist. 3 fin.:

    ut nepotem elephantos alere prohiberet,

    Cic. Phil. 9, 4:

    canes,

    id. Sex. Rosc. 56:

    quod alerentur regiones eorum ab illo,

    Vulg. Act. 12, 20:

    velut amnis imbres Quem super notas aluere ripas,

    have swollen, Hor. C. 4, 2, 5:

    rhombos aequora alebant,

    id. S. 2, 2, 48 al.; Ov. M. 9, 339; 3, 411; and in a paradoxical phrase: infelix minuendo corpus alebat, and sustained his body by consuming it, i. e. nourished himself by his own flesh, id. ib. 8, 878 al.—Hence in pass. with the abl. = vesci, to be nourished or sustained with or by something, to live or feed upon:

    panico vetere atque hordeo corrupto omnes alebantur,

    Caes. B. C. 2, 22:

    quia viperinis carnibus alantur,

    Plin. 7, 2, 2, § 27:

    locustis eos ali, etc.,

    id. 7, 2, 2, § 29:

    hoc cibo aliti sunt,

    Vulg. Exod. 16, 35.—
    II.
    Fig., to nourish, cherish, promote, increase, strengthen:

    honos alit artes,

    Cic. Tusc. 1, 2, 4:

    in eā ipsā urbe, in quā et nata et alta sit eloquentia,

    id. Brut. 10, 39:

    hominis mens alitur discendo et cogitando,

    id. Off. 1, 30:

    haec studia adulescentiam alunt,

    id. Arch. 7, 16; cf.

    Ochsn. Eclog. 134 al.: civitas, quam ipse semper aluisset,

    i. e. whose prosperity he had always promoted, Caes. B. G. 7, 33:

    vires,

    id. ib. 4, 1:

    nolo meis impensis illorum ali augerique luxuriam,

    Nep. Phoc. 1 fin.:

    alere morbum,

    id. Att. 21 fin.:

    insita hominibus libido alendi de industriā rumores,

    Liv. 28, 24:

    regina Vulnus alit venis,

    Verg. A. 4, 2:

    divitiis alitur luxuriosus amor,

    Ov. R. Am. 746:

    alitur diutius controversia,

    Caes. B. G. 7, 32:

    quid alat formetque poëtam,

    Hor. A. P. 307 al. —Hence, altus, a, um.

    Lewis & Short latin dictionary > alo

  • 8 cultus

    1.
    cultus, a, um, Part. and P. a., from 1. colo.
    2.
    cultus, ūs, m. [1. colo].
    I.
    Prop., a laboring at, labor, care, cultivation, culture (rare):

    quod est tam asperum saxetum, in quo agricolarum cultus non elaboret?

    Cic. Agr. 2, 25, 66:

    agricolae,

    id. Leg. 1, 1, 1:

    agrorum,

    Liv. 4, 12, 7; Quint. prooem. § 26; cf. id. 8, 3, 75:

    (oves) neque sustentari neque ullum fructum edere ex se sine cultu hominum et curatione possent,

    Cic. N. D. 2, 63, 158; cf.:

    cultus et curatio corporis,

    id. ib. 1, 34, 94:

    omnis cultus fructusque Cereris in iis locis interisse,

    id. Verr. 2, 4, 51, § 114.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen. (also rare), training, education, culture:

    malo cultu corruptus,

    Cic. Part. Or. 26, 91:

    animi,

    mental discipline, id. Fin. 5, 19, 54; cf.:

    recti cultus pectora roborant,

    Hor. C. 4, 4, 34; id. Ep. 2, 2, 123:

    litterarum,

    Just. 9, 8, 18; Gell. 14, 6, 1:

    quos (barbaros reges) nulla eruditio, nullus litterarum cultus imbuerat,

    Sen. Ira, 3, 17, 1:

    quid tam dignum cultu atque labore ducamus (sc. quam vocem)?

    Quint. 2, 16, 17.—
    B.
    In partic.
    1.
    An honoring, reverence, adoration, veneration:

    philosophia nos primum ad deorum cultum erudivit,

    Cic. Tusc. 1, 26, 64; id. Inv. 2, 53, 161; Ov. M. 2, 425:

    exquisitus religionis cultus,

    Val. Max. 5, 2, 1; 4, 4, 4.— In plur.:

    justis ac piis,

    Lact. 4, 3:

    de adventu regis et cultu sui,

    Tac. A. 2, 58.— Far more freq. and class. in prose and poetry,
    2.
    Care directed to the refinement of life (opp. to a state of nature), i. e. arrangements for living, style, manner of life, culture, cultivation, elegance, polish, civilization, refinement, etc.:

    homines a ferā agrestique vitā ad humanum cultum civilemque deducere,

    Cic. de Or. 1, 8, 33; cf.: eadem mediocritas ad omnem usum cultumque vitae transferenda est. id. Off. 1, 39, 140: [p. 489] (Belgae) a cultu atque humanitate provinciae longissime absunt, Caes. B. G. 1, 1; cf. id. ib. 1, 31; Verg. A. 5, 730; and in plur.:

    cultusque artesque virorum,

    Ov. M. 7, 58:

    liberalis,

    Liv. 45, 28, 11:

    humilis,

    id. 1, 39, 3:

    agrestis et rusticus,

    id. 7, 4, 6; cf.

    feri,

    Hor. C. 1, 10, 2:

    multas (artes) ad animorum corporumque cultum... invexit,

    Liv. 39, 8, 3:

    regio victu atque cultu aetatem agere,

    Sall. C. 37, 6;

    so with victus,

    Cic. Fam. 9, 3, 1; Caes. B. G. 6, 24; Nep. Alcib. 11, 4 al.; cf. of improvement, cultivation of mind:

    animi cultus ille erat ei quasi quidam humanitatis cibus,

    Cic. Fin. 5, 19, 54:

    non mores patrios solum, sed etiam cultum vestitumque mutavit,

    Nep. Paus. 3, 1. —In a bad sense, luxury, voluptuousness, wantonness:

    libido stupri, ganeae ceterique cultūs non minor incesserat,

    sensual indulgences, Sall. C. 13, 3; cf.:

    cultus ac desidia imperatoris,

    Liv. 29, 21, 13.—
    b.
    Transf., of ornaments of style:

    in verbis effusiorem, ut ipsi vocant, cultum adfectaverunt,

    Quint. 3, 8, 58; so id. 2, 5, 23; 10, 1, 124 al.—
    3.
    Style of dress, external appearance, clothing, dress, garb, apparel, attire; esp. ornament, decoration, splendid dress, splendor (so most freq.):

    aequato omnium cultu,

    Liv. 34, 4, 12:

    pastoralis,

    Vell. 1, 2:

    quam maxime miserabilis,

    Sall. J. 33, 1; Tert. Hab. Mul. 3:

    regius,

    Nep. Dat. 3, 1:

    militaris,

    Liv. 29, 19, 11:

    incinctus Gabino cultu,

    id. 10, 7, 3:

    justo mundior,

    id. 8, 15, 7:

    amoenior,

    id. 4, 44, 11 et saep.; Vell. 2, 40; Quint. 8, prooem. § 20; Suet. Caes. 44 et saep.; Hor. C. 1, 8, 16; 4, 9, 15; Ov. M. 3, 609 et saep.

    Lewis & Short latin dictionary > cultus

  • 9 Liber

    1.
    līber, ĕra, ĕrum (old form, loebesum et loebertatem antiqui dicebant liberum et libertatem. Ita Graeci loibên et leibein, Paul. ex Fest. p. 121 Müll.; cf. 2. Liber), adj. [Gr. root liph-, liptô, to desire; cf. Sanscr. lub-dhas, desirous; Lat. libet, libido], that acts according to his own will and pleasure, is his own master; free, unrestricted, unrestrained, unimpeded, unshackled; independent, frank, open, bold (opp. servus, servilis).
    I.
    In gen.; constr. absol., with ab, the abl., and poet. also with gen.
    (α).
    Absol.:

    dictum est ab eruditissimis viris, nisi sapientem liberum esse neminem. Quid est enim libertas? Potestas vivendi ut velis,

    Cic. Par. 5, 1, 33:

    an ille mihi liber, cui mulier imperat, cui leges imponit, praescribit, jubet, vetat? etc.,

    id. ib. 5, 2, 36:

    ad scribendi licentiam liber,

    id. N. D. 1, 44, 123:

    agri immunes ac liberi,

    Cic. Verr. 2, 2, 69, § 166:

    integro animo ac libero causam defendere,

    unprejudiced, unbiased, id. Sull. 31, 86:

    liberi ad causas solutique veniebant,

    not under obligations, not bribed, id. Verr. 2, 2, 78 § 192; cf.:

    libera lingua,

    Plaut. Cist. 1, 2, 9:

    cor liberum,

    id. Ep. 1, 2, 43:

    vocem liberam mittere adversus aliquem,

    Liv. 35, 32, 6:

    libera verba animi proferre,

    Juv. 4, 90: judicium [p. 1057] audientium relinquere integrum ac liberum, Cic. Div. 2, 72, 150:

    aliquid respuere ingenuo liberoque fastidio,

    id. Brut. 67, 236:

    libero tempore, cum soluta nobis est eligendi optio,

    id. Fin. 1, 10, 33:

    tibi uni vexatio direptioque sociorum impunita fuit ac libera,

    id. Cat. 1, 7, 18:

    pars quaestionum vaga et libera et late patens,

    id. de Or. 2, 16, 67:

    liberum arbitrium eis populo Romano permittente,

    Liv. 31, 11 fin.; cf. id. 37, 1, 5:

    mandata,

    full powers, unlimited authority, id. 37, 56; 38, 8:

    fenus,

    unlimited, id. 35, 7: custodia, free custody (i. e. confinement to a house or to a town), id. 24, 45; Vell. 1, 11, 1;

    v. custodia, II.: legatio, v. legatio: suffragia,

    the right of voting freely, Juv. 8, 211:

    locus,

    free from intruders, undisturbed, secure, Plaut. Poen. 1, 1, 49; 3, 2, 25; id. Cas. 3, 2, 4: aedes, a free house, free dwelling (assigned to the use of ambassadors of friendly nations during their stay in Rome), Liv. 30, 17 fin.; 35, 23; 42, 6:

    lectulus,

    i. e. not shared with a wife, Cic. Att. 14, 13, 5: toga ( poet. for virilis toga), a man's (prop. of one who is his own master), Ov. F. 3, 771:

    vestis,

    id. ib. 3, 777:

    libera omnia sibi servare,

    to reserve to one's self full liberty, Plin. Ep. 1, 5.— Comp.:

    hoc liberiores et solutiores sumus, quod, etc.,

    Cic. Ac. 2, 3, 8:

    est finitimus oratori poëta, numeris astrictior paulo, verborum licentia liberior,

    id. de Or. 1, 16, 70:

    liberiores litterae,

    id. Att. 1, 13, 1:

    amicitia remissior esse debet et liberior et dulcior,

    freer, more unrestrained, more cheerful, id. Lael. 18 fin.:

    paulo liberior sententia,

    Quint. 4, 2, 121:

    liberior in utramque partem disputatio,

    id. 7, 2, 14:

    fusiores liberioresque numeri,

    id. 9, 4, 130:

    officia liberiora plenioraque,

    id. 6, 1, 9:

    (flumina) campo recepta Liberioris aquae,

    freer, less impeded, Ov. M. 1, 41; cf.:

    (Tiberinus) campo liberiore natat,

    freer, opener, id. F. 4, 292:

    liberiore frui caelo,

    freer, opener, id. M. 15, 301.— Sup.:

    liberrimum hominum genus, comici veteres tradunt, etc.,

    the frankest, most free-spoken, Quint. 12, 2, 22; cf.:

    liberrime Lolli,

    most frank, most ingenuous, Hor. Ep. 1, 18, 1:

    indignatio,

    id. Epod. 4, 10.—
    (β).
    Free or exempt from, void of; with ab:

    Mamertini vacui, expertes, soluti ac liberi fuerunt ab omni sumptu, molestia, munere,

    Cic. Verr. 2, 4, 10, § 23; cf.:

    (consul) solutus a cupiditatibus, liber a delictis,

    id. Agr. 1, 9, 27:

    ab observando homine perverso liber,

    id. Att. 1, 13, 2:

    liber a tali irrisione Socrates, liber Aristo Chius,

    id. Ac. 2, 39, 123:

    ab omni animi perturbatione liber,

    id. Off. 1, 20, 67; id. N. D. 2, 21, 55:

    loca abdita et ab arbitris libera,

    id. Att. 15, 16, B:

    libera a ferro crura,

    Ov. P. 1, 6, 32:

    animus liber a partibus rei publicae,

    Sall. C. 4.—
    (γ).
    With abl.:

    animus omni liber curā et angore,

    free from, without, Cic. Fin. 1, 15:

    animus religione,

    Liv. 2, 36:

    animus cogitationibus aliis,

    Quint. 11, 2, 35:

    mens omnibus vitiis,

    id. 12, 1, 4; cf.:

    liberis odio et gratia mentibus,

    id. 5, 11, 37:

    omni liber metu,

    Liv. 7, 34:

    liber invidia,

    Quint. 12, 11, 7:

    equus carcere,

    Ov. Am. 2, 9, 20.—
    (δ).
    With gen. ( poet.):

    liber laborum,

    Hor. A. P. 212:

    fati gens Lydia,

    Verg. A. 10, 154:

    curarum,

    Luc. 4, 384. — Comp.:

    liberior campi,

    having a wider space, Stat. S. 4, 2, 24.—
    (ε).
    Liberum est, with subject-clause:

    quam (opinionem) sequi magis probantibus liberum est,

    it is free, permitted, allowable, Quint. 6, 3, 112; Plin. Ep. 1, 8:

    dies eligere certos liberum erat,

    Plin. 30, 2, 6, § 16.—So in abl. absol.:

    libero, quid firmaret mutaretve,

    Tac. A. 3, 60.
    II.
    In partic.
    A.
    Free, in a social point of view, not a slave (opp. servus;

    also to ingenuus): neque vendendam censes quae libera est,

    Ter. Ad. 2, 1, 40; cf. id. ib. v. 28:

    dis habeo gratiam quom aliquot affuerunt liberae, because slaves were not permitted to testify,

    id. And. 4, 4, 32; opp. ingenuus, free-born:

    quid ea? ingenuan' an festucā facta e servā liberast?

    Plaut. Mil. 1, 1, 14:

    in jure civili, qui est matre liberā, liber est,

    Cic. N. D. 3, 18, 45; id. Caecin. 36, 96:

    si neque censu, neque vindictā, nec testamento liber factus est (servus), non est liber,

    id. Top. 2, 10:

    quae (assentatio) non modo amico, sed ne libero quidem digna est,

    of a freeman, id. Lael. 24, 89; Quint. 11, 1, 43:

    liberorum hominum alii ingenui sunt, alii libertini,

    Gai. Inst. 1, 10; cf. sqq.: ex ancilla et libero jure gentium servus nascitur, id. ib. 1, 82; cf. § 85; Paul. Sent. 2, 24, 1 sqq.—
    B.
    Free, in a political point of view;

    said both of a people not under monarchical rule and of one not in subjection to another people,

    Cic. Rep. 1, 32, 48; cf.:

    ut ex nimia potentia principum oritur interitus principum, sic hunc nimis liberum populum libertas ipsa servitute afficit,

    id. ib. 1, 44, 68:

    liber populus,

    id. ib. 3, 34, 46:

    (Demaratus) vir liber ac fortis,

    democratic, republican, fond of liberty, id. ib. 2, 19, 34:

    civitates liberae atque immunes,

    free from service, Liv. 37, 55:

    provinciae civitatesque liberae,

    Suet. Vesp. 8:

    libera ac foederata oppida,

    id. Calig. 3:

    Roma patrem patriae Ciceronem libera dixit,

    Juv. 8, 244.—
    C.
    In a bad sense, esp. with reference to sensual pleasure, unbridled, unchecked, unrestrained, licentious:

    quam liber harum rerum multarum siet (Juppiter),

    Plaut. Am. prol. 105:

    adulescens imprudens et liber,

    Ter. Eun. 3, 1, 40; cf.:

    sit adulescentia liberior,

    somewhat freer, Cic. Cael. 18, 42:

    amores soluti et liberi,

    id. Rep. 4, 4, 4:

    consuetudo peccandi,

    id. Verr. 2, 3, 76, § 177.—Hence, adv.: lībĕrē, freely, unrestrictedly, without let or hinderance; frankly, openly, boldly:

    qui nihil dicit, nihil facit, nihil cogitat denique, nisi libenter ac libere,

    Cic. Par. 5, 1, 34:

    animus somno relaxatus solute movetur et libere,

    id. Div. 2, 48, 100:

    respirare,

    id. Quint. 11, 39:

    constanter et libere (me gessi),

    id. Att. 4, 16, 9:

    consilium dare,

    id. Lael. 13, 44:

    aliquid magis accusatorie quam libere dixisse,

    id. Verr. 2, 2, 72, § 176:

    omnia libere fingimus et impune,

    Quint. 6, 1, 43:

    ut ingredi libere (oratio), non ut licenter videatur errare,

    Cic. Or. 23, 77.— Comp.:

    liberius vivendi fuit potestas,

    Ter. And. 1, 1, 23:

    loqui,

    Cic. Planc. 13, 33:

    fortius liberiusque defendere,

    Quint. 12, 1, 21:

    liberius si Dixero quid,

    Hor. S. 1, 4, 103:

    maledicere,

    id. ib. 2, 8, 37:

    longius et liberius exseritur digitus,

    Quint. 11, 3, 92; cf. id. 11, 3, 97:

    ipsaque tellus Omnia liberius, nullo poscente, ferebat,

    freely, of itself, spontaneously, Verg. G. 1, 127.
    2.
    līber, ĕri ( gen. plur. liberūm, Att. ap. Cic. Tusc. 3, 9; Turp. ap. Non. 495, 26; Cic. Verr. 2, 1, 15, § 40; 2, 1, 30, § 77; Tac. A. 2, 38; 3, 25 saep.; cf. Cic. Or. 46, 155;

    but also: liberorum,

    Cic. Verr. 2, 1, 30, § 76; 2, 5, 42, § 109), m. [1. liber], a child.
    I.
    Sing. (post-class. and rare):

    si quis maximam portionem libero relinquat,

    Cod. Just. 3, 28, 33; 5, 9, 8 fin.; Quint. Decl. 2, 8.—
    II.
    Plur., children (freq.; but in class. Lat. only of children with reference to their parents: pueri = children in general, as younger than adulescentes; cf. Krebs, Antibarb. p. 657 sq.).
    A.
    Lit.: liberorum genus, Enn. ap. Cic. Or. 46, 155 (Trag. v. 347 Vahl.): liberorum sibi quaesendum gratia, id. ap. Fest. p. 258 Müll. (Trag. v. 161 Vahl.):

    cum conjugibus et liberis,

    Cic. Att. 8, 2, 3:

    eum ex C. Fadii filiā liberos habuisse,

    id. ib. 16, 11, 1:

    liberos procreare,

    id. Tusc. 5, 37, 109:

    suscipere liberos,

    id. Verr. 2, 3, 69, § 161:

    per liberos te precor,

    Hor. Epod. 5, 5:

    dulces,

    id. ib. 2, 40:

    parvuli,

    Quint. 2, 15, 8;

    opp. parentes,

    id. 11, 1, 82; 3, 7, 18; 26; 6, 1, 18; 6, 5 al.: mater quae liberos, quasi oculos (amisit), orba est, Sulp. ap. Paul. ex Fest. p. 182 Müll.: jus trium liberorum, under the emperors, a privilege enjoyed by those who had three legitimate children (it consisted in the permission to fill a public office before one's twenty-fifth year, and in freedom from personal burdens); this privilege was sometimes also bestowed on those who had fewer than three children, or even none at all; also of one child:

    non est sine liberis, cui vel unus filius unave filia est,

    Dig. 50, 16, 148; Plaut. Aul. 4, 10, 6; Ter. Hec. 2, 1, 15; id. Heaut. 1, 1, 99; id. And. 5, 3, 20; Cic. Phil. 1, 1, 2; id. de Imp. Pomp. 12, 33; id. Verr. 2, 1, 15, § 40; ib. 30, § 76 Zumpt; cf. also Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5:

    neque ejus legendam filiam (virginem Vestalem)... qui liberos tres haberet,

    Gell. 1, 12, 8:

    uxores duxerant, ex quibus plerique liberos habebant,

    Caes. B. C. 3, 110, 2.—Of grandchildren and great-grandchildren:

    liberorum appellatione nepotes et pronepotes ceterique qui ex his descendunt, continentur,

    Dig. 50, 16, 220; cf.:

    liberi usque ad trinepotem, ultra hos posteriores vocantur,

    ib. 38, 10, 10, § 7:

    habitus sis in liberum loco,

    Cic. Verr. 2, 1, 15, § 40.—
    2.
    Esp.
    (α).
    Of sons (opp. daughters):

    procreavit liberos septem totidemque filias,

    Hyg. Fab. 9.—
    (β).
    Of children in gen. = pueri:

    praecepta Chrysippi de liberorum educatione,

    Quint. 1, 11, 17; cf.: Catus aut de liberis educandis, the title of a book by Varro, v. Gell. 4, 19, 2; Macr. S. 3, 6, 5.—
    B.
    Transf., of animals, young:

    liberis orbas oves,

    Plaut. Capt. 4, 2, 38.—Comically:

    quaerunt litterae hae sibi liberos: alia aliam scandit,

    Plaut. Ps. 1, 1, 23.
    3.
    Līber, ĕri (Sabine collat. form, loebasius, acc. to Serv. Verg. G. 1, 7; cf. 1. liber, and libertas init.), m. [Gr. leibô, to pour; loibê, a drink - offering; Lat. libare], an old Italian deity, who presided over planting and fructification; afterwards identified with the Greek Bacchus:

    hunc dico Liberum Semelā natum, non eum, quem nostri majores auguste sancteque Liberum cum Cerere et Libera consecraverunt. Sed quod ex nobis natos liberos appellamus, idcirco Cerere nati nominati sunt Liber et Libera: quod in Libera servant, in Libero non item,

    Cic. N. D. 2, 24, 62; cf. Serv. Verg. G. 1, 5; Cic. Leg. 2, 8, 19:

    tertio (invocabo) Cererem et Liberum, quod horum fructus maxime necessarii ad victum: ab his enim cibus et potio venit e fundo,

    Varr. R. R. 1, 1, 5:

    Liber et alma Ceres,

    Verg. G. 1, 7:

    ex aede Liberi,

    Cic. Verr. 2, 4, 57, § 128;

    in a pun with 1. liber,

    Plaut. Capt. 3, 4, 46; cf. id. Curc. 1, 2, 21; id. Stich. 5, 4, 17; so in a pun with liber, free:

    quiaque adeo me complevi flore Liberi, Magis libera uti lingua collibitum est mihi,

    Plaut. Cist. 1, 2, 8; cf.:

    salve, anime mi, lepos Liberi, ut veteris ego sum cupida, etc.,

    id. Curc. 1, 2, 3.— Connected with pater:

    sic factum, ut Libero patri repertori vitis hirci immolarentur,

    Varr. R. R. 1, 2, 19:

    Romulus et Liber pater,

    Hor. Ep. 2, 1, 5:

    per vestigia Liberi patris,

    Plin. 4, 10, 17, § 39:

    patre favente Libero fetis palmitibus,

    Col. 3, 21, 3:

    Libero patri in monte res divina celebratur,

    Macr. S. 1, 18, 4.—
    B.
    Meton., wine:

    illud, quod erat a deo donatum, nomine ipsius dei nuncupabant: ut cum fruges Cererem appellamus, vinum autem Liberum: ex quo illud Terentii (Eun. 4, 5, 6): sine Cerere et Libero friget Venus,

    Cic. N. D. 2, 23, 60:

    Liberum et Cererem pro vino et pane,

    Quint. 8, 6, 24; cf. also Plaut. Curc. 1, 2, 4 supra:

    sed pressum Calibus ducere Liberum Si gestis, etc.,

    Hor. C. 4, 12, 14:

    condita cum verax aperit praecordia Liber,

    id. S. 1, 4, 89.
    4.
    lĭber, bri, m. [Gr. lepein, to peel; lepos, lepis; cf. lobos], the inner bark or rind of a tree.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    obducuntur libro aut cortice trunci,

    Cic. N. D. 2, 47, 120:

    colligatae libris (arundines),

    Varr. R. R. 1, 8, 4:

    udoque docent (germen) inolescere libro,

    Verg. G. 2, 77:

    natam libro et silvestri subere clausam,

    id. A. 11, 554; id. E. 10, 67:

    quam denso fascia libro,

    Juv. 6, 263.—
    B.
    Esp., because the ancients used the bark or rind of trees to write upon; usually the thin rind of the Egyptian papyrus, on which the books of the Greeks and Romans were usually written (v. Dict. of Antiq. p. 587 sq.):

    antea non fuisse chartarum usum. In palmarum foliis primo scriptitatum, dein quarundam arborum libris,

    Plin. 13, 11, 21, § 69.—Hence,
    II.
    Transf.
    A.
    Paper, parchment, or rolls of any substance used to write upon (cf.:

    charta, membrana): quasi quom in libro scribuntur calamo litterae,

    Plaut. Ps. 1, 5, 131.—
    B.
    Most freq. a book, work, treatise:

    Demetrii liber de concordia,

    Cic. Att. 8, 12, 6:

    quas (sententias) hoc libro exposui,

    id. Lael. 1, 3; cf. id. ib. 1, 5:

    dixi in eo libro, quem de rebus rusticis scripsi,

    id. de Sen. 15, 54:

    libros pervolutare,

    id. Att. 5, 12, 2:

    evolvere,

    id. Tusc. 1, 11, 24:

    volvere,

    id. Brut. 87, 298:

    legere,

    id. Fam. 6, 6, 8:

    edere,

    id. Fat. 1, 1:

    libri confectio,

    id. de Sen. 1, 1:

    tempus ad libros vacuum,

    id. Rep. 1, 9, 14:

    cujus (Platonis) in libris,

    id. ib. 1, 10, 16:

    in Graecorum libris,

    id. ib. 2, 11, 21:

    librum, si malus est, nequeo laudare,

    Juv. 3, 41:

    actorum libri,

    the official gazette, id. 9, 84; cf. 2, 136; and v. Dict. Antiq. s. v. Acta.—
    C.
    In partic.
    1.
    A division of a work a look:

    tres libri perfecti sunt de Natura Deorum,

    Cic. Div. 2, 1, 3:

    hi tres libri (de Officiis),

    id. Off. 3, 33, 121:

    sermo in novem libros distributus,

    id. Q. Fr. 3, 5, 1:

    dictum est in libro superiore,

    id. Off. 2, 13, 43 [p. 1058] sicut superiore libro continetur, Quint. 11, 1, 1:

    versus de libro Ennii annali sexto,

    id. 6, 3, 86:

    liber primus, secundus, tertius, etc.,

    id. 8, 1, 2; 10, 2, 20; 11, 1, 4 al. —Sometimes, in this latter case, liber is omitted:

    in T. Livii primo,

    Quint. 9, 2, 37:

    in tertio de Oratore,

    id. 9, 1, 26:

    legi tuum nuper quartum de Finibus,

    Cic. Tusc. 5, 11, 32.—
    2.
    In relig. or pub. law lang., a religious book, scriptures; a statute - book, code:

    decemviris adire libros jussis,

    i. e. the Sibylline books, Liv. 34, 55; 21, 62; 25, 12:

    se cum legeret libros, recordatum esse, etc.,

    Cic. N. D. 2, 4, 11:

    ut in libris est Etruscorum,

    id. Div. 2, 23, 50; id. Att. 9, 9, 3:

    caerimoniarum,

    rituals, Tac. A. 3, 38.—
    D.
    A list, catalogue, register, Cic. Verr. 2, 3, 71, § 167.—
    E.
    A letter, epistle, Nep. Lys. 4, 2; Plin. Ep. 2, 1, 5.—
    F.
    A rescript, decree (post-Aug.):

    liber principis severus et tamen moderatus,

    Plin. Ep. 5, 14, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > Liber

  • 10 liber

    1.
    līber, ĕra, ĕrum (old form, loebesum et loebertatem antiqui dicebant liberum et libertatem. Ita Graeci loibên et leibein, Paul. ex Fest. p. 121 Müll.; cf. 2. Liber), adj. [Gr. root liph-, liptô, to desire; cf. Sanscr. lub-dhas, desirous; Lat. libet, libido], that acts according to his own will and pleasure, is his own master; free, unrestricted, unrestrained, unimpeded, unshackled; independent, frank, open, bold (opp. servus, servilis).
    I.
    In gen.; constr. absol., with ab, the abl., and poet. also with gen.
    (α).
    Absol.:

    dictum est ab eruditissimis viris, nisi sapientem liberum esse neminem. Quid est enim libertas? Potestas vivendi ut velis,

    Cic. Par. 5, 1, 33:

    an ille mihi liber, cui mulier imperat, cui leges imponit, praescribit, jubet, vetat? etc.,

    id. ib. 5, 2, 36:

    ad scribendi licentiam liber,

    id. N. D. 1, 44, 123:

    agri immunes ac liberi,

    Cic. Verr. 2, 2, 69, § 166:

    integro animo ac libero causam defendere,

    unprejudiced, unbiased, id. Sull. 31, 86:

    liberi ad causas solutique veniebant,

    not under obligations, not bribed, id. Verr. 2, 2, 78 § 192; cf.:

    libera lingua,

    Plaut. Cist. 1, 2, 9:

    cor liberum,

    id. Ep. 1, 2, 43:

    vocem liberam mittere adversus aliquem,

    Liv. 35, 32, 6:

    libera verba animi proferre,

    Juv. 4, 90: judicium [p. 1057] audientium relinquere integrum ac liberum, Cic. Div. 2, 72, 150:

    aliquid respuere ingenuo liberoque fastidio,

    id. Brut. 67, 236:

    libero tempore, cum soluta nobis est eligendi optio,

    id. Fin. 1, 10, 33:

    tibi uni vexatio direptioque sociorum impunita fuit ac libera,

    id. Cat. 1, 7, 18:

    pars quaestionum vaga et libera et late patens,

    id. de Or. 2, 16, 67:

    liberum arbitrium eis populo Romano permittente,

    Liv. 31, 11 fin.; cf. id. 37, 1, 5:

    mandata,

    full powers, unlimited authority, id. 37, 56; 38, 8:

    fenus,

    unlimited, id. 35, 7: custodia, free custody (i. e. confinement to a house or to a town), id. 24, 45; Vell. 1, 11, 1;

    v. custodia, II.: legatio, v. legatio: suffragia,

    the right of voting freely, Juv. 8, 211:

    locus,

    free from intruders, undisturbed, secure, Plaut. Poen. 1, 1, 49; 3, 2, 25; id. Cas. 3, 2, 4: aedes, a free house, free dwelling (assigned to the use of ambassadors of friendly nations during their stay in Rome), Liv. 30, 17 fin.; 35, 23; 42, 6:

    lectulus,

    i. e. not shared with a wife, Cic. Att. 14, 13, 5: toga ( poet. for virilis toga), a man's (prop. of one who is his own master), Ov. F. 3, 771:

    vestis,

    id. ib. 3, 777:

    libera omnia sibi servare,

    to reserve to one's self full liberty, Plin. Ep. 1, 5.— Comp.:

    hoc liberiores et solutiores sumus, quod, etc.,

    Cic. Ac. 2, 3, 8:

    est finitimus oratori poëta, numeris astrictior paulo, verborum licentia liberior,

    id. de Or. 1, 16, 70:

    liberiores litterae,

    id. Att. 1, 13, 1:

    amicitia remissior esse debet et liberior et dulcior,

    freer, more unrestrained, more cheerful, id. Lael. 18 fin.:

    paulo liberior sententia,

    Quint. 4, 2, 121:

    liberior in utramque partem disputatio,

    id. 7, 2, 14:

    fusiores liberioresque numeri,

    id. 9, 4, 130:

    officia liberiora plenioraque,

    id. 6, 1, 9:

    (flumina) campo recepta Liberioris aquae,

    freer, less impeded, Ov. M. 1, 41; cf.:

    (Tiberinus) campo liberiore natat,

    freer, opener, id. F. 4, 292:

    liberiore frui caelo,

    freer, opener, id. M. 15, 301.— Sup.:

    liberrimum hominum genus, comici veteres tradunt, etc.,

    the frankest, most free-spoken, Quint. 12, 2, 22; cf.:

    liberrime Lolli,

    most frank, most ingenuous, Hor. Ep. 1, 18, 1:

    indignatio,

    id. Epod. 4, 10.—
    (β).
    Free or exempt from, void of; with ab:

    Mamertini vacui, expertes, soluti ac liberi fuerunt ab omni sumptu, molestia, munere,

    Cic. Verr. 2, 4, 10, § 23; cf.:

    (consul) solutus a cupiditatibus, liber a delictis,

    id. Agr. 1, 9, 27:

    ab observando homine perverso liber,

    id. Att. 1, 13, 2:

    liber a tali irrisione Socrates, liber Aristo Chius,

    id. Ac. 2, 39, 123:

    ab omni animi perturbatione liber,

    id. Off. 1, 20, 67; id. N. D. 2, 21, 55:

    loca abdita et ab arbitris libera,

    id. Att. 15, 16, B:

    libera a ferro crura,

    Ov. P. 1, 6, 32:

    animus liber a partibus rei publicae,

    Sall. C. 4.—
    (γ).
    With abl.:

    animus omni liber curā et angore,

    free from, without, Cic. Fin. 1, 15:

    animus religione,

    Liv. 2, 36:

    animus cogitationibus aliis,

    Quint. 11, 2, 35:

    mens omnibus vitiis,

    id. 12, 1, 4; cf.:

    liberis odio et gratia mentibus,

    id. 5, 11, 37:

    omni liber metu,

    Liv. 7, 34:

    liber invidia,

    Quint. 12, 11, 7:

    equus carcere,

    Ov. Am. 2, 9, 20.—
    (δ).
    With gen. ( poet.):

    liber laborum,

    Hor. A. P. 212:

    fati gens Lydia,

    Verg. A. 10, 154:

    curarum,

    Luc. 4, 384. — Comp.:

    liberior campi,

    having a wider space, Stat. S. 4, 2, 24.—
    (ε).
    Liberum est, with subject-clause:

    quam (opinionem) sequi magis probantibus liberum est,

    it is free, permitted, allowable, Quint. 6, 3, 112; Plin. Ep. 1, 8:

    dies eligere certos liberum erat,

    Plin. 30, 2, 6, § 16.—So in abl. absol.:

    libero, quid firmaret mutaretve,

    Tac. A. 3, 60.
    II.
    In partic.
    A.
    Free, in a social point of view, not a slave (opp. servus;

    also to ingenuus): neque vendendam censes quae libera est,

    Ter. Ad. 2, 1, 40; cf. id. ib. v. 28:

    dis habeo gratiam quom aliquot affuerunt liberae, because slaves were not permitted to testify,

    id. And. 4, 4, 32; opp. ingenuus, free-born:

    quid ea? ingenuan' an festucā facta e servā liberast?

    Plaut. Mil. 1, 1, 14:

    in jure civili, qui est matre liberā, liber est,

    Cic. N. D. 3, 18, 45; id. Caecin. 36, 96:

    si neque censu, neque vindictā, nec testamento liber factus est (servus), non est liber,

    id. Top. 2, 10:

    quae (assentatio) non modo amico, sed ne libero quidem digna est,

    of a freeman, id. Lael. 24, 89; Quint. 11, 1, 43:

    liberorum hominum alii ingenui sunt, alii libertini,

    Gai. Inst. 1, 10; cf. sqq.: ex ancilla et libero jure gentium servus nascitur, id. ib. 1, 82; cf. § 85; Paul. Sent. 2, 24, 1 sqq.—
    B.
    Free, in a political point of view;

    said both of a people not under monarchical rule and of one not in subjection to another people,

    Cic. Rep. 1, 32, 48; cf.:

    ut ex nimia potentia principum oritur interitus principum, sic hunc nimis liberum populum libertas ipsa servitute afficit,

    id. ib. 1, 44, 68:

    liber populus,

    id. ib. 3, 34, 46:

    (Demaratus) vir liber ac fortis,

    democratic, republican, fond of liberty, id. ib. 2, 19, 34:

    civitates liberae atque immunes,

    free from service, Liv. 37, 55:

    provinciae civitatesque liberae,

    Suet. Vesp. 8:

    libera ac foederata oppida,

    id. Calig. 3:

    Roma patrem patriae Ciceronem libera dixit,

    Juv. 8, 244.—
    C.
    In a bad sense, esp. with reference to sensual pleasure, unbridled, unchecked, unrestrained, licentious:

    quam liber harum rerum multarum siet (Juppiter),

    Plaut. Am. prol. 105:

    adulescens imprudens et liber,

    Ter. Eun. 3, 1, 40; cf.:

    sit adulescentia liberior,

    somewhat freer, Cic. Cael. 18, 42:

    amores soluti et liberi,

    id. Rep. 4, 4, 4:

    consuetudo peccandi,

    id. Verr. 2, 3, 76, § 177.—Hence, adv.: lībĕrē, freely, unrestrictedly, without let or hinderance; frankly, openly, boldly:

    qui nihil dicit, nihil facit, nihil cogitat denique, nisi libenter ac libere,

    Cic. Par. 5, 1, 34:

    animus somno relaxatus solute movetur et libere,

    id. Div. 2, 48, 100:

    respirare,

    id. Quint. 11, 39:

    constanter et libere (me gessi),

    id. Att. 4, 16, 9:

    consilium dare,

    id. Lael. 13, 44:

    aliquid magis accusatorie quam libere dixisse,

    id. Verr. 2, 2, 72, § 176:

    omnia libere fingimus et impune,

    Quint. 6, 1, 43:

    ut ingredi libere (oratio), non ut licenter videatur errare,

    Cic. Or. 23, 77.— Comp.:

    liberius vivendi fuit potestas,

    Ter. And. 1, 1, 23:

    loqui,

    Cic. Planc. 13, 33:

    fortius liberiusque defendere,

    Quint. 12, 1, 21:

    liberius si Dixero quid,

    Hor. S. 1, 4, 103:

    maledicere,

    id. ib. 2, 8, 37:

    longius et liberius exseritur digitus,

    Quint. 11, 3, 92; cf. id. 11, 3, 97:

    ipsaque tellus Omnia liberius, nullo poscente, ferebat,

    freely, of itself, spontaneously, Verg. G. 1, 127.
    2.
    līber, ĕri ( gen. plur. liberūm, Att. ap. Cic. Tusc. 3, 9; Turp. ap. Non. 495, 26; Cic. Verr. 2, 1, 15, § 40; 2, 1, 30, § 77; Tac. A. 2, 38; 3, 25 saep.; cf. Cic. Or. 46, 155;

    but also: liberorum,

    Cic. Verr. 2, 1, 30, § 76; 2, 5, 42, § 109), m. [1. liber], a child.
    I.
    Sing. (post-class. and rare):

    si quis maximam portionem libero relinquat,

    Cod. Just. 3, 28, 33; 5, 9, 8 fin.; Quint. Decl. 2, 8.—
    II.
    Plur., children (freq.; but in class. Lat. only of children with reference to their parents: pueri = children in general, as younger than adulescentes; cf. Krebs, Antibarb. p. 657 sq.).
    A.
    Lit.: liberorum genus, Enn. ap. Cic. Or. 46, 155 (Trag. v. 347 Vahl.): liberorum sibi quaesendum gratia, id. ap. Fest. p. 258 Müll. (Trag. v. 161 Vahl.):

    cum conjugibus et liberis,

    Cic. Att. 8, 2, 3:

    eum ex C. Fadii filiā liberos habuisse,

    id. ib. 16, 11, 1:

    liberos procreare,

    id. Tusc. 5, 37, 109:

    suscipere liberos,

    id. Verr. 2, 3, 69, § 161:

    per liberos te precor,

    Hor. Epod. 5, 5:

    dulces,

    id. ib. 2, 40:

    parvuli,

    Quint. 2, 15, 8;

    opp. parentes,

    id. 11, 1, 82; 3, 7, 18; 26; 6, 1, 18; 6, 5 al.: mater quae liberos, quasi oculos (amisit), orba est, Sulp. ap. Paul. ex Fest. p. 182 Müll.: jus trium liberorum, under the emperors, a privilege enjoyed by those who had three legitimate children (it consisted in the permission to fill a public office before one's twenty-fifth year, and in freedom from personal burdens); this privilege was sometimes also bestowed on those who had fewer than three children, or even none at all; also of one child:

    non est sine liberis, cui vel unus filius unave filia est,

    Dig. 50, 16, 148; Plaut. Aul. 4, 10, 6; Ter. Hec. 2, 1, 15; id. Heaut. 1, 1, 99; id. And. 5, 3, 20; Cic. Phil. 1, 1, 2; id. de Imp. Pomp. 12, 33; id. Verr. 2, 1, 15, § 40; ib. 30, § 76 Zumpt; cf. also Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5:

    neque ejus legendam filiam (virginem Vestalem)... qui liberos tres haberet,

    Gell. 1, 12, 8:

    uxores duxerant, ex quibus plerique liberos habebant,

    Caes. B. C. 3, 110, 2.—Of grandchildren and great-grandchildren:

    liberorum appellatione nepotes et pronepotes ceterique qui ex his descendunt, continentur,

    Dig. 50, 16, 220; cf.:

    liberi usque ad trinepotem, ultra hos posteriores vocantur,

    ib. 38, 10, 10, § 7:

    habitus sis in liberum loco,

    Cic. Verr. 2, 1, 15, § 40.—
    2.
    Esp.
    (α).
    Of sons (opp. daughters):

    procreavit liberos septem totidemque filias,

    Hyg. Fab. 9.—
    (β).
    Of children in gen. = pueri:

    praecepta Chrysippi de liberorum educatione,

    Quint. 1, 11, 17; cf.: Catus aut de liberis educandis, the title of a book by Varro, v. Gell. 4, 19, 2; Macr. S. 3, 6, 5.—
    B.
    Transf., of animals, young:

    liberis orbas oves,

    Plaut. Capt. 4, 2, 38.—Comically:

    quaerunt litterae hae sibi liberos: alia aliam scandit,

    Plaut. Ps. 1, 1, 23.
    3.
    Līber, ĕri (Sabine collat. form, loebasius, acc. to Serv. Verg. G. 1, 7; cf. 1. liber, and libertas init.), m. [Gr. leibô, to pour; loibê, a drink - offering; Lat. libare], an old Italian deity, who presided over planting and fructification; afterwards identified with the Greek Bacchus:

    hunc dico Liberum Semelā natum, non eum, quem nostri majores auguste sancteque Liberum cum Cerere et Libera consecraverunt. Sed quod ex nobis natos liberos appellamus, idcirco Cerere nati nominati sunt Liber et Libera: quod in Libera servant, in Libero non item,

    Cic. N. D. 2, 24, 62; cf. Serv. Verg. G. 1, 5; Cic. Leg. 2, 8, 19:

    tertio (invocabo) Cererem et Liberum, quod horum fructus maxime necessarii ad victum: ab his enim cibus et potio venit e fundo,

    Varr. R. R. 1, 1, 5:

    Liber et alma Ceres,

    Verg. G. 1, 7:

    ex aede Liberi,

    Cic. Verr. 2, 4, 57, § 128;

    in a pun with 1. liber,

    Plaut. Capt. 3, 4, 46; cf. id. Curc. 1, 2, 21; id. Stich. 5, 4, 17; so in a pun with liber, free:

    quiaque adeo me complevi flore Liberi, Magis libera uti lingua collibitum est mihi,

    Plaut. Cist. 1, 2, 8; cf.:

    salve, anime mi, lepos Liberi, ut veteris ego sum cupida, etc.,

    id. Curc. 1, 2, 3.— Connected with pater:

    sic factum, ut Libero patri repertori vitis hirci immolarentur,

    Varr. R. R. 1, 2, 19:

    Romulus et Liber pater,

    Hor. Ep. 2, 1, 5:

    per vestigia Liberi patris,

    Plin. 4, 10, 17, § 39:

    patre favente Libero fetis palmitibus,

    Col. 3, 21, 3:

    Libero patri in monte res divina celebratur,

    Macr. S. 1, 18, 4.—
    B.
    Meton., wine:

    illud, quod erat a deo donatum, nomine ipsius dei nuncupabant: ut cum fruges Cererem appellamus, vinum autem Liberum: ex quo illud Terentii (Eun. 4, 5, 6): sine Cerere et Libero friget Venus,

    Cic. N. D. 2, 23, 60:

    Liberum et Cererem pro vino et pane,

    Quint. 8, 6, 24; cf. also Plaut. Curc. 1, 2, 4 supra:

    sed pressum Calibus ducere Liberum Si gestis, etc.,

    Hor. C. 4, 12, 14:

    condita cum verax aperit praecordia Liber,

    id. S. 1, 4, 89.
    4.
    lĭber, bri, m. [Gr. lepein, to peel; lepos, lepis; cf. lobos], the inner bark or rind of a tree.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    obducuntur libro aut cortice trunci,

    Cic. N. D. 2, 47, 120:

    colligatae libris (arundines),

    Varr. R. R. 1, 8, 4:

    udoque docent (germen) inolescere libro,

    Verg. G. 2, 77:

    natam libro et silvestri subere clausam,

    id. A. 11, 554; id. E. 10, 67:

    quam denso fascia libro,

    Juv. 6, 263.—
    B.
    Esp., because the ancients used the bark or rind of trees to write upon; usually the thin rind of the Egyptian papyrus, on which the books of the Greeks and Romans were usually written (v. Dict. of Antiq. p. 587 sq.):

    antea non fuisse chartarum usum. In palmarum foliis primo scriptitatum, dein quarundam arborum libris,

    Plin. 13, 11, 21, § 69.—Hence,
    II.
    Transf.
    A.
    Paper, parchment, or rolls of any substance used to write upon (cf.:

    charta, membrana): quasi quom in libro scribuntur calamo litterae,

    Plaut. Ps. 1, 5, 131.—
    B.
    Most freq. a book, work, treatise:

    Demetrii liber de concordia,

    Cic. Att. 8, 12, 6:

    quas (sententias) hoc libro exposui,

    id. Lael. 1, 3; cf. id. ib. 1, 5:

    dixi in eo libro, quem de rebus rusticis scripsi,

    id. de Sen. 15, 54:

    libros pervolutare,

    id. Att. 5, 12, 2:

    evolvere,

    id. Tusc. 1, 11, 24:

    volvere,

    id. Brut. 87, 298:

    legere,

    id. Fam. 6, 6, 8:

    edere,

    id. Fat. 1, 1:

    libri confectio,

    id. de Sen. 1, 1:

    tempus ad libros vacuum,

    id. Rep. 1, 9, 14:

    cujus (Platonis) in libris,

    id. ib. 1, 10, 16:

    in Graecorum libris,

    id. ib. 2, 11, 21:

    librum, si malus est, nequeo laudare,

    Juv. 3, 41:

    actorum libri,

    the official gazette, id. 9, 84; cf. 2, 136; and v. Dict. Antiq. s. v. Acta.—
    C.
    In partic.
    1.
    A division of a work a look:

    tres libri perfecti sunt de Natura Deorum,

    Cic. Div. 2, 1, 3:

    hi tres libri (de Officiis),

    id. Off. 3, 33, 121:

    sermo in novem libros distributus,

    id. Q. Fr. 3, 5, 1:

    dictum est in libro superiore,

    id. Off. 2, 13, 43 [p. 1058] sicut superiore libro continetur, Quint. 11, 1, 1:

    versus de libro Ennii annali sexto,

    id. 6, 3, 86:

    liber primus, secundus, tertius, etc.,

    id. 8, 1, 2; 10, 2, 20; 11, 1, 4 al. —Sometimes, in this latter case, liber is omitted:

    in T. Livii primo,

    Quint. 9, 2, 37:

    in tertio de Oratore,

    id. 9, 1, 26:

    legi tuum nuper quartum de Finibus,

    Cic. Tusc. 5, 11, 32.—
    2.
    In relig. or pub. law lang., a religious book, scriptures; a statute - book, code:

    decemviris adire libros jussis,

    i. e. the Sibylline books, Liv. 34, 55; 21, 62; 25, 12:

    se cum legeret libros, recordatum esse, etc.,

    Cic. N. D. 2, 4, 11:

    ut in libris est Etruscorum,

    id. Div. 2, 23, 50; id. Att. 9, 9, 3:

    caerimoniarum,

    rituals, Tac. A. 3, 38.—
    D.
    A list, catalogue, register, Cic. Verr. 2, 3, 71, § 167.—
    E.
    A letter, epistle, Nep. Lys. 4, 2; Plin. Ep. 2, 1, 5.—
    F.
    A rescript, decree (post-Aug.):

    liber principis severus et tamen moderatus,

    Plin. Ep. 5, 14, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > liber

  • 11 onero

    ŏnĕro, āvi, ātum, 1, v. a. [onus].
    I.
    To load, lade, burden, freight with any thing (class.).
    A.
    Lit.:

    navim magnam multis mercibus,

    Plaut. Men. prol. 25:

    naves, ad celeritatem onerandi subductionesque, paulo facit humiliores,

    for loading expeditiously, Caes. B. G. 5, 1:

    jumenta,

    Sall. J. 75, 6:

    naves commeatu, etc.,

    id. ib. 86, 1:

    costas aselli pomis,

    Verg. G. 1, 274:

    tauri cervix oneratur aratro,

    is loaded, burdened, Ov. A. A. 1, 19:

    aures lapillis,

    id. ib. 3, 129; cf.:

    umerum pallio,

    Ter. Phorm. 5, 6, 4:

    ventrem,

    to load, fill, Sall. Or. Rep. Ord. 1:

    epulis onerari,

    to overload, gorge one's self, Ov. P. 1, 10, 31:

    vino et epulis onerati,

    Sall. J. 76, 6:

    cibus, qui in aegritudine alat neque oneret,

    without oppressing the stomach, Plin. 29, 3, 11, § 48:

    vaccas,

    to cause them to be covered, Pall. 8, 4.—
    2.
    Transf., in gen., to load, cover ( poet.):

    dapibus mensas onerare,

    to cover, Verg. G. 4, 133:

    manusque ambas jaculis oneravit acutis,

    id. A. 10, 868:

    jaculo palmas oneravit acuto,

    i. e. armed, id. ib. 11, 574 (but armavit is the better read.; v. Forbig. ad loc.): membra [p. 1266] sepulcro, id. ib. 10, 558; cf.:

    ossa aggere terrae,

    id. ib. 11, 212:

    aliquem saxis,

    to stone, Phaedr. 3, 2, 4.—
    B.
    Trop., to load, burden, weary; to oppress, overwhelm, overload (with good or evil; cf. Forbig. ad Verg. A. 10, 620), etc.:

    me amoenitate oneravit dies,

    has overwhelmed me, Plaut. Capt. 4, 1, 7.:

    laetitiā senem,

    id. ib. 4, 2, 47:

    malignitateomnis mortalis,

    id. ib. 3, 1, 5:

    diem commoditatibus,

    Ter. Phorm. 5, 6, 1:

    aliquem mendaciis,

    Cic. Fam. 3, 10, 7; cf. Plaut. Mil. 3, 3, 61:

    judicem argumentis,

    id. N. D. 3, 3, 8:

    aethera votis,

    Verg. A. 9, 24:

    verbis lassas onerantibus aures,

    Hor. S. 1, 10, 10:

    aliquem pugnis,

    Plaut. Am. 1, 1, 172:

    maledictis,

    id. Ps. 1, 3, 123; cf.

    contumeliis,

    Cic. Phil. 2, 38, 99; for which only absol. Sejanum, Tac. A. 4. 68:

    aliquem injuriis,

    Ter. And. 5, 1, 8:

    aliquem malis,

    Verg. A. 4, 549:

    aliquem laudibus,

    Liv. 4, 13:

    spe praemiorum,

    id. 35, 11:

    promissis,

    Sall. J. 12, 3:

    honoribus,

    Just. 5, 4, 13.—
    C.
    Transf., to make heavier or more burdensome, to render more oppressive, to heighten, to aggravate (only since the Aug. per.;

    esp. freq. in Tac. and the younger Plin.): injuriam alicujus invidiā,

    Liv. 38, 56 fin.:

    pericula alicujus,

    Tac. A. 16, 30:

    curas,

    id. H. 2, 52:

    delectum avaritiā et luxu,

    to aggravate, make worse, render more odious, id. ib. 4, 14:

    onerat te quaesturae tuae famā, quam ex Bithyniā optimam revexisti,

    Plin. Ep. 8, 24, 8; 1, 8, 5; id. Pan. 24, 1; 73, 6.—
    II.
    To load, stow, or heap up any thing in any thing ( poet.):

    vina cadis,

    Verg. A. 1, 195:

    canistris Dona Cereris,

    id. ib. 8, 180.— Hence, ŏnĕrātus, a, um, P. a., filled, full; with gen.: oneratus frugum et floris Liberi, Pac. ap. Non. 498, 12 (Trag. Rel. p. 95 Rib.).—
    B.
    Loaded, i. e. deceived, befooled:

    ille est oneratus recte,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 115:

    ego illum probe jam oneratum huc admovebo,

    id. Mil. 3, 3, 61.

    Lewis & Short latin dictionary > onero

  • 12 potus

    1.
    pōtus, a, um, P. a., from poto.
    2.
    pōtus, ūs, m. [v. poto], a drinking, a drink, draught.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen. (class.):

    immoderato extumefacta potu atque pastu,

    Cic. Div. 1, 29, 60:

    medicamentum quod potui datur,

    Cels. 2, 13 fin.:

    date potui aquam,

    id. 3, 6:

    medicamentorum potus stomacho inimici,

    Plin. 26, 3, 8, § 17:

    potum exiguum equis impertiri,

    id. 8, 42, 65, § 162:

    unguenta in potus addunt,

    id. 13, 3, 5, § 25:

    olei potu,

    id. 8, 10, 10, § 28:

    cibus potusque,

    Just. 28, 4, 8; Plin. 8, 33, 51, § 122; 11, 37, 66, § 176; 13, 5, 10, § 51; Tac. A. 13, 16; Curt. 7, 5, 16; Plin. Ep. 3, 11, 6.—
    B.
    In partic., drinking, tippling, toping (post-Aug.):

    in potu atque bilaritate,

    Plin. 21, 3, 9, § 12: immenso potu impleri, id. 36, 21, 42, § 156.—
    II.
    Transf., urine (post-Aug.), Plin. 17, 9, 6, § 51.—
    B.
    A drinking-cup (late Lat.):

    Fortunat,

    Vitr. S. Rhad. 19.—
    C.
    A kind of drink, beverage:

    ad vini similitudinem,

    Amm. 15, 12, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > potus

  • 13 que

    quĕ (lengthened in arsis by the poets, like the Gr. te:

    Faunique Satyrique,

    Ov. M. 1, 193; 4, 10; 5, 484; Verg. A. 3, 91 al.), conj. enclitic [kindr. with Gr. te, ke, and Sanscr. ca, the same], a copulative particle affixed to the word it annexes. According to Dräger (Hist. Synt. Th. 3, p. 32), it is, in archaic and official language, preferred to et, from which it is distinguished by denoting a closer connection. It is used,
    I.
    Singly, to effect,
    A.
    Co-ordination of words,
    1.
    Of cognate meaning:

    fames sitisque,

    Cic. Fin. 1, 11, 37:

    augeri amplificarique,

    id. ib. 1, 11, 38:

    admirabilis incredibilisque,

    id. ib. 3, 22, 74:

    fuga pavorque,

    Liv. 29, 25:

    cibus victusque,

    id. 2, 35:

    concilium coetusque,

    Cic. Sen. 23, 84:

    res rationesque,

    Plaut. Am. prol. 4:

    blandimenta voluptatis otiique,

    Cic. Rep. 1, 1, 1:

    extremum summumque supplicium,

    id. Verr. 2, 5, 66, § 169:

    imperio auspicioque,

    Curt. 5, 1, 1:

    carus acceptusque,

    Sall. J. 12, 3:

    jus fasque,

    Liv. 8, 5. —

    Esp. in phrases like longe longeque,

    Cic. Fin. 2, 21, 68; Hor. S. 1, 6, 18:

    longe multumque,

    Cic. Fin. 5, 14, 40:

    saepe diuque,

    Hor. Ep. 1, 13, 1. — With comp.:

    plus plusque,

    Plaut. Aul. 3, 6, 10:

    magis magisque,

    id. Ps. 4, 7, 116:

    minus minusque,

    id. Aul. prol. 18; with personal and possessive pronouns:

    me meosque,

    Plaut. Bacch. 8, 4, 6:

    ipse meique,

    Hor. S. 2, 6, 65;

    and in archaic formulae: potes pollesque,

    Liv. 1, 24:

    vivunt vigentque,

    id. 25, 38. —
    2.
    Of contrasted meaning:

    jus nefasque,

    Hor. Epod. 5, 87: longe lateque, Naev. ap. Non. p. 503:

    cominus eminusque,

    Liv. 31, 24:

    ultro citroque,

    Cic. Verr. 2, 5, 66, § 170:

    terrā marique,

    Hor. Ep. 1, 16, 25:

    ferro ignique,

    Cic. Phil. 11, 14, 37:

    pace belloque,

    Liv. 2, 1:

    belli domique,

    Hor. Ep. 2, 1, 230:

    domi ferisque,

    Sall. J. 85, 3:

    tempus locusque,

    Liv. 1, 9:

    parvis magnisque,

    Plaut. Ps. 771:

    floribus coronisque,

    flowers loose and bound up, Curt. 4, 4, 5. —
    B.
    Adding a detail or explanation (not in Cic.).
    1.
    General:

    fratres consanguineosque,

    Caes. B. G. 1, 33:

    largitiones temeritatisque invitamenta,

    Liv. 2, 42:

    ad tempus non venit, metusque rem impediebat,

    Sall. J. 70, 5:

    a fallaci equitum specie agasonibusque,

    Liv. 7, 15, 7: Graeco peregrinoque sermone, Just. praef. 1. —
    2.
    Special to general:

    arma tantum ferrumque in dextris,

    Liv. 5, 42, 8. —
    3.
    General to special:

    nostra consilia quaeque in castris gerantur,

    Caes. B. G. 1, 17:

    obsides daturos quaeque imperasset facturos,

    id. ib. 4, 27:

    regno fortunisque omnibus expulit,

    Sall. J. 14, 2:

    Baliares levemque armaturam,

    Liv. 21, 55.—
    C.
    Introducing an explanatory clause, and so (Liv.):

    fretusque his animis Aeneas,

    Liv. 1, 2:

    Sabinusque,

    id. 1, 45. —
    D.
    In an answer (very rare):

    Ain heri nos adventisse huc? Aio, adveniensque ilico me salutasti,

    Plaut. Am. 2, 2, 167.—
    E.
    Equivalent to quoque only in hodieque (not before Velleius):

    quae hodieque appellatur Ionia,

    Vell. 1, 4, 3:

    quae hodieque celebres sunt,

    id. 2, 8, 3:

    in Abydi gymnasio colitur hodieque,

    Plin. 2, 58, 59, § 150:

    et hodieque reliquiae durant,

    id. 8, 45, 70, § 176:

    sunt clari hodieque,

    Quint. 10, 1, 94. —
    F.
    Connecting final member of a clause:

    fauste, feliciter, prospereque,

    Cic. Mur. 1, 1 fin.:

    ab honore, famā fortunisque,

    id. ib. 1, 1 fin.:

    pacem, tranquillitatem, otium concordiamque afferat,

    id. ib. 1, 1. —
    G.
    In transition to a new subject or thought:

    quoniamque ea natura esset hominis,

    Cic. Fin. 3, 20, 67:

    discriptioque sacerdotum nullum justae religionis genus praetermittit,

    id. Leg. 2, 12, 30; v. Madv. ad. Cic. Fin. 3, 22, 73.—
    II.
    Repeated, que... que.
    A.
    Both... and (not in Cæs., once in Cic.; v. Zumpt, Gram. § 338), co-ordinating,
    1.
    Similar notions:

    quasque incepistis res, quasque inceptabitis,

    Plaut. Am. prol. 7:

    risusque jocosque,

    Hor. S. 1, 5, 98.—
    2.
    Contrasted notions:

    meque teque,

    Asin. 3, 2, 31: mores veteresque novosque tenentem, Enn. ap. Gell. 12, 4, 4:

    mittuntque feruntque,

    Ov. M. 12, 495:

    noctesque diesque,

    Cic. Fin. 1, 16, 51.—
    3.
    Esp. when one or both of the words are pronouns:

    seque remque publicam curabant,

    Sall. C. 9, 3:

    quique in urbe erant, quosque acciverant,

    Liv. 1, 55:

    quique exissent, quique ibi mansissent,

    id. 25, 22.—
    B.
    Que... que, and... and, the first que referring to a previous clause: singulasque res definimus, circumscripteque [p. 1509] complectimur, Cic. N. D. 2, 59, 147.—
    III.
    More than twice.
    1.
    Que... que... que:

    quod mihique eraeque filiaeque erili est,

    Ter. Ad. 3, 2, 3:

    regnaque tristia, Divosque mortalesque turbas regit,

    Hor. C. 3, 4, 46.—
    2.
    Four times, Sil. 2, 444;

    five times,

    Verg. G. 3, 344;

    seven times,

    Ov. M. 9, 691.—
    IV.
    Followed by other conjunctions.
    1.
    Que... et (not in Cic., Cæs., Suet., or Nep.):

    peregrique et domi,

    Plaut. Am. prol. 5:

    deus, qui quae nos gerimus auditque et videt,

    id. Capt. 2, 2, 63:

    seque et oppidum tradat,

    Sall. J. 26, 1:

    illosque et Sullam,

    id. ib. 104, 1:

    signaque et ordines,

    Liv. 2, 59; 1, 43, 2 Weissenb. ad loc.:

    legatique et tribuni,

    id. 29, 22:

    in formulam jurisque et dicionis,

    id. 26, 24:

    omnes gentesque et terrae,

    id. 21, 30, 2 (v. Fabri ad loc.):

    Arpinique et Romani,

    id. 24, 47:

    seque et arma,

    Curt. 8, 4, 15:

    seque et delatores,

    Tac. Agr. 42.—
    2.
    Que... et... et:

    Romanique et Macedones et socii,

    Liv. 44, 29:

    seque et arma et equos,

    Tac. Agr. 18:

    seque et domum et pacem,

    id. A. 1, 4; 12, 37. —
    3.
    Que... ac (rare, not earlier than Verg.):

    satisque ac super,

    Ov. M. 4, 429:

    minusque ac minus,

    Liv. 26, 17:

    oculisque ac mente turbatus,

    id. 7, 26:

    posuitque domos atque horrea fecit,

    Verg. G. 1, 182:

    seque ac liberos suos,

    Tac. H. 3, 63:

    opibusque atque honoribus,

    id. ib. 4, 34. —
    4.
    Que... ac... et:

    in quos seque ac conjuges et liberos condunt,

    Curt. 5, 6, 17. —
    5.
    Que... et... ac, Liv. 35, 41. —
    V.
    Following a conjunction, et... que: paratissimi et ab exercitu reliquisque rebus, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 13, a, 5:

    id et singulis universisque honori fuisse,

    Liv. 4, 2 (Weissenb. et id);

    occasionally in Cic. (through negligence, acc. to Madvig): igitur et Epaminondas... Themistoclesque,

    Cic. Tusc. 1, 2, 4:

    officia et servata praetermissaque,

    id. Ac. 1, 10, 37.—
    VI.
    Que nearly equivalent to autem, sed..., but (not in Cæs.):

    studio ad rempublicam latus sum ibique multa mihi advorsa fuere,

    but there, Sall. C. 3, 3.—Mostly after a negative:

    Socrates nec patronum quaesivit nec judicibus supplex fuit, adhibuitque liberam contumaciam,

    Cic. Tusc. 1, 29, 71; id. Cat. 2, 13, 28 fin.:

    qui non temere movendam rem tantam expectandosque ex Hispaniā legatos censerent,

    Liv. 21, 6, 7:

    quae neque dant flammas lenique vapore cremantur,

    Ov. M. 2, 811.—
    VII.
    Que is usually appended to the first word of the phrase, but to a noun rather than to a monosyllabic preposition governing it, unless the preposition is repeated:

    de provinciāque,

    Cic. Verr. 2, 2, 20, § 48:

    per vimque,

    id. Phil. 5, 4, 10; cf.:

    ab iisque,

    id. Tusc. 5, 33, 94:

    sub occasumque solis,

    Caes. B. G. 2, 11.—

    Exceptions are to be found, especially in Liv.: proque ignoto,

    Plaut. Capt. 3, 4, 10:

    exque eo tempore,

    Cic. Off. 2, 23, 80; 1, 34, 122:

    inque eam rem,

    id. Rosc. Am. 39, 114:

    inque eo exercitu,

    id. Sest. 18, 41:

    inque eam rem,

    Caes. B. G. 5, 36; Liv. 10, 37, 15; 40, 57, 5; Tac. A. 15, 45:

    cumque eis,

    Sall. C. 6, 1:

    proque,

    Liv. 4, 26, 9; 6, 26, 5; 30, 18, 2:

    deque praedā,

    id. 23, 11, 3:

    perque,

    id. 1, 49, 5; 3, 6, 7; 5, 36, 7:

    transque,

    id. 22, 41, 7:

    aque,

    Ov. Am. 2, 14, 30:

    eque,

    Verg. E. 7, 13; Val. Max. 1, 5, 3:

    exque eo,

    Cels. 7, 27:

    perque somnum,

    id. 2, 5.—And where the same preposition is repeated que is regularly joined to it:

    haec de se, deque provinciā,

    Liv. 26, 28, 3; 22, 59, 16; 29, 23, 10; 31, 5, 4;

    38, 35, 7: de matrimonio Agrippinae, deque Neronis adoptione,

    Suet. Claud. 43 init.:

    per senectutem tuam, perque eam, quam, etc.,

    Plaut. As. 1, 1, 3. —

    Where the preposition is dissyllabic it regularly takes the que: interque eos,

    Liv. 2, 20, 8; 5, 49, 7:

    sine scutis sineque ferro,

    Cic. Caecin. 23, 64. —

    It is rarely annexed to the second word of the clause, when the first word is an adverb: tantos tam praecipitisque casus,

    Cic. de Or. 3, 4, 13:

    tanto tam immensoque campo,

    id. ib. 3, 31, 124 al.—In class. Latin que is not appended to hic, sic, nunc, huc, etc. (v. Madv. ad. Cic. Fin. 5, 14, 40):

    hucque et illuc,

    Tac. A. 13, 37; 15, 38: tuncque id. ib. 6, 7 (1);

    14, 15.—Que is often misplaced by the poets, especially by Tibullus and Propertius in the latter part of the pentameter: Messallam terrā dum sequiturque mari,

    Tib. 1, 3, 56:

    ferratam Danaes transiliamque domum,

    Prop. 2, 16, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > que

  • 14 simplex

    simplex, ĭcis (abl., regul. simplici;

    simplice,

    Lucr. 1, 1013), adj. [sim-; cf. Sanscr. sam, Gr. hama, with Lat. sin-guli, semel, sem-per; and plico].
    I.
    In gen., simple, plain, uncompounded, unmixed, = haplous (cf.:

    sincerus, purus): aut simplex est natura animantis, ut vel terrena sit, vel ignea, etc.... aut concreta est ex pluribus naturis,

    Cic. N. D. 3, 14, 34:

    natura (opp. mixta, conexa, etc.),

    Lucr. 3, 231; Cic. N. D. 2, 11, 29; id. Sen. 21, 78:

    si unum ac simplex (genus inperii) probandum sit, regium probem,

    id. Rep. 1, 35, 54; cf. id. ib. 2, 23, 43:

    finis bonorum, qui simplex esse debet, ex dissimillimis rebus misceri et temperari potest,

    id. Off. 3, 33, 119:

    (comoedia) Duplex quae ex argumento facta'st simplici,

    Ter. Heaut. prol. 6:

    (auditus) iter simplex et directum (opp. flexuosum),

    Cic. N. D. 2, 57, 144:

    simplex est manere, illud (in Hispaniam ire) anceps,

    free from risk, id. Att. 12, 7, 1:

    unum est et simplex aurium judicium,

    free from complication, id. Font. 10, 22 (6, 12):

    necessitudines,

    unqualified, absolute, id. Inv. 2, 57, 171; cf.:

    simplex officium atque una est bonorum omnium causa,

    id. Sull. 3, 9:

    nihil simplici in genere omnibus ex partibus perfectum natura expolivit,

    id. Inv. 2, 1, 3:

    res aperta ac simplex,

    id. Caecin. 2, 5:

    ratio veritatis,

    id. de Or. 1, 53, 229; Quint. 8, 3, 87:

    decem regii lembi simplici ordine intrarunt urbem,

    i. e. one by one, Liv. 44, 12, 6; Tac. H. 5, 23; cf.: simplici directā acie, simplicibus ordinibus, single, Auct. B. Alex. 37, 3 sq.:

    acies,

    id. B. Afr. 13, 2:

    simplex acies media, cornibus duplex,

    id. ib. 59, 2:

    simplici caule,

    Plin. 25, 7, 36, § 74: cum in eo ne simplici quidem genere mortis contenti inimici fuissent, i. e. not with his simple death, but must have torture, Liv. 40, 24, 8:

    qui necem suam per venenum inimicis promiserat, non gravius quam simplici morte puniit,

    Suet. Caes. 74:

    qui proculcari nepotem, quam simplici morte interfici maluit,

    Just. 44, 4, 4 al.:

    nec via mortis erat simplex,

    they died in various ways, Verg. G. 3, 482; cf.:

    ne simplici quidem morte moriebantur, Sall. ap. Serv. ad Verg. l. l. (H. 3, 25 Dietsch ad loc.): nec modus inserere atque oculos inponere simplex,

    Verg. G. 2, 73:

    vulnus,

    Ov. M. 6, 254:

    (tibia) tenuis simplexque foramine pauco,

    Hor. A. P. 203:

    simplici myrto nihil allabores,

    id. C. 1, 38, 5:

    esca,

    id. S. 2, 2, 73:

    jus,

    id. ib. 2, 4, 64:

    cibus,

    Plin. 11, 53, 117, § 282:

    aqua,

    Ov. Am. 2, 6, 32; Tac. G. 23:

    arces dejecit plus vice simplici,

    more than once, Hor. C. 4, 14, 13:

    verba,

    uncompounded, Quint. 1, 5, 3:

    voces,

    id. 1, 5, 65; but: ornatus verborum duplex, unus simplicium, alius conlocatorum, single, Cic. Or. 24, 80; cf.:

    quaedam sunt in rebus simplicia, quaedam complicata,

    id. Fat. 13, 30.— Comp.:

    quantitas simplicior,

    Quint. 11, 3, 15.— Sup.:

    ex simplicissimā quāque materiā (opp. multiplex),

    Quint. 10, 5, 10:

    res,

    id. 10, 2, 10.—
    II.
    In partic., simple in a moral sense, without dissimulation, open, frank, straightforward, direct, guileless, artless, honest, sincere, ingenuous, etc. (cf. candidus).—Of persons:

    cum de viro bono quaeritur, quem apertum et simplicem volumus esse, non sunt in disputando vafri, non veteratores, non malitiosi,

    Cic. Rep. 3, 16, 26; id. Off. 1, 19, 63:

    simplicem et communem et consentientem... eligi par est (opp. multiplex ingenium et tortuosum),

    id. Lael. 18, 65; id. Ac. 2, 35, 112:

    tuum hominis simplicis pectus vidimus,

    id. Phil. 2, 43, 111; Liv. 24, 10; Hor. S. 1, 3, 52; 2, 2, 68; id. C. 2, 8, 14; Ov. H. 12, 90; 16, 285:

    credebant simplices ac religiosi homines,

    Liv. 24, 10, 6.—Of things:

    fidelis et simplex et fautrix suorum regio,

    Cic. Planc. 9, 22:

    animal sine fraude dolisque, Innocuum, simplex,

    Ov. M. 15, 121: animus, Matius ap. Cic. Fam. 11, 28, 8:

    nihil simplex, nihil sincerum,

    Cic. Att. 10, 6, 2:

    virtus,

    Vell. 2, 129, 1:

    verba,

    Suet. Tib. 61:

    cogitationes,

    Tac. G. 22.— Comp.:

    simplicior quis,

    too straightforward, too blunt, Hor. S. 1, 3, 63.— Sup.:

    simplicissimi omnium habentur iracundi,

    Sen. Ira, 2, 16, 3:

    dux,

    Vell. 2, 116, 4:

    mens,

    Petr. 101, 3.—Hence, adv.: simplĭcĭter (acc. to I.), simply, plainly, straightforwardly, naturally, directly, utterly, without reserve, = haplôs:

    quorum (verborum) primum nobis ratio simpliciter videnda est, deinde conjuncte,

    Cic. de Or. 3, 37, 149:

    quaedam genera causarum simpliciter ex suā vi considerantur,

    id. Inv. 2, 33, 102:

    ipsa inventa exponentur simpliciter sine ullā exornatione,

    id. ib. 2, 3, 11:

    locuti sunt simpliciter et splendide,

    id. de Or. 2, 16, 68:

    aut simpliciter quaeritur aut comparate,

    id. Top. 22, 84:

    si est simpliciter breviterque dicendum,

    id. Off. 2, 9, 31; so (with breviter) id. Arch. 12, 32:

    illud nomen simpliciter positum, hoc ad aliquid esse,

    Quint. 1, 6, 13:

    frondes Simpliciter positae, scaena sine arte fuit,

    Ov. A. A. 1, 106; Tac. G. 5; cf. comp.:

    brevius ac simplicius tradi,

    Quint. 8, prooem. §

    1: ignorare se dixit, quidnam perplexi sua legatio haberet, cum simpliciter ad amicitiam petendam venissent,

    simply, purely, only, Liv. 34, 57, 6:

    quidam ludere eum simpliciter, quidam haud dubie insanire, aiebant,

    merely, only, id. 41, 20, 4:

    Cyrenaica philosophia, quam ille et ejus posteri simpliciter defenderunt,

    Cic. de Or. 3, 17, 62:

    in sententiā simpliciter e re publicā ferendā,

    id. Red. ad Quir. 10, 24 B. and K.— Comp.:

    molluscum simplicius sparsum,

    Plin. 16, 16, 27, § 68.—
    2.
    (Acc. to II.) Plainly, openly, frankly, artlessly, ingenuously, uprightly, honestly, candidly: simpliciter et candide, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6, 1:

    simpliciter scripserat quae sentiebat,

    Curt. 7, 2, 36:

    simpliciter et libere (opp. dissimulanter et furtim),

    Plin. Ep. 1, 13, 2:

    simpliciter et palam lusit,

    Suet. Aug. 71:

    me amice simpliciterque reprehenderent,

    Plin. Ep. 5, 3, 1:

    qui se simpliciter credunt amicis,

    id. ib. 6, 22, 1.— Comp.:

    simultates simplicius nutrire (opp. callide),

    Tac. H. 3, 53 fin.:

    quo simplicius tibi confitebor,

    Plin. Ep. 5, 19, 1; Quint. 1, 13, 2; Tac. H. 3, 53. — Sup.:

    simplicissime loqui,

    Tac. H. 1, 15 fin.
    3.
    In the singular number:

    dicere,

    Hier. in Matt. 1, 2 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > simplex

  • 15 truncus

    1.
    truncus, a, um, adj [root tark-, truc-, to break, tear; cf. torqueo], maimed, mutilated, mangled, dismembered, disfigured, deprived of some of its parts (mostly poet. and perh. not ante-Aug.; syn.: mutilus, mancus).
    I.
    Lit.:

    trunca manu pinus regit (Polyphemum),

    i. e. the trunk of a pinetree, Verg. A. 3, 659:

    trunca illa et retorrida manus Mucii,

    Sen. Ep. 66, 51:

    nemora,

    i. e. trees stripped of their branches, Stat. Th. 4, 455:

    truncas mhonesto vulnere nares,

    Verg. A. 6, 497:

    vultus naribus auribusque,

    Mart. 2, 83, 3:

    frons,

    deprived of its horn, Ov. M. 9, 1; 9, 86; Sil. 3, 42:

    frontem lumina truncam,

    deprived of its eyes, id. 9, 400:

    bracchia non habuit, truncoque repandus in undas Corpore desiluit,

    deprived of its limbs, Ov. M. 3, 680; cf. Just. 2, 9, 19:

    puerum trunci corporis in agro Romano natum,

    Liv. 41, 9, 5:

    varie ex integris truncos gigni, ex truncis integros,

    Plin. 7, 11, 10, § 50:

    tela,

    i.e. broken in pieces, Verg. A. 11, 9; cf.:

    trunci enses et fractae hastae,

    Stat. Th. 2, 711:

    truncum lignum, i. e. hasta fracta,

    Val. Fl. 6, 251: membra carmae, Ov M. 11, 560; cf.

    alnus,

    without oars, Val. Fl. 2, 300:

    truncae atque mutilae litterae,

    Gell. 17, 9, 12:

    exta,

    Val. Max. 1, 6, 9.—
    (β).
    Poet., with gen.:

    animalia trunca pedum,

    without feet, Verg. G. 4, 310: truncus capitis, Sil 10, 311.—
    B.
    Transf.
    1.
    Of things, not developed, imperfect, or wanting in their parts:

    quaedam imperfecta (animalia) suisque Trunca vident numeris,

    Ov. M. 1, 428:

    ranae pedibus,

    id. ib. 15, 376:

    ipse (nanus) jactabat truncas manus,

    Prop. 4 (5), 8, 42—
    2.
    Of members cut off:

    bracchia,

    Val. Fl. 4, 181:

    manus,

    Sen. Contr 1, 4.—
    II.
    Trop., maimed, mutilated:

    (Capua) urbs trunca, sine senatu, sine plebe, sine magistratibus,

    Liv. 31, 29, 11:

    pecus,

    without a leader, Stat. Th. 5, 333:

    manus vero, sine quibus trunca esset actio ac debilis, vix dici potest, quot motus habeant,

    Quint. 11, 3, 85:

    trunca et debilis medicina (sine rerum naturae cognitione), Cels. praef.: sermo (volucrum),

    Stat. Th. 12, 478:

    trunca quaedam ex Menandro,

    fragments, Gell. 2, 23, 21.—Hence, subst.:
    2.
    truncus, i, m., the stem, stock, bole, or trunk of a tree (without regard to its branches).
    I.
    Lit.:

    cibus... Per truncos ac per ramos diffunditur omnes,

    Lucr. 1, 353:

    quid? in arboribus, in quibus non truncus, non rami, non folia sunt denique, nisi, etc.,

    Cic. de Or. 3, 46, 179; cf. id. Sen. 15, 52; id. N. D. 2, 47, 120; id. Lael. 13, 48; Caes. B. G. 4, 17; 7, 73, Verg. G. 2, 78; 3, 233; Hor S. 1, 8, 1; id. C. 2, 17, 27; 3, 4, 55; Ov. M. 2, 358; 8, 346; id. H. 9, 93; Col. Arb. 17, 1; Sen. Ep. 86, 17.—
    B.
    Transf.
    1.
    Of the human body, the trunk, the body, apart from the limbs:

    status erectus et celsus, nullā mollitiā cervicum: trunco magis toto se ipse moderans,

    Cic. Or. 18, 59:

    nemo illum ex trunco corporis spectabat,

    id. Rosc. Com. 10, 28:

    recto pugnat se attollere trunco,

    Ov. M. 2, 822; cf. id. ib. 7, 640:

    et caput abscisum calido viventeque trunco,

    Lucr. 3, 654: jacet litore truncus. Verg. A. 2, 557.—
    2.
    Of a column.
    (α).
    The shaft, Vitr. 4, 1 med.
    (β).
    The cubical trunk of a pedestal, the die or dado, Vitr. 3, 3; cf. Plin. 16, 40, 76, § 201.—
    3.
    A piece cut off, as a branch of a tree for an our:

    frondentes,

    Val. Fl. 8, 287;

    a piece of flesh for smoking (cf. trunculus),

    Verg. M. 57.—
    4.
    Like caudex, stipes, and the Engl. stock, for blockhead, dunce, dolt:

    quī potest esse in ejusmodi trunco sapientia?

    Cic. N. D. 1, 30, 84:

    tamquam truncus atque stipes,

    id. Pis. 9, 19. —
    * II.
    Trop., a trunk, stem:

    quae (stirpes aegritudinis) ipso trunco everso omnes eligendae (elidendae, Kühn.) sunt,

    Cic. Tusc. 3, 34, 83.

    Lewis & Short latin dictionary > truncus

См. также в других словарях:

  • just — Du Just, ou mieux Jus, ou broüet, ou potage commun qui n est point espez, Ius iuris. Le just qui est sorti de quelque chose broyée et pilée, Retrimentum. Le just espez du grain trempé et d autres, Cremor. Qui a beaucoup de just, Cibus iurulentus …   Thresor de la langue françoyse

  • Augustine of Hippo — This article is about the theologian and philosopher, Augustine of Hippo. For his theodicy regarding the problem of evil, see Augustinian theodicy. Augustine , Saint Augustine , and Augustinus redirect here. For other uses, see Augustine… …   Wikipedia

  • Batu Lintang camp — Infobox Military Structure name=Batu Lintang camp partof= location=Kuching, Sarawak coordinates= caption=Aerial view of part of Batu Lintang camp, prior to its liberation, 29 August 1945. In the foreground is the Roman Catholic priests compound.… …   Wikipedia

  • Pseudo-Dionysius the Areopagite — Full name Pseudo Dionysius the Areopagite Other names Pseudo Dionysius , Pseudo Denys , mistakenly identified as Dionysius the Areopagite Born unknown, 5th to 6th century AD Died unknown, 5th to 6th century AD Era Ancient philosop …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»